Ғаламдық жылыну жағдайындағы Батыс Қазақстан климатының өзгеруі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Х. Досмухамедов атындағы Атырау университеті

География, туризм және су ресурстары кафедрасы

«Қорғауға жіберілді»

оқыту әдістемесі кафедрасының

меңгерушісі

«» 20__ ж.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Ғаламдық жылыну жағдайындағы Батыс Қазақстан климатының өзгеруі»

6В01506 - «География» мамандығы бойынша

Орындаған: Асылханов Н. А

Ғылыми жетекшісі: Баймукашова Г. Қ

Атырау 2021

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

1 Ғаламдық жылыну жағдайы және Батыс Қазақстанның климатына әсері . . .

1. 1 Ғаламдық жылыну жағдайындағы жер шарындағы өзгерістер . . .

1. 2 Ғаламдық жылыну жағдайындағы Батыс Қазақстан . . .

2 Ғаламдық жылынудың алдын алу жөніндегі шаралар . . .

2. 1 Батыс Қазақстанда ғаламдық жылынудың алдын алу шаралары . . .

2. 2 Практикалық жұмыс "Лагранж нүктесінде системалық экран орнату" . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ . . .

ҚОСЫМШАЛАР . . .

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

1 Ғаламдық жылыну . . .

1. 1 Парниктік эффект . . .

1. 2 Ғаламдық жылыну проблемаларын сынып арасында оқыту . . .

2 Ғаламдық жылыну жағдайындағы Батыс Қазақстан климатының өзгеруі . . .

2. 1 Ғаламдық жылынудың Қазақстанға әсері . . .

2. 2 Ғаламдық жылыну жағдайындағы Батыс Қазақстан . . .

3 Жаһандық жылынудың алдын алу жөніндегі шаралар . . .

3. 1 Батыс Қазақстанда ғаламдық жылынудың алдын алу шаралары . . .

3. 2 Практикалық жұмыс "Лагранж нүктесінде системалық экран орнату" . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ . . .

ҚОСЫМШАЛАР . . .

Кіріспе

Зерттеу жұмысы бүкіл адамзаттың маңызды мәселелерінің бірі - жер бетіндегі климаттың жаһандық жылынуына арналған. Жүргізілген жұмыс барысында келесі мәселелер бойынша талдау енгізілді: " жаһандық жылынудың себептері", " парниктік эффект", "жаһандық жылынудың салдары", "жаһандық жылынудың алдын алу шаралары".

Мәселенің өзектілігі және зерттеу мақсаты.

Жақында қоғамда жаһандық жылыну тақырыбы соншалықты талқыланды, ол тек ғалымдарды, саясаткерлерді ғана емес, қарапайым азаматтарды да алаңдатады. Күн сайын дерлік біз жаңалықтардан теледидарлық репортаждарды естиміз немесе осы маңызды мәселе бойынша газеттердегі мақалаларды оқимыз. Бүгінгі таңда бұл өзекті тақырып біздің планетамыздың әрбір тұрғынына қатысты. Жаһандық жылынудың себебі болып табылатын табиғи апаттардың сансыз құрбандары ешкімді бей-жай қалдыра алмайды. Климаттың айтарлықтай өзгеруі экономикалық, мәдени ғана емес, сонымен қатар басқа да қызмет салаларына әсер етеді. Сондай-ақ, бұл проблема біздің планетамыздың экологиясына қайтымсыз зиян келтіреді. Әлбетте, барлық ғалымдардың көзқарасы бірдей емес, барлық саясаткерлер жаһандық қатердің алдын алу үшін әртүрлі елдердің күш-жігерін біріктіруге дайын емес. Осы тақырыппен жақсы танысу және осы мәселені шешудің барлық жолдарын табуға тырысу үшін, ең алдымен, " жаһандық жылыну " терминін дұрыс түсіну керек, осы қорқынышты апаттардың барлық себептерін қарастыру керек.

Зерттеудің мақсаты: жаһандық жылынуды зерттеу және осы мәселені шешу жолдарын табу.

Зерттеу міндеттері:

1. Ғаламдық жылынуды термин ретінде қарастырыңыз

2. Жаһандық жылыну гипотезаларын зерттеу;

3. Жаһандық жылынудың себептерін қарастырыңыз

4. Осы процестің салдарын бағалаңыз;

5. Жаһандық жылынудың алдын алу шараларын ұсыныңыз.

Зерттеу әдістері:

1. Эмпирикалық

2. Статистикалық

3. Математикалық

4. Болжау

5. Жүйелеу және т. б.

Диплом жұмысының құрылымы: Жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен (теориялық және практикалық), қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.

1. Ғаламдық жылыну

Ғаламдық жылыну - бұл жер мен Мұхит атмосферасының беткі қабатының орташа жылдық температурасының біртіндеп өсу процесі. БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі жөніндегі мемлекетаралық сарапшылар тобы (МГЭИК) ХХ ғасырдың аяғынан бастап жер бетіндегі орташа температура 0, 7°C-қа көтеріліп, "соңғы 50 жылда байқалған жылынудың көп бөлігі адамның іс-әрекетінен туындаған" деген ғылыми пікірде (суретті қараңыз. 1) . Бұл, ең алдымен, қазбалы отынды (көмір, мұнай, газ, шымтезек) жағу нәтижесінде "парниктік эффект" тудыратын көміртектің шығуы.

1. 1. Парниктік эффект

Бұл атмосфералық газдармен инфрақызыл сәулеленуді сіңіру және шығару атмосфера мен планетаның бетін жылытуға әкелетін процесс.

Парниктік әсерді алғаш рет Джозеф Фурье 1824 жылы ашқан. Ол жердің атмосферасы жылыжайда әйнектің бір түрі ретінде қызмет етеді деп ұсынды: ауа күн жылуын өткізіп, оның ғарышқа қайта оралуына жол бермейді (суретті қараңыз. 2) . Осы принцип бойынша жылыжайларда булану жүреді, осыған байланысты "парниктік эффект" термині пайда болды. Бұл әсер кейбір атмосфералық газдарға, мысалы, су булануы мен көмірқышқыл газына байланысты болады. Егер бұл болмаса, жер қазіргіге қарағанда 30° суық болар еді, ал ондағы өмір іс жүзінде тоқтап қалады. Демек, атмосферада көмірқышқыл газы неғұрлым көп болса, соғұрлым инфрақызыл сәулелер сіңіп, соғұрлым жылы болады.

Табиғи биосферада ауадағы газ мөлшері бірдей деңгейде сақталды, өйткені оның түсуі жойылуға тең болды. Қазіргі уақытта адамдар бұл тепе-теңдікті ормандарды азайту және қазба отындарын пайдалану арқылы бұзады. Қазір адамзат жыл сайын 4, 5 млрд. т көмір, 3, 7 млрд. т мұнай және мұнай өнімдерін, сондай-ақ табиғи газды, шымтезекті, жанғыш тақтатастарды және ағашты жағуда. Мұның бәрі көмірқышқыл газына айналады, оның атмосферадағы құрамы соңғы 50 жылда 30% - ға өсті (3-суретті қараңыз) .

Табиғаттағы өзгерістерді бақылаудың негізгі әдістері:

- тарихи құжаттар мен жылнамалар;

- метеорологиялық бақылау мұрағаты;

- полярлық қақпақтардың, мұздардың, өсімдіктер аймақтарының ауданын өлшеу және спутниктік фотосуреттің арқасында атмосфералық процестерді бақылау;

- қазбалы жануарлар мен өсімдіктерді талдау;

- мұздықтарды бақылау.

Климаттық жүйелер табиғи ішкі процестер нәтижесінде де, сыртқы әсерлерге (антропогендік және неантропогендік) жауап ретінде де өзгереді.

Алайда, толық сенімділігі бар барлық ғалымдар климаттың өзгеруіне қандай себептер себеп болатындығын нақты айта алмайды. АҚШ, Ресей және еуропа елдерінің зерттеу орталықтары жұмыс гипотезалары ретінде танылған белгілі бір сенімді болжамдар бар.

1. 2. Температураның өзгеруін түсіндіретін гипотезалар

Күн белсенділігі

Планетада болып жатқан барлық процестер біздің Жұлдыз - күннің белсенділігіне байланысты. Сондықтан күн белсенділігінің ең кішкентай өзгерістері де ауа-райы мен жердің климатына әсер етеді. Байқалған жаһандық жылыну күн белсенділігінің кезекті өсуімен байланысты болуы мүмкін, ол болашақта қайтадан төмендеуі мүмкін.

Мұхиттардың әсері

Мұхиттар планетаның бетінің төрттен үшін алады және күн энергиясының үлкен қоймасы болып табылады. Ол жылы мұхиттық ағымдардың бағыты мен жылдамдығын, сондай-ақ планетамыздың климатына қатты әсер ететін жердегі ауа массаларын анықтайды. Қазіргі уақытта бұл әсердің табиғаты өте нашар зерттелген, мысалы, мұхиттық қабаттың орташа температурасы 3, 5°C, ал жер беті 15°C, сондықтан Мұхит қалыңдығы мен атмосфераның беткі қабаты арасындағы жылу алмасудың жоғарылауы айтарлықтай климаттық өзгерістерге әкелуі мүмкін. Сонымен қатар, мұхит суларында еріген көмірқышқыл газының мөлшері атмосферадағы жалпы мөлшерден 60 есе көп, ал кейбір табиғи процестердің нәтижесінде парниктік газдар мұхиттан атмосфераға түсіп, жердің климатына айтарлықтай әсер етуі мүмкін.

Вулкандық қызмет

Вулкандық белсенділік сонымен қатар Жер атмосферасына күкірт қышқылының аэрозолдары мен жанартау атқылауынан бөлінетін көмірқышқыл газының көп мөлшері кіреді. Вулкандық белсенділіктің барлық тіркелген жағдайлары шаңның шығарылуына байланысты қысқа мерзімді салқындаумен, содан кейін атмосфераға көмірқышқыл газының шығарылуына байланысты орташа жылдық температураның ұзақ мерзімді өсуімен қатар жүрді. Бұл жердің климатына айтарлықтай әсер етуі мүмкін.

Жердің айналу бұрышының ығысуы және орбитаның біртіндеп өзгеруі

Осы гипотеза авторының болжамына сәйкес, бұл астрономиялық өзгерістер планетаның, демек климаттың радиациялық тепе-теңдігінің біртіндеп өзгеруіне әкеледі. Астроном Миланкович бұл гипотезаны қолдана отырып, планетамыздың өткен мұздық кезеңдерінің күндері мен ұзақтығын дәл есептеді (палеонтологтардың пікірінше) . Бұл теория бойынша, өзгерістер жүздеген мың жылдар бойы болады, бірақ бұл гипотезаның соңғы ғасырдың салыстырмалы түрде тез жаһандық жылынуымен байланысты болуы екіталай.

Қазіргі уақытта балама гипотезалардың ешқайсысында климатолог ғалымдар арасында жақтаушылар жоқ. Ең сенімдісі, біз көріп отырған жаһандық жылыну көптеген факторлардың бірден сәйкес келуінің нәтижесі болып табылады, әсіресе жер планетасы - біз әлі аз зерттеген үлкен тірі организм.

Жаһандық жылынудың салдары:

Жаһандық жылыну адамзат үшін бірнеше нақты қауіп төндіреді.

Әлемдік мұхит деңгейінің жоғарылауы

Жаһандық жылынудың бір дәлелі-мұздықтардың еруі. Бақылаулар көрсеткендей, соңғы онжылдықта мұздықтардың аумағы айтарлықтай азайды. Олардың біртіндеп жоғалуы мұхиттар деңгейінің көтерілуінің ғана емес, сонымен бірге таза сумен қамтамасыз ету проблемаларының пайда болуының, сондай-ақ бүкіл планета үшін бірқатар қауіпті апаттардың салдары болады. Мұхит деңгейінің жоғарылауы порттардың экономикасы үшін маңызды көптеген жағалаудағы қалалардың су басуына және тіпті кішкентай арал мемлекеттерінің толығымен жойылуына әкеледі (4-суретті қараңыз) .

Аномалды табиғи құбылыстар

Климаттық апаттар жиілігінің артуы: Тайфун, дауыл, су тасқыны, құрғақшылық, олар көптеген адамдармен бірге жүреді (сурет. 5) . Ең осал жерлер мұхиттар мен теңіздердің жағалаулары, ірі өзендердің атыраулары, кішкентай аралдар болады, олардың тұрғындары өлімге жол бермеу үшін материктердің орталығына жақындауы керек (сурет. 6) . Үшін алаңдарды кеңейту ұшыраған жуығы шөлейттенуге ұшыраған және засухам, миллиондаған адамдар болады вынужденными покидать родные места айырылған су және азық-түлік. Қазірдің өзінде бүкіл әлемде мұндай мигранттардың саны 10 миллион адамға жетеді және жыл сайын бұл көрсеткіш артып келеді. Тропикалық және субтропикалық аймақтарда су ресурстарының тапшылығы айтарлықтай артады, олардың тұрғындары қазірдің өзінде су тапшылығын бастан кешуде.

Мәңгі аяздың еруі

Мұздатылған тау жыныстарының қалыңдығында газ метан сақталады. Ол көмірқышқыл газына қарағанда парниктік әсерді тудырады. Егер метан еріген кезде атмосфераға шығарылса, климаттың өзгеруі қайтымсыз болады. Мәңгі аязда салынған ондаған қалалар жай батып кетеді. Солтүстіктегі ғимараттардың деформацияларының пайызы қазірдің өзінде өте үлкен және үнемі өсіп келеді. Мәңгі тоңған жердің еруіне байланысты Мұнай, газ, никель, Алмаз және басқа да пайдалы қазбаларды өндіру мүмкін болмайды.

Инфекцияның таралуы

Климаттың жылынуы адамдардың денсаулығына тікелей әсер етеді. Орта ендіктерде орналасқан көптеген қалалар әр жазда ыстық ауаның "толқындарымен" жабылады, олар мүлдем бейімделмеген. Масалар мен кенелер сияқты жәндіктер тарататын жұқпалы және паразиттік аурулардың эпидемиясы жиі кездеседі. Сондай-ақ, тұщы судың сапасына тікелей байланысты ішек инфекцияларымен ауыратын адамдардың саны артады.

Биологиялық әртүрліліктің жоғалуы

Егер орташа температура 5°C көтерілсе, онда адамзат өсімдіктер мен жануарлар түрлерінің 30% жоғалту қаупін тудырады. Мұндай жойылу мұхит суларының шөлейттенуі, ормандануы және жылынуы арқылы тіршілік ету ортасының жоғалуы, сондай-ақ болып жатқан климаттық өзгерістерге бейімделе алмау салдарынан пайда болады.

Азық-түлік мәселелері

Адамның азық-түлік қауіпсіздігіне қауіп төндіретін тиімділігі жоғары Ауыл шаруашылығын жүргізуге жарамды аумақтарды қысқарту. Өнімділіктің ең көп төмендеуі қазіргі уақытта ең өнімді болып табылатын және жер тұрғындарының едәуір бөлігі тұратын тропикалық және субтропикалық аймақтарда күтіледі. Азық-түлік проблемалары дамыған елдерге де әсер етуі мүмкін.

Экономикалық салдары

Температураның жоғарылауымен бірге климаттың өзгеруіне байланысты шығындар да өсуде. Төтенше ауа - райы жағдайлары төтенше қаржылық проблемалар туғызады. Қатты дауыл мен су тасқыны миллиардтаған доллар шығынының себебі болып табылады.

Жердегі климаттың өзгеру аудандары

Үкіметаралық комиссия климаттын өзгеруінең күтілетін ең осал бірқатар аудандарды бөлді:

- Солтүстік Африка аймағында құрғақшылық пен шөлейттенудің күшеюі орын алады (7-суретті қараңыз) ;

- Еуропада температураның артуы су ресурстарының азаюына және су электр энергиясын өндіруге, ауыл шаруашылығы өнімдерінің азаюына, туризм жағдайларының нашарлауына, қар жамылғысының азаюына, жазғы жауын-шашынның күшеюіне және өзендерде қатты су тасқыны мен апатты су тасқыны қаупінің артуына әкеледі (8-суретті қараңыз) ;

- орталық және Шығыс Еуропада орман өрттерінің жиілігі артады, сондай-ақ ормандардың өнімділігі төмендейді;

- Арктикада-мұздану аймағының едәуір төмендеуі, теңіз мұзының азаюы, жағалау эрозиясының жоғарылауы (сурет. 9) ;

- Антарктика түбегінде температура 2, 5°C-қа көтерілді. (сурет. 10) ;

- Батыс Сібірде 1970-ші жылдардың басынан бастап көп жылдық тоңды Топырақтардың температурасы 1, 0°с, Орталық Якутияда - 1, 5°с жоғарылады.

- Алясканың солтүстігінде, 1980 жылдардың ортасынан бастап, мұздатылған тұқымдардың жоғарғы қабатының температурасы 3°C-қа көтеріліп, құнарлы Калифорнияның климаты біршама суық болды;

- оңтүстік аймақтарда, атап айтқанда Украинада температура төмендеді.

2 Ғаламдық жылыну жағдайындағы Батыс Қазақстан климатының өзгеруі .

2. 1 Ғаламдық жылынудың Қазақстанға әсері.

2. 2 Ғаламдық жылыну жағдайындағы Батыс Қазақстан.

3 Жаһандық жылынудың алдын алу жөніндегі шаралар

Жаһандық жылынудың алдын-алудың негізгі міндеті келесідей тұжырымдалуы мүмкін: отынның жаңа түрін табу, ең алдымен экологиялық таза немесе қазіргі отынды пайдалану технологиясын өзгерту. Бұл қажет дегенді білдіреді:

1. Парниктік газдардың атмосфераға шығарылуын азайтыңыз.

2. Қазандықтарда, зауыттар мен фабрикаларда атмосфераға шығарындылардан тазарту құрылыстарын орнату.

3. Дәстүрлі отыннан экологиялық таза отынның пайдасына бас тарту.

4. Орманды кесу көлемін едәуір азайту және олардың молықтырылуын қамтамасыз ету.

5. Жаһандық жылынудың алдын алатын заңдар жасаңыз.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.