Экологиялық туризм жүйе ретінде

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
КІРІСПЕ 5
1 ЕРЕКШЕ ҚОРҒАЛАТЫН ТАБИҒИ АУМАҚТАРДЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.1 Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар түсінігі мен түрлері
1.2 Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру қажеттілігі
1.3 Қазақстанда ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру мақсаты
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЕРЕКШЕ ҚОРҒАЛАТЫН ТАБИҒИ АУМАҚТАРДА ТУРИЗМДІ ДАМЫТУ
2.1 Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда дамытуға қолайлы туризм түрі
2.2 Экологиялық туризм жүйе ретінде
2.4 Экологиялық туризмдегі халықаралық және ұлттық ұйымдар
3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЭКОЛОГИЯЛЫҚ МОНИТОРИНГ НЕГІЗІНДЕ ЭКОТУРИЗМДІ ДАМЫТУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1 Қазақстан Республикасында экомониторингтің дамуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Экомониторинг анализі негізінде туризмнің дамуын жоспарлау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.3 Экологиялық туризмді дамытуға байланысты іс-шараларды экономикалық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.4 "Алтын - Емел" МҰТП-да экологиялық мониторинг әдістемесін қолдану
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

КІРІСПЕ
Дипломдық жұмыстың сипаттамасы
Жұмыс өзектілігі
Жұмыс мақсаты
Жұмыс міндеттері
Зерттеу нысаны
Зерттеу пәні
Зерттеу әдістері
Ғылыми жаңашылдық
Жұмыс құрылымы

1 ЕРЕКШЕ ҚОРҒАЛАТЫН ТАБИҒИ АУМАҚТАРДЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар - қоршаған табиғи ортаны қорғауға байланысты мемлекет және жеке адамдар тарапынан арнайы бөлініп қорғауға алынған жер телімдері мен су айдындарының жеке бөлімдері. Қазіргі кезде дүние жүзінде Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың саны 13 мыңнан асты, бұл Жер бетінің 8,5 %-ына тең. Халықаралық жіктеу бойынша Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар 10 топқа бөлінеді:
1. Қатаң түрде қорғалатын табиғи-ғыл. резерваттар;
2. Ұлттық саябақтар;
3. Табиғат ескерткіштері мен табиғаттың ерекше көрікті нысандары;
4. Табиғат қорғауға арналған резерваттар;
5. Қорғалатын ландшафтылар;
6. Табиғат ресурстарын сақтауға арналған резерваттар;
7. Антропол. резерваттар (адамның іс-әрекеттерімен жасалған нысандарды қорғау);
8. Жергілікті жердің өзіне тән табиғаты қорғалатын және түрлі мақсатта пайдаланатын аумақтар;
9. Биосфералық резерваттар;
10. Бүкіләлемдік маңызы бар тарихи және табиғи орындар.

1.1 Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар түсінігі мен түрлері
Ерекше қорғалатын табиғи аумақ - ерекше қорғау режимі белгіленген мемлекеттік табиғи-қорық қорының табиғи кешендері мен объектілері бар жер, су объектілері және олардың үстіндегі әуе кеңістігінің учаскелері. Ерекше қорғалатын аумақ - кеңістігінде бағалы табиғи немесе колдан жасалған (бағалы экожүйе, гейзерлер, бау- саябақ ескерткіштері, инженерлік құрылыстар, т.б.) немесе қоршаған ортаға қолайлы әсер ететін кеңістіктер (орман жолағы, көгерген аймақтар), аумақтар, акваториялар. Мүндай аумақтар тек заңмен ғана емес, арнайы бақылауда болып, адамдармен қорғалады. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың табиғи кешендері - ерекше қорғауға жататын биологиялық саналуандық пен жансыз табиғат объектілерінің жиынтығы. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мемлекеттік табиғи - қорық қоры объектілерінің маңыздылығына байланысты республикалық немесе жергілікті маңызы бар санаттарға жатқызылады.
Республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрылу мақсаттарына және қорғалу режимінің түрлеріне байланысты мынандай түрлерге бөлінеді:
1) мемлекеттік табиғи қорықтар;
2) мемлекеттік ұлттық табиғи парктер;
3) мемлекеттік табиғи резерваттар;
4) мемлекеттік зоологиялық парктер;
5) мемлекеттік ботаникалық бақтар;
6) мемлекеттік дендрологиялық парктер;
7) мемлекеттік табиғи ескерткіштер;
8) мемлекеттік табиғи қаумалдар;
9) мемлекеттік қорық аймақтары.
Жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрылу мақсаттарына және қорғалу режимінің түрлеріне байланысты мынандай түрлерге бөлінеді:
1) мемлекеттік өңірлік табиғи парктер;
2) мемлекеттік зоологиялық парктер;
3) мемлекеттік ботаникалық бақтар,
4) мемлекеттік дендрологиялық парктер;
5) мемлекеттік табиғи ескерткіштер;
6) мемлекеттік табиғи қаумалдар.
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар - қоршаған табиғи ортаны қорғауға байланысты мемлекет және жеке адамдар тарапынан арнайы бөлініп қорғауға алынған жер телімдері мен су айдындарының жеке бөлімдері. Қазіргі кезде дүние жүзінде Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың саны 13 мыңнан асты, бұл Жер бетінің 8,5 %-ына тең. Халықаралық жіктеу бойынша Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар 10 топқа бөлінеді:
1. Қатаң түрде қорғалатын табиғи-ғыл. резерваттар;
2. Ұлттық саябақтар;
3. Табиғат ескерткіштері мен табиғаттың ерекше көрікті нысандары;
4. Табиғат қорғауға арналған резерваттар;
5. Қорғалатын ландшафтылар;
6. Табиғат ресурстарын сақтауға арналған резерваттар;
7. Антропол. резерваттар (адамның іс-әрекеттерімен жасалған нысандарды қорғау);
8. Жергілікті жердің өзіне тән табиғаты қорғалатын және түрлі мақсатта пайдаланатын аумақтар;
9. Биосфералық резерваттар;
10. Бүкіләлемдік маңызы бар тарихи және табиғи орындар.
Ұлттық парк - ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың бір түрі, онда сараланған күзет режимі белгіленеді. Парк шекарасында жерді белсенді шаруашылық мақсатта пайдалану тоқтатылады, бірақ рекреациялық пайдалану, лицензиялық балық аулау және кәсіпшілік жануарларды ату сақталады. Сирек кездесетін түрлері бар аса құнды экожүйелерді қамтитын парк аумағының бір бөлігі қорық аймағын ұйымдастырумен барудан оқшаулануы мүмкін. Паркте жердің бір бөлігін ауылшаруашылық мақсатта шектеулі пайдалану мүмкін-дала шөптерінде қалыпты мал жаю, ағаштарды іріктеп кесу және өсімдіктер пестицидтер мен минералды тыңайтқыштарды қолданбай өсірілетін егістік жерлердің белгілі бір мөлшері.
Қорықша - бұл қорықтағыдай барлық табиғи кешен емес, тек оның жеке элементтері: өсімдіктер, жануарлардың барлық немесе кейбір түрлері және т.б. түрлері қорғалады.
Қорықтар-таза, жабайы табиғаттың үлгілері-табиғи зертханалар деп аталады. Олар бізге қазір қажет, өйткені біз адам қызметінің әсерінен табиғи ортадағы өзгерістердің бағыттарын түсініп, оның байлығын мұқият және ұтымды пайдалану жолдарын табуымыз керек.
Сирек кездесетін жануарларды, өсімдіктерді, ерекше ландшафттарды және басқа да табиғи қорықтарды сақтау мен қалпына келтірудегі қорықтардың ерекше рөлі. Қорықтар қызметінің арқасында кейбір сирек кездесетін жануарлар кәсіпшілікке айналды, олар бізге қазір аң терісін, дәрілік шикізатты және басқа да құнды өнімдерді береді.
Мемлекеттік табиғи қаумал-табиғи кешендерді немесе құрамдастарды сақтау немесе қалпына келтіру және экологиялық теңгерімді қолдау үшін ерекше маңызы бар аумақ немесе акватория.
* Ландшафттық қорықтар;
* Геологиялық (өсінділер, жартастар, құмдар)
* Палеонтологиялық;
* Гидрологиялық (бұлақтар, бұлақтар, мин. су);
* Зоологиялық (мекендеу орындарын, өсімін молайту).
Табиғат ескерткіші-бірегей, орны толмас, экологиялық, ғылыми, мәдени және эстетикалық қатынастарда құнды табиғи кешендер, сондай-ақ табиғи және жасанды шығу тегі бар объектілер.
Дендрологиялық парктер мен ботаникалық бақтар - табиғат қорғау мекемелері, олардың міндеттері Өсімдіктер әлемінің алуан түрлілігін сақтау және байыту, сондай-ақ ғылыми, білім беру және білім беру қызметін жүзеге асыру мақсатында өсімдіктердің арнайы коллекцияларын құру болып табылады
Емдеу-сауықтыру аймағы-бұл табиғи емдік ресурстары бар және ауруларды емдеу мен алдын алуды ұйымдастыру үшін, сондай-ақ халықтың демалуы үшін жарамды аумақ. Емдеу-сауықтыру жері жер қойнауын, жерді және басқа да табиғи ресурстар мен объектілерді пайдаланудың шектеулі режимі бар ЕҚТА болып табылады.
1.2 Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру қажеттілігі
Ежелгі заманнан бері адам барлық тіршілік иелерінің ішіндегі ең мықтысы-табиғи ортаның түрлендірушісі-кем дегенде ол отты қолдануды үйреніп, мал өсіріп, өсімдік шаруашылығын ойлап тапқан кезден бастап. Тарихқа дейінгі дәуірден бастап адам қызметі табиғи аймақтардың шекараларын өзгертуге, ірі жануарлар түрлерінің (мысалы, мамонттар) және олардың бүкіл кешендерінің жойылуына, табиғи экожүйелер мен Ландшафттардың сыртқы түрінің түбегейлі өзгеруіне әкелді. Бірақ ешқашан табиғаттың өзгеруі адамзат өркениеті дамуының индустриалды дәуіріндегідей тез болған емес. Қазір табиғи орта адамның әсерінен тез өзгеріп отырады, сондықтан түрлер мен экожүйелердің көп бөлігі бұл өзгерістерге бейімделуге уақыт жоқ-және жойылып кету қаупі бар.
Бұл жабайы жануарлар мен өсімдіктердің түрлерін, табиғи экожүйелер мен ландшафттарды біржола жоғалту қорқынышы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың пайда болуына әкелді - жабайы табиғатқа қауіп төндіретін экономикалық қызметке тыйым салынған немесе шектелген жер немесе су беті. Мысалы, Ресейдегі алғашқы мемлекеттік қорық - Баргузинский-1916 жылы Байкал көлінде қалпына келтіру және сақтау үшін құрылды.
Қазіргі әлемде ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың рөлі әлдеқайда алуан түрлі. ЕҚТА құрудың келесі негізгі мақсаттарын шартты түрде ажыратуға болады:
1. Жердің, нақты елдер мен аймақтардың биологиялық әртүрлілігін сақтау - түрлердің, экожүйелер мен Ландшафттардың барлық алуан түрлілігі, оның ішінде қарқынды экономикалық қызмет жағдайында өмір сүруге қабілетсіз немесе шектеулі қабілетті.
2. Зерттеу биосфераның даму заңдылықтарын, оның адамның әртүрлі әсер ету түрлеріне реакциясын жақсы түсінуге мүмкіндік беретін ғылыми объектілер ретінде жабайы немесе аз бұзылған табиғат стандарттарын сақтау.
3. Экологиялық ағарту және тәрбиелеу - адамдарда, әсіресе жас ұрпақтарда табиғатқа және жалпы өмірге оның барлық көріністерінде ұқыпты және құрметпен қарауды қалыптастыру.
4. Адамның қолайлы өмір сүру ортасын қамтамасыз ету, оған қажетті табиғи ресурстардың нақты түрлерін (таза су, таза ауа, демалу және танымдық туризм орындары және т.б.) қолдау.
5. Мәдени және эстетикалық құндылықтарды, халықтың өзін-өзі тануы қалыптасқан ортаны, көбінесе елдердің немесе аймақтардың символы болып табылатын оның таңдануы мен мақтанышы объектілерін сақтау.
6. Кең табиғи аумақтарды басқаруға қажетті күштер мен құралдарды үнемдеу: ландшафттарды өзін-өзі реттеудің табиғи тетіктерін сақтау көбінесе дамымаған аумақты қолайлы жағдайда ұстаудың қарапайым және тиімді әдісі болып табылады.
Әрбір нақты жағдайда бұл мақсаттар бір - бірімен әр түрлі болуы мүмкін; кейде олардың біреуіне барынша қол жеткізу қажеттілігі басқаларды шектеуге мәжбүр етеді (мысалы, қорықтар, ең алдымен, жабайы табиғат стандарттарының рөлін атқарады-сондықтан оларды басқа мақсаттар үшін пайдалану барынша шектелуі керек).
Алғашқы екі мақсат ерекше қорғалатын табиғи аумақтар үшін басты мақсат болып табылады - олар ЕҚТА-ны шаруашылық пайдаланылуы шектеулі басқа аумақтардан (мысалы, қорғау ормандарынан, саябақтардан, қалалық ормандардан, әртүрлі объектілердің қорғау аймақтарынан және т.б.) ерекшелендіреді.
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар қанша болуы керек, олар ауданның қандай бөлігін алуы керек - мәселе өте күрделі. Оған ресми жауап 2010 жылғы қазанда биологиялық әртүрлілік туралы конвенция тараптарының конференциясында берілді: онда қабылданған стратегиялық жоспарға сәйкес, 2020 жылға қарай құрлық пен ішкі су аумағының кемінде 17 пайызы және жағалаулар мен теңіз акваторияларының 10 пайызы ерекше қорғалатын табиғи аумақтар немесе осыған ұқсас табиғат қорғау режимі бар өзге де аумақтар түрінде сақталуы тиіс. Біздің еліміз биологиялық әртүрлілік туралы Конвенцияның Тарабы және осы жоспардың қатысушысы болып табылады, сондықтан бұл норма - жер бетіндегі экожүйелер мен ішкі сулар аумағының 17% - ы-және Біз үшін, ең болмағанда, жалпы ел деңгейінде формальды бағдар болуға тиіс.
Әрине, біздің еліміздің әртүрлі бөліктері мен аймақтарында жағдай әр түрлі: бір жерде биоәртүрлілік пен жабайы табиғат стандарттарын сақтау мақсатында ЕҚТА құрамына ену мағынасы бар табиғи аумақтардың ауданы жоқ, ал бір жерде табиғат соншалықты осал, сондықтан он жеті пайыз оның әртүрлілігі мен тұрақтылығын сақтау үшін жеткіліксіз болады. Сонымен қатар, биоалуантүрлілікті сақтау тұрғысынан алғанда, аумақ неғұрлым нашар болса, соғұрлым оның үлесі ерекше қорғалатын табиғи аумақтар түрінде сақталуы керек.

1.3 Қазақстанда ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру мақсаты
Мемлекет Қазақстанда экотуризмді дамыту үшін ерекше қорғалатын аумақтар мен табиғи резерваттардан учаскілерді жекеменшік пайдалануға болады Бұл туралы Астанада өткен дөңгелек үстел отырысы барысында журналистерге берген сұхбатында ҚР АШМ Орман және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар басқармасының бастығы Қайрат Өстеміров мәлім етті. Қазақстанда экотуризмді дамыту үшін табиғаты шұрайлы жерлердегі нысандардың бір бөлігін жекеменшік пайдалануға беру жоспарымен бөліскен Қ.Өстеміровтың айтуынша, Табиғатты қорғау халықаралық одағының ережелеріне сәйкес, табиғи қорықтарда қандай да бір жұмыстарды, соның ішінде туризмді дамыту жұмыстарын жүзеге асыруға тыйым салынған. Сондықтан туризмді дамыту үшін учаскілер қорықтардан берілмейді. Экотуризм ұлттық парктер мен табиғи резерваттарда дамитын болады. Соңғы үш жылда біз туристік инфрақұрылымды дамытудың бас жоспарын әзірлейді. Ол экологиялық сараптамадан өтіп, Комитетте (ҚР АШМ Орман және аңшылық шаруашылығы комитеті) бекітілді. Жұмыстар барлық ұлттық парктер мен резерваттарда жүргізіледі. Әзірше, оның 10-ында жоспар бекітілді, тек жаңадан құрылған екеуінде - Бұйратау мен Жоңғар Алатауда жобалар әлі бекітілген жоқ, - деді ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.