Ағылшын және қазақ тілдік саналарындағы уақыт концептісінің ерекшеліктері



Жұмыс түрі:  Курстық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:   
Министерство образования и науки
Республики Казахстан
Карагандинский Государственный университет
имени Е.А.Букетова

Кафедра Теории и методики иноязычной подготовки

КУРСОВАЯ РАБОТА
Ағылшын және қазақ тілдік саналарындағы уақыт концептісінің ерекшеліктері.

Выполнила: студентка группы КАус-32 заочного отделения Ф.И.О. Хуантай Ахмарал

Научный руководитель:
доцент кафедры ТиМИП
к.п.н., доцент Асанова Д.Н.

Караганды 2021
Курстық жұмыс тақырыбы: Ағылшын және қазақ тілдік саналарындағы уақыт концептісінің ерекшеліктері.

Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3 бет
1.1 "Концепт", "уақыт" терминдерінің мағынасы мен мазмұны ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5 бет
1.2 Уақыт ұғымы және ағылшын, орыс тілдеріндегі "уақыт" концепті ... ... 6 бет
1.3 Уақыт концептісі ғалам туралы білім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .7 бет
II тарау. Уақыт концептісінің философиялық негіздеріне сипаттама ... ...9 бет
2.1 Уақыт категориясын жүйелі түрде талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... .13 бет
2.2 "Уақыт" тұжырымдамасының мәдениетке және тіл арқылы жеке адамдардың дүниетанымына әсер ету ерекшеліктерін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17 бет

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19бет

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...20 бет

Кіріспе
Әр түрлі халықтар әртүрлі мәдениеттерге ие. Кейбіреулері үйлерде, басқалары киіз үйлерде, кейбіреулері еденде, ал басқалары орындықтарда тұрады. Біз адамдардың таяқшалармен жейтінін көргенде таң қаламыз, өйткені сіз қасық немесе шанышқыны ала аласыз! Алайда, біз бұл басқа халықтың мәдениеті екенін түсінеміз. Әр түрлі халықтар адамға, оның ұлтына, тіліне немесе мәдениетіне, мысалы, уақытқа тәуелді емес объективті ұғымдарды әр түрлі бағалаған кезде аз түсініледі.
Уақыт-дерексіз ұғым. Бұл адамға байланысты емес. Уақытты тоқтатуға, кері бұруға, басып озуға болмайды. Бірақ адам оны сегменттерге бөліп, субъективті етті. Мысалы, бірдей" объективті " уақыт ұзақ немесе қысқа, жағымды немесе ауыр болуы мүмкін. Уақытты субъективті бағалау адамның жағдайына, оның көңіл-күйіне, жағдайға, компанияға, белгілі бір қоғамдағы уақытқа байланысты. Фразаларды есте сақтаңыз: уақыт созылады, уақыт ұшады, жақсы уақыт, қиын кезеңдер.
Осы зерттеу аясында әлемнің әртүрлі тілдік суреттерінде уақытты түсіну ерекшеліктері қарастырылады: орыс, ағылшын және т.б
Таңдалған тақырыптың өзектілігі осы уақытқа дейін мұндай салыстыру жүргізілмегендігімен анықталады, ал сығандар тілі әлемінің тілдік бейнесі әдетте зерттелмеген күйінде қалады.
Гипотеза: біз зерттеп жатқан әлемнің суреттері бір-бірімен байланысты деп санаймыз: сыған тілі жаңа үнді тіліне жатады, сондықтан барлық үнді-еуропалық тілдерге (орыс және ағылшын) байланысты. Сонымен қатар, олардың барлығы өз ерекшеліктерін сақтап қалды және бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленеді. Дәл осы факт әртүрлі лингвистикалық мәдениеттердің қандай қатынастарда ұқсас болатындығын және олардың арасындағы айырмашылықтарды анықтауға мүмкіндік береді.

Зерттеу нысаны ағылшын, орыс және сығандар тілдеріндегі "уақыт" ұғымының тілдік көрінісі болып табылады, ал зерттеу пәні ретінде олардың ағылшын, орыс және сығандар лингвомәдениеттеріндегі ұлттық-мәдени ерекшеліктерін анықтау қарастырылады.

Жұмыстың мақсаты-әлемнің ағылшын, орыс және сығандар тілдеріндегі "уақытты" қабылдаудағы жалпы және әртүрлі ерекшеліктерді іскерлік және бейресми қарым-қатынастағы өзекті мәселе ретінде қарастыру.

Жұмыстың міндеті:
* осы тақырып бойынша теориялық материалды зерттеу;

* орыс, ағылшын және сығандар уақытын салыстырыңыз;

* біздің халықтарымызда уақытқа қатысты ортақ және әртүрлі нәрсені табыңыз;

* осы тақырып бойынша оқушыларға сауалнама жүргізу;

* алынған мәліметтерді қорытындылау.

Зерттеу келесі әдістермен жүргізілді:
материалды іздеу;
сауалнама;
талдау және салыстыру;
жалпылау..
Жұмыстың практикалық маңыздылығы: осы жұмыстың нәтижелері біздің көпұлтты еліміз жағдайында әртүрлі халықтармен қарым-қатынас және коммуникация құру кезінде пайдалы болады.
Зерттеу жұмысы кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, ғылыми әдебиеттер тізімінен, дереккөздерден тұрады.
"Концепт"," уақыт "терминдерінің мағынасы мен мазмұны" бірінші тарауында" тұжырымдама "терминінің жалпы түсінігі берілген, 20 ғасырдағы лингвист ғалымдардың пікірлері талданған.
Екінші практикалық тарауда "ағылшын, орыс және сығандар мәдениетіндегі уақыт тұжырымдамасының көрінісі" ағылшын, орыс және сығандар тілдеріндегі "уақыт" тұжырымдамасының жұмыс істеу ерекшеліктерін көрсетеді.

Қорытындыда зерттеу нәтижелері мен қорытындылары жинақталады.

Библиографиялық тізімге ғылыми әдебиеттер мен дереккөздер кіреді.

"Концепт", "уақыт" терминдерінің мағынасы мен мазмұны
1.2 Уақыт ұғымы және ағылшын, орыс тілдеріндегі "уақыт" концепті
"Уақыт" ұғымын философиялық категорияларға, әртүрлі мәдениеттерге ортақ мағыналары бар мәдениеттің әмбебап категорияларына жатқызуға болады. Алайда, біздің осы тұжырымдаманы салыстырмалы зерттеуіміз әлемнің ағылшын, орыс және сығандар суреттеріндегі ерекшеліктерді анықтауға, "уақыт" ұғымының этномәдени ерекшелігін анықтауға бағытталған, ол әртүрлі жолмен түсініледі және ұлттық сипаттың ерекшелігі болып табылады. "Уақыт" ұғымы орыс мәдениетін, орыс адамының ұлттық менталитетін түсіну үшін өте маңызды. Бұл ұғым әртүрлі лексикографиялық көздерде кеңінен көрініс табады және түсіндіріледі. Орыс тіліндегі "уақыт" ұғымын зерттеу үшін біз "уақыт"сөздік мақалаларының мәліметтерін қарастырамыз және жинақтаймыз.

1. Уақыт материяның тіршілік етуінің негізгі формаларының бірі болып табылады, ол болмыстың ұзақтығын және әлемдегі барлық материалдық жүйелер мен процестердің күйлерінің өзгеру тізбегін білдіреді (философияда). Мысалы., Кеңістік пен уақыттың шексіздігі. Болу ұзақтығы. Өмірдің бұл түрі секундтармен, минуттармен, күндермен, жылдармен өлшенеді, барлық нәрселердің ұзақтығының өлшемі ретінде. Мысалы., Күн уақыты. Орташа тәуліктік уақыт.

2. Уақыт дегеніміз-жылдармен, айлармен, күндермен және т.б. өлшенетін болып жатқан немесе бар уақыттың ұзақтығы. мысалы. Анықтау бойынша мұғалім. Дәл уақыт сигналдарын жіберіңіз. Болып жатқан барлық оқиғалардың ұзақтығын өлшеу. Көп немесе аз ұзақ күндер, сағаттар жиынтығы. Мысалы., Іс уақыты, көңілді сағат.

3. Сағаттардың, күндердің, жылдардың, ғасырлардың дәйекті өзгеруі; бір нәрсе жасалатын немесе жасалуы мүмкін осы тізбектің белгілі бір бөлігі. Мысалы.. Уақыт өтіп жатыр. Уақыт баяу созылады.
4. Кәдімгі сабақтан бос сағаттар, күндер және т.б.; бос уақыт. Мысалы.. Менде уақыт жоқ.

5. Белгілі, белгілі сәт. Мысалы.. Отырыс уақыты белгіленбеген. Өтініш берген уақыттан бері бір ай өтті. Кесінді, аралық жүйелі түрде ауыстыру сағат, күн, жыл және т. б. Мысалы., Түскі ас уақыты.

6. Дәуір, адамзат өміріндегі кезең, кез-келген халық, мемлекет, қоғам және т.б., басқалардан ерекшеленеді. Мысалы.. Бақытты уақыт. Екатерина кезінде орыс флотының даңқы Қара теңізде жылады.

Әр түрлі сөздіктердегі "уақыт" бірлігі мен иллюстрациялық материалдардың мағыналарын анықтау арқылы орыс тілінде көп мағыналы "уақыт" өте бай мазмұнға ие екенін атап өтуге болады.

Орыс және сығандар тілдерін салыстыра отырып, біз сығандар тіліндегі зат есімдердің 2 классқа бөлінетінін анықтадық:

ежелгі, яғни ежелгі үнді сөздік қорына жататын, олардан қалыптасқан, сондай-ақ Еуропаға келгенге дейін Иран және армян тілдерінен алынған;

еуропалық тілдерден алынған, яғни. қазір Қоршаған халықтың тілдерінен алынған және белсенді түрде сіңірілген.

"Уақыт" сөзі қарызға алынған зат есімдер класына жатады, сондықтан ол орыс тілімен бірдей формада және мағынада қолданылады. Жиі кездестіруге болады нұсқасын сөздер - "время"

Біз алға қойған салыстырмалы талдау міндетін орындай отырып, әлемнің орыс және сығандар тілдік бейнесіндегі "уақыт" ұғымының ауызша көрінісін қарастырғаннан кейін, біз әлемнің ағылшын тілдік бейнесіндегі ұқсас Тұжырымдаманың қандай ұлттық-мәдени ерекшелігі бар екенін анықтауға тырысамыз.

Уақыт концептісі ғалам туралы білім
Уақыт концептісі ғалам туралы білім, оның ішінде уақыттың тілдегі көрінісі туралы білім мен шақ категориясында бас қосқан грамматикалық категориялар мен тұлғалар туралы тілдік білімдерден құралады. Яғни уақыт мәні морфологиялық жолмен беріліп, уақыт туралы энциклопедиялық білімнің тілде кодталу жолдарын білдіреді. Сол себепті уақыт концепті - морфологиялық жолмен берілетін, концептуалды деңгейдегі бірлік болумен қатар осы категорияға негіз болған концептінің бірлігі болып табылады. Жіктеуші концепт ретінде ол субъект мен тіл жүйесіне бағытталған. Шақ тұлғаларын таңдау арқылы сөйлеуші бір оқиғаны түрліше сипаттай алады. Сол себепті шақ категориясынан субъектінің ойы байқалады. Бұл шақ категориясының метатілінен де айқын байқалады. Бір оқиғаны баяндау үшін тілде түрлі тәсілдер қолданылады. Бұл концептуалдау үдерісіндегі тілдің қызметін көрсетеді. Осы шақ тұлғалары арқылы уақыт концептінің мазмұнындағы сөйлеп тұрған кезде орындалып жатқан іс-әрекет сипаты актуалданады. Соның негізінде грамматикалық шақ категориясы қалыптасады. Мысалы: Ақбілектің жанын жынның ойнағындай ойраңдапкеткен озбыр омырау өксіктікүндер орыс мінген аттардың аяғымен бірге алыстап бара жатты (Ж.Аймауытұлы) немесе ағылшын тілінде мысал беретін болсақ: We always do our shopping at Greenway. Бұл мысалда көріп тұрғанымыздай қазақ және ағылшын тілдеріндегі шақ категориясының жасалу жолдарының әр түрлілігі, яғни ағылшын тіліндегі осы шақ категориясы "ing" жалғауы арқылы беріледі. Сөйлем-сөйлесімде осы шақ мәні қосымша лингвистикалық факторлардың әсерімен нақтылана түседі. Сол арқылы уақыт негізгі концептінің концептуалды мазмұны түзіліп, грамматикалық, лексика-грамматикалық сипатты мәндер қалыптасады: нақ осы шақ, ауыспалы осы шақ.
Лингвистикалық уақыт, кең мағынада уақыттың қатынасын бейнелейді, темпоральды (А.В.Бондарко терминологиясы бойынша) терминімен белгіленеді, өзіне мына микрокатегорияларды қосады, олар презенттілік, претеритность, футуральность
Линвистикалық уақыт, грамматикалық категория негізінде ерте уақыттан бері зерттеліп келеді және шақ түрлерін жүйелегенде лингвисттер екі ұстанымды: шақ формасының жүйелері дихотомикалық және трихомотикалық көзқарасты ұстанады. Ал грамматикалық уақытқа келетін болсақ, ол гнесеологикалық уақыттың тілде көрініс табуы. Тілдік уақыттың формалары деп біз уақыт қатынасын (морфологиялық,синтакстикалық,лекси калық, мәнмәтіндік) жеткізу үшін тілдегі алуан түрлі жиі қолданылып тұратын әрекеттерді айтамыз. Етістіктің шақ формалары (синтаксикалық және аналитикалық) тілдегі уақыт формасын көрсетеді. Грамматикалық уақыттың мәселесі лингвистикада әр алуан көз қараспен, әр алуан тілдік материалда, әр алуан тілдік деңгейде зерттеледі. Етістіктің уақыт формасын зерттеу (етістіктің уақыт шақтарының жиынтығы) - темпоральдықтың бір бөлігі, етістік морфологиясымен бейнеленген,етістіктің уақыт формаларын зерттеумен шектеледі,яғни лингвистикалық уақыттың басты өзегі ретінде.
Лингвистика ғылым саласында, лингвистикалық уақыттың мәселесін әр түрлі жолдармен, әр түрлі тілдік деректермен, әр түрлі тілдік деңгеймен қарастырады. В.Г.Гактың анықтамасы бойынша, тілдің семантикалық құрылымында уақыт мәселесі айқын ұлттық емес (ноэтнический) аумағында қарастырылады, бұл темпоральды және грамматикалық түрін байланыстырады және бұл құбылысты ішкі және сыртқы құрылымнан тұратын уақыт кеңістігі деп атаған жөн дейді.

II тарау. Уақыт концептісінің философиялық негіздеріне сипаттама
Уақыт дегеніміз не? Бұл сұрақ адамдарды ежелден-ақ қызықтырған. Уақыт туралы ойлар ежелгі антикалық философиядан бастау алады. Уақыт ұғымы антикалық философияда мифологиялық тұрғыдан емес, жүйелі түрде, танымдық, физикалық, табиғи, тарихи т.б. аспектілерде сарапқа салынып, ғылыми деңгейде қарастырылды. Уақыттың тылсым табиғатын ашуға, оның мән-мазмұнын танып-білуге ұмтылушылық ірі ойшыл-философтардың адамзат қоғамын, оның тіршілік ету кеңістігін, өмір сүру уақытын, материалдық болмысын тануға деген қызығушылығы еді. Яғни адамның қоғамдық санадағы уақыт туралы ой-толғамдары, таным-түсініктері адам уақытты қалай түсінеді, оны қалай сезінеді деген сұрауға жауап іздеу негізінде қалыптасқан. Сол себепті уақыттың объективтілігі дегенді субъективтіліктен (адам танымынан) тыс қарастыра алмаймыз, осы тұрғыдан зерттеу жұмысымыздың антропоөзектік мазмұны ашыла түспек.
Уақыт көзбен көріп, қолмен ұстауға болатын зат емес, оны тек ой арқылы ғана түсіне аламыз. Бір қарағанда қарапайым тұрмыста уақыттың мәнін түсіну оп-оңай көрінгенмен, оның физикалық, философиялық мәнін ұғыну өте күрделі мәселе, академик А.Е.Ферсман уақытты ең оңай және ең күрделі ұғым десе, Гераклит заттардың ішіндегі ең соңғы және ең алғашқысы, оның өз ішінде мәні бар, ол өзі бар да, жоқ нәрсе дейді. Б.э.д. төрт жүз жыл бұрын бізді қоршаған табиғат ішіндегі белгісіздердің белгісізі ол - уақыт. Уақыт деген не, оны қалай басқаруға болады, бұны ешкім білген емес, - деген ежелгі грек философы Аристотельдің уақыт туралы ойлары бойынша, уақыт қозғалыспен тығыз байланысты, бірақ оған тең емес. Уақыт қозғалыс санын көрсетеді. Қозғалыс - бүкіл болмыстағы дүниенің өмір сүру тәсілі болса, кеңістік пен уақыт - қозғалыстағы дүниенің формасы. Яғни материяның тіршілік ету тәсілі қозғалыс болған болса, онда қозғалыс өзін кеңістік пен уақыт формасында айқындайды. Кеңістік пен уақытты қозғалыстың көріну формалары десе болады. Уақыт пен кеңістік материяның өмір сүруінің формасы болуымен қатар, материядан тысқары кеңістік пен уақыт та болмайды, сол сияқты материясыз кеңістік пен уақыт та болмайды. Әрбір құбылыс белгілі бір орында және белгілі бір уақытта өтеді. Бірақ кеңістікте уақыттан тыс немесе белгілі бір уақытта кеңістіктен тыс құбылыс бола алмайды. Материалисттік философия кеңістік пен уақытты адамдардың ойлауынан тыс, материяның объективтік формалары деп қарастырады әрі олардың бір-бірінен бөлінбестей бірлікте екенін мойындайды. Уақыт пен кеңістік материяның өмір суруінің формасы ретінде мынадай ортақ сипаттарға ие: кеңістік пен уақыт, біріншіден, объективті, санадан тыс, оған тәуелсіз өмір сүреді. Екіншіден, материя мәңгі өмір сүретіндіктен, бұлар да мәңгілік. Үшіншіден, уақыт пен кеңістіктің шегі де шеті де жоқ. Алайда уақыт пен кеңістік материяның өмір сүру формасы болғанмен, олар оның өмір сүруінің әртүрлі формалары. Сол себепті олар ортақ қасиеттері бола тұра, бір-бірінен мына қасиеттері арқылы ерекшеленеді: уақыт - бір өлшемді, бір бағытты болса, кеңістік - үш өлшемді (ұзындық, ен, биіктік) болады.Философ ғалым Серік Мырзалы кеңістік пен уақыттың табиғаты жөнінде ерте кезден бастап екі көзқарас қалыптасқандығын айтады. Олар: субстанциализм - кеңістік пен уақытты дүниенің алғашқы формалары ретінде қарайды және релятивизм (салыстырмалы) - кеңістік пен уақыт қозғалып жатқан неше түрлі материалдық объектілердің формалары, соған бағынышты. Классикалық механиканың негізін салған Ньютон да кеңістік пен уақыттың объективтілігін мойындағанмен, олар қозғалушы материяға тәуелсіз өмір сүреді, мүлдем өзгермейді, және бір-бірімен байланысы жоқ абсолют деп санады. Ньютон гравитация (тарту) заңдарын ашу негізінде алыстан әрекет ету теориясын жасады. Оның теориясы бойынша, дүниежүзілік тарту күші ғарышта сол сәтте тікелей шексіз тарап, объектілерге өз әсерін тигізеді. Сондықтан уақыт ғарышта барлық жерде біркелкі. Уақыт пен кеңістік туралы ендігі бір назар аударарлық мәселе - олардың белгілі философ Канттың түсіндіруіндегідей, санада ғана өмір сүретін бір нәрсе ме, әлде адам санасынан тыс ақиқат өмірдегі бар нәрсе ме деген мәселе.

Кездесу уақытын, қоңырауды және т.б. тағайындау үшін қолданылатын орыс сөздері ағылшын тілінде сөйлейтін адамдарды таң қалдырады. Сонымен, кездесуді тағайындағаннан кейін, орыс халқы міндетті түрде: "уақытты нақтылау үшін әлі де қоңырау шаламыз"дейді. Ағылшын үшін бұл түсініксіз - неге нақтылау керек? Өйткені, оның санасында уақыт үнемі. Ағылшын тілінде "қоңырау шалу" етістігі жоқ. Ресейде олар біреуді күтіп: "ол сағат үште болады"деп жиі айтады. Ағылшын тілінде he 'll be back at three оның дәл үште болатынын білдіреді, ал he' ll be be by three адамның үшке дейін келе алатындығын білдіреді, бірақ кейінірек болмайды. Ал егер бұл адам айналысып, пайдаланылады модальная нысаны етістік: Не should be back at three.
Әрі қарай, ағылшын тіліндегі "time" аудармасын ағылшын тіліндегі тұрақты өрнектер призмасы арқылы қарастыруды ұсынамыз.

1. Old Father Time-атасы уақыт; уақытты бейнелейтін сұр шашты ақсақал британдықтардың қолында қиғаш және сағат шыны тәрізді көрінеді. Орыс мәдениетінде "уақыт" түсініксіз, материалдық емес және жылдам нәрсе болып көрінеді, ол нақты ештеңемен бейнеленбейді. Бұл өрнектің мағынасын түсіндіруге тырысқанда және "коса" немесе "Сағат Шыны" сөздерін еске түсіргенде, орыс адамы үшін алғашқы қауымдастықтардың бірі - "өлім", бірақ ағылшындар үшін "уақыт" емес. Сығандардың орыс халқына ұқсас бірлестіктері бар, сондықтан егер сығандар отбасында туысы қайтыс болса, олар өтіп бара жатқан адамдардан: "қанша уақыт?"Осылайша олар үйден қиындық тудырады деп сенеді.

2. Time is money - "уақыт-ақша", жаһандану және нарықтық қатынастардың дамуы нәтижесінде орыс тіліне енген ағылшын тіліндегі өрнек. Орыс тілінде "уақыт қымбат" деген мағынаға ұқсас өрнек бар, бірақ бұл жағдайда "қымбат" кез-келген материалдық байлыққа немесе ақшаға байланысты емес, сөздіктердегі синоним-бұл "қасиетті" және "уақыт" сөзі құнды деп түсініледі. Сығандар бұл өрнекті де қолданады: Жалқау ЛОВЕ.

3. уақыт үшін ойнау - "уақытты алуға тырысу, уақытты кешіктіру"мағынасында біраз уақыт ойнау. "Уақытша ойнау" деген сөзбе - сөз аударма орыс тілінде "кейбіреулерге ие болу - әдетте аз уақыт кезеңі" деп түсініледі, ал қазіргі мағынасы "кідірту, кейінге қалдыру"дегенді білдіреді. Сыған тілінде "класца аменга и врямяса" деген тұрақты тіркес бар

4. Уақыт (жалғыз) will tell-уақыт айтады. Ол "болашақта көрінетін болады" мағынасында қолданылады, орыс тіліндегі "уақыт көрсетеді", "сыкавел уақыты" - сыған тіліндегі сөзге сәйкес келеді. Осылайша, ағылшын және сығандар мәдениетінде уақыт сөйлеу қабілетіне ие, сөйлеу қабілеті бар, ал орыс мәдениетінде ол тек бір нәрсені көрсетеді, көруге мүмкіндік береді.

5. Time is up - уақыт жоғары, "уақыт аяқталды, аяқталды"мағынасында. Ағылшын мәдениетінде "тайм" өзінің қозғалысында жоғары ұмтылады. Осылайша, ағылшын тіліндегі бұл өрнекте уақыттың кеңістіктік көрінісі баса назар аударылады, оған кеңістіктің қасиеттері жатады.

Әр түрлі тілдердегі "уақыт" сөзімен тіркестердің интерпретациясы мен аудармасын талдағаннан кейін, орыс тілінде бұл сөз әрдайым ағылшын тіліндегі "уақытқа" сәйкес келмейді, бірақ сонымен бірге ол әрдайым сыған "врямға"сәйкес келеді деген қорытындыға келуге болады.

Уақыттың сегменттерге шартты бөлінуі - мысалы, күннің бөліктері үш мәдениетте де айтарлықтай ерекшеленеді. Орыс лингвисті А. Шмелев күннің бөлінуі туралы "Батыс "пен" орыс "идеяларының арасындағы ең айқын айырмашылық" таңертең "тұжырымдамасында көрінетінін нақты атап өтті. Батыс спектакльдерінің тасымалдаушысы үшін" таңертең "" түстен кейін", жұмыс күнінің бірінші жартысы (түскі үзіліске дейін) -- екінші жартысы (түскі үзілістен кейін)". Орыс мәдениетінде таңертең және кешке бұлыңғыр шекаралар бар. Таңертең 4-тен 10-11 сағатқа дейін созылады. Таңертеңгі шекараны анықтаудың негізгі параметрі-іс-әрекеттің басталуы.
Әлемнің ағылшын тіліндегі көрінісіне келетін болсақ, мұнда барлығы сағат бойынша қатаң бекітілген. Ағылшын таңы түн ортасында басталып, түске дейін аяқталады. Сондықтан орыс таңы ағылшын таңертеңіне қарағанда әлдеқайда қысқа. Орыс мәдениетіндегі түн, керісінше, ағылшын тіліне қарағанда ұзағырақ. Түнгі ағылшын сөзі біздің кешімізге сәйкес келеді, өйткені түнгі уақыт кешкі сағат 8-ден түн ортасына дейін созылады. Егер біз орыс тілді болсақ, біз түнгі уақытта келеміз. Британдықтар үйге таңертең келеді. Біз үшін бұл кеш түн, олар үшін таңертең ерте. Ағылшын мәдениетінде күннің уақытын сағат бойынша анықтаймыз. Мысалы, 11.55-те мұғалім балаларға Қайырлы таң, ал 12.05 - те-жақсы түн.

Күн мен ай-бұл ұғым екі мәдениетте де сәйкес келеді, бұл күннің ортасындағы уақыт сәті, атап айтқанда жергілікті уақыт бойынша 12-де. Сыған тілінде мұндай нәрсе жоқ. Afternoon-бұл ағылшын тілінде өте кең таралған сөз, ол күндізгі 12-ден кейінгі уақытты білдіреді және кешке дейін. Орыс тілінде "күннің екінші жартысы"деген тіркес қолданылады. Күн немесе күн: екі мәдениетте де күн сөзі күнді білдіруі мүмкін (біз тауда 2 күн өткіздік). Бірақ күн орыс сөзіне сәйкес келеді 2 Ағылшын: day және afternoon. Біреуді қарсы ала отырып, біз: Қайырлы күн! Немесе Good afternoon! Бірақ ешқандай жағдайда жақсы күн емес! ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазақ тіліндегі бақыт концептісінің танымдық көрінісі
Қазақ және ағылшын тілдеріндегі туыстық атаулар жүйесі
Тұлғааралық махаббат
Тұрақты сөз тіркестері
Уақыт/время/time концептілерінің ассоциативтік ерекшеліктері
Концепт – когнитивтік лингвистиканың негізгі категориясы
Д. Исабеков шығармаларындағы ауыспалы мағынаның берілу тәсілдері
ТӘУЕЛСІЗДІК КОНЦЕПТІСІНІҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ - СЕМАНТИКАЛЫҚ ӨРІСІ
Қазақ және корей мәдениетіндегі Сыпайылық концептісі
Дүниенің поэтикалық бейнесі лингвоконцептуалдық талдау (ХҮ-ХҮІІІ ғасырдағы ақын-жыраулар поэтикасы бойынша)
Пәндер