Сыбайлас жемқорлық қоғамның өзекті мәселесі ретінде

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы:Тәуелсіздік жылдарындағы білім беру саласындағы сыбайлас жемқорлық Орындаған:Құралдық Аяулым Жұмыс тақырыбының өзектілігі. Қоғам үшін сыбайлас жемқорлықпен күрес ең маңызды мәселенің бірі. Сыбайлас жемқорлық заманменен дамып, өсіп, тамырын жайып жатыр. Бұл кесел біздің мемлекетімізге де әсерін тигізіп жатыр. Сондықтан да Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының негізгі басымдылықтарының бірі осы зұлымдықпен күресу болып табылады. «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заң талабының аясында жемқорлыққа қарсы іс-әрекеттер әр салада жүзеге асырылуда. Әсіресе, халық парақорлық дертімен жиі бетпе-бет келеді. Сыбайлас жемқорлықпен күресті жеке қарау мүмкін емес. Сондықтан, кез келген ортада пара беру мен пара алудың жолын кесуде қоғам болып белсенділік танытуымыз қажет. Мемлекеттік қызметшілердің сыбайлас жемқорлық қылмыстар және осы тұрғыдағы құқық бұзушылықтарға бой алдыруының себебі көп. Оған ең алдымен қызметшілердің білім деңгейінің, әдептілік ұстанымының төмен болуы әсер ететін болса керек. Кей мемлекеттік қызметшілердің құқық бұзушылыққа немқұрайлылық танытуы, кәсіби әдептілігінің жетіспеуі де, жеке басының қамын ойлауы да парақорлықтың дендеуіне септігін тигізуде. Сондай-ақ, кейбір мемлекеттік орган басшыларының сыбайлас жемқорлыққа қарсы заң талаптарын атқаруда ынта танытпай, жұмыс жүргізбеуі де жемқорлықтың тамырын тереңдете түседі. Парақорлық мемлекеттік органдардың тиісті қызмет атқаруына кері әсерін тигізіп, беделіне нұқсан келтіреді, заңды қағидаларды теріске шығарып, азаматтардың конституциялық құқықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуына түрткі болады. Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заңына сәйкес, сыбайлас жемқорлықпен күресті барлық мемлекеттік органдар мен онда қызмет атқаратын лауазымды тұлғалар жүргізуі тиіс. Елбасы жолдауында: «Заңды бұзған екенсің, оның баптарына сәйкес жауапқа тартыласың» дейтін нақты ереже бар. Олай болмаған күнде біз кеңестік кездегі «заң қалай бұрсаң, солай бұралатын тәртенің» керін қайталайтын боламыз», - деп атап көрсеткен. ҚР Қылмыстық кодексінің өкілеттіктерді теріс пайдалану (228-бап), коммерциялық сатып алу (231-бап), қызмет өкілеттігін теріс пайдалану (307-бап), билікті немесе қызметтік өкілеттікті асыра пайдалану (308-бап), пара алу (311-бап), қылмыстық жалғандық жасау (314-бап) туралы лауазымдық қылмыс нормалары ең алдымен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес нормалары болып табылады. Қазақстанда сондай-ақ сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық, тәртіптік, әкімшілік жауапкершілікті реттейтін арнайы нормативтік-құқықтық актілер де қабылданды. Рефераттың мақсаты: Қазақстан Республикасындағы білім жүйесіндегі сыбайлас жемқорлық мәселелерін, жағдайын қарастыру. Рефераттың міндеттері: 1. Сыбайлас жемқорлық қоғамның өзекті мәселесі ретінде 2. Сыбайлас жемқорлықтың ұғымы және оның қылмыстық-құқықтық көрініс нысандары 3. Қазақстан Республикасындағы білім жүйесіндегі сыбайлас жемқорлық мәселелерін, жағдайын қарастыру Зерттелу ахуалы.

1. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 2 шiлдедегі № 267 Заңы (pavlodar. gov. kz)

Қазақстан Республикасының «Cыбайлас жемқорлыққа қарсы» заңдары 2. УДК 691 (nkzu. kz) Еркісқызы Айманның мақаласы. Жемқорлық мәселесін зерттеп, студенттерден, оқытушылардан сауалнама алды. 3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы - "Әділет" АҚЖ (zan. kz) Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы заңдар.

4. Абдрасилов Б. С. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері. // - Астана, 2016. - 163 б.

Тарихи және қазіргі тұрғыдан сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру мәселелері байыпталады. Бұл феноменді оның әмбебап мәнін, шығу табиғатын, сыбайлас жемқорлықтың орнықтылығы себептерін ашып көрсетеді.

5. Алауханов, Е. Сыбайлас жемқорлықпен күресу: теория және практика. -Алматы. : Заң әдебиеті, 2009-240б

Сыбайлас жемқорлық ұғымына, қызмет жағдайындағы қылмыстар мен заң бұзушылықтар туралы айтады. 6. Білім саласындағы сыбайлас жемқорлық - болашағымызға жасалған зұлымдық (egemen. kz) Нұрлан Назархановтың мақаласы. Ол мемлекеттік қызметте 20 жылдан астам уақыт жұмыс істеп, осыған байланысты өзінің ойын айтады. 7. . Білім саласында жемқорлық неге көбейді? (sputnik. kz) Арман Асқардың мақаласы. Бұнда ол сыбайлас жемқорлықтың көбейіп кеткенін және сыбайлас жемқорлықпен айналысқан адамдардың болған мысалдарын айтады, статисткаға жүгінеді.

«Жемқорлық - мемлекеттік міндеттерді атқаратын адамдардың, сондай-ақ соларға теңестірілген адамдардың лауазымдық өкілеттігін және соған байланысты мүмкіндіктерін пайдалана отырып не мүліктік пайда алу үшін олардың өз өкілеттіктерін өзгеше пайдалануы, жеке өзі немесе делдалдар арқылы заңда көзделмеген мүліктік игіліктер мен артықшылықтар алуы, сол сияқты бұл адамдарға жеке және заңды тұлғалардың аталған игіліктер мен артықшылықтарды құқыққа қарсы беруі арқылы оларды сатып алуы Заңдарда белгіленген тәртіптік, әкімшілік және қылмыстық жауапкершілікке әкеп соқтыратын сыбайлас жемқорлықпен жымдасқан немесе сыбайлас жемқорлық үшін жағдай туғызатын әрекеттер сыбайлас жемқорлыққа байланысты құқық бұзушылықтар (сыбайлас жемқорлықпен құқық бұзушылықтар) болып табылады» [1., 2-бап] Жемқорлық фактілерімен елдің әрбір тұрғыны соқтығысады, ол жиі жеңе алмайтын және шарасыз нәрсе ретінде қабылданады. Қазіргі таңда мұндай жағдай жемқорлық республика ауқымындағы ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіреді дегенге дейін жетті. Қандай қызмет саласында оның жоқтығын анықтау қиын - ол байқалмай барлық салаларға және жаңа «технологиялық» құбылыстар мен тәсімдерге еніп кетті, әсіресе соңғы оңжылдықта . [2., 130 бет] Бұл мақсатты көздей тұрып білім жүйесінінң барлық санаттарында жемқорлықтан сақтау үлкен рольге ие. Бүл зерттеу жүмысында жемқорлықты қабылдау дәрежесін анықтау мақсатында Солтүстік Қазақстан Мемлекеттік университетінің студенттер мен оқытушылар арасында жемқорлық ұғымын түсіну, оның тудыру себептері мен оған кім кінәлі, параны алу факторлары, білім жүйесін өзгерте отырып жемқорлық жеңу мүмкінкіндігі туралы мәселелерін назарға алып сауалнама жүргізілді. Студенттердің 30, 5% ойынша, студенттің сабақ оқуға құлқы жоқтығы оның пара беруінің себебі болып табылады, ал 25% оқылатын сабақтардың қиындығы бір себеп десе, 12, 5% бүл себепті оқытушылардың қаталдығы деп көрсетеді. Демек біздің ЖОО-да жоғары білім алу үшін жеткілікті білімі жоқ арсыз, алайда диплом үшін қылмысқа баруға дайын студенттер тобы бар. Студенттердің айтуынша, оқытушылардың пара алу себептері мынадай болып келеді (алғашқы үштік) : 32% қалыптасқан тәртіп, 16% жалақының төмендігі, 20, 7% жауапкершілігінің жоқтығы мен жаза қолданылмауы. Ең қызығы студенттердің 15, 3%-ның оқытушылар параны «оқымайтын студенттерді» жазалау үшін алады деп ойлайтындығы. Қазақстан ЖОО-да пара алудың алғашқы үш себебіне: студенттердің оқуға ынтасы жоқтығы, оқытушылар жалақысының төмендігі мен университет басшылығының бақылауы төмен дәрежеде болуы. Студенттердің оқу ақысының қайда жұмсалып жатқандығына қызықпауына қарамастан, респонденттердің 12, 5% жемқорлықтың себебі қоғамдық бақылаудың жоқтығы деп есептейді. Студенттердің пікірінше, келесі білім беру процесі формалары жемқорлыққа көптеп бой алдырады: Сынақ - 25%, диплом алу - 19, 6%, ¥БТ тапсыру - 20, 4%. Сауалнама нәтижелері ЖОО-да сынақ тапсыру уақытында жемқорлықтың өсетіндігін дәлелдеді. ЖОО ақпараттың жабықтығы ЖОО ішіндегі жемқорлықтың төмендеуіне ықпал етпейді. Оқытушылардың көп бөлігі «пара алдыңыз ба?» деген сүраққа «жоқ» деп жауап берді. Бұл пара алудың қандай түрлері бар және қандай әдістер қолданылатындығы жайлы ақпараттың болуының өзінде. Оқытушылар бірауыздан жемқорлық билік органдарынан басталады дейді. ЖОО-да жемқорлықтың инициаторлары ретінде оқытушылардың 30, 4% -ы білім беру процесінің барлық қатысушылары, респонденттердің 21% -ы студенттер, 22% -ы қалыптасқан қарым-қатынас жүйесі, ал 19, 5% -ы оқытушылар деп есептейді. Көңіл аударарлық жайт студенттер мен оқытушылардың пара алу мен беру себептері жайындағы пікірлерінің бірдей болуы. Студенттерді пара беруге итермелейтін себептерге келетін болсақ, бірінші орында жауап алынғандардың 40%-ның пікірінше, студенттердің оқуға ықыласының жоқтығы, оқытушылардың қаталдығы - 12, 3%. 11%-ы студенттерді пара беруге мәжбүрлеу итермелейді, 10, 9% -ы білім беру дәрежесінің төмендігі деп жауап берді. Оқытушыларды пара алуға итермелейтін себептерге тоқталатын болсақ, респонденттердің 40% -ы жалақының төмендігіне сүйенсе, 19% -ы қалыптасқан тәртіп деп есептесе, 20% -ы үшін негізі себеп - жауапкершілік пен жазаның жоқтығы. Әсіресе шындыққа жанаспайтын жауаптар оқытушыларды пара берушінің қауіп төндіруі - 5% және пара-беруші студент жақтан моральдық іс-әрекет. Ойландыратын тағы бір факт, оқытушыларға пара беруші мен оқытушыны байланыстырушы адамның қысым көрсетуі. Сонымен қатар оқытушылар ЖОО-да жемқорлықтың болу себептерін көрсетті: томен жалақы -40%, моральдық қасиеттер - 29%, оқытушылрдың 11%- ының пікірінше бәріне кінәлі студенттер деп есептейді. Оқытушылардың 20% -ы үшін ЖОО-да қалыптасқан қарым-қатынас жүйесі негізгі себеп болып табылады. Сүрақтардың нәтижесі бойынша, жемқорлық - қоғамдық қарым-қатынасты қүраушылардың бірі және біз оған көнуге тиіспіз (31% -ы жемқорлық барлық ЖОО-на тән деп есептейді) . ЖОО 2 және 3 курстарда енгізілген аралық мемлекеттік бақылау өткізу берекелі статистикасын аздап бүлдірді . Бұл компьютерлік тестілеу белгілі бір дәрежеде оқушылар мен студенттердің білім сапасын бақылауға мүмкіндік берді. Алайда ол 4жылдан соң алынып тасталды - 2011жылдың аяғында. Шамасы, объективті тестілеу кезіндегі көрсеткіштер көңіл жұбатпады, әсіресе, жоғарғы оқу орындарында, ол дәстүрлі жемқорлыққа кедергі келтірді. Бұл ұлттық «дәстүр» жоғарғы оқу орындарында шарықтау шегіне жетті. Erep мектептерде жақсы баға, тестілеу, емтихан, аттестат үшін «төлем» әлі жаппай таралмаса да, ЖОО-да - бұл тестілеу, сынақ, емтихан, курстық, дипломдық жұмыстар үшін орнықты төлем жүйесі бар айқын ақиқат. Мысалы, емтихан 5-15 мың теңге тұрады. Нұр - Отан партиясының «Жас Отан» жастар қанаты «8ТОРҚылмыс» аты жоба аясында «Таза сессия» акция ұйымдастырылған . «Таза сессия» - Қазақстан ЖОО-ының студенттері арасында анонимдік сауалнама. Бұл сауалнаманың нәтижесі бойынша ЖОО-дағы жемқорлықтың көлемі анықталған болатын. Мысалға «бір ЖОО-нда «пәнді жабу» үшін 12 мың теңге болса, басқа бір ЖОО- нда бұл сомаға бүкіл сессияны жаба алады. Орта есеппен алғанда сессияны тапсыру үшін шамамен 29 мың теңгені құрайды, бір пәнді жабу 5 мың. Курстық жұмысты сатып алу - орта есеппен алғанда шамамен 13 мың теңге, ең арзан дегені 2-3 мыңнан басталады. Ал дипломдық жұмыс сатып алу сомасы шамамен 60 мың теңгені құрайды, ең арзаны - 30 мың теңге. Ал, мысалы, жатаханаға орналасу үшін студент 15 мың теңгені төлейді. Грант иегері болғылары келсе 500 мың теңгені талап етеді, ал кейбір облыстарда 100 мың теңге. Орташа сомасы 250 мың теңгені құрайды. ». Бұл деректен көріп тұрғанымыздай, қалтада ақшаң артық болса ЖОО орынды ешбір кедергісіз бітіруге болады . Курстық жұмыстар бес мың теңге тұрады (30 доллар шамасында), дипломдық жұмыстар - 50 мың теңге (300 доллар шамасында), ал диссертациялар - 70 мың теңге (400 долларға жуық) . Шын мәнінде алаяқтық бола тұрып, аталған құбылыс билікпен ешбір бақыланбайды, ол бойынша ешбір статистика жүргізілмейді». Шынында бағалар аса жоғары: басқа деректер бойынша дипломдық жүмыстар 500 доллардан бастап одан жоғары бағаланады, диссертациялар - 2 мыңнан 20 мың долларға дейін. Оқу үрдісінің «майдандық» шарттарында курстық, дипломдық жұмыстардың тақырыптарын осы ЖОО оқытушылары анықтайды және сәйкесінше, белгілікті «тарифтері» бар сынақтар мен емтихандарды есепке алмағанда, «көмек пен дайындық сабақтар үшін» бағаларды да олар анықтайды. . Ал ЖОО студенттері өз күштерімен оқитын студенттер көп емес деп бағалайды. Яғни ЖОО бітірушілерінің біліктілігін тексеретін жаңа ЖОО дейінгі құрылым қалыптасуда. Бұл жанама түрде жоғары мектептерде білім деңгейінің төмендегенін және оның дипломдарына сенімсіздікті растайды. Осындай объективті деректермен ЖОО немесе колледж бітіргеннен соң жаңа өмір бастаушы маман үшін жемқорлық «әдетті» болып қалуы таңданарлық емес. [2., 131 бет] Eгep тура және ауыспалы мағынада адам ана сүтімен бірге, туғанынан онымен бірге өмір сүруі тиіс, жалпылаушы жемқорлық «энергетикасын» сіңіріп жатса, соңынан одан және қоғамнан «жемқорлықтық вирустарды» қалай өшіріп тастауға болады? Себебі бұл жемқорлық кестесі оқу орнын аяқтағаннан кейін де өмірінің келесі кезеңінде әрекет етеді: жұмысқа орналасу кезінде, оқуды жалғастыру кезінде, диссертация қорғағанда және т. б. «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы » заңның 1-бабының 6-тармақшасына сәйкес сыбайлас жемқорлық - жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, мемлекеттiк функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестiрiлген адамдардың, лауазымды адамдардың өздерінің лауазымдық (қызметтік) өкiлеттiктерін және соған байланысты мүмкiндiктерiн жеке өзi немесе делдалдар арқылы жеке өзіне не үшінші тұлғаларға мүлiктiк (мүліктік емес) игiлiктер мен артықшылықтар алу немесе табу мақсатында заңсыз пайдалануы, сол сияқты игiлiктер мен артықшылықтарды беру арқылы осы адамдарды параға сатып алу; "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Заңның 1-бабының 6-тармақшасына сәйкес сыбайлас жемқорлық - жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, мемлекеттiк функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестiрiлген адамдардың, лауазымды адамдардың өздерінің лауазымдық (қызметтік) өкiлеттiктерін және соған байланысты мүмкiндiктерiн жеке өзi немесе делдалдар арқылы жеке өзіне не үшінші тұлғаларға мүлiктiк (мүліктік емес) игiлiктер мен артықшылықтар алу немесе табу мақсатында заңсыз пайдалануы, сол сияқты игiлiктер мен артықшылықтарды беру арқылы осы адамдарды параға сатып алу; [3., 1-бап] Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын іске асыру және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы үйлестіру жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган болып табылады. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды өз құзыреті шегінде барлық мемлекеттік органдар, ұйымдар, субъектілері және лауазымды тұлғалар жүргізуге міндетті. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды анықтауды, жолын кесуді, ашуды, тергеп-тексеруді және алдын алуды және оларды жасауға кінәлі адамдарды жауапқа тартуды өзі құзыреті шегінде прокуратура, ұлттық қауіпсіздік, ішкі істер, әскери полиция органдары, экономикалық тергеп-тексеру қызметі, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі анықталған жағдайда азаматтар 1424 тегін call-орталығына қоңырау шалып, мемлекетке хабарлай алады. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы хабарлаған немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға өзгеше түрде жәрдем көрсететін адам мемлекет қорғауында болады және Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен көтермеленеді. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға жәрдем көрсететін адам туралы ақпарат мемлекеттік құпия болып табылады және заңда белгіленген тәртіппен ұсынылады. Көрсетілген ақпаратты жария ету заңда белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы көрінеу жалған ақпаратты хабарлаған адам заңға сәйкес жауапты болады. [3., 4 бап]

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.