Қазақ халқының исламмен байланысқан салт - дәстүрлері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе2

1. Ислам шариғаты және халықтық ғұрыптар мен дәстүрлер5

1. 1. Дін мен дәстүр туралы түсінік5

1. 2. Ислам мен дәстүрдің идеологиясын бұзушылар8

2. Қазақ салт-дәстүр, әдет-ғұрыптарының ислам шариғатымен үйлесімі16

2. 1. Қазақ жеріндегі Исламның бастамасы16

2. 2. Қазақ халқының исламмен байланысқан салт-дәстүрлері22

2. 3. Ислам дінінде әдет-ғұрыптарға қойылатын негізгі талаптар26

3. Рух тарихы - ұлт тарихы29

3. 1. Қазіргі Қазақстандағы Ислам дінінің жағдайы29

3. 2. Дін мен дәстүрдің бірлігі - ұлт болашағының кілті35

ҚОРЫТЫНДЫ38

Кіріспе

Аса мейірімді, Мейірбан Алланың атымен бастаймын. Барлық мадақ әлемдердің Иесі Аллаға тән. Салауат пен сәлем елшілердің төресіне, оның әулеті мен сахабаларына болсын.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі: Дін мен дәстүр сабақтастығы бұрыннан қозғалып келе жатқан тақырып. Біздің мақсатымыз - қазақ дәстүрлерінің тарихын жан-жақты зерттеу емес, ол осы саладағы мамандардың ісі, осы маңызды мәселеге қатысты өз көзқарасымызды білдіру, мұратымыз әлі күнге дейін сақталып келе жатқан әдет-ғұрып, салт-дәстүрдің негізі исламмен тамырлас екендігін дәлелдеу. Себебі, соңғы кездері қазақтарды түрлі деңгейде Исламнан алшақтатуға тырысушылықтар орын алуда. Кейбіреулер әдейі теріс әрекет етеді, ал басқалары білместікпен надандық дәуіріне тартылады. Олардың бірі қазақ халқының негізгі діні бақсылық десе, екіншісі қазақ сахарасында басқа діни дәстүрлер басым болған, ал қазақтар исламнан алыс болған деген пікір айтады.

Ата-бабалар дінін мойындамаған, адасқан ағымдардың бірі: «Қазақ даласында бір құдайшылдық, таухид ілімі ХХ ғасырдың 90-жылдарында ғана келе бастады», - деген пікірді ұстанады. Олар «біз таза дін әкелдік» деген көзқарасты ұстана отырып, діни ортада бүлік шығаруға тырысады. Олардың пайымдауынша, қазақ халқы Құдайдың жалғыз екенін ешқашан білмегендей. Айқын монотеистік дінді, таухид ілімдерін ашушылардың діни идеалдарды түсінбеуі, максималистік көңіл-күйлері мен сауатсыздықтары көптеген бұрмалауларға себеп болды.

Осы тұрғыдан алғанда, дін мен дәстүрдің сабақтастығын, салттық сана мен діни білімнің бір бағытта байланысын дәлелдеуге болады. Ғасырлар бойы қалыптасқан дәстүрлі діни білімімізді жалған болжамдардан қорғау қажет. Осы орайда, салмақты сөз айтып, өз пікірімізді айтуға тура келді.

Ар-намыстың ақ туын көтерген ата-бабаларымыз келесі ұрпаққа ұлан-ғайыр жерімен қоса асыл дінімізден бастау алатын салт-сана, әдет-ғұрыптарымызды да қалдырып кетті. Сонымен бірге, біз ең маңызды байлыққа ие болдық - теңдесі жоқ менталитет, ұлттық сана-сезім, дін дәстүрлерімен, атамыздың батасымен, анамыздың ақ сүтімен байланысты әдет-ғұрыптар. Сонымен, «жаным арымның садағасы» деп бұл исламды жалау еткен баһадүр ата-бабаларымыз салған сара жолдан біздің ауытқымауымыз керек. Керісінше, біздің ежелгі мұсылман дәстүрлерімізді, мазһабымызды және мектебімізді қайта жаңғыртып, ғасырлар бойғы мұрамызды құрбан етпей, бар нәрсені бағалаған дұрыс. Қоғамды біріктіретін және оны бірлікке жетелейтін құндылықтарды құрметтеу керек.

Дәстүрлі дінінен, ділінен, тілінен, әдет-ғұрпынан айырылған елдің болашағы жоқ. Ол үшін рухани құндылықтарымызды естен шығармауымыз керек. Құранда Кәрімде Алла Тағала:

قَالَ اللهُ تعَالَ: ﴿فَخَلَفَ مِنْ بعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلاةَ وَاببعُوا الشَّهَوَات فسَوْفَ بلْقَوْنَ غَيا﴾

« Ал олардан кейін намазды жоғалтып, нәпсілеріне ерген ұрпақтар келді. Олар бір жамандыққа жолығады », - деген [1] .

Егер тарих беттеріне жүгінетін болсақ, 751 жылы Талас өзеніндегі Атлах шайқасында шындық пен өтіріктің байланысы табылып, Орта Азиядағы түркі халықтары шығыстың алып көршісінен мәңгі құтқарылды. Яғни, исламның келуімен ата-бабаларымыз бостандыққа, тәуелсіздікке қол жеткізді, дамудың жоғары деңгейіне жетті. Жоңғар қалмақтарымен үш жүз жылдық аумақтық күресте біз дініміз өзгеше болғаннан кейін ғана ассимиляцияны бастан өткердік. Кейінгі орыс отарларында Кеңес империясының атеистік идеологиясы басым болған кезде де, бұл біздің ұлттық болмысымызды сақтауға әкелген мұсылман ұстанымы болды. Сондықтан дәстүрлі мұсылмандықтың көмегімен біз қоршаған ортаға от әкелген ағымдар мен зияткерлік оккупацияға қарсы тұра аламыз. Егер біз өз дініміз бен дәстүрімізде мықты болсақ қана, елімізді сақтап, тәуелсіз болып қала аламыз. Себебі дін - әрбір ұлтты ұлтқа айналдыратын, оның тілі мен менталитетін, мәдениетін, мемлекеттілігін, ойлау жүйесін жаңа деңгейге көтеретін жалғыз фактор.

Зерттеу пәні мен нысаны: Қазақ халқының имани салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары және шариғатта оларға қойылатын негізгі шарттар.

Зерттеу мақсаты: Шариғат заңдарының негізгі ережесін таңдаған ата-бабаларымыздың тарихы мен мәдениеті, әдебиеті мен ғылымы ислам негіздерімен тығыз байланысты екендігін дәлелдеу. Бүгінгі күнге дейін жеткен салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптардың қайнар көзі - Ислам діні бола отырып, олардың ел арасындағы тәлімдік, тәрбиелік, халықтық мәні зор екендігін айқындау. Дін мен дәстүрдің бірлігі - ұлт болашағының кілті екендігін көрсету.

Зерттеудің міндеттері:

Ислам дінінің қазақ салт-дәстүріндегі алатын орнын анықтау;
Ислам дінінде әдет-ғұрыптарға қойылатын негізгі талаптарды тізіп шығу;
Қазақ халқының исламмен байланысқан салт-дәстүрлерін қарастырып, олардың дұрыс немесе негізсіз болатындықтарына дәлелдер келтіру;
Дін мен дәстүрдің ұлт болашағы екендігін дәлелдеу;
Қазіргі таңдағы дін мен дәстүрдің өзекті мәселелерін қарастыру;

Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы:

Ислам дінінің қазақ салт-дәстүріндегі алатын орны анықталды;
Ислам дінінде әдет-ғұрыптарға қойылатын негізгі талаптары тізіп шығылды;
Қазақ халқының исламмен байланысқан салт-дәстүрлерін қарастырып, олардың дұрыс немесе негізсіз болатындықтарына дәлелдер келтірілді;
Дін мен дәстүрдің ұлт болашағы екендігі дәлелденді;
Қазіргі таңдағы дін мен дәстүрдің өзекті мәселелері қарастырылды.

Зерттеу көздері: Зерттеу тақырыбына байланысты Қазақстандық және шетелдік ғалымдардың іргелі ғылыми еңбектері, хадистер, Құран аяттары, тәпсірлері, Қазақстан педагогтарының, философтары, исламтанушы, дінтанушыларының еңбектері, ресми материалдар, сөздік-анықтамалық әдебиеттер.

Зерттеу әдістері: тарихилық, жүйелілік, салыстырмалы, құрылымдылық талдау, нормативтік құжаттарға талдау, салыстыру, баяндау.

Зерттеу жұмысының жалпы құрылымы: Диплом жұмысы кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан, сілтемелерден және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады. Жұмыстың бірінші тарауында, яғни Ислам шариғаты және халықтық ғұрыптар мен дәстүрлер тарауында дін мен дәстүрлер туралы толыққанды түсініктер беріліп, Ислам мен дәстүрдің идеологиясын бұзушылардың ойлары жоққа шығарылады. Екінші тарауда қазақ жеріндегі Ислам дінінің таралу тарихына қысқаша шолу жасалып, қазақ халқының шариғат заңдарымен сабақтасқан салт-дәстүрлеріне дәлелдер келтіріліп және Ислам құқығында әдет-ғұрыптарға қойылатын талаптар айтылады. Ал үшінші тарауда қазіргі Қазақстандағы Ислам дінінің жағдайы айтылып, дін мен дәстүрдің бірлігінсіз ұлт болашағы болмайтыны жазылған. Құран мен Пайғамбардың (с. ғ. с. ) келген хадис үкімдерін және кейінгі ғалымдардың осы әдет-ғұрыптарға қатысты берген үкімдері мен рұқсаттары жайында айтылып кеткен.

Ислам шариғаты және халықтық ғұрыптар мен дәстүрлер Дін мен дәстүр туралы түсінік

Салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарға анықтамалар берер алдын, осы сөздердің шыққан тегіне тоқтала отырып, бұл сөздердің негізгі мәні нені білдіретінін анықтап көрсеткеніміз дұрыс.

Дәстүр - атадан-балаға ауыса отырып, ата-бабадан мұра ретінде қалған тарихи қалыптасып үлгерген нормалар мен үрдістер. Ол - халықтың мінез-құлқының, іс-әрекетінің рухани тірегі. Дәстүр мәдениетпен тығыз байланысты болғандықтан мәдениеті дамыған халық дәстүрге де бай. Ата-аналарға құрмет, адалдық, мейірімділік, әділеттілік сезімдері алдыңғы қатарлы дәстүрлерге жатады. Сеийид Хусейн Наср атты түркі ғалымы: «Дәстүр» сөзі Алла Тағаланың жолында адамдарға айтылған қасиетті мағынада қолданылады және бұл илаһи хабарлар адамзат тарихында тоқтамай-ақ ашыла береді. Дәстүр - бұл Құдайдың хабары, Негізге жақындататын сабақтастық мағынасында махаббат ақиқатымен тікелей байланыс құралы ретінде сипаттайды. Сонымен, ол бұдан әрі ойын келесідей тұжырымдайды: «Дәстүр дін мен оның заңдарын қамтиды» . Дін, сопылық сияқты бұрыннан қалыптасқан дәстүрге айналған сүннет және әр дәуірді, өмірдің әр кезеңін және әр ғасырын бір Негізге біріктіретін тізбек, яғни Силсала . Осы себептерге байланысты дәстүрдің тамыры илаһи негізінде жатыр. Бұтақтары мен өзегі ғасырлар бойы дамып келе жатқан алып бәйтерекке ұқсатуға болады. Дәстүр ағашының негізі дін болып табылады, ал оның негізі - уаһидан қоректенетін, ағаштың болуын қамтамасыз ететін берекет. Дәстүрлер, киелілік, басталу және аяқталу, шындықтары: таусылмайтын хикмет және ақиқаттың тұрақты принциптері әрдайым әр түрлі уақыттар мен жерлерде жүзеге асырылады». Бұл дәстүрдің пайда болуы жай ғана емес, сонымен бірге Жаратушы әр адамға белгілеген өмір жолын белгілейтін принциптер жүйесі бар екенін көрсетеді.

«Салт» сөзінің қазақша мағынасына келетін болсақ, ол нық, берік, табанды болуды білдіреді. Осы талдаудың негізінде «салт-дәстүр» ұғымының мәні өзгермейтін, тұрақты қоғамның тұтастығы үшін Жаратушы жіберген қағидалар жүйесін білдіреді.

« Араб тілінің сөздіктерінде: « Әдет» деген сөз араб тілінде - 'адат -әдет, бір жағдайды немесе әрекетті жиі қайталау. Бұл сөздің негізгі түбірі «“ада» - « اداء » - өз қалпына қайта оралу деген мағыналарды білдіреді. Қазақша «ғұрып» сөзі « العرف » - «әл-ъурф» сөзінен шыққан. Араб тілінде адамдарға үйреншікті болған, әдеттегі іс-әрекет, үрдіс деген мағыналарды білдіреді.

الْعرفُ اصْطِلاَحًا: مَا اسْتَقَرتِ التفُوسُ عَلَيْهِ بِشَهَادَةِ الْعُقُوِلِ، وَتلَقَّتْهُ الطَّبَائعُ بالْقُبُول

«Әл-урф» сөзінің шариғаттағы терминдік анықтамасы мынадай: «Ол ақыл-ойдың, логиканың құптауымен көңілдерге орныққан, адам табиғаты қабыл алатын нәрселер» [6] .

Әдет және ғұрып сөздерінің мағынасы бір десе болады. Кейбір шариғат кітаптарында «урф» сөзін қолданса, енді біреулері «әдәт» сөзіне басымдық берілген. Демек, «Салт- дәстүр, әдет-ғұрып» деген сөздер барлық дерлік діни сөздер. Олар қазақ тіліне араб тілінен еніп, біздің төл сөзімізге айналды. Бұл сөздер біздің халқымыз Исламды тұтасымен қабылдағаннан бері қолданылып келеді.

« Мәдениет» (маданийат) - сөзі араб тілінен аударғанда қала, қоғам, қауымдастық т. с. с. мағыналарды білдіреді. Мәдениет пен дін сөздерінің түбірлері (дана/йадину етістігінен) бірдей. Дін арабша «» сөзбе-сөз мағынасында жол, сенім, пайымдау, ұстаным және т. б. мағынаны білдіреді. Мәдениет қала, қоғамды білдіретін « . . . Тәңір белгілеген «жолы», дін мен сенім жүйесінің этикалық, әлеуметтік, экономикалық және діни қағидаларына негізделген, Тәңірмен қарым-қатынас жасау үшін ғибадат орны бар қоғамның өмір салтын анықтайтын ұғым (термин) . «Маданийат» ұғымы кейінгі уақытта қала, қалалық, отырықшы т. с. с. сипатқа ие болып, латын тіліндегі «culture» ұғымымен тең мағынаға ие болған».

Салт - дәстүр - бұл ғасырлар бойы жинақталған және өмірдің өзі әр халықтың және ұлттың діні және ұлттық құрылымға сәйкес құрылған салт-жоралар жиынтығы; бұлардың барлығы қоғам мен қауымның мінез-құлық үлгілері. Әдеткі қолдануда ол бір мәдени ұжымды екіншісінен ерекшелейтін және ресми емес түрде реттейтін жалпы қабылданған мінез-құлық ережесін немесе әлеуметтік іс-әрекеттерді реттейтін терминді білдіреді [2] . Салт - дәстүр - халықтың өмір принципіне, қоғамның заңына, рухани байлық - ұлт санасы үшін өнер тәжірибесін құрған сана мен тәрбие және өмір ережесі ретінде негізделген. Осы шарттарды халық қатаң сақтаумен қатар, сол заң төңірегінде оларды құрметтемеген және сақтамаған адамдар жазаланды. Қазақ халқында салт-дәстүрлер үлкен рөл атқарды. Мысалы, бесік той, қыз ұзату мен үйлену тойы, шашу, наурыз көже, беташар, көрісу, қонағасы және т. с. с. дәстүрге айналған. Салт-дәстүрлер ел арасында үлкен тәрбиелік және тәлімдік мәнге ие. Дәстүр арқылы халықтың әлеуметтік және тарихи, кәсіби, мәдени, салттық, күнделікті, тәрбиелік, мінез-құлықтық сонымен қатар рухани іс-әрекеттерінің көрінісі ретінде танылады, олар әкеден балаға беріліп, дами түсуде. Мысалы, әке-шешеге, үлкендерге деген құрмет, сәлемдесу, сыйлық, сүйінші, ат тергеу, көрімдік, кәде, құрдастардың әзілдері және т. б. жатады. Қазақ елі салт-дәстүрлерге бай. Ғұрыптар мен ырым-жырымдар, ишаралар, дағдылар мен тыйымдар, - осының бәрі салт-дәстүрдің көрінісі [3] .

Бұл жерде айқындап алуға тиісті бір мәселе бар. Әдетте, қазақ тілінде салт-дәстүр, әдет-ғұрып деген сөз тіркестерінің мағынасы бір, негізінен, халық арасында қалыптасқан, күнделікті тұрмыс-тіршілігінде қолданатын мәдени ерекшеліктер ретінде қарастырылады. Ал шариғаттағы әдет, ғұрып сөздері салт-дәстүрмен бірге адамдар арасында сіңісті болып қалыптасқан әдеттерді, үйреншікті дағдыларды, ұғымдар мен сөздерді де қамтиды. Осы тұрғыдан алғанда мұсылман заңнамасындағы әдет, ғұрып терминдерінің мағыналық аясы кең, жалпылық мәнге ие. Қазіргі араб тілінде халық арасында қалыптасқан салт-дәстүрлер, ұлттық құндылықтар туралы «адат уа тақалид» - « وتقاليد عادات », «турас шағби» - « شعيب تراث » деген сөздер де қолданылады. Адамдар арасында дағдыға айналған шариғат шартына қайшы келмейтін істер шариғи үкімдерді белгілеуде мұсылмандық заңнаманың екінші дәрежедегі қайнар көзі ретінде қарастырылады. Шариғат үкімдері алынатын басты қайнарлар Құран Кәрім мен Пайғамбар (с. ғ. с. ) сүннеті екендігі белгілі. Аталмыш мәндегі ғұрыптар фиқһ ілімінде тармақты үкімдерді белгілеуде заңды дәлел ретінде алынады. Пайғамбар (с. ғ. с. ) мен сахабалары белгілі бір мәселеге үкім шығарғанда кейде халық арасында қалыптасқан ғұрыптарға да сүйенген. Шариғат саласында сондай маңызға ие болған әдет-ғұрыпқа фиқһ негіздері ілімінде арнайы терминдік анықтама берілген.

Алла тағала сүйікті Пайғамбар Мұхаммедті (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) барлық әлемдерге мейірімділік ретінде жіберді және оны адамзат пен жындар үшін ұзақ әлеммен, Мәңгілік әлеммен және дінмен байланысты барлық нәрсеге үлгі етті. Құран Кәрімде Алла Тағала былай дейді: "Расында, Аллаһтың Елшісінде Аллаһқа және ақырет күніне сенетін және қорқатын, Аллаһтың рақымына және мәңгілік өмірдің игілігіне үміттенетін және Аллаһты көп еске алатын адамдар үшін керемет үлгі" (Құран, "Әл-Ахзаб" сүресі, аят 21) .

Дінтанушы Ибн Касир өзінің Құранға берген түсіндірмесінде (тәпсірінде) былай деп жазады: «Бұл асыл аят Алланың Елшісіне (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) еруге негіз болып табылады. Оны қалай ұстануға болады?! Оның сөздеріне де, істеріне де және күйлеріне де еру. Мұның бәрі сүннет болып табылады.

Сүннет - бұл Пайғамбарымыздың (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) көрсеткен жолы, оның іс-әрекеттері, ол адамдарға түсіндірген барлық шешімдері мен тұжырымдары, олар сенімге немесе мінез-құлыққа қатысты болсын, орындалуы міндетті немесе қалаулы.

Құран мен хадистерде бірнеше рет: «Сіз Пайғамбарға (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) еріңіз, Аллаһтың Елшісіне (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) бойсұныңыз, өйткені сіз үшін Алланың Елшісінде (с. ғ. с. ) ) керемет үлгі бар». Бұл сөздердің мақсаты - сенушілердің Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) көрсеткен жолмен жүруі, бізге Аллаһтың Елшісінен (с. ғ. с. ) келген барлық нәрсеге еліктеуі.

Бұл «Сүннет» сөзінің жалпы мағынасы.

Ислам мен дәстүрдің идеологиясын бұзушылар

Әр өркениеттің, әр елдің өзіне тән дүниетанымы бар. Әр ұлттың тарихын зерттеп қарасақ жер бетінде ешбірі мүлдем дінсіз, наным-сенімсіз болмаған. Адам баласы түрлі халықтардан, ұлт пен ұлыстан тұрады. Әрқайсысының өзіне тән ұлттық ерекшеліктері, тілі мен дәстүрі және діни нанымдары бар. Құранда Алла Тағала былай дейді:

قَالَ اللهُ تعَاِلَي: ﴿يا أَيهَا النَّاسُ إِنا خَلَقناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنثىِ وجَعَلْنَاكُمْ شُعوبا وَقبائلَ لِتعَارفُوا إنَّ أكْرمَكُمْ عِنْدَ اللَّه أَتقَاكُمْ إنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبيرٌ﴾

«Әй, адам баласы! Сөзсіз, сендерді бір ер, бір әйелден (Адам мен Хауадан) жараттық. Сондай-ақ бір-біріңді тануларың үшін сендерді ұлттар, рулар қылып бөлдік. Шындығында, Алланың қасында ең абзалдарың - тақуаларың. Сөзсіз, Алла толық білуші, әр нәрседен хабар алушы»[4] . Жаратушы иеміз бір-бірін білуі үшін адамзатты әртүрлі ұлттарға бөлді. Жер бетіндегі барлық адамдар бір, біз бәріміз Адамнан тарадық. Сондықтан мұсылмандар басқа ұлт өкілдерін көргенде, олар аят-хадистерге сүйеніп:" бәріміздің шығу тегіміз - Адам ата, ал оның тегі - топырақ", - дейді. Аллаһ Тағаланың алдында адамзаттың ең құрметті тобы болып табылатын мұсылман үмметі әртүрлі ұлттардан тұрады. Пайғамбар (с. ғ. с. ) араб, ал Құран арабша болған, бірақ барлық мұсылмандар араб емес. Қазіргі уақытта араб халқы мұсылмандардың азғантай бөлігі ғана. Жер бетінде екі миллиардқа жуық мұсылман бар, олардың тек үш жүз миллионы ғана араб ұлты. Ал бір Үндістанда үш жүз миллионға жуық мұсылман бар. Осы мұсылман мемлекеттерінің әрқайсысының тұрғылықты жеріне байланысты өзінің нәсілдік, тілдік, ұлттық ерекшеліктері бар. Бірақ барлығында бір дін, бір танымдық ұстаным, ұқсас дәстүрлер, мәдениет бар. Себебі әркімнің сенімі Құран Кәрім мен хадиске негізделген. Өмір сүру аясына, табиғатына байланысты әр мұсылман халықтарының өзіндік ерекшеліктері, мәдениеттері, тілдері бар. Шариғат бұндай өзгешеліктерді жоққа шығармайды. Олар уақыт пен тіршілік ету ортасына байланысты мекендерін өзгерту мүмкіндігі туралы айтады. Мұсылман халықтарының барлық салт-дәстүрлері шариғат талаптарына сәйкес келмейді. Олардың ішінде надандықта қалған, мұсылмандықпен байланысы жоқ салттары болуы мүмкін. Шариғатта мүбәх немесе өз қалауымен істейтін істер бар. Мысалы, үйлену тойлары, мерекелер, рәсімдер т. с. с. бұлар әр халықта әртүрлі. Бірақ олардың барлығы шариғатқа сәйкес келмейді деп кесіп айтуға болмайды. Керісінше, бұл ғасырлар бойы әр мұсылман халқының ғалымдарының көз алдында және олардың ықыласымен жасалған рәсімдер. Адамзаттың ұлт-ұлысқа жіктелуі аятта айтылғандай Жаратқан иеміздің бекітіп берген өзгертілмес заңы. Қазіргі қазақ қауымында діни білімге деген махаббат әсіресе, жастар арасында басым. Сонымен қатар, мешітке келушілерінің басым бөлігі жастар.

Кішкентай өмірлік тәжірибесі бар жастар шала білім алып, көңіл-күйлеріне ерік беріп, айтарлықтай сәтсіздіктерге ұрынуы мүмкін. Құран Кәрім мен хадистің басты мақсаттарын дұрыс ұғынбай, ағаттықтар жасайды. Кауымда жаңалық ашқысы келгендей, ол муташабиһ деңгейіндегі аяттарды алдыға тартып, ғалымдардың арасында әртүрлі көзқарас тудырған мәселелерді қозғап, дау-жанжал болдыртып жатады. Осындай қателіктердің негізгі себебі-діни сауаты бар адамдардың шала сауаттылығы немесе жастық көңіл-күйлері. Дәл осындайлардың арқасында өз халқының бірнеше ғасырлардан бері қалыптасқан құндылықтарын, мәдени мұраларын, тіпті, тарихы мен қазіргі болмысын жоқ деп есептейтіндер де бар. Егер олар шариғаттың талаптарын тереңірек ұғынса, онда мұндай адасушылыққа бой алдырмас еді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.