Қайтымсыз көші - қон

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

Дипломдық жұмыстың жетекшісі(Т. А. Ж)

(қолы)

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті

Шаметова Н. К

Мигранттармен әлеуметтік жұмыс жүргізудің ерекшеліктері.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС (ЖОБА)

5В090500-«Әлеуметтік жұмыс»

Алматы 20__

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті

«Қорғауға жіберілді»

Кафедра меңгерушісі/Бағдарлама көшбасшысы

(Т. А. Ж)

«» 20__ж

Мигранттармен әлеуметтік жұмыс жүргізудің ерекшеліктері.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС (ЖОБА)

5В090500-«Әлеуметтік жұмыс»

Орындаған

Ғылыми жетекшісі

Алматы 20__

Мазмұндама:

Кіріспе . . .

I. Мигранттармен әлеуметтік жұмыс жүргізудің теориялық әдіснамалық негіздері . . .

Мигранттардың шығу тарихы және оның әлеуметтік жүйеге әсері . . .
Қоғамға мигранттардың келуі және миграцияның түрлері . . .

II. Мигранттармен әлеуметтік жұмыс жүргізу ерекшелігі . . .

Мигранттармен жүргізілетін әлеуметтік жұмыстың формалары, әдістері мен принциптері . . .
Қазақстан Республикасындағы мигранттар мәселесі және оның ерекшеліктері . . .
Мемлекет ішіндегі және сыртыңдағы миграция . . . Қорытынды . . . Пайдаланылған әдебиеттер . . .

Кіріспе

Мигранттар деп кімдерде атайды? Мигранттар өзінің тұрғылықты жерін заңды тұлға статусына, ерікті немесе еріксіз орын ауыстыруы, орын ауыстыру себебіне, қанша уақытқа орын ауыстыруғаны сияқты себептерге қарамай шекарадан өткен әлде мемлекет ішінде орнын ауыстырған немесе ауыстыратын адамдарды айтады. Миграция латын тілінен аударғанда - көші-қон, қоныс аудару деген мағынаны береді. Адамдардың яғни мигранттардың қандайда бір елдің шекарасынан бір жолға немесе көп уақытқа қоныс аударуын миграция деп атайды. Статистика бойынша көп адамдар өздерінің туған жерлерінде тұрақтамайды. Мысалы 2019 жылы мигранттардын саны 272 миллион адамға жеткен. 2000 жылы әлем бойынша миграттар саны 173 миллионды құрайды. Миграция кейбір адамдарға тандау мумкіндігі бар болса, кейбір адамдаға өмір мен өлім арасындағы тандау. Қазіргі танда әлем бойынша 70 миллион адам мәжбүрлі түрде қоныс аударған. Оның ішінде 26 миллион босқындар болса, 3, 5 миллион адам баспана іздеушілер және 41 миллион ішкі қоныс аударушылар. 2019 жылғы мигранттар саны 272 миллион адамды құрайды, бұл 2017 жылға қарағанда 14 миллионға көп. Жалпы мигранттар санының 48% әйелдер құрайды. 38 миллионы балалар болса, 4, 4% студенттер. 75% еңбекке қабылетті азаматтар, яғни 20-64 жастағы адамдар. Шамамен 31% мигранттар Азияда тұрса, 30%-европада, 26% - Солтүстік және Оңтүстік Амеркада, 10%- Африкада, 3% - мұхиттарда өмір сүреді. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблиясы 2000 жылдың 4 желтоқсан күні 18 желтоқсан Халықаралық көші-қон күні деп жариялады. Себебі дәл осы күні 1990 жылы Ассамблия еңбекші миграттардың және олардың отбасыларының құқықтарын қорғау жөнінде халықаралық конвенцияны қабылдады. Мигранттарды ішкі көші-қон, халық аралық көші-қан, ауылдар мен қалалар арасындағы көші-қон жәнеде мерзімдеріне қарай уакытша немесе ұзақ уақытқа немесе мәнгілікке тұрақтайтын мигранттарды атап өтсе болады. Бұлардан бөлек мәжбүрлі мигранттар, ерікті мигранттар, заңсыз жолмен немесе заңды миграттар түрлері бар. Мигранттарды әлеуметтік, әскери, мәдени, сяси, экономикалық, этникалық, діни және экономикалық деп жіктеуге болады. Қазіргі таңда мәжбүрлі миграция өсуі, заңсыз миграцияның өсуі, миграция ағымындағы сапалық өзгерістердін орын алуы, әлемдік миграциялық адмдардың жаһандық сипат алуы, халық аралық миграцияның демографиялық маңыздылығының артуы сияқты маңызды халықаралық үрдістер орын алуда. Тақырыптың өзектілігі: Мигранттар - кез келген қолайсыз себептерге, мысалы табиғи апаттар, әскери қақтығыстар, этникалық қудалау, экономикалық қиындықтар және т. б. байланысты тұрғылықты жерін тастап кететін адамдар. Мигранттардың көбінесе қоныс аударуы негізінен жақсы жүмыс, сапалы білім алу немесе отбасымен бірге тұру үшін болса, ал кейбіреулері терроризм, адам құқығы мен бостандықтарын бұзу және қоғамдық өмірдің жайсыздығынан қашуға мәжбүр. Тіпті климаттын жақпауы сияқты көптеген факторлар да себеб. 2019 жылы әлемде 270 миллион мигрант болды, яғни олар өздері туылған елде тұрмайтын адамдар. 1990 жылдан бастап мигранттар саны 120 миллионға өсті. Сонымен бірге, соңғы 60 жыл ішінде мигранттардың әлемдегі халық санындағы үлесі әлем халқының шамамен 3 пайызында қалды. Тақырыптың мақсаты: Мигранттармен әлеуметтік жұмыс жүргізудің ерекшеліктерін анықтау. Мигранттардың қай уақытта және қалай пайда болғандығын, одан бөлек қоғамға қалай кіргені жөнінде материалдар жинастырып, мигранттардың қазіргі хал - жағдайлары туралы және мигрант сөзін кең мағынада ашу, оған тереңірек қарастыру болып табылады. Тақырыптың міндеттері:

1. Мигранттардың шығу тарихын және оның әлеуметтік жүйеге әсерін зерттеп қарастыру.

2. Қоғамға миргацияның қалай келгенін анықтау.

3. Қазақстан Республикасының мигранттар мәселесінің ерекшеліктерін талдап көрсету.

4. Мигранттарға арналған әлеуметтік көмек түрлерін талдау. Тақырыптың құрылымы: Дипломдық жұмыс ең бірінші кіріспеден, екі бөлімнен, бірінші бөлім екі тараудан, ал екінші бөлім үш тараудан және қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Кіріспеде тақырыптың өзектілігі айтылды. Тақырыпқа байланысты мигранттардың шығу тарихы, мағынасы жәнеде зерттелу проблемалары сипатталды. Тақырыптын мақсаты мен міндеттері айтылды. Дипломдық жұмыстың бірінші бөлімінде мигранттармен әлеуметтік жұмыс жүргізудің теориялық және әдіснамалық негіздері, мигранттардың шығу тарихы және оның әлеуметтік жүйеге әсері, қоғамға мигранттардың келуі және миграцияның түрлері қарастырылады. Ал екінші тарауына келтін болсақ, мигранттармен әлеуметтік жұмыс жүргізудің ерекшеліктері, мигранттармен жүргізілетін әлеуметтік жұмыстың формалары, әдістері мен принциптері, Қазақстан Республикасының мигранттар мәселесі және оның ерекшеліктері жәнеде мемлекет ішіндегі және сыртыңдағы миграция туралы мәліметтер айтылады. Ең соңында жиналған мәлеметтердін барлығын түйіндей келе қорытынды жазылды. Жиналған материалдардың алыңған жерлері туралы мәліметтерде, яғни пайдаланылған әдебиеттер тізіміде бар. Тақырыптың зерттелуі: Мигранттармен әлеуметтік жұмыс жүргізудің ерекшеліктері атты дипломдық жұмыс тақырыбын зерттеу барысында көптеген еңбектер қолданылды. Көптеген әлеуметтік педагогикалық, тұрмыстық, әлеуметтік психологиялық әдебиеттер пайдананыла отырылып жазылды. Және де статистикалық, диограмалық бойыншада зерттеулер жүргізілді. Тақырыптың нысаны: мигранттармен әлеуметтік жұмыс жүргізудің ерекшеліктерін ұйымдастырудың жүйесі. Тақырыптың ғылыми жаңалығы: Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблиясы 2000 жылдың 4 желтоқсан күні 18 желтоқсан Халықаралық көші-қон күні деп жариялады. Себебі дәл осы күні 1990 жылы Ассамблия еңбекші миграттардың және олардың отбасыларының құқықтарын қорғау жөнінде халықаралық конвенцияны қабылдаған болатын. Ал миграция ұғымының өзі 1885 жылы Е. Равенштейнның ғылымға енгізуімен қолданыла басталды.

I. тарау. Мигранттармен әлеуметтік жұмыс жүргізудің теориялық әдіснамалық негіздері.

1. 1Мигранттардың шығу тарихы және оның әлеуметтік жүйеге әсері.

«Миграция» туралы ғылыми ұғымды алғашқы рет болып ағылшын ғалымы Е. Равенштейн енгізген. Миграция ұғымын ол 1885-1889 жыл аралығында енгізген болатын. Ол адамдардың мекен - жайларының тұрақты түрде немесе уақытшаға өзгертуі деп бұл ұғымды барлығына түсінікті тілде түсіндіре білген. Миграция тоқтаусыз жүретін процесс болып саналады, сол үшінде оны 4 факторларға бөліп қарастыруға болады: Біріншісі мигранттардың алғашқы мекендеген мемлекетіндегі тұрған мекен - жайы. Екіншісі мигранттардың қозғалған кезі, яғни олардың көшіп - қонған процестері. Үшіншісі олардың яғни мигранттардың жаңа тұрғылықты жерге көшіп қоныстануы. Төртіншіден мигранттардың өздерінің жеке қалаулары.

Қоныс аудару процесін көптген мемлекеттерде зерттей келе Е. Равенштейн миграцияны 11 түрлі заңдарға бөліп қалыптастырған болатын. Олар:

Миграция көп кездерде өздерінің тұрған аймақтарын қасындағы жерлерде жүзеге асады.
Миграция процессі өз ережелеріне байланысты уақыт уақытымен орындалып отырады.
Көп уақыттың миграция көп кездерде саудаға немесе өнеркәсіптікке бағытталған болады.
Мигранттардың ағымдарына қарсы мигранттық ағымдар қай кездердкдк болмасын сәйкес келеді.
Миграцияға көбіне ауылдан қалаға көшіп келетіндер ұшырайды. Яғни қалалық жерлердегі адамдарға қарағанда ауылдық жерлерде мекен ететін адамдар көп кездеседі.
Ер адамдар көп кездерде сыртқы миграцияда, ал әйел адамдар ішкі миграцияда көп кездеседі.
Отбасысы бар адамдар көп жағдайларда қоныс аудармайды. Көп жағдайларда мигранттардың біраз көпі ересектер, яғни 20-64 жас аралығындаға еңбекке қабілеті адамдар болып келеді,
Қала тұрғындарының көбейюі табиғи өсімге ғана тәуелді емес жәнеде мигранттардың есебінеде байланысты болып келеді.
Мигранттардың саны өнеркәсіптерге, саудаларға және бұдан бөлек көліктердің дамуынада байланысты көбейеді.
Мигрант адамдардың көп бөлігі ауыл тұрғындары болып келеді, себебі олар қалалық жерлерге қарай қоныс аударады.
Миграциялық себептің негізгісі болып экономика саналады.

Қазіргі заманға байланысты қоғам дамуы барысында аталып өтілген осы заңдардың бірі жойылып кеткен болса, кейбіреуі күшіне еніп келеді. Бұл заңдардың барлығы миграцияның терминдерінің және үрдістерінің қалыптастырады.

Ерте кездерде бұл миграция ұғым мағынасы екі түрлі болып пайдаланылған. Олар жаңадан бір жерге қоныстану, және басқа аймақтарға, яғни халықтар, мемлекеттер арасында болып қолданылды. Ал қазіргі таңда бұл ұғым әртүрлі мағыналарда қолданылады.

Миграциялық қозғалыстар географиялық болып есептелінеді, басқа мемлекеттерге, басқа аймақтарға демалыс бару немесе көптеген мақсаттарға байланысты 6-7 кундерден ұзақ уақыт аралығында мекен-жайын аудару деп айтса болады. Тұрғындарға миграцияның көмгімен материалдық жағдайларын дұрыстауға мүмкіндіктер бар, осыған байланысты миграцияны әлеуметтік жәнеде экономикалық жағдайлармен байланыстыруға болады.

Көші-қонның әлеуметтік, экономикалық, демографиялық, жағымды, жағымсыз, айқын, жасырын, ағымдағы және ұзақ мерзімді себептері бар. «Көші-қон» еңбегінде көші-қон - бұл әлеуметтік-экономикалық қатынастарға байланысты көші-қон қозғалысы деп жазылған. Түр, тип, көші-қон формасы, себебі және деңгейі сияқты категорияларға негізделген интеграцияланған жіктеу бар.

1) Көші-қон бір елдің ішінде, мемлекеттер арасында жүреді. Демек, көші-қон түрін екі бөлікке бөлуге болады. Халықаралық, яғни мемлекеттер арасындағы және ішкі, яғни мемлекет ішінде. Халықаралық көші-қонның сыртқы миграциядан айырмашылығы. Сыртқы көші-қон - мигранттар мемлекеттің бақылауында емес және ұлттық шекарадан өтпейді.

2) Мигранттарды бірнеше түрге бөлуге болады. Олар:

Қайтымсыз көші-қон.
Аударым науқаны.
Маятниктік миграция (алға және артқа) .
Кездейсоқ түрдегі(белгілі уақытта қоныс аудару) миграция деп 4 түріне бөлейік:

1) Халықаралық бухгалтериядағы қайтарымсыз және анықталмаған миграция тек мемлекеттер арасындағы аймақтық қозғалысты ғана емес, тұрақты мекен-жайдың өзгеруін, сонымен қатар азаматтығының өзгеруін қамтиды. Қайтымсыз көші-қон демографиялық процесс ретінде қарастырылады және халықтың жалпы санына, репродуктивті жағдайына, жас және жыныстық құрамына әсер етеді. Тұрақты көші-қон - бұл жаңа жерге уақытпен шектелген саяхат. Кейде бұл көші-қон ұзақ уақыт алуы мүмкін.

2) Науқандық мигранттар - бұл міндетті түрде қайтаруды білдіреді. Бұл көші-қон бірнеше айға созылуы мүмкін, бірақ бір жылдан аспауы керек. Науқандық мигранттар көбінесе маусымдық жұмысқа ауысады.

3) маятниктік миграция - жақын шекараға немесе басқа аймаққа бір күнге немесе аптаға саяхат. Яғни, күн сайын немесе апта сайын мемлекеттік шекарадан өтіп, басқа елде жұмыс істейтіндер. Бұл көші-қон соңғы 30 жыл ішінде қарқынды түрде өсті.

4) көлденең трафик - бұл туристік, коммерциялық немесе басқа трафик. 2000 жылы әлемдік туризм 474 миллиард долларды құрады. Ал туристер саны 697 миллионға жетті.

Сыртқы көші-қонның тағы бір түрі - заңсыз миграция. Заңсыз миграция - жұмыс немесе жайлы өмір іздеу үшін шекарадан заңсыз өту.

3) Формасына қарай көші-қонды мемлекеттік немесе әртүрлі әлеуметтік құрылымдар, ұйымдасқан және ұйымдастырылмаған шақыру, яғни мемлекет көмегінсіз көші-қон және халық үндеуі арқылы көші-қон мәселелері деп бөлуге болады.

4) Біз көші-қон қозғалыстарын себептеріне қарай жіктейміз: экономикалық, әлеуметтік, саяси, мәдени, діни, этникалық, әскери және демографиялық.

5) Көші-қонның 3 кезеңі бар:

• Миграция туралы шешім қабылдау кезеңі. Бұл шешімдерді ерікті немесе мәжбүрлі түрде ашық, адал немесе жасырын ақпарат негізінде қабылдау дегенді білдіреді.

• нақты көші-қон процесі. Яғни, қозғалыс мемлекеттің қамқорлығында немесе оның есебінен жүреді.

• Реттеу кезеңі. Мен жаңа мекен-жайға, жаңа ортаға және жұмыс орнына үйрендім дегенді білдіреді.

Көші-қонды зерттеу кезінде көптеген әдістер, соның ішінде социометриялық әдістер, яғни ақпарат жинау және талдау қолданылады. Бұл әдіске мыналар кіреді: құжаттарды сандық талдау әдісі, сауалнамалар, сұхбаттар және өзара бағалау әдістері. Миграцияны зерттеудің тағы бір әдісі - математикалық модельдеу. Бұл әдіс қазіргі кездегі негізгі әдістердің бірі болып табылады. Бұл біртұтас ғылыми бағытқа айналды. Бұл модельдеу ХІХ ғасырда пайда болды.

1. 2 Қоғамға миграцияның келуі және миграцияның түрлері

Қоғамды дұрыс басқару үшін және тиімді әлеуметтік-экономикалық саясат жүргізу үшін миграциялық ағымдардың көлемі мен мигранттардың құрамын бағдарлай білу, миграцияны тудыратың факторларды және миграцияның салдарын анықтай білу қажет. Демографиялық процесстердің ішінде халықтың миграциясы маңызды орын алды. Өйткені миграцияға қоғамдағы саяси, әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге шұғыл көніл бөлетін жауапты сипат тән. Халықтың миграциясы демографиялық жағдайларға, елдің тұрғындары санының бірден көбеюіне немесе азаюына, оның жастық және жыныстық құрамына әсерін тигізеді. Миграция туралы мәліметтің қайнар көзіне қарай, көші-қон есебінің әдістері тік және жанамалы болып екіге бөлінеді. Тік әдіс дегеніміз ол әр миграциялық құбылысты келген және кеткен жерлерінде тіркеуге алады. Жанама әдістер таңдау зерттеулерінің нәтижелері мен халық санағының мәліметтерін ғана пайдаланады.

Ең алғаш мигранттар Африкадағы адамзаттардың біртіндеп бүкіл әлемге қоныстануынан пайда болған(соңғы қоныстанған территориялар Полинезия аралдары болды) . 16 - 19 ғасырларда еуропалықтардың Америкаға, Оңтүстік Африкаға және Австралияға жаппай қоныс аударуы болды, себебі онда көптеген бос жерлер бар еді. Сонымен бірге Африкадан қара нәсілді адамдарды Америкаға құл ретінде әкелу басталды. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін жағдай өзгерді: алі дамымаған елдерден дамыған елдерге көші-қон көбейе бастады. Бастапқыда бұл негізінен еуропалықтарды бұрынғы отарлардан репатриациялау болды, содан кейін дамушы елдерден байырғы халықтар Еуропа мен Солтүстік Америкада көбірек келе бастады. Ішкі көші-қонның себебі - жұмыс табу, тұрғын үй жағдайын жақсарту, өмір сүру деңгейін жақсарту және өмір салтын өзгерту және т. б. Ішкі көші-қон әсіресе аумағы үлкен, әртүрлі климаттық және экономикалық жағдайлары бар елдерде жиі кездеседі. Үлкен аумағы бар елдерде маусымдық еңбек көші-қоны маңызды орынды алады: маусымдық және ауылшаруашылық жұмыстары үшін ауылға жұмыс күшінің уақытша жылжуы, ал ауылдан қалаға уақытша маусымдық қозғалыс: маусымдық жұмыс деп атауға болады. Халықаралық көші-қонның басты себебі экономикалық: әлемнің әр түрлі елдерінде бір жұмыс орнына алынатын жалақы деңгейінің айырмашылығы. Белгілі бір аймақта белгілі бір мамандық бойынша мамандардың жетіспеушілігі осы мамандық үшін жалақыны көбейтеді және нәтижесінде мигранттар ағынын ынталандырады. Сыртқы еңбек көші-қоны оның құрамындағы жоғары білікті мамандар үлесінің өсуімен сипатталады. Көші-қонның бұл түрі 1930 жылдары, АҚШ-та фашистік Германиядан босқын ғалымдарды іріктеу мүмкіндігі пайда болған кезде басталды. Қазіргі кезеңде жоғары білікті мамандардың көші-қонының негізгі бағыттары Шығыс Еуропадан АҚШ-қа, Канадаға және Батыс Еуропаның әр түрлі елдеріне бағытталған. Миграция ішінара соғыстар (Ирак, Босния, Ауғанстан, Сириядан АҚШ-қа, Ұлыбританияға және Еуропаға эмиграция), саяси қақтығыстар және табиғи апаттар сияқты себептермен туындайды. Мәжбүрлі көші-қон авторитарлық режимдерді әлеуметтік бақылау құралы, ал ерікті көші-қон әлеуметтік бейімделу құралы және қала халқының өсу себебі бола алады. Халықтың көші-қоны - заманауи дамудың қоғамға тән белгісі. Ол қайшы тенденцияларды біріктіреді: