КӘСІПОРЫН ЭКОНОМИКАСЫН ТҰРАҚТЫ ДАМЫТУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті
Экономика және құқық институты
Экономика және менеджмент кафедрасы

ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ
Кафедра меңгерушісі
________Л.А.Казбекова
______2021ж.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Кәсіпорын экономикасын тұрақты дамытуды қамтамасыз етудің тетігін жетілдіру (Торғай Петролеум АҚ-ның мәліметтері негізінде)
5В050600 - Экономика мамандығы

Орындаған Өмірзақ Бауыржан
Ғылыми жетекші Шайнуров Абай

Қызылорда 2021 жыл
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
Ⅰ. КӘСІПОРЫН ЭКОНОМИКАСЫН ТҰРАҚТЫ ДАМЫТУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1КӘСІПОРЫН ЭКОНОМИКАСЫН ТҰРАҚТЫ ДАМЫТУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ МӘНІ МЕН МАҒЫНАСЫ
1.2 КӘСІПОРЫН ЭКОНОМИКАСЫН ТҰРАҚТЫ ДАМЫТУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕСІ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
ⅠⅠ.КӘСІПОРЫН ЭКОНОМИКАСЫН ТҰРАҚТЫ ДАМЫТУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ
2.1КӘСІПОРЫН ЭКОНОМИКАСЫН ТҰРАҚТЫ ДАМЫТУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ ФАКТОРЛАРЫ
2.2КӘСІПОРЫН ЭКОНОМИКАСЫН ТҰРАҚТЫ ДАМЫТУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ТЕТІГІН ЖЕТІЛДІРУ
2.3ТОРҒАЙ ПЕТРОЛЕУМ АҚ-НЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ
ⅠⅠⅠ. КӘСІПОРЫН ЭКОНОМИКАСЫН ТҰРАҚТЫ ДАМЫТУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ
3.1 КӘСІПОРЫН ЭКОНОМИКАСЫН ТҰРАҚТЫ ДАМЫТУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ ТЕТІКТЕРІ МЕН ФАКТОРЛАРЫ
3.2ТОРҒАЙ ПЕТРОЛЕУМ АҚ-НЫҢ ҚЫЗМЕТІНІҢ НӘТИЖЕЛІЛІГІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1
Кіріспе
Нарықтық экономикa кәсіпoрынның шaруaшылық қызметін тaлдaу негізінде өндіріс тиімділігін, өнімнің бәсекелестігін арттыру қажеттілігімен байланысты. Талдау кәсіпорынға қажетті стратегия мен даму тактикасын орнатуға мүмкіндік береді. Олардың негізінде өндірістік бағдарлама қалыптасады, өндіріс тиімділігін арттыру резервтері айқындалады.
Экономикaлық тaлдaуда aлдымен қaржылық, мaтериaлдық, техникaлық ресурстaрды тиімді пaйдaлaнуға, еңбек өнімділігін aрттыруғa, aйнaлым құрaлдaрының aйнaлымдылығын жылдaмдатуға, өндіріс рентабельділігін көтеруге баса назар аударылады.
Кәсіпорын экономикасын тұрақты дамытуды талдау экономикалық микродеңгейде қарастырылады:
өндіріс мүмкіндіктері мен өнімді өткізуді талдау;
өнім сапасын талдау;
кәсіпорынның ішкі жағдайларын талдау;
кәсіпорын ресурстарын талдау және т.б.
Экономикалық талдау кәсіпорынның өндірістік-шаруашылық қызметінің аналитикалық-синтетикалық 3 сатысын талдауға негізделген:
өндіріс нәтижелілігін айқындайтын факторлар жүйесін бақылау және тіркеу сатысы;
зерттеліп отырған факторлар жүйесін модельдеу сатысы;
тиімді басқару шешімдерін анықтау сатысы.
Бұл дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты теориялық негіздерді оқып тану және кәсіпорын экономикасын тұрақты дамытуды қамтамасыз етудің тетігін жетілдіруді зерттеу. Дипломдық жұмыстың мақсаты теориялық ережелерді негіздеу және тұрақты даму деңгейін кешенді бағалау бойынша ұсыныстар әзірлеу болып табылады.

2
Ⅰ. Кәсіпорын экономикасын тұрақты дамытуды қамтамасыз етудің теориялық негіздері.
1.1Кәсіпорын экономикасын тұрақты дамытуды қамтамасыз етудің мәні мен мағынасы.
Кәсіпорынның тұрақты дамуын қамтамасыз ету, қазіргі кезде жиі туындайтын өзекті мәселе. Дағдарыстық жағдайларда зерттеуді қажет ететін кәсіпорынның тұрақсыздығы қалыптасады және қамтамасыз ету жөніндегі шараларды әзірлеу тұрақты дамуды қамтамасыз етудің басты шешімдерінің бірі болып табылады. Теориялық әзірлемелер мен ұсыныстар арқылы нарық жағдайында тұрақты даму стратегиясын қалыптастыруға болады. Негізгі іс-шаралар, сондай-ақ әдістер мен құралдар тұрақты механизмді қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Кәсіпорын тиімді жұмыс істеуі және орнықты дамуы үшін, іс-шаралар мен үздіксіз бақылау әдістерін анықтау қажет. Бұл мониторинг деп аталады. Бұл жағдайдың өзгеру динамикасын қадағалайтын деректер мен кәсіпорындар және оның даму тенденцияларын анықтау болып табылады. Кәсіпорынның түрақты дамуы үшін мониторингті жүзеге асыру тиімділігі келесі шарттардың сақталуын қамтамасыз етуі керек:
* жоспарланған ұйым;
* ақпаратты жинау, өңдеу және талдаудың барлық буындары;
* қуатты техникалық базаны пайдалану;
* бақылау процесін құзыретті әдістемелік бақылауды жүргізу;
* қаржылық қамтамасыз етудің жеткіліктілігі.
Кәсіпорынның тұрақты дамуын басқару принциптері, жоспарлы мақсаттарын қоюға, басқару функциялары мен әдістерін, сондай-ақ объектіні және басқару субъектісін бөлуге негізделген. Жоғарыда аталғандардың барлығы кәсіпорынның тұрақты дамуын басқару элементтері тұрақты даму шеңберінде нақтыланады. Кәсіпорынның әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін, экономикалық тиімділік пен тепе-теңдікті меңгеру қажет. Тиімді әрі тұрақты жұмыс істеу үшін сонымен қатар кәсіпорынның тұрақты дамуын қамтамасыз

3
ететін тиімді механизм болуы қажет. Тұрақты дамуды басқару механизмі кәсіпорынның тұрақты басқару саласында сауатты басқару шешімдерін кезең-кезеңмен әзірлеуге үлкен мүмкіндік береді.
Кәсіпорын экономикасының тұрақты даму мақсаттары экономиканың тұрақты өсуіне айқын жол ашады және өнімділік деңгейін көтеру мен технологиялық инновацияларды енгізуге септігін тигізеді. Қажеттілігі бар кешенді тәсіліне қатысуымен көптеген мүдделі тараптар үшін қол жеткізу прогресс барлық көптеген тұрақты дамуының ұзақ жылға дейінгі кезеңге арналған. Сонымен қатар, қажет деген жаңа ұйымдастырушылық моделін жәрдемдесу үшін орнықты инновациялық дамуды игеру қажет. Сонымен қатар технологиялық, сандық, экологиялық, саяси, барлық әлеуметтік және экономикалық процестер жылдам әрі нақты қамтылуы тиіс.
Пайда болған іргелі проблемалар оларға деген көзқарасты өзгертеді, әлеуметтік-экономикалық жүйелерді дамыту мынадай мағыналарда қолданылады:
* парадигманы адам экономика үшін дегеннен адам үшін экономика деп өзгерту;
* табиғат, техника және мәдениет үштігі арқылы қоршаған ортаны өзгерту;
* гуманитарлық және технологиялық революция нәтижесінде жаңа әлемнің өзгеруі.
Нарық қатысушылары сын-қатерлерге тек ден қойып қана қоймай, оларды болжауға да мәжбүр. Бұл жаңа мінез-құлық үлгілерін және стратегиялаудың жаңа тәсілдерін іздеуді қажет етеді. Бұл жағдай әсіресе инерциялық логикасы бар өнеркәсіптік кәсіпорындар үшін өте маңызды. Өнеркәсіптік кәсіпорындар әрқашан ел экономикасының локомотиві рөлін атқарды. Алайда тұрақты дамуды қамтамасыз ету, өзінің бәсекелестік артықшылықтарын сақтау, талаптарға бейімделу үшін жеке кәсіпорынның шындығынан икемді және бірден күрделене түседі. Шағын бизнес үшін немесе тоқырау кезеңінде тұрған кәсіпорындар үшін жаңа қиындықтарды еңсеру оңайға соқпайды.
Тұрақты дамудың неғұрлым жалпыға бірдей танылған анықтамасы дүниежүзілік ұйым қоршаған орта және даму жөніндегі Біріккен Ұлттар Ұйымы ұсынған анықтама болып табылады:
4
Тұрақты даму - бұл қабілетке нұқсан келтірместен қазіргі уақыттың болашақ ұрпақ өз қажеттіліктерін қанағаттандыратын тұрақты даму. Бұл дегеніміз әрбір кәсіпорын стратегиясы ұзақ мерзімді дамуға бағдарланған нарыққа қатысушы экономикалық, әлеуметтік және экологиялық компоненттерді қамтамасыз етуі тиіс дегенді білдіреді.
Кәсіпорынның тұрақты даму тұжырымдамасын талдаудың әртүрлі тәсілдері бар. Тұрақты кәсіпорындар адамдардың кәсіпорынмен байланысты экономикалық және әлеуметтік ұмтылыстарын да, табиғи ортаға әсерін де ескереді. Қазіргі кәсіпорындардың тұрақты дамудағы негізгі ұстанымдары, әдетте, былай болып келеді:
* қызметкерлер мен қоғам алдындағы әлеуметтік жауапкершілік принциптері;
* экономикалық және экологиялық көрсеткіштердің теңгерімі;
* экологиялық шығындарды өтеу және кәсіпорынның қоршаған ортаның жай-күйіне әсерін бағалау арқылы табиғи экожүйенің тұтастығы;
* инновациялық және жобалық бағыттылықты қамтамасыз ету.
Кәсіпорынның даму стратегиясындағы әлеуметтік аспектінің маңыздылығы пандемия жағдайына байланысты күшейе түсті, бұл көптеген компанияларды өз қызметкерлерінің де, серіктестер мен клиенттердің де қауіпсіздігін ескере отырып, мақсатты даму векторларын қайта құруға мәжбүр етті.

1-сурет
5
Шынында да, мұндай экстремалды жағдайды елестетуге болады. Мысалы, кәсіпорын өтімділік деңгейіне өте мұқият қарайды делік, өйткені ол өтімділік кәсіпорынның төлем қабілеттілігін немесе төлем қабілетсіздігін көрсетеді. Барлығымызға белгілі төлем қабілеттілігі кәсіпорында барлық міндеттемелер бойынша қарыздарды төлеуге жеткілікті қаражаттың болуын болжайды және сонымен бірге бұл қиындықсыз жүзеге асыру үшін өнімді өндіру және сатуға үлкен күш салады.

Кәсіпорынның тұрақтылық деңгейінің төмен болуына байланысты шығындары
Кәсіпорынның тұрақтылық деңгейінің төмен болуына байланысты шығындары
Кәсіпорынның техникалық қызмет көрсету шығындары
Кәсіпорынның техникалық қызмет көрсету шығындары
Шығындар

Жалпы шығындар
Жалпы шығындар

Тұрақтылық деңгейі
Тұрақтылық деңгейі
Тұрақтылықтың оңтайлы деңгейі
Тұрақтылықтың оңтайлы деңгейі

2-сурет

6

Кәсіпорынды тұрақты дамыту әдістері, олардың механиздері бойынша әр түрлі болып бөлінеді:
* Резервтеу әдісі;
* Сақтандыру әдісі;
* Хеджирлеу әдісі;
* Қоршаған ортаны бейімдеу және өзгерту.
Енді осы кәсіпорынды тұрақты дамыту әдістерін толығырақ қарастырайық.
1.Резервтеу әдісі. Кәсіпорындардың тұрақтылық деңгейін арттырудың ең тиімді әдісі - резервтеу әдісі. Бұл тұжырымның дәлелі біздің тақырыпқа негізделген сенімділік теориясы бола алады. Сенімділік теориясының жетістіктері барлығымызға белгілі және үлкен. Дербес компьютердің 70 - ші және 80-ші жылдары қалай жұмыс істегенін еске түсіру жеткілікті. Белгілі бір жұмысты атқару және оны шешу үшін 40-50 минут дербес компьютер уақыты қажет болды. Оған қоса бұл (шамалы) уақыт аралығында дербес компьютердің істен шығуы міндетті түрде орын алатын еді. Осыған байланысты заманауи дербес компьютерлердің сенімділігін бұрынғы дербес компьютерлермен салыстыруға тіпті келмейді. Көптеген дербес компьютерлер үшін істен шығудың ең аз мерзімі 10 000 сағаттан асады, бұл ескі компьютерлердің сенімділігінен 500 есе көп. Ұқсас деректерді жұмыс сенімділігі бойынша беруге болады. Көптеген заманауи техникалық жүйелер, шетелдік автомобильдерден ғарыштық жабдықтарға дейін. Көп жағдайда бұл әсер құрылыста қолдану нәтижелі болып табылады және сенімділік теориясында түбегейлі әзірленген резервтеу әдісінің техникалық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.