Көміртек атомының электрондық құрылысы


Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
А. Байтұрсынов атындағы Қостанай өңірлік университеті
В. Двуреченский атындағы ауылшаруашылық институты
Мектептегі химия курсындағы көмірсутектерді оқыту әдістемесі
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
5В011200 «Химия» мамандығы
Орындаған:Бакиткиреева Н. А.
Ғылыми жетекшісі:Баймаганбетова К. Т.
туризм магистрі, аға оқытушы
Қостанай, 2020
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Органикалық заттарды оқып үйрену әдістемесі 5
1. 1 Органикалық химия пәні және оның даму тарихы 5
1. 2 Органикалық химия пәнінің міндеттері, мазмұны мен құрылым 5
2 Мектептегі химия курсындағы көмірсутектерді оқыту әдістемесі 10
2. 1 Көмірсутектер класына жалпы сипаттама . . . 10
2. 2 Қаныққан көмірсутектер 13
2. 3 Қанықпаған көмірсутектер 17
2. 4 Қанықпаған ацетиленді көмірсутектер (алкиндер) 19
2. 5Көмірсутектерді оқыту әдістемесі бойынша сабақ жоспарлары. «Көмірсутектер» тақырыбын оқыту . . . 21
Қорытынды 31
Пайдаланған әдебиеттер тізімі 33
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі: Қазіргі кезде орта мектептерде органикалық химия курсы терең мағыналы теориялық негізде құрастырылған. Демек, бұл мұғалімнің жан-жақты және тиянақты дайындығын талап етеді.
Химия - табиғат жайлы ілімдердің бірі. Ол зат, оның элементтік құрамы, ішкі құрылысы және өзгерістер жайлы оқытады. Бейорганикалық химия арқылы ол геологиямен, минералогиямен және заттардың бейорганиклалық табиғаты жайлы басқа ғылымдармен шекараласады. Органикалық химия тұрғысынан ол тірі табиғат жайлы ілім биологиямен байланысады. Сондықтан химия саласындағы білімсіз әлемнің ғылыми бейнесін көзалдымызға елестету қиын. Осылайша химия жалпы білім берудің ажырамайтын бөлігіне айналды. Органикалық химия өсімдік, жануар, адам ағзасын құрайтын заттар жайлы түсініктерді қалыптастырып, ол заттардың бейорганикалық заттардын түзілуі жайлы, оларда болатын өзгерістер жайлы түсінік қалыптастырады.
Органикалық химияны оқу барысында әрі қарай заттар табиғатына үңілу, яғни молекуладағы атомдардың орналасуын, химиялық байланыстың электрондық табиғатын, микроәлемдегі өзгерістерді тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Осы айтылғандар органикалық химияның танымдық мәнін, оқушылардың ғылыми-материалистік көзқарасының қалыптасуын анықтайды. Табиғаттағы заттардың алуан түрлілігі, органика мен бейорганиканың бірлігі, заттардың табиғаттағы айналу процесінің өзіне тән заңдылықпен өтуі, оның материалдық процесс екендігі, атом молекулада өтетін өзгерістер т. б.
Біздің елімізде химия және химиялық-технологиялық білімдер мен ғылымдарға деген қызығушылық белең алуда. Оның себебі түсінікті де - елімізде химиялық шикізат көздері, атап айтқанда, мұнай, газ, көмір, металдар т. б кен байлықтары көп. Өкінішке орай, сол байлықтардың көпшілігі сан жылдар бойы шикізат ретінде ғана пайдаланылып келеді, тек қана сырт мемлекеттерге шығарылады. Осыған орай, жер байлықтарын шикізат емес, дайын өнім түрінде іске асыру мақсатында көптеген химиялық өнеркәсіп орындары салынып, біразі іске қосылуда. Бұл тұрғыда органикалық химия пәнінің атқаратын маңызы зор.
Осыған байланысты таңдап алынған зерттеу жұмыстың тақырыбы табиғат байлықтарының іргетасын құрайтын көміртек элементінен тұратын «Көмірсутектер» тақырыбын оқыту жүйесі.
Осыдан барлық табиғат шікізатының қорларының негізгі көзін құрайтын неге бір ғана көмірсутек деген сұрақ туындайды, осы және басқа да сұрақтар бойынша таңдап алынған зерттеу жұмысының тақырыбы өзекті болмақ.
Зерттеу нысаны : Органикалық химия сабағында «Көмірсутектер» тақырыбын оқытудың әдістемесін талдау.
Зерттеу мақсаты: Жұмысты жазу барысында «Көмірсутектер» тақырыбын оқытуда оқушының өз бетінше барынша ізденіп жұмыс істей алу мүмкіндігін саралап дамыту, оқу материалдарын өңдеудің жекелей тәсілдерін қолдану арқылы жұмыс істей білуге үйрету.
Зерттеу жұмысының міндеттері :
- Тақырып бойынша әдеби материал жинау және жүйелеу;
- Органикалық химия пәнінің шығу тарихы және оны оқып үйрену әдістемесін зерттеу;
- Көмірсутектердің негізгі үш класына жалпы сипаттама беру;
- Көмірсутектер тақырыбына практика негізінде өткізген бір сабақ жоспарымен таныстыру.
Курстық жұмыстың құрылымы: Кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 Органикалық заттарды оқып үйрену әдістемесі
- Органикалық химия пәні және оның даму тарихы
Органикалық химия жеке ғылым ретінде XIX ғасырдың ортасында пайда болды. Алғашқы кезеңде органикалық химия өсімдіктер мен жануарлар организмінде түзілетін заттарды зерттейді деп қарастырылды, тек қана «организм» деген атауға сәйкес «органикалық химия» деп есептеген.
Ал қазіргі кезде мүлдем басқаша органикалық химия деп көмірсутектер және олардың туындыларының химиясын атайды және органикалық заттардың қосылыстарын, құрамын, құрылысын, қасиеттерін және өзгерістерін зерттейтін ғылым. Ал органикалық қосылыстар дегеніміз құрамында С атомы болатын қосылыстар.
Алғашқы кезде органикалық заттар тек қана өсімдіктер мен жануарлар организмінде ғана түзіледі деген пікірде болды. Бұл ағым «витализм» (латынша: «vita» өмір, тіршілік сөзі) деп аталды. Бұл «витализм» ілімі органикалық заттарды синтездеуді тежеді, ғылымны дамуына кедергі жасады. Бірақ 1824 жылы неміс дәрігері және химигі Фридрих Велер тұңғыш рет бейорганикалық газ тәрізді зат дицианды сумен қыздырып, қымыздық қышқылын синтездеп алды. Осы тәжірбиеден кейін органикалық химиның дамуына жол ашылды.
Өткен ғасырдың бірінші жартысында органикалық заттарды синтездеумен қатар, органикалық заттарды анализдеу техникасы да едәуір жетілдірілді (неміс химигі Ю. Либих) . Анализдау барысында бір ерекше оқиға, барлық синтездік жолмен алынған органикалық қосылыстардың құрамынан көміртек атомының бар екендігі анықталды. Осы жағдай органикалық химияға жаңа анықтама беруге негіз болды. Сөйтіп, 1848 жылы Гмелин көміртек қосылыстарының туындысы деген жаңа анықтаманы ұсынды.
Сонымен, органикалық химия көміртек қосылыстарының пәні болды. Неге тек бір ғана элементтің қосылыстары бүтіндей бір ғылымының қалыптасыуына түрткі болып отыр. Оның себебі:
1) Қазіргі кезде органикалық заттардың 10 миллионнан астам түрі бар, яғни олардың көптігі және де әлі ашылып жатқан қосылыстары бар. Қазіргі дамыған технологияның арқасында жылына 200 мыңдай органикалық заттың қосылысы синтезделеді. Ал бейорганикалық қосылыстардың саны шамамен 650 мыңды құрайды.
2) Органикалық заттардың көп болуы біріншіден, химик-ғалымдардың органикалық қосылыстарды синтездеу және зерттеу ісімен аса зор қарқынмен айналысуы болса, екіншіден, көміртек элементінің бір-бірімен және басқа да элементтердің атомдарымен ашық және тұйық циклді тізбектер түзе отырып, шексіз көп қосылыстар түзу қабілетінің болуы.
3) Көміртек қосылыстарының практикалық маңызының болуы. Органикалық қосылыстар тіршілік көзі - олар адам баласына қажетті.
Органикалық қосыластардың бейорганикалық заттардан өзара ерекшелігі бар:
• органикалық қосылыстардың барлығы дерлік жанады, ал бейорганиалық заттардың көбісі жанбайды;
• шамалы сыртқы әсерден, мысалы, сәл қыздырғанда органикалық заттардың көбісі өзгеріске ұшырайды немесе ыдырайды және т. б сол сияқты өзінің сипатын өзгертеді. Сондықтан олармен жұмыс істеу аса сақтық талапты қажет етеді;
• көміртек периодтық жүйедегі барлық элементтермен (инертті газдардан басқасы) қосыла алады, ал басқа кез келген элементте мұндай қасиет байқалмайды;
• органикалық заттардың молекуласында әр уақытта біртекті атомдардың бірнешеуі, көміртек атомдарының бірнешеуі кезектесіп орналаса береді;
• органикалық заттардың көбісі дерлік иондарға ыдырамайды (диссоциацияланбайды), ал бейорганикалық қосылыстардың көбісі иондарға ыдырайды;
• органикалық қосылыстардың реакиялары бейорганикалық қосылыстың реакцияларына қарағанда баяу жүреді және көбісінде аяғына жетпейді, әрі шығымы аз болады;
• органикалық қосылыстарға изомерия құбылысы тән. Ол дегеніміз молекулалық құрамы мен массасы бірдей, бірақ құрылысы әр түрлі заттар.
Қорытындылай келе, XIX ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында органикалық химияның дамуы бірқатар жаңа өнеркәсіп салаларының пайда болына әкелді. Мінекей, органикалық химия пәні химия ғылым саласының маңызы жоғары, үлкен бір саласы ретінде мектеп курстарынан бастап оқытылады. [1]
- Органикалық химия пәнінің міндеттері, мазмұны мен құрылымы
Орта мектепте органикалық заттар немесе көмірсутек қосылыстарының химиясы арнайы курс ретінде өтіп, бірқатар тәрбиелік міндеттерге жауап береді. Оқушылар санасында органикалық қосылыстар туралы негізі мағлұматтар қалыптасады.
Оқушыларда органикалық заттардың саналуандығы мен оның себептері жөнінде алғашқы ұғымдар қалыптасады. Олар органикалық заттар мен бейорганикалық заттар арасындағы айырмашылық пен қасиеттерін, ерекшеліктерін біліп, ажырата алатын болады. Органикалық заттар өзімізге белгілі саны жағынан ең көп тараған, жер шарындағы қосылыстардың ¾ бөлігін құрайды. Органикалық заттардың негізін С элементі құраса, қосымша олардың құрамына оттегі, сутегі, азот, күкірт және де фосфор элементтері кіреді. Органикалық химияда заттардың құрылымы мен қасиеттерінің арасындағы тәуелділікке аса назар аударылмайды, тек бұл салада бейорганикалық химиядан алған білімдері тереңдеп, одан әрі толықтырумен қамтамасыз етеді.
Заттардың жіктелуі жөніндегі білімі кеңейеді. Оқушылар органикалық қосылыстардың маңызды кластары туралы жаңа ұғым алады, олардың құрамының күрделенуімен танысып генетикалық байланыс ұғымымен танысады.
Органикалық химияның теориясын дамытуда және ғылыми жаңалықтарын ашуда ғаламдардың ашқан жаңалықтарына тоқталып, қосқан үлесіне баса назар аударылып интернационалдық және патриоттық тәрбие беру мақсатында оқытылады. Бұл кезде оқушылардың теориялық білімдері дамып, тереңдеп, толығып жаңа сатыға көтеріледі. А. М. Бутлеровтың органикалық заттардың құрылыс теориясы, В. В. Марковниковтың атомдардың өзара әсері жөніндегі ережесі және де Н. Н. Зининнің анилин алудағы реакциясы мен М. Т. Кучеровтың ацетиленді гидраттау сияқты бірқатар маңызды реакцияларды түсіндіріледі. Органикалық химия пәнінің ерекшелігі мұнда әрбір сабақты өткен сайын ғылымаралық және пәнаралық байланыстарды жүзеге асыруға зор мүмкіндік бар. Органикалық химия саласы тірі организмдердің құрамына кіретін, олардың негізін құрайтын, биохимиялық өзгерістерге қатысатын заттарды зерттейді. Биологиялық аса маңызы бар заттарды: көмірсуларды, майларды, белоктарды, олардың химиялық құрамын толығырақ зерттей отырып, олардың қасиеттерін толықтай қарастырады. Сол себепті органика курсы география, биология, өлкетану сияқты бірнеше пәндермен байланыстыра отырып кірістіріп оқытылады. Органикалық химияны өткенде оқушылардың зертханалық, сарамандық біліктері артады әрі дамиды. Едәуір сапасы және сан жағынан тәжірбиелер жасауды үйренеді, күрделі эксперимент есептерді шешуге дағдыланады.
Орта мектепте оқытылатын органикалық химия пәнінің ең алғаш рет тұрақты бағдарламасын әзірлеген, оқулығы мен оқу әдістемесін жазған В. Н. Верховский мен Л. М. Сморгонский болатын.
Алғашқы бағдарламады оқу материалының құрамы қарапайым көмірсутек қосылыстарынан басталады. Одан әрі олардың құрылысы мен қасиеттері сияқты ұғымдармен толықтырылып, күрделене береді. Ал, кейінгі бағдараламасында яғни 1956 жылдан кейін бұл пәннің бағдарламасына кішкене толықтырулар мен өзгерістер енгізілді. [2]
Органикалық химия пәнінің құрылымы туралы айтқанда іс жүзінде сыналған дидактикалық мәліметтер мен әдістемелік ұстанымдар жүзеге асырылады.
Орта мектеп буынында органикалық химия курсын оқытқанда онда оқылатын күрделі заттардың ең маңызды деген қосылыстары ғана оқытылады. Ол қосылыстардан майлар, спирттер көмірсулар мен ақуыздар және т. б маңыздыларына тоқталады. Сондай-ақ май карбон қышқылдары мен көп атомды спирттердің күрделі эфирлері, көмірсулар - альдегид, спирттер, көмірсутек радикалдары мен амин, карбоксил топтары кіреді. Демек, биологиялық активті майлар, көмірсулар және ақуыздар кластарын қарастыру үшін көмірсутектер, спирттер, альдегидтер мен карбон қышқылдары өтіледі. Бұл дегеніміз органиакалық химия курсында бір тақырып келесі бір тақырыптың мазмұнымен тікелей байланысты деген сөз. Ол себепті де бұл курста генетикалық байланысқа арналған есептер көптеп қолданылады.
Әр класты сипаттау үшін қажетті заттардың саны мен оқылу реті гомологтық қатар бойынша теориялық және сарамандық талаптарға сай таңдалып алынған. Теориялық жағынан алғанда заттың құрылысы мен қасиеттері айқын білінетін және генетикалық байланысты дұрыс ашатын, яғни оқушыларға түсінікті болуы тиісті. Сарамандық талап кезінде мұғалім оқушыларға органикалық заттардың әр қайсысының өзіне тән сипаттамасы мен таныстырып, химиялық қасиетін ескертіп отыру қажет. Органикалық заттардың басы дерлік өте қауіпті екенін түсіндіріп, сарамандық жұмыс кезінде қауіпсіздік техникасымен қамтамасыз етіліп отыруы шарт. Гомологтық қатар жекеден жалпыға қарай немесе жалпыдан жекеге қарай ауысу тәсілімен оқытылады.
Осы талаптарға сәйкес гомологтық қатарларға сәйкес жататын заттардың ішінен көмірсутектердің бірінші өкілдері - метан қатары, этилен қатары, ацетилен қатары, дивинил, бензол қатары толығымен реті бойынша қарастырылады. Ал гомологтық қатардың екінші қатарына жататын кластардан - спирттер, альдегидтер және карбон қышқылдары кластарының қатарына этил спирті, сірке альдегиді және сірке қышқылы оқытылады. Әр заттың құрамы, электрондық және кеңістік құрылысы, физикалық, химиялық қасиеттері, алынуы мен қолданылуы жоспар бойынша сипатталады. Заттардың құрылысы мен қасиеттерінің, алынуы мен қолданылуы арасындағы байланыстардың ара жігі ажыратылып толықтай мысалдар келтіре отырып түсіндіріледі, ашылып баяндалады.
Органикалық химия курсының теориялық негізі - А. М. Бутлеров жасаған органикалық заттардың құрылыс теориясы. Бұл теория бензолдың Кекуле ұсынған, құрылыс формуласы мен сипатын, дивинил мен изопренге қосылу реакцияларының механизімін және де т. б көптеген күрделі құбылыстардың мән-жайын түсіндіре аламайды. 140 жылдан астам уақыттың ішінде бұл теория стереохимялық және электрондық көзқарастармен толықтырылып бірқатар жаңалықтар енгізілді. Сондықтан қазіргі құрылыс теориясы дәстүрлі теориядан, стереохимялық теориядан және химиялық байланыстың электрондық табиғаты жөніндегі ілімнің ізін жалғастырушы болып саналады. Осы үш теорияның ықшамдалған көрінісі ретінде бұл құрылыс теориясы мектеп бағдарламасында өтіледі.
Дәстүрлі құрылыс теориясының идеялары:
• көміртегінің атомдары тізбек түзіп байланысады;
• атомдар молекулаға валенттіліктеріне сәйкес белгілі бір ретпен байланысады;
• қосылыстың қасиеттері құрамындағы атомдардың байланысу ретіне және өзара әсерленісуге тәуелді атомдардың байланыс ретімен және химиялық тәсілдерен анықталады;
• құрылысы құрылымдық формула арқылы көрсетіледі.
Стереохимялық теорияның негіздері:
• көміртегі атомының тетраэдр пішінді кеңістікте орналасуы;
• ковалентті байланыстардың бағытталуының болуымен түсіндіріледі;
• көміртегі тізбегінің иректі құрылысы;
• атомдардың жай, еркін айналысы;
• транц-циц изомерлер және олардың қасиеттеріндегі айырмашылықтар;
• молекулалардың ретсіз және стереоретті құрылысының болуы.
Электрондық теорияның негіздері:
• көміртегі атомының қалыпты және қозған күйлері;
• электрон бұлты, валенттік электрон бұлттарының бағыттары;
• sp³, sp², sp - гибридтену туралы ұғымдар;
• электрон бұлттарының әсерлесуі, ковалентті байланыстар;
• сигма және пи- байланыстар, олардың түзілуі мен беріктігі.
Органикалық химия курсында оқушылар санасына политехникалық мағлұматтар көптеп беріледі. Сол себепті алғашқыда бұл мағлұматтарды қабылдау оқушыларға ауыр тиуі мүмкін. Сондықтан мұғалім түсіндіргенде аса сақтықпен мұқият қарапайымнан күрделіге өту сатысын пайдаланып түсіндіре білгені жөн. Органикалық химия курсын өткенде тек қана органикалық заттар туралы ғана емес, осы күрделі заттардың халық шаруашылығындағы және ауыл шаруашылығындағы маңызы жөніндегі де ақпаратттармен қамтылған. Химиялық өндірісте органикалық заттар қалай қолданылады сонымен қоса жоғары молекулалы қосылыстар туралы оқулық соңында жеке тарау ретінде кірістірілген. Бұл талаптарға сәйкес метил спиртін өндіру, этиленнен сірке қышқылын алу сияқты маңызды тақырыптар кездеседі. Көптеген химиялық реакцияларды өткенде бұл курстың еркешелігі атауларының болуы. Олардың өндірістегі маңызына назар аударылады. [3]
2 Мектептегі химия курсындағы көмірсутектерді оқыту әдістемесі
2. 1 Көмірсутектер класына жалпы сипаттама
Құрамына тек қана екі элемент - көміртек пен сутек атомдары кіретін органикалық қосылыстар көмірсутектер деп аталады.
Органикалық қосылыстарды қарапайым жүйелеудің негізінде ең алғаш оқытылатыны көмірсутектер класы болып есептеледі. Бірақ бұл қарапайым ғана кластың өзі бірнеше топқа жіктеледі. Көмірсутектерден басқа барлық органикалық қосылыстарды көмірсутектер молекуласындағы сутек атомдарымен өзара басқа атом топтары алмасқанда түзілетін басқа да заттар ретінде қарастыруға болады. Ондай заттарды көмірсутектер туындылары деп атайды. Сөзімізді нақтылау үшін төмендегі сызбанұсқаға назар салыңыз.
Сызбанұсқа-1
Органикалық қосылыстардың құрамы бойынша жіктелуі
Органикалық қосылыстар
Көмірсутектер
Көмірсутектер туындылары
Бұл органикалық қосылыстардың құрамындағы көміртек атомына байланысты және де басқа да қасиеттеріне байланысты бейорганикалық заттардан бірнеше қасиетімен ерекшеленеді. 1) балқу және қайнау температуралары төмен болады, тез көмірленіп кетеді. 2) жанғыш болып келеді, жанғанда және шірігенде кіші молекулалы ұшқыш бейорганикалық заттарға айналып кетеді. 3) ішкі молекулалық байланысы ковалентті. 4) электролиттерге жатпайды, яғни суда ерімейді, ал басқа органикалық қосылыстардың барлығында дерлік ериді. 5) органикалық заттар табиғатта өте кең тараған, олар барлық жануарлар мен өсімдіктердің құрамынан кездестіруге болады. 6) реакциялары қайтымды процесте өтеді. 7) көміртек атомының тағы да бір ерекшелігі - олар өзара байланысып, ұзын ашық және тұйық ( циклді) байланысты тізбектер түзе алады, және осы қасиетіне сәйкес олардың түрлері сан алуан болып келеді. [4]
Көміртек атомының электрондық құрылысы. Органикалық химия - көмірсутектер және олардың туындыларын зерттейді. Сол себепті органиаклық химияда ең басты рөлді - көміртек атомы атқарады. Осы органикалық заттардың жер бетінде көп таралуының ең басты себебі де осы күрделі заттардың құрамындағы көміртек атомының құрылысы мен қасиетіне байланысты болып отыр. Осы орайда неге бір ғана шағын саланың яғни органикалық химияның таралу мен шығуына бір ғана элемент түрткі болды? Көміртек атомының қасиеті қандай? Тұтастай бір саланың қалыптасуына негіз болған қандай қасиет? Және т. б осындай көптеген сұрақтар туындауы мүмкін, сондықтан осы сұрақтарға жауап ретінде көміртек атомын жеке, дара элемент ретінде оның қасиеттерін, ерекшеліктерін қарастырайық. Көміртек өзімізге белгілі Д. И. Менделеевтің периодтық жүйесінде 6-реттік нөмірде орналасқан. Нақтырақ айтсақ 2-периодта, 4-топтың негізгі топшасын құрайды. Атом ядросында 6 протон, 6 нейтрон және де сыртқы энергетикалық деңгейінде 6 электрон бар. Олар екі энергетикалық деңгейге бөлініп орналасады: 2е, 4е.
ΙV А топшасында орналасқан «көміртек» атомы тізбектей де, тор да, кеңістікте ұзын тізбек жасау арқылы құрылымдарда да орналаса алады. Мінекей сол себепті де көміртек атомы аллотропиялық өзгерістерге көп ұшырайды. Яғни көміртектің табиғатта таралуы осы қасиетіне негізделген. Көміртектің аллотропиялық түр өзгерістеріне: алмаз, графит, карбин, кумулен, фуллерен және т. б заттар болып табылады. Сол сияқты көміртек атомдары кеңістіктікте өзара байланысып, ұзын тізбек жасау арқылы күрделі кеңістікті құрылымды - органикалық химияның негізін құрайды.
ΙV А топшасындағы элементтердің - Si, Ge, Sn, Pb ішінен көміртек атомы ең кішісі болып саналады. Оның валенттік атомдарындағы орбиталдарының тығыздылығы ең жоғарғы, сондықтан ол ең берік химиялық байланыстар түзеді. Периодтық жүйеде элементтердің ең кіші атомдар ішінен валенттік электрондары ең жоғарғы элемен болып саналады, ал топты ішінде ең кішісі - көміртек болып келеді. Сыртқы деңгейінде төрт электрон болғандықтан, көміртектің валенттілігі төртке тең. Органикалық химияда да осы қасиетін сақтайды, яғни төрт валентті болғандықтан кеңістікте құрылымдық байланыс жасайдыол дегеніміз - коваленттік байланысты құрайды. Органикалық қосылыстарда көміртек атомы өзінің тотығу дәрежесін -4-тен +4-ке дейін өзгерте алады. Мысалы:
-4 -3 -3 -2 -2 -1 -1 +2 +4
CH₄, ̶ , ̶ , СН≡СН, НСООН, CСl₄
Көміртек атомы электрондарының қалыпты жағдайдағы конфигурациясы 1s²2s²2p² күйде болады да, ал қозған кезінде 2s² электрондары ажырап, олардың бірі 2p деңгейшесінің бос орбиталына ауысады: 2s²2p² 2s¹2p³
Көміртек атомының сыртқы деңгейіндегі төрт атомдық орбитальдарында төрт электрон таралып, жеке-жеке орналасады: бұл жағдайды біз ереже бойынша көміртек атомының «қозған күйі» деп айтамыз. Осы көміртек атомының «қозған күйі» әр түрлі байланыстар түзеді. Олар: иондық байланыс, семиполярлы байланыс, сутектік және ковалентті байланыс. Бұл дара электрондар төрт валенттік бұрыш жасап дара орналасады, соған сәйкес ковалентті байланыс түзеді және осы арасындағы бұрыштардың әр түрлі жағдай жасап орналасуына байланысты органикалық химияда гибридтену ұғымы пайда болды. [5]
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz