Двигательдің бұраушы моменті

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

9. 1 Дәрістер

1-ДӘРІС. КІРІСПЕ. АВТОМОБИЛЬДЕРДІҢ ПАЙДАЛАНУ ҚАСИЕТТЕРІ

Жоспар

Кіріспе
Автомобильдердің пайдалану қасиеттері

Дәріс тезисі

1. Кіріспе

Автокөлік «автомобиль- жүргізуші - жол- қоршаған орта» жүйесінің бір бөлігі болып табылады. Сондықтан оның түрлі қасиеттері осы жүйенің элементтерінің өзара әрекеттері арқылы білінеді. Автокөліктің пайдалану тиімділігіне әсер ететін көрсеткіштері пайдалану жағдайларына байланысты. Пайдалану жағдайларының түрлілігіне байланысты, оларға бейімделген автомобильдердің де көптеген арнайы түрлері шығарылады.

Автомобильдердің сенімділік, экологиялық, эстетикалық, пайдалану, техникалық күтім көрсетуге бейімділігі т. б. сияқты қасиеттерінің түрлері көп. Көлік техникасының динамикасы және пайдалану қасиеттері пәнінде олардың тек пайдалану қасиеттері ғана қаралады. Автомобильдердің негізгі пайдалану қасиеттері мыналар: тарту және тежелу динамикалары, отын үнемділігі, басқарымдылығы, орнықтылығы, өтімділігі, маневрлігі және жүріс жұмсақтығы.

Көлік техникасының динамикасы және пайдалану қасиеттері пәнінің мақсаты олардың пайдалану қасиеттерінің ғылыми негіздерін және өзгеру заңдылықтарын зерттеу. Сонымен қатар бұл пәнде автомобильдердің пайдалану қасиеттерінің бағалау критерийлері және оларды әртүрлі әдістермен анықтау тәсілдері қарастырылады. Жалпы айтқанда, теория жаңа модельдерді жетілдіру жолдарын көрсетеді.

Көлік техникасының динамикасы және пайдалану қасиеттері пәні арнайы мамандық пәндерінің бірі болып саналады. Бұл пәнді оқудың нәтижесінде болашақ инженерлер автомобильдердің пайдалану қасиеттерін, олардың өзгеру заңдылықтарын және оларды бағалау көрсеткіштерін білуі қажет.

Сонымен қатар автомобильдердің түрлі пайдалану қасиеттерін тәжірибе немесе есептеу тәсілімен анықтай білулері керек.

2. Автомобильдердің пайдалану қасиеттері

Автомобильдердің негізгі пайдалану қасиеттері мыналар: тарту-жылдамдық қасиеттері, отын үнемділік қасиеттері, орнықтылығы, тежелу қасиеттері, басқарымдылығы, маневрлілігі, жүріс жұмсақтылығы және өтімділігі.

- Тарту-жылдамдық қасиеттері автомобильдің тарту күші, максималды жылдамдығы, разгон уақыты және үдеуі сияқты көрсеткіштермен сипатталады.

- Автомобильдің отын үнемділігі оның 100 км жолға жағатын отынының мөлшерімен сипатталады.

- Орнықтылық -машинаның тайғанау мен аударылуға қарсы тұру қабілеті. Орнықтылық аударылу немесе тайғанау бұрыштарымен сипатталады.

- Тежелу қасиеті машинаның тез тоқтау қабілеттілігі. Ол тежелу жолының шамасымен және тежелу әсерін анықтайтын бәсеңдеумен сипатталады.

- Басқарымдылық - машинаның жүргізуші белгілеген бағытын сақтауға бейімділігі. Ол машинаның бұрылғыштығымен бағаланады. Машина басқарымдылығының маңызды көрсеткіштерінің бірі - оның түзу сызықты қозғалысының тұрақтылығы болып табылады.

- Маневрлік деп машиналардың кішкентай алаңдарда бұрылуға қабілеттілігін айтады. Маневрлік көрсеткіші бұрылудың ең кіші радиусымен сипатталады.

- Жүріс жұмсақтығы - машинаның тегіс емес жолда, кузовтың елеулі тербеліссіз қозғалуы, соққылар мен селкілдеулерді өшіруге қабілеттілігі. Жүріс жұмсақтығы жүргізушінің шаршауына, жұмыстың өнімділігі мен сапасына, сонымен қатар машинаның пайдалануының ұзақтығына әсер етеді. Жүріс жұмсақтығының өлшегіштері - вертикальды және бұрыштық тербелістер мен үдеулердің шамасы және тербеліс жиілігі болып табылады.

- Автомобильдердің өтімділігі - олардың ылғал немесе тегіс емес жерлерде жұмыс істеуге қабіліеттілігімен анықталады. Машиналардың өтімділігі, жүріс бөлігінің топыраққа түсіретін орташа меншікті қысымымен, жетекші доңғалақтар сан, ымен және геометриялық параметрлерімен анықталады. Жетілдірген асқыш конструкциясы бар автомобильдер едәуір жоғарғы өтімділік пен үнемділікті қамтамасыз етеді.

Көлік техникасының динамикасы және пайдалану қасиеттерінде тек қана алғашқы екі қасиет қарастырылады. Соның натижесінде беріктік есептеулерін жүргізуге қажетті бастапқы мәліметтер мәндерді алуға мүмкіндік береді.

Бекіту сұрақтары:

1. Автомобильдің бұзылуы және оның шекті жағдайы туралы түсінік

2. Көлік техникасының жөндеуге жарамдылығы

3. Көлік техникасының сапасы туралы түсінік

Әдебиеттер:

1. Джолдасбеков У. А. Динамика механизмов и машин : Монография. - [б. м. ], 2011.

2. Саргожин М. К. Көлік техникасынын динамикасы : Оку куралы, 2005

3. Мусаев Ж. С. Динамика и прочность транспорта и транспортной техники : Учебное пособие, 2014

2-ДӘРІС АВТОМОБИЛЬДЕРДІҢ ТАРТУ- ЖЫЛДАМДЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ

Жоспар:

Жетекші момент
Двигательдің бұраушы моменті
Трансмиссияның беріліс саны
Трансмиссияның механикалық ПӘК-і

Дәріс тезисі

Автомобиль двигательдерінің энергиясы қозғалысқа кедергілерді жеңуге жұмсалады. Сонымен қатар энергияның бір бөлігі трансмиссиядағы кедергілерді жеңуге жұмсалады. Қозғалысқа қарсы барлық кедергілерді жеңу үшін жетекші доңғалақтарға бұраушы момент берілуі қажет. Бұл бұраушы момент жетекші момент деп аталады.

Бірқалыпты тұрақты жұмыс режимінде, яғни автомобиль бірқалыпты қозғалған кезде, жетекші момент мына формуламен анықталады:

мұнда: - двигательдің бүраушы моменті, - трансмиссияның беріліс саны

- трансмиссияның механикалық ПӘК

Жетекші момент мәніне әсер ететін факторлар:

а) двигательдің бұраушы моменті;

б) трансмиссияның беріліс саны;

в) трансмиссияның механикалық ПӘК

3. Двигательдің бұраушы моменті

а) Двигательдің бұраушы моменті оның жұмыс режиміне байланысты әртүрлі мәнге ие болады. Оның қалай өзгеретінін көтеру үшін, ІЖД реттегіштік және жылдамдық сипаттамаларын талдаймыз.

Дизельді двигательдің реттегіштік сипаттамасын қарастырайық

Бос жүріс кезінде двигатель ең жоғарғы жиілікпен жұмыс істейді. Жүктеме күштің өсуіне байланысты айналыс жиілігі дейін, ал тиімді қуат номиналды, немесе есепті мәніне дейін өседі, содан кейін азаяды. айырмашылығы реттегіштің бірқалыпсыздық дәрежесіне байланысты болады.

мұнда -реттегіштің бірқалыпсыздық коэффициенті, оның мәні 0, 07…0, 08 шамасында, болады.

Двигательдің қуаты мәніне жеткенде бұраушы момент номиналды мәніне жетеді. Жүктеме күштің әрі қарай өсуі кезінде бұраушы момент max мәніне дейін өседі, одан әрі азаяды. Бұраушы моменттің бірқатар өсуі, отынның циклдік берілуін арттыратын, реттегіш корректорының іске қосылуына байланысты. Одан әрі қарай, жұмыс процесі өту жағдайының нашарлауына байланысты, бұраушы момент азаяды. Двигательдің бұраушы моментінің ағымдағы мәндерін қатынасын пайдалана отырып, есептеп шығаруға болады: ; Нм ;

- двигательдің тиімді қуаты, кВт;

- иінді біліктің айналу жиілігі, айн. /мин.

Автомобильдің қозғалысы кезінде двигательдердің жүктеме күші мен айналыс жиілігі, цилиндрге берілетін жанғыш қоспаның мөлшерін өзгерту нәтижесінде өзгеріп отырады. Сондықтан, автомобиль теориясындағы зерттеулер, двигательдің жұмысымен байланысты жылдамдық сипаттамасына негізделеді.

Карбюраторлы двигательдің дроссель қақпағының толық ашылуы кезінде алынған жылдамдық сипаттамасы төменде көрсетілген

Айналыс жиілігінің төмендеуі кезінде М _к - ның өсуі оның цилиндрлерінің толтырылуының өсуінің нәтижесі, ал жиілік одан әрі төмендегенде бұраушы моменттің төмендеуі цилиндрдегі жану жағдайының нашарлауңына байланысты.

Айналыс жиілігінің төмендеуіне байланысты, двигательдің бүраушы моментінің өсуі автомобильдің динамикалық сапасын едәуір арттырады.

қатынасы двигательдің бұраушы моментінің қоры коэффициенті деп аталады.

қатынасы двигательдің бұраушы момент бойынша бейімділік коэффициенті деп аталады.

Бұл коэффициенттің мәндері мына шамаларда болады:

бензинді двигательдерде =1, 08 … 1, 15; дизельді двигательдерде = 1, 1 … 1, 2

Двигательдің жоғары жүктеме күшін жеңуге бейімділігі, тек бұраушы моменттің өсуімен ғана емес, сонымен қатар маховикте және двигательдің басқа да айналыстағы бөлшектерінде жинақталған кинетикалық энергияның әсеріне байланысты.

Двигательдің айналыс жиілігінің - ға сәйкес - ден төмен түспеу керектігін ескере отырып, артық жүктемені жеңуге пайданылытын кинетикалық энергияның мөлшерін анықтауға болады. : ;

Мұнда - иінді білікке келтірілген, маховиктің және двигательдің айналыстағы бөліктерінің инерция моменті; нмс ²

- номиналды және максималды айналыс жиілігіндегі иінді біліктің бұрыштық жылдамдықтары, 1/с;

- айналыс бойынша двигательдің бейімделу коэффициенті деп аталады. Осы коэффициентті қолдана отырып (2. 2) теңдеуді мына түрде жазуға болады:

;

Бұл теңдеуден, айналысқа байланысты двигательдің бейімделу коэффициентін өсіру, двигательдің қысқа мерзімді артық жуктемелерді жеңуге қабілетін арттыратынын көреміз. Бұл коэффициенттің мәні мына шамада болады:

карбюраторлы двигательдерде = 1, 3-2, 2; дизельді двигательдерде = 1, 3-1, 6