Тіл Мемлекеттік тіл мәртебесі
Тіл-мәдениет сақшысы.
Жопар:
I. Кіріспе.
1.1.Тіл мен мәдениет байланысы.
II.Негізгі бөлім.
2.1.Тіл Мемлекеттік тіл мәртебесі.
2.2.Ана тілінің қадірі мен маңыздылығы.
2.3.Рухани құндылығымыз-тіл және мәдениет.
2.4. .Тіл мен мәдениет болашағы.
III.Қорытынды.
Пайданылған әдебиеттер тізімі.
Қосымшалар тізімі.
Адамзат баласының ғасырлар бойы қалыптасқан өзіндік төл мәдениетімен байланысып, ұлттың тікелей бет-бейнесі болып табылатын баға жетпес мұрасы - оның тілі. Әрбір тіл адам баласының қатынас,байланыс құралы болуымен бірге, сол халықтың мәдениетін мен өркениетін, тұрмыс-тіршілігін, дүниетанымын,рухани болмысын бейнелеуде маңызды рөл және шешуші қызмет атқарады.
Ауа адам баласына тыныстауға қандай қажеттілігі бар,дәл солай тілдің де маңыздылығы орасан зор.Тіл-қарым-қатынас,ақпарат алмасу,байланыс,мәдениеттің құндылығы,басты қару,ерекше жаратылыс, құдіретті болғандықтан,тілссіз мына жалғанды елестету мүмкін емес дүние. Тарихқа дейінгі дәуірден бері қарай адам қоғамда өмір сүріп жатыр. Бұл бір адамға өз ойларын, тілектерін, сезімдерін,ішкі сырын, тоқынысын екінші бір адамға жеткізе білу қажеттілігін тудырды. Міне, сондықтан тіл қарым-қатынас,байланыс қажеттілігінен туындады. Біз ерте жасымыздан, алдымен әлемге деген қызығушылықпен, содан соң қажет болған жағдайда өмірде өз орнымызды табу үшін білеміз. Сонымен бірге ақырындап біз тілді меңгереміз. Ол танымда,ойда маңызды орынды алады. Кез-келген тақырыпты немесе құбылысты зерттеп, танып,білу үшін оны атау керек, содан кейін оны сөзбен сипаттау, түсіндіру, жеткізу керек. Заттарды атымен атай алмау-бұл оларды білмеу болады. Кез-келген айтылатын ой ең алдымен, тілдің сөздерімен тұжырымдалып, жинақталуы керек. Әр адамға ойды сөзбен дұрыс жеткізе білу оңай емес, бірақ қажет. Тіпті жай ғана сөйлесу ең алдымен ойлануды,кейіннен дұрыс ойын тиянықты, дұрыс жеткізуді талап етеді.Дұрыс жеткізілмеген ой -бұл сөйлеу қабілетсіздігі ғана емес, сонымен бірге ойлау қабілетсіздігінің төмен дәрежеде екедігін көрсетеді.
Тіл-мәдениеттің бір бөлігі. Ол ғылым мен өндірісті, әдет-ғұрыптар мен тарихи болмысты, саясат пен өнерді, көненің көне іздерін зерттеуге мүмкіндік беретін адам іс-әрекетінде маңыздылығының бірі.Қоршаған әлемнің заңдылықтарын біле отырып,әрбір адам оларды сөзсіз өздігінен түсінуге, өз сөздерімен жеткізуге тырысады. Тілдің тарихы халықтың тарихын ғана емес, оның мәдени дамуының маңызды кезеңдерін де айқындап бередіі. Сонымен қатар, халық мәдениетінің деңгейінің көрсеткіші көбінесе тілдің даму деңгейімен анықталады.
Сан мың жылдар бойы бұғаусыз өмірді, тәелсіздіктіі аңсаған еліміздің қолы тәуелсіздікке жеткелі бері өз ана тілімізде ұлтымыздың ой-санасына, салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпына дұрыс келетін,яғни рухани құндылығымызды арттыратын, алға негіз етіп қоятын мәселесі тіл білімі саласының айналысында ғана емес, ғылымның сан алуан саласында алға қойған айрықша маңызға мәселеге ие болып отыр . Осы бағытта көптеген ғалымдар: (Қ.Асылов, Ү.Құсайынов, Ф.Оразбаева, Ә.Жүнісбеков, Д.Рахымбек т.б. еңбектерін сіңірген. Бүгінгі таңда оқулық түзу мәселесі үш түрлі бағытта жүріп жатыр, дегенмен олардың басым бөлігі өмірдегі тәжірбиелік қолданымдағы талқылауда. Себебі білім стандарты мен оқу бағдарламалардағы негізгі бағыт дұрыс, айқын болғанымен, олардың басым бөлігі жалпылама сипатта ғана көрсетіліп, жүзеге асыру барысындағы нақтылық жасалынбауының нәтежисінің арқасында оқулықтарға ол талаптардың орындалмай қалуына әкеліп соққан. Біз үшінші бағытта коммуникативтік қатынастағы тіл ретінде үйретуге бағытталған оқулықтар тобына назар қойып отырмыз. Себебі тілдік қатысым болмай адамдар өзара байланысқа түсе алмайды. Қазақ тіл білімі жағынан ақсақтау болған шақта, бұл салаға алғаш ықылас қойып , назар салып қараған, осы жолдың дұрыстығын дәлелдеген ғалым педагогика ғылымдарының докторы, профессор Оразбаева Фаузия Шамсияқызы.Ол кісінің: Қазіргі жас буын XXI ғасырда Қазақстан Республикасына білімді тұлғамен қатар қазіргі әлемдік өркениетке сай мінезі бар, тапқырлығы, талабы мен таланты жетік өз ортасынан суырылып алға шыға алатын, бәсекелестікке бейім болатын, өмірдегі өз орнын нақты білетін жеке тұлғаның қажеттілігін ескеруге шақырып, мемлекеттік тілінде бұрмалаусыз сөйлейтін,құрметтейтін, шетел және орыс тілдерін жетік білетін мамандарға ұмтылуда -- деген атты біздің курстық жұмысымыздың маңыздылығын айқындай түсері рас.
Тіл-гетерогенді құбылыс, тілдің әр деңгейінің өзіндік даму ерекшеліктері бар. Сонымен қатар, әртүрлі әлеуметтік факторлар тілге әсер етудің өзіндік ерекшеліктеріне ие: кейбіреулері тілдік құрылымның барлық деңгейлеріне әсер етеді, ал басқалары тек кейбір деңгейлердің өзгеруін анықтайды. Тілдік эволюцияға әсер ететін әлеуметтік факторлар: - ана тілінің шеңберін өзгерту; - ағартушылықты тарату; - адамдардың аумақтық орын ауыстырулары (көші-қон); - тілдің кейбір салаларына жаңаша әсер ететін жаңа мемлекеттілік құру; - ғылымды дамыту; - ірі техникалық жаңалықтар мен өнертабыстар (мысалы, типография, радио өнертабысы, әр адамның өміріне теледидар енгізу тілді қолдану саласына әсер ететін әлеуметтік факторлар болды деп ешкім дау айта алмайды, көптеген іс-әрекеттерді жаппай компьютерлендіру белгілі бір нысандарда көрінеді. тілде, сондай-ақ ана тілінің сөйлеу мінез-құлқында болып табылады.
Мәдениет және оның өзіндік ерекшеліктері әрқашан философиялық ізденістер мен зерттеулердің негізгі пәні болып келді. Сондықтан мәдени даму барысын онда қалыптасқан ойлау тәсілі, дүниетаным түрі арқылы түсіндіруге тырысқан көптеген философиялық үрдістерді байқауға болады. Мысалы, мәдениетті рәміздік ойлау түрі арқылы анықтаған Э. Кассирердің, мәдениетті психофизиологиялық деңгейде қарастырған 3. Фрейдтің және тағы басқалары концепциялары соның куәсі. XX ғасырдың екінші жартысынан бастап батыс ойшылдарының арасында мәдениетті тілмен теңдестіре қарау әдісі кең етек жайып, олардың барлығы дерлік тілді адам тіршілігінің негізгі, маңызды анықтауышы деп бір ауыздан қолдап отыр. Бүгінде тіл негізгі коммуникативтік құрал ғана емес, адамның бүткіл болмысын, адамның мәдениетін аңғартатын әмбебап ұғым. Фрейдизм, феноменология, экзистенциализм, аналитикалық философия, герменевтика, структурализм, семиология, т.е.с. бір ауыздан мәдениетті тілдік қарымқатынас саласы ретінде анықтайды. Рухани әлемдегі мұндай өзгерістердің лебі мәдениеттану саласынан да байқалады. Мәдениеттің өзін метатіл ретінде анықтап, оның бойындағы коммуникативтік мүмкіншіліктерді негіздеу барысында лингвистикаға басты назар аудару заңды іс.[1]
Тіл мен мәдениет арасындағы байланыс осылайша айқындала түскен.
ТілМемлекеттік тіл мәртебесі. Мемелекеттік тіл тәуелсіз еліміздің негізгі рәміздерінің бірі болы есептеледі. Әрбір өркениетті елдің туы, елтаңбасы, гимны, белгілі бір аумағы болатыны белнілі, сол сияқтыі мемлекеттік тілі де болады. Демек, мемлекеттік тіл де егеменді еліміздің, тұғырлы мемлекетіміздің бір нышаны. Қазақстан Республикасы Конституциясының 7-бабында Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі - қазақ тілі деп нақты көрсетілген. Қазақ тілі тек қазақ халқының тілі емес, мемлекеттік тіл - баршамызға ортақ тіл. Қазақстанда тұратын, Қазақстанды отаным деп қабылдайтын, өзін патриот деп білетін әрбір азаматтардың тілі. Тіл мәртебесі - ел мерейі.Тілдің мәртесбесін арттырсақ,елдің мәдениеті мен мерейі үстем болмақ. Тілді дамыту - елдердің мемлекеттік саясаттың аса маңызды бағыттарының бірі болып табылады. Жалпы мемлекеттік тіл саясатын толығымен жүзеге асыру бұл үлкен жауакершелік пен қажырлықты,терең талап пен іскерілікті қажет ететін жұмыстың бірі. Тілдің мәртебесі түсіп кейіннен жойылуы,сол халықтық құрдымға кетіп,жойылуы ьолып саналады. Тілді мәртебесін арттыруда,үйретуде әрбір тұлғаның, отбасының,қоғамның атқаратын қызметі мен маңызы зор.Баға жетпес байлық жайында ата-бабаларымыз,байырғы кезде-ақ,қандай маңызы,қажеттілігі бар екендігін нақты атап көрсеткен. Бұл дәуірде өз тілін, әдебиетін білмеген, қадірлемеген адам толық мәнді интеллигент емес деуге де болады. Себебі, ол қандайлық мамандық білімі болса да, рухани ой тәрбиесінде сыңаржақ азамат болады.(М.Әуезов).Ұлы ойшылдың бұл сөздерінде терең мағына мен ой жатыр.Тілін, мәдедениетін,тарихын білмеген адам қанша жерден сауатты,жақсы бір маман иесі болсада,ол ешқашан толық адам болып саналмайды.Тілді, мәдениеті мен тарихын таный алмаған жанның рухани ой тәрбисінің төмендеу екендігін көрсетіді.Өзіңді жеке тұлға етіп қалыптастырып,кейіннен ұлы тұлға жолында жұмыс жасаймын десең ең алдымен тіліңді,мәдениеттіңді,тарихыңды танудан бастау керек.
Қазақтың тілі соншалықты мол. Ләкин қазақтың тіліменен қандай кітап болса да жазуға болады. Қазақ тілі мұншалықты жатық әм анық болар еді, егер де біздің қазақтар аңғарып, бөтен тіл араластырмастан ілгері бастырып сөйлесе.(Ы.Алтынсарин).Халық ағатушысы қазақ тілінің байлығына,кеңдігіне жоғарғы деңгейдегі баға берген.Баға беріп қана қоймай қазақ тілінің қажеттгілін,орнын атап көрсеткен.Қазіргі таңдағы мәселенің бірі-тілдің бұрмалануына жіті назар аударған.Өскелең ұрпақ,болашақтан ана тіліміздің қадірі мен қаситін ұғып таза бұрмалай сөлеуге шақырған.Сонымен қатар
Ана тілің біліп қой,Еркіндігің, теңдігің.Ана тілің біліп қой,Мақтанышың, елдігің.Ана тілің - арың бұл,Ұятың боп тұр бетте.Өзге тілдің бәрін біл,Өз тіліңді құрметте!-деп жырлаған Қадыр Мырза Әли жанашыр бабабымыз,қанатты сөздері әр қашанда ойға оралып,ана тілің-арың,ұяттың екендгін әрдайым еске салады.Өзге тілдің барлығын меңгерген артық етпейді әрине,десекте өз ана тіліңнің теңдісіз екенін сегіз жол өлең шумақтарымен анық етіп көрсеткен.
Қазақ елі барда, қазақ тілі де болады. Өседі. Өркендейді. Тіл пайдаланылып жүрген кезде өшпек емес, қоғамдық қатынастарды толымды түрде және белсене пайдаланатын тіл болып тұрған кезде ұлт өмір сүре бермек. Еліміз бен тіліміз мәңгілік жасай берсін. Ұлт болашағы жастардың қолында, ал тіл - ұлттың жаны. Сол себепті ұлтымызды сақтап қалғымыз келсе, ең алдымен, тілімізді түзетейік, шұбарлануына жол бермейік. Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте. Қазір қай басылым бетіне қарасаңыз да, тіл мәселесі. Мемлекеттік тіліміз қашан өзіндік ең биік тұғырға мінгенше, бұл тақырыпты тіл жанашырлары жалғастыра жаза да, айта да берері даусыз. Елімізде Өзге тілдің бәрін біліп, өз тілінде еркін сөйлей алмайтын қандастарымыз қаншама? Біз бұл топты Мұхтар Шахановтың тілімен айтсақ, Шала қазақтар, жаңа қазақтар деп әспеттеп жүрміз. Осы топтағы адамдардың көбісі, мемлекеттік мекемелер мен халық көп топталатын орындарында отырғаны да рас. Соқыр тауыққа бәрі бидай демекші, өз тілінде сөйлей алмайтын адамға ұлттық рухтың да, ұлттық сана, салт-дәстүрдің де, ұлттық тәрбиенің де керегі шамалы. Ана тілдің қамы үшін, жарғақ құлақтары жастыққа тимей жанталасып жүрген ағаларымыздың Айғайлай-айғайлай қасқырдан да ұят болдының кебін киіп, тамағы қарлықты, жағы қарысты. Ата- бабаларымыздың сан ғасыр ұлы арманы болған, ұл- қыздарымыздың киелі қаны мен беймезгіл қиылған жанының нәтижесінде келген Тәуелсіздігімізді баянды етер қаруымыз да -тіл. [2]
Әрбір ұлт жанашыры-тіл,мәденит және тарих жанашыры.Тәулелсіздіктің тұғыры көтерілмеген сәттің өзінде д,халықтың көзін ашып-көкірегін оятып,ана тілімен құнарландып бойға нәр беруге тырысқан жанаршылардың сенімін ақтауымыз қажет. Ендеше тіл біздің барымыз бен бағымыз. Сол үшін жаһандану тұсында ақпаратпен қазақ еліне келіп жатқан барлық дүниелерде баршасында тілдік ақпарат бар десек, демек олар қазақтың санасына,ойына орнығып қойған. Әлбетте шетелден шыққан дүниелер тартымдылығы, қызықтылығы жағынан елімізде дайындалатын заттардан артық болуы да мүмкін екені,рас. Бұл әсіресе жастарымызды баурап алады. Ол біздің санамызға, ойымызға күнде мысқылдап енетіні,күмәнсіз. Содан күндердің күнінде өзінікінен бағаламайтын,танымайтын, өзге елдікін жоғары санайтын ұрпақ өседі.Сондықтан қазірден бастап тілдің қажеттілігін анық етіп насихаттамасақ,болашақта елім-жерім дейтін ұрпақ өспесі анық.
Мектепте оқып жүргенде, орысша "русский язык", "родная речь", "чистописание" пәндеріне жарыстырып, "қазақ тілі", "ана тілі", "көркем жазу", "тіл дамыту" дейтін сабақтар оқып, қаралай көңіліңді үздіктірер бірінен бірі өткен әсем атауларына таңғалушы едік. Ол кездегі тіл мен әдебиетіміздің оқулықтарын былай қойғанда, математика, физика, география, табиғаттану оқулықтары қазақша қалай-қалай сайраушы еді?! Бастауыш, баяндауыш, анықтауыш, пысықтауыш, түбір, жалғау, жұрнақ, үстеу, зат есім, сан есім, сын есім, етістік, көсемше, есімше, шылау, одағай, нүкте, дәйекше, үтір, тырнақша, кеңістік, биіктік, жазықтық, көлбеу, тік бұрыш, сүйір бұрыш, доғал бұрыш, тежеліс, қозғалыс, үйкеліс, үдеу, оттегі, сутегі, көміртегі, қышқыл, сірке су, етқоректі, сүтқоректі, қосмекенді, тікенжапырақты, қылқанжапырақты, т.т. Шіркіндердің сөз саптастары қандай еді?! Санаңды кідіртер, тіліңді мүдіртер кедір-бұдырдан атымен ада еді ғой! Оқығаныңда, ойыңды елпілдетіп, ілгері жетелеп, қаралай қызықтырып, құнықтырып, тас бұлақтың суындай қайнап шығып, мөлдірей тұнып, өз-өзінен лақылдай төгіліп, асып-тасып жатушы еді-ау...Сөйтсек, енді түсініп отырмыз, оларды жазғандар мен қазақшалағандар, негізінен, Ахмет Байтұрсынов, Әлихан Бөкейханов, Міржақып Дулатов, Мұхаметжан Тынышбаев, Тұрар Рысқұлов, Халел Досмұхамедов, Құдайберген Жұбанов, Әлімхан Ермеков, Нәзір Төреқұлов, Жүсіпбек Аймауытов, Санжар Аспандияров, Жақып Ақбаев сынды ұлт көсемдерінің алдын көріп, дәрісін тыңдап өскен өнегелі ұрпақтың өкілдері екен ғой! Бірақ, олар іштерінен имандай сенген елді дамыту үшін оқуды, оны дамыту үшін тілді дамыту керек дейтін түзік қағиданы "тілін құрту арқылы елін де құртуға болады" дейтін қаскөй бұзық қағида біржолата белден басып, типылдап таптап кете жаздағаны мәлім. Сондай кесепаттың беті бір қайтарылса, енді қайтарыла ма деп отырған қазіргідей кезеңде: "Қазақстанның болашағы - қазақ тілінде!" - деген ұрымтал да ұғымтал ұран тасталуы, естір құлаққа да, айтар ауызға да аса қонымды, аса сүйінішті.Үлкен стратегиялық маңызға ие бұл кескіндеме, төл тарихымыздың тұрғысынан алып қарағанда, жоғарыда айтылған ұлттық-азаттық қозғалысы сардарларының ой-армандарымен тікелей үндесіп жатқан ұрпақтар сабақтастығын, адамзат тарихы тұрғысынан алып қарағанда, бүгінгі кезеңде бүкіл әлемдік аяда өткір қойылып отырған ең өзекті мәселені жан-жақты қозғап отырған байыптылығы мен жіті өміршеңдігімен тартымды. Не де болса, бодан кезімізде көкейімізді тескен үміттің бостан кезіміздегі іс-қимылымыздың өзегін айқындайтын басты мұратқа айналып жатса тіптен ғанибет.Ең бастысы - тілдің болашағы ұлттың болашағымен, тілдің дамуы ұлттың дамуымен өзектестіріле қаралыпты. Бұл өзектестік, шын мәнінде, бір ұлттың ғана емес, бүкіл адамзаттың рухани тәжірибесінің түп бастау қайнарына барып тірелетіні белгілі. Өйткені, кез келген тілдің тек ұлттық тарихпен шектелмей, әу баста екі аяқты нәсілдің сөйлей бастауымен тамырласып жатқаны аян. Ал даму дегеніміздің өзі де бағзы бабаларымыздың сөйлеу арқылы калған тіршілік иелерінен ірге ажыратып, көш бойы ілгері озып кеткендігінен өрбіген ғой. Ендеше, тіл туралы ойлану - бәрі туралы ойлану. Тіл келешегін ескеру - артымызда қалған мен алдымызда тұрғанның бәрін де еске алу деген сөз.[3].Ана тілі мен қатар қазақ мәдениетінің жақындастығын,қандай қиындықтың,кімдердің арақасында орны толмас асыл мұраға қол жеткенімізді ұғуға болады.Бағалап,барында қадірін түсініп болашаққа жеткізуіміз басты міндет.
Тіл-мәдениет сақшысы.Тіл адамның ішкі оймен мен мәдениетін бейнелеп көрсетумен шектеліп қоймайды. Тілдің ерекшелігінің бірі - рухани мәдениетті
сақтап, оны келер ұрпаққа жеткізу керек. Демек, тіл жеке адамның, халқымыздың,ұлттық ерекшелігін қалыптастыруда
маңызы болып табылады.
Тіл идиоматикасында, яғни тілдің ұлтқа тән белгілері сақталған
бөлігінде қундылықтар жүйесі, қоғамдык, мораль, сол халықтың
әлемге, адамдарға, жат журтқа деген қатынасы сақталады. Фразео-
логизмдер, мақал-мәтелдер бір мәдениет аясында шоғырланған
белгілі бір қоғамның өмір салтын, географиялық орналасқан жерін,
тарихы мен салт-дәстүрін барынша көркем бейнелейді.
Бул жайында жазылған ғылыми еңбектер көп. Идиоматика улт-
тык, нақышы мен стильдік бояуы, мәдениетті жеткізуші сипатына
орай тілші-ғалымдардың да, шет тілін үйренушілердің де назарын
айрықша аударып келеді. Сөйлеудегі фразеологизм рөлінің ара сал-
мағын ескерсек, буған да ынтығушылықтың басым екенін көреміз.
Идиомалар рөлі тым шектеулі, олар тамаққа қосатын дәмдеуіштер
сияқты, шымшымдап, пышақтың ұшымен қосуды қажет етеді. Ал
тамақты тіл деп алсак,, оның сөз бен сөз тіркесі деген бейтарап
(идиомалық емес) қурамдас бөліктері бар. Тілдік бірліктер мен
мәдениет, өмір салты, ұлттық мінез және т.б. арасындағы тікелей байланыс (идиомаға негіз болған бейнелер, метафоралар арқылы)
сан рет зерттеліп, айқындалған. Мәселен, ағылшын тіліндегі теңіз-
ге қатысты идиомалар Ұлыбританияның өткен ғасырлардағы өмір
салтынан, яғни оны қоршаған аралдар мен теңіз тіршілігінен, теңіз-
шілер өмірінен алынған[4].Тіл идиоматикасында ұлттық құндылықтардықтардың басты мақсат екендігін көреміз.Ұлттық құндылықтықтың жоғалуы басты мәселенің бірі.
Мәдениет-адамды қалыптастыру, дамыту болса, ал ғаламат қоғамның дамуын анықтайды.Қоғамсыз адам, тұлға бола алмайтындығы анықі. Егер тәрбиені қоғамдағы нормалардың жинақтайтын процесі нәтижесінде тұлғаның әр-қилы жетілуі деп қарасақ, онда тәрбиенің бастысы - адамды ерте жастан қоғамның тынысын көрсетіп, дүниеге деген ұстанымын арттыруға , патриотизмді сіңіруге, жас ұрпақтың санасын дағдыландыру.Басты ой қәзіргі таңдағы тәрбиемен сусындатудың жасау, қарау негізінен туындаған адам ғұмырын ұлттық тәрбиенің мәдени құндылығын арттыру қажет.
Тіл - қоғамның мәдени және әлеуметтік құрылымының көрсет-
кіші және сол ақпаратты өн бойында сақтайтын қазына. Осы екі тіл-
дік жүйенің жоғарыда аталған функцияны қалай атңаратынын сөз,
турақты сөз тіркесі, мақал-мәтелдер негізінде қарастырайық. Мо-
нарх және монархия (царь, царица, царский, king, gueen, royal)
тақырыбына қатысты тілдік материалдарды (семантикалык,epic)
зерттеуде көрсетілген тілдік бірліктердің жағымды коннотациялык,
реңкі бірден көзге түседі.
Екі тілдік жүйеде - ағылшын тілінде, тіпті орыс тілінің өзінде
Кеңестік Ресейдің бірнеше онжылдықтар бойы монархиялык, билік-
ке қарсы антимонархиялык, күрес жүргізгенімен, монархия билігін,
оның даңқын, патшалықтың немесе корольдіктің бөлінбеуі, мо-
нархтың марапатталуы сияқты ақпараттар тілдік бірліктердің өн
бойында сақталған.
Ағылшын тілінде:
The King can do no wrong [Король не может быть не прав] - Король-
дің қателесуі мүмкін емес.
The King's word is more than another man's oath [Слово королья боль-
ше, чем клятва простого человека] - Қарапайым адамның антына
қарағанда, Корольдің сөзі ... жалғасы
Жопар:
I. Кіріспе.
1.1.Тіл мен мәдениет байланысы.
II.Негізгі бөлім.
2.1.Тіл Мемлекеттік тіл мәртебесі.
2.2.Ана тілінің қадірі мен маңыздылығы.
2.3.Рухани құндылығымыз-тіл және мәдениет.
2.4. .Тіл мен мәдениет болашағы.
III.Қорытынды.
Пайданылған әдебиеттер тізімі.
Қосымшалар тізімі.
Адамзат баласының ғасырлар бойы қалыптасқан өзіндік төл мәдениетімен байланысып, ұлттың тікелей бет-бейнесі болып табылатын баға жетпес мұрасы - оның тілі. Әрбір тіл адам баласының қатынас,байланыс құралы болуымен бірге, сол халықтың мәдениетін мен өркениетін, тұрмыс-тіршілігін, дүниетанымын,рухани болмысын бейнелеуде маңызды рөл және шешуші қызмет атқарады.
Ауа адам баласына тыныстауға қандай қажеттілігі бар,дәл солай тілдің де маңыздылығы орасан зор.Тіл-қарым-қатынас,ақпарат алмасу,байланыс,мәдениеттің құндылығы,басты қару,ерекше жаратылыс, құдіретті болғандықтан,тілссіз мына жалғанды елестету мүмкін емес дүние. Тарихқа дейінгі дәуірден бері қарай адам қоғамда өмір сүріп жатыр. Бұл бір адамға өз ойларын, тілектерін, сезімдерін,ішкі сырын, тоқынысын екінші бір адамға жеткізе білу қажеттілігін тудырды. Міне, сондықтан тіл қарым-қатынас,байланыс қажеттілігінен туындады. Біз ерте жасымыздан, алдымен әлемге деген қызығушылықпен, содан соң қажет болған жағдайда өмірде өз орнымызды табу үшін білеміз. Сонымен бірге ақырындап біз тілді меңгереміз. Ол танымда,ойда маңызды орынды алады. Кез-келген тақырыпты немесе құбылысты зерттеп, танып,білу үшін оны атау керек, содан кейін оны сөзбен сипаттау, түсіндіру, жеткізу керек. Заттарды атымен атай алмау-бұл оларды білмеу болады. Кез-келген айтылатын ой ең алдымен, тілдің сөздерімен тұжырымдалып, жинақталуы керек. Әр адамға ойды сөзбен дұрыс жеткізе білу оңай емес, бірақ қажет. Тіпті жай ғана сөйлесу ең алдымен ойлануды,кейіннен дұрыс ойын тиянықты, дұрыс жеткізуді талап етеді.Дұрыс жеткізілмеген ой -бұл сөйлеу қабілетсіздігі ғана емес, сонымен бірге ойлау қабілетсіздігінің төмен дәрежеде екедігін көрсетеді.
Тіл-мәдениеттің бір бөлігі. Ол ғылым мен өндірісті, әдет-ғұрыптар мен тарихи болмысты, саясат пен өнерді, көненің көне іздерін зерттеуге мүмкіндік беретін адам іс-әрекетінде маңыздылығының бірі.Қоршаған әлемнің заңдылықтарын біле отырып,әрбір адам оларды сөзсіз өздігінен түсінуге, өз сөздерімен жеткізуге тырысады. Тілдің тарихы халықтың тарихын ғана емес, оның мәдени дамуының маңызды кезеңдерін де айқындап бередіі. Сонымен қатар, халық мәдениетінің деңгейінің көрсеткіші көбінесе тілдің даму деңгейімен анықталады.
Сан мың жылдар бойы бұғаусыз өмірді, тәелсіздіктіі аңсаған еліміздің қолы тәуелсіздікке жеткелі бері өз ана тілімізде ұлтымыздың ой-санасына, салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпына дұрыс келетін,яғни рухани құндылығымызды арттыратын, алға негіз етіп қоятын мәселесі тіл білімі саласының айналысында ғана емес, ғылымның сан алуан саласында алға қойған айрықша маңызға мәселеге ие болып отыр . Осы бағытта көптеген ғалымдар: (Қ.Асылов, Ү.Құсайынов, Ф.Оразбаева, Ә.Жүнісбеков, Д.Рахымбек т.б. еңбектерін сіңірген. Бүгінгі таңда оқулық түзу мәселесі үш түрлі бағытта жүріп жатыр, дегенмен олардың басым бөлігі өмірдегі тәжірбиелік қолданымдағы талқылауда. Себебі білім стандарты мен оқу бағдарламалардағы негізгі бағыт дұрыс, айқын болғанымен, олардың басым бөлігі жалпылама сипатта ғана көрсетіліп, жүзеге асыру барысындағы нақтылық жасалынбауының нәтежисінің арқасында оқулықтарға ол талаптардың орындалмай қалуына әкеліп соққан. Біз үшінші бағытта коммуникативтік қатынастағы тіл ретінде үйретуге бағытталған оқулықтар тобына назар қойып отырмыз. Себебі тілдік қатысым болмай адамдар өзара байланысқа түсе алмайды. Қазақ тіл білімі жағынан ақсақтау болған шақта, бұл салаға алғаш ықылас қойып , назар салып қараған, осы жолдың дұрыстығын дәлелдеген ғалым педагогика ғылымдарының докторы, профессор Оразбаева Фаузия Шамсияқызы.Ол кісінің: Қазіргі жас буын XXI ғасырда Қазақстан Республикасына білімді тұлғамен қатар қазіргі әлемдік өркениетке сай мінезі бар, тапқырлығы, талабы мен таланты жетік өз ортасынан суырылып алға шыға алатын, бәсекелестікке бейім болатын, өмірдегі өз орнын нақты білетін жеке тұлғаның қажеттілігін ескеруге шақырып, мемлекеттік тілінде бұрмалаусыз сөйлейтін,құрметтейтін, шетел және орыс тілдерін жетік білетін мамандарға ұмтылуда -- деген атты біздің курстық жұмысымыздың маңыздылығын айқындай түсері рас.
Тіл-гетерогенді құбылыс, тілдің әр деңгейінің өзіндік даму ерекшеліктері бар. Сонымен қатар, әртүрлі әлеуметтік факторлар тілге әсер етудің өзіндік ерекшеліктеріне ие: кейбіреулері тілдік құрылымның барлық деңгейлеріне әсер етеді, ал басқалары тек кейбір деңгейлердің өзгеруін анықтайды. Тілдік эволюцияға әсер ететін әлеуметтік факторлар: - ана тілінің шеңберін өзгерту; - ағартушылықты тарату; - адамдардың аумақтық орын ауыстырулары (көші-қон); - тілдің кейбір салаларына жаңаша әсер ететін жаңа мемлекеттілік құру; - ғылымды дамыту; - ірі техникалық жаңалықтар мен өнертабыстар (мысалы, типография, радио өнертабысы, әр адамның өміріне теледидар енгізу тілді қолдану саласына әсер ететін әлеуметтік факторлар болды деп ешкім дау айта алмайды, көптеген іс-әрекеттерді жаппай компьютерлендіру белгілі бір нысандарда көрінеді. тілде, сондай-ақ ана тілінің сөйлеу мінез-құлқында болып табылады.
Мәдениет және оның өзіндік ерекшеліктері әрқашан философиялық ізденістер мен зерттеулердің негізгі пәні болып келді. Сондықтан мәдени даму барысын онда қалыптасқан ойлау тәсілі, дүниетаным түрі арқылы түсіндіруге тырысқан көптеген философиялық үрдістерді байқауға болады. Мысалы, мәдениетті рәміздік ойлау түрі арқылы анықтаған Э. Кассирердің, мәдениетті психофизиологиялық деңгейде қарастырған 3. Фрейдтің және тағы басқалары концепциялары соның куәсі. XX ғасырдың екінші жартысынан бастап батыс ойшылдарының арасында мәдениетті тілмен теңдестіре қарау әдісі кең етек жайып, олардың барлығы дерлік тілді адам тіршілігінің негізгі, маңызды анықтауышы деп бір ауыздан қолдап отыр. Бүгінде тіл негізгі коммуникативтік құрал ғана емес, адамның бүткіл болмысын, адамның мәдениетін аңғартатын әмбебап ұғым. Фрейдизм, феноменология, экзистенциализм, аналитикалық философия, герменевтика, структурализм, семиология, т.е.с. бір ауыздан мәдениетті тілдік қарымқатынас саласы ретінде анықтайды. Рухани әлемдегі мұндай өзгерістердің лебі мәдениеттану саласынан да байқалады. Мәдениеттің өзін метатіл ретінде анықтап, оның бойындағы коммуникативтік мүмкіншіліктерді негіздеу барысында лингвистикаға басты назар аудару заңды іс.[1]
Тіл мен мәдениет арасындағы байланыс осылайша айқындала түскен.
ТілМемлекеттік тіл мәртебесі. Мемелекеттік тіл тәуелсіз еліміздің негізгі рәміздерінің бірі болы есептеледі. Әрбір өркениетті елдің туы, елтаңбасы, гимны, белгілі бір аумағы болатыны белнілі, сол сияқтыі мемлекеттік тілі де болады. Демек, мемлекеттік тіл де егеменді еліміздің, тұғырлы мемлекетіміздің бір нышаны. Қазақстан Республикасы Конституциясының 7-бабында Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі - қазақ тілі деп нақты көрсетілген. Қазақ тілі тек қазақ халқының тілі емес, мемлекеттік тіл - баршамызға ортақ тіл. Қазақстанда тұратын, Қазақстанды отаным деп қабылдайтын, өзін патриот деп білетін әрбір азаматтардың тілі. Тіл мәртебесі - ел мерейі.Тілдің мәртесбесін арттырсақ,елдің мәдениеті мен мерейі үстем болмақ. Тілді дамыту - елдердің мемлекеттік саясаттың аса маңызды бағыттарының бірі болып табылады. Жалпы мемлекеттік тіл саясатын толығымен жүзеге асыру бұл үлкен жауакершелік пен қажырлықты,терең талап пен іскерілікті қажет ететін жұмыстың бірі. Тілдің мәртебесі түсіп кейіннен жойылуы,сол халықтық құрдымға кетіп,жойылуы ьолып саналады. Тілді мәртебесін арттыруда,үйретуде әрбір тұлғаның, отбасының,қоғамның атқаратын қызметі мен маңызы зор.Баға жетпес байлық жайында ата-бабаларымыз,байырғы кезде-ақ,қандай маңызы,қажеттілігі бар екендігін нақты атап көрсеткен. Бұл дәуірде өз тілін, әдебиетін білмеген, қадірлемеген адам толық мәнді интеллигент емес деуге де болады. Себебі, ол қандайлық мамандық білімі болса да, рухани ой тәрбиесінде сыңаржақ азамат болады.(М.Әуезов).Ұлы ойшылдың бұл сөздерінде терең мағына мен ой жатыр.Тілін, мәдедениетін,тарихын білмеген адам қанша жерден сауатты,жақсы бір маман иесі болсада,ол ешқашан толық адам болып саналмайды.Тілді, мәдениеті мен тарихын таный алмаған жанның рухани ой тәрбисінің төмендеу екендігін көрсетіді.Өзіңді жеке тұлға етіп қалыптастырып,кейіннен ұлы тұлға жолында жұмыс жасаймын десең ең алдымен тіліңді,мәдениеттіңді,тарихыңды танудан бастау керек.
Қазақтың тілі соншалықты мол. Ләкин қазақтың тіліменен қандай кітап болса да жазуға болады. Қазақ тілі мұншалықты жатық әм анық болар еді, егер де біздің қазақтар аңғарып, бөтен тіл араластырмастан ілгері бастырып сөйлесе.(Ы.Алтынсарин).Халық ағатушысы қазақ тілінің байлығына,кеңдігіне жоғарғы деңгейдегі баға берген.Баға беріп қана қоймай қазақ тілінің қажеттгілін,орнын атап көрсеткен.Қазіргі таңдағы мәселенің бірі-тілдің бұрмалануына жіті назар аударған.Өскелең ұрпақ,болашақтан ана тіліміздің қадірі мен қаситін ұғып таза бұрмалай сөлеуге шақырған.Сонымен қатар
Ана тілің біліп қой,Еркіндігің, теңдігің.Ана тілің біліп қой,Мақтанышың, елдігің.Ана тілің - арың бұл,Ұятың боп тұр бетте.Өзге тілдің бәрін біл,Өз тіліңді құрметте!-деп жырлаған Қадыр Мырза Әли жанашыр бабабымыз,қанатты сөздері әр қашанда ойға оралып,ана тілің-арың,ұяттың екендгін әрдайым еске салады.Өзге тілдің барлығын меңгерген артық етпейді әрине,десекте өз ана тіліңнің теңдісіз екенін сегіз жол өлең шумақтарымен анық етіп көрсеткен.
Қазақ елі барда, қазақ тілі де болады. Өседі. Өркендейді. Тіл пайдаланылып жүрген кезде өшпек емес, қоғамдық қатынастарды толымды түрде және белсене пайдаланатын тіл болып тұрған кезде ұлт өмір сүре бермек. Еліміз бен тіліміз мәңгілік жасай берсін. Ұлт болашағы жастардың қолында, ал тіл - ұлттың жаны. Сол себепті ұлтымызды сақтап қалғымыз келсе, ең алдымен, тілімізді түзетейік, шұбарлануына жол бермейік. Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте. Қазір қай басылым бетіне қарасаңыз да, тіл мәселесі. Мемлекеттік тіліміз қашан өзіндік ең биік тұғырға мінгенше, бұл тақырыпты тіл жанашырлары жалғастыра жаза да, айта да берері даусыз. Елімізде Өзге тілдің бәрін біліп, өз тілінде еркін сөйлей алмайтын қандастарымыз қаншама? Біз бұл топты Мұхтар Шахановтың тілімен айтсақ, Шала қазақтар, жаңа қазақтар деп әспеттеп жүрміз. Осы топтағы адамдардың көбісі, мемлекеттік мекемелер мен халық көп топталатын орындарында отырғаны да рас. Соқыр тауыққа бәрі бидай демекші, өз тілінде сөйлей алмайтын адамға ұлттық рухтың да, ұлттық сана, салт-дәстүрдің де, ұлттық тәрбиенің де керегі шамалы. Ана тілдің қамы үшін, жарғақ құлақтары жастыққа тимей жанталасып жүрген ағаларымыздың Айғайлай-айғайлай қасқырдан да ұят болдының кебін киіп, тамағы қарлықты, жағы қарысты. Ата- бабаларымыздың сан ғасыр ұлы арманы болған, ұл- қыздарымыздың киелі қаны мен беймезгіл қиылған жанының нәтижесінде келген Тәуелсіздігімізді баянды етер қаруымыз да -тіл. [2]
Әрбір ұлт жанашыры-тіл,мәденит және тарих жанашыры.Тәулелсіздіктің тұғыры көтерілмеген сәттің өзінде д,халықтың көзін ашып-көкірегін оятып,ана тілімен құнарландып бойға нәр беруге тырысқан жанаршылардың сенімін ақтауымыз қажет. Ендеше тіл біздің барымыз бен бағымыз. Сол үшін жаһандану тұсында ақпаратпен қазақ еліне келіп жатқан барлық дүниелерде баршасында тілдік ақпарат бар десек, демек олар қазақтың санасына,ойына орнығып қойған. Әлбетте шетелден шыққан дүниелер тартымдылығы, қызықтылығы жағынан елімізде дайындалатын заттардан артық болуы да мүмкін екені,рас. Бұл әсіресе жастарымызды баурап алады. Ол біздің санамызға, ойымызға күнде мысқылдап енетіні,күмәнсіз. Содан күндердің күнінде өзінікінен бағаламайтын,танымайтын, өзге елдікін жоғары санайтын ұрпақ өседі.Сондықтан қазірден бастап тілдің қажеттілігін анық етіп насихаттамасақ,болашақта елім-жерім дейтін ұрпақ өспесі анық.
Мектепте оқып жүргенде, орысша "русский язык", "родная речь", "чистописание" пәндеріне жарыстырып, "қазақ тілі", "ана тілі", "көркем жазу", "тіл дамыту" дейтін сабақтар оқып, қаралай көңіліңді үздіктірер бірінен бірі өткен әсем атауларына таңғалушы едік. Ол кездегі тіл мен әдебиетіміздің оқулықтарын былай қойғанда, математика, физика, география, табиғаттану оқулықтары қазақша қалай-қалай сайраушы еді?! Бастауыш, баяндауыш, анықтауыш, пысықтауыш, түбір, жалғау, жұрнақ, үстеу, зат есім, сан есім, сын есім, етістік, көсемше, есімше, шылау, одағай, нүкте, дәйекше, үтір, тырнақша, кеңістік, биіктік, жазықтық, көлбеу, тік бұрыш, сүйір бұрыш, доғал бұрыш, тежеліс, қозғалыс, үйкеліс, үдеу, оттегі, сутегі, көміртегі, қышқыл, сірке су, етқоректі, сүтқоректі, қосмекенді, тікенжапырақты, қылқанжапырақты, т.т. Шіркіндердің сөз саптастары қандай еді?! Санаңды кідіртер, тіліңді мүдіртер кедір-бұдырдан атымен ада еді ғой! Оқығаныңда, ойыңды елпілдетіп, ілгері жетелеп, қаралай қызықтырып, құнықтырып, тас бұлақтың суындай қайнап шығып, мөлдірей тұнып, өз-өзінен лақылдай төгіліп, асып-тасып жатушы еді-ау...Сөйтсек, енді түсініп отырмыз, оларды жазғандар мен қазақшалағандар, негізінен, Ахмет Байтұрсынов, Әлихан Бөкейханов, Міржақып Дулатов, Мұхаметжан Тынышбаев, Тұрар Рысқұлов, Халел Досмұхамедов, Құдайберген Жұбанов, Әлімхан Ермеков, Нәзір Төреқұлов, Жүсіпбек Аймауытов, Санжар Аспандияров, Жақып Ақбаев сынды ұлт көсемдерінің алдын көріп, дәрісін тыңдап өскен өнегелі ұрпақтың өкілдері екен ғой! Бірақ, олар іштерінен имандай сенген елді дамыту үшін оқуды, оны дамыту үшін тілді дамыту керек дейтін түзік қағиданы "тілін құрту арқылы елін де құртуға болады" дейтін қаскөй бұзық қағида біржолата белден басып, типылдап таптап кете жаздағаны мәлім. Сондай кесепаттың беті бір қайтарылса, енді қайтарыла ма деп отырған қазіргідей кезеңде: "Қазақстанның болашағы - қазақ тілінде!" - деген ұрымтал да ұғымтал ұран тасталуы, естір құлаққа да, айтар ауызға да аса қонымды, аса сүйінішті.Үлкен стратегиялық маңызға ие бұл кескіндеме, төл тарихымыздың тұрғысынан алып қарағанда, жоғарыда айтылған ұлттық-азаттық қозғалысы сардарларының ой-армандарымен тікелей үндесіп жатқан ұрпақтар сабақтастығын, адамзат тарихы тұрғысынан алып қарағанда, бүгінгі кезеңде бүкіл әлемдік аяда өткір қойылып отырған ең өзекті мәселені жан-жақты қозғап отырған байыптылығы мен жіті өміршеңдігімен тартымды. Не де болса, бодан кезімізде көкейімізді тескен үміттің бостан кезіміздегі іс-қимылымыздың өзегін айқындайтын басты мұратқа айналып жатса тіптен ғанибет.Ең бастысы - тілдің болашағы ұлттың болашағымен, тілдің дамуы ұлттың дамуымен өзектестіріле қаралыпты. Бұл өзектестік, шын мәнінде, бір ұлттың ғана емес, бүкіл адамзаттың рухани тәжірибесінің түп бастау қайнарына барып тірелетіні белгілі. Өйткені, кез келген тілдің тек ұлттық тарихпен шектелмей, әу баста екі аяқты нәсілдің сөйлей бастауымен тамырласып жатқаны аян. Ал даму дегеніміздің өзі де бағзы бабаларымыздың сөйлеу арқылы калған тіршілік иелерінен ірге ажыратып, көш бойы ілгері озып кеткендігінен өрбіген ғой. Ендеше, тіл туралы ойлану - бәрі туралы ойлану. Тіл келешегін ескеру - артымызда қалған мен алдымызда тұрғанның бәрін де еске алу деген сөз.[3].Ана тілі мен қатар қазақ мәдениетінің жақындастығын,қандай қиындықтың,кімдердің арақасында орны толмас асыл мұраға қол жеткенімізді ұғуға болады.Бағалап,барында қадірін түсініп болашаққа жеткізуіміз басты міндет.
Тіл-мәдениет сақшысы.Тіл адамның ішкі оймен мен мәдениетін бейнелеп көрсетумен шектеліп қоймайды. Тілдің ерекшелігінің бірі - рухани мәдениетті
сақтап, оны келер ұрпаққа жеткізу керек. Демек, тіл жеке адамның, халқымыздың,ұлттық ерекшелігін қалыптастыруда
маңызы болып табылады.
Тіл идиоматикасында, яғни тілдің ұлтқа тән белгілері сақталған
бөлігінде қундылықтар жүйесі, қоғамдык, мораль, сол халықтың
әлемге, адамдарға, жат журтқа деген қатынасы сақталады. Фразео-
логизмдер, мақал-мәтелдер бір мәдениет аясында шоғырланған
белгілі бір қоғамның өмір салтын, географиялық орналасқан жерін,
тарихы мен салт-дәстүрін барынша көркем бейнелейді.
Бул жайында жазылған ғылыми еңбектер көп. Идиоматика улт-
тык, нақышы мен стильдік бояуы, мәдениетті жеткізуші сипатына
орай тілші-ғалымдардың да, шет тілін үйренушілердің де назарын
айрықша аударып келеді. Сөйлеудегі фразеологизм рөлінің ара сал-
мағын ескерсек, буған да ынтығушылықтың басым екенін көреміз.
Идиомалар рөлі тым шектеулі, олар тамаққа қосатын дәмдеуіштер
сияқты, шымшымдап, пышақтың ұшымен қосуды қажет етеді. Ал
тамақты тіл деп алсак,, оның сөз бен сөз тіркесі деген бейтарап
(идиомалық емес) қурамдас бөліктері бар. Тілдік бірліктер мен
мәдениет, өмір салты, ұлттық мінез және т.б. арасындағы тікелей байланыс (идиомаға негіз болған бейнелер, метафоралар арқылы)
сан рет зерттеліп, айқындалған. Мәселен, ағылшын тіліндегі теңіз-
ге қатысты идиомалар Ұлыбританияның өткен ғасырлардағы өмір
салтынан, яғни оны қоршаған аралдар мен теңіз тіршілігінен, теңіз-
шілер өмірінен алынған[4].Тіл идиоматикасында ұлттық құндылықтардықтардың басты мақсат екендігін көреміз.Ұлттық құндылықтықтың жоғалуы басты мәселенің бірі.
Мәдениет-адамды қалыптастыру, дамыту болса, ал ғаламат қоғамның дамуын анықтайды.Қоғамсыз адам, тұлға бола алмайтындығы анықі. Егер тәрбиені қоғамдағы нормалардың жинақтайтын процесі нәтижесінде тұлғаның әр-қилы жетілуі деп қарасақ, онда тәрбиенің бастысы - адамды ерте жастан қоғамның тынысын көрсетіп, дүниеге деген ұстанымын арттыруға , патриотизмді сіңіруге, жас ұрпақтың санасын дағдыландыру.Басты ой қәзіргі таңдағы тәрбиемен сусындатудың жасау, қарау негізінен туындаған адам ғұмырын ұлттық тәрбиенің мәдени құндылығын арттыру қажет.
Тіл - қоғамның мәдени және әлеуметтік құрылымының көрсет-
кіші және сол ақпаратты өн бойында сақтайтын қазына. Осы екі тіл-
дік жүйенің жоғарыда аталған функцияны қалай атңаратынын сөз,
турақты сөз тіркесі, мақал-мәтелдер негізінде қарастырайық. Мо-
нарх және монархия (царь, царица, царский, king, gueen, royal)
тақырыбына қатысты тілдік материалдарды (семантикалык,epic)
зерттеуде көрсетілген тілдік бірліктердің жағымды коннотациялык,
реңкі бірден көзге түседі.
Екі тілдік жүйеде - ағылшын тілінде, тіпті орыс тілінің өзінде
Кеңестік Ресейдің бірнеше онжылдықтар бойы монархиялык, билік-
ке қарсы антимонархиялык, күрес жүргізгенімен, монархия билігін,
оның даңқын, патшалықтың немесе корольдіктің бөлінбеуі, мо-
нархтың марапатталуы сияқты ақпараттар тілдік бірліктердің өн
бойында сақталған.
Ағылшын тілінде:
The King can do no wrong [Король не может быть не прав] - Король-
дің қателесуі мүмкін емес.
The King's word is more than another man's oath [Слово королья боль-
ше, чем клятва простого человека] - Қарапайым адамның антына
қарағанда, Корольдің сөзі ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz