Бюджеттік бағдарламалардың орындалуын бағалау проблемалары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 47 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Амиргалина З. М.

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің бюджеттік бағдарламаларының іске асырылуын бағалау

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В052100 - «Мемлекеттік аудит» БББ

Нур-Султан 20__

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

«Қорғауға жіберілді»

«Мемлекеттік аудит» кафедрасының меңгерушісі

Аты-жөні

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырып: «Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің бюджеттік бағдарламаларының іске асырылуын бағалау »

5В052100 - «Мемлекеттік аудит» БББ бойынша

Орындады: Амиргалина З. М.

Ғылыми жетекші:

э. ғ. к., профессор Шахарова А. Е.

Нұр-Султан 20__

ЖОСПАР

КІРІСПЕ . . . 6

1 БЮДЖЕТТІК БАҒДАРЛАМАЛАРДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫ БАҒАЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . .

1. 1 Бюджеттік бағдарламалардың экономикалық мәні мен міндеттері . . .

1. 2 Бюджеттік бағдарламалардың орындалуын құқықтық реттеу және оны бағалау ерекшеліктері . . .

1. 3 Бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуын бағалаудың шетелдік тәжірибесі . . .

2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІНІҢ БЮДЖЕТТІК БАҒДАРЛАМАЛАРЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ ЖӘНЕ БАҒАЛАУ . . .

2. 1 Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің қызметін ұйымдастырушылық-экономикалық сипаттамалары . . .

2. 2 Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің бюджеттік бағдарламаларының орындалуын талдау . . .

2. 3 Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің бюджеттік бағдарламаларының орындалуын бағалау . . .

3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БЮДЖЕТТІК БАҒДАРЛАМАЛАРЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУЫН ЖАҚСАРТУ . . .

3. 1 Бюджеттік бағдарламалардың орындалуын бағалау проблемалары . . .

3. 2. Бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуын бағалауды жетілдірудің перспективалық бағыттары . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРДІҢ ТІЗІМІ . . .

ҚОСЫМШАЛАР . . .

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі - мәдениет пен мәдени сана, ішкі саяси тұрақтылықтың, этносаралық келісім, тілдерді, мемлекеттік рәміздерді және мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс, мұрағат ісі және құжаттама, діни қызмет, дене шынықтыру және спорттың, құмар ойындар, сондай-ақ заңнамада көзделген шектерде - салааралық үйлестіру және мемлекеттік реттеудің бастапқы органы болып табылады.

Қазақстан Республикасында мәдениет және спорт алғаш рет министрлік ретінде бірыңғай мемлекеттік құрылымға біріктіріліп жатқаны жоқ.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуын бағалаудың теориялық және практикалық аспектілерін зерттеу және жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу болып табылады.

Дипломдық жұмыстың мақсатына сәйкес негізгі міндеттері:

- Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің мәдениет пен мәдени сананы, тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғаудағы және пайдалану, тілдерді дамытуды, құжаттама мен архив ісін, діни қызмет және діни бірлестіктермен өзара іс-қимыл, дене шынықтыру, салауатты өмір салты және спорт, ойын бизнесі, құмар ойындар саласындағы мемлекеттік саясатты әзірлеуге және іске асыруға қатысуын, атсалысуын зерттеу;

- Мәдениет, тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану, тіл саясаты, мұрағаттау, архив ісі және құжаттама, мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс, дене шынықтыру және спорт салаларында салааралық үйлестіруді жүзеге асыруын бағалау;

- Бюджеттік бағдарламалардың экономикалық мәні мен міндеттерін зерттеу;

- Бюджеттік бағдарламалардың орындалуын құқықтық реттеу;

- Бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуын бағалаудың шетелдік тәжірибесін талдау;

- Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің қызметін ұйымдастырушылық-экономикалық сипаттамаларына есеп жүргізу;

- Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің бюджеттік бағдарламаларының орындалуын талдау;

- Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің бюджеттік бағдарламаларының орындалуын бағалау.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігінде жүзеге асырылатын бюджеттік бағдарламалардың мемлекеттегі рөлі және бюджеттік бағдарламалар арқылы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыру жолдарын анализдеу. Зерттеу жүйесіндегі дипломдық жұмыстың осы аспект бойынша маңыздылығын, орнын толтыру және сәйкес мәселелерді зерттеу қажеттілігін анықтау үшін зерттеу дәрежесі қажет. Бюджеттік бағдарламалардың өнделу дәрежесі зерттелу көрсеткіштеріне жауап береді.

Зерттеу пәні болып Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің бюджеттік бағдарламаларының мәні мен міндеттері, оларды іске асыру, құқықтық реттеу болып табылады.

Зерттеу объектісі ретінде Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігінің жүзеге асыруға көзделген мәдениет, спорт салаларындағы толығымен бюджеттік бағдарламалары алынды.

Зерттеудің әдістемелік базасы болып теориялық және методологиялық заңнамалық құжаттар, нормативті - құқықтық актілер, оқулықтар, электронды порталдар мәліметтері, Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігінің ресми сайты болып табылады. Жұмысты орындау барысында отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектері, ғаламтор желісіндегі тәжірибелік басылымдар, ақпарат көздері пайдаланылды.

Зерттеудің ғылыми жаңалылығы бюджеттік бағдарламалар аясында мемлекеттік реттеуді толығымен қалыптастыру және тек мәдениет, спорт саласында ғана емес, ауқымды салаларда жобалардың қажеттілігін жетілдіру.

Жұмысты орындау барысында келесі әдістер қолданылды: ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді зерттеу, талдау, синтездеу, жалпылау, педагогикалық бақылау, әңгімелесу, сұрақ қою, математикалық статистика әдістері.

1 БЮДЖЕТТІК БАҒДАРЛАМАЛАРДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫ БАҒАЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Бюджеттік бағдарламалардың экономикалық мәні мен міндеттері

Қазіргі қоғамда бюджет мемлекеттік қаржының негізгі және маңызды буыны болып табылады. Бюджет арқылы мемлекет елде құрылған ЖІӨ-нің едәуір бөлігін жинақтайды, ол экономикалық өсудің тұрақты қарқынын, инновациялық дамуды және қоғамдық өндірістің пропорцияларын реттеуді қамтамасыз ететін тактикалық және стратегиялық міндеттерді шешу үшін таптырмас жүйе. Бюджеттік қаражаттарды бөлу арқылы мемлекет елдің экономикалық өмірінің негізін реттейді, сол арқылы өндірістің өсу қарқынын мақсатты түрде күшейтеді немесе тежейді, капитал мен жеке жинақтардың өсуін жеделдетеді немесе азайтады, сұраныс пен ұсыныстың құрылымын өзгертеді, қоғам мүшелерінің әлеуметтік қауіпсіздігі мен қолайлылығын реттейді.

Өзімізге мәлім, ғылыми және оқу экономикалық әдебиеттерде бюджет дәстүрлі түрде экономикалық, құқықтық категория ретінде қарастырылады, оның эволюциясы қоғамның, мемлекеттің және тауар-ақша қатынастарының дамуымен қатар жүреді.

Экономикалық категория ретінде бюджет дегеніміз - бұл мемлекет пен шаруашылық жүргізуші субъектілердің (кәсіпорындар мен ұйымдардың) әр санатты ұйымдастырушылық-құқықтық нысандары мен экономикалық қызмет түрлерінің, қоғамдық ұйымдардың, тұрғындардың, сондай-ақ басқа мемлекеттер мен үкіметаралық ұйымдардың (шеттен қарыз алу кезінде) арасындағы экономикалық (ақшалай) қатынастар жүйесі мен бастапқы нысаны. Атап айтқанда, бюджет тапшылығын жабуға және нәтижесінде пайда болған мемлекеттік қарызға қызмет етуге арналған қаржылық ресурстар.

Мемлекеттердің бюджеттері белгілі бір мақсаттарға - стратегиялық нұсқаулықтарға жету үшін жасалады, бекітіледі және орындалады, оған қол жеткізу болашақта қажет.

Бюджеттік бағдарлама - мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарында айқындалған стратегиялық бағыттармен, мақсаттармен, міндеттермен, тиімділік көрсеткіштерімен өзара байланысты бюджеттік шығыстардың бағытын айқындайтын, оның тиімділігі көрсеткіштері және бюджет шығыстарын қаржыландыру мөлшері.

Бюджет бағдарламасы мемлекеттің қаржы жүйесінің негізгі буыны, бюджет қаражаты есебінен көзделетін мемлекеттік басқару немесе жергілікті өзін-өзі басқару функцияларын, республиканы немесе аумақтарды дамытудың стратегиялық, орта мерзімді бағдарламалары мен жоспарларын, мақсат- мүдделерін іске асыруға бағытталған шаралар кешені.

Экономика ғылымдарының докторы, профессор Усков И. В пікірінше «Бюджеттік бағдарлама жергілікті деңгейде көрсетілетін әлеуметтік-экономикалық қызметтердің сапа индикаторларын жақсарта отырып, оларды бір деңгейге көтеруге ықпал ететін жүйе. Және бюджеттік бағдарлама

жергілікті билік органдарының қызметінің тиімділігін бақылауды күшейте отырып, олардың өнімділігін арттыруды қамтамасыз етеді». Ал, Экономика ғылымдарының докторы, қолданбалы экономика орталығының жетекшісі Исакин М. Л. мен ғылыми қызметкер Шакина Е. Л. «Бюджеттік бағдарлама - бұл тиісті индикаторлар бойынша көзделетін мемлекеттік басқару немесе жергілікті өзін-өзі басқару жүйелі мәліметтер жинағын анықтайтын тұрақты функция және ол негізгі мүдделі тараптарды алға жылжуы мен алға қойылған мақсаттарға жету дәрежесін, сондай-ақ тиімділіктің жоғарылау дәрежесін сипаттайтын мәліметтермен қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады» - деген пікірді ұстанады. Жоғарыда ұсынылған сарапшылардың пікірлеріне сүйене отырып, бюджеттік бағдарлама мемлекеттің қаржы жүйесінің іске асырылуы барысында қол жеткізілген нәтижелерді жоспарланған нәтижелерге сәйкестігін талдау мақсатында жүзеге асырылатын үздіксіз бақылау процесі деп тұжырым жасауға болады.

Пікірлердің айырмашылығы, бағдарламаның мақсаты, маңыздылығы мен тиімділігін анықтаудан, сонымен қатар тиімділігі мен, әрине, оның негізділігін талдаудан тұрады. Кез-келген уақытта бюджеттік бағдарламаның орындалу деңгейі және алға қойылған мақсаттарға жету туралы ақпарат беруге болады деп есептеймін. Осы мағынада бағдарлама неғұрлым сипаттамалы, ал бағалау анықтау үшін жасалатын негізгі аспектілердің бірі болып табылады.

Бюджеттік жүйенің құрылысы елдің мемлекеттік, әкімшілік, саяси құрылымының формасына байланысты.

Бюджет бағдарламасының міндеттері:

қаржыландыру көздері мен әдістерін таңдауға шешуші әсер ету, бюджеттен бөлінетін қаражат мөлшері мен бағытын анықтау;
бюджеттік бақылау.

Бюджеттік бағдарламаның құқықтық, реттеуші және бақылау мақсаттары қарастырылатын барлық жұмыстарда, фискалдық және конституциялық тұрғыда ерекшеленеді - барлығы емес. Сонымен қатар, заңдық және конституциялық функциялар көбіне мазмұны бойынша теңестіріліп, бірдей болып саналады.

Бюджеттік бағдарламаның стратегиялық (жалпы) мақсаты - елдің бюджет жүйесінің тұрақтылығын және мемлекет қабылдаған міндеттемелерді сөзсіз орындаудың тиімді жолдарын қамтамасыз ету және олардың толық қамтамасыз етілуін саралау.

Стратегиялық мақсатты құрылымдау бірнеше ішкі мақсаттар мен оларды нақтылайтын міндеттерді бөлуге мүмкіндік береді.

Бюджеттік бағдарламаның экономикалық мақсаттарды анықтаудағы теориялық тәсілдерді талдасам, олардың құрамы бірінші және екінші деңгейлерді анықталады, бұл олардың мазмұнын тапсырмалар арқылы нақтылауға мүмкіндік береді. Оның функцияларының қызмет ету процесі арқылы өндірістік және әлеуметтік процестерді реттеу, қаржы ресурстарын экономикалық және әлеуметтік дамудың шешуші бағыттарына шоғырландыру, экономиканы мемлекеттік реттеу құралы ретінде бюджетті іс жүзінде пайдалану, ынталандыру мүмкіндігі толығымен қолжетімді санатқа келеді.

Бюджет бағдарламасының принциптері процесс ретінде анықтауға негізделеді, оның толықтығы, бірлігі, нақтылығы, ашықтығы, тұрақтылығы жүйелік талдауда қолданылады. Осы қағидалардың сақталуы қауіпсіздіктің қатаң шарты.

Бюджеттік бағдарламаның нақтылы құрамының әртүрлілігі бірқатар факторларға байланысты: мемлекеттің табиғаты мен функциялары, қоғамның әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі, бюджеттің ұлттық экономикамен байланысы, мемлекеттің әкімшілік-аумақтық құрылымы, бюджеттік қаражаттарды қамтамасыз ету нысандары және т. б.

Бюджеттік бағдарламының жүзеге асырылуының негізгі мақсаты:

- Қазақстан Республикасының тұрғындарын Еуропалық Одақта қабылданған стандарттарды, технологияларды, құралдар мен әдістерді ескере отырып, нормативтік және ғылыми-техникалық қолдау;

- Ел экономикасын ынталандыратын, оның ішінде мемлекет пен жергілікті басқару желісінің дамуы мен тұрақты жұмыс істеуін қолдау арқылы экономикалық механизмін әзірлеу.

- Технологиялармен және тиісті жабдықтармен және бақылау құрылғыларымен қамтамасыз ету.

Бюджеттік бағдарламының жіктелуі, бұрын атап өткендей, Қазақстан Республикасының бюджеттік жүйесімен және бюджеттік жүйенің принциптерімен қатар, Қазақстан Республикасының бюджеттік құрылымының үш элементінің бірі болып табылады.

Бюджеттік бағдарламаны талдау бюджеттеудің маңызды элементі болып табылады. Бюджеттік процестің барлық қатысушылары жүргізген талдау нәтижесінде бағдарламалар үш топқа бөлінеді, атап айтқанда:

- іске асырылатын бағдарламалар;

- орындалуға ұсынылатын бағдарламалар;

- іске асырылуы мүмкін емес бағдарламалар.

Мемлекеттік басқару деңгейіне байланысты бюджеттік бағдарламалар:

1) республикалық бюджеттің құрамында бекітілген республикалық;

2) облыстық бюджеттің құрамында бекітілген облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың,

3) аудандық (облыстық маңызы бар қала) бюджеттің құрамында бекітілген аудан (қала) ;

4) республикалық маңызы бар қалалар, астана, облыстық маңызы бар қала бюджеттерінің құрамында бекітілген қаладағы ауданның бюджеттік бағдарламалары;

5) тармақшаның осы редакциясы Қазақстан Республикасының 11. 07. 2017 жылғы No 90-VI Заңына сәйкес халық саны екі мың адамнан асатын аудандық маңызы бар қалалар, ауылдар, поселкелер, ауылдық округтер үшін 01. 01. 2018 бастап қолданылады;

6) аудандық маңызы бар қалалардың, ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің бюджеттері құрамында бекітілген аудандық маңызы бар қаланың, ауылдың, кенттің, ауылдық округтің бюджеттік бағдарламалары.

Облыстық, республикалық маңызы бар қалалар, астана, аудандық (қалалық) бюджеттік бағдарламалар, сондай-ақ қаладағы ауданның бюджеттік бағдарламалары және аудандық маңызы бар қаланың, ауылдың, кенттің, ауылдық округтің бюджеттік бағдарламалары жергілікті бюджеттік бағдарламалар болып табылады.

Іске асыру әдісіне қарай бюджеттік бағдарламалар:

1) бір әкімші жүзеге асыратын жеке бюджеттік бағдарламалар;

2) бюджетте белгілі бір бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің бөлігі ретінде бекітілген және ағымдағы қаржы жылы ішінде бюджеттік бағдарламалардың әр түрлі әкімшілері арасында бөлінуге жататын бюджеттік бағдарламалар.

Мұндай бюджеттік бағдарламаларды бөлу бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісім бойынша тиісті орталық мемлекеттік органдар айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

Бөлінген бюджеттік бағдарламаның соңғы нәтижелері бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің бюджеттік бағдарламасында көрінеді, ол ағымдағы қаржы жылы ішінде бөлінген бюджеттік бағдарламаны әртүрлі бюджеттік бағдарламалар әкімшілері арасында бөледі.

Бөлінген бюджеттік бағдарламаның тікелей нәтижелері ағымдағы қаржы жылы ішінде бөлінген бюджеттік әр түрлі әкімшілері арасында бөлу кезінде бөлінген бюджеттік бағдарламадан қаражат алатын әкімшісінің бюджеттік бағдарламасында көрсетіледі.

Қазақстан Республикасының бюджеттік бағдарлама классификациясының құрамы төмендегі жіктеуді қамтиды:

а) бюджеттің кірістері;

б) бюджет шығыстары;

в) бюджет тапшылығын қаржыландыру көздері;

г) жария құқық субъектілерінің операциялары (бұдан әрі - жалпы мемлекеттік сектор операцияларының жіктемесі) .

Қазақстан Республикасының бюджеттік бағлармасының жіктемесі - бұл бюджеттерді құру және орындау, бюджеттік есептілікті құру, бюджеттік жүйе, бюджеттері көрсеткіштерінің салыстырмалылығын қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын, Қазақстан Республикасының бюджеттік жүйесінің кірістерін, шығыстарын және қаржыландыру көздерін топтастыру.

Қазақстан Республикасы бюджеттік бағдарлама классификациясының бөлігі болып табылатын бюджет кірістерінің жіктеу коды келесі элементтерден тұрады:

а) бюджет кірістерінің бас әкімшісі;

б) табыс түрі;

в) кірістің кіші түрлері;

г) бюджеттің кірістерімен байланысты жалпы мемлекеттік сектордың операцияларын жіктеу.

Бюджет кірістерінің негізгі әкімшілерінің тізімі мен кодтары, оларға бекітілген бюджет кірістерінің түрлері (кіші түрлері) тиісті бюджет туралы заңмен (шешіммен) бекітіледі.

Табыс түрінің коды топты, кіші топты, мақаланы, қосалқы жазуды және кіріс элементін қамтиды. Бюджет кірістерінің топтары мен топтары бойынша Қазақстан Республикасының бюджеттік жүйесінің бюджеттері үшін бірыңғай болып табылады.

1. 2 Бюджеттік бағдарламалардың орындалуын құқықтық реттеу және оны бағалау ерекшеліктері

Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы No 95-IV Бюджет кодексі (2021 жылғы 17 қаңтардағы өзгерістер мен толықтырулармен) бойынша бюджеттік заңнама Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Кодекстен және қабылдауы осы Кодексте көзделген өзге де нормативтік құқықтық актілерден тұрады. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Кодекстегіден өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

Бюджеттік бағдарлама жоспарлау кезеңіне жыл сайын жылжымалы негізде бюджеттік бағдарламалар әкімшісімен әзірленеді және тікелей және түпкілікті нәтижелер көрсеткіштерін, жоспарлау кезеңіндегі бюджеттік қаражат көлемін қамтиды.

Стратегиялық жоспарларды әзірлейтін республикалық бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік бағдарламаларын бюджеттік бағдарламалар әкімшілері мемлекеттік және бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органдармен келісім бойынша бекітеді.

Стратегиялық жоспарларды жасамайтын республикалық бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік бағдарламаларын бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісім бойынша бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бекітеді.

Жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік бағдарламаларын, облыстық маңызы бар қалалар, ауылдар бюджеттерінен қаржыландырылатын жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік бағдарламаларын қоспағанда, бюджеттік бағдарламалар әкімшілері тиісті мемлекеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті органмен келісім бойынша бекітеді.

Республикалық бюджеттік бағдарламалар:

- мемлекеттік және бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органдармен сәйкес бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісім бойынша олардың қаржыландыру көлемі мен нәтижелік көрсеткіштері өзгерген жағдайда бюджетті нақтылау;

- бюджетті жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісе отырып, оларды қаржыландыру және нәтижелік көрсеткіштері өзгерген жағдайда бюджетті түзету арқылы іске асырылады.

Бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің бастамасымен бюджеттік бағдарлама бойынша қаржыландырудың жылдық көлемін өзгертпей бюджеттік бағдарламаларға өзгерістер енгізеді.

Бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері бюджеттік бағдарламаларға өзгерістер енгізу кезінде өз бастамалары бойынша үш жұмыс күні ішінде бюджеттік бағдарламаларға бекітілген өзгертулерді, тиісінше, бюджетті атқару жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті органға хабарлама жолдауымен жібереді.

Бюджеттік бағдарламалар біртектес мемлекеттік функцияларға, өкілеттіктер мен мемлекеттік қызметтерге немесе бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің қызметіне сәйкес топтастырылуы керек.

Бюджеттік бағдарламаны стратегиялық жоспардың, аумақты дамыту бағдарламасының және (немесе) бюджеттік бағдарламаның түпкілікті нәтижесінің мақсатына жетуге бағытталған бюджет қаражатын жұмсау бағыттарын нақтылайтын кіші бағдарламаларға бөлуге болады.

Әр түрлі көздерден қаржыландырылатын бюджеттік бағдарламалар үшін қаржыландыру көздерінің әрқайсысына бюджеттік кіші бағдарлама бөлінеді.

Егер бюджеттік бағдарламада кіші бағдарламалар болса, тікелей нәтиже көрсеткіштері кіші бағдарлама деңгейінде көрсетіледі.

Бюджеттік бағдарламалар (кіші бағдарламалар) бірыңғай бюджеттік сыныптаманың бөлігі ретінде тиісті атрибутты (кодты) тағайындай отырып, ағымдағы бюджеттік бағдарламаларға (кіші бағдарламаларға) және дамытудың бюджеттік бағдарламаларына (кіші бағдарламаларына) бөлінеді.

Дамудың бюджеттік бағдарламаларына (кіші бағдарламаларына) бюджеттік инвестицияларды салуға бағытталған бюджеттік шығыстар кіреді. Бюджет шығындарының қалған бөлігі қолданыстағы бюджеттік бағдарламаларға (кіші бағдарламаларға) қатысты.

Бағдарламалық бағалау - бұл бағдарламаның нәтижелілігін қарау процесі, оның барысында бағдарламаның қаншалықты тиімді болғандығы, яғни жоспарланған мақсаттарға қаншалықты қол жеткізілгені анықталады.

Шектелген бюджеттік қаражат жағдайында бағдарламаларды бағалау әсіресе маңызды және қажет, өйткені дәл осы жағдайларда мүмкіндігінше көп адамға ең төменгі шығындармен қызмет көрсету мәселесі ең өзекті болып табылады. Бағдарламаны бағалау дегеніміз - бұл тек бюджеттік бағдарламалардың орындалуы туралы ақпараттарды жинақтау және жіктеу емес, бұл алынған ақпарат негізінде бағдарламаның болашақтағы қаржыландыруға қатысты іс-шаралар мен шешімдердің әсерін жүзеге асыру. Бағдарламаны бағалау:

- бюджет қаражатын тиімді бөлу;

- бағдарламалық басқаруды жетілдіру;

- ашықтық және бағдарламаларды іске асырудағы жауапкершіліктің артуына әсер етуі шарт.

Қазақстан Республикасының бюджеттік жүйесінің бюджеттері үшін бірыңғайландырылған бюджет кірістерінің баптары мен тармақтарының тізбесін Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі бекітеді. Кірістер элементінің коды салықтарды, алымдарды және басқа да міндетті төлемдерді, Қазақстан Республикасының бюджеттік жүйесі бюджеттерінің басқа да кірістерін белгілеу және нормативтік құқықтық реттеу өкілеттігіне байланысты, сондай-ақ салық төлеушілерге салықтық емес түсімдер мен өтеусіз түсімдер бойынша талап ету құқықтарының болуына байланысты белгіленеді және бюджет қаражатына сәйкес келеді.

Бюджеттік бағдарламалардың тиімділігін бағалау - бюджеттік бағдарламалардың нәтижелік көрсеткіштерін талдау негізінде бюджеттік бағдарламалардың паспорты жасалынбайтын бюджеттік бағдарламаларды қоспағанда, барлық бюджеттік бағдарламалар бойынша жүзеге асырылатын міндеттірді айқындау.

Бюджеттік бағдарламаларды бағалау ерекшеліктері үшін келесілерді қолдануға болады:

- ресми мемлекеттік статистикалық, қаржылық және басқа есеп беру;

- бухгалтерлік, статистикалық және шаруашылықішілік (басқарушылық) есеп деректері;

- бюджет қаражатын басқарушыны бақылау - тексеру бөлімі жүргізген бақылау шараларының нәтижелері туралы ақпарат және т. б.

Бюджеттік бағдарламалардың тиімділігін бағалауды ұйымдастыру кезінде бас менеджер дербес анықтауы қажет:

- олардың қызметінің ерекшеліктеріне, әр бюджеттік бағдарламаның мақсаттары мен міндеттеріне сүйене отырып, бюджеттік бағдарламалардың тиімділігі бағаланатын ақпараттың көлемі мен құрылымы;

- ақпарат көздері;

- ақпаратты жинау, өңдеу технологиясы және алынған ақпаратты талдау тәртібі мен жиілігі.

Бюджеттік бағдарламалардың тиімділігін бағалау нәтижелері бойынша негізгі менеджерлер өз өкілеттіктері шеңберінде бюджет шығыстарының тиімділігін арттыру бойынша шаралар қабылдайды және жүзеге асырады.

Бюджеттік заңнаманың сақталуына қаржылық бақылауды жүзеге асыруға уәкілетті атқарушы органдардың қорытындыларын қоса алғанда, бюджеттік бағдарламаларды бағалаудың нәтижелері, қорытындысы белгіленген тәртіппен, ағымдағы бюджеттік кезеңнің бюджеттік тапсырмаларына өзгерістер, жоспарлы бюджет жобасына тиісті ұсыныстар енгізу, шешім қабылдау үшін негіз болып табылады.

Бюджеттік бағдарламаларды бағалау тиімділігі мыналарды талдау арқылы жүзеге асырылады:

1) бюджеттік бағдарламаның елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының басым бағыттарына және экономиканың жекелеген салаларына (қызмет салалары, аймақ) сәйкес келуі;

2) бюджеттік бағдарламаның жоспарланған екі бюджеттік кезеңге арналған бас менеджердің іс-шаралар жоспарына сәйкес келуі;

3) бюджеттік бағдарламаның негізінде оның орындалуы көзделген нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігі;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.