Жүзім шаруашылығының дамуындағы ғылымның рөлі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
Жәңгір хан атындығы Батыс Қазақстан аграрлық - техникалық университеті

Агротехнологиялық институты
Өсімдік өнімдерін өндіру технологиясы жоғарғы мектебі

ЕСЕП

Тұрсын-ата ӨК жағдайында өткен дипломалды тәжірибенің есебі

Тәжірибенің өту уақыты: 01.09.2020-11.10.2020

01.03.2021-26.04.2021

Орындаған: ЗКР-33 тобының студенті Бәкір Ұ.П
Тексерген: Кушенбекова А.К

Орал-2020 жыл

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Түркістан облысы, Қазығұрт ауданында орналасқан Тұрсын-ата ӨК ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
2. Географиялық жағдайы, климаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
3. Тұрсын-ата ӨК өсірілетін жүзім сорттарына сипаттама ... ... ... ... ... ... .. ...9
4. Қазығұрт ауданындағы жүзімнің оидиум ауруына сипаттама және күресу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 1
5. Түркістан облысы бойынша егіндік жағдайын жалпы бағалау ... ... ... ... 15
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18

Кіріспе
Ел басы Н.А. Назарбаев өзінің халыққа жолдауында: Қазақстан жолының жаңа кезеңі - бұл экономиканы жаңа міндеттермен бекітіп, халықтың әлеуметтік жағдайын көтеру - деген болатын. Сонымен қатар қазіргі фермерлер өндірістің өсуін қамтамасыз етіп, жаңа технологияларды өндіріске енгізіп өнімділікті арттыру қажеттігін атап өтті.
Жүзім (Vitis vinifera L.) тұқымдасы Vitaceae Lindl. немесе Ampelideae Kunth. Жеміс - жидек дақылдарының ішінде, экономикалық белгілері, өсу бағыты, даму ерекшеліктеріне қарай маңызды орын алады.
Қазақ жерінде жеміс шаруашылығы XIX ғасырдың ортасынан бері қарай қайта дами бастады. Ресейден, Украинадан, Қырымнан келген қоныс аударушылар көптеген дәнекті және сүйекті дақылдардың екпе көшеттерін әкелді, содан соң жеміс шаруашылығы мен жүзімшілік дамуы тез өріс алды.
Жүзім шаруашылығы - ауыл шаруашылығының маңызды салаларының бірі болып, халықтың азық-түлік және өндірістік шикізатқа деген қажеттілігін қанағаттандырады. Жүзім шаруашылығы жүзім өсірумен айналысатын өсімдік шаруашылығының бір саласы және ғылым ретінде жүзім өсімдігінен жоғары сапалы өнім алу мақсатында жүзімнің өсуі мен дамуының басқару әдістерін дайындайды. Жүзім шаруашылығының кешенді биологиялық ерекшеліктерінде негізделе отырып, ағаштектес шырмауық өсімдік шаруашылығының бір саласы ретінде жүзім шаруашылығының халық шаруашылығындағы маңызы зор және жүзім өндірісімен тығыз байланысты.
Жүзім шаруашылғы 1936 жылы отандық шампан және жоғары сапалы тәтті шарап өндіру туралы бұрынғы Кеңес үкіметінің қаулысы қабылданған соң жоғары қарқынмен өрістеді. 30 - жылдары тұңғыш жүзім совхоздары ұйымдастырылды. Олар - Есік, Үшбұлақ, Мичурин атындағы Қапланбек, 40- жылдары Шелек, Алматы облысы, Оңтүстік Қазақстан облысы аудандарында бірнеше шарап совхоздары құрылды. 1947 жылы жүзім көшеттері 13 облыста отырғызылды. Олардың арасында өнеркәсіптік маңызға сол кездегі Шымкент (1646 га), Алматы (676 га) және Жамбыл (310 га ) облыстары ие болды. Қазақстанда жүзім шаруашылығы мен шарап жасау ісін қалпына келтірудің және дамытудың 2010 жылға дейінгі кезеңге арналған бағдарламасы әзірленген.
Жүзім шаруашылығының дамуындағы ғылымның рөлі. Жүзім шаруашылығы бойынша зерттеуді ғылыми - зерттеу институты жүргізеді. Институтта Қазақстандағы жүзім генофондының негізін құратын жүзімнің 340 сұрпының үлгілері бар ампелографиялық коллекция жасалып, 30 - ға жуық жүзімнің жаңа сұрыптары шығарылды. Қазақстанда жүзімнің 28 сұрпы аудандастырылған (оның ішінде , 12 сұрпы - асханалық, 2 сұрпы - әмбебап, 14 сұрпы - техникалық). Жалпы жүзімдіктер көлемінің 75% - техникалық сұрыптар құрайды.
Жүзім шаруашылығы - өзінің өнімдерін халықты жыл бойына жас және кептірілген өнімдерімен, сонымен қатар сусын, шарап жасайтын, консервілік өнімдер шығаратын зауыттарды қамтамасыз етеді.
Қазақстанда өсірілетін ауыл шаруашылығы дақылдарының 60-қа жуық түрлеріне 50-дей көп қоректі және 100-ден астам түрі маманданған зиянкестер, 70-тен аса аурулар және арамшөптердің 120 түрі зиян келтіреді. Өсімдік қорғаудың тиімді ұйымдастырылуы ең алдымен зиянкестердің және арамшөптердің таралуының сан мөлшері мен зақымдауын есептеу, аурулардың даму дәрежесіне, олардың пайда болуы туралы болжамдарға және қорғау шараларын жүргізу мерзімдерінің дабыл белгілеріне негізделген. Болжау өсімдіктерді қорғау жөніндегі жұмыстардың көлемін жоспарлауға, химиялық, биологиялық құралдардың қажетті мөлшерін, оларды қолдану техникасын, материалдық және еңбек шығындарын анықтауға мүмкіндік береді.

1. Түркістан облысы, Қазығұрт ауданында орналасқан Тұрсын-ата ӨК
Мекеменің тарихына оралсақ, Түркістан облысы, Қазығұрт ауданы, Қазығұрт елді-мекені, С.Сейфулин көшесі №8 үйде орналасқан Тұрсын-ата өндірістік кооперативі 2014 жылдың 23 мамырында Тайсалов Шаяхмет Турсыновичтің бастамасымен құрылған. Ұйымның негізгі бағыты ауыл шаруашылығы тауарларын өндіруші. Негізгі бағыттары: егістік, бау-бақша, мал шаруашылығы( мал санын көбейту). Егістік дақылдары: бидай, мақсары, жүгері; бау- бақша өнімдері: алма, жүзім, алхоры, өрік шабдалы; көкөніс: қызанақ, қияр, картоп, капуста, баклажан;

2. Географиялық жағдайы, климаты
Қазығұрт ауданы -- Түркістан облысының оңтүстік-шығысында орналасқан әкімшілік бөлік. Жерінің аумағы 4,1 мың км². Тұрғыны 100,8 мың адам. Ауданда 64 елді мекен 13 ауылдық округке біріктірілген. Аудан орталығы - Қазығұрт ауылы.
Табиғаты: Аудан жерінің көп бөлігі теңіз деңгейінен 800-1200 м биікте орналасқан. Шығысында Қаржантау (2000-2800 м), Өгем (3000-3600 м) биік таулы жоталары, орталығында оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай Қазығұрт жотасы (800-1700м) созылып жатыр. Батысы, солтүстік-батыс бөлігі қырқалы жазық. Жер қойнауынан минералды су, ақ құм, қиыршық тас т.б. құрылыс материалдары барланған. Климаты континеттік, қысы жұмсақ, қысқы қаңтар айының орташа жылдық температурасы 22-25°С. Жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 300-400 мм, тауда 500-700 мм. Аудан жерінен Келес, Өгем, Қаржансай, Мұғалысай, т.б. өзендер ағып өтеді. Таулы өңірі мен өзен бойларында итмұрын, долана, тобылғы, жабайы алма, арша, шырша, т.б. өседі. Жануарлардан қасқыр, түлкі, таутеке, қоян, саршұнақ т.б. кездеседі.
Ауданның экономикасы: Ауыл шаруашылығына жарамды жері 3940 мың гектар, 2935 агроқұрылымы бар. Қазіргі таңда Қазығұрт ауданында аудан әкімдерінің басқаруымен көптеген жаңа ғимараттардың салынуы бой көтеріп келеді. Әр қиылысқа қойылған бағдаршамдардың да рөл ойнайтыны расталған. Сонымен қоса кез келген аудан тұрғыны қиналмай өз заттарын сатып ала алатын орталық базарың да көлемі жыл өткен сайын үлкейуде.
Географиялық орны, жайы. Қазығұрт тауы Батыс Тянь-Шань таулы жүйесінің тізбегі, ол Оңтүстік Қазақстан облысы территориясында 690 -- 700 солтүстік ендік пен 420 шығыс бойлық арасында, Қаржантау жотасынан солтүстік-батыста орналасқан (1-сурет). Солтүстік-шығыс-тан оңтүстік батысқа 45-50 км-ге созылып, ені 10 км-ді алып жатыр, орташа биіктігі теңіз деңгейінен 1300-1400 м. Ал, ең биік нүктесі тау жүйесінің шығыс бөлігінде орналасып, абсолюттік биіктігі 1768 м-ге көтерілген (Кеме-Қалған). Қазығұрт тауы солтүстік-шығыста Бадам өзені аңғарымен, шығыста Қаржантау жотасымен, оңтүстікте Келес өзені аңғарымен шектесіп, батыс пен солтүстік-батыста абсолюттік биіктігі 400-600 м-ге жететін оқшауланған тауалды жазығына ұласады (2-сурет).
Геологиясы. Қазығұрт тауы палеозойдың тығыз жыныстарымен және тас көмір дәуірінің теңіздік карбонаттық шөгінділерімен көмкерілген. Тауалды жазықтары бор, үштік және төрттік дәуірлердің қалың борпылдақ жыныстарынан тұрады (Геологическая карта Казахской ССР, 1965).
Жер бедері. Қазығұрт -- тау жүйесінің оқшауланған типіне жатып, мезозойдың әктастарынан құралған, сондықтан онда жер бедерінің карсты пішіндері қалыптасқан (Герасимов, 1952). Жер бедері таулы типке жатады: беткейлері тік құламалы, құзды болса, аңғарлары теңіз деңгейінен 600-700 м биіктікте орналасып, енсіз, тар әрі терең болып келеді. Сонымен қатар, бұл таулы жүйеде палеозой жыныстарында терең тілімденген тік беткейлі жер бедерінің басымдығы байқалса, әктастар, тақтатастар мен кварциттер де көп тараған. Таудың оңтүстік - батыс беткейі қысқа, әрі тік болып келеді.
Су торлары. Аймақтың өзендер жүйесі еріген мұз бен қар суымен және тау жылғаларымен қоректене отырып, территория бойынша әркелкі таралған. Өзендердің көпшілігінде тау басындағы қарлардың еруінен көктемгі-жазғы су тасулары болып отырады. (Подоба, Толстихин, 1937; Пальгов, 1953). Ақбура сияқты өзендер бұлақ суларымен қоректенсе, кейбір жылғалардың арнасы жаздыгүні кеуіп кетеді. Барлық беттік сулар минерологиялық құрамына қарай гидрокарбонаттық тұщы суларға жатады (Лебедев, 1928; Щульц, 1949; Кармышева, 1973; Павлов, 1980). Қысқы және көктемгі жауын-шашын мөлшеріне байланысты болатын жазғы су тасуы әр жылдары әртүрлі болады, қыстың күні өзендердің деңгейі тұрақты, өйткені негізінен жер асты суымен коректенеді.
Климаты. Қазығұрт тауының климаттық жағдайлары Батыс Тянь-Шань тау жүйесі сияқты қоңыржай және субтропиктік климаттық белдеулердің шекарасында орналасуымен анықталады (Алисов, 1956), яғни жер бедері мен ауа массаларының ықпал етуімен қалыптасқан тау климаты шұғыл континентальды типке жатады (Иванов, 1959). Жаз бен қыста және күндіз бен түнде ауа температурасы үлкен амплитудаға тербеледі, шілдедегі ауаның орташа температурасы +26,30С, ал қаңтарда -4,30С. Абсолюттік максимум 350-380С-қа жоғарыласа, ал минимум -250-290С. Ауаның жылдық температурасы 9-100С арасында тербеледі. Алисов, (1947) Иванов, (1959) Борисов (1970) сияқты зерттеушілер Батыс Тянь-Шаньда жылудың маусымды таралуын анықтаған, соның ішінде Қазығұрт тауында поляр фронты батысазиялық Иран тармағының циклондық әрекетінен атмосфералық циркуляция үстемдік етеді. Ал евроазиялық суық ауа массалары әдетте теңіз деңгейінен 500-600 м биіктікте тарайды. Одан әрі 1800 м биіктікке дейін ауа температурасының қысқы өзгеруі (инверсия) байқалады. (Павлов, 1980). Қар жамылғысы қараша айынан бастап түсіп, орташа қалыңдығы 20 см-ден аспайды. Жоғарыда айтылған циклондық әрекет жауын-шашынның мөлшері мен маусымдық таралуын анықтайды. Ауданға жылына орта есеппен 500-600 мм жауын-шашын түседі. Биіктік жоғарылаған сайын түсетін ылғалдың мөлшері артып, оның максимум мөлшері наурыз-мамыр айларына сай келеді (Алисов, 1947, 1956; Борисов, 1970). Зерттеліп отырған аймақтағы климаттың тағы бір ерекшелігі - жазғы құрғақшылық ұзақ уақытқа созылып, 5 ай бойы жауын-шашынның өте аз түсетіндігін түсіндіреді (Балашова және т.б., 1960). Солтүстік және оңтүстік экспозициядағы беткейлерде ауа температурасы, жауын-шашын мөлшері, топырақтың ылғалдылығы және т.б. климаттық көрсеткіштердің алуан түрлілігі тән болып келеді. Яғни, оңтүстік-шығыспен салыстырғанда солтүстік-батыс экспозициясының беткейлері анағұрлым ылғалды болып келеді. Бұл ерекшелік мезо- және микрожер бедерлерінде байқалады (Степанов, 1975). Тұтастай алғанда Батыс Тянь-Шань таулары, соның ішінде Қазығұрт тауы климаттың әркелкілігімен сипатталады. Күн радиа-циясының артуы, ауа температурасының күрделілігі, жауын-шашынның әркелкі түсуі және атмосфералық циркуляциясының жергілікті құбылыстары өсімдік жамылғысының көптүрлі (пестрая мозайка) қалыптасуына жағдай туғызады.
Топырақ жамылғысы. Батыс Тянь-Шаньның топырағын алғашқы зерттеуді С.С.Неуструевтің топырақ-ботаникалық экспедициялары жүргізді. Ол төменгі тау белдеуінде топырақтың ерекше типін-сұр топырақты бөліп көрсетіп, сипаттады. Сөйтіп, Батыс Тянь-Шань топырағының вертикаль зоналылығының схемасын бірінші болып құрастырды (1910). Оңтүстік-батыс Тянь-Шаньға жататын Қазығұрт тауы топырақ жамылғысы жөнінен тұтасымен Тұран фасциясына жатады.
Аудан территориясында негізінде морфологиялық белгілерінен, физикалық қасиеттеріне және химиялық құрамына қарай сұр топырақтар дамыған, олардың құрамында суда тез ерігіш тұздардың көптігі зерттелген. Сол сияқты топырақ жамылғысы өсімдік қауымдастықтары сәйкес болатын көптеген топырақ ерекшеліктерінің кешендерінен тұрады.
Сұр топырақтарда гумус мөлшері көбірек (1-2%) болады. Шөл-мен салыстырғанда терең қабаттары ылғалы мол сілтілі болып келеді, бұдан топырақтағы карбонаттылықтың аз екенін түсінуге болады. Топырақ түзуші аналық жыныстар лессті сұр топырақтар мен шөгін-ділерден тұрады (Панков және т.б., 1942).
Қазығұрт тауының территориясында сұр топырақтардың үш түрі кездеседі: ашық, типтік және күңгірт (Дурасов және т.б., 1981).
Ашық сұр топырақта климаттық жағдайлары мен суда ерігіш тұздардың құрамына қарай шөлдік жазықтарға ұқсас болып келетін 300-500 (700) м биіктіктегі тау етегіндегі жазықтарда қалыптасқан. Олардың ішінде спицификалық эфемерлі өсімдіктердің (тұзданбағаны) сортаңданбаған түрлері де кездеседі.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.