Классикалық бидегі қолдың қалыптары
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті
Ұстаз институты
Музыка және хореография кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пәні: Классикалық бидің орындау әдістемесі
Тақырыбы: Классикалық биде денені, аяқты, қолды және басты орнатудың негізгі прициптері.
Студент: Ортикбоева Олтиной Тобы :Хрг-19-1
аты-жөні. қолы
Жетекшісі: Есхожаева Акнур Абдрызахановна аға оқытушы
аты - жөні қызметі
Қорғауға жіберілді ____________________20____ж. __________________
қолы
Жұмыс қорғалды ________________20__ж. бағасы __________________
жазбаша
Комиссия мүшелері: ________________________________ _________________
аты-жөні.қолы
________________________________ __________________ аты - жөні қолы
Тараз 2021 ж.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті
Музыка және хореография кафедрасы
Классикалық бидің орындау әдістемесі пәнінен
Хрг-19-1 тобындағы Ортикбоева Олтиной
студенттіңаты-жөні.
курстық жоба (жұмыс) бойынша
ТАПСЫРМАСЫ
Тақырыбы: Классикалық биде денені, аяқты, қолды және басты орнатудың негізгі принциптері.
2. Тапсырма бойынша арнайы нұсқаулар:Берілген тапсырмаларды нақты әрі тиімді орындау. Жұмысты тиісті мерзімінде өткізу.
3. Есептік-түсіндірме жазбаның (жұмыстың) негізгі бөлімдері)
Орындау кестесі
көлемі, %
орындау мерзімі
1.1 Дұрыс орналасқан дене-тұрақтылықтың кепілі
10%
31.03.21ж.
1.2 Классикалық бидегі дененің қалпы
50%
02.04.21ж.
2.1 Классикалық бидегі қолдың қалыптары
80%
04.04.21ж.
2.2 Классикалық бидегі аяқтың қалыптары
100%
06.04.21ж.
4. Графикалық материалдың тізбесі (сызбалардың масштабын көрсете отырып)
жоқ
Жоқ
5. Жобаны (жұмысты) ресімдеу
100%
08.04.21ж.
6. Қорғау
Тапсырма кафедра отырысында бекітілді ________20___ж.Хаттама №____
Жетекшісі:
Аға оқытушы _________________Есхожаева Акнур Абдыразахановна
қызметі қолы аты-жөні
Тапсырманы орындауға алдым____________20___ж. _____________
студенттің қолы
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
I Классикалық бидің негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Дұрыс орналасқан дене-тұрақтылық кепілі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 5
1.2 Классикалық бидегі дененің, бастың қалпы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ...6
II Қол мен аяқтың қалыптары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2.1 Классикалық бидегі қолдың қалыптары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... 12
2.2 Классикалық бидегі аяқтың қалыптары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .15
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
ПАЙДАЛЫНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .19
КІРІСПЕ
Зерттеу өзектілігі: Классикалық хореография - бұл төрт жүз жылдық тарихы бар салыстырмалы түрде жас өнер түрі. Классикалық хореография барлық сахналық билердің негізі болып табылады, ол адамның ең алуан түрлі ойлары мен сезімдерін көрсете алады, адамның қоршаған әлеммен қарым-қатынасының бүкіл күрделілігін жеткізе алады. Классикалық би сабақтары өте қиын және қиын жұмыс болып табылады. Сабақтар орындау техникасы элементтерінің сансыз қайталануларымен толтырылады, сонымен қатар хореографтың қажырлы еңбегімен тығыз байланысты. Классикалық би дене қалпын дамытады, жауапкершілік дамиды, өнерге деген құрмет , икемділік пен жеңілдікті дамытады. Дененің дұрыс орналасу тұрақтылығын қамтамасыз етіп қана қоймайды, ол аяқтың ауытқуын,дененің классикалық биде қажет икемділігі мен мәнерлілігін дамытуды жеңілдетеді.
Зерттеу мақсаты: классикалық биде дененің, аяқтың, қолдың және бастың қалыптарын зерттеу.
Зерттеу объектісі: классикалық бидегі негізгі ерекшелектері;
Зерттеу пәні: классикалық бидің орындау әдістемесі;
Зерттеудің міндеттері: Барлық позицияларды жеке-жеке талдау;
Зерттеу әдістері: зерттеу мәселесі бойынша әдебиеттерді талдау, әлемдік педагогикалық ой-санамен байланыстрыу және қорытындысын шығарып, талдау жұмыстарын жүргізу. Энциклопедиялар , кітаптар жане мұрағатпен жұмыс жүргізу.
Зерттеудің теориялық- әдіснамалық негізі: әдістемені теориялық тұрғыдан негіздеу және дамыту. Хореографиялық дамудың теориялық аспектілерін қарастыру, өнер және оның оқушыларды тәрбиелеудегі орны.
Зерттеудің практикалық мәнділігі: сабаққа музыкалық материал іздеу, қатысушылар үшін қол жетімді классикалық жаттығуларға арналған комбинациялар таңдау.
Зерттеу құрылымы: курстық жұмыс кіріспе, қорытынды және екі тараудан тұрады . Жұмыс соңында пайдаланылған әдебиет тізімі берілген.
I Классикалық бидің негіздері
0.1 Дұрыс орналасқан дене-тұрақтылық кепілі
Дененің дұрыс орналасуы тұрақтылықты қамтамасыз етіп қана қоймайды, ол аяқтың ауытқуын, дененің классикалық биде қажет икемділігі мен мәнерлілігін дамытуды жеңілдетеді.
Болшақ бишінің денесін, қолдары мен аяқтарын тұрғызу бойыншы осы жауапты ірі қажырлы жұмысты бастаушы топтармен жұмыс жасайтын мұғалім-хореограф. Жас бишілердің тағдыры мұғалімнің сауатты, дұрыс көзқарасына байланысты.
Денені дұрыс орналастыру бидің әсем қалпын, сымбаттылығы мен мәнерлілігін , позалар мен сызықтардың сұлулығын қамтамасыз етеді. Бұл сонымен қатар классикалық биде қажет болатын аяқтардың эвверсиясының дамуын, дененің икемділігі мен қозғалғыштығын жеңілдетеді. Денені серпілтіп ұстау әдеттегі орындаушылық шеберлікке айналады, бидегі шығармашылық тәртіптің шарттарының бірі. Дұрыс орналсқан дене- бұл позалар мен айналулардағы тұрақтылықтың кепілі.
Дененің қалпын алдымен бірінші позицияда үйренеді содан кейін екінші, төртінші және бесінші позицияларға ауысып үйренеді.
Дененің орналасуын тірекке қарап тұрып, содан кейін тіректі бір қолмен ұстап және залдың ортасында жаттығулар жасағанда жаттықтырады.
Денені орналастыру алдымен аяқтардың І жарты айналым жағдайынан басталады. Бұны істеу үшін, станокқа бұрылып, алдымен сол аяқты жартылай І бұрылыс күйіне қойыңыз, одан кейін, сол уақытта оң аяғыңызды І жартылай кері айналдыру жағдайына қойыңыз. Қолдар таяқтың бетінде жатады,яғни қатты ұстап алмаймыз.
Дене тігінен орналасқан, омыртқа ұзартылған, бел ұзартылған күйде тұрамыз. Иықтар мен кеуде ашық, иықты төменгі арқаға қарай тартылады. Басты тік ұстаймыз. Жамбасты іке қарай тартып жинақы қыламыз, тізе қақпағында сәйкесінше тартамыз. Аяқтың барлық табаны еденде еркін орналасады, онымен үш нүкте тығыз байланыста болады: кішкентай саусақ , өкше және бас бармақ.
Дене қалпын орналастырғаннан кейін аяқтардың І жартылай айналу поцизиясы І толық айналу жағдайына ауысады. Ол үшін сол аяғын эверсия (выворотность) жағдайына апару керек, содан кейін екі аяғы түзу болатындай етіп оң аяғын эверсия жағдайына айналдыру керек.
Дене жаттығуларында аяқтардың эверсиялық позицияларында дұрыс орналасуы үшін жамбас пен төменгі аяқтарды мүмкіндігінше ішкі жағы сыртқа бұрылып, бұрылыс біркелкі болып , бұрылыс аяқпен орындалуы керек. Екі аяққа бірдей күш түсіргенде ғана аяқтары оңай эверсия жағдайына келе алады. Ал жалпы ауырлық орталығы арқылы тартылған тік ось тіреу аймағының шекаралы сызығынан шықпауы керек.
Денені аяғымен 180 градусқа бұрылған күйде орналастырған кезде денені тік күйге келтіріп, тұрақтылықты бере отырып, сәл алға жылжыту керек.
Тірек аяғы - бұл қимылдың орындалу сәтінде денені салмағы түсетін аяғы.
Жұмыс аяғы - бұл қозғалыстағы аяқ.
Саусақтарды созу - бұл бүкіл аяқтың жұмысы, аяқтың сасақтары ұзартылған кезде аяқ доғасының бұлшық еттері жиырылған кезде, тобық шиелініседі.
Классикалық жаттығуда аяқты созу кезінде аяқты қисайту, оны бұрау қолайсыз, барлық саусақтарды топтастыру керек, оның барлық бұлшықеттері ортаңғы яғни үшінші сасаққа бағытталған, аяқ доғасы кеңейтілген, ал тобық шиеліністі күйде болады.
1.2 Классикалық бидегі дененің , бастың қалпы.
Дене қызметі. Дененің үш негізгі түрін ажырату әдетке айналған немесе дене пропорцияларының формалары десек те болады. Бірінші формасы-долихоморфты, салыстармалы түрде тар денемен, иықпен және жамбаспен және салыстырмалы түрде ұзын аяқтармен және қолдармен сипатталады, ал кеудені өзі қысқа болып келеді. Екінші форма- брахиморфты, салыстырмалы түрде ұзын және кең денемен және қысқа аяқтармен мен қолдармен сипатталады. Үшінші форма - мезоморфты, бұл дене құрылымының орташа формасы болып есептелінеді.
Port de bras
Француз сөз тіркесінде port de bras-ның көптеген аудармалары бар, және де герман роман тілдерінде де сөздер мен сөз тіркестері болуы мүмкін. Ал балет әлеміндегі port de bras-ға қойылатын мағына ол қол қимылдарының балет әртісі денесінің басқа бөліктерімен ұштастыра қимылдау.
Балет терминдерінде port de bras балет биіндегі қол қимылының нақты жүйесін білдіреді. Por de bras белгілі барлық позициялар арқылы қолды белгілі бір бейнелі-геометриялық стильде және бұрылыстармен, әртістің басы мен денесінің қисаюымен үйлестіруді көздейді. Пор де бра, бір жағынан балет техникасының маңызды элементтерінің бірі болса, екінші жағынан қолдар ғылымында негіз болып табылады, және балет саласындағы хореографтардың зерттеу алаңы десек те болады.
Port de bras - бұл зал ортасында тіреуішсіз яғни станоксыз жасалатын жатығулардың біріншісі. Бұл жаттығу дененің жоғарғы бөлігін, денені, басты және ,әрине, қолды қозғалысқа келтіреді. Пор де браның логикалық ойы ол - қолдар белгілі бір ережелерге бағына отырып, бір позициядан екінші позицияға ауысыуы керек, мұны ұстану жанрлық тазалық пен классикалыққа- балет биінің ең жақсы көрінісін түсінуге кепілдік береді. Сонымен қатар дене мен бас белгілі бір алгоритм бойынша , қолдың қимылымен қатаң байланыста қозғалуы керек. Пор де бра - бұл үнемі назар аудартатын және жүйелі табанды дайындықты қажет ететін өте күрделі би элементі болып табылады. Пор де бра классикалық бидегі барлық қимылдардың қосылысы және ажырамас бөлігі. Қазіргі таңда мектептерде оқу-педагогикалық практикаларда пор де браның алты түрі қолданыста.
Бірінші Port de bras
Аяқ бесінші позицияда, оң аяқ алдында, круазе. Қолдар дайындық қалыптан І позицияға , содан кейін ІІІ қалыпқа , одан кейін ІІ позицияға ашылады және дайындық жағдайына төмендейді. Дені түзу ұстап тұрамыз. Қолды І позицияға көтергенде, бас қолға қарай бұрылып, солға сәл иіледі ,және көзқарас қолға бағытталады. Қолды І ден ІІІ қалыпқа ауыстыру кезінде бас теңестіріліп, сәл жоғары көтеріледі.Көзіміз яғни көзқарас сол бағытқа бағытталған. Қолды ІІ позицияға ашу кезінде бас оңға бұрылады. Қолды дайындық қалыпқа түсіргенде, бас оңға бұрылған күйінде қалады. Пор де браның бірінші түрін орындау кезінде аяқтың бесінші позициясы, тізе мен жамбастың тығыздығы қатаң сақталады. Қолдар тегіс, біртіндеп еркін қозғалады, бірақ сенімді түрде денені еркін түсіріп, ашық иықпен ұстайды. Басты қолдың қимылымен ырғақпен ұстайды, оны айналдырады және еңкейтеді. Көздер бетті бұру бағытында қатаң түрде бекітіліп тұру керек.
Екінші Port de bras
Аяқ бесінші позицияда, оң аяқ алдында, круазе. Алдымен дайындық жағдайы орындалады яғни preparation, дайындық қалпынан қолдар І позицияға көтеріледі, содан кейін оң жақ ІІ қалыпқа түседі, сол жақ бір уақытта ІІІ-ке көтеріледі. Денені түзу ұстаймыз. Бас қолды І позицияға көтеру кезінде қолға қарай бұрылып, солға сәл бүгіледі. Көзқарас қолдарға бағытталған. Оң қолды ІІ позицияға, ал сол жақты ІІІ-ке ауыстыру кезінде бас өзінің бастапқы орнына яғни оңға бұрылады. Дайындық аяқталғаннан кейін пор де бра орындалады:сол қол ІІІ позициядан ІІ-ге ашылады, оң жақ ІІ позициядан ІІІ-ке ауысады. Содан кейін, ІІ-ші позициядан сол қол дайындық жағдайына дейін түсіріледі. Әрі қарай, оң қолмен және солмен бір уақытта І позицияға ауысады да, қайтадан бастапқы қалыптарына оралады:яғни оң қол ІІ позицияға, сол жақ ІІІ позицияға. Осы қалыптан бастап пор де браның екінші формасы басынан бастап, дайындық қалыпсыз қайталанды. Дене әрдайым түзу ұсталады. ІІІ позициядан ІІ-шіге ауыстыралатын қолмен бірге баста айналады. Көзқарас осы қолдың білегіне бағытталған. Сол қолды дайындық жағдайына түсіргенде, бас сәл алға еңкейтіліп, оңға бұрылады. Қолдарды І позицияда қосу кезінде бас қолдарға бұрылып, солға сәл бүгіледі. Оң қолды ІІ позицияға ,солға ІІІ-ке ауыстыру кезінде бас оңға, яғни бастапқы қалыпқа бұрылады. Бұл пор де бра сол қолды ІІІ позициядан ІІ-ші позицияға ауыстырумен және екі қолдың алдын-ала дайындықпен төмен қарай қозғалуымен аяқталады. Дене түзу ұсталады. ІІІ-ші позициядан ІІ-ші позицияға ашылатын басты сол қолға бұру керек. Дайындық жағдайына оралғанда , бас сәл алға қарай дәне оң иыққа қарай қисаяды.
Үшінші Port de bras
Аяқ бесінші позицияда, оң аяқ алдыда, круазе. Алдымен дайындық қалып орындалады: қолдар дайындық позициясынан І позиция арқылы ІІ позицияға көтеріледі. Денені түзу ұстаймыз. Қолды І позицияға көтеру кезінде бас қолға қарай бұрылып солға сәл еңкейеді, көзқарасты қолға бағыттаймыз. Қолдар І позициядан ІІ қалыпқа ашылған кезде бас оң иыққа бұрылады.
Осы дайындықтан кейін пор де бра орындалады: қолдар дайындық жағдайына дейін түсіріледі, дене бір уақытта алға еңкейтіледі. Әрі қарай, қолдар І позициядан ІІІ-ке көтерілгенде дене бір уақытта түзетіледі. Содан кейін қолдың ІІІ қалпы тексеріледі, дене осы сәтте артқа бүгіледі. Осыдан кейін дене түзуленіп, сол уақытта қолдар ІІ позицияға ашылады. Денені алға еңкейткен кезде бас онымен еңкейеді, көзқарас оң қолдың қимылымен жүреді. Денені түзеген кезде бас оң иыққа бұрылады. Дененің артқы иілісі және созылуы кезінде бас сол күйін сақтайды. Бұл пор де бра қолдың ІІ позициядан дайындық жағдайына қарай төмен қарай қозғалуымен аяқталады. Дене түзу ұсталады. Бас оңға бұрылған. Пор де браның үшінші түріндегі жаңа элемент ол- денені бүгу, оны тегіс, еркін түсіріп, ашық иықпен, қол мен бастың дәл орналасуымен орындау керек. Және де бұны орындаған кезде жамбас буындарымен емес, бел омыртқаларымен алға қарай иілуіңіз керек, иықты көтермей , иекті тартпай басмызды ұстамай, дене мен басмызды бірге тегіс және үйлесімді етіп көтеруіміз керек. Егер мүмкін болса, тұрақтылықты сақтай отырып бел аймағыда ғана емес,бүкіл жұлын бағанымен яғни барлық омыртқалармен иілуіміз керек. Бас ауытқып кеткенде, мойынға шамадан тыс күш түспеу үшін,ол еркін болып тұрады. Денені алға еңкейтіп жатқанда, қол бір уақытқа дайындық қалыпқа түсу керек. Денені түзулеу кезінде қолдар синхронды түрде І позицияға көтеріледі, сосын ІІІ-ке кідіріссіз біртіндеп ауысады. Дене артқа бүгілгенде,қолдар онымен бірге қозғалады, бірақ иық сызығынан төмен түсіп кетпеу керек және ІІІ позицияны қатаң сақтауымыз керек. Денені түзету кезінде қолдар тегіс және синхронды түрде ІІ позицияға ашылады.
Төртінші Port de bras
Аяқтар бесінші позицияда, оң аяқ алдында,круазе. Алдымен дайындық позициясы орындалады: одан кейін қолдар І қалыпқа көтеріледі, содан кейін сол қол ІІІ-ке, оң қол ІІ-ге ауыстырылады. Дене түзу ,бас оң иыққа бағытталады.
Содан кейін, пор де бра орындалады- сол қолды ІІІ позициядан ІІ-ге ауыстырады,оң жақ ІІ-де қалады, екі қолды алақандарымен төмен бұрады. Дене бір уақытта артқа сәл иілумен солға бұрылады. Әрі қарай, қолдар І позицияда қосылады, ал сол жақта дайындық жүріп,қайтадан бастапқы қалыптарға келеді. Дене бір уақытта бастапқы қалпына келеді және жаттығудың соңына дейін осылай ұсталады. Сол қолды ІІІ позициядан ІІ-ге ауыстырған кезде, бас қолға қарай бұрылады. Денені солға бұрған кезде бас оң иыққа бұрылып, сол бағытта сәл бүгіледі. Қолдар І позицияда қосылғанда, бас қолдың білегіне бұрылып, солға сәл бүгіледі. Сол қолды ІІІ позицияға, оң қолды ІІ-ге ауыстыру кезінде бас өзінің орнына келеді.
Пор де браның төртінші түрі сол қолды ІІІ позициядан ІІ-шіге түсірумен аяқталады,содан кейін екі қолдың қозғалысы дайындық кезіндегі ІІ-ші позициядан шығады. Дене түзу ұсталады. Бас сол қолға қарай, ІІІ позициядан ІІ-ге төмендеген сәтте, екі қол дайындыққа оралғанда, бас сәл алға еңкейіп, оң иыққа бұрылады.
Бесінші Port de bras
Аяқ бесінші позицияда, оң аяқ алдыда,круазе. Алдымен дайындық қалып жасалады:қолдар дайындық жағдайынан І позиция арқылы көтеріледі, содан кейін оң жақ ІІ-ге, сол жақ ІІІ-ке ауысады. Денені түзу ұстаймыз. Бас оң иыққа бұрылады.Осы қалыптан пор де браның бесінші түрі басталады:дене алға еңкейеді, осы кезде сол қол І позицияға түсіріледі,оң қол оған дайындық позициясы арқылы жеткізіледі. Содан кейін дене солға қарай дөңгелек ауытқуымен түзетіледі,қолдар І позицияда қалады. Әрі қарай дене өзін теңестіре отырып,артқа қарай иіле бастайды,сол уақытта оң қол ІІІ позицияға көтеріледі, сол жақ ІІ позицияға ашылады. Осыдан кейін дененің иілісі күшейеді, қолдар бір уақытта оңға ІІ позицияға,солға ІІІ-ке ауысады. Соңында, дене түзетіледі, қолдар сол күйінде қалады. Денені алға еңкейтпестен бұрын, бас сәл көтеріліп, бет сол қолға бұрылады,көзқарас қолда. Дене алға қарай қисайған кезде көзқарас осы қолдың қимылымен бірге жүреді. Денені түзеген кезде бас солға сәл еңкейіп, І позицияда бетін қолмен айналдырады. Қолды соңғы ауыстыру кезінде бас оң иыққа бұрылады және денені толық түзеткенше ұстайды.
Пор де браның бесінші түрі сол қолды қолды ІІІ-ші позициядан ІІ-ші позицияға, содан кейін екі қолды ІІ-ші позициядан дайындық жағдайына түсіру арқылы аяқталады. Дене түзу ұсталады. Бас ІІІ-ші позициядан ІІ-ге түскенде сол қолға бұрылады, екі қол дайындық жағдайына оралғанда алға қарай сәл еңкейіп, туралап оң иыққа бұрылады.
Алтыншы Port de bras
Бұл жаттығуды бастамас бұрын дайындық қалпы жасалады. Аяқтарды бастапқы позициясы бесінші, оң аяқ алдында, круазе. Бұл пор де бра деми плие арқылы орындалады, оң аяқ жылжымалы қозғалыспен круазеге арлға қарай қойылады, содан кейін артқы аяққа көшу краузе арқылы ауысады. Аяқтарды алға жылжытқанда қолдар І позицияға дайындық күйі арқылы көтеріледі. Кейінгі аяққа ауысқан кезде оң қол ІІ-позицияға ашылады, сол жақ ІІІ-ке көтеріледі. Дене түзу ұсталады. Қолды І позицияға көтеру кезінде бас қолға қарайды,екінші аяққа ауысқанда оң иыққа бұрылады. Пор де браның алтыншы түрі осы позадан басталады. Оң аяқта терең деми-плие, сол аяқта бір уақытта ұзартылған тізе,еденде саусақтың сырғанауымен тіреу аяғынан мүмкіндігінше алыс круазе тартылады. Содан кейін алдымен оң жаққа тартпай, ұзартылған сол аяққа өтеді. Өтудің соңында оң аяқ солға көтеріліп, саусақты еденге сырғытып, круазеде алға қарай қалады. Әрі қарай, төртінші позиция бойымен бастапқы позицияға өтетін деми-плие арқылы оң аяққа алға ауысу орындалады. Терең деми-плие кезінде дене алға қарай еңкейеді, қолдар бастапқы қалыпта болады: оң дақ ІІ позицияда, сол жақ ІІІ-те қалады. Сол аяққа өту кезінде дене түзеледі, қолдар ... жалғасы
М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті
Ұстаз институты
Музыка және хореография кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пәні: Классикалық бидің орындау әдістемесі
Тақырыбы: Классикалық биде денені, аяқты, қолды және басты орнатудың негізгі прициптері.
Студент: Ортикбоева Олтиной Тобы :Хрг-19-1
аты-жөні. қолы
Жетекшісі: Есхожаева Акнур Абдрызахановна аға оқытушы
аты - жөні қызметі
Қорғауға жіберілді ____________________20____ж. __________________
қолы
Жұмыс қорғалды ________________20__ж. бағасы __________________
жазбаша
Комиссия мүшелері: ________________________________ _________________
аты-жөні.қолы
________________________________ __________________ аты - жөні қолы
Тараз 2021 ж.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті
Музыка және хореография кафедрасы
Классикалық бидің орындау әдістемесі пәнінен
Хрг-19-1 тобындағы Ортикбоева Олтиной
студенттіңаты-жөні.
курстық жоба (жұмыс) бойынша
ТАПСЫРМАСЫ
Тақырыбы: Классикалық биде денені, аяқты, қолды және басты орнатудың негізгі принциптері.
2. Тапсырма бойынша арнайы нұсқаулар:Берілген тапсырмаларды нақты әрі тиімді орындау. Жұмысты тиісті мерзімінде өткізу.
3. Есептік-түсіндірме жазбаның (жұмыстың) негізгі бөлімдері)
Орындау кестесі
көлемі, %
орындау мерзімі
1.1 Дұрыс орналасқан дене-тұрақтылықтың кепілі
10%
31.03.21ж.
1.2 Классикалық бидегі дененің қалпы
50%
02.04.21ж.
2.1 Классикалық бидегі қолдың қалыптары
80%
04.04.21ж.
2.2 Классикалық бидегі аяқтың қалыптары
100%
06.04.21ж.
4. Графикалық материалдың тізбесі (сызбалардың масштабын көрсете отырып)
жоқ
Жоқ
5. Жобаны (жұмысты) ресімдеу
100%
08.04.21ж.
6. Қорғау
Тапсырма кафедра отырысында бекітілді ________20___ж.Хаттама №____
Жетекшісі:
Аға оқытушы _________________Есхожаева Акнур Абдыразахановна
қызметі қолы аты-жөні
Тапсырманы орындауға алдым____________20___ж. _____________
студенттің қолы
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
I Классикалық бидің негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Дұрыс орналасқан дене-тұрақтылық кепілі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 5
1.2 Классикалық бидегі дененің, бастың қалпы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ...6
II Қол мен аяқтың қалыптары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2.1 Классикалық бидегі қолдың қалыптары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... 12
2.2 Классикалық бидегі аяқтың қалыптары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .15
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
ПАЙДАЛЫНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .19
КІРІСПЕ
Зерттеу өзектілігі: Классикалық хореография - бұл төрт жүз жылдық тарихы бар салыстырмалы түрде жас өнер түрі. Классикалық хореография барлық сахналық билердің негізі болып табылады, ол адамның ең алуан түрлі ойлары мен сезімдерін көрсете алады, адамның қоршаған әлеммен қарым-қатынасының бүкіл күрделілігін жеткізе алады. Классикалық би сабақтары өте қиын және қиын жұмыс болып табылады. Сабақтар орындау техникасы элементтерінің сансыз қайталануларымен толтырылады, сонымен қатар хореографтың қажырлы еңбегімен тығыз байланысты. Классикалық би дене қалпын дамытады, жауапкершілік дамиды, өнерге деген құрмет , икемділік пен жеңілдікті дамытады. Дененің дұрыс орналасу тұрақтылығын қамтамасыз етіп қана қоймайды, ол аяқтың ауытқуын,дененің классикалық биде қажет икемділігі мен мәнерлілігін дамытуды жеңілдетеді.
Зерттеу мақсаты: классикалық биде дененің, аяқтың, қолдың және бастың қалыптарын зерттеу.
Зерттеу объектісі: классикалық бидегі негізгі ерекшелектері;
Зерттеу пәні: классикалық бидің орындау әдістемесі;
Зерттеудің міндеттері: Барлық позицияларды жеке-жеке талдау;
Зерттеу әдістері: зерттеу мәселесі бойынша әдебиеттерді талдау, әлемдік педагогикалық ой-санамен байланыстрыу және қорытындысын шығарып, талдау жұмыстарын жүргізу. Энциклопедиялар , кітаптар жане мұрағатпен жұмыс жүргізу.
Зерттеудің теориялық- әдіснамалық негізі: әдістемені теориялық тұрғыдан негіздеу және дамыту. Хореографиялық дамудың теориялық аспектілерін қарастыру, өнер және оның оқушыларды тәрбиелеудегі орны.
Зерттеудің практикалық мәнділігі: сабаққа музыкалық материал іздеу, қатысушылар үшін қол жетімді классикалық жаттығуларға арналған комбинациялар таңдау.
Зерттеу құрылымы: курстық жұмыс кіріспе, қорытынды және екі тараудан тұрады . Жұмыс соңында пайдаланылған әдебиет тізімі берілген.
I Классикалық бидің негіздері
0.1 Дұрыс орналасқан дене-тұрақтылық кепілі
Дененің дұрыс орналасуы тұрақтылықты қамтамасыз етіп қана қоймайды, ол аяқтың ауытқуын, дененің классикалық биде қажет икемділігі мен мәнерлілігін дамытуды жеңілдетеді.
Болшақ бишінің денесін, қолдары мен аяқтарын тұрғызу бойыншы осы жауапты ірі қажырлы жұмысты бастаушы топтармен жұмыс жасайтын мұғалім-хореограф. Жас бишілердің тағдыры мұғалімнің сауатты, дұрыс көзқарасына байланысты.
Денені дұрыс орналастыру бидің әсем қалпын, сымбаттылығы мен мәнерлілігін , позалар мен сызықтардың сұлулығын қамтамасыз етеді. Бұл сонымен қатар классикалық биде қажет болатын аяқтардың эвверсиясының дамуын, дененің икемділігі мен қозғалғыштығын жеңілдетеді. Денені серпілтіп ұстау әдеттегі орындаушылық шеберлікке айналады, бидегі шығармашылық тәртіптің шарттарының бірі. Дұрыс орналсқан дене- бұл позалар мен айналулардағы тұрақтылықтың кепілі.
Дененің қалпын алдымен бірінші позицияда үйренеді содан кейін екінші, төртінші және бесінші позицияларға ауысып үйренеді.
Дененің орналасуын тірекке қарап тұрып, содан кейін тіректі бір қолмен ұстап және залдың ортасында жаттығулар жасағанда жаттықтырады.
Денені орналастыру алдымен аяқтардың І жарты айналым жағдайынан басталады. Бұны істеу үшін, станокқа бұрылып, алдымен сол аяқты жартылай І бұрылыс күйіне қойыңыз, одан кейін, сол уақытта оң аяғыңызды І жартылай кері айналдыру жағдайына қойыңыз. Қолдар таяқтың бетінде жатады,яғни қатты ұстап алмаймыз.
Дене тігінен орналасқан, омыртқа ұзартылған, бел ұзартылған күйде тұрамыз. Иықтар мен кеуде ашық, иықты төменгі арқаға қарай тартылады. Басты тік ұстаймыз. Жамбасты іке қарай тартып жинақы қыламыз, тізе қақпағында сәйкесінше тартамыз. Аяқтың барлық табаны еденде еркін орналасады, онымен үш нүкте тығыз байланыста болады: кішкентай саусақ , өкше және бас бармақ.
Дене қалпын орналастырғаннан кейін аяқтардың І жартылай айналу поцизиясы І толық айналу жағдайына ауысады. Ол үшін сол аяғын эверсия (выворотность) жағдайына апару керек, содан кейін екі аяғы түзу болатындай етіп оң аяғын эверсия жағдайына айналдыру керек.
Дене жаттығуларында аяқтардың эверсиялық позицияларында дұрыс орналасуы үшін жамбас пен төменгі аяқтарды мүмкіндігінше ішкі жағы сыртқа бұрылып, бұрылыс біркелкі болып , бұрылыс аяқпен орындалуы керек. Екі аяққа бірдей күш түсіргенде ғана аяқтары оңай эверсия жағдайына келе алады. Ал жалпы ауырлық орталығы арқылы тартылған тік ось тіреу аймағының шекаралы сызығынан шықпауы керек.
Денені аяғымен 180 градусқа бұрылған күйде орналастырған кезде денені тік күйге келтіріп, тұрақтылықты бере отырып, сәл алға жылжыту керек.
Тірек аяғы - бұл қимылдың орындалу сәтінде денені салмағы түсетін аяғы.
Жұмыс аяғы - бұл қозғалыстағы аяқ.
Саусақтарды созу - бұл бүкіл аяқтың жұмысы, аяқтың сасақтары ұзартылған кезде аяқ доғасының бұлшық еттері жиырылған кезде, тобық шиелініседі.
Классикалық жаттығуда аяқты созу кезінде аяқты қисайту, оны бұрау қолайсыз, барлық саусақтарды топтастыру керек, оның барлық бұлшықеттері ортаңғы яғни үшінші сасаққа бағытталған, аяқ доғасы кеңейтілген, ал тобық шиеліністі күйде болады.
1.2 Классикалық бидегі дененің , бастың қалпы.
Дене қызметі. Дененің үш негізгі түрін ажырату әдетке айналған немесе дене пропорцияларының формалары десек те болады. Бірінші формасы-долихоморфты, салыстармалы түрде тар денемен, иықпен және жамбаспен және салыстырмалы түрде ұзын аяқтармен және қолдармен сипатталады, ал кеудені өзі қысқа болып келеді. Екінші форма- брахиморфты, салыстырмалы түрде ұзын және кең денемен және қысқа аяқтармен мен қолдармен сипатталады. Үшінші форма - мезоморфты, бұл дене құрылымының орташа формасы болып есептелінеді.
Port de bras
Француз сөз тіркесінде port de bras-ның көптеген аудармалары бар, және де герман роман тілдерінде де сөздер мен сөз тіркестері болуы мүмкін. Ал балет әлеміндегі port de bras-ға қойылатын мағына ол қол қимылдарының балет әртісі денесінің басқа бөліктерімен ұштастыра қимылдау.
Балет терминдерінде port de bras балет биіндегі қол қимылының нақты жүйесін білдіреді. Por de bras белгілі барлық позициялар арқылы қолды белгілі бір бейнелі-геометриялық стильде және бұрылыстармен, әртістің басы мен денесінің қисаюымен үйлестіруді көздейді. Пор де бра, бір жағынан балет техникасының маңызды элементтерінің бірі болса, екінші жағынан қолдар ғылымында негіз болып табылады, және балет саласындағы хореографтардың зерттеу алаңы десек те болады.
Port de bras - бұл зал ортасында тіреуішсіз яғни станоксыз жасалатын жатығулардың біріншісі. Бұл жаттығу дененің жоғарғы бөлігін, денені, басты және ,әрине, қолды қозғалысқа келтіреді. Пор де браның логикалық ойы ол - қолдар белгілі бір ережелерге бағына отырып, бір позициядан екінші позицияға ауысыуы керек, мұны ұстану жанрлық тазалық пен классикалыққа- балет биінің ең жақсы көрінісін түсінуге кепілдік береді. Сонымен қатар дене мен бас белгілі бір алгоритм бойынша , қолдың қимылымен қатаң байланыста қозғалуы керек. Пор де бра - бұл үнемі назар аудартатын және жүйелі табанды дайындықты қажет ететін өте күрделі би элементі болып табылады. Пор де бра классикалық бидегі барлық қимылдардың қосылысы және ажырамас бөлігі. Қазіргі таңда мектептерде оқу-педагогикалық практикаларда пор де браның алты түрі қолданыста.
Бірінші Port de bras
Аяқ бесінші позицияда, оң аяқ алдында, круазе. Қолдар дайындық қалыптан І позицияға , содан кейін ІІІ қалыпқа , одан кейін ІІ позицияға ашылады және дайындық жағдайына төмендейді. Дені түзу ұстап тұрамыз. Қолды І позицияға көтергенде, бас қолға қарай бұрылып, солға сәл иіледі ,және көзқарас қолға бағытталады. Қолды І ден ІІІ қалыпқа ауыстыру кезінде бас теңестіріліп, сәл жоғары көтеріледі.Көзіміз яғни көзқарас сол бағытқа бағытталған. Қолды ІІ позицияға ашу кезінде бас оңға бұрылады. Қолды дайындық қалыпқа түсіргенде, бас оңға бұрылған күйінде қалады. Пор де браның бірінші түрін орындау кезінде аяқтың бесінші позициясы, тізе мен жамбастың тығыздығы қатаң сақталады. Қолдар тегіс, біртіндеп еркін қозғалады, бірақ сенімді түрде денені еркін түсіріп, ашық иықпен ұстайды. Басты қолдың қимылымен ырғақпен ұстайды, оны айналдырады және еңкейтеді. Көздер бетті бұру бағытында қатаң түрде бекітіліп тұру керек.
Екінші Port de bras
Аяқ бесінші позицияда, оң аяқ алдында, круазе. Алдымен дайындық жағдайы орындалады яғни preparation, дайындық қалпынан қолдар І позицияға көтеріледі, содан кейін оң жақ ІІ қалыпқа түседі, сол жақ бір уақытта ІІІ-ке көтеріледі. Денені түзу ұстаймыз. Бас қолды І позицияға көтеру кезінде қолға қарай бұрылып, солға сәл бүгіледі. Көзқарас қолдарға бағытталған. Оң қолды ІІ позицияға, ал сол жақты ІІІ-ке ауыстыру кезінде бас өзінің бастапқы орнына яғни оңға бұрылады. Дайындық аяқталғаннан кейін пор де бра орындалады:сол қол ІІІ позициядан ІІ-ге ашылады, оң жақ ІІ позициядан ІІІ-ке ауысады. Содан кейін, ІІ-ші позициядан сол қол дайындық жағдайына дейін түсіріледі. Әрі қарай, оң қолмен және солмен бір уақытта І позицияға ауысады да, қайтадан бастапқы қалыптарына оралады:яғни оң қол ІІ позицияға, сол жақ ІІІ позицияға. Осы қалыптан бастап пор де браның екінші формасы басынан бастап, дайындық қалыпсыз қайталанды. Дене әрдайым түзу ұсталады. ІІІ позициядан ІІ-шіге ауыстыралатын қолмен бірге баста айналады. Көзқарас осы қолдың білегіне бағытталған. Сол қолды дайындық жағдайына түсіргенде, бас сәл алға еңкейтіліп, оңға бұрылады. Қолдарды І позицияда қосу кезінде бас қолдарға бұрылып, солға сәл бүгіледі. Оң қолды ІІ позицияға ,солға ІІІ-ке ауыстыру кезінде бас оңға, яғни бастапқы қалыпқа бұрылады. Бұл пор де бра сол қолды ІІІ позициядан ІІ-ші позицияға ауыстырумен және екі қолдың алдын-ала дайындықпен төмен қарай қозғалуымен аяқталады. Дене түзу ұсталады. ІІІ-ші позициядан ІІ-ші позицияға ашылатын басты сол қолға бұру керек. Дайындық жағдайына оралғанда , бас сәл алға қарай дәне оң иыққа қарай қисаяды.
Үшінші Port de bras
Аяқ бесінші позицияда, оң аяқ алдыда, круазе. Алдымен дайындық қалып орындалады: қолдар дайындық позициясынан І позиция арқылы ІІ позицияға көтеріледі. Денені түзу ұстаймыз. Қолды І позицияға көтеру кезінде бас қолға қарай бұрылып солға сәл еңкейеді, көзқарасты қолға бағыттаймыз. Қолдар І позициядан ІІ қалыпқа ашылған кезде бас оң иыққа бұрылады.
Осы дайындықтан кейін пор де бра орындалады: қолдар дайындық жағдайына дейін түсіріледі, дене бір уақытта алға еңкейтіледі. Әрі қарай, қолдар І позициядан ІІІ-ке көтерілгенде дене бір уақытта түзетіледі. Содан кейін қолдың ІІІ қалпы тексеріледі, дене осы сәтте артқа бүгіледі. Осыдан кейін дене түзуленіп, сол уақытта қолдар ІІ позицияға ашылады. Денені алға еңкейткен кезде бас онымен еңкейеді, көзқарас оң қолдың қимылымен жүреді. Денені түзеген кезде бас оң иыққа бұрылады. Дененің артқы иілісі және созылуы кезінде бас сол күйін сақтайды. Бұл пор де бра қолдың ІІ позициядан дайындық жағдайына қарай төмен қарай қозғалуымен аяқталады. Дене түзу ұсталады. Бас оңға бұрылған. Пор де браның үшінші түріндегі жаңа элемент ол- денені бүгу, оны тегіс, еркін түсіріп, ашық иықпен, қол мен бастың дәл орналасуымен орындау керек. Және де бұны орындаған кезде жамбас буындарымен емес, бел омыртқаларымен алға қарай иілуіңіз керек, иықты көтермей , иекті тартпай басмызды ұстамай, дене мен басмызды бірге тегіс және үйлесімді етіп көтеруіміз керек. Егер мүмкін болса, тұрақтылықты сақтай отырып бел аймағыда ғана емес,бүкіл жұлын бағанымен яғни барлық омыртқалармен иілуіміз керек. Бас ауытқып кеткенде, мойынға шамадан тыс күш түспеу үшін,ол еркін болып тұрады. Денені алға еңкейтіп жатқанда, қол бір уақытқа дайындық қалыпқа түсу керек. Денені түзулеу кезінде қолдар синхронды түрде І позицияға көтеріледі, сосын ІІІ-ке кідіріссіз біртіндеп ауысады. Дене артқа бүгілгенде,қолдар онымен бірге қозғалады, бірақ иық сызығынан төмен түсіп кетпеу керек және ІІІ позицияны қатаң сақтауымыз керек. Денені түзету кезінде қолдар тегіс және синхронды түрде ІІ позицияға ашылады.
Төртінші Port de bras
Аяқтар бесінші позицияда, оң аяқ алдында,круазе. Алдымен дайындық позициясы орындалады: одан кейін қолдар І қалыпқа көтеріледі, содан кейін сол қол ІІІ-ке, оң қол ІІ-ге ауыстырылады. Дене түзу ,бас оң иыққа бағытталады.
Содан кейін, пор де бра орындалады- сол қолды ІІІ позициядан ІІ-ге ауыстырады,оң жақ ІІ-де қалады, екі қолды алақандарымен төмен бұрады. Дене бір уақытта артқа сәл иілумен солға бұрылады. Әрі қарай, қолдар І позицияда қосылады, ал сол жақта дайындық жүріп,қайтадан бастапқы қалыптарға келеді. Дене бір уақытта бастапқы қалпына келеді және жаттығудың соңына дейін осылай ұсталады. Сол қолды ІІІ позициядан ІІ-ге ауыстырған кезде, бас қолға қарай бұрылады. Денені солға бұрған кезде бас оң иыққа бұрылып, сол бағытта сәл бүгіледі. Қолдар І позицияда қосылғанда, бас қолдың білегіне бұрылып, солға сәл бүгіледі. Сол қолды ІІІ позицияға, оң қолды ІІ-ге ауыстыру кезінде бас өзінің орнына келеді.
Пор де браның төртінші түрі сол қолды ІІІ позициядан ІІ-шіге түсірумен аяқталады,содан кейін екі қолдың қозғалысы дайындық кезіндегі ІІ-ші позициядан шығады. Дене түзу ұсталады. Бас сол қолға қарай, ІІІ позициядан ІІ-ге төмендеген сәтте, екі қол дайындыққа оралғанда, бас сәл алға еңкейіп, оң иыққа бұрылады.
Бесінші Port de bras
Аяқ бесінші позицияда, оң аяқ алдыда,круазе. Алдымен дайындық қалып жасалады:қолдар дайындық жағдайынан І позиция арқылы көтеріледі, содан кейін оң жақ ІІ-ге, сол жақ ІІІ-ке ауысады. Денені түзу ұстаймыз. Бас оң иыққа бұрылады.Осы қалыптан пор де браның бесінші түрі басталады:дене алға еңкейеді, осы кезде сол қол І позицияға түсіріледі,оң қол оған дайындық позициясы арқылы жеткізіледі. Содан кейін дене солға қарай дөңгелек ауытқуымен түзетіледі,қолдар І позицияда қалады. Әрі қарай дене өзін теңестіре отырып,артқа қарай иіле бастайды,сол уақытта оң қол ІІІ позицияға көтеріледі, сол жақ ІІ позицияға ашылады. Осыдан кейін дененің иілісі күшейеді, қолдар бір уақытта оңға ІІ позицияға,солға ІІІ-ке ауысады. Соңында, дене түзетіледі, қолдар сол күйінде қалады. Денені алға еңкейтпестен бұрын, бас сәл көтеріліп, бет сол қолға бұрылады,көзқарас қолда. Дене алға қарай қисайған кезде көзқарас осы қолдың қимылымен бірге жүреді. Денені түзеген кезде бас солға сәл еңкейіп, І позицияда бетін қолмен айналдырады. Қолды соңғы ауыстыру кезінде бас оң иыққа бұрылады және денені толық түзеткенше ұстайды.
Пор де браның бесінші түрі сол қолды қолды ІІІ-ші позициядан ІІ-ші позицияға, содан кейін екі қолды ІІ-ші позициядан дайындық жағдайына түсіру арқылы аяқталады. Дене түзу ұсталады. Бас ІІІ-ші позициядан ІІ-ге түскенде сол қолға бұрылады, екі қол дайындық жағдайына оралғанда алға қарай сәл еңкейіп, туралап оң иыққа бұрылады.
Алтыншы Port de bras
Бұл жаттығуды бастамас бұрын дайындық қалпы жасалады. Аяқтарды бастапқы позициясы бесінші, оң аяқ алдында, круазе. Бұл пор де бра деми плие арқылы орындалады, оң аяқ жылжымалы қозғалыспен круазеге арлға қарай қойылады, содан кейін артқы аяққа көшу краузе арқылы ауысады. Аяқтарды алға жылжытқанда қолдар І позицияға дайындық күйі арқылы көтеріледі. Кейінгі аяққа ауысқан кезде оң қол ІІ-позицияға ашылады, сол жақ ІІІ-ке көтеріледі. Дене түзу ұсталады. Қолды І позицияға көтеру кезінде бас қолға қарайды,екінші аяққа ауысқанда оң иыққа бұрылады. Пор де браның алтыншы түрі осы позадан басталады. Оң аяқта терең деми-плие, сол аяқта бір уақытта ұзартылған тізе,еденде саусақтың сырғанауымен тіреу аяғынан мүмкіндігінше алыс круазе тартылады. Содан кейін алдымен оң жаққа тартпай, ұзартылған сол аяққа өтеді. Өтудің соңында оң аяқ солға көтеріліп, саусақты еденге сырғытып, круазеде алға қарай қалады. Әрі қарай, төртінші позиция бойымен бастапқы позицияға өтетін деми-плие арқылы оң аяққа алға ауысу орындалады. Терең деми-плие кезінде дене алға қарай еңкейеді, қолдар бастапқы қалыпта болады: оң дақ ІІ позицияда, сол жақ ІІІ-те қалады. Сол аяққа өту кезінде дене түзеледі, қолдар ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz