Фонтанды ұңғыманы компрессорлық әдіспен меңгеру

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Батыс Қазақстан инновациялық - технологиялық университеті
Инженерлік - технологиялық факультеті

Мұнай-газ ісі және салалық технологиялар кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖОБА

"Мұнай өндіру техникасы мен технологиясы" пәні
Тақырыбы: "Фонтанды ұңғыманы компрессорлық әдіспен меңгеру"

05070800 - Мұнай-газ ісі мамандығы бойынша

Орындаған:
НД-21 топ студенті Ақлимұлы О.

Ғылыми жетекшісі:
т.ғ.к., доцент Қ.А. Ихсанов

Орал, 2019

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3
1.
Теориялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4
1.1
Ұңғыманы меңгеру әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4
1.2
Үңғыманы меңгеруге арналған агрегаттар мен жабдықтар ... ... ... ...
4
1.3
Газлифтілі скважинаны пайдалану және қолданылатын құрал- жабдықтар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
6
1.4
Лифт диаметрін және фонтандық скважинаны пайдаланудың режимін таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8
1.5
Газлифтілі көтергіштің диаметрін табу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
11
2.
Есептеу-талдау бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
13
2.1
Ұңғыманы компрессорлық әдіспен меңгеруді есептеу ... ... ... ... ... ...
13
2.2
Берiлген жағдайдағы қажеттi көрсеткiштердi есептеймiз ... ... ... ... ...
15
3.
Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .
20
3.1
Еңбекті қорғау ережелері және техника қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... .
20
3.2
Денсаулыққа зиян келтіретін факторлар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... .
21
3.3
Технологиялық процеске қатысушы зиянды және жарылғыш заттар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
23
3.4
Қоршаған ортаны қорғау шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
24

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
26

Қолданылған әдебиеттер тізімі
27

Кіріспе

Қазақстан Республикасы - мұнай-газ және газдыконденсат кен орындарына өте бай мемлекеттердің бірі. Осындай көп орындардың басым көпшілігі Республиканың батыс бөлігінде орналасқан. Сонымен қатар осы батыста әлі де жаңа мұнай-газ кен орындары ашылуда.
Менің курстық жобамда фонтанды ұңғыманы компрессорлық әдіспен меңгеру артықшылықтары мен фонтанды пайдалану кезіндегі қиындықтарға сипаттама беріліп, қиындықтармен күресудің жолдары қарастырылған. Ал жобаның мақсаты - фонтанды пайдалану кезіндегі қиындықтарды дер кезінде анықтап, олармен күресудің жолдарын сипаттау.
Фонтанды пайдалану әдісі кен орнын игерудің негізгі әдісі десе де болады, өйткені мұнайдың негізгі бөлігі осы әдіспен игеру кезінде алынады. Ал скважиналардың белгілі бір себептермен тұрып қалуы кен орнын игерудің тиімділігін төмендетеді. Сондықтан маман скважина өнімділігінің төмендеу немесе белгілі бір қиындықтардың туындау себебін дер кезінде анықтай білуі тиіс. Ол үшін мұнайды өндірудің негізгі параметрлерінің (қысым, шығым) өзгеру себептері мен өзгеру жағдайларын жатқа білуі қажет. Сонымен қатар себебі анықталғаннан кейін қиындықтың түріне байланысты шешім қабылдап, оны жоюдың амалдарын қарастыруы қажет.
Ұңғымалардан мұнайды шығару мынадай үш тәсілдің бірімен жүзеге асады: бұрқақты, компрессорлық (газ-лифттік) немесе терең сорғылық. Бұрқақтық тәсілде мұнай жер бетіне қабат энергиясының қысымы мен шығарылады. Мұнай өндірудің бұрқақтың тәсілі ұңғымаларды пайдаланудың алғашқы мерзімдерінде басым болады; ол экономикалық тұрғыдан тиімді, сырттан энергияның көпшығының қажет етпейді.
Уақыт өткен сайын қабаттағы мұнай қысымын мұнайдың өздігінен бетке көтерілуіне жеткіліксіз болып қалады. Мұндай кезде бұрқақтық әдістің орнына компрессорлық немесе газлифттік әдіс қолданылады. Үңғымаға концентрлі етіп (бірінің ішіне бірін) құбырлардың екі бағанасын түсіреді, пайда болған сақиналық кеңістік арқылы, мұнай мен араласып оның жер бетіне көтерілуіне көмектесетін, көмірсутектік газ айдайды. Қабаттағы мұнай қорының азаюынан ондағы мұнай қысымы өте төмен болып, компрессорлық тәсілдің де тиімділігі төмендейді, газды көп айдауға тура келеді, ал мұнайдың алынуы айтарлықтай аз болып қалады. Бұл жағдайда мұнайды өндіру үшін терең сорғылық тәсіл қолданылады. Мұнай ұңғымаларын терең сорғылық пайдалану тәсілі кезінде қарнақты терең сорғылар мен батырылған орталықтан тепкіш электрлік сорғылар қолданылады. Ұңғымаларды пайдаланудың соңғы екі тәсілін (газ-лифттік және тереңсорғылық) шартты түрде механикаландырылған тәсілдер деп атайды. Барлық газ ұңғымалары тек бұрқақтық тәсіл мен пайдаланылады, яғни кез келген қатты қысымда қабаттан газды алу үшін механизмдерді қолданбайды.

1 Теориялық бөлім

1.1 Ұңғыманы меңгеру әдістері

Ұңғыманы пайдалану кезінде, мұнайды немесе газ бен мұнай қоспасын ұңғыма түбінен жер бетіне шығару үшін табиғи қабат энергиясы арқылы жүзеге асырылса фонтанды әдіс деп аталады.
Егерде ұңғыма оқпанындағы сұйық бағанасының қысымы қабат қысымынан кіші және ұңғыманың түп аймағы ластанбаған болса (ұңғыма оқпанымен қабат арасы тесіліп бір бірімен байланыстырылған жағдайда) сұйық көтеріліп жер бетіне ұңғыма сағасынан асып құйылады, яғни ұңғымыдан фонтан атқылайды деп түсінеміз. Фонтандау келесі әсерлерден болуы мүмкін:
- гидростатикалық орыннан;
- газдың ұлғаю энергиясынан;
- немесе осы екеуінің біріккен энергиясынан.
Сұйықты көтеріп шығару тек қана қабаттың гидростатикалық қысымы есебінен жүзеге асуы, мұнай ұңғымаларын пайдалану тәжирибесінде сирек кездеседі. Бұл қабат жағдайындағы мұнайда газ өте аз болғанда және кабат қысымы ұңғымадағы сұйықтың бағанасының қысымынан біраз басым болғанда байқалады. Ұңғыманың бұл фонтандауын - артезианды деп атаймыз.
Көбінесе ұңғыманың фонтандауы, қабаттағы мұнай мен бірге болатын еріген газдың әсерінен болуы мүмкін. Қабатқа бұрғыланған ұңғыманы пайдаланғанда, көтеріліп келе жатқан құбырдың ішінде қысым қанығу қысымынан төмен түскенде мұнайдан газ бөліне бастайды. Бұл жағдайда ұңғыма бойымен мұнайдың көтеріліуі гидростатикалық арының әсерінен және де ұңғыма оқпанның жоғарысында бөлінетін тығыздалған газ энергиясының әсерінен болады. Фонтандаудың осы түрін газлифтілі деп атаймыз.
Қысым мұнайдың газға қанығу қысымына тең болған тереңдіктен бастап мұнайдан еріген газ көбіктер ретінде босатылып шыға бастайды. Жоғарыға ұңғыма сағасына қарай жылжыған сайын көбіктерге әсер ететін қысым азая түсіп көбіктердің көлемі ұлғайып сұйықпен газдың тығыздығы кішірееді.Жалпы газ сұйық қоспаның бағанасының қысымы азайып, ұңғыма түбіндегі қысым қабат қысымынан кішірейіп, ұңғымадағы сұйық өз өзінен жер бетіне шығып құйылып ұңғыманың фонтандауын келтіреді.

1.2 Үңғыманы меңгеруге арналған агрегаттар мен жабдықтар

Газ және мұнай ұңғымасын газлифтілі, фонтандық әдістері мен пайдалану кезінде, жер үстінде және жер астына-ұңғыма оқпанына түсірілетін құрал-жабдықтар қолданылады. Бұл жабдықтардың мақсаты: бекітілген режимде, керекті шығынды өндіру; ұңғымада өткізілетін технологиялық үрдістерді, қоршаған аймақтың ластануын және ашық фонтандауын болдырмауын, қамтамасыз етуі қажет.
Басқа да тәсілдерде сияқты, пайдаланудың фонтанда әдіс кезінде де сұйық пен гады жер бетіне көтеру үрдісі диаметрі үлкен емес құбыр бойымен жүреді, олар ұңғымаға пайдаланудың алдында түсіріліп орнатылады. Бұл құбырларды сорапты-компрессорлы (СКҚ) деп атаймыз.
Стандарт бойынша сорапты-компрессорлық құбырлар (СКҚ) келесі сыртқы диаметрімен: 33, 42, 48, 60, 73, 89, 102 және 114 мм болып жасалынады, қабырғасының қалыңдығы 3,5-тен 8 мм дейін өзгереді. Бір түйір құбырдың ұзындығы орташа 8 м. болады.
Құбырлар тігіссіз (бесшовный) түрде, яғни біркелкі мықты маркалы болаттан созылып жасалады. Фонтанды әдістерде жиі қолданылатын (СКҚ) құбырлардың диаметрі 60, 73 және 89мм, ал шығымы үлкен ұңғымаларды - диаметрлері 102 және 114мм. Құбыр диаметрін ұңғыманың терендігіне, қабат қысымына, пайдалану шартына және қажетті шығымға байланысты тәжірибе арқылы тауып тағайындайды. Құбырлар пайдалану тізбегінің фильтріне дейін түсіріледі.
Фонтанды пайдалану әдіс кезінде СКҚ-нің қажеттіліктері:
1) Ұңғыманы менгеру кезіндегі жұмыстарды жеңілдетеді, өйткені бір- біріне байланыссыз екі канал (көтеруге арналған құбыріші және сақиналы кеңістік) ұңғыма оқпанындағы сазды қоспаны жеңілірек сұйыққа (су, мұнай) алмастыруға мүмкіндік береді.
2) Газдың кеңу энергиясын тиімді қолдануға, өйткені қоспаның канал бойымен көтерілген мезгілдегі үйкеліске жұмсалатын қысымның мөлшері (көтеру құбырының) қима ауданы аз болған сайын газдың сырғанап ығысуына байланысты азая түседі. Көтеруге арналған құбырлардың неғұрлым кішілеу диаметрін қолдану - шығымы аздау ұңғымалардың фонтандау уақытын созудың бір шарасы екені белгілі.
3) Ұңғыма түбінде құм тығынының пайда болмауына әсер етеді, өйткені кіші қимасы бар құбыр ішінде газмұнай ағынының жылдамдығы жоғары болғандықтан ұңғымадағы құм жер бетіне шығарылуы мүмкін.
4) Мұнай өндіру үрдісінде пайда болатын парафин шөгіндісімен күресуді жеңілдетеді, өйткені екі каналды пайдаланып ыстық заттарды айдап шөгінділерді жер бетіне шығаруға болады.
Жер үсті жабдықтары
Фонтанды ұңғыманың сағасы мықты болаттан жасалған фотандық арматура мен жабдықталады.Ол фонтан шыршасынан және құбырлы басынан құралады. Фонтандық арматура ұңғыма сағасын саңлаусыз мықтап бекіту және керекті технологиялық үрдісін жүргізу үшін, оның пайдалану режимін бақылау үшін арналған. Олар келесі жұмыс істеу қысымына жасалады: 7, 14, 21, 35, 70 және 105 МПа. Егерде, қысым 21 МПа кем болған кезде, жабатын тиек ретінде, тығынды кран қолданылады, жоғары қысымдарда - арнайы қолмен, автоматпен немесе гидравлика күшімен қозғалып, жабылатын ысырмалар (задвижка) орнатылады.

1.3 Газлифтілі скважинаны пайдалану және қолданылатын құрал -жабдықтар

Қабаттан келетін немесе жер үстінен нығыздалып айдаланатын газ газлифтілі әдіспен пайдалануымызда, скважина өнімінің ағынына қосылып беріледі. Бұл кезде, газсұйық қоспасының тығыздығы кішірейіп, түбіндегі қысымы, берілген өнім шығынын алуда және жинақ пунктіне тасымалдауға жететіндей болады.
Компрессорлы және компрессорсыз, газлифтілі пайдалану әдістерді ажыратамыз. Бірінші жағдайда, компрессорлық станцияларда сығылып (нығыздалып) дайындалады, ал екінші жағдайда, агент ретінде кен орнының газы, табиғи қысыммен беріледі. Компрессорсыз газлифтілі әдіске - скважина ішіндегі газлифт әдісі жатады. Бұл әдісте мұнайды көтеру үшін, осы скважинаның өзімен ашылған газды қабатының газ энергиясы қолданылады.
Үздіксіз немесе мезгіл-мезгіл пайдалану режимдерін айырамыз. Мезгіл-мезгіл пайдалану режимінде, скважина бір мезгіл тоқталады, бұл уақыттың арасында, сұйық көтергіште жиналғаннан кейін, скважинаға қысыммен агент беріліп, жер бетінде мезгіл-мезгіл үрленіп шығарылады.
Газлифтілі пайдалану әдісінің, басқа механизацияланған әдістерден ерекшелігі келесіде: құрал-жабдықтарының және оларды қолданудың қарапайымдылығы; жөндеу аралық мерзімінің біраздылығы; пайдалану коэффициентінің және сұйықты шығару (өнімінің) шығымының молдығы (бірнеше ондық өлшемінен 1800мтауел-дейін); көлбеу скважиналарда пайдалану мүмкінділігі; скважина өнімінде, газдың болғанына немесе құмның болғанына, қарамайтын әдісті қолдану мүмкіндігі. Әдістің жетістіктеріне, келесілер жатады - алғашқыда газ бөлетін жүйелерді немесе компрессорлық, станция салу үшін, күрделі қаржыландырудың көп мол болғандығы; түптегі қысым аз болған жағдайда пайдалы әсер коэффициентінің (ПӘК) аз болғандығы; меншікті энергия шығынының үлкендігі. Сондықтан, газлифтілі әдісті, қабат қысымы және көлемі үлкен кен орындарда, өнімділік коэффициенті біршама үлкен скважиналарда пайдаланған жөн.
Практикада келесі көтергіштер түрлерін қолданады:
- Бір қатарлы, құбыр сақиналары арқылы жұмыс әпенді берілетін;
- Егер скважина өнімі үлкен шығымды және оның ішінде тоттану әрекетіне немесе құбырлар сақинасында жиналып қалатын тұздар мен асфалтты смолалы заттар болмаған жағдайда - бір қатарлы, СКҚ бойымен агент берілетін;
Екі қатарлы - скважинадағы бекітілген құбырда саңылақ болғанда немесе құм болғанда
.Егерде, сығылған газ берілетін СКҚ-ға құм келетін болса, ол құбырға диаметрі кішірек құйыршық (хвостовик) бекітіліп жіберіледі (1.1 сурет). Бұл құйыршық, қоспаның қозғалу жылдамдығын, құбыр тізбегінің басында ұлғайтып, құм мен судың скважина түбінде жиналмай сыртқа шығуын қамтамасыз етеді.

Мұнай өнімін алу үшін үздіксіз газлифтілі әдісінде, сығылған газды жер үстінен беру үшін қолданылып, пайдаланатын, Л-типті (тік скважиналар үшін), Л-типті (көлбеу бағытты скважиналарға арналған) кондырғылар - газды сақиналар (кольцевое) арқылы айдап беретін, бір қатарлы көтергіштер жабдықтылған. Соңғы жабдықтар арқылы, скважинаны автоматты түрде жіберіп, керекті режимде пайдалану үшін қолданылады. Газлифтілі клапындар, СКҚ көтермей-ақ, қанатты техника жабдықтарының көмегімен орнына салынып, алынады. СКҚ диаметрі 60, 70 және 89 мм болады, сұйықты алу шығымына 120, 300 және 700м3тауел, сәйкес келеді.

1.1- сурет. Екіқатарлы көтергіштің схемасы
L - көтергіштің ұзындығы; һ' - көтергіштің динамикалық деңгейге бататын тереңдігі.

Өндірістегі компрессорлық станциялар, негізінде поршендық ГКМ және ГКН типті газмотокомпрессорлар және үлкен өнімді ортадан тепкіш компрессорлар мен жабдықталған. Скважинаны игеріп жіберу үшін және кейбір жөндеу жұмыстарын істеу үшін, қозғалмалы компрессорлық установкалар қолданылады -1,6,-4,0 МПа қысым мен 3,5,-54 м3мин шығын мен агент айдайтын. Олар шаналарда, гусеницалы арбаларда, автоприцептерде орнатылады.
Компрессорлы және компрессорсыз газлифтілі әдістерде, жұмыс агентін алдын-ала дайындау қажет: газдан көмірсутекті фракциясын және конденсатын айырады, неге десеңіз олар, гидраттардың пайда болуына ықтимал жағдай жасайды. Коррозия шақыратын механикалық қоспаларды күкіртсутекті және басқа қоспалардан айырып дайындайды.
Гидраттың пайда болуына қарсы күрес үшін, ең қарапайым әдіс газды 95°C - қозғалмалы қыздыратын қондырғылар арқылы (150000 м3тауел),скважинаның сағасына, газ құбырының бойына немесе газ бөлетін пункт басынан қыздырып айдайды.
Газ компрессорлық станциялардан немесе газ дайындайтын комплекстен, газ бөлініп таралатын пунктке бағытталады. Мұндай пункттер біреу немесе бірнеше блоктардан құрастырылған, газ бөлетін ГР5-14 типті батарейден тұрады - 14 скважинаға арналған. Газ шығымын қолмен (инелі вентилдерді пайдаланып) немесе автоматты түрде (мембранды механизмы бар клапындер) реттеліп, қысымы өлшенеді. Бул пункттерде, бір жерден (бір ортадан) ингибиторларды, беттік әрекетті заттарды, (БӘЗ), т.с.с. косу үшін, дозалік (аз мөлшерлі) сораптарды қойып пайдаланады.

1.4 Лифт диаметрін және фонтандық скважинаны пайдаланудың режимін таңдау

Фонтанды скважиналардың жабдығы мен пайдалану режимін тандаудың графиктік тәсілін қарастырайық. Бұл тәсілді жаңа кен орындарын игеру берген кезде, мәні зор, өйткені істеп жатқан қорда, скважиналарда белгілі бір диаметрлі көтергіштер бар, оларды пайдаланудың режимін тәжірибе жолымен, штуцердің диаметрін өзгерте отырып анықтайды.Фонтандау мерзімін ұлғайтатын және скважина өнімін көбейтетін қажетті сорапты - компрессорлық құбыр (СКҚ) диаметрін анықтау үшін, графиктік әдісін қолданып табуымыз мүмкін. Әр түрлі сулану жағдайға және әртүрлі құбыр диаметріне арнайы сызылған номограммасының бірі 1-3 суретте көрсетілген (қабат, қысымын жасанды ұстап, игеріліп жатқан кең орындарында, егерде скважиналардың түбіндегі қысым РзРn, мұнайдың газға қаныққан қысымының көп болған жағдайда, газ факторы скважиналардан өндірілген өнім көлімінен байланысты емес).
Градиенттік қисықтар көмегімен, көтергіштің мінездеме қисықтары құрылып сызылады (скважина сағасындағы қысымды бір қалыпты ұстап тұрғанда, оның өнімінен (дебитінен) көтергіштің башмағындағы қысым байланысын (қатынастарын) көрсетеді), әртүрлі құбыр кен орындарын игергенде қолданатын диаметрлерге.
Есепті жеңілдету үшін, көтергіштің L ұзындығын біргей ( тұрақты) деп қабылдайды ( мысалы, скважинаның сағасынан СКҚ сүзбесінің ең жоғарғы тесігіне дейінгі минималды ұзындық). Скважина - көтергіш жүйесінің шығынын табу үшін, қабаттағы қысымды және скважина түбіндегі қысым бірдеңгейге L-ұзындығына келтіріліп, есептеледі. Көтергіштердің сипаттама (мінездеме) қисықтары, скважинадағы қысым Pyl , Py2 және Ру3-ке тең болғандағы жағдайда 1-3 суретте келтірілген. Мұндай тұрғызу, скважина сағасындағы қысым Pyl- ге тең болғанда 1-2 суретте көрсетілген.
Скважина сағасынан L терендігінде орналасқан башмактағы қысымын Рб1 - Q1 шығынына сызылған қисығы арқылы, Ру1 - дің мәнін біле отырып графиктен табамыз (1-2 сурет). Табылған Q1 және Рб1 координаттарын 1-3суретте 1-ші нүктеге түсіреміз. Сосын 1-3 суреттен башмактағы Рб2 қысымын Q2 шығымына сәйкес қылып тауып, (1-3 суретті қара) 2-ші нүктені табамыз. Сөйтіп сол сияқты Q3 Q4 Q5 - шығындарына сәйкес башмақтағы Рб3 Рб4 Рб5 қысымдарын тауып (1-3 суретті қара) 3,4,5 - ші нүктені түсіреміз. (Скважина сағасындағы қысым Руl-ге тең болғанда) табылған нүктелерді бір - бірімен қосып, көтергіштің мінездеме қисығын тұрғызамыз. Осындай қисықтарды, әртүрлі диаметрлі және әртүрлі сағадағы қысымдан үшін сызып графикте (1-2 сурет) түсіреді.

1.2 -сурет. Лифт бойымен қысымның таралуының қисықтары

1.3-сурет. (d=const, L=const) көтергіштің мінездеме есептелген қисықтары

Фонтандық құбыр диаметрін таңдау. Бір кен орнының өзінде керекті шығын алу үшін, скважиналарға әр түрлі диаметрлі СКҚ түсіріп пайдаланады. Неге десеңіз скважиналар шығымы (дебиті) әртүрлі болуы мүмкін, өнімді қабат бір келкі болмағандықтан және бірнеше обьектінің кен аумағына бірдей тарамағандықтан - бір скважина мен игеріліп пайдаланылады.
Фонтандық құбыр диаметрлерін график арқылы табамыз. Газ сұйықты көтергіштердің мінездеме қисықтарының графигі, кен орнын игеру үрдісінде пайдаланатын әртүрлі құбыр диаметріне сызылып құрылған.
Қисықтар сағадағы қысым өнімді жинап тасымалдау пунктіне дейін жеткізетін, минималды өлшемде сызылған. Осы графиктің ішінде, өнімді қабаттың индикаторлық қисығы да сызылып қосылады (1-4 сурет).

1.4 - сурет. Қысымның шығынына байланысты қисықтар (лифтің диаметрін табу үшін)

Мұнда: Ординат өсінде игеру проектісінде қарастырылған Р3 түпкі қысымын және қабат қысымының Pпл башмақ деңгейіне келтірілген мәндері белгіленеді. Р3 өлшемінен горизонтал жүргізіледі, оның мінездеме қисықтары мен қиылысқан нүктелерді Рпл нүктесімен түзу сызықтар мен қосамыз - олар индикаторлық деп аталады. Мінездеме қисықтарының индикаторлық түзу сызықтар мен қиылысқан нүктелері - қабат пен газ сұйықты көтергішті бірігіп бір шартта жұмыс істеу нүктесі. 1-4 суреттен көретініміз скважинаның өтімділік коэффициенті ұлғайған сайын көтергіштін диаметрін де ұлғайту керек.
Егерде, 1-4 суретте көрсетілген фонтандық диаметрлер құбырларын кен орнын игергендегі скважиналарда пайдалансақ:скважинаны зерттеу мәліметтері бойынша табылған өнімділік коэффициент К = К1 болса, скважинаға диаметрі d=60мм құбырлар түсіріледі; егерде K1 = К = K2 - d=73мм; K2=K=K3-d=89мм болса. Ал, егерде KK3 болса, керекті шығын, диаметрі d=89 мм - тең көтергішпен қанағаттандырылмайды. Сондықтан, одан үлкен диаметрлі құбыр қолдануымыз керек немесе скважинаны сақиналы алаңмен (кольцевое пространство) пайдаланып өнім алуға болады.
Скважинаны пайдалану режимін тағайындау. Айтылған әрекеттерді қолданып, табылған диаметрлі фонтандық құбырды скважинаға түсіріп, жинау жүйесіне қосылып зерттеледі. Құрастырып сызылған, индикаторлық қисықты (1), таңдап алынған белгілі диаметрлі көтергіштің мінездемелер қисықтары ұясының үстіне салып құрастырады. Индикаторлық түзу сызықты жүргізген мерзімде, қысым, башмақ деңгейіне келтіріліп есептеледі.

1.5 Газлифтілі көтергіштің диаметрін табу

Кен орнындағы газлифтілі түрін және жұмысшы қысымын ( газды айдау қысымын) тағайындағаннан кейін, газлифтілі скажинаны пайдалану режимін тауып, құрал - жабдықтарын тандауға кіріседі. Сондықтан, жоспарланған шығымы (өнімі) және өнімінің сулануы белгілі скважинаға көтергіштің тиімді (оптималды) диаметрін, газды айдау тереңдігін және сол газдың шығынын таңдап, тағайындауымыз керек. Есептеуді, скважинаны пайдалану шартына сәйкес қып, әртүрлі СКҚ диаметріне номограммаларды сызып тұрғызудан бастайды. Әр диаметрге төменде жазылғандай, графикалық әрекеттерді жүргізеді.
Жұмысшы агенті айдалатын сақиналы аймақтағы қысымның өзгеру, түзу сызығын 2-ші нүктесі,PМ арқылы жүргізеді. Бұл сызықты Р тереңдігіне келесі барометрлік формула арқылы есептейді:

P3=PyeprHZRT=Pye3,41·10-3prHZT=Pyes (1.1)

мұндағы: Р3 және Ру - скважинаның түбі мен сағасындағы қысым, МПа; Р1-газдың қатынасы, тығыздығы (өлшемсіз мөлшер); H- скважина тереңдігі, м; z-газдың ең қатты сығылу коэффициентінің орташа мәні; Т-скважинадағы орташа температура, К; q-газ шығымы м3 с.
Сосын, А нүктесі мен Ру нүктесі аркылы өтетін қисықты, номограммаға қалыптастырып, Н тереңдік өсінің бойымен, төмен қарай жылжытып отырып (Ру нүктесі, қисықтарды Г - сының мәні көлбеу бағытында кесіп отырады). Ру және А нүктесі арқылы өтетін қисыққа барып тірелгенше. Табылған қызықты калькаға түсіріп, сызып аламыз (1-5 суреттегі 3-ші қисық).
Сағадағы қысым баяу (аз) болғанда Ру нүктесі, әдетте, минималды градиенті бар қисыққа барып тіркеледі. Бұл жағдайда, Ру және А нүктелер арқылы өтетін қисық, осы минималды градиенті бар номограммадағы бір қисықпен сәйкес болып табылады. Егерде, номограмма да ондай қисық табылмаса, оны интерполяция жолымен сызып табамыз. Табылған қисыққа міндетті түрде, әйтеуір газ сұйықтық Г қатынастың мәні сәйкес келеді.

1.5 сурет. Тереңдікке байланысты қысымның өзгеру қисығы

Осындай, графикалық әдісті, әртүрлі диаметрлі көтергіштерге жасайды. Солардың ішінен ең кіші (минималды) мәні болған, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.