Өндірістік шығындар есебі және операциялық аудитті ұйымдастыру

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

Өндірістік шығындар есебі және операциялық аудитті ұйымдастыру

Мазмұны

1 ӨНДІРІСТІК ШЫҒЫНДАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МАЗМҰНЫ, ОЛАРДЫҢ ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ МЕН ОПЕРАЦИЯЛЫҚ АУДИТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

1. 1 Өндірістік шығындар түсінігі, құрамы, жіктелуі және шаруашылық қызмет жүргізудегі орны

1. 2 Өндіріс түрлері және олардың шығындар мен өнімнің өзіндің құнын калькуляциялауға әсері

1. 3 Операциялық аудит түсінігі мен оның ғылыми-теориялық тұжырымдары

2 «GOLDEN SERVICE ASTANA» ЖШС-ТЕ ӨНДІРІСТІК ШЫҒЫНДАРДЫҢ ЕСЕБІ МЕН ОНЫ ЖЕТІЛДІРУ

2. 1 «Golden Service Astana» ЖШС-тің зерттеу объектісі ретіндегі сипаттамасы мен оның экономикалық көрсеткіштерін талдау

2. 2 «Golden Service Astana» ЖШС-те басқару есебін ұйымдастыру

2. 3 Өндірістік шығындардың есебі мен құжаттарда рәсімдеу тәртібі

2. 4 Шығындарды есепке алуда әлемдік практикадағы әдістерді қолдану арқылы жетілдіру

3 «GOLDEN SERVICE ASTANA» ЖШС-ТЕ ОПЕРАЦИЯЛЫҚ АУДИТТІ ЖҮРГІЗУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

3. 1 «Golden Service Astana» ЖШС-те операциялық аудитті жүргізудің реттік кезеңдері

3. 2 Операциялық аудитте талдамалық процедураны қолдану

3. 3 Талдамалық процедура негізінде өнімнің өзіндік құнын төмендету резервтері

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

ҚОСЫМШАЛАР

Кіріспе

Кез-келген компания өнім өндіруді бастамас бұрын, ол қандай пайда алатынын анықтап алады. Компанияның өнім өндіру шешімдері, жұмыстары нарық жағдайлары мен өнім өндіру шығындары арқылы анықталады. Жалпы түрде, өнім өндіру шығындары және өткізу өнім өндірісі процесінде қолданылатын табиғи ресурстар, шикізат, материал, жанармай, энергия, негізгі қор, еңбек ресурстары және басқа да өнім өндіруге және өткізуге бағалық талдау болып табылады.

Материалдық құндылықтар өндірісі, тауар саудасы, сонымен қатар, қызмет көрсету адамдық, материалдық, ақшалай ресурс шығындарын қажет етеді. Бұл қолданылған ресурстар соңында әртүрлі нысанда және көлемде өзіндік құнға негізделеді.

Аталған шығындар өнім және қызмет көрсетуге арналған, өзіндік құнға қосылғандар өткізу бағасында болады. Осылайша, өзіндік құн компанияда өткізу мақсатында өндірілген өнім мен қызмет көрсетулерге кеткен шығындардың ақшалай түрдегі сомасын көрсетеді.

Өзіндік құн - өнім өндіруге жұмсалған барлық шығын. Өндірілген өнімнің өзіндік құнына барлық жұмсалған шығындар: шикізат, материалдар, электр энергиясы, амортизациялық жарна еңбекақы т. б. жатады. Өзіндік құн сол кәсіпорын шығынының жиынтық көрсеткіші, ол әрбір өнімге жұмсалған жалпы шығын сомасын өнім көлеміне бөлу арқылы анықталады.

Дипломдық жұмыс барысында қарастырылатын тақырыптар: Өндірістік шығындардың шаруашылық қызмет жүргізудегі орнын анықтау, «Golden Service Astana» ЖШС-тің зерттеу объектісі ретіндегі сипаттамасы мен оның экономикалық көрсеткіштерін талдау және опреациялық аудитті ұйымдастыру.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - теориялық білімді бекіту, заманауи әдістерді қолданып қызмет көрсету саласының экономикалық көрсеткіштерін талдау, жұмысты орындау барысында қажетті тәжірибе алу. .

Шығындар- бұл компания өзінің өндіретін және коммерциялық қызметін іске асыру үшін өндіріс факторларының ақшалай түріндегі шығындары. Өндіріс процесіндегі айқын шек қоятын шығындар және олардың маңызы мен практикалық қызметіндегі анықтайтын межесі болып табылады. Компания шығындары өнім өндіру белгісіне қарай үш түрге бөлінеді:

Өзіндік құн құрайтын өнімдерді өндіру және сатуға кететін шығындар. Бұл капиталдың ауыспалы айналымы арқылы сатудан түскен ақшалай түсімді жабатын ағымдағы шығындар.
Өндірісті ұлғайтуға және жаңартуға кететін шығындар. Әдеттегідей, бұл жаңа немесе жаңғыратын өнімге жұмсалатын біржолғы ірі күрделі қаржы шығындары.
Өндірістің әлеуметтік-мәдени, тұрғын үй, тұрмыстық қызмет көрсету және осыған ұқсас басқа да мұқтаждарға кететін шығындар. Олар негізінде пайданың есебінен бөлінетін арнаулы қорлардан қаржыландырылады. Шағын кәсіпкерлік субъектілері және ерекшеленген мүліктерімен жауап береді. Салық салу жүйесінің тиісті бөлімімен қамтылатын бүгінгі шағын кәсіпкерлік субъектілері 2001 жылғы маусымның 12-сінде қабылданған ҚР салық кодексіне дейінгі, жалпыға бірдей салық есебіне тұру және салық есебін беру, салық төлеу жүйесін пайдаланып келген болатын.

Шығындарды жүйелі түрде төмендету - кәсіпорындардың жұмыс істеу тиімділігін арттырудың негізгі құралы болып табылады. Нарықтық экономика жағдайында залалды кәсіпорындарды қаржылай қолдау қағидаға жатпайды. Ұлттық экономиканың барлық салаларында өндіріс шығындарын төмендетудің мына төмендегі негізгі бағыттарын айтуға болады:

Ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктерін пайдалану;
Өндіріс және еңбек ұйымдастыруды жетілдіру;
Экономикалық процестерді мемлекет тарапынан реттеу.

Өнім құнын бағалау мақсатында өндірістің шығындары туралы мәліметтерді жинаумен өндірістік есеп айналысады. Одан әрі бақылау, сараптау және жоспарлау жұмыстарын іске асыратын да өндірістік есеп болып табылады. Сондықтан, егер өндірістік есептің мәліметтері қате болса, олардың негізінде алынған барлық ақпарат (жоспарлау мен сараптау) қате, әрі пайдасыз болып шығады, соның салдарынан басқару шешімдері дұрыс қабылданбай соңы қиын жағдайларға әкеп соқтыруы мүмкін. Жоғарыда айтылғандарды ескере келе басқару есебі жүйесін ұйымдастыру барысында ең алдымен өндірістік есепке көңіл бөлу қажет деген қорытынды жасауға болады.

Негізінен, өндіріске жұмсалған шығын сомасы мен өнім бірлігінің өзіндік құнын анықтау мақсатында есеп-қисап амалдарын өндірістік есеп жүргізеді.

Өндірістік шығындар мен фирманың табысын бақылаумен қатар, заманауи өндірістік есеп өндірістің рентабельділігін арттыру мүмкіндіктерінің резервін анықтау үшін де қажет.

1. 1 Өндірістік шығындар түсінігі, құрамы, жіктелуі және шаруашылық қызмет жүргізудегі орны

Өндірістік шығындар - нарықта құн формасынан алынған ресурстар шығындары, яғни, өнім өндіріп өткізілетін өндірістік ресурстарды пайдаланудың ақшалай көрінісі.

Өндіріс шығындары ұдайы өндірістің нәтижесі болып табылады. Бұл кәсіпорынның өндірісте тұтынатын құрал-жабдықтары мен жалақы төлемдерінің шығындарын көрсетеді. Өндірістік шығындар кәсіпорында өндірістің және өнімді өткізудің қаншаға түсетінін көрсетеді. Ақшалай тұлғада ол өнімнің өзіндік құны, кәсіпорынның ағымдағы жұмсаған шығындары. Тауардың ең төмен бағасы осы шығынның мөлшерімен, ал тауардың ең жоғары бағасы сұраныспен айқындалады. Кәсіпорын тауарға оны өндіруге, бөлуге және өткізуге, жұмсалған күшпен тәуекелділік үшін пайданың әділ нормасын қоса, жұмсалған шығын толығымен өтелетіндей баға белгілеуге тырысады. Кәсіпорынның шығыны екі түрлі: тұрақты шығын мен өзгермелі шығын. Тұрақты шығын (үстеме шығын) өзгермеген күйінде қалады және өндірістің көлеміне тәуелсіз жүзеге асырылады. Өзгермелі шығын өндірістің көлеміне тікелей тәуелді. Өнімнің бір өлшеміне шаққанда шығын әдетте өзгермеген күйінде қалады, ал оның өзгермелі деп аталу себебі, оның жалпы сомасы өндірілген тауардың санына (көлеміне) қарай өзгеріп отырады. Тұрақты және өзгермелі шығындардың қосындысы әрбір нақты өндіріс деңгейінде жалпы шығынды құрайды. Қоршаған ортаға қатысына қарай өндіріс шығыны ішкі және сыртқы шығындар болып бөлінеді.

Кәсіпорынның жалпы шығыны (ТС) деп тұрақты және өзгермелі шығындарының қосындысынан тұрады. Өнімнің жаңа бірлігімен бірге, жалпы шығындар өзгермелі шығындардың сомасындай шамаға өсіп отырады. Кәсіпкер үшін өнімнің бір бөлігін өндіруге жұмсалған шығындардың маңызы зор. Ол орташа шығындар деп аталады.

Өндірістің тиімділігін және табыстылығын анықтайтын шығындар:

Өнім өндірісінде бір данаға шыққан шығындарды білу үшін орташа шығындар есептелуі:

орташа тұрақты шығындар;

орташа өзгермелі шығындар;

орташа жалпы шығындар.

Осы көрсеткіштер арқылы фирманың пайдасын анықтауға болады:

Егерде тауардың бағасы (Р) орташа шығындардан (АТС) кем болса, яғни Р<АТС, фирма шығынға қалады.

Егер тауардың бағасы (Р) орташа шығындардан (АТС) артық болса, Р>АТС, фирма әр бір тауардан осы айырмашылық көлемде пайда алады.

Егер баға орташа шығындарға тең болса, яғни Р=АТС, фирма нолдік жағдайда болады, пайда да алмайды, шығынға да қалмайды.

Өнім өндірудің ең жоғары деңгейін анықтау үшін шекті шығындар МС есептеледі.

Тұрақты шығындар осы кезеңдегі уақыт ішіндегі сомасы өнімді өндіру және оны сатудың мөлшеріне, құрылымына тікелей тәуелді болмайды. Тұрақты шығындарға жататындар: міндетті заемдық ақылар, есепті төлемдер, ғимараттар және жабдықтардың амортизациясы, сақтандыру жарналары және т. б. Тұрақты шығындар мен ауыспалы шығындардың арасында елеулі айырмашылық бар. Тұрақты шығындар, жалпы алғанда, өндірілмеген өнімге де төленуге тиісті, ал ауыспалы шығындармен кәсіпкер өндіріс көлемін өзгерту жолымен басқаруы мүмкін.

Өндірістік шығындарды есепке алу және тану үшін ХҚЕС қолданатын өндірістік ұйым ХҚЕС (IAS) 2 "Қорлар"басшылыққа алады.

ҚЕХС (IAS) 2-тармағының 10-тармағына сәйкес қорлардың өзіндік құны қорлардың ағымдағы орналасқан жері мен жай-күйін қамтамасыз ету үшін келтірілген сатып алуға арналған барлық шығындарды, қайта өңдеуге арналған шығындарды және өзге де шығындарды қамтуы тиіс.

Айта кету керек, ХҚЕС (IAS) 2-де ұйым қорларды өндіру кезінде туындауы мүмкін барлық шығындардың тізбесі келтірілмеген. Сондықтан кәсіби пайымдауды басшылыққа алу керек, оның ережелерін ХҚЕС (IAS) 2 ережелеріне сәйкес келтіруге болады.

Мұндай шығындарға, мысалы, мыналар жатады: өнім сапасын бақылау шығындары, өндірістік процесті қаржыландыру үшін қарызға алынған қарыздар бойынша сыйақы шығындары, өндірістегі еңбек жағдайлары мен қауіпсіздік техникасын қамтамасыз ету шығындары, өндірістік жұмысшыларды босату шығындары, тоқтап қалу кезеңіндегі шығындар, белгілі бір өнімдерді (мысалы, ірімшіктер, алкоголь өнімдерінің жекелеген түрлері) ұстау шығындары және т. б. Осыған байланысты мысалдар келтріе кетейін:

1-мысал ҚЕХС қолданатын ұйым мамандандырылған жабдық өндіруді жүзеге асырады. Жабдықтың өзіндік құны тапсырыс бойынша есептеу аясында есептеледі. Өндірістік цикл ұзақ және орта есеппен жеті айды құрайды, яғни өндіріс айтарлықтай уақытты қажет етеді.

Ұйым өндірістік шығындарды қаржыландыру мақсатында жылдық 14% - бен банктік қарыз тартты.

Қайтқан қалдықтар деп өнімді өндіру үрдісінде қалыптасқан, бастапқы қасиеттерін толығымен немесе жарым-жартылай жоғалтқан және осыған байланысты жоғары шығынмен пайдаланылатын немесе өз орнында, тіпті, пайдаланылмайтын шикізаттар, материалдар, жартылай фабрикаттар мен материалдық ресурстардың және тағы басқа түрлерінің қалдықтарын айтады.

Жалақы шығындары элементінде негізгі өндірістік персоналдың жалақысы, оған қоса өндірістік нәтижелер үшін берілетін сыйақылар, ынталандырушы және орын толтырушы төлемдер, сонымен бірге негізгі қызметке қатысатын, кәсіпорынның штатында тіркелмеген жұмысшылардың жалақысының шығындары бейнеленеді.

Еңбекақы шығындарының құрамына мыналар кіреді:

Кәсіпорында қабылданған еңбекақы төлеу нышаны мен жүйелеріне сәйкес, кесімді бағалар, тарифтік ставкалар мен лауазымдық жалақы мөлшерлеріне қарай белгіленетін, орындалған жұмыс үшін жалақы төлемдері, жұмыскерлерге еңбектері үшін натуралды түрде берілетін өнімнің құны;
Ынталандырушы сипаттағы төлемдер: өндірістік нәтижелер үшін берілетін сыйақылар, кәсіптік шеберлігі және тағы басқа үшін тарифтік ставкалар мен жалақыға қосылатын үстемелер;
Жұмыс тәртібі және еңбек жағдайларымен байланысты орнын толтырушы жұмысты қатар атқарғаны үшін, ауыр, зиянды және ерекше зиянды еңбек жағдайларындағы жұмыс үшін тарифтік ставкалар мен жалақыларға қосылатын үстемелер мен қосымша төлемдер;
Заңға сәйкес тегін көрсетілетін коммуналды қызметтер, тамақтандырудың және кәсіпорын жұмыскерлеріне берілетін тегін үй шығындарының құны;
Кезекті және қосымша демалыстар ақысы, сонымен қатар, мемлекеттік міндеттерді орындау мен медициналық байқаудан өтуге байланысты кеткен уақыттың ақысын төлеу.
Жеке иелікке тегін берілетін заттардың құны;
Жұмыскерлер санының қысқаруымен байланысты төлемдер; көпжылғы еңбегі үшін берілетін біржолғы сыйақылар;
Басқа кәсіпорындардан ауысып келген жұмыскерлерге нақты бір мерзім ішінде лауазымдық жалақы мөлшерін сақтауға байланысты төленетін жалақы айырмасы.

Әлеуметтік мұқтаждықтарға, мысалы, әлеуметтік сақтандыру қорына аударымдар белгілі бір мөлшерлер бойынша еңбекақы қорынан жүргізіледі. Бұл мөлшерлемелердің көлемі заң тәртібімен тағайындалады және өзгеріп отыруы мүмкін.

Негізгі қорлар амортизациясына барлық амортизациялық аударымдар жатады. Батсапқы төрт элемент өзінің экономикалық мазмұны жағынан толығымен біртектес болып табылады.

Шығындар элементтері бойынша есептелген өзіндік құн өнімнің қандай нақты түріне пайдаланылғанына байланыссыз өндірістік бағдарламаны орындау үшін тұтынылған ресурстардың жалпы өлемінің құндық өлшемін бейнелеуг мүмкіндік береді. Экономикалық элементтер бойынша жіктеу, сонымен қатар, шығындардың қалыптасуы кезіндегі әр элементтің мәнін анықтауға және өзіндік құнды төмендетудің, айналым құралдарына қажеттіліктерін есептеуге және инвестициялар мен несиелерді экономикалық орналастыру үшін, яғни, бизнес жоспар құру кезінде шығындар сметаларын есептеуге мүмкіндік береді.

Шығындарды қалыптасу орындары бойынша бақылау және нақты бір өнім бірлігіне кеткен шығындарды анықтау мақсатымен оларды калькуляицялық баптар бойынша жіктеу қолданылады. Аталуына байланысты жоспарлы, мөлшерлік және есептік калькуляция түрлері ажыратылады.

Жоспарлы калькуляция компанияның экономикалық бөліміне белгілі бір мерзімге жасалынып, жұмыс уақыты, материалдар, электроэнергия және тағы басқа шығындар мөлшері негізінде құрастырылады. Жоспарлы калькуляция мынадай мақсатпен пайдаланылады:

Өнімнің нақыт түрлеріне шығару бағаларын белгілеу, компанияның материалдық, еңбек және қаржы ресурстарына қажеттіліктерін анықтау үшін;
Жоспарлы калькуляцияның мәліметтерін салыстыру жолымен.

Мөлшерлік калькуляция компанияның қызмет ету жағдайында нақтылы қол жеткен анағұрлым үдемелі нормалары мен нормативтеріне қарай отырып есептеледі. Өндірісті басқару тәжірибесінде мөлшерлік калькуляция өзгеше элемент ретінде қолданылады, онымен мәліметтерді салыстыру арқылы өнімнің әр түрінің өзіндіік құнын төмендету, шығындарды азайту жолдары мен пайданы көбейту көздерін табуға болады.

Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың қарапайым бір әдісі біртекті өнім шығаратын кәсіпорында пайдаланылады. Оларда, әдетте, аяқталмаған өндіріс болмайды және шала фабрикаттарды өзі өндіреді. Егер де кәсіпорын өзінің есептік саясатында қарастырса, онда бұл әдісті қолдануға рұқсат етілуі мүмкін. Бұл әдістің мәні бүкіл шығарылған өнімге кеткен шығындарды есептеуден тұрады. Өнім бірлігінің өзіндік құнын тікелей есептеу жолымен шығарады, яғни, шығын деңгейін өндірістің натуралды көлеміне немесе шартты- натуралды көрсеткішіне жай бөлу арқылы табады.

Барлық салаларда өнімнің өзіндік құны жанды еңбек, өткендегі немесе мүліктенген еңбек шығындары болып бөлінеді. Өткендегі мүліктенген еңбек шығындары дегеніміз - өндіріс құралдарын жасауға кеткен еңбек шығындары.

Жанды еңбек шығындары - жұмысшылардың белгілі бір өнімді өндіруге нақтылы жұмсаған шығындары. Мысалы, өнеркәсіпте керекті мүліктенген еңбек шығынына: түрлі станоктар, техникалар, машиналар, жанармай, химикаттар т. б. кірсе, жанды еңбек шығынына: әрбір технологиялық өндірістің жұмыстарына жататын, мысалы, шикізатты қабылдаудан бастап, өнім бұйымдарын шығаруға дейінгі шығындары кіреді. Сонымен, мүліктенген және жанды өндірістік еңбек шығындарының біріккен жиынтығы қоғамның өндіріс шығынын құрайды. Өз кезегімен өндірістің қоғамдық шығынын тауар құнын құрайды. Тауардың өзіндік құнын тауар құнының бір бөлігі деуге болады. Ол құн төмендегідей үш бөлімнен тұрады:баға=C+Y+M.

Мұндағы, С-өндірісте тұтынған, еңбек арқылы өндіріс факторларының өнімге айналған түрінің құны; Ү - өнімнің қажетті еңбек арқылы келген бөлімнің құны. Өнім өндіруге жұмсалған шығынды сол өнімнің әрбір бірлігіне бөлу арқылы өнімнің өзіндік құнын анықтайды. Өнеркәсіпте өзіндік құн динамикасы көп ретте өңделетін шикізаттың сапасына, өндіріс технологиясының қазіргі талапқа сай деңгейіне байланысты.

Әр жерден дайындалған тіпті бір типтес шикізаттарды, материалдарды өңдеуге бірдей шыққан шығынның өзінде де қорытындысы әр түрлі болуы мүмкін. Бұл жағдайда өзіндік құнның мөлшері де әртүрлі болады, яғни, жұмсалған шығынға сәйкес келмейді. Ол өндіріс салаларының бағытына, өндірісті ұйымдастыруына, шикізат, материалдар сапасына, еңбек ресурстарын дұрыс басқару және мамандардың қабілетіне тікелей байланысты болып келеді.

Өнімге жұмсалған шығындардың қалыптасу кезеңдеріне байланысты өзіндік құнды үш түрге бөлуге болады:

Технологиялық өзіндік құн;
Өндірістік өзіндік құн;
Коммерциялық өзіндік құн.

Технологиялық өзіндік құнға өнімнің технологиялық үрдісінде пайда болған шығындар, сонымен қатар, оның құрамына өндірісті ұйымдастыру мен басқаруға кеткен шығындарп кіреді.

Өндірістік өзіндік құнға өнім өндіруге байланысты жұмсалған барлық шығындары және өнімді сатуға байланысты басқа да шығындар кіреді.

Коммерциялық өзіндік құнға өндірістік өндірістік өзіндік құн, оған қосымша транспорт шығындары және өнімді сатуға байланысты басқа да шығындар кіреді. Өнімнің өзіндік құнына кіретін барлық өндіріс шығындары өзінің әртүрлі белгісімен жіктеледі.

Негізгі белгісі бойынша жіктелу екіге бөлінеді:

Шығынның бастапқы элементтері бойынша;
Шығынның пайда болу түріне және мақсатына қарай.

Өндіріс үрдісі негізгі және көмекші болып бөлінетіндіктен, көмекші өндіріс шығындары өздерінің негізгі өндірістегі алатын орны бойынша топтастырылады. Өндірістің барлық шығындары өнімнің жеке түрлерінің немесе біртектес өнімдер топтарының өзіндік құнына жатқызу тәсілдеріне байланысты тікелей және жанама болып бөлінеді.

Тікелей шығындар - өндірістің өзіндік құнына тура және тікелей өз бетімен кіре алатын, өнімнің жеке түрлерінің өндірісімен байланысты (шикізат, негізгі материалдар, сатып алынатын бұйымдар мен жартылай фабрикаттар, өндірістік жұмысшылардың негізгі жалақысы) шығындарды айтады.

Жанама шығындар - өнімнің өзіндік құнына бөлінген соң кіретін, өнімнің бірнеше түрлерінің өндірісімен байланысты шығындарды айтады.

Шығындарды калькуляция баптары бойынша топтастырған кезде тәртіп бойынша тікелей шығындар элементтер тұрғысынан есепке алынады, жанама шығындар кешенді баптарды есептейді.

Кәсіпорын шығындары өнімді дайындау үрдісіне қатысу сипатына байланысты негізгі және қосымша болып бөлінеді.

Негізгі шығындар - өнімді дайындаудың технологиялық үрдісінің жүруімен тікелей байланысты. Оларға өнім дайындайтын шикізат пен материалдар шығындары, технологиялық үрдісте қолданылатын отын, энергия шығындары, негізгі өндірістік жұмысшылардың жалақысы, жабдықтарды күту, ұстау, пайдалану шығындары кіреді.

Қосымша шығындар өнім өндірумен емес, өндірісті ұйымдастыру, басқару және пайдаланумен тікелей байланысты. Оларға әкімшілік басқару персоналының жалақы шығындары, үй-жай, ғимараттарды жылыту мен жарық беру шығындары және олардың амортизациясы жатады.

Өндірістік шығындары есебінің негізгі бөлімдері:

1. Шығындар мен табыс түрлері бойынша есеп, ол есептің кезең ішінде фирмадағы өнім өндіру процесінде шығындардың қандай тобы пайда болғанын және олардың өнімді немесе қызметті сату барысында қалай жабылғанын көрсетеді.

2. Әрбір жауапкершілік орталықтары бойынша нәтижені анықтау үшін, жауапкершілік орталықтары бойынша жүргізілген шығындар мен табыстардың есебі фирма цехтары мен бөлімшелерінің арасында шығындардың дәл бөлінуіне ықпал етуге тиісті.

3. Өндірістік өнім немесе қызмет бірлігін өндіруге қатысты барлық шығындарды анықтау мақсатында, олардың әрқайсысы бойынша шығындар мен табыстардың есебі бөлек жүргізілуге тиіс.

Тек қана өнім өндіру шығындарының есебі шеңберінде ғана өнім бірлігінің өзіндік құны мен рентабельділігін есептеуге және фирманың өндірістік қызметінің тиімділігін арттырудың резервтерін анықтауға болады.

Өнім өндіру шығындарының есебінің басты мақсаты шығындардың есебін өндіріс түрлері бойынша ұйымдастыру:

1. таңдап алынған есептеу тәсілі бойынша негізгі өнім өндіру шығындардың есебі (фирманың есеп саясатына сәйкес) .

2. көмекші өнім өндіру шығындарының есебі.

3. өнім өндіруге қызмет көрсетушілердің шығындар есебі (жүкқұжат шығындары) .

4. Басқару бойынша шығыстырдың есебі (жалпы және әкімшілік шығыстар) .

5. Тауарларды (жұмысты және қызметті) сату бойынша шығыстар.

Өзіндік құнды есептеудің таңдап алынған тәсілі бойынша, өнім өндіру шығындары жауапкершілік орталықтары мен олардың пайда болған орындарындағы шығындарын есепке ала отырып өнімнің немесе жұмыстың өзіндік құнын есептеп шығарады, ал жұмыс түрлері бойынша шығындар ескеріле отырылып әрқайсының құны есептеледі.

Сумен жабдықтау, жылумен жабдықтау, жөндеу шеберханалары, жүк көліктері көмекші өндірістердің түрлеріне жатады. Көмекші өндірістер негізгі өндіріске қызмет көрсетеді. Көмекші өнім өндіру шығындарының есебіне төмендегілер кіреді:

-Шығынды жұмсаушылар мен жұмысты, қызметті қолданушылар бойынша шығындардың есебі;

- Шығындардың пайда болған орындары бойынша есеп;

- Жұмыс пен қызмет түрлері бойынша шығындардың есебі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.