Сақтандыру шартының қолданылуы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 48 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Еуразия Гуманитарлық институты

Заң пәндері кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Сақтандыру шарты»

5В030100 - « Құқықтану» мамандығы

Орындаған Арыстан К. Б., ЮКС 18-01 тобының студенті

НҰР-СҰЛТАН 2021

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Еуразия Гуманитарлық институты

Заң пәндері кафедрасы

«Қорғауға жіберу»

Кафедра меңгерушісі

«__» 2021

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Сақтандыру шарты»

5В030100 - « Құқықтану» мамандығы

Орындаған Арыстан К. Б., ЮКС 18-01 тобының студенті

Ғылыми жетекшісі Альмухамбетов Ж. Н.

НҰР-СҰЛТАН 2021

ЖОСПАР

Кіріспе . . . 6

1-тарау. Сақтандыру шартының жалпы сипаттамасы

1. 1 Сақтандыру шартының түсінігі, түрлері және нысаны . . . 8

1. 2 Сақтандыру шартының мазмұны . . . 14

1. 3 Сақтандыру шартын жасасу тәртібі . . . 23

2-тарау. Сақтандыру шартын мерзімінен бұрын тоқтату, сақтандыру шартының жарамсыздағы . . . 27

2. 1 Сақтандыру шартын жарамсыз деп тану . . . 27

2. 2 Сақтандыру шартының қолданылуы. . . . . 29

2. 3 Сақтандыру шартын мерзімінен бұрын тоқтату . . . 33

3-тарау. Қазақстан Республикасында сақтандыру қызметін жетілдіру мәселелері . . . 39

Қорытынды . . . 44

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 46

Кіріспе

Дипломдық жұмысымның тақырыбы «Сақтандыру шарты»деп аталады. Осы мәселенің қазіргі таңдағы маңыздылығы зор.

Тақырыптың өзектілігі күнделікті болып жатқан мән-жайлар бойынша Қазақстан Республикасының азаматтарының сақтандыру мәселесіне көп бөлу керек, себебі өмірде жаза тайым оқиғалар, яғни, азаматтардың өміріне немесе денсаулығына зақым келтіреді. Қазіргі уақытта мүліктік сақтандыру нарығы өзінің белсенді өсу кезеңі. Ұлттық экономика нарықтық экономикаға көшкен кезде рельстер, әсіресе тұрақтылықты сақтау мәселесі өткір болды динамикасын нарығы. Сақтандырудың басты идеясы-бұл кепілдік қолайсыз салдарлар басталған кезде сақтандыру қатынастарының субъектісі сөз шығындарын толық өтеу мүмкіндігі бар, немесе кез келген жағдайда келтірілген залалды ішінара өтеу. Егер сіз тәжірибені ескеретін болсаңыз Батыс заңгерлері, бізде болмаған кезде не анықтауға болады өте қысқа мерзімде елеулі сілкіністер сақтандыру өзін қорғаудың басты аспектілерінің қатарында көрсетуге қабілетті болады белгілі бір мүлкі бар азаматтардың мүдделері.

Бірақ, соған қарамастан, олардың арасында көптеген айырмашылықтар бар Ресей мен батыс елдерінің сақтандыру нарықтары. Дамыған елдерде клиенттер көбінесе шағын сақтандыру компанияларымен өзара әрекеттеседі. Үлесі сақтандыру нарығында мұндай компаниялардың шамамен 90% - ы бар. Олар ұмтылады орынның ерекшеліктерін ескере отырып, клиентке ұнау және олардың мүмкіндіктері бар үлкен құрылымдарға қарағанда ставкаларды есептеу икемді. Үлкен сақтандыру компаниялар ірі корпорациялардың тәуекелдерін сақтандырумен айналысады, соның ішінде халықаралық деңгейде.

Бұл жұмыстың мақсаты - негізгі ережелерді зерттеу, әлеуметтік-құқықтық институт ретіндегі сақтандыру қатынастарының құқықтық проблемаларына, атап айтқанда мүліктік сақтандыруға қатысты.

Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет:

- сақтандырудың мәнін экономикалық сақтандырудың ерекше түрі ретінде ашу; қызмет,

- сақтандыру субъектілерінің құқықтық мәртебесін анықтау, объектілерді көрсету

сақтандыру мүддесі туындауы мүмкін азаматтық құқықтарды;

- мүліктік сақтандыру шарты туралы түсінік беру, оны ашу негізгі элементтер;

- мүліктік сақтандыруда шарттардың жекелеген түрлерін зерделеу,

қатысушылардың құқықтық жағдайы, құқықтары мен міндеттерінің құрамы мен мазмұны;

- қорытынды жасау, өзгерту және тоқтату тәртібін сипаттау

мүліктік сақтандыру шарты, Шартты іске асырудың құқықтық проблемаларын анықтау мүліктік сақтандыру бойынша ұсыныстар қалыптастыру; осының негізінде олардың шешімі болады.

Тақырыптың практикалық маңызы басқа мемлекеттермен салыстырмалы түрде қарастырсақ әрбір азамат өзін-өзі сақтандырған, ал біздің елде әрбір азаматтың міндетті сақтандырудан бөлек өзін-өзі сақтандырулары жоқ.

Дипломдық жұмысымның зерттеу объектісі әрбір адамзаттың өзін-өзі сақтандыру болып табылады және қоғамдық жұмыстар болып табылады. мүлікті сақтандыру туралы туындайтын қатынастар. Өз кезегінде зерттеу нысаны келісім болып табылады мүліктік сақтандыру, сондай-ақ нормативтік-құқықтық актілер, мүлікті сақтандыруды реттейтін зерттеу объектісі болып табылады. Сақтандыру объектісі "Сақтандыру шартының мәні мен объектісі және сақтандыру тәуекелі" ғылымда бар азаматтық құқық тұрғысынан объектінің және құқықтық қатынас объектісінің, объектінің және шарттың мәні сақтандыру шартының объектісі мен нысанасы және сақтандыру тәуекелі туралы шарттың функциясы туралы мәселе қаралады. Мысалы: ұғымдарының сұрақтары қарастырылады қолданылатын сақтандыру. Сақтандыру қызметі қызмет ретінде анықталады, нақты қаржылық қамтамасыз ету жүйесін құруға бағытталған па шарттардағы субъективті заңды маңызды қызығушылық азаматтық айналымның тұрақсыздығы. Әлеуметтік игілік нақты келісімшарт тараптарының қарым-қатынасы қандай төмендету тәуекелді іске асырудан туындаған субъектінің мүліктік саласын толықтыруға бағытталған қамтамасыз ету жүйесі. Бұл жүйе сақтандыру шартының объектісі болып табылады. Шарт, оның ішінде сақтандыру шарты мәніне қатысты қазіргі көзқарастарға толық көңіл бөлінбейтіні атап өтілді бұл құбылыстың табиғатының ерекшеліктері. Қызығушылық жоқ деп айтылады ол сақтандыру шартының объектісі де, мәні де бола алады. Шарттың талаптары даму мүмкіндігін азайтуға қатысты мүдделі тұлғаның мінез-құлқына қойылатын талаптарды белгілеуі мүмкін нақты тәуекел, бірақ қандай да бір жолмен қабілетті талаптар емес шарт жасасудың алғышарты болған қызығушылықты өзгерту сақтандыру. Міндетті сақтандыру бойынша сақтандыру объектісі Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде айқындалады. Сақтанушының құқыққа қайшы мүліктік мүдделері сақтандыруға жатпайды.

Жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және қолданылған әдебиеттер тізімінен түрады.

Кіріспе бөлімінде сақтандыру қызметі мен сақтандыру шартының маңыздылығы, алатын орны туралы қысқаша баяндалған.

Бірінші тарау үш параграфтан тұрады. Бұл тарауда сақтандыру шартының түсінгі, түрлері, нысаны, мазмұны туралы айтылады.

Екінші тарау сақтандыру шартының мерзімінен бұрын тоқтатылуы, оның жарамсыздығы сұрақтары өз орнын тапқан.

Үшінші тарау Қазақстан Республикасының сақтандыру шарты бойынша өзекті мәселелері туралы жазылған.

Қорытынды бөлімінде сақтандыру шартының сақтандыру қызметі аясындағы маңыздылығы ескеріле отырып, жұмысқа қысқаша қорытыды жасалады.

Қолданылған әдебиеттер тізімінде арнайы әдебиеттер мен жұмысты жазуда қолданылған нормативті-құқықтық актілер тізімі көрсетілен. Жұмысты жазу барысында құқық, заң, сақтандыру шарты, сақтандыру қоры, сақтандырушы, сақтандыру, сақтандырылушы, сақтандыру резерві және т. б. терминдер қолданыған.

Жалпы сақтандыру қызметі кез-келген өркениетті мемлекеттің шешуін табуы тиіс ең басты мәселелердің бірі болып табылады. Өйткені қоғамдағы әлеуметтік жағдайдың дұрыс қалыптасуында сақтандыру қызметінің алатын маңыздылығы өте зор. Бұл қажеттіліктен Қазақстан да шет қалмауы тиіс. Сақтандырудың өзі кепілдік болып табылады және мемлекеттің, ұйымдар мен ұйымдардың мүліктік құқықтары мен азаматтардың. Ол мемлекеттік бюджетті қосымша төлемдерден босатады. сақтандыру жағдайларының басталуына байланысты жүктемелер. Осыдан жасауға болады заңнаманы жетілдіру олардың бірі болып табылады деген қорытынды ұлттық заңнама жүйесінің маңызды міндеттері. Сақтандыру - әлеуметтік-экономикалық қызметтің қажетті элементі болып табылады қоғамның негізі. (1, 20б)

Сақтандыру қызметінің дурыс жүзеге асырылуы үшін бұл қызметке мүдделі тараптардың арасында өзара сенімді келісім болуы керек. Және де бұл келісім құқықтық жағынан жоғары деңгейде қамтамасыз етілуі тиіс. Осы тұрғында сақтандыру қызметі сақтандыру шарты арқылы жүзеге асырылады. Қазіргі таңда Қазақстанда сақтандыру шартының көптеген түрлері бар. Бұл жағдай сақтандыру қызметінің әлі күнге дейін дұрыс арнасына түспей, келеңсіз күй кешуде екендігін көрсетеді. Сақтандыру қызметінің бірден-бір көрінісі ретінде табылатын сақтандыру шартының құқықтық жағынан қажетті деңгейде қамтамасыз етілуі кезек күттірмейтін жағдай. Тек соңғы уақытта ғана бұл мәселе өз шешімін тапқан сияқты. Қоғамдағы ең басты қажеттіліктердің бірінің дұрыс жузеге асырылуының нысаны болып табылатын сақтандыру қызметінің маңызы, нарықтық жағдайда қалыптасу ерекшілігі және сақтандыру жартының осы қызмет аясындағы алатын орны, мазмұны, бұл шарттың жасалу, өзгертілу, тоқтатылу ерекшеліктері бұл тақырыпты жан-жақты игеремін деген кез-келген тұлға үшін маңызды. Осы сұрақтардың жауабы және бұл сұрақтармен байланысты басқа да мәселелер алдағы жұмыста кең тұрғыда, жан-жақты қарастырылады. Қазіргі уақытта сақтандыру жағдайларының басталу тәуекелдері олар өседі және әртүрлі табиғи апаттармен ғана байланысты емес мысалы, жер сілкінісі, су тасқыны, дауыл, сонымен қатар әр түрлі күрделі технологиялармен байланысты техногендік авариялар, әуе апаттары, автомобиль апаттары, мұнай төгілуі сияқты, Атом станцияларындағы авариялар. Мұндай оқиғалар әкелуі мүмкін адам денсаулығына қайтымсыз зиян келтіру, сондай-ақ банкроттық шегіне қою мемлекет бюджетіне салық беретін ірі компаниялар. Және негізгі идея сақтандыру тек осы жағдайлардың басталуынан болатын залалға бағытталған жағымсыз салдардың болашағы аз болды зиянды толық жабу(2, 5б) .

Жұмыс Қазақстан Республикасың заңдарына анализ жасала отырып, ғылыми арнайы әдебиеттерді пайдалана отырып жазылады.

1. Сақтандыру шартының жалпы сипаттамасы

1. 1 Сақтандыру шартының түсінігі, түрлері және нысаны

Сақтандыру шарты бойынша бір тарап (сақтанушы) сақтандыру төлемдерін төлеуге міндеттенеді, ал екінші тарап (сақтандырушы) сақтандыру жағдайы пайда болған кезде сақтанушыға немесе оның пайдасына шарт жасалған өзге де тұлғаға (пайда алушыға) шартта белгіленген соманың (сақтандыру сомасының) шегінде сақтандыру төлемдерін төлеуге міндеттенеді.

Жоғарыда берілген сақтандыру шартының түсінігіне терең мән беретін болсақ, онда бұл шарт қатынасқа түсуші екі жақ (тараптар) - сақтандырушы мен сақтанушының еркі мен ерік білдірунің негізінде жүзеге асады.

Әрине, сақтандыру шарты осы екі тараптың қатысумен жүзеге асады деген сөз емес, мұнда тараптармен қатар шартқа қатысушылар (пайда көруші - үшінші жақ) да құқықтық қатынасты” жанама субъектісі болып табылады. Олардың бұлай айтудың да себебі, шартты заңды деп табу үшін бастапқы рольде ойнамайды. Дегенмен, олардың қатысуының заңда белгілі бір тараптың жағында қарастырып кетеді. Мысалы, пайда көруші әрқашан сактанушының мүддесімен қатар жүреді. Сақтандыру жалпы алғанда сақтандыру шарты негізінде не озара сақтандыру қоғамына мүшелік негізінде не озара сақтандыру қоғамына мүшелік негізінде сақтындару жүзеге асырылады. Сақтандыру қоғамына мүшелік негізінде жүзеге асырылған жағдайда сақтанушылар қоғам мүшелері болғандықтан жағдайда сақтанушылар қоғам мушелері болғандықтан ортақ қор құрады. Сақтанушылардың сақтану оқиғасы әр мүшеге әр түрлі тууы мүмкін. Әрине мұндағы сақтану шартының мазмұныда басқаша болады. Дегенмен, сақтандыру шартының заңда көрсетілген мәнді пунктерінің барлық бөлігіне ортақ келісім болуы қажет. ҚР азаматтық кодексіне сай сақтанушы - бұл сақтандырушымен сақтандыру шартын жасасқан тұлға болып табылады. Сонымен қатар заңды тұлғалар мен азаматтар сақтанушылар бола алады. Сақтанушы сақтандырудың ерікті де, міндеті де түрлері бойынша сақтандырушыны таңғап алуға ерікті (ҚР АК 813-бап) .

Өзіне қатысты сақтандыруды жүзеге асыратын тұлға - сақтандырылған адам деп танылады. Егер шартта өзгеше көзделмесе, сақтанушы бір мезгілде сақтандырылған адам болып табылады.

Сақтандыру құқықтық қатынастарын қоғамдағы қатынастардың ішінде елеуі орын алатын, маңызы зор қатынас деп қарасақ, оның басым көпшілігі сақтандыру шарты бойынша жүзеге асырылады. Сондықтан сақтандыру шартының мазмұны кеңірек зерттеп түсінген жон деп есептейміз. Ал, сақтандыру шартының мазмұны сақтандыру түрлеріне тікелей байланысы бар. Қазақстан Республикасының заңына сай (ҚР АК 805-бап) сақтандыру төмендегідей классификацияланады:

міндеттілік дәрежесі бойынша:

ерікті сақтандыру;
міндетті сақтандыру;

сақтандыру объектісі бойынша:

жеке сақтандыру
мүліктік болып бөлінеді.

Бұларға жеке-жеке тоқталып өтсек - Ерікті сақтандыру - бұл тараптардың еркін білдіруне орай жүзеге асырылатын сақтандыру. Ерікті сақтандырудың түрлері, шарттары мен тәртібі тараптардың келісімі бойынша белгіленеді.

Ал міндетті сақтандыру белгілі бір принциптерді басшылыққа, негізге ала отырып жүзеге асырылады. Олардың көбі заң талаптарының негізінде, ал дені ұзақ жылдар бойында жүргізілген, сынақтан өтіп кәсіби дәрежеге жеткен сақтандыру ісінің дәстүрлі қағидалары ретінде Қалыптасады. Мәселен көптеген авторлардың көзқарастары бойынша міндетті сақтандыру аясында мына принциптер пайдаланылады:

заңда көзделуі және негізінде болуы;
нормативтілігі және жоспарлылығы;
ұзақ мерзімділігі және жалғаса беруі;
объектілердің толығымен қамтылуы және үзілмей сақтандырылуы;
сақтандыру өтемін және сақтандыру жарнасын төлеу міндеттілігі.

Осыларды аздапашып көрсетсек, олар мынадай көрініс табады: заңмен белгіленуі; заңда көзделген объектілерге міндетті сақтандаруыдық автоматтық түрде таралуы; міндетті сақтандырудын сақтандыру төлемдерінің енгізілгеніне қарамастан жүруі; міндетті сақтандыру мерзімінің шектелмеді; сақтандыру қамсыздандыруы нормаларының жан-жақты белгіленуі жіне т. б.

Міндетті сақтандыру заңда көзделген тиісті объектілер мен тәуекелерді сақтандыру міндеттілігі сақтанушыға жүктелетін сақтандыру нысаны болғандықтан, аталмыш принциптер де осыған сай болып табылады.

Міндетті сақтандырудың заңда тікелей көзделген бір түрі ауыл шаруашылығы өндірісін міндетті сақтандыруды жүргізудің тәртіптері мен шарттарын қарастырып өтейік.

Осы міндетті сақтандыруды жүзеге асыратын мемлекеттік сақтандыру ұйымының негізгі мақсаты егінді, көпжылдық екпелерді, ауыл шаруашылығы малдарын, қозғалатын және қозғалмайтын мүлікті, ауыл шаруашылығы өндірсінің өнімдері мен тауарларын қолайсыз табиғи - климат жағдайларынан, індеттерден және басқа табиғи апаттардан міндетті сақтандыруды қамтамасыз ету болып табылады.

Аталмыш сақтандыру мыналар жатады:

Ауыл шаруашылығы дақылдары мен көпжылдық екпелерді” өнімі (табиғи пішендіктер мен жайылымдар өнімінен басқасы) ;
Көпжылдық жеміс-жидек екпелеріні” ағаштары мен бұталары;
6 айлық және одан ірі басты қой, ешкі, шошқа, 1 жастағы және одан да ірі қара мал, жылқы, түйелер;
үй-жайлар, ғимараттар, аяқталмаған күрделі құрылыс объектілері, ауыл шаруашылығы техникасы, көлік құралдары, өткізгіш (құралдар) құрылғылар, күш және жұмыс машиналары, балық аулау кемелері, ауыл шаруашылығы өндірісінің жабдықтары, материалдар мен өнімдер.

Заң актілеріне сәйкес пайдсына міндетті сақтандыру жүзеге асыруы тиіс болған адам, егер оның сақтандырылмағандығы белгілі болса, осы міндет жүктелген тұлғадан оны сот тәртібімен талап етуге құқығы бар.

Егер сақтандыру міндеті жүктелген тұлға оны жүзеге асырмаса немесе сақтандыру шартын заң актілерінде көзделмегенмен салыстырғанда сақтандырылғандардың жағдайын нашарлататындай жағдайда жасаған болса, бұл тұлға сақтандыру кезінде сақтандыру өтемі қандай талаптарда төленетін болса, сақтандырылғандардың алдында сондай талаптарда жауапты болады.

Сақтанушы ретінде оны жузеге асыруға міндетті тұлғалардың, сондай-ақ сақтандырушы ретінде іс-қимыл жасауға міндетті сақтандыру ұйымының сақтандырудан жалтаруы заң актілерінде көзделген жауаптылыққа әкеп соқтырады.

1. Сақтандыру шарты жазбаша нысанда:

1) тараптар бір құжат жасауы;

2) сақтанушыны бір жақты тәртіпте (бірігу шарты) сақтындырушы әзірлеген үлгілік шарттарға (сақтандыру ережелеріне) қосу;

3) сақтандырушының сақтанушыға сақтандыру кәулігін (полисін, сертификатын және т. б. ) беруі бойынша;

4) тараптардың шарт жасауға өз еркімен келіскендігін және оны” барлық елеулі талаптары боыйнша келісімге қол жеткізгендігін құжатпен растауға мүмкіндіқ беретін өзге де әдіспен жасалады.

2. Жазбаша шарттың нысанын сақтандырушы айқындайды не ол тараптардың келісімімен айқындалады.

3. Сақтандыру шартының жазбаша нысанын сақтамау оның жарамсыздығына әкеп соқтырады (ҚР АК 825-бап) .

Сақтандыру шарты сақтанушы сақтандыру төлемін төлеген кезден бастап, ал оны бөліп-бөліп төлеу кезінде, егер шартта немесе мөндетті сақтандыру туралы заң актілерінде өзгеше көзделмесе, бірінші сақтандыру жарнасы төленген кезден бастап күшіне енеді және тараптар үшін міндетті болады. Осы сақтандыру шартының мазмұнында мыналар болуы тиіс:

сақтандырушының атауы, орналасқан жері және банктік реквизиттері;
сақтандырушының (егер ол жеке адам болса) тегі, аты, әкесінің аты (егер бар болса) және мекен-жайы немесе (егер ол заңды тұлға болса) оның атауы, оналасқан жері және банктік реквизиттері;
сақтандыру объектісін көрсету;
сақтандыру жағдайдын көрсету;
сақтандыру сомасы мен сақтандыру өтемінің мөлшері, оны төлеудің тәртібі мен мерзімдері;
сақтандыру төлемінің мөлшер, оны төлеуді” тәртібі мен мерзімдері;
шарттың қолданылу мерзімі;
егер олар сақтандыру қатынасына қатысушылар болса, сақтандырылған адам мен пайда алушы туралы көрсету.

Тараптардың келісімі бойынша шартқа өзге де талаптар енгізілуі мүмкін. Ал егер де сақтандыру шартында заң актілерінде көзделгендермен салыстырғанда сақтандырушының жағдайын нашарлататындай талаптар болса, осы заң актісімен белгіленген ережелер қолданылады (ҚР АК 826-бап) .

Осған байланысты мынаны айтуға болады: шарттың мәні туралы ережелер, зақдарда елеуі деп танылған немесе шарттардың осы түрі үшін қажетті ережелер, сондай-ақ бір тараптың мәлімдеуі бойынша кеісімге қол жеткізуге тиісті барлық ережелер елеулі ережелер болып табылады.

Тараптар арасында шарттың барлық елеуі ережелері бойынша тиісті жағдайларда талап етілетін нысанда келісімге қол жеткен кезде шарт жасалды деп есептелінеді. Заң шығарушы жеке және мүмліктік сақтандырудың елеулі жағдайларын нақтыландырмай тек мына жәйттерді атап көрсеткен: жеке сақтандыруға - азаматтың өмірін, денсаулығын, еңбекке қабілеттілігін және т. б. мүдделерін (өзіне баланысты) жатады; мүмліктік тәуекелдерді, азаматтық - құқықтық жауапкершілікті және т. б. мүлікке байланысты мүдделерді сақтандыру жатады.

Сондықтан біздің ойымызша жеке сақтандыру кезінде жасалатын шарттарда мына келесідей: сақтандырылушы туралы; сақтандыру жағдайы туралы; сақтандыру (жағ) өтемінің көлемі туралы; шарттың жүру мерзімі туралы елеулі жайлар қамтылуы тиіс. Ал мүмліктік сақтандыру шартын жасау кезінде сақтандыру объектісі; сақтандыру жағдайы; сақтандыру сомасы; сақтандыру өтемі; сақтандыру төлемі; шарттың жүру серзімі елеуі жайлар ретінде келісімде ескерілуі қажет.

Сақтандырушы өзінің қаржылық орнықтылығын қамтамасыз етуге міндетті және оның ең төменгі шарттарына меншікті (меншігіндегі) капиталды мен сақтандыру резервтерінің қажетті мөлшерде болуы сақтандырушының жекелген шарт бойынша ең төменгі міндеттеме нормативін сақтауы және уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген сақталуға міндетті басқа нормалар мен лимиттерді орындауы жатады.

Сақтандырушының активтерінің көлемін анықтау әдісін уәкілетті мемлекеттік орган ҚР Ұлттық Банкі белгілейді. Сақтандырушының меншікті капиталы оның сақтандыру резервтері мен басқа да міндеттемелерінің (кредиторлық борышының) сомасын шығарып тастағаннан кейінгі барлық активтерінің құны ретінде белгіленеді. Сақтандыру резервтері сақтандыру төлемдері есебінен құралады.

Ал сақтандырушының жарғылық капиталы сақтандырушының өз қызметін қаржыландыруға және сақтандыру жағдайларына орай сақтандыру өтемдерін төлеуге арналады. Сақтандыру - бұл жеке немесе заңды тұлға зардап шеккен шығындарды көптеген адамдар арасында (сақтандыру жиынтығы) бөлу арқылы өтеу тәсілі. Залалдарды өтеу сақтандыру ұйымының (сақтандырушының) қарауындағы сақтандыру қорының қаражатынан жүргізіледі. Сақтандырудың объективті қажеттілігі залалдардың, мысалы, дүлей зілзалалар сияқты, адамның мүлде бақылауында болмайтын қиратушы факторлардың салдарынан пайда болуымен шартталады. Мұндай жағдайда біреуден шығындарды өндіріп алу мүмкін емес және алдын-ала құрылған сақтандыру қоры залалды өтеу көзі бола алады. Экономикалық категория ретінде сақтандыру дегеніміз-ақшалай қаражаттың мақсатты қорларын қалыптастыру нысандары мен әдістерінің жиынтығын және оларды әртүрлі тәуекелдер кезінде зиянды өтеу үшін пайдалануды, сондай-ақ азаматтарға өмірлерінде белгілі бір оқиғалар болған кезде көмек көрсетуді қамтитын экономикалық қатынастар жүйесі. Ол, бір жағынан, бизнесті және адамдардың әл - ауқатын қорғаудың құралы, екінші жағынан, табыс әкелетін қызмет түрі ретінде әрекет етеді. Сақтандыру ұйымының пайда көздері-бұл сақтандыру қызметінен түскен кірістер, өндірістік және өндірістік емес қызмет объектілеріне уақытша бос қаражатты инвестициялаудан, кәсіпорындардың акцияларынан, банктік депозиттерден және т. б. соңғы уақытта елдің жетекші экономистері сақтандырудың экономикалық қаржы санатына кіретініне қарсы болды. Олар теориялық тұрғыдан сақтандырудың қолданылу аясын мұндай шектеу іс жүзінде сақтандыруды дұрыс бағаламауға жағдай жасайды деп мәлімдейді. Алайда бұл жерде сақтандырудың қаржымен белгілі бір ұқсастығы байқалады: сақтандыру кезінде мамандандырылған сақтандыру қорын қалыптастыру және пайдалану бойынша қайта бөлу қатынастары туындайды, бірақ сақтандырудағы құнның ақшалай нысанының қозғалысы сақтандыру жағдайының басталуы нәтижесінде залал келтіру ықтималдығының дәрежесіне бағынады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.