Химияда жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстар

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. Х. ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ

Кафедра: «Химия-география»

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Химияда жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстар

Курс: 3

Топ: Х-18-1к

Орындаған: Әбдуқадыр Лаура

Қабылдаған: Менлибекова А. Т.

ТАРАЗ 2020

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 5

І. ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ . . . 7

1. 1. Педагогикалық әдебиеттердегі «сыныптан тыс жұмыс» түсінігі . . . 7

1. 2 Орта мектеп курсындағы сілтілік металдардың қарастырылуы . . . 9

1. 3 Мектеп курсындағы металдар және оның қосылыстарын оқыту әдістемесі . . . 14

2 ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ . . . 24

2. 1 9 сынып курсында «Металдардың жалпы сипаттамасы» тақырыбына аралас сабақ өткізу . . . 24

2. 2 9 сыныпта «Металдар мен құймалар» тақырыбына қорытынды сабақ өткізу . . . 27

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 34

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 35

КІРІСПЕ

Жұмыстың өзектілігі: Заманауи мектептің басым бағыттарының бірі - әр оқушының жеке дамуы үшін қажетті және толық жағдай жасау, оқу процесінде әр оқушының белсенді позициясын қалыптастыру. Сондықтан білім берудің белсенді түрлерін қолдану оқушылардың танымдық құзыреттіліктерін дамытудың негізі болып табылады. Белсенді танымдық қабілеттер, танымдық іс-әрекет процесінде қалыптасады және дамып отырады. Оқушы тек тыңдап қана қоймай, таным процесінің белсенді қатысушысы бола отырып, ол өзінің ізденістерімен, тынымсыз еңбегімен білім алады. Бұл білім оқушы үшін сенімдірек болады. Бұл қызығушылық алауын тұтандыратын алғашқы ұшқын болып табылатын белсенді оқыту формасы. Мұғалім демократиялық ізденіс пен шығармашылықтың пайдасына оқытудың авторитарлық сипатынан бас тартады. Негізгі талассыз артықшылықтарға мыналарды жатқызамыз: жоғары тәуелсіздік деңгейі, бастамашылдық, әлеуметтік дағдыларды дамыту, білім алу қабілетін қалыптастыру, шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Сыныптан тыс жұмыстарды жеке элементтер жүйесі ретінде қарастыруға болады. Химияны оқыту сияқты, сыныптан тыс жұмыстарда кездейсоқ таңдалған мазмұн өте маңызды. Оның тақырыптары өте алуан түрлі. Соған қарамастан, сыныптан тыс химия сабағының мазмұнына қатаң талаптар қойылады:ғылыми сипаты, қол жетімділігі, өзектілігі мен практикалық маңызы, ойын-сауық және т. б. Мазмұны мен бағытына байланысты ол химиядан сабақтан тыс жұмыстың формасы мен түрін таңдауы керек: бұқаралық - химиялық кеш, олимпиада, ауызша журнал, химиядан апта (онкүндік, ай), викторина, химия сағаты, лекция-концерт, конференция, экскурсия, химиялық қоғам және т. б. ; топ - химия үйірмесі, қабырға газетін шығару, стенд шығару және т. б. ; жеке - әдебиеттермен жұмыс, есептер, рефераттар жазу, кішігірім зерттеулер, химиялық бөлмеге арналған жабдықтар және т. б. Жеке және топтық формаларды, қызығушылыққа сәйкес сыныптан тыс жұмыстарды қолданғанда, сонымен қатар, төменгі сыныптарда патронаттық жұмыстар жүргізуге, химия кабинетіне модельдер, кестелер, сызбалар, дидактикалық материалдар және басқа көмекші құралдар жасауға, дәрістерге, сабақтарға, химиялық кештерге демонстрациялық тәжірибелер дайындауға болады, күрделі мәселелерді шешетін арнайы сыныптан тыс жұмыстар.

Сабақ барысында оқушылардың барлық сұрақтарын қанағаттандыру мүмкін емес. Сыныптан тыс жұмыс тәрбие жұмысымен ұштастыра отырып, оқушының белсенділігін білім іздеуге жұмылдыратын және мектеп оқушыларының қызығушылықтарын жақсырақ қанағаттандыруға көмектесетін тиімді құрал ретінде қызмет етеді.

Сыныптан тыс жұмыстың формалары мен түрлері көбінесе шартты болып табылады, өйткені, мысалы, химиялық кешке немесе химия үйірмесіне дайындық, олардың әрбір қатысушысының үлкен және мұқият жеке жұмысын талап етеді, олардың жұмысының бағыты мен сипатына әсер етеді. Бұл сыныптан тыс жұмыстың әртүрлі формалары мен түрлерінің өзара интеграциясы туралы, оның барлық элементтері өзара байланысты және бір-біріне әсер ететіндігі туралы куәландырады.

Курстық жұмыстың мақсаты: Оқушыларға ғылымның белгілі бір саласында, қызмет түрінде тұрақты қызығушылықтарды анықтауға көмектесетін химиядан тыс жұмыстардың белсенді формалары мен әдістерін әзірлеу және енгізу; бейімділіктерді, қабілеттер мен таланттарды анықтау; оқу бағдарламасынан тыс, бірақ оқушылар үшін түсінікті болатын бағдарламалық мәселелерді терең зерттеу барысында оқушылардың білімі мен көкжиегін кеңейту.

Курстық жұмыстың міндеті:

1) Химиядан тыс жұмыс мәселесінің жай-күйіне теориялық талдау жүргізу;

2) Химия пәні мұғалімдерінің сабақтан тыс жұмысының белсенді формалары мен әдістерін қолданудың практикалық тәжірибесін оқып үйрену;

3) Химиядан тыс жұмыстардың формалары мен әдістерінің тиімділігін эксперименттік тексеруден өткізу.

Зерттеу нысаны: Химиядан тыс жұмыс процесі.

Зерттеу орны: Жалпы орта мектеп

І. ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ

1. 1. Педагогикалық әдебиеттердегі «сыныптан тыс жұмыс» түсінігі

Педагогикалық әдебиеттерде «сыныптан тыс жұмыс» түсінігіне «мектептегі оқу-тәрбие процесінің ажырамас бөлігі, оқушылардың бос уақытын ұйымдастыру формаларының бірі» деген анықтама береді.

Сыныптан тыс жұмыс әрдайым көптеген мұғалімдердің, әдіскерлердің және ғалымдардың назарында болды. Педагогикалық әдебиеттерде сыныптан тыс жұмыстың көптеген анықтамалары берілген. Авторлардың көпшілігі «сыныптан тыс жұмыс дегеніміз - бұл міндетті түрде барлық қатысушылардың мүдделерін ескере отырып, мұғалімдер мен оқушылар тобы немесе қосымша білім беру мекемелерінің қызметкерлері мен оқушылардың ерікті түрде жүзеге асыратын оқу процесі» деген анықтама береді [1] .

Сыныптан тыс жұмыстың мәні мектеп оқушыларының сыныптан тыс сағаттарда мұғалімнің ұйымдастырушылық және бағыттаушы рөлімен жүргізетін іс-әрекетімен анықталады. Бірақ бұл ұйымдастыру оқушылардың шығармашылығы мен бастамашылығы әрқашан алдыңғы қатарға шығуы керек болатындай етіп жүзеге асырылады. Л. М. Панчешникова пән бойынша сыныптан тыс жұмыстардың қазіргі мектеп үшін орасан зор рөл атқаратындығы сөзсіз деп санайды [2] .

Қоғамның әлеуметтік-экономикалық өмірін қайта құру жағдайында жаңа ұрпақты тәрбиелеуде сыныптан тыс жұмыстардың рөлі артып келеді. Бұл жұмыс бастамалық, белсенділік, шығармашылық, өзін-өзі дамыту, өзін-өзі тәрбиелеу қабілеті сияқты жеке қасиеттерді дамытуға ықпал етеді. Сыныптан тыс жұмыстар, бір жағынан, интеграцияланған қасиеттері мен схемалары бар педагогикалық жүйе, екінші жағынан, ұлттық білім беру жүйесінің ажырамас бөлігі болып табылады. Осы себепті сыныптан тыс жұмыстардың әдістемесіндегі орталық мәселелердің бірі әрқашан білім беру процесінің тұтастығының іргелі педагогикалық проблемасының ерекше жағдайы ретінде сынып пен сыныптан тыс жұмыстардың арақатынасы болды.

Сонымен қатар, сыныптан тыс жұмыстардың өте маңызды мақсаты - оқушының шығармашылық тұлғасын қалыптастыру және дамыту екендігін атап өткен жөн. Алайда, сыныптан тыс жұмыстардың тізімделген мақсаттарының ішінде мектепте ұсынылатын кейбір пәндердің тек осы пәнге арналған нақты мақсаттары болатындығы анық. Пән бойынша жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстың міндеттері бірқатар тапсырмаларды шешуді талап етеді, олардың арасында авторлар:пәнге деген танымдық қызығушылықты қалыптастыру; мектеп пәнінің өмірмен байланысы; пәннің мазмұнын тереңдету және кеңейту; оқушылардың қабілеттерін дамыту; жеке тәсілді жүзеге асыру; тақырып бойынша сыныптан тыс жұмыстарды кәсіби ұйымдастыру; ақпарат көздерін пайдалану дағдылары мен дағдыларын жетілдіру.

Алайда, Н. М. Верзилин пән бойынша сыныптан тыс жұмыстың түпкі мақсаттары мен міндеттерін мұғалім пәннің ерекшеліктері мен мүмкіндіктеріне сәйкес нақтылап, өзгерте алады деп атап көрсетеді [7] . Әдістемелік әдебиеттерде мектептегі бірқатар пәндерден сыныптан тыс жұмыс принциптерінің әртүрлі тұжырымдамаларын табуға болады [2, 3, 4, 5, 6] . Осы әдеби дереккөздерді зерттеу мектептегі барлық пәндерге ортақ сыныптан тыс жұмыстардың жалпы принциптері, сонымен қатар осы пәнге ғана тән принциптер бар екенін көрсетті.

Сыныптан тыс жұмыстың маңызды принциптерін қарастырайық. Сыныптан тыс жұмыстардың маңызды міндеттерінің бірі [5] - оқушылардың пәнге деген танымдық қызығушылығын қалыптастыру. Егер де жұмыс ықылассыз, мәжбүрлі түрде жасалса, онда қызығушылықтың туындауы екіталай. Сондықтан А. В. Усова еріктілік принципі сыныптан тыс жұмыстардың маңызды принциптерінің бірі деп санайды. Оқушы пән бойынша сыныптан тыс жұмыстарға ешбір мәжбүрлеместен қатысуға шынайы ниет білдіруі керек. Оқушылар бір-бірінен жалпы даму деңгейлері, қызығушылық бағыты және мінез ерекшеліктері бойынша ерекшеленетіні белгілі. Бұл айырмашылықтарды елемеу сыныптан тыс жұмыста жетістікке жету мүмкін емес. И. Я. Ланина сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыруда оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескеру принципінің маңызы зор дейді [4] . Ол әр оқушының даму деңгейлерін ескеруге және соның негізінде әр оқушымен жүргізілетін барлық жұмыс түрлерін түзетуге мүмкіндік береді.

Сыныптан тыс жұмыстың негізгі міндеттері:

1. Химияға деген қызығушылықты ояту;

2. Химиялық эксперимент жүргізу дағдыларын дамыту және жетілдіру;

3. Оқушылардың шығармашылық белсенділігін, бастамашылдығы мен әуесқойлық өнерін дамыту;

4. Студенттерді практикалық қызметке дайындау;

5. Студенттердің демалысын олардың эстетикалық және адамгершілік тәрбиелерімен ұштастыра отырып ұйымдастыру;

Білім мен тәрбие оқушының жеке басының қалыптасуы мен жан-жақты дамуын қамтамасыз ететін біртұтас педагогикалық процесті құрайды. Тәжірибелерде көрсеткендей, педагогикалық міндеттер сабақтан тыс уақытта оқушыға мақсатты әсер ете отырып, оқу мен тәрбие жұмысын органикалық түрде үйлестіру арқылы ғана сәтті шешіледі, сондықтан сыныптан тыс жұмыстар мектеп жұмысының маңызды бөлігі ретінде заңды түрде қарастырылады.

Педагогикалық теорияда химия пәнінен тыс жұмыс тәжірибесімен тікелей байланысты жалпы сипаттағы бірнеше сұрақтар бар [9] . Бұл мәселелер, ең алдымен, студенттер іс-әрекетінің екі жағының арақатынасын дұрыс таңдауды қамтуы керек: мұғалімнің айтқан немесе оқулықтан алынған белгілі бір көлемдегі білімді игеруі және белсенді, мүмкін болса, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту міндетіне барынша сай келетін өзіндік жұмыс. Сыныптан тыс жұмыстар бұл мәселені шешу үшін әсіресе кең перспективалар ашатындығын дәлелдеудің қажеті жоқ, өйткені дәл осы жерде оқытушы мен студенттердің бірлескен іс-әрекетінің зерттеу нұсқасын жүзеге асыру оңай: студенттер жаңа материалды игеру барысында бақылау немесе тәжірибеге сүйене отырып, алдымен өз бетінше зерттелетін объект туралы ақпарат алады.

Химиядан сыныптан тыс жұмыстар тек оқыту, пәнді игеру мақсаттарын көздемейді, ол белгілі бір жеке қасиеттерді тәрбиелеу мәселелерін шешеді. Еріктік қасиеттерді, тәртіпті, салауатты ортаны ұжымда тәрбиелеуде мектеп оқушыларының химия пәнінен сыныптан тыс жұмыстарға ерікті қатысу принципін дұрыс түсінудің маңызы зор. Бұл сұрақ әдеттегі типтегі сабақ барысында туындамайды, бірақ сыныптан тыс жұмыс үшін бұл өте маңызды болып көрінеді. Бұл қағида оқущылардың бұл немесе басқа жұмысты өз қалауы бойынша ала алатынын білдіреді, бірақ олар оны уақытында орындауы керек. Дәл осы еріктілікті түсіну жауапкершілік сезімін, жауапкершілікті ерікті қабылдауға саналы қатынасты тәрбиелеуге көмектеседі. Бұл оқушыларды ұйымдастырушылық дербестікке және бастамашылдыққа баулудың осы принципін жүзеге асыруға көмектеседі. Оқушылардың жұмысын бағалауға өздерін қатыстыру пайдалы. Бұл олардың рецензенті - оқушылардың жұмысын бағалау және тіпті авторлардың өзін-өзі бағалауы көбінесе мұғалімдерге қарағанда әлдеқайда қатал.

1. 2. Химиядан жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстардың жіктелуі

Сыныптан тыс химия сабақтарын жаппай, топтық және жеке-дара деп бөлу ыңғайлы [11, 12, 13] . Сыныптан тыс жұмыстардың барлық осы түрлері тек қатысушылардың санымен ғана емес, сонымен қатар өздерінің ұйымдастырушылық формаларымен, әдістерімен және мазмұнымен ерекшеленеді. Сыныптан тыс жұмыстар туралы айтатын болсақ, олардың екі мүмкіндігін ерекше бағалауға болады. Біріншіден, оны жүйелі жұмысқа тарту мақсатында оқушылардың жеке тапсырмаларды мезгіл-мезгіл орындауы. Мұндай тапсырмаларды мектеп немесе осыған ұқсас параллель сыныптан тыс жүйе әлі құрылмаған уақытта орындауға болады. Оқушылардың пәнге деген қызығушылығы артқан сайын, осы жеке сабақтар жүйелі бола алады. Екіншіден, химия немесе сабақтас пәндер бойынша негізделген шешім қабылдаған және мектептегі топтық сабақ деңгейіне қанағаттанбаған оқушылармен жұмыс туралы айтуға болады.

Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыруда мұғалім оқушының белсенділігіне сүйенеді. Топтық жұмыс бірінші кезекте химияға немесе оның белгілі бір бағыттарына қызығушылық танытатын оқушыларды қамтиды. Химия пәні мұғалімі жүргізетін жеке және топтық сабақтар химияға деген қызығушылық танытатын оқушылармен жұмыс жасауы керек, олар өздерінің күштері мен білімдерін құрылғыларды жобалау, көрнекі құралдар жасау және химиялық білімді оқушылар арасында кеңінен насихаттау үшін қолдана алады. Химия пәні мұғалімінің бағыттылығы мен нұсқауымен жасалған мұндай жұмыс оқыту мен тәрбиелеудің жалпы мәселелерін шешуге ықпал ететіні сөзсіз. Жұмыстың бұқаралық формаларына ғылыми-практикалық оқу конференциясы, тақырыптық кештер, арнайы кездесулер, химия олимпиадасы, химия мектебінің онкүндігі және т. б. жатады.

Сыныптан тыс жұмыстардың жеке формасы сыныптан тыс жұмыстардың барлық түрлерінде қолданылады. Сыныптан тыс жұмыстың жеке формасы - бұл табиғатты білуге және зерттеуге қызығушылық танытатын оқушылардың жүргізілетін жұмыс формасы. Мұғалім оны кеңес беру процесінде жүзеге асырады. Жеке оқушыға әдебиет ұсынады, бақылау жүргізуге қызығушылық танытады, тәжірибелер қояды, қорытынды жасайды.

Сыныптан тыс жұмыстың жеке формасы оқушының қызығушылығы, химияға бейімділігі болған кезде ғана ұйымдастырылады. Жеке форма-жеке оқушының химиясына қатысты қызықтыратын сұрақтарға жауап береді. Тәжірибелі химик өзіне белгілі бір мақсат қояды және оған жету үшін оқушының мүдделерін анықтайды, жеке тапсырма береді, оны белгілі бір бағытта дамыту үшін тапсырманың мазмұнын қиындатады және кеңейтеді. Оқушыларды сыныптан тыс жұмыстарға тарту мұғалімге байланысты. Жеке тапсырманы орындау зерттеу жұмысы кезінде оқушының білімі мен біліктілігін арттырады [15] .

Мектептегі сыныптан тыс жұмыстардың бірі - ол топтық жұмыс. Топтық жұмыс дегеніміз - бұл белгілі бір уақыт аралығында химияға қызығушылық танытатын тұрақты оқушылар тобымен жұмыс. Сыныптан тыс топтық жұмыстың тиімділігі мен маңыздылығы оны дұрыс жоспарлауға байланысты. Сыныптан тыс жұмыстың топтық жұмыс бағдарламалық материалдары, мақсаты бар әртүрлі жұмыс түрлерімен толықтырылуы керек.

Топтық жұмысқа мектептегі үйірме сабақтары жатады. Мысалы, егерде мектепте көрнекілік аз болса, оны шешу үшін көрнекілікті құру бойынша үйірме жұмыстарын ұйымдастыруға болады. Бұл үйірменің жұмысы көптеген мәселелерді шешеді - бұл эстетикалық тәрбие, байқау және ойлау, қол еңбегі дағдыларын жетілдіру, ең бастысы - өз жұмысының нәтижесі. Топтық жұмысқа мектепте өткізілетін және ұйымдастырылатын барлық топтық іс-шаралар жатады: «Көңілді табу клубы (КВН) », «Химия күні», «Элементтердің ашылу тарихы», «Біздің айналамыздағы химия», «Химия және табиғат», және т. б. [9]

Химиялық үйірмелер жұмысының мазмұны мен мақсаттарына қарай қызықты химиялық практикамен таныстыратын және оқушыларға оларды көпшілік алдында орындау дағдыларын, перспективалық химиялық үйірмені, бейорганикалық және органикалық синтездерді жасау жөніндегі үйірмені және т. б. баулитын түрлі бағыттар бар. Әр үйірменің өзіндік ерекшеліктері бар және мақсаттары бірдей емес, бірақ осыған қарамастан әртүрлі химиялық үйірмелерге тән кейбір ерекшеліктер ескеріледі. Осыған байланысты үйірме жұмысының бағдарламасын құрастыру кезінде төмендегідей ерекшеліктер алынады [10, 11, 12] :

1. Мектеп және мектептен тыс үйірмелердің бірлігі-сәйкессіздік.

2. Оқушыларға оқу-тәрбие жоспарының бөлігі ретінде мамандық таңдауға көмектесу үшін әртүрлі үйірмелердің немесе бірлестіктердің бағдарламаларын құру.

3. Үйірме жұмысының мазмұнын кеңейту, кәсібі бойынша жақын мамандармен кездесулер өткізу, сол арқылы кәсіби бағдар беру.

4. Үйірме жұмысында практикалық және теориялық материалдардың өзара байланысының болуы.

5. Үйірме жұмысын жоспарлау кезінде оқушылардың ғылыми-зерттеу жұмыстарына қажетті әдебиеттерді өз бетінше таңдауына көмектесу және үйрету.

6. Әрбір сабақтың ұзақтығы теориялық материалды талқылау кезінде 1 сағаттан, ал тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды орындау кезінде 2-3 сағаттан аспауы керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.