Күнбағыс аурулары

Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қазақ ұлттық аграрлық университеті коммерциялық емес
акционерлік қоғамы
Агробиология факультеті
Агрономия кафедрасы

Бекітемін

Факультет деканы
Абильдаев Е.С.

Есеп

5B080100- Агрономия мамандығының курс студенті
Сәттіғұлова Асылайым.
Ақтөбе облысы,Тоқмансай ауылдық округы Орынбай шаруа қожалығында өткізген өндірістік(технологиялық) практикасы.

Тобы: АГ-302

Орындаған: СәттіғұловаА

Жетекшісі:а.ш.ғ.к.,қауым.профессор Барлыков .Н

Алматы 2020

Жоспар:

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Күнбағыс ерекшелігі
2. Күнбағыс тұқымын себу және дайындау
3. Күнбағыс аурулары
III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Ақтөбе облысы -- Қазақстанның солтүстік-батыс өңірінде орналасқан әкімшілік бірлік. Территориясы бойынша Қарағанды облысынан кейінгі екінші орында.
солтүстікте -- Ресей Федерациясының Орынбор облысымен,
оңтүстігінде -- Өзбекстан Республикасының құрамындағы Қарақалпақстанмен,
батысында -- Маңғыстау облысы, Атырау және Батыс Қазақстан облысымен,
шығысында -- Қостанай облысымен,
оңтүстік-шығысында -- Қызылорда облысымен шектесіп жатыр.
Облыс солтүстіктен оңтүстікке дейін 700 шақырым, шығыстан батысқа дейін 800 шақырым жерге созылған 300 мың шаршы шақырым аумақта орналасқан. Облыс 12 селолық, қалалық, және әкімшілік аудандарға бөлінген. Аумағында 6 қала, 3 кент бар. Әкімшілік орталығы -- Ақтөбе қаласы.
Климаты
Қала Еуразия құрлығының ішкі бөлігінде, мұхиттардан едәуір алшақтықта орналасқан, осының кесірінен қала климаты шұғыл континенталды болып келеді. Ауа райының шұғыл континенталдығы күн мен түн, қыс пен жаз арасындағы температураның айырмашылығында, Күн радиациясы мен құрғақшылықта көрініс табады.
Қыс мезгілінде қаланың ауа райы Исландия үстіндегі терең циклон (испандық минимум) мен Моңғолия үстіндегі қуатты азиялық антициклонның әсерінде болады. Бұның кесірінен солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа бағытталған үлкен бар градиенттері пайда болады.Ақтөбедегі орташа жиынтық Күн радиациясы тәулігіне 108 ккал-ға тең, Күн сәулесі көлемінің орташа жылдық көрсеткіші -- 2316 сағат.
Жазы ұзақ әрі ыстық. Жылына бес ай бойы күндізгі орташа температура 20 °С асып түседі. Қысы қоңыр салқын, жылымықтар болуы мүмкін. Ең қалың қар жамылғысы қараша айында байқалады (31 см). Ашық, бұлтты және жауын-шашынды күндердің жылдық саны -- сәйкесінше 174, 148 және 43 күн. Орташа жылдық бұлттылық коэффициенті -- 5,7 балл. Атмосфералық жауын-шашын ең көп түсетін ай -- маусым (35 мм), ең аз түсетін ай -- қыркүйек (19 мм).
Орташа жылдық температура -- +5,3 C°
Орташа жылдық жел жылдамдығы -- 2,4 мс
Орташа жылдық ауа ылғалдылығы -- 68 %

Ауыл шаруашылығы
Ақтөбе облысы -- Қазақстан Республикасындағы ірі ауыл шаруашылық аймағы. Ақтөбе бидайы жоғары құрамдағы ақуыз және ұлпасымен ерекшеленеді. Ауыл шаруашылығының өнімінің жалпы түсімі 2002 жылы 21,5 млрд теңгені құрады. Бір жылда өндірілген сүт көлемі 225,5 мың тн., жұмыртқа -- 83,8 млн дана, ет- 70,5 мың тн. құрады.

Топырағы
Қара топырақты жерлер облыстың солтүстігінде. Мұнда топырақтың қарашіріндісі аз, негізінен қиыршық құмды келеді. Топырағы тығыз саздауыт, стрегірек жерлері саздан қалыптасқан. Аздап дренажі бар ркльефі ойпаңдау жерлерде, жердің әсіресе тығыз қабатында сортақтану көбейе түседі.
Республикадағы майлы дақылдардың ең бастысы -- күнбағыс. Оның дәнінде 50-52 пайыз май және 16-16,5% протеин болады. Күнбағыс майы негізінен тағам үшін, яғни маргарин, майонез, балық және көкөніс консервілерін, нан және кондитер өнімдерін шығаруға қолданылады. Сонымен қатар, оның майы сабын қайнату және зәйтүн өндірісінде пайдаланылады. Дәнінің қауызы жақсы отын. Күнбағыс табағының күлте жапырақшаларынан дәрі дайындайды. Күнбағыстың күнжарасында 8-10% май, 1,1% мал азықтық өлшем болады, сондықтан ол -- малға бағалы концентратты жем. Күнбағыс -- балды өсімдік және отамалы дақыл болғандықтан, ауылшаруашылық өсімдіктері үшін жақсы алғы егіс. Егіншілікте егіс танаптарында ықтырма дақыл ретінде себіледі. Күнбағыс Павлодар, Шығыс Қазақстан облыстарында дән және сүрлем үшін, ал республиканың басқа облыстарында тек сүрлем үшін ғана өсіріледі. Қазақстанда 2006 жылы күнбағыстың егіс көлемі 453,8 мың гектар, оның ішінде суармалы жерлерде 30,0 мың гектарға жетті. Орташа есеппен алғанда, сол жылы республика бойынша күнбағыстың әр гектарынан 6,3 центнер өнім алынып, ал оның жалпы түсімі 285,9 мың тонна болды. Қазақстан бойынша 2006 жылы күнбағыстың Арманирец, Восход, Заря, Салют, Казахстанский 324 буданы, Родник, СПК, Солнечный-20, Казахстанский-341 сорттары аудандастырылады.

Күнбағыс -- алғы дақыл. Ауыспалы егісте күнбағысты күздік және жаздық дәнді дақылдардан, жүгеріден, дәнді бұршақты дақылдардан кейін еккенде жақсы өнім алуға болады. Әр түрлі аурулар, зиянкестер және арамшөптер, оның ішінде сұңғыла күнбағысқа зиян келтірмеуі үшін оны бір егілген жеріне 7-8 жылсыз қайталап себуге болмайды.

Сыртқы ортаның факторларына қойылатын талаптар.

Алғашқы даму кезеңінде күнбағыс жылуды онша керек етпейді. Оның себілген дәні топырақтың тұқым сіңіру тереңдігіндегі жылылық 3 °С жеткенде өне бастайды. Бірақ себілген тұқым тез және біркелкі көктеп шығуы үшін қолайлы температура +20-25 °С шамасында болып табылады. Топырақта бөртіп, бірақ өнбеген тұқымы 13 °С, ал жер бетіне көктеп шыққан жас өркені 5-6 °С суыққа үсімейді. Күнбағыстың гүлдену кезеңіндегі қолайлы температура 20-25 °С болып саналады. Күшті дамыған және топырақтың терең қабатына бойлап өсетін тамыр жүйесі болғандықтан күнбағыс құрғақшылыққа да төзімді келеді. Дамуының алғашқы кезеңінде ауа және топырақ құрғақшылығын жақсы көтереді. Ылғалды ең көп қажет ететін мезгілі -- күнбағыстың табағы пайда болуы -- гүлдену кезеңі. Осы мезгілде өсімдік өсу кезеңінде сіңіретін барлық ылғалдың 44 пайызын пайдаланады. Аталған уақытта ылғал жеткіліксіз болса, табақтың ортасындағы дәндер толыспай, жеңіл болып қалады. Күнбағыстың бір ерекшелігі, ол көктеп шыққаннан бастап табақ құрғанға дейін топырақтың 80 см тереңдігіне дейінгі ылғалды пайдаланады. Бірақ, одан артық тереңдіктегі ылғалды пайдалану қиындыққа соғады. Сондықтан жаздың екінші жартысында жауған жаңбыр күнбағыс үшін өте пайдалы. Құрғақшылыққа төзімді болғанымен, күнбағыстың транспирациялық коэффициенті 470-570-ке тең, сондықтан одан мол өнім алу үшін топырақтың ылғалдылығын оның далалық су сыйымдылығы 70 пайыздан кем болмауы керек. Күнбағысқа егуге қара және қызыл-қоңыр топырақтар қолайлы. Гранулометриялық құрамы ауыр саздақ және жеңіл құмдақ топырақтар күнбағыс өсіруге жарамайды.

Күнбағысты тыңайту.

Күнбағыс 1 тонна дән құрау үшін топырақтан 60 кг азот, 26 кг фосфор және 186 кг калий пайдаланады. Осы сіңірілген элементтердің орнын толтыру үшін топырақты тыңайту керек. Ол үшін күнбағыстың осы элементтерді қай уақытта қалай пайдалану ерекшеліктерін білген жөн. Күнбағыстың қоректік элементтерді ең көп қажет ететін кезі -- көктем шыққаннан бастап, гүлденгенге дейін, ал одан кейін ол бұл элементтерді шамалы мөлшерде пайдаланады. Алғашқы өсіп-даму кезеңінде азотқа онша зәру болмағанымен, кейін бас алып табақ құрғаннан гүлденгенге дейін оны көп мөлшерде керек етеді, бірақ бұдан соң оның азотты сіңіруі тағы да төмендейді. Калийді бүкіл өсу кезеңі бойынша пайдаланады, дегенмен, оны табақ құрудан толық пісіп жетілгенге дейін көбірек сіңіреді. Егер топырақта азот көп, фосфор жеткіліксіз болса, күнбағыстың өсу кезеңі ұзарып, дәніндегі майдың мөлшері азаяды. Күнбағыстың жақсы өсіп дамуына топырақтың өзіндегі калий қоры жеткілікті, сондықтан оған калийлі минералды тыңайтқыш берудің қажеті жоқ. Күзде сүдігер жырту алдында әр гектарға 30-40 тонна көң және әсерлі заттар есебімен 60-90 кг фосфор шашып, топыраққа сіңіреді. Себу кезінде тұқыммен бірге әр гектарға әсерлі заттар есебімен 10-15 кг түйіршікті суперфосфат сіңірген жақсы нәтиже береді. Азот минералдың тыңайтқышымен күнбағысты әр гектарға әсерлі заттар есебімен 15-20 кг мөлшерде үстеп қоректендіру қажет.

Күнбағыс өсіру технологиясы

Күнбағыс бақша дақылдарының ауысымына орналастырылған кезде, оның бұрынғы орнына 6-8-10 жыл бұрын оралуын қамтамасыз ету қажет. Ең ұзақ үзіліс (10 жылға дейін), егер бақта брорамап болса. Су күнбағыс үшін қажет топырақтың терең қабаттарын ағызып алмау үшін күнбағыс таяз түбірлік жүйенің көмегімен жақсы.
Бұл тұрғыдан күнбағыс қажетсіз предшественниктері - жоңышқа, қант қызылшасы, көпжылдық шөптер. Прекурсорларды таңдағанда, жалпы зиянкестер мен аурулары бар өсімдіктерге назар аударыңыз (соя, бұршақ, рапс, қызанақ, пияз, бұршақ).
Күнбағыспен көршілердің ең жақсы көршілері - картоп, тәтті жүгері және басқалары, олар күзгі топыраққа күнбағыс дайындауға мүмкіндік береді. Тамаша көрші - бұл мәдени төңкерістен тыс уақытта (хеджирлеудің жанында, шөл далада) өсіргенде биік шөптер.

Күнбағыс үшін топырақ дайындау

Күнбағыс учаскесі топырақтың түріне, учаскенің жағдайы мен құнарлылығына байланысты дайындалады. Күздің дайындық кезеңінде топырақтың барлық түрлерінде учаске арамшөптерден және алдыңғы шөптердің жапырақтарынан тазартылады.
Күзгі ұзын жылы аудандардағы тазартылған алаң әдетте 15-20 см-ге дейін қазылады, ауыр топырақты қазып алу қажет. Қазу алдында қопсытатын материалдарды қосу керек: қарашірік, компост, жылқы шымтезек.
Жеңіл (жапырақты, құмды) топырақты қазуға болмайды. 8-10 см тереңдікте өсіру немесе терең өсіру, күзгі жасыл көңді сеуіп, биіктігі 6-8 см болатын жасыл масса алған кезде оларды топыраққа отырғызыңыз. Сидератаны көктемге дейін қалдыруға болады. Көктемде топыраққа шабу және отырғызу керек немесе оны 10-15 см тереңдікте дереу қазып алыңыз.
Егер алдыңғы жылдары өсіру бақшасында органикалық тыңайтқыштар алынбаса, онда күзде қарашірік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.