Мектеп жасындағы балалардың ойлауын дамытуда дидактикалық ойындарды қолдану әдістемесі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 56 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және бiлiм министрлiгi

Көкшетау Ш. Уәлиханов атындағы мемлекеттiк университетi

Наханова Ақерке

Мектеп жасындағы балалардың ойлауын дамытуда дидактикалық ойындарды қолдану әдістемесі.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В010300- «Педагогика және психология»

Көкшетау- 2021

Қазақстан Республикасының Ғылым және бiлiм министрлiгi

Көкшетау Ш. Уәлиханов атындағы мемлекеттiк университетi

«Қорғауға жіберілді»

Филология кафедрасының

меңгерушісі:

лауазымы

ФИО

«»2021ж

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Мектеп жасындағы балалардың ойлауын дамытуда дидактикалық ойындарды қолдану әдістемесі.

5В010300- «Педагогика және психология»

Орындаған: Наханова Ақерке

Ғылыми жетекші, Доктор (PhD) Оразбаева Кульдархан Оналбековна

Көкшетау, 2021ж

МАЗМҰНЫ

Нормативтік сілтемелер . . .

Белгілеулер мен қысқартулар . . .

Анықтамалар . . .

Кіріспе . . .

I Мектеп жасындағы балалардың ойлауын дамытуда дидактикалық ойындарды қолдану әдістемесінің теориялық негіздері

1. 1 Мектеп жасындағы балалардың ойлауын дамытуда дидактикалық ойындарды қолдану туралы жалпы түсінік . . .

1. 2 Дидактикалық ойындарды ұйымдастыру функциясы, құрылымдары және түрлері . . .

1. 3 Мектеп жасындағы балалардың дидактикалық ойын арқылы дамуының педагогикалық-психологиялық ерекшелiктерi . . .

II. Мектеп жасындағы балалардың ойлауын дамытуда дидактикалық

ойындарды қолдану әдістемесінің тәжірибелік-эксперименттік

жұмыстар

2. 1 Мектеп жасындағы балалардың ойлауын дамытуда дидактикалық

ойындарды қолдану әдістемесі . . .

2. 2 Мектеп жасындағы балалардың ойлауын дамытуда дидактикалық

ойындарды қолдану тәжірибелік-эксперименттік жұмыстар . . .

2. 3 Тәжірибелік-эксперименттік жұмыстардың нәтижесі . . .

Қорытынды. . . .

Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . .

Қосымшалар. . . .

Кіріспе

Ойын- шығармашылық, ойын - жұмыс. Мектеп жасындағы балалар өз бетінше ойлана бастайды, зейіні дамиды, ең бастысы, ойынға беріліп, балалар өздерінің оқып жатқанын байқамайды. Тіпті ең пассивті балалар да ойынға үлкен ықыласпен кіріседі, өз ойынныңда бар күшін салады. Балалар ойын кезінде өте мұқият, зейінді және тәртіпті болуға бейім. Ойын - балалардың ақыл-ой және адамгершілік тәрбиесінің маңызды құралдарының бірі. А. С. Макаренко: Бала ойында қандай болады, ол есейгенде көп жағдайда ойындағыдай болады. Сондықтан болашақ ұрпақтың тәрбиесі, ең алдымен, ойында жүзеге асады. Мектеп жасында ойын жетекші әрекет болып табылады. Онда баланың ең маңызды психикалық неоформацияларының дамуы жүреді: әлеуметтік мәні бар іс-әрекеттерді сіңіру, психикалық әрекеттерді шартты белгілер мен мағыналармен дамыту, ерікті мінез-құлық элементтерін қалыптастыру, қиялды қалыптастыру. Баланың мектепке келуімен оның әлеуметтік жағдайы өзгереді: оның жетекші қызметі ойыннан тәрбиеге ауысады. мұғалімдердің кейбірінде әлі де ақыл-ойды дамыту ойынының мағынасын әмбебап ету үрдісі бар, оған әр түрлі функциялар жатқызылған, білімдік және тәрбиелік ойын. Ойын барлық мектеп жасындағы балаларға бірдей деңгейде орындалмайды, дидактикалық ойындардарды мұғалім таңдай отырып баланың Білімге жаңа мотивтерді қалай игеретінін ескереді.

Ойын- бұл ғылым мен мәдениет субъектілерінде объективті әрекеттерді жүзеге асырудың әлеуметтік бекітілген тәсілдерінде бекітілген әлеуметтік тәжірибені қайта құруға және игеруге бағытталған шартты жағдайлардағы іс-әрекет түрі. Ойында, қоғамдық тәжірибенің ерекше тарихи қалыптасып келе жатқан түрі ретінде, адамның өмірі мен қызметінің нормалары жаңғыртылады, оған бағыну объективті және әлеуметтік шындықты тануды, жеке тұлғаның интеллектуалды, эмоционалды және адамгершілік дамуын қамтамасыз етеді. етеді. Бала-педагогикалық қамқорлықтың еңі жоғарғы мақсаты. Баланың ішкі мүмкіндіктерінің ашылуы педагогтың сүйіспеншілік сезімі мен қарым қатынасына байланысты. Балаға еркіндік бергенде ғана ол өз пікірін ашық айта алады. Ал бала еркіндікті ойын ойнағанда сезіне алады.

Ойын бала әрекетін дамытудың негізгі құралы. Ойын баланың мінез құлқын қалыптастырып, ой өрісін өсіріп, ортаға бейімдеп, өзің еркін сезінуге үйретеді. Ойын мектеп балаларының негізгі іс әрекеті. Сұлтанмахмұт Торайғыров "Балалықтың қанына ойын азық" деп бекер айтпаған. Ойын үстінде баланың бір затқа бейімділігі, мүмкіндігі және қызығуы анық байқалады.

Ойын мазмұны мен түріне қарай: мазмұнды бейнелі, қимыл қозғалыс, дидактикалық, құрылыс, кейіптендіру ойындары болып бөлінеді. Дидактикалық ойын барысында баланың есту, көру, сезіну, қабылдау сияқты үрдістерін дамытады. Ауызша ойналатын дидактикалық ойындарда сұрақ, өтініш, келісімді білдіретін дауыс ырғақтарына еліктеу қабілеттері жетіледі. Ертегі немесе әңгіменің мазмұны бойынша бөлек бөлек суреттерді пайдаланғанда оларды белгілі бір тәртіппен жинау үшін байқағыштық пен тапқырлық көрсетеді. Қимыл қозғалыс ойынында балалар санамақтар, өлеңдер, тақпақтар қолданады. Мұндай ойындарда балалардың ептілігі, қимылдың әдемілігі дамып қалыптасады, кеңістікті, уақытты бағдарлауға үйренеді, батылдық, тапқырлық, қайраттылық, достық, жолдастық көмек, тәртіптілік, ойын ережесіне бағына білу сияқты адамгершілік сапаларын қалыптастырады. Бала қоғамдық мәні бар іс әрекетке дегени құштарлығын ойын арқылы , ойынның қай түрі болсын балалардыің адамгершілік тәрбиесініің дамуында маңызды рөл атқарады.

Біздің қазақ халқы баланың тәрбиесіне келгенде, ұрпақ қамыс басты мақсат етіп қойып, ұрпақтарының нағыз азамат пен азаматша болып қалыптасуына үлкен мән берген. Ойының халқымыздағы мәртиебиесін ауыздан ауызға таралып келе жатқан мақал мәтелдерімізден аңғаруымызға болады. " Ойыншының тамағы тоқ", "Ойында өрелік жоқ, Ханда төрелік жоқ", "Ережесіз ойын жоқ", " Ойнай бiлмеген, ойлай бiлмейдi", т. б

Баланың тәрбиесіне, ақыл-ойына, және батылдыққа, ержүректілікке баулитың өзіміздің ежелден келе жатқан ұлттық ойындарымызда жетерлік. Қазақтың ұлттық ойындары ойналып жатқан жерден үлкені де, кішісі де, ойын аяқталмай бір қадам жылжымайды. Себебі қазақ халқының ұлттық ойындары адамға ерекше көңіл күй, рух, жігер, намыс сияқты қазаққа тән қасиеттерді бойға жинайды. Қазақ халқының ұлы ойшылы А. Құнанбаев "Ойын ойнап ән салмай өсер бала бола ма?" деп айтқандай ойынның бала үшін маңызы зор.

"Ойна, бырақ жұмыстыда ойла" деген мақалға сүйенер болсақ, баланы тек ойынмен шектеп қоймауымыз керек. Ойынды біліммен ұштастыра білуіміз керек. Балаға тек білімді миына құя берсек, ол алған білімнен ештенкені өзіне қабылдамауы мүмкін. Бырақ та, сол білімді ойын арқылы жеткізер болсақ, баланың зейіні, ойы, шығармашылық қабілеттері ашыла бастайды. Себебі ойын жасындағы балалар тез жалығады, шаршайды. Осы сөзге дәлел орыс елінің ұлы педагогы- К. Д. Ушинский " Ойын элементтерін сабаққа енгізу оқушылардың білім алу үрдісін жеңілдетеді. Ойын балалардыңім өз бетімен атқаратын әрекеті, ойын арқылы балалардың барлық ақыл-ойы, ерік-жігері қалыптасады"-деген өз пікірін айтады. Сондықтан да көздеген мақсатқа оңай қол жеткізу үшін ойынды басты назарға алу керек.

Зерттеудің өзектілігі. Мектеп жасындағы балалардың ақыл-ойын, санасын, жалпыға ортақ, заман талабына сай білім беруде мол тәжірибе керек дейтін болсақ, соның ішіндегі маңыздысы дидактикалық ойындар. Сондықтан да осы бағыттағы жүргізілген зерттеулер мен ізденістер, дидактикалық ойынның- мұғалім мен оқушының, оқушы мен сыныптастарының арасындағы қарым - қатынасты, білім-білік, дағды, дамуын қалыптасуының негізі екенің аңғару қиын емес.

"Дидактикалық ойындар тек мектепке дейінгі білім беру мекемелеріңде жүзеге асырылады"- деген қате пікір. Мектеп жасындағы балалар, оның ішінде бастауыш сыныптарда дәл осы дидактикалық ойындар ойналуы керек. Және дидактикалық ойындарды белгілі бір пәндерде ғана емес, сонымен қатар, оның ауқымын кеңейтіп, барлық сабақ барысында қолданғанымыз жөн.

Қазақ халқының сан ғасырлардан келе жатқан ұлттық ойындарын неге мектеп жасындағы балалардың ақыл-ойын дамытудағы дидактикалық ойындар қатарына жатқызбасқа?

Мектеп жасындағы оқушыларға "Сіз қазақ халқының ұлттық ойындары жайлы не білесіз" деген сауалнама жүргізіп көрдім. Нәтижесі қуантарлықтай болмады. Тіпті бірде-бірі білмейтін оқушыларда кездесті. Енді бірі "Қазақтың ұлттық ойындары" деген атауды қазақтың мерекелеріңде ғана жаңама естіп қалатының жеткізді.

Зертеудің мақсаты:

Мектеп жасындағы балалардың оқу процесіне дидактикалық ойындарды қосу. Ақыл-ойы, білім, білік, дағдылар жайындағы түсінігін артыру, дидактикалық ойындарды ұлттық ойындарымызбен ұштастыру, және оны сабақ өту барысында қолданып, мектеп жасындағы балаларға дидактикалық ұлттық ойын арқылы тәрбие беру.

Зерттеудің міндеттері:

Мектеп жастағы балаларға дидактикалық ойынды таныстыру арқылы білім, тәрбие берудің мәні мен мазмұнын айқындайтын ұғымдарды ғылыми, теориялық негізде қарастыру;
Дидактикалық ойынның балаға білім, тәрбие берудегі мүмкіндерін анықтау;
Мектеп жасындағы балаларға дидактикалық ойындарды таныстыру арқылы жан-жақты білімділігін, ой-өрісінің дамуын, есте сақтау қабілетінің көрсеткіштері мен деңгейлерін анықтау;
Мектеп жасындағы балаларға дидактикалық ойындар, оның ішінде ұлттық ойындар арқылы, тәрбие беру, білім беру жұмысының жүйесін құрып, дидактикалық қызықты ойындар ойлап тауып, оны практикадан өткізу.

Зерттеудің әдістері: зерттеу проблемасы бойынша философиялық, психологиялық - педагогикалық еңбектерге талдау жасау; бақылау, әңгімелесу, сауалнамалар жүргізу, мектеп жасындағы балаларды дидактикалық ойындар арқылы оқытуға арналған әдістемелік нұсқауларды, құралдарын зерттеп қорыту; жүргізілген іс-тәжірибелерді сараптау; эксперимент нәтижесіне баға беру; оларды өңдеу.

Зерттеу көздері: философтардың, психологтардың, педагогтардың білім беруге арналған еңбектері, Қазақстан Республикасынынң Конституциясы, “Білім туралы Заң”, кіші мектеп жасындағы тәрбие бағдарламалары, оқулықтары, диссертанттың білім жетілдіру институтындағы әдіскерлік тәжірибесі.

Зертеу базасы- Көкшетау қаласы, №19 орта мектеп-лицейі. Зерттелінетін 5а-сыныбы.

І бөлім

Мектеп жасындағы балалардың ойлауын дамытуда дидактикалық ойындарды қолдану туралы жалпы түсінік.

Ойлау- бұл адам білімінің жоғарғы деңгейі, қоршаған шынайы әлемді тану процесі. Оның негізі- білім, ұғымдар, идеялар, пайымдаулар және қорытындылар қамтиды. Ойлаудың формалары мен заңдары сәйкесінше психология мен физиологияның логикасы және психофизиологиялық механизмдерін қарастыру пәні болып табылады.

Ойлау процесі- адамға бұрыннан қызығушылық танытып келеді. Ежелгі философтар оның адам өміріндегі рөлі туралы ой қозғады. Сонымен, грек философы Сократ ойлауды- әлемді және өзін танудың тәсілі ретінде қарастырды, және осындай таным процесінде адам өзін жетілдіреді.

Аристотель саналы ойлауды танымның бастапқы нүктесі ретінде сезіммен байланыстырды. Ойлау процесі, оның пікірінше, алынған білімді қорытудан тұрады және нақтылыдан абстрактіліге ауысады. 17 ғасырда әйгілі француз философы және математигі Рене Декарт [31] ойлау мен болмыстың адам өміріндегі маңыздылығын баса: «Мен ойлаймын, сондықтан мен бармын».

17-ші ғасырдағы голландиялық философ-рационалист Бенедикт Спиноза «Ақыл-ойды жетілдіру туралы трактат және заттар туралы шынайы білімге жақсы бағытталған жол» еңбегінде білімнің төрт түрі туралы айтады. Ол заттар туралы жалпы түсініктер мен жалпы қасиеттер туралы білімге сүйене отырып, санаға сезіммен жеткізетін, есте сақтау арқылы- ойлауды, пайымдау арқылы- білімді жеке заттар туралы ойды бөліп көрсетті.

18 ғасырдағы неміс ойшылы Иммануил Кант ойлау типологиясының негізін қалады, оны формальды ойлау және диалектикалық ойлау, нақты және дерексіз, сонымен қатар практикалық және диалектикалық деп бөлді.

Психологтардың ойлауды зерттеуі 17 ғасырда басталды, сол кездегі ойлау қабілеті туа біткен деп саналды, ал ойлаудың өзі логикамен анықталды. ХХ ғасырда ойлау процесін эксперименталды түрде зерттей отырып, ғалымдар екі топқа бөлінді:

Бірінші топқа адамның интеллектуалды қабілеттері табиғи сый және оларды дамыту мүмкін емес деген тұжырымның жақтаушылары кірді; екінші топ өмір барысында бұл қабілеттерді қалыптастыруға және дамытуға болады деп сенді. Ассоциативті эмпирикалық психологияда ойлау дегеніміз әр түрлі ассоциацияларды кездейсоқ санау процесі деген пікір болды.

Ойлау - бұл танымның негізінде жатқан психикалық процестердің жиынтығы

Ойлау - бұл дәл танымның белсенді жағы: зейін, қабылдау, ассоциация процесі, түсініктер мен пайымдаулар қалыптастыру.

Логикалық мағынада ойлау- тек ұғымдарды талдау және синтездеу арқылы пайымдаулар мен қорытындыларды қалыптастыруды ғана қамтиды.

Ойлау - бұл адамның санасында шындықтың объектілері мен құбылыстары арасындағы байланыстар мен қатынастарды жалпылама және жанама түрде бейнелеумен сипатталатын жеке тұлғаның танымдық іс-әрекетінің процесі.

Ойлау - бұл адам миының қызметі, оның рефлекстік, аналитикалық-синтетикалық белсенділігі көрінетін ерекше формасы, ол екінші сигналдық жүйеде қолдау табады.

Ойлау процесі- заттар, құбылыстар мен фактілер арасындағы барлық маңызды байланыстар мен қатынастарды ашуға мүмкіндік беретін салыстыру, талдау, синтез, абстракция, жалпылау және конкретизациялау операцияларының көмегімен жүзеге асырылады. Ойлау функциясы - сенсорлық қабылдау шегінен шығып, білім шекараларын кеңейту. Ойлаудың көмегімен, тұжырымдарды қолдана отырып, қабылдау арқылы тікелей алынбайтын нәрсені ашуға болады. Адам ойлау процесінде жасайтын жалпыламалар объектінің маңызды қасиеттерінің жиынтығын бейнелейтін ұғымдармен бекітіледі.

Ойлаудың міндеті - объектілер арасындағы байланысты ашу, байланыстарды анықтау және оларды бөлу.

Ойлау - бұл ең күрделі және көп қырлы психикалық іс-әрекет, сондықтан оның түрлері әр түрлі белгілер бойынша ажыратылады: формасына қарай, шешілетін міндеттердің сипатына, өзіндік өмірдің ашылмаған өмірінің дәрежесіне сәйкес. Р. С. Немов ойлау - бұл бағдарлы-зерттеушілік сипаттағы операцияның әрекеттерін қамтитын теориялық және практикалық қызмет деп санайды. Ол ойлаудың екі негізгі түрін бөліп көрсетті: теориялық және практикалық. 1-суретте теориялық және практикалық ойлаудың негізгі компоненттері көрсетілген.

Ю. Р. Валькман: «бейнелі» және «тұжырымдамалық» логика бір мезгілде ойлау процесінде қатысады және бұл екі тәуелсіз логика емес, ойлау процесінің бірыңғай логикасы. Көптеген адамдар тәжірибеде де (көрнекі-тиімді де, көрнекі-бейнелі) де, теориялық та (концептуалды және бейнелі) ойлауды бір деңгейде дамытты. Адам алдында тұрған міндеттердің сипатына қарай доминант ойлаудың бір түрі, содан кейін екіншісі болып табылады. Жоғарыда айтылғандарды қорытындылау үшін ойлау дегеніміз - қоршаған әлемді танудың (шағылдырудың) жанама және жалпыланған процесі.

Сонымен, біз ойлау- қоршаған әлемді танудың жанама және жалпыланған процесі екенін анықтадық. Ойлау құбылыстар объектілерінің жалпы және маңызды қасиеттерін, сонымен қатар заттар мен құбылыстар арасындағы маңызды қатынастар мен тұрақты байланыстарды бейнелейді.

Ойлау үш түрге бөлінеді және бейнеленеді: визуалды ойлау, көрнекі-бейнелі ойлау және ауызша және логикалық ойлау.

Бастауыш мектеп жасындағы баланың ақыл-ой әрекетінің дамуы өзіндік ерекшеліктерге ие және әрбір алдыңғы кезең келесі кезеңді дайындайтын кезеңдердің жүйелі өзгеруімен анықталады. Ойлаудың жаңа формаларының пайда болуымен ескі формалар жойылмайды, олар сақталып дамиды. Мектептегі білім беру сөздік және логикалық ойлау негізінен дамитын етіп құрылды. Егер алдымен көрнекі модельдермен жұмыс істеуге көп көңіл бөлінсе, онда үшінші сыныптан бастап бұл жұмыс түрі күрт азаяды. Балалар ақыл-ой әрекетінің техникасын меңгереді, ойда әрекет ету қабілетін алады және өзіндік ойлау процесін талдайды. Көптеген зерттеулер дәл осы бастауыш мектепте дәлелді ойлаудың негізі қаланғанын көрсетті.

Ойлаудың зерттеу бағыттары

Филогенетикалық - ол адамзаттың тарихи дамуы ( филогенез процесінде ойлауды зерттейді

Онтогенетикалық - бір адамның онтогенез процесінде ойлауды зерттейтін ғылым.

Эксперименталды - эксперименттегі ойлауды және жасанды дКіші мектеп жасын балалық шың деп атайды.

Психикалық дамудың қазіргі кезеңді кезеңінде 6-7 жастан 9-11 жасқа дейінгі кезеңді қамтиды.

Осы жаста өмір салты мен стилінде өзгеріс болады: жаңа талаптар, оқушының жаңа әлеуметтік рөлі, іс-әрекеттің принципиалды жаңа түрі - оқу қызметі. Мектепте ол тек жаңа білім мен дағдыларды ғана емес, сонымен қатар белгілі бір әлеуметтік мәртебені алады. Өзінің қатынастар жүйесіндегі орны туралы түсінік өзгереді. Баланың қызығушылықтары, құндылықтары, оның бүкіл өмір салты өзгеруде.

Бала өзін жаңа жас кезеңінің шекарасында сезінеді.

Бастауыш мектеп жасындағы әлеуметтік жағдай:

1. Оқу әрекеті жетекші әрекетке айналады.

2. Көрнекі-бейнелі ойдан сөздік-логикалық ойлауға көшу аяқталуда.

3. Оқытудың әлеуметтік мәні айқын көрінеді (жас мектеп оқушыларының сыныптарға қатынасы) .

4. Жетістікке деген ынта басым болады.

5. Күнделікті тәртіпте өзгеріс бар.

6. Жаңа ішкі позиция нығаюда.

7. Баланың айналасындағы адамдармен қарым-қатынас жүйесі өзгеруде. [

Ойлау бастауыш мектеп жасында басым функцияға айналады.

Бастауыш мектеп жасындағы ойлаудың дамуы ерекше рөл атқарады. Мектепте оқудың басталуымен ойлау баланың ақыл-ой дамуының орталығына ауысады (Л. С. Выготский) және оның әсерінен интеллектуалданған және ерікті сипатқа ие болатын басқа психикалық функциялар жүйесінде шешуші болады.

Бұрын нақты-бейнелі ойлау бастауыш мектеп жасындағы балалар үшін жетекші деп санайды, алайда қазіргі уақытта, ең алдымен, Д. Б. Эльконин, В. В. Давыдов және олардың әріптестері бұл жастағы балалардың танымдық мүмкіндіктері әлдеқайда жоғары екендігі дәлелденді, бұл оларға ойлаудың теориялық формаларының негіздерін дамытуға мүмкіндік береді.

Бастауыш мектеп жасындағы баланың ойлауы дамудың маңызды кезеңінде. Осы кезеңде көрнекі-бейнеліден сөздік-логикалық, тұжырымдамалық ойлауға ауысу жасалады, бұл баланың ақыл-ой әрекетіне қосарланған сипат береді: нақты шындыққа және тікелей бақылауға байланысты нақты ойлау логикалық принциптерге бағынады, дегенмен абстрактілі, балаларға формальды-логикалық пайымдау әлі күнге дейін қол жетімді емес.

Бала, әсіресе 7-8 жаста, белгілі бір заттар мен құбылыстардың визуалды қасиеттері мен қасиеттеріне сүйене отырып, белгілі бір категорияларда ойланады, сондықтан бастауыш мектеп жасында көрнекі-әсерлі және бейнелі-бейнелі ойлау дами береді, бұл модельдерді әр түрлі типке (пәндік модельдер, сызбалар, кестелер, графиктер және т. б. ) оқытуда белсенді қосуды білдіреді және интелект құруды зерттейді.

Блонский П. П. былай деп жазады: «Суретті кітап, көрнекі құрал, мұғалімнің сөзі- бәрі оларда бірден реакция тудырады. Мектеп оқушылары айқын фактіні, мұғалімнің әңгімесі немесе оқуы кезінде суреттеу негізінде пайда болатын бейнелерді ойлайды» Сондықтанда, мектеп жасындағы балалардың ойлауын дамытуда бейнелі ойлаудың маңызы да зор.

Көрнекі-бейнелі ойлау, мысалы, күрделі суреттерді, жағдайларды түсіну кезінде өте айқын көрінеді. Мұндай жағдайларды түсіну бағдарлау әрекеттерін қажет етеді. Күрделі суретті түсіну дегеніміз оның ішкі мағынасын түсіну. Мағынаны түсіну аналитикалық және синтетикалық жұмысты, оларды бір-бірімен салыстырудың егжей-тегжейін бөлектеуді қажет етеді. Сөйлеу сонымен қатар белгіні атауға, белгілерді салыстыруға көмектесетін визуалды-бейнелі ойлауға қатысады. Көрнекі-тиімді және көрнекі-бейнелі ойлауды дамыту негізінде ғана формальды-логикалық ойлау осы жаста қалыптаса бастайды. Баланың көрнекі-бейнелі ойлауының жақсы дамуын оның ойлаудың осы түріне сәйкес келетін тапсырмаларды қалай шешетіндігіне қарай бағалауға болады.

Мектептегі білім вербалды-логикалық ойлау негізінен дамитын етіп құрылды. Егер мектептің алғашқы екі жылында балалар көрнекі модельдермен көп жұмыс жасаса, онда келесі сабақтарда бұл қызметтің түрі азаяды. Оқу іс-әрекетінде бейнелі ойлаудың қажеттілігі күннен-күнге азайып келеді.

Мектеп жасындағы балалардыің ойлауында келесі ерекшеліктерді ажыратуға болады

Біріншіден, жалпылау мен іс-әрекеттің байланысы.

Екіншіден, айқындылық, нақтылық және оқшауланған фактілерге сүйену.

Мектеп жасында балаларда талдау, синтез, жинақтау, индукция және дедукция сияқты ойлау операциялары дамиды.

"Өркениеттіің маңызды міндеті- адамды ойлауға үйрету" Т. Эдисон

"Білім дегеніміз- бұл тек есте сақтау арқылы ғана емес, адамның өз ойының күшімен алынған білім" Л. Толстой

Мектеп жасындағы балалар- ақыл-ой тәрбиесіне бағынышты. Ақыл ой тәрбиесі дегеніміз оқушылырдың ақыл ой күшін, ойлауын дамыту және ойлау мәдениетін дамыту. Ақыл ой тәрбиесі білім қорының жинақталуына, оқу танымдық операцияларды меңгеруге тікелей ықпал етеді. Сондықтанда педагогтар мен психологтар ой мен ойлаудың жеке түрлерін дамытуды ұсынады.

Ойлау бұл обекътивті шыңдықтың табиғи, ең маңызды байланыстарының жалпыланған көрінісі. Ол сөйлеумен тығыз байланысты. Басқаша айтқанда, ойлау дегеніміз субъективті жаңа білімді ашумен, мәселелерді шешумен, шындықты шығармашылықпени қайта құрумен байланысты танымның психикалық процесі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.