ЗАМАНАУИ ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ ПЛАТФОРМАЛАРЫ
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
І.Жансүгіров атындағы Жетісу университеті
А.Ж.Жакупбекова, А.А.Жасузакова, А.Жұмағали
Қашықтықтан оқыту платформаларының мүмкіндіктерін зерттеу
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
5В011100 - Информатика мамандығы бойынша
Талдықорған 2021
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
І.Жансүгіров атындағы Жетісу университеті
Қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі ___________ Ж.Жиембаев
Қашықтықтан оқыту платформаларының мүмкіндіктерін зерттеу
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
5В011100 - Информатика мамандығы бойынша
Орындаған А.Ж.Жакупбекова, А.А.Жасузакова,
А.Жұмағали
Ғылыми жетекшісі
п.ғ.к., қауымдастырылған
профессор (доцент) м.а. А.О. Алдабергенова
Талдықорған 2021
Мазмұны
КІРІСПЕ
33
1 ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
65
1.1 Қашықтықтан оқыту дегеніміз не?
55
0.2 Ресей Федерациясында қашықтықтан оқыту жағдайы
88
0.3 ҚР білім беру жүйесіндегі қашықтықтан оқыту
116
1.4 Қашықтықтан оқытудың артықшылықтары мен кемшіліктері
118
2 ЗАМАНАУИ ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ ПЛАТФОРМАЛАРЫ
223
2.1 BilimLand платформасында жұмыс негізі ... ... ... ... ... ..
223
2.2 Moodle қашықтықтан оқыту жүйесі ... ... ... ... ...
226
2.3 Google Classroom қашықтан оқыту жүйесі
229
ҚОРЫТЫНДЫ
332
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
333
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Қазіргі уақытта қашықтықтан оқыту базасында ұйымдастырылған компьютерлік телекоммуникация өзекті міндеттердің бірі заманауи білім беру болып табылады. Қашықтықтан оқыту-бұл кешен арқылы ұсынылатын білім беру қызметтерінің алмасу құралдарына негізделген ақпараттық-білім беру ортасын қашықтықтан оқыту туралы ақпарат (спутниктік теледидар, радио,компьютерлік байланыс және т.б.).
Әлемде қашықтықтан білім беру жүйесін (ҚБЖ) дамытудың негізгі мақсаты - кез келген оқушыға мектептен оқуға мүмкіндік беру, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру.
2020 жылдың көктемінде бүкіл әлемді тығырыққа тіреген COVID-19 індеті Қазақстанға да келіп, елімізге бірқатар қиындықтар туғызды. Бұл қиындықтар білім беру процесін де айналып өтпеді. Білім берудің әрбір деңгейі әртүрлі технологияларды қолданып оқи бастады, техникалық, ақпараттық-қатынастық қиындықтар да жол алды. Оқыту платформаларын қолдануға қатысты мәселелер туындады.
Осы мәселелерді шешуге үлес қосу мақсатында біз зерттеу тақырыбын Қашықтықтан оқыту платформаларының мүмкіндіктерін зерттеу деп алдық және бұл зерттеу тақырыбының өзектілігін анықтайды.
Зерттеу нысаны: білім беру саласын цифрландыру.
Зерттеу пәні: оқыту процесінде қашықтықтан оқытуды қолдану жолдары.
Зерттеу жұмысының мақсаты: қашықтықтан оқытудың қазіргі жағдайын талдай отырып, оқыту процесінде тиімді түрде қолдануға болатын платформаларының мүмкіндіктерін зерттеу және ұсыну.
Зерттеу міндеттері:
* Зерттеу тақырыбы бойынша материалдар жинақтау және талдау;
* Қашықтықтан оқытудың теориялық негізін анықтау;
* Қашықтықтан оқытудың қазіргі жағдайын талдау;
* Қашықтықтан оқытудың артықшылықтары мен кемшіліктерін айқындау;
* Қашықтықтан оқытуда қолданылатын платформалардың мүмкіндіктерін зерттеу.
* Зерттеу жұмысының теориялық-әдіснамалық негіздері: қашықтықтан оқытуды ұйымдастырудың теориялық негіздері, білім беруде қолданылатын тиімді технологиялар, қашықтықтан оқыту технологияларын қолдану жөніндегі іргелі еңбектер.
Зерттеудің жаңалығы:
* Қашықтықтан оқытудың теориялық негізі анықталды;
* Қашықтықтан оқытудың қазіргі жағдайын талданды;
* Қашықтықтан оқытудың артықшылықтары мен кемшіліктері айқындалды;
* Қашықтықтан оқытуда қолданылатын платформалардың мүмкіндіктерін зерттелді.
Жұмыстың практикалық маңыздылығы: алынған нәтижелерді мұғалімдер мен оқытушылар өзінің жұмысында шын мәнінде қолдана алатындығында.
Дипломдық жұмыстың құрылымы: жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Кіріспеде зерттеу тақырыбының өзектілігі мен мақсаты, оның нысаны мен пәні, міндеттері анықталып теориялық-әдіснамалық негіздері, зерттеудің жаңалығы және практикалық маңыздылығы баяндалған.
Қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру негіздері деп аталатын бірінші бөлімде қашықтықтан оқыту түсінігі мен мазмұны, ҚР орта білім беру жүйесіндегі қашықтықтан оқытудың қазіргі жағдайы, және Ресей Федерациясында қашықтықтан оқыту жағдайы баяндалған.
Заманауи қашықтықтан оқыту платформалары атты екінші бөлімде BilimLand платформасында жұмыс негізі, Moodle қашықтықтан оқыту жүйесі және Google Classroom қашықтан оқыту жүйесі ұсынылған.
Қорытындыда дипломдық жұмыстың негізгі қорытындылары, ұсыныстары, тұжырымдамалары баяндалған.
1 ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ
3.1 Қашықтықтан оқыту дегеніміз не?
Қашықтықтан оқыту-оқытуға тән барлық компоненттерді (мақсаттарды, мазмұнды, әдістерді, ұйымдастыру нысандарын, оқыту құралдарын) сақтай отырып және ерекше техникалық құралдарды (интернет-технологияларды немесе басқа да интерактивті ортаны) қолдана отырып, оқушы мен мұғалімнің қашықтықтан өзара іс-қимыл жасау процесі. Егер біршама жеңілдетілсе, қашықтықтан оқыту-бұл оқытудың негізгі құралы ретінде ақпараттық технологияларды қолдана отырып, өзіндік оқыту түрі. Қашықтықтан оқыту үшін Мәскеуге барудың және, қымбат тұрғын үйді жалға алудың қажеті жоқ. Өзін-өзі тәрбиелеу мен өзін-өзі бақылаудың жоғары деңгейі, сондай-ақ электрондық оқытуды барынша тиімді өтуге көмектесетін қажетті қашықтықтан оқыту технологиялары (негізінен интернет) жеткілікті. Қазір бізде бәрі ақылды және интернетті туғаннан басқа пайдаланады. Бұрын бәрі басқаша болатын, оқытудың бұл түрі бізде қалай пайда болғанын білейік.[1]
Қазіргі заманғы қашықтықтан оқыту тарихы. Қашықтықтан білім беру технологияларын қолдана отырып оқыту 18-ші ғасырда, Еуропада барлығына тұрақты және қол жетімді пошта байланысы пайда болған кезде пайда болды.
Бұл өте қарапайым көрінді: студент пошта арқылы тапсырмалар мен оқу материалдарын алды, оқытушылармен хат алмасып, белгіленген мерзімде сенімді адамдарға емтихан тапсырды немесе ғылыми жұмыс жазды.
Бірақ бұл күндізгі және қашықтықтан оқыту Ресейге 19 ғасырдың аяғында келді. Бәрі тезірек басталды, өйткені 20 ғасырда тез технологиялық өсудің арқасында телеграф және тіпті телефон пайда болды. Бірақ байланыстың бұл түрлері көптеген елдерде әлі де кездесетін "корреспонденттік оқытуды" жойған жоқ.
Радио мен теледидардың пайда болуы қашықтықтан оқыту мүмкіндігіне айтарлықтай серпіліс әкелді. Миллиондаған тілек білдірушілер көре алатын көптеген оқу бағдарламалары пайда бола бастады. Рас, мұнда бір, бірақ өте үлкен кемшілік болды: кері байланыстың болмауы.
Әлемдегі алғашқы қашықтықтан білім беру университеті 1969 жылы Ұлыбританияда ашылды-Ұлыбританияның ашық университеті. Бұл атау барлығына оқу орнының қол жетімді құны мен қашықтықтан оқыту сабақтарына күн сайын қатысу қажеттілігінің болмауына байланысты барлығына қол жетімді екенін түсінуге мүмкіндік берді.
Шетелде үлкен атаққа ие болған қашықтықтан оқытатын басқа да жоғары оқу орындары ашыла бастады. Атап айтқанда:
* University of South Africa;
* Ұлттық технологиялық университеті (АҚШ, 1984);
* FernUniversität in Hagen;
* Хаген ашық университеті (Германия);
* Қашықтықтан оқыту испан ұлттық университеті;
* INTEC-Кейптаун колледжі (ОАР);
* Австралиялық аумақтық ақпараттық желі;
* Британ ашық университетінің ашық бизнес мектебі [2].
Әрине, дербес компьютерлердің дамуы және олардың қол жетімділігі 1980 жылдары білім беруді жеңілдетуге және автоматтандыруға үміт беріп, білім төңкерісін жасады.
Компьютерлердегі алғашқы оқыту бағдарламалары ойын түрінде болды. 90-шы жылдары спутниктік технологиялар белсенді дами бастады. Бірақ 1997 жыл Ресейде Қашықтықтан оқытудың басталған жылы болып саналады. Дәл сол кезде Білім министрлігі эксперименттік қашықтықтан білім беруге рұқсат берген №1050 бұйрық шығарды.
21 ғасырда интернет бірінші немесе екінші жоғары білім алу үшін, университеттерде қайта даярлау немесе біліктілікті арттыру, кез-келген негізгі немесе қосымша білім алу үшін университеттерде қашықтықтан оқытуды кеңінен таратуға ықпал ете бастады.
Интернетпен бірге оқушылар қай жерде болмасын, оқытушылардан кері байланыс алудың бірегей мүмкіндігіне ие болды. Жылдамдық артқан бойда түрлі білім беру тренингтері, вебинарлар, онлайн-сабақтар өткізіле бастады.
Қашықтықтан оқыту технологиялары
Колледжден немесе университеттен кейінгі заманауи қашықтықтан оқыту келесі негізгі элементтерге негізделген:
* Ақпарат беру ортасы (теледидар, пошта, радио, Икс - ақпараттық коммуникациялық байланыстар);
* Ақпарат алмасудың техникалық ортасына тәуелді әдістер.
Әрине, бүгінде интернетсіз қашықтықтан оқыту мүмкін емес. Бірақ одан басқа, ақпаратты тереңірек игеруге ықпал ететін әртүрлі білім беру платформалары бар.
2003 жылы ADL (Advanced Distributed Learning) бастамашыл тобы Интернет - технологияларды кеңінен қолдану үшін SCORM-қашықтықтан интерактивті оқыту стандартын әзірлей бастады. Осындай стандарттардың арқасында қашықтықтан оқыту құрамына, сондай-ақ бағдарламалық жасақтаманың өзіне тереңірек талаптар қойылады
Егер сіз осы оқу түрі бар университетті іздей бастасаңыз, уақытыңызды бөліңіз. Оқу орындарының жіктелуімен күресудің уақыты келді:
* "Табиғи" университеттер. Олар бакалавр дәрежесін алуға немесе магистратураны аяқтауға болатын қарапайым университеттер. Мұндай жоспарды қашықтықтан оқыту тіпті АҚШ-та өте сирек кездеседі, мұнда оқытудың барлық түрлері мен формалары өте алуан түрлі болып көрінеді. Бұл университеттер АҚШ-тың бүкіл білім беру жүйесіне тән сапалы білім алуды көздейтін тиісті аккредитацияға ие.
* Корпоративтік курстарбіліктілікті арттыру тренингтерінің провайдерлері. Мұнда бәрі түсінікті-кейбір ұйымдар курстар, тренингтер, вебинарлар, бағдарламаларды ұсынады, олардың нәтижесі қашықтықтан оқыту сертификаты болады. Әдетте, мұндай курстар белгілі бір кәсіби дағдыларды дамытуға, жақсартуға бағытталған. Әдетте аккредитациясыз. Олар тапсырыс берушінің Жеке тілектерін ескере отырып жасалады, сондықтан бір тақырыптағы әртүрлі бағдарламалар мазмұны мен сапасы жағынан бір-бірінен өте ерекшеленеді, өйткені Қашықтықтан оқытудың жалпы стандарттары жоқ. Оның тиімділігін анықтау үшін оның құрылымын, бағытын және тәртібін мүмкіндігінше егжей-тегжейлі зерттеу өте маңызды. Сондай-ақ, студенттермен қолдау және қарым-қатынас қалай қамтамасыз етілетінін білу маңызды.
* Онлайн-оқудан өту мүмкіндігі бар дәстүрлі университеттер. Жақында көптеген таныс колледждер мен университеттер бөлек онлайн бағдарламалар жасайды. Олар өздерінің әдеттегі бағыттарынан бас тартпайды, тек білім беру өнімдерінің желісін кеңейтеді, осылайша көбірек қызығушылық танытады.
Қашықтықтан оқытуды енгізу нысандары. Қашықтықтан оқыту технологияларын қолдана отырып, сырттай оқу біліктілікті арттырудың немесе қайта даярлаудың жеке курсын оқытуға да, біріншіекінші жоғары білім алуға да жарамды. Қашықтықтан оқытуды іске асыру онлайн-және офлайн режимінде де жүзеге асырылуы мүмкін. Бірақ ең көп таралған формалар-қашықтықтан оқыту әдістері:
* Чат-сабақ-чат-технологияларды (мысалы, skype) пайдалану кезінде өтетін сабақ. Бұл бейне конференция сияқты, онда сабақтың барлық қатысушылары бір уақытта оқи алады, чатқа қол жеткізе алады. Көптеген оқу орындарында жеке чат мектебі бар, онда мамандандырылған чат бөлмелерінде мұғалім мен студенттер арасында интерактивті қашықтықтан оқыту процесі жүреді.
* Веб-сабақ - қашықтықтан сабақ, семинар, конференция, іскерлік ойын, практикум, зертханалық жұмыс немесе телекоммуникация немесе басқа интернет мүмкіндіктері арқылы өткізілетін басқа да оқу түрі. Мұндай сабақ үшін арнайы веб-форум қолданылады - студенттердің белгілі бір тақырып бойынша немесе қандай да бір мәселе бойынша тиісті бағдарлама орнатылған сайттардың бірінде жазбалар қалдыру арқылы жұмыс формасы. Бұл чат сабағынан ерекшеленеді, мұнда жұмыс ұзақ уақытқа созылады (көптеген күндер бойы), ал оқытушылар мен студенттердің өзара әрекеттесу сипаты асинхронды.
* Телеконференция-бұл әдетте электрондық пошта арқылы тарату тізіміне негізделген әрекет. Сабақтың бұл түрі білім беру міндеттеріне қол жеткізумен ерекшеленеді. Оның негізінде "табиғи оқыту процесі" (natural learning manner) әдістемесі жатыр - еуропалықтар екінші жоғары немесе қосымша білім алу үшін белсенді пайдаланатын қарапайым және еркін жүйе. Оның барысында студент үнемі практикалық тапсырмаларды орындайды, дағдыларды автоматтандыру бойынша жұмыс істейді. Теория жаттығулармен тығыз байланысты, бұл қосымша күш жұмсамай-ақ білімді игеруге ықпал етеді. Теория мен практика материалдарды жүйелі түрде зерттеу барысында, бейне және аудиожазбаларды тыңдау және қайталау арқылы игеріледі.
* Телепрессант-Қашықтықтан оқытудың эксперименттік түрі, онда оқушы компьютерде басқа жерде тұрып, роботтың көмегімен көре, ести және сөйлей алады. Сабақ барысында мұғалім сұрақтар қояды, ал оқушы оларға жауап береді. Бұрын бұл тек осы формада мүмкін болды: роботтағы монитордың арқасында мұғалім оқушыны көреді, ал оқушы құрдастарының қасында толық қатысу әсерін жасайды. Бұл технология мектепке бара алмайтын мүмкіндігі шектеулі адамдар үшін жасалған. Бірақ қазір телепрессия әсерін жасау үшін камерасы бар және интернетке қосылған кез-келген компьютердің болуы жеткілікті.
Табысты қашықтықтан оқыту негіздері. Қашықтықтан оқыту максималды пайда әкелуі үшін оны қандай критерийлер бойынша бағалау керектігін білу керек. Қашықтықтан оқытудың белгілі бір критерийлері бойынша сіз қалаған нәтижені ала аласыз ба, жоқ па түсінуге болады. Жақсы дамыған қашықтықтан оқыту бағдарламасы күндізгі курсты толығымен көшірмеуі керек. Оқушыны оқуға қатыстыратын, оған оқу процесін басқаруға мүмкіндік беретін түрлі құралдар болуы керек. Қашықтықтан оқыту орталығында оқушы, оның қажеттіліктері мен қабілеттері болуы керек.
Байланыс әдістері мен құралдары. Интернет-ресурстар мұғаліммен қарым-қатынастың жалғыз құралы болмауы керек. Жақсы ойластырылған бағдарлама студентке ақпаратты жеткізудің бірнеше әдісін ұсынуы керек (оның ішінде қарапайым телефон, пошта, факс), сонымен қатар интернет-технологиялар (электрондық пошта, телеконференция, интерактивті теледидар, видеоАудио конференция және т.б.). Сондай-ақ, сабақтар синхронды түрде (нақты уақыт режимінде оқытушылар мен студенттердің қатысуымен) немесе асинхронды түрде өткізілуі мүмкін. Бірінші жағдайда ақпарат беру құралдары бейнеконференция немесе интерактивті теледидар арқылы ұсынылуы керек. Екінші түрі икемді, оқушыға ыңғайлы жұмыс уақытын ұсынады. Мұнда электрондық пошта, бейнеаудио кассеталар сияқты байланыс құралдарын пайдалануға болады. Барлық ұсынылған байланыс әдістері сізге ыңғайлы болуы керек.
Студенттермен байланыс және қолдау. Жақсы қашықтықтан оқытудың әдістері мен әдістері кез-келген оқушының өзін тастап, жалғыз, басқалардан оқшауланбауын қамтамасыз етуге бағытталған. Мұнда өзара әрекеттесудің өнімді атмосферасы үшін барлық жағдайлар жасалуы керек. Оқуды бастамас бұрын, нұсқаушылардың студенттерге қалай көмектесетінін біліп алыңыз. Жақсы ұйымдастырылған бағдарламамен қашықтықтан оқыту бірдей күндізгі курс, тек әлдеқайда жеңіл, қол жетімді деген сезім пайда болады.
1.2 Ресей Федерациясында қашықтықтан оқыту жағдайы
Қашықтықтан оқыту - студенттің өз бетінше білім алу принципіне негізделген білім беру процесінің жаңа ұйымы. Оқу ортасы оқушылардың негізінен, және жиі, мүлдем, оқытушыдан кеңістікте және (немесе) уақытта алыстығымен сипатталады, сонымен бірге олар кез келген уақытта телекоммуникация құралдарының көмегімен диалог жүргізе алады.[3]
Қашықтықтан оқыту - бұл дербес компьютерлерді, бейне және аудиотехниканы, ғарыштық және оптикалық-талшықты техниканы пайдалануға негізделген ақпараттық технологияларды қолдануды қамтамасыз ететін сырттай оқытудың жаңа сатысы.
Қашықтықтан оқыту-бұл мұғалім мен оқушылардың оқу процесіне тән барлық компоненттерді (мақсаттары, мазмұны, әдістері, ұйымдастырушылық нысандары, оқыту құралдары) көрсететін және Интернет-технологиялардың ерекше құралдарымен немесе интерактивтілікті көздейтін басқа құралдармен іске асырылатын қашықтықта өзара іс-қимылы және бұл оқытудың дербес нысаны, қашықтықтан оқытудағы ақпараттық технологиялар жетекші құрал болып табылады. Соңғы жылдары қашықтықтан оқытудың танымалдығы артып келеді. Қашықтықтан білім алу идеясы жаңа емес. "Қашықтықтан білім беру формасын құрудың алғашқы әрекетін 350 жыл бұрын Ян Коменский иллюстрациялық оқулықтарды кең білім беру тәжірибесіне енгізген кезде жасаған деп саналады. Ол сонымен қатар өзінің Ұлы дидактикасын жазу арқылы білім беруде жүйелік тәсілді қолдану үшін негіз жасады. Көптеген зерттеушілер оны қашықтықтан білім берудің негізін қалаушы деп санайды". Әрине, бұл біз білетін қашықтықтан оқыту емес еді. Оның дамуында бірнеше кезеңнен өтіп, жиырма бірінші ғасырдың басында ол үлкен серпіліс жасайды. Бұл, ең алдымен, дербес компьютерлер мен ғаламдық интернеттің кеңінен қол жетімді болуына және
Әлемнің кез-келген нүктесінен оқу мазмұнына қол жеткізуге мүмкіндік пайда болуына байланысты.
Енді біз Ресейде қашықтықтан оқытудың қалай жүзеге асып жатқандығына тоқталып өтеміз. Ресейде қашықтықтан білім берудің ресми Даму Күнін 30 мамырда 1997 жылы Ресейдің Білім Министрлігінің № 1050 бұйрығы шыққан кезде қарастыруға болады, бұл қашықтықтан білім беру саласында эксперимент жүргізуге мүмкіндік береді. Егер алдымен қашықтықтан оқыту жоғары оқу орындарында таралса, қазіргі уақытта қашықтықтан білім беру технологиялары мектептерде белсенді түрде енгізілуде, оның ішінде бастауыш сыныптарда оқу процесін ұйымдастыруда да қолданылады. Бірақ техникалық прогресс бір орында тұрмайды, бірақ қарқынды дамып келеді, сондықтан алдағы жылдары қашықтықтан оқыту қазіргі деңгейден түбегейлі ерекшеленетін жаңа деңгейге көтерілуі мүмкін.
Ресейде қашықтықтан білім берудің келесі мектеп және жоғары оқу орындары деңгейлері қолданылады. Оқушылар қашықтықтан білім алудың үш әдісін қолдана алады:
* онлайн сабақтарды кәдімгі мектептегі дәстүрлі сабақтармен үйлестіру;
* әр түрлі аймақтар мен қалалардың студенттерімен киберкласс сабақтары;
* тәлімгердің бақылауынсыз өзін-өзі тәрбиелеу.
Оқушылардан басқа, қашықтықтан оқытудың бұл әдістерін басқа адамдар да қолдануға болады, олар:
* толық орта білім туралы сертификат алмаған ересек адамдар;
* шетелде тұратын балалар мен ересектер;
* қамау орындарындағы адамдар.
Қазіргі уақытта қашықтықтан игеруге болатын мамандықтардың тізімі тым үлкен емес. Бұл негізінен менеджмент, экономика, бухгалтерлік есеп, қонақ үй бизнесі, ақпараттық және компьютерлік жүйелер, педагогика және басқа мамандықтар. Қашықтықтан оқыту дегеніміз - студенттің мемлекеттік емтихандарға және дипломдық жұмысты қорғауға қатысуы. Жоғары оқу орындары қашықтықтан оқытуды қамтамасыз ететін факультеттердің кең тізімін ұсынады - бұл онлайн - семинарлар, дәрістер және зертханалық (практикалық) жұмыстарды өткізуге мүмкіндік беретін институттар мен университеттердің дамыған материалдық-техникалық базасына байланысты. Мемлекеттік емтихандарды тапсыру және дипломды қорғау студенттің оқу орнында тікелей қатысуымен өтеді. Әр түрлі бағыттағы қашықтықтан оқыту курстары танымал болды: жұмыс істеп жатқан мамандардың біліктілігін арттыру немесе қайта даярлау, сондай-ақ білімді тереңдетуге бағытталған (репетиторлардың қызметтерімен) және басқалар.
Оқыту қалай өтеді? Кез келген түрдегі қашықтықтан оқыту сәтті болуы үшін студент:
* тұрақты жоғары жылдамдықты интернетке қол жеткізе алу;
* мәтіндік және жақсырақ графикалық редакторлармен жұмыс істей білу;
* Байланыс бағдарламаларын орнату-ICQ немесе Skype;
* Электрондық пошта жәшігін ашу;
* Егер веб камера компьютерге немесе интернетке кіруге арналған кез-келген мобильді құрылғыға салынбаған болса, веб-камераны сатып алуы керек.
Қашықтықтан білім беруде оқу материалын беру мен білімді бақылаудың әртүрлі әдістері қолданылады. Дәрістер оқу материалы баспа немесе электрондық форматтағы мәтіндер түрінде, сондай - ақ бейне немесе аудио файлдарда ұсынылады. Оны өз бетінше зерттеу керек. Әр дәріске бірқатар сұрақтар қойылады, оларға дұрыс жауаптар келесі ақпараттық блокқа қол жеткізуге мүмкіндік береді. Қазіргі таңда бейнеконференциялар кеңінен қолданылады - дәл сол дәрістер, оқытушылар оқып, студенттермен нақты уақыт режимінде талқыланады. Кез-келген деңгейдегі қашықтықтан білім беру семинарларды өткізуді қамтиды. Оларға дайындалу үшін студенттер берілген тақырыпты оқып, қажетті ақпаратты таңдайды. Оқушылар мен оқытушылар тобының ең тиімді онлайн-әңгімелері: Интернет арқылы барлық қатысушылармен бір уақытта тікелей байланыс жүзеге асырылады.
Қашықтықтан оқытудағы өзіндік жұмысқа зор рөл беріледі. Студенттер жіберілген дәрістерді оқиды, зертханалық және практикалық сабақтарды орындайды, дифференциалды сынақтарды тапсырады, семинарларға дайындық кезінде ақпарат іздейді (1-сурет). Әдіскерлер тыңдаушыларды оқу материалымен сауатты қамтамасыз ете отырып, өзіндік жұмыс барлық сабақтың 23 бөлігін құрайтынын атап өтті.
1-сурет. Қашықтықтан оқыту көрінісі
Ғылыми зерттеулер курстық жұмыс немесе реферат жазу материал жинаумен және оны терең ғылыми талдаумен бірге жүреді. Күндізгі бөлім сияқты, қашықтан студенттер оқытушыдан (куратордан) кеңес алады, бірақ тек интернет арқылы. Көптеген қашықтықтан оқыту бағдарламаларында жеке кездесулердің кезеңдері қарастырылған, оның барысында сіз дәріс материалдарындағы түсініксіз сәттерді анықтай аласыз немесе курстық және дипломды дайындау кезінде туындаған сұрақтарға жауап ала аласыз. Қашықтықтан оқыту қанша уақытқа созылады, интернет арқылы білім алуды қысқа мерзімде алуға болады деп саналады. Шын мәнінде, оқу уақыты күндізгі оқу кезеңінен кем емес, кейде тіпті ұзақ - сырттай оқу кезіндегідей. Екінші жоғары деңгейге 1-3 жыл кетуі мүмкін. Әр сессиядан кейін студенттерге демалыс беріледі, бірақ қашықтықтан оқытуда үзіліссіз оқуға және келесі емтихандарды ертерек тапсыруға мүмкіндік бар - осылайша олар қашықтықтан білім алады. Білім деңгейі қалай бақыланады қашықтықтан оқыту сынақтарды, емтихандарды және зертханалық немесе практикалық жұмыстарды онлайн режимінде тапсыруды білдіреді: студент нақты уақыт режимінде мұғалімнің сұрақтарына жауап береді, әдетте байланыс үшін Skype қолданылады. Кейбір жағдайларда тақырыптар мен курстар бойынша бақылау тапсырмалары электрондық пошта арқылы жіберілуі мүмкін. Жауаптарды жіберуге бөлінген уақыт қатаң нормаланады. Дипломды қорғау және мемлекеттік емтихан тапсыру түлектің жеке қатысуын талап етеді.
Қашықтықтан білім берудің артықшылықтары мен кемшіліктері:
* Ресейде Онлайн оқыту салыстырмалы түрде кең таралды, бірақ оның артықшылықтары айқын: студент толық оқу мерзімдерін дербес белгілейді;
* Оқу оқушының өмірлік жағдайлары мен зияткерлік мүмкіндіктерін ескеретін жеке тәсілге негізделген;
* Оқытушымен онлайн режимінде кездесу уақыты студентоқушының тілектерін ескере отырып таңдалады;
* Қашықтықтан оқытудың кез-келген түрінің қол жетімділігі;
* Қай жерде орналасса да, сізге ұнайтын университетті бітіру мүмкіндігі;
* Таңдалған мамандық бойынша жоғары білімді қоғамдағы денсаулық жағдайы мен әлеуметтік жағдайына қарамастан барлық тілек білдірушілер ала алады.
Артықшылықтары сонымен қатар прогрессивті интернет-технологияларды қолдану және зерттеу мүмкіндігін қамтиды. Барлық жағымды жақтарына қарамастан, қашықтықтан білім алу тәсілінің кемшіліктері әлі де бар:
* Арнайы жабдықталған жұмыс орнына қажеттілік;
* Сыныптастарымен және оқытушылармен тікелей байланыстың болмауына байланысты эмоционалды компонент жеткіліксіз;
* Практикалық сабақтардың айқын болмауы байқалады;
* Ойларды ауызша білдіру мүмкіндігі шектеулі;
* Дәріс материалдары әрдайым толық және сауатты құрастырыла бермейді.
Сарапшылар қашықтықтан оқытудың тиімділігін жоғары бағалайды, бірақ алғашқы жоғары (немесе орта арнайы) білімді қашықтан режимде тек күндізгі оқу мүмкін болмайтын объективті себеп болған жағдайда ғана алуға кеңес береді. Бірақ басқа жағынан қашықтан басқару форматы өте қолайлы.
Күн сайын туындайтын барлық мәселелерді Рособрнадзор мен Ресейдің Білім министрлігі құрған аймақтық білім беру органдарымен өзара әрекеттесу және үйлестіру жөніндегі жұмыс тобы шешуге көмектеседі.
Білім және ғылым министрлігі Mail.ru Group мектептерге оқытуды қашықтықтан оқыту форматына тез және оңай аударуға көмектесетін шаралар кешенін ұйымдастырды. Өңірлерде қашықтықтан оқыту кезінде GeekBrains, Skillbox білім беру порталдары және Алгоритмика бағдарламалау мектебі оқушыларға онлайн-курстарға тегін қолжетімділік береді. Сондай-ақ Mail.ru Group әлеуметтік желілерде мұғалімдер үшін арнайы жедел желілер ұйымдастырды.
Одноклассники әлеуметтік желіде қашықтықтан оқыту қызметтерін пайдалану туралы толық нұсқаулық дайындады. Ресейдің Білім министрлігінің ресми қауымдастығында Біз мұғалімдерміз! Одноклассники әлеуметтік желісінде бейне қоңыраулар негізінде байланыс орталығы ұйымдастырылады. Сонымен қатар, Одноклассники қолдау қызметі қашықтықтан оқыту мәселелері бойынша мұғалімдерге кеңес беру үшін қосымша арнайы желіні ашады. Сонымен қатар, қауымдастықтарда Mail.ru, ВКонтакте және Одноклассники білім беру тобы күн сайын Қашықтықтан оқытуға арналған компанияның қызметтері туралы ақпаратты жаңартады.
ВКонтакте командасы мұғалімдерге платформаны пайдалану бойынша егжей-тегжейлі ұсыныстар дайындады. Vk Education қауымдастығында білім беру мекемелері үшін жаңалықтарды бақылауға болады, ал техникалық қолдау агенттері туындаған барлық сұрақтарға тез жауап береді. Сайт УЧИ.RU оқытуды қашықтықтан форматқа ауыртпалықсыз аударуға көмектеседі. Оқушылар порталда барлық негізгі пәндер бойынша интерактивті курстар таба алады. Қашықтан оқыту бойынша тақырыптық вебинарлар мұғалімдерге пайдалы болады. Сервис оқушылардың қателіктерімен жұмыс істеуге, әрқайсысына жеке көзқарасты қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, сондай-ақ оқушылардың жеке кабинеттегі прогресін көрсетеді. Сонымен қатар, жеке кабинеттерде арнайы ішкі чат бар.
Сбербанк қашықтықтан оқыту процесін барынша тиімді құруға көмектесетін жаңа мектеп платформасын құрды. Танымал ағарту баспасы Федералды тізімге кіретін электронды оқу-әдістемелік кешендерге ақысыз қол жетімділікті ұсынады. Оқу құралдарымен жұмыс істеу үшін интернет қажет емес.
Білім беру қызметтерінің Маркетплейсі арнайы жүйесі оқу әдебиеттеріне, интерактивті білім беру материалдарына, электрондық кітаптарға, сондай-ақ оқыту курстары мен бейнелерге тегін жол ашады. Платформаны толтыруға жетекші ресейлік компаниялар қатысады. Олардың ішінде - 1С, Яндекс, Скайенг, Учи.ру, ағарту баспасы бар.
Фоксфорд онлайн мектебі, Skyeng онлайн ағылшын тілі мектебі және видео портал InternetUrok.ru біз өз платформаларына ақысыз қол жетімділік ашылған. Сабақтарды Ресейдің жетекші университеттерінің оқытушылары, соның ішінде ММУ, Экономика жоғары мектебі, МФТИ және басқалары өткізеді.. Қазіргі студенттердің көпшілігі әлеуметтік желілерді белсенді қолданатындығын ескере отырып, мұғалімдер қашықтан сабақ өткізу үшін, мысалы, ВКонтакте желісін қолдана алады. Сонымен қатар, Менің жетістіктерім ресурсы өз функцияларына кеңейтілген қол жетімділікті ашты. 1-11 сынып оқушылары осы платформада мектеп пәндері, сондай-ақ әртүрлі тақырыптар бойынша диагностиканың үлкен таңдауын таба алады. Белсенді оқушылар 72-ден астам мектеп олимпиадасы жиналған Олимпиум сайтын пайдалана алады. Мособртв телеарнасын елемеуге болмайды, онда тікелей эфирде сабақтар мен мектеп кестесін көруге болады.
Жоғары сынып оқушылары қызықтыруы мүмкін Болашаққа Билет кәсіби бағдар порталы бар. Орта кәсіптік білім беру сатысына өткен немесе оған дайындалып жатқан адамдар үшін WorldSkills International халықаралық қозғалысының ресми операторы Жас кәсіпқойлар (Ворлдскиллс Ресей) Одағының платформасында тегін қолжетімділік ашылды. Бірақ оқушылар мектепте қашықтықтан оқыту кезінде атқарылған жұмыстар туралы қалай есеп береді? Екі негізгі нұсқа бар: оқушылар үй тапсырмасын жазбаша түрде орындайды және фотосуреттерді электронды журналға тіркейді немесе мұғалімдер арнайы сайттарда тапсырмалар жасайды -- moodle, OGE, use. Соңғы екі сайт мектепте қашықтықтан оқитын студенттерге тапсырманы жеңілдетіп қана қоймай, емтиханға дайындалуға көмектеседі. Тағы бір нұсқа бар: оқушыларға тапсырмалар жіберіледі, олардың орындалуы карантин аяқталғаннан кейін бақылау жұмысымен тексеріледі.
Ресей Федерациясында қашықтықтан оқытуды құру және дамыту тұжырымдамасында келесі анықтамалар келтірілген: Қашықтықтан білім беру қашықтықта оқу ақпаратымен алмасу құралдарына (спутниктік теледидар, радио, компьютерлік байланыс және т.б.) негізделген мамандандырылған ақпараттық білім беру ортасының көмегімен елде және шетелде халықтың қалың тобына ұсынылатын білім беру қызметтерінің кешені.
Ресей Федерациясының Білім беру туралы Заңында электронды оқыту дегеніміз - мәліметтер базасында қамтылған және білім беру бағдарламаларын жүзеге асыруда қолданылатын ақпаратты қолдана отырып және оны өңдеуді қамтамасыз ететін ақпараттық технологияларды, техникалық құралдарды, сондай-ақ ақпараттық және телекоммуникациялық желілерді қолдана отырып, білім беру қызметін ұйымдастыру. Көрсетілген ақпараттың байланыс желілері арқылы берілуін, студенттер мен мұғалімдердің өзара әрекетін қамтамасыз етеді. Қашықтықтан білім беру технологиялары деп негізінен білім алушылар мен педагог қызметкерлердің жанама (қашықтықта) өзара іс-қимылы кезінде ақпараттық-телекоммуникациялық желілерді қолдана отырып іске асырылатын білім беру технологиялары түсініледі. Осы көптеген анықтамалардың ішінен мыналар ең дәл болып саналады: қашықтықтан оқыту бұл студенттерге зерттелетін материалдың негізгі көлемін жеткізуді қамтамасыз ететін технологиялар жиынтығы. Оқу процесінде студенттер мен оқытушылардың интерактивті өзара әрекеті, студенттерге зерттелетін материалды игеру үшін өз бетінше жұмыс жасау мүмкіндігін беру.
Ресей Федерациясындағы Білім туралы федералды заңның 16-бабына сәйкес электрондық оқыту және қашықтықтан білім беру технологияларын қолдана отырып білім беру бағдарламаларын жүзеге асыру, білім беру қызметін жүзеге асыратын ұйымдар федералды атқарушы орган белгілеген тәртіппен білім беру бағдарламаларын жүзеге асыруда электрондық оқытуды, қашықтықтан білім беру технологияларын қолдануға құқылы, білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты әзірлеу және нормативтік-құқықтық реттеу жөніндегі функцияларды жүзеге асырады. Ресей Федерациясындағы білім туралы Заңның 32-бабына сәйкес, білім беру мекемесі білім беру процесі мен білім беру технологиясының әдістерін, соның ішінде қашықтықтан білім беру технологияларын қолдануда және жетілдіруде. Сонымен қатар, қашықтықтан оқытуды жүзеге асыратын білім беру мекемелерінде осы қызметті реттейтін белгілі бір құжаттар пакеті болуы керек.
Оларға мыналар жатады:
* Қашықтықтан білім беруді ұйымдастыру бойынша федералдық, муниципалдық деңгейдегі құжаттар;
* Жобадағы жұмысты ұйымдастыруға жауапты тұлғаны тағайындау туралы бұйрығы;
* Қашықтықтан білім беру жобасында жұмыс істейтін мұғалімдерді (пән мұғалімдерін) тағайындау туралы бұйрығы;
* Жобаға қатысатын балаларға бұйрық;
* Балалармен және олармен жұмыс істейтін педагогтардың деректер базасы;
* Бағдарламалық-әдістемелік қамтамасыз ету;
* Жобада жұмыс істейтін педагогтердің күнтізбелік-тақырыптық жоспарлауы;
* Мекемеде қашықтықтан білім беруді ұйымдастыру және жүзеге асыру бойынша жергілікті актісі;
* Педагог-кураторлардың функционалдық міндеттері;
* Мұғалімнің лауазымдық сипаттамасы;
* Компьютерлік техника және байланыс құралдарын қолдана отырып, қашықтықтан оқыту технологиялары арқылы оқытуды ұйымдастыруға арналған шарт;
* Білім алушыға құжаттар пакеті (ата-анасының өтініші, оқу жоспары, сабақ кестесі).
Ресей Федерациясындағы білім туралы заңға сәйкес тек электронды оқытуды, білім беру қызметін жүзеге асыратын ұйымда қашықтықтан білім беру технологияларын қолдана отырып, білім беру бағдарламаларын жүзеге асыру кезінде электрондық ақпараттық ресурстар, электрондық білім беру ресурстары, ақпараттық технологиялар жиынтығы, телекоммуникациялық технологиялар кіретін электрондық ақпараттық - білім беру ортасының жұмыс істеуі үшін жағдайлар жасалуы керек және білім алушылардың тұрған жеріне қарамастан, білім беру бағдарламаларын толық көлемде меңгеруін қамтамасыз ететін білім беру бағдарламалары. Осылайша, қабылданған қашықтықтан білім беру технологиясына байланысты білім беру мекемесінде мемлекеттік білім беру стандарттарына сәйкес барлық пәндер бойынша білім беру процесін жүргізуді қамтамасыз ететін арнайы жабдықталған үй-жайлар жиынтығы болуы керек. Барлық үй - жайлар мен жұмыс орындары белгіленген талаптарға сәйкес келуге тиіс.
Оқушы мен мұғалімнің өзара әрекеттесуін ұйымдастыруға болатын көптеген құралдар бар. Олардың бірі, электрондық пошта. Өзара әрекеттесудің бұл түрі орта және бастауыш сынып оқушылары үшін қол жетімді. Артықшылығы - оқушы барлық қажетті ресурстарды қолдана отырып, тапсырманы өзіне ыңғайлы уақытта орындай алады. Кемшілігі - мұғалім Нақты уақытта оқушыны "сүйемелдей" және "бағыттай" алмайды.
Бүкіл әлем бойынша интернет желісі арқылы сөйлесуге мүмкіндік беретін Skype (Skype) бағдарламасын пайдалану. Бұл жағдайда мұғалім жұмысты орындау барысында тікелей қажетті кеңес бере алады, оқушымен оның орындалу барысын, нәтижелерін талқылай алады және қажетті түзетулер енгізе алады. Оқушының жұмысын визуализациялауда қиындықтар туындайды, өйткені бұл веб-камера арқылы жүреді, ал сигнал сапасы оны әрдайым жасай бермейді немесе электрондық пошта арқылы жүзеге асырылады, бұл уақыт өте келе "созылуға" әкеледі.
Google - құжаттар. Бұл ресурсты құжаттармен, презентациялармен және кестелермен жұмыс істеу кезінде пайдалануға болады. Сонымен қатар, оларға қол жеткізу бір уақытта болуы мүмкін, яғни мұғалім оқушының тапсырманы қалай орындайтынын көреді, оның жұмысын реттей алады. Бұл ресурстың кемшілігі - бұл шолғыштың жұмысын шектейтін және оның ресурстарын пайдалану мүмкін болмайтын бірқатар елдер бар.
Moodle - курстарды басқару жүйесі (электронды оқыту), сонымен қатар оқытуды басқару жүйесі немесе виртуалды оқыту ортасы деп аталады. Бұл онлайн режимінде оқыту үшін веб-сайттар құруға мүмкіндік беретін веб-қосымша. Тапсырмалар арнайы дәптерлерде де, оқушының компьютеріндегі веб-шолғышта ашылған жеке бетінде де шешілуі мүмкін. Жеке бет веб-сайттың мазмұнын көрсетеді, мысалы, арнайы "Moodle" оқытуды басқару жүйесінде жасалған. Бұл бетте студент авторизациядан өтіп, оқу тақырыбын таңдай алады, тапсырмаларды көре алады, оларды тексеруге жібере алады, көмекші материалдарды көре алады және т.б. өз кезегінде, бұл веб - сайт миллиондаған қарапайым интернет - сайттар сияқты серверде, арнайы бөлінген немесе виртуалды хостингте орналастырылған. Тиісінше, мұғалімнің жүйеге кіру деңгейі бар және студенттерге қарағанда біршама кең мүмкіндіктерге ие. Оқу курстарының мазмұнын құра және реттей алады, тапсырмаларды көре алады және т.б. Тест тапсырмалары, әдетте, автоматты режимде дереу тексеріледі. Ал оқу нәтижелерін бағдарлама мен оқытушы электрондық журналға енгізеді. Сондай-ақ әртүрлі чаттарды, блогтарды, форумдарды, бейнеконференцияларды және т. б. пайдалануға болады.
Оқушымен өзара әрекеттесуді ұйымдастыру құралын таңдағанда, мұғалім ең алдымен жасына және ақпараттық - компьютерлік технологиялармен жұмыс істеу дағдыларына байланысты оқушыға қол жетімді құралдарға назар аударуы керек, бірақ сонымен бірге оны біртіндеп басқалармен таныстыру қажет, өйткені бұл баланың қосымша уәжін тудырады, оқу процесін әр түрлі етеді, оқу материалын сапалы игеруге көмектеседі.
1.3 ҚР білім беру жүйесіндегі қашықтықтан оқыту
Коронавирус пандемиясының салдарынан білім беру жүйесі түбегейлі өзгерістерге ұшырауда, ал соңғы жылдары елде цифрландыру бойынша жүргізіліп жатқан реформа сапаға сыналуда.
2020 жылдың наурыз айында бүкіл ел бойынша онлайн сынақ сабақтарын өткізу қорытындысы бойынша ҚР БҒМ сымсыз желінің шамадан тыс жүктелуі және бүкіл ел бойынша екі жарым миллион баланың тікелей эфирге шығуы үшін интернеттің үздіксіз жұмысын қамтамасыз етудің мүмкін еместігі себебінен онлайн стриминг режимінде оқытудан бас тарту туралы шешім қабылдады. Оның орнына, Қазақстанның Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов атап өткендей, педагогтарға мессенджерлерді, электрондық поштаны және арнайы электрондық бағдарламаларды пайдалануға көбірек мүмкіндік беру қажет. Шалғайдағы қазақстандық ауылдағы оқушылар үшін міндетті дезинфекциямен және үй-жайларды желдетумен сүйемелденетін оқытудың екі ауысымымен сабақтарға штаттық режимде қатысуды сақтау жоспарланған болатын.[2]
Жалпы, қашықтықтан оқыту форматын бірнеше бағытқа сәйкес өткізу жоспарланған: телевизиялық сабақтар, интернет-платформалар, сондай-ақ тапсырмаларды Қазпошта арқылы немесе қағаз тасығыштарда қолма-қол беру форматында.
Қазақстандағы цифрландыру
Цифрлық трансформация 2013 жылы Нұрсұлтан Назарбаев "Ақпараттық Қазақстан-2020"мемлекеттік бағдарламасын бекіткеннен кейін басталды.[3]
Бұл бағдарламаның басты жетістіктерінің бірі елдегі электрондық үкіметтің дамуын атап өтуге болады. 2014 жылғы электрондық үкіметтің даму деңгейі бойынша әлем елдерінің рейтингіне сәйкес (The United Nations E - Government Survey) Қазақстан 2012 жылғы көрсеткіштермен салыстырғанда 10 тармаққа көтеріліп, 28-ші позицияға орналасты (38-орын).[4] бұл ретте Қазақстан биылғы жылы осы рейтингте 29-шы орында тұр. "Электрондық үкімет" платформасы арқылы азаматтарға, мемлекеттік органдар мен бизнеске қызметтер мен ақпарат көрсетуді жолға қоюға мүмкіндік туды.
Алайда, нәтижелер болған кезде әлі де маңызды емес проблемалық аймақтар бар: халықты компьютерлік техникамен жеткіліксіз жарақтандыру; халықты кең жолақты интернетпен, сондай-ақ телефон байланысы қызметтерімен толық емес немесе төмен қамтамасыз ету; электрондық форматта мемлекеттік қызметтер көрсетудің сәйкес келмейтін деңгейі. Алдыңғысының орнына 2018-2022 жылдарға жоспарланған жаңа "Цифрлық Қазақстан" бағдарламасы келді.
Цифрландыру мәтінінде Қазақстанда білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде әзірленген, ел мектептерінде электрондық оқыту тұжырымдамасын енгізуге, сапалы білім беру қызметтері мен технологияларын әзірлеуге, сондай-ақ АКТ пайдалану арқылы оларға еліміздің барлық оқушыларының тең қол жеткізуіне бағытталған "e-Learning" жүйесін атап өту маңызды. 2011-2013 жылдары жобаны іске асыру кезеңінде "e - learning" жүйесі Қазақстанның барлық облыстарында, Астанада және Алматы қаласында 1159 орта, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында енгізілді. Осы жоба аясында еліміздің барлық мектептері кең жолақты интернет желісіне қосылуы, сондай-ақ оқу процесін автоматтандыру үшін қажетті платформа алуы тиіс болатын. Алайда, Мәжіліс депутаты Мұхтар Ерманның пікірінше, электрондық білім беру жүйесі ешқашан пайдалануға берілмеген ,ал оны іске асыруға бөлінген 35 миллиард теңге (шамамен 84 млн. АҚШ) желге лақтырылды. Цифрландырудың бүкіл реформасы оның білім беру саласында толық жүзеге асырылмауына байланысты сынға алынды. "E-learning" жүйесі шеңберінде елдің әрбір мектебі Интернетке шығумен қамтамасыз етілуі тиіс, ал 93 оқу орны да оған қосылмаған болып қалады[4]. Шын мәнінде, коронавирус пандемиясы білім беру ортасын диджитализация контексінде елдің дайын еместігін ғана емес, сондай-ақ "e-learning" жүйесінің олқылықтарын да анықтады, оның сәтсіздігін Мемлекет басшысы да атап өтті.
Оқытудың жаңа форматына көшудегі қиындықтар
Егер жоғары білім беру аясында қашықтықтан оқыту форматы жаңалық болмаса, онда мектеп білімі қысқа мерзімде мұндай жаңа режимге техникалық көшуге дайын болмады, сол кезде мұғалімдер тележүргізушілердің рөліне үйреніп, ал мектеп оқушылары ата-аналарымен бірге жаңа білім беру Интернет-платформалары мен ресурстарының ыңғайлылығын игеруге мәжбүр болды. Бұл тұрғыда білім беру процесінің барлық қатысушылары: мұғалімдер, оқушылар, олардың ата-аналары, сондай-ақ билік құрылымдары тап болған негізгі қиындықтарды бөліп көрсетуге болады.
Мемлекеттік органдар өкілдерінің алдында ұсынылған бірінші кезектегі проблема қашықтықтан оқыту режиміне көшу мүмкіндігі кезінде барлық қажетті жағдайлар мен іс-қимылдардың дәйекті тәртібін көздейтін заң шығару базасының, яғни осы саладағы нормативтік реттеудің болмауы болды. "Қашықтықтан оқыту" сияқты анықтама қолданыстағы ұлттық заңнамада көзделмегендіктен, мұндай білім беру форматын жүргізудің тиісті тәжірибесі де жоқ. Бұл оқытушылар мен оқушыларға арналған тиісті әдістемелік құралдарды, нұсқаулықтар мен регламенттерді әзірлеу қажеттілігін туындатты. Мәселен, қазіргі уақытта қашықтықтан білім беру Ресейдің заңнамалық актілерімен, атап айтқанда Ресей Федерациясындағы білім туралы 2012 жылғы федералды заңмен қарастырылған. Бұл нормативтік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І.Жансүгіров атындағы Жетісу университеті
А.Ж.Жакупбекова, А.А.Жасузакова, А.Жұмағали
Қашықтықтан оқыту платформаларының мүмкіндіктерін зерттеу
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
5В011100 - Информатика мамандығы бойынша
Талдықорған 2021
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
І.Жансүгіров атындағы Жетісу университеті
Қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі ___________ Ж.Жиембаев
Қашықтықтан оқыту платформаларының мүмкіндіктерін зерттеу
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
5В011100 - Информатика мамандығы бойынша
Орындаған А.Ж.Жакупбекова, А.А.Жасузакова,
А.Жұмағали
Ғылыми жетекшісі
п.ғ.к., қауымдастырылған
профессор (доцент) м.а. А.О. Алдабергенова
Талдықорған 2021
Мазмұны
КІРІСПЕ
33
1 ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
65
1.1 Қашықтықтан оқыту дегеніміз не?
55
0.2 Ресей Федерациясында қашықтықтан оқыту жағдайы
88
0.3 ҚР білім беру жүйесіндегі қашықтықтан оқыту
116
1.4 Қашықтықтан оқытудың артықшылықтары мен кемшіліктері
118
2 ЗАМАНАУИ ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ ПЛАТФОРМАЛАРЫ
223
2.1 BilimLand платформасында жұмыс негізі ... ... ... ... ... ..
223
2.2 Moodle қашықтықтан оқыту жүйесі ... ... ... ... ...
226
2.3 Google Classroom қашықтан оқыту жүйесі
229
ҚОРЫТЫНДЫ
332
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
333
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Қазіргі уақытта қашықтықтан оқыту базасында ұйымдастырылған компьютерлік телекоммуникация өзекті міндеттердің бірі заманауи білім беру болып табылады. Қашықтықтан оқыту-бұл кешен арқылы ұсынылатын білім беру қызметтерінің алмасу құралдарына негізделген ақпараттық-білім беру ортасын қашықтықтан оқыту туралы ақпарат (спутниктік теледидар, радио,компьютерлік байланыс және т.б.).
Әлемде қашықтықтан білім беру жүйесін (ҚБЖ) дамытудың негізгі мақсаты - кез келген оқушыға мектептен оқуға мүмкіндік беру, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру.
2020 жылдың көктемінде бүкіл әлемді тығырыққа тіреген COVID-19 індеті Қазақстанға да келіп, елімізге бірқатар қиындықтар туғызды. Бұл қиындықтар білім беру процесін де айналып өтпеді. Білім берудің әрбір деңгейі әртүрлі технологияларды қолданып оқи бастады, техникалық, ақпараттық-қатынастық қиындықтар да жол алды. Оқыту платформаларын қолдануға қатысты мәселелер туындады.
Осы мәселелерді шешуге үлес қосу мақсатында біз зерттеу тақырыбын Қашықтықтан оқыту платформаларының мүмкіндіктерін зерттеу деп алдық және бұл зерттеу тақырыбының өзектілігін анықтайды.
Зерттеу нысаны: білім беру саласын цифрландыру.
Зерттеу пәні: оқыту процесінде қашықтықтан оқытуды қолдану жолдары.
Зерттеу жұмысының мақсаты: қашықтықтан оқытудың қазіргі жағдайын талдай отырып, оқыту процесінде тиімді түрде қолдануға болатын платформаларының мүмкіндіктерін зерттеу және ұсыну.
Зерттеу міндеттері:
* Зерттеу тақырыбы бойынша материалдар жинақтау және талдау;
* Қашықтықтан оқытудың теориялық негізін анықтау;
* Қашықтықтан оқытудың қазіргі жағдайын талдау;
* Қашықтықтан оқытудың артықшылықтары мен кемшіліктерін айқындау;
* Қашықтықтан оқытуда қолданылатын платформалардың мүмкіндіктерін зерттеу.
* Зерттеу жұмысының теориялық-әдіснамалық негіздері: қашықтықтан оқытуды ұйымдастырудың теориялық негіздері, білім беруде қолданылатын тиімді технологиялар, қашықтықтан оқыту технологияларын қолдану жөніндегі іргелі еңбектер.
Зерттеудің жаңалығы:
* Қашықтықтан оқытудың теориялық негізі анықталды;
* Қашықтықтан оқытудың қазіргі жағдайын талданды;
* Қашықтықтан оқытудың артықшылықтары мен кемшіліктері айқындалды;
* Қашықтықтан оқытуда қолданылатын платформалардың мүмкіндіктерін зерттелді.
Жұмыстың практикалық маңыздылығы: алынған нәтижелерді мұғалімдер мен оқытушылар өзінің жұмысында шын мәнінде қолдана алатындығында.
Дипломдық жұмыстың құрылымы: жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Кіріспеде зерттеу тақырыбының өзектілігі мен мақсаты, оның нысаны мен пәні, міндеттері анықталып теориялық-әдіснамалық негіздері, зерттеудің жаңалығы және практикалық маңыздылығы баяндалған.
Қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру негіздері деп аталатын бірінші бөлімде қашықтықтан оқыту түсінігі мен мазмұны, ҚР орта білім беру жүйесіндегі қашықтықтан оқытудың қазіргі жағдайы, және Ресей Федерациясында қашықтықтан оқыту жағдайы баяндалған.
Заманауи қашықтықтан оқыту платформалары атты екінші бөлімде BilimLand платформасында жұмыс негізі, Moodle қашықтықтан оқыту жүйесі және Google Classroom қашықтан оқыту жүйесі ұсынылған.
Қорытындыда дипломдық жұмыстың негізгі қорытындылары, ұсыныстары, тұжырымдамалары баяндалған.
1 ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ
3.1 Қашықтықтан оқыту дегеніміз не?
Қашықтықтан оқыту-оқытуға тән барлық компоненттерді (мақсаттарды, мазмұнды, әдістерді, ұйымдастыру нысандарын, оқыту құралдарын) сақтай отырып және ерекше техникалық құралдарды (интернет-технологияларды немесе басқа да интерактивті ортаны) қолдана отырып, оқушы мен мұғалімнің қашықтықтан өзара іс-қимыл жасау процесі. Егер біршама жеңілдетілсе, қашықтықтан оқыту-бұл оқытудың негізгі құралы ретінде ақпараттық технологияларды қолдана отырып, өзіндік оқыту түрі. Қашықтықтан оқыту үшін Мәскеуге барудың және, қымбат тұрғын үйді жалға алудың қажеті жоқ. Өзін-өзі тәрбиелеу мен өзін-өзі бақылаудың жоғары деңгейі, сондай-ақ электрондық оқытуды барынша тиімді өтуге көмектесетін қажетті қашықтықтан оқыту технологиялары (негізінен интернет) жеткілікті. Қазір бізде бәрі ақылды және интернетті туғаннан басқа пайдаланады. Бұрын бәрі басқаша болатын, оқытудың бұл түрі бізде қалай пайда болғанын білейік.[1]
Қазіргі заманғы қашықтықтан оқыту тарихы. Қашықтықтан білім беру технологияларын қолдана отырып оқыту 18-ші ғасырда, Еуропада барлығына тұрақты және қол жетімді пошта байланысы пайда болған кезде пайда болды.
Бұл өте қарапайым көрінді: студент пошта арқылы тапсырмалар мен оқу материалдарын алды, оқытушылармен хат алмасып, белгіленген мерзімде сенімді адамдарға емтихан тапсырды немесе ғылыми жұмыс жазды.
Бірақ бұл күндізгі және қашықтықтан оқыту Ресейге 19 ғасырдың аяғында келді. Бәрі тезірек басталды, өйткені 20 ғасырда тез технологиялық өсудің арқасында телеграф және тіпті телефон пайда болды. Бірақ байланыстың бұл түрлері көптеген елдерде әлі де кездесетін "корреспонденттік оқытуды" жойған жоқ.
Радио мен теледидардың пайда болуы қашықтықтан оқыту мүмкіндігіне айтарлықтай серпіліс әкелді. Миллиондаған тілек білдірушілер көре алатын көптеген оқу бағдарламалары пайда бола бастады. Рас, мұнда бір, бірақ өте үлкен кемшілік болды: кері байланыстың болмауы.
Әлемдегі алғашқы қашықтықтан білім беру университеті 1969 жылы Ұлыбританияда ашылды-Ұлыбританияның ашық университеті. Бұл атау барлығына оқу орнының қол жетімді құны мен қашықтықтан оқыту сабақтарына күн сайын қатысу қажеттілігінің болмауына байланысты барлығына қол жетімді екенін түсінуге мүмкіндік берді.
Шетелде үлкен атаққа ие болған қашықтықтан оқытатын басқа да жоғары оқу орындары ашыла бастады. Атап айтқанда:
* University of South Africa;
* Ұлттық технологиялық университеті (АҚШ, 1984);
* FernUniversität in Hagen;
* Хаген ашық университеті (Германия);
* Қашықтықтан оқыту испан ұлттық университеті;
* INTEC-Кейптаун колледжі (ОАР);
* Австралиялық аумақтық ақпараттық желі;
* Британ ашық университетінің ашық бизнес мектебі [2].
Әрине, дербес компьютерлердің дамуы және олардың қол жетімділігі 1980 жылдары білім беруді жеңілдетуге және автоматтандыруға үміт беріп, білім төңкерісін жасады.
Компьютерлердегі алғашқы оқыту бағдарламалары ойын түрінде болды. 90-шы жылдары спутниктік технологиялар белсенді дами бастады. Бірақ 1997 жыл Ресейде Қашықтықтан оқытудың басталған жылы болып саналады. Дәл сол кезде Білім министрлігі эксперименттік қашықтықтан білім беруге рұқсат берген №1050 бұйрық шығарды.
21 ғасырда интернет бірінші немесе екінші жоғары білім алу үшін, университеттерде қайта даярлау немесе біліктілікті арттыру, кез-келген негізгі немесе қосымша білім алу үшін университеттерде қашықтықтан оқытуды кеңінен таратуға ықпал ете бастады.
Интернетпен бірге оқушылар қай жерде болмасын, оқытушылардан кері байланыс алудың бірегей мүмкіндігіне ие болды. Жылдамдық артқан бойда түрлі білім беру тренингтері, вебинарлар, онлайн-сабақтар өткізіле бастады.
Қашықтықтан оқыту технологиялары
Колледжден немесе университеттен кейінгі заманауи қашықтықтан оқыту келесі негізгі элементтерге негізделген:
* Ақпарат беру ортасы (теледидар, пошта, радио, Икс - ақпараттық коммуникациялық байланыстар);
* Ақпарат алмасудың техникалық ортасына тәуелді әдістер.
Әрине, бүгінде интернетсіз қашықтықтан оқыту мүмкін емес. Бірақ одан басқа, ақпаратты тереңірек игеруге ықпал ететін әртүрлі білім беру платформалары бар.
2003 жылы ADL (Advanced Distributed Learning) бастамашыл тобы Интернет - технологияларды кеңінен қолдану үшін SCORM-қашықтықтан интерактивті оқыту стандартын әзірлей бастады. Осындай стандарттардың арқасында қашықтықтан оқыту құрамына, сондай-ақ бағдарламалық жасақтаманың өзіне тереңірек талаптар қойылады
Егер сіз осы оқу түрі бар университетті іздей бастасаңыз, уақытыңызды бөліңіз. Оқу орындарының жіктелуімен күресудің уақыты келді:
* "Табиғи" университеттер. Олар бакалавр дәрежесін алуға немесе магистратураны аяқтауға болатын қарапайым университеттер. Мұндай жоспарды қашықтықтан оқыту тіпті АҚШ-та өте сирек кездеседі, мұнда оқытудың барлық түрлері мен формалары өте алуан түрлі болып көрінеді. Бұл университеттер АҚШ-тың бүкіл білім беру жүйесіне тән сапалы білім алуды көздейтін тиісті аккредитацияға ие.
* Корпоративтік курстарбіліктілікті арттыру тренингтерінің провайдерлері. Мұнда бәрі түсінікті-кейбір ұйымдар курстар, тренингтер, вебинарлар, бағдарламаларды ұсынады, олардың нәтижесі қашықтықтан оқыту сертификаты болады. Әдетте, мұндай курстар белгілі бір кәсіби дағдыларды дамытуға, жақсартуға бағытталған. Әдетте аккредитациясыз. Олар тапсырыс берушінің Жеке тілектерін ескере отырып жасалады, сондықтан бір тақырыптағы әртүрлі бағдарламалар мазмұны мен сапасы жағынан бір-бірінен өте ерекшеленеді, өйткені Қашықтықтан оқытудың жалпы стандарттары жоқ. Оның тиімділігін анықтау үшін оның құрылымын, бағытын және тәртібін мүмкіндігінше егжей-тегжейлі зерттеу өте маңызды. Сондай-ақ, студенттермен қолдау және қарым-қатынас қалай қамтамасыз етілетінін білу маңызды.
* Онлайн-оқудан өту мүмкіндігі бар дәстүрлі университеттер. Жақында көптеген таныс колледждер мен университеттер бөлек онлайн бағдарламалар жасайды. Олар өздерінің әдеттегі бағыттарынан бас тартпайды, тек білім беру өнімдерінің желісін кеңейтеді, осылайша көбірек қызығушылық танытады.
Қашықтықтан оқытуды енгізу нысандары. Қашықтықтан оқыту технологияларын қолдана отырып, сырттай оқу біліктілікті арттырудың немесе қайта даярлаудың жеке курсын оқытуға да, біріншіекінші жоғары білім алуға да жарамды. Қашықтықтан оқытуды іске асыру онлайн-және офлайн режимінде де жүзеге асырылуы мүмкін. Бірақ ең көп таралған формалар-қашықтықтан оқыту әдістері:
* Чат-сабақ-чат-технологияларды (мысалы, skype) пайдалану кезінде өтетін сабақ. Бұл бейне конференция сияқты, онда сабақтың барлық қатысушылары бір уақытта оқи алады, чатқа қол жеткізе алады. Көптеген оқу орындарында жеке чат мектебі бар, онда мамандандырылған чат бөлмелерінде мұғалім мен студенттер арасында интерактивті қашықтықтан оқыту процесі жүреді.
* Веб-сабақ - қашықтықтан сабақ, семинар, конференция, іскерлік ойын, практикум, зертханалық жұмыс немесе телекоммуникация немесе басқа интернет мүмкіндіктері арқылы өткізілетін басқа да оқу түрі. Мұндай сабақ үшін арнайы веб-форум қолданылады - студенттердің белгілі бір тақырып бойынша немесе қандай да бір мәселе бойынша тиісті бағдарлама орнатылған сайттардың бірінде жазбалар қалдыру арқылы жұмыс формасы. Бұл чат сабағынан ерекшеленеді, мұнда жұмыс ұзақ уақытқа созылады (көптеген күндер бойы), ал оқытушылар мен студенттердің өзара әрекеттесу сипаты асинхронды.
* Телеконференция-бұл әдетте электрондық пошта арқылы тарату тізіміне негізделген әрекет. Сабақтың бұл түрі білім беру міндеттеріне қол жеткізумен ерекшеленеді. Оның негізінде "табиғи оқыту процесі" (natural learning manner) әдістемесі жатыр - еуропалықтар екінші жоғары немесе қосымша білім алу үшін белсенді пайдаланатын қарапайым және еркін жүйе. Оның барысында студент үнемі практикалық тапсырмаларды орындайды, дағдыларды автоматтандыру бойынша жұмыс істейді. Теория жаттығулармен тығыз байланысты, бұл қосымша күш жұмсамай-ақ білімді игеруге ықпал етеді. Теория мен практика материалдарды жүйелі түрде зерттеу барысында, бейне және аудиожазбаларды тыңдау және қайталау арқылы игеріледі.
* Телепрессант-Қашықтықтан оқытудың эксперименттік түрі, онда оқушы компьютерде басқа жерде тұрып, роботтың көмегімен көре, ести және сөйлей алады. Сабақ барысында мұғалім сұрақтар қояды, ал оқушы оларға жауап береді. Бұрын бұл тек осы формада мүмкін болды: роботтағы монитордың арқасында мұғалім оқушыны көреді, ал оқушы құрдастарының қасында толық қатысу әсерін жасайды. Бұл технология мектепке бара алмайтын мүмкіндігі шектеулі адамдар үшін жасалған. Бірақ қазір телепрессия әсерін жасау үшін камерасы бар және интернетке қосылған кез-келген компьютердің болуы жеткілікті.
Табысты қашықтықтан оқыту негіздері. Қашықтықтан оқыту максималды пайда әкелуі үшін оны қандай критерийлер бойынша бағалау керектігін білу керек. Қашықтықтан оқытудың белгілі бір критерийлері бойынша сіз қалаған нәтижені ала аласыз ба, жоқ па түсінуге болады. Жақсы дамыған қашықтықтан оқыту бағдарламасы күндізгі курсты толығымен көшірмеуі керек. Оқушыны оқуға қатыстыратын, оған оқу процесін басқаруға мүмкіндік беретін түрлі құралдар болуы керек. Қашықтықтан оқыту орталығында оқушы, оның қажеттіліктері мен қабілеттері болуы керек.
Байланыс әдістері мен құралдары. Интернет-ресурстар мұғаліммен қарым-қатынастың жалғыз құралы болмауы керек. Жақсы ойластырылған бағдарлама студентке ақпаратты жеткізудің бірнеше әдісін ұсынуы керек (оның ішінде қарапайым телефон, пошта, факс), сонымен қатар интернет-технологиялар (электрондық пошта, телеконференция, интерактивті теледидар, видеоАудио конференция және т.б.). Сондай-ақ, сабақтар синхронды түрде (нақты уақыт режимінде оқытушылар мен студенттердің қатысуымен) немесе асинхронды түрде өткізілуі мүмкін. Бірінші жағдайда ақпарат беру құралдары бейнеконференция немесе интерактивті теледидар арқылы ұсынылуы керек. Екінші түрі икемді, оқушыға ыңғайлы жұмыс уақытын ұсынады. Мұнда электрондық пошта, бейнеаудио кассеталар сияқты байланыс құралдарын пайдалануға болады. Барлық ұсынылған байланыс әдістері сізге ыңғайлы болуы керек.
Студенттермен байланыс және қолдау. Жақсы қашықтықтан оқытудың әдістері мен әдістері кез-келген оқушының өзін тастап, жалғыз, басқалардан оқшауланбауын қамтамасыз етуге бағытталған. Мұнда өзара әрекеттесудің өнімді атмосферасы үшін барлық жағдайлар жасалуы керек. Оқуды бастамас бұрын, нұсқаушылардың студенттерге қалай көмектесетінін біліп алыңыз. Жақсы ұйымдастырылған бағдарламамен қашықтықтан оқыту бірдей күндізгі курс, тек әлдеқайда жеңіл, қол жетімді деген сезім пайда болады.
1.2 Ресей Федерациясында қашықтықтан оқыту жағдайы
Қашықтықтан оқыту - студенттің өз бетінше білім алу принципіне негізделген білім беру процесінің жаңа ұйымы. Оқу ортасы оқушылардың негізінен, және жиі, мүлдем, оқытушыдан кеңістікте және (немесе) уақытта алыстығымен сипатталады, сонымен бірге олар кез келген уақытта телекоммуникация құралдарының көмегімен диалог жүргізе алады.[3]
Қашықтықтан оқыту - бұл дербес компьютерлерді, бейне және аудиотехниканы, ғарыштық және оптикалық-талшықты техниканы пайдалануға негізделген ақпараттық технологияларды қолдануды қамтамасыз ететін сырттай оқытудың жаңа сатысы.
Қашықтықтан оқыту-бұл мұғалім мен оқушылардың оқу процесіне тән барлық компоненттерді (мақсаттары, мазмұны, әдістері, ұйымдастырушылық нысандары, оқыту құралдары) көрсететін және Интернет-технологиялардың ерекше құралдарымен немесе интерактивтілікті көздейтін басқа құралдармен іске асырылатын қашықтықта өзара іс-қимылы және бұл оқытудың дербес нысаны, қашықтықтан оқытудағы ақпараттық технологиялар жетекші құрал болып табылады. Соңғы жылдары қашықтықтан оқытудың танымалдығы артып келеді. Қашықтықтан білім алу идеясы жаңа емес. "Қашықтықтан білім беру формасын құрудың алғашқы әрекетін 350 жыл бұрын Ян Коменский иллюстрациялық оқулықтарды кең білім беру тәжірибесіне енгізген кезде жасаған деп саналады. Ол сонымен қатар өзінің Ұлы дидактикасын жазу арқылы білім беруде жүйелік тәсілді қолдану үшін негіз жасады. Көптеген зерттеушілер оны қашықтықтан білім берудің негізін қалаушы деп санайды". Әрине, бұл біз білетін қашықтықтан оқыту емес еді. Оның дамуында бірнеше кезеңнен өтіп, жиырма бірінші ғасырдың басында ол үлкен серпіліс жасайды. Бұл, ең алдымен, дербес компьютерлер мен ғаламдық интернеттің кеңінен қол жетімді болуына және
Әлемнің кез-келген нүктесінен оқу мазмұнына қол жеткізуге мүмкіндік пайда болуына байланысты.
Енді біз Ресейде қашықтықтан оқытудың қалай жүзеге асып жатқандығына тоқталып өтеміз. Ресейде қашықтықтан білім берудің ресми Даму Күнін 30 мамырда 1997 жылы Ресейдің Білім Министрлігінің № 1050 бұйрығы шыққан кезде қарастыруға болады, бұл қашықтықтан білім беру саласында эксперимент жүргізуге мүмкіндік береді. Егер алдымен қашықтықтан оқыту жоғары оқу орындарында таралса, қазіргі уақытта қашықтықтан білім беру технологиялары мектептерде белсенді түрде енгізілуде, оның ішінде бастауыш сыныптарда оқу процесін ұйымдастыруда да қолданылады. Бірақ техникалық прогресс бір орында тұрмайды, бірақ қарқынды дамып келеді, сондықтан алдағы жылдары қашықтықтан оқыту қазіргі деңгейден түбегейлі ерекшеленетін жаңа деңгейге көтерілуі мүмкін.
Ресейде қашықтықтан білім берудің келесі мектеп және жоғары оқу орындары деңгейлері қолданылады. Оқушылар қашықтықтан білім алудың үш әдісін қолдана алады:
* онлайн сабақтарды кәдімгі мектептегі дәстүрлі сабақтармен үйлестіру;
* әр түрлі аймақтар мен қалалардың студенттерімен киберкласс сабақтары;
* тәлімгердің бақылауынсыз өзін-өзі тәрбиелеу.
Оқушылардан басқа, қашықтықтан оқытудың бұл әдістерін басқа адамдар да қолдануға болады, олар:
* толық орта білім туралы сертификат алмаған ересек адамдар;
* шетелде тұратын балалар мен ересектер;
* қамау орындарындағы адамдар.
Қазіргі уақытта қашықтықтан игеруге болатын мамандықтардың тізімі тым үлкен емес. Бұл негізінен менеджмент, экономика, бухгалтерлік есеп, қонақ үй бизнесі, ақпараттық және компьютерлік жүйелер, педагогика және басқа мамандықтар. Қашықтықтан оқыту дегеніміз - студенттің мемлекеттік емтихандарға және дипломдық жұмысты қорғауға қатысуы. Жоғары оқу орындары қашықтықтан оқытуды қамтамасыз ететін факультеттердің кең тізімін ұсынады - бұл онлайн - семинарлар, дәрістер және зертханалық (практикалық) жұмыстарды өткізуге мүмкіндік беретін институттар мен университеттердің дамыған материалдық-техникалық базасына байланысты. Мемлекеттік емтихандарды тапсыру және дипломды қорғау студенттің оқу орнында тікелей қатысуымен өтеді. Әр түрлі бағыттағы қашықтықтан оқыту курстары танымал болды: жұмыс істеп жатқан мамандардың біліктілігін арттыру немесе қайта даярлау, сондай-ақ білімді тереңдетуге бағытталған (репетиторлардың қызметтерімен) және басқалар.
Оқыту қалай өтеді? Кез келген түрдегі қашықтықтан оқыту сәтті болуы үшін студент:
* тұрақты жоғары жылдамдықты интернетке қол жеткізе алу;
* мәтіндік және жақсырақ графикалық редакторлармен жұмыс істей білу;
* Байланыс бағдарламаларын орнату-ICQ немесе Skype;
* Электрондық пошта жәшігін ашу;
* Егер веб камера компьютерге немесе интернетке кіруге арналған кез-келген мобильді құрылғыға салынбаған болса, веб-камераны сатып алуы керек.
Қашықтықтан білім беруде оқу материалын беру мен білімді бақылаудың әртүрлі әдістері қолданылады. Дәрістер оқу материалы баспа немесе электрондық форматтағы мәтіндер түрінде, сондай - ақ бейне немесе аудио файлдарда ұсынылады. Оны өз бетінше зерттеу керек. Әр дәріске бірқатар сұрақтар қойылады, оларға дұрыс жауаптар келесі ақпараттық блокқа қол жеткізуге мүмкіндік береді. Қазіргі таңда бейнеконференциялар кеңінен қолданылады - дәл сол дәрістер, оқытушылар оқып, студенттермен нақты уақыт режимінде талқыланады. Кез-келген деңгейдегі қашықтықтан білім беру семинарларды өткізуді қамтиды. Оларға дайындалу үшін студенттер берілген тақырыпты оқып, қажетті ақпаратты таңдайды. Оқушылар мен оқытушылар тобының ең тиімді онлайн-әңгімелері: Интернет арқылы барлық қатысушылармен бір уақытта тікелей байланыс жүзеге асырылады.
Қашықтықтан оқытудағы өзіндік жұмысқа зор рөл беріледі. Студенттер жіберілген дәрістерді оқиды, зертханалық және практикалық сабақтарды орындайды, дифференциалды сынақтарды тапсырады, семинарларға дайындық кезінде ақпарат іздейді (1-сурет). Әдіскерлер тыңдаушыларды оқу материалымен сауатты қамтамасыз ете отырып, өзіндік жұмыс барлық сабақтың 23 бөлігін құрайтынын атап өтті.
1-сурет. Қашықтықтан оқыту көрінісі
Ғылыми зерттеулер курстық жұмыс немесе реферат жазу материал жинаумен және оны терең ғылыми талдаумен бірге жүреді. Күндізгі бөлім сияқты, қашықтан студенттер оқытушыдан (куратордан) кеңес алады, бірақ тек интернет арқылы. Көптеген қашықтықтан оқыту бағдарламаларында жеке кездесулердің кезеңдері қарастырылған, оның барысында сіз дәріс материалдарындағы түсініксіз сәттерді анықтай аласыз немесе курстық және дипломды дайындау кезінде туындаған сұрақтарға жауап ала аласыз. Қашықтықтан оқыту қанша уақытқа созылады, интернет арқылы білім алуды қысқа мерзімде алуға болады деп саналады. Шын мәнінде, оқу уақыты күндізгі оқу кезеңінен кем емес, кейде тіпті ұзақ - сырттай оқу кезіндегідей. Екінші жоғары деңгейге 1-3 жыл кетуі мүмкін. Әр сессиядан кейін студенттерге демалыс беріледі, бірақ қашықтықтан оқытуда үзіліссіз оқуға және келесі емтихандарды ертерек тапсыруға мүмкіндік бар - осылайша олар қашықтықтан білім алады. Білім деңгейі қалай бақыланады қашықтықтан оқыту сынақтарды, емтихандарды және зертханалық немесе практикалық жұмыстарды онлайн режимінде тапсыруды білдіреді: студент нақты уақыт режимінде мұғалімнің сұрақтарына жауап береді, әдетте байланыс үшін Skype қолданылады. Кейбір жағдайларда тақырыптар мен курстар бойынша бақылау тапсырмалары электрондық пошта арқылы жіберілуі мүмкін. Жауаптарды жіберуге бөлінген уақыт қатаң нормаланады. Дипломды қорғау және мемлекеттік емтихан тапсыру түлектің жеке қатысуын талап етеді.
Қашықтықтан білім берудің артықшылықтары мен кемшіліктері:
* Ресейде Онлайн оқыту салыстырмалы түрде кең таралды, бірақ оның артықшылықтары айқын: студент толық оқу мерзімдерін дербес белгілейді;
* Оқу оқушының өмірлік жағдайлары мен зияткерлік мүмкіндіктерін ескеретін жеке тәсілге негізделген;
* Оқытушымен онлайн режимінде кездесу уақыты студентоқушының тілектерін ескере отырып таңдалады;
* Қашықтықтан оқытудың кез-келген түрінің қол жетімділігі;
* Қай жерде орналасса да, сізге ұнайтын университетті бітіру мүмкіндігі;
* Таңдалған мамандық бойынша жоғары білімді қоғамдағы денсаулық жағдайы мен әлеуметтік жағдайына қарамастан барлық тілек білдірушілер ала алады.
Артықшылықтары сонымен қатар прогрессивті интернет-технологияларды қолдану және зерттеу мүмкіндігін қамтиды. Барлық жағымды жақтарына қарамастан, қашықтықтан білім алу тәсілінің кемшіліктері әлі де бар:
* Арнайы жабдықталған жұмыс орнына қажеттілік;
* Сыныптастарымен және оқытушылармен тікелей байланыстың болмауына байланысты эмоционалды компонент жеткіліксіз;
* Практикалық сабақтардың айқын болмауы байқалады;
* Ойларды ауызша білдіру мүмкіндігі шектеулі;
* Дәріс материалдары әрдайым толық және сауатты құрастырыла бермейді.
Сарапшылар қашықтықтан оқытудың тиімділігін жоғары бағалайды, бірақ алғашқы жоғары (немесе орта арнайы) білімді қашықтан режимде тек күндізгі оқу мүмкін болмайтын объективті себеп болған жағдайда ғана алуға кеңес береді. Бірақ басқа жағынан қашықтан басқару форматы өте қолайлы.
Күн сайын туындайтын барлық мәселелерді Рособрнадзор мен Ресейдің Білім министрлігі құрған аймақтық білім беру органдарымен өзара әрекеттесу және үйлестіру жөніндегі жұмыс тобы шешуге көмектеседі.
Білім және ғылым министрлігі Mail.ru Group мектептерге оқытуды қашықтықтан оқыту форматына тез және оңай аударуға көмектесетін шаралар кешенін ұйымдастырды. Өңірлерде қашықтықтан оқыту кезінде GeekBrains, Skillbox білім беру порталдары және Алгоритмика бағдарламалау мектебі оқушыларға онлайн-курстарға тегін қолжетімділік береді. Сондай-ақ Mail.ru Group әлеуметтік желілерде мұғалімдер үшін арнайы жедел желілер ұйымдастырды.
Одноклассники әлеуметтік желіде қашықтықтан оқыту қызметтерін пайдалану туралы толық нұсқаулық дайындады. Ресейдің Білім министрлігінің ресми қауымдастығында Біз мұғалімдерміз! Одноклассники әлеуметтік желісінде бейне қоңыраулар негізінде байланыс орталығы ұйымдастырылады. Сонымен қатар, Одноклассники қолдау қызметі қашықтықтан оқыту мәселелері бойынша мұғалімдерге кеңес беру үшін қосымша арнайы желіні ашады. Сонымен қатар, қауымдастықтарда Mail.ru, ВКонтакте және Одноклассники білім беру тобы күн сайын Қашықтықтан оқытуға арналған компанияның қызметтері туралы ақпаратты жаңартады.
ВКонтакте командасы мұғалімдерге платформаны пайдалану бойынша егжей-тегжейлі ұсыныстар дайындады. Vk Education қауымдастығында білім беру мекемелері үшін жаңалықтарды бақылауға болады, ал техникалық қолдау агенттері туындаған барлық сұрақтарға тез жауап береді. Сайт УЧИ.RU оқытуды қашықтықтан форматқа ауыртпалықсыз аударуға көмектеседі. Оқушылар порталда барлық негізгі пәндер бойынша интерактивті курстар таба алады. Қашықтан оқыту бойынша тақырыптық вебинарлар мұғалімдерге пайдалы болады. Сервис оқушылардың қателіктерімен жұмыс істеуге, әрқайсысына жеке көзқарасты қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, сондай-ақ оқушылардың жеке кабинеттегі прогресін көрсетеді. Сонымен қатар, жеке кабинеттерде арнайы ішкі чат бар.
Сбербанк қашықтықтан оқыту процесін барынша тиімді құруға көмектесетін жаңа мектеп платформасын құрды. Танымал ағарту баспасы Федералды тізімге кіретін электронды оқу-әдістемелік кешендерге ақысыз қол жетімділікті ұсынады. Оқу құралдарымен жұмыс істеу үшін интернет қажет емес.
Білім беру қызметтерінің Маркетплейсі арнайы жүйесі оқу әдебиеттеріне, интерактивті білім беру материалдарына, электрондық кітаптарға, сондай-ақ оқыту курстары мен бейнелерге тегін жол ашады. Платформаны толтыруға жетекші ресейлік компаниялар қатысады. Олардың ішінде - 1С, Яндекс, Скайенг, Учи.ру, ағарту баспасы бар.
Фоксфорд онлайн мектебі, Skyeng онлайн ағылшын тілі мектебі және видео портал InternetUrok.ru біз өз платформаларына ақысыз қол жетімділік ашылған. Сабақтарды Ресейдің жетекші университеттерінің оқытушылары, соның ішінде ММУ, Экономика жоғары мектебі, МФТИ және басқалары өткізеді.. Қазіргі студенттердің көпшілігі әлеуметтік желілерді белсенді қолданатындығын ескере отырып, мұғалімдер қашықтан сабақ өткізу үшін, мысалы, ВКонтакте желісін қолдана алады. Сонымен қатар, Менің жетістіктерім ресурсы өз функцияларына кеңейтілген қол жетімділікті ашты. 1-11 сынып оқушылары осы платформада мектеп пәндері, сондай-ақ әртүрлі тақырыптар бойынша диагностиканың үлкен таңдауын таба алады. Белсенді оқушылар 72-ден астам мектеп олимпиадасы жиналған Олимпиум сайтын пайдалана алады. Мособртв телеарнасын елемеуге болмайды, онда тікелей эфирде сабақтар мен мектеп кестесін көруге болады.
Жоғары сынып оқушылары қызықтыруы мүмкін Болашаққа Билет кәсіби бағдар порталы бар. Орта кәсіптік білім беру сатысына өткен немесе оған дайындалып жатқан адамдар үшін WorldSkills International халықаралық қозғалысының ресми операторы Жас кәсіпқойлар (Ворлдскиллс Ресей) Одағының платформасында тегін қолжетімділік ашылды. Бірақ оқушылар мектепте қашықтықтан оқыту кезінде атқарылған жұмыстар туралы қалай есеп береді? Екі негізгі нұсқа бар: оқушылар үй тапсырмасын жазбаша түрде орындайды және фотосуреттерді электронды журналға тіркейді немесе мұғалімдер арнайы сайттарда тапсырмалар жасайды -- moodle, OGE, use. Соңғы екі сайт мектепте қашықтықтан оқитын студенттерге тапсырманы жеңілдетіп қана қоймай, емтиханға дайындалуға көмектеседі. Тағы бір нұсқа бар: оқушыларға тапсырмалар жіберіледі, олардың орындалуы карантин аяқталғаннан кейін бақылау жұмысымен тексеріледі.
Ресей Федерациясында қашықтықтан оқытуды құру және дамыту тұжырымдамасында келесі анықтамалар келтірілген: Қашықтықтан білім беру қашықтықта оқу ақпаратымен алмасу құралдарына (спутниктік теледидар, радио, компьютерлік байланыс және т.б.) негізделген мамандандырылған ақпараттық білім беру ортасының көмегімен елде және шетелде халықтың қалың тобына ұсынылатын білім беру қызметтерінің кешені.
Ресей Федерациясының Білім беру туралы Заңында электронды оқыту дегеніміз - мәліметтер базасында қамтылған және білім беру бағдарламаларын жүзеге асыруда қолданылатын ақпаратты қолдана отырып және оны өңдеуді қамтамасыз ететін ақпараттық технологияларды, техникалық құралдарды, сондай-ақ ақпараттық және телекоммуникациялық желілерді қолдана отырып, білім беру қызметін ұйымдастыру. Көрсетілген ақпараттың байланыс желілері арқылы берілуін, студенттер мен мұғалімдердің өзара әрекетін қамтамасыз етеді. Қашықтықтан білім беру технологиялары деп негізінен білім алушылар мен педагог қызметкерлердің жанама (қашықтықта) өзара іс-қимылы кезінде ақпараттық-телекоммуникациялық желілерді қолдана отырып іске асырылатын білім беру технологиялары түсініледі. Осы көптеген анықтамалардың ішінен мыналар ең дәл болып саналады: қашықтықтан оқыту бұл студенттерге зерттелетін материалдың негізгі көлемін жеткізуді қамтамасыз ететін технологиялар жиынтығы. Оқу процесінде студенттер мен оқытушылардың интерактивті өзара әрекеті, студенттерге зерттелетін материалды игеру үшін өз бетінше жұмыс жасау мүмкіндігін беру.
Ресей Федерациясындағы Білім туралы федералды заңның 16-бабына сәйкес электрондық оқыту және қашықтықтан білім беру технологияларын қолдана отырып білім беру бағдарламаларын жүзеге асыру, білім беру қызметін жүзеге асыратын ұйымдар федералды атқарушы орган белгілеген тәртіппен білім беру бағдарламаларын жүзеге асыруда электрондық оқытуды, қашықтықтан білім беру технологияларын қолдануға құқылы, білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты әзірлеу және нормативтік-құқықтық реттеу жөніндегі функцияларды жүзеге асырады. Ресей Федерациясындағы білім туралы Заңның 32-бабына сәйкес, білім беру мекемесі білім беру процесі мен білім беру технологиясының әдістерін, соның ішінде қашықтықтан білім беру технологияларын қолдануда және жетілдіруде. Сонымен қатар, қашықтықтан оқытуды жүзеге асыратын білім беру мекемелерінде осы қызметті реттейтін белгілі бір құжаттар пакеті болуы керек.
Оларға мыналар жатады:
* Қашықтықтан білім беруді ұйымдастыру бойынша федералдық, муниципалдық деңгейдегі құжаттар;
* Жобадағы жұмысты ұйымдастыруға жауапты тұлғаны тағайындау туралы бұйрығы;
* Қашықтықтан білім беру жобасында жұмыс істейтін мұғалімдерді (пән мұғалімдерін) тағайындау туралы бұйрығы;
* Жобаға қатысатын балаларға бұйрық;
* Балалармен және олармен жұмыс істейтін педагогтардың деректер базасы;
* Бағдарламалық-әдістемелік қамтамасыз ету;
* Жобада жұмыс істейтін педагогтердің күнтізбелік-тақырыптық жоспарлауы;
* Мекемеде қашықтықтан білім беруді ұйымдастыру және жүзеге асыру бойынша жергілікті актісі;
* Педагог-кураторлардың функционалдық міндеттері;
* Мұғалімнің лауазымдық сипаттамасы;
* Компьютерлік техника және байланыс құралдарын қолдана отырып, қашықтықтан оқыту технологиялары арқылы оқытуды ұйымдастыруға арналған шарт;
* Білім алушыға құжаттар пакеті (ата-анасының өтініші, оқу жоспары, сабақ кестесі).
Ресей Федерациясындағы білім туралы заңға сәйкес тек электронды оқытуды, білім беру қызметін жүзеге асыратын ұйымда қашықтықтан білім беру технологияларын қолдана отырып, білім беру бағдарламаларын жүзеге асыру кезінде электрондық ақпараттық ресурстар, электрондық білім беру ресурстары, ақпараттық технологиялар жиынтығы, телекоммуникациялық технологиялар кіретін электрондық ақпараттық - білім беру ортасының жұмыс істеуі үшін жағдайлар жасалуы керек және білім алушылардың тұрған жеріне қарамастан, білім беру бағдарламаларын толық көлемде меңгеруін қамтамасыз ететін білім беру бағдарламалары. Осылайша, қабылданған қашықтықтан білім беру технологиясына байланысты білім беру мекемесінде мемлекеттік білім беру стандарттарына сәйкес барлық пәндер бойынша білім беру процесін жүргізуді қамтамасыз ететін арнайы жабдықталған үй-жайлар жиынтығы болуы керек. Барлық үй - жайлар мен жұмыс орындары белгіленген талаптарға сәйкес келуге тиіс.
Оқушы мен мұғалімнің өзара әрекеттесуін ұйымдастыруға болатын көптеген құралдар бар. Олардың бірі, электрондық пошта. Өзара әрекеттесудің бұл түрі орта және бастауыш сынып оқушылары үшін қол жетімді. Артықшылығы - оқушы барлық қажетті ресурстарды қолдана отырып, тапсырманы өзіне ыңғайлы уақытта орындай алады. Кемшілігі - мұғалім Нақты уақытта оқушыны "сүйемелдей" және "бағыттай" алмайды.
Бүкіл әлем бойынша интернет желісі арқылы сөйлесуге мүмкіндік беретін Skype (Skype) бағдарламасын пайдалану. Бұл жағдайда мұғалім жұмысты орындау барысында тікелей қажетті кеңес бере алады, оқушымен оның орындалу барысын, нәтижелерін талқылай алады және қажетті түзетулер енгізе алады. Оқушының жұмысын визуализациялауда қиындықтар туындайды, өйткені бұл веб-камера арқылы жүреді, ал сигнал сапасы оны әрдайым жасай бермейді немесе электрондық пошта арқылы жүзеге асырылады, бұл уақыт өте келе "созылуға" әкеледі.
Google - құжаттар. Бұл ресурсты құжаттармен, презентациялармен және кестелермен жұмыс істеу кезінде пайдалануға болады. Сонымен қатар, оларға қол жеткізу бір уақытта болуы мүмкін, яғни мұғалім оқушының тапсырманы қалай орындайтынын көреді, оның жұмысын реттей алады. Бұл ресурстың кемшілігі - бұл шолғыштың жұмысын шектейтін және оның ресурстарын пайдалану мүмкін болмайтын бірқатар елдер бар.
Moodle - курстарды басқару жүйесі (электронды оқыту), сонымен қатар оқытуды басқару жүйесі немесе виртуалды оқыту ортасы деп аталады. Бұл онлайн режимінде оқыту үшін веб-сайттар құруға мүмкіндік беретін веб-қосымша. Тапсырмалар арнайы дәптерлерде де, оқушының компьютеріндегі веб-шолғышта ашылған жеке бетінде де шешілуі мүмкін. Жеке бет веб-сайттың мазмұнын көрсетеді, мысалы, арнайы "Moodle" оқытуды басқару жүйесінде жасалған. Бұл бетте студент авторизациядан өтіп, оқу тақырыбын таңдай алады, тапсырмаларды көре алады, оларды тексеруге жібере алады, көмекші материалдарды көре алады және т.б. өз кезегінде, бұл веб - сайт миллиондаған қарапайым интернет - сайттар сияқты серверде, арнайы бөлінген немесе виртуалды хостингте орналастырылған. Тиісінше, мұғалімнің жүйеге кіру деңгейі бар және студенттерге қарағанда біршама кең мүмкіндіктерге ие. Оқу курстарының мазмұнын құра және реттей алады, тапсырмаларды көре алады және т.б. Тест тапсырмалары, әдетте, автоматты режимде дереу тексеріледі. Ал оқу нәтижелерін бағдарлама мен оқытушы электрондық журналға енгізеді. Сондай-ақ әртүрлі чаттарды, блогтарды, форумдарды, бейнеконференцияларды және т. б. пайдалануға болады.
Оқушымен өзара әрекеттесуді ұйымдастыру құралын таңдағанда, мұғалім ең алдымен жасына және ақпараттық - компьютерлік технологиялармен жұмыс істеу дағдыларына байланысты оқушыға қол жетімді құралдарға назар аударуы керек, бірақ сонымен бірге оны біртіндеп басқалармен таныстыру қажет, өйткені бұл баланың қосымша уәжін тудырады, оқу процесін әр түрлі етеді, оқу материалын сапалы игеруге көмектеседі.
1.3 ҚР білім беру жүйесіндегі қашықтықтан оқыту
Коронавирус пандемиясының салдарынан білім беру жүйесі түбегейлі өзгерістерге ұшырауда, ал соңғы жылдары елде цифрландыру бойынша жүргізіліп жатқан реформа сапаға сыналуда.
2020 жылдың наурыз айында бүкіл ел бойынша онлайн сынақ сабақтарын өткізу қорытындысы бойынша ҚР БҒМ сымсыз желінің шамадан тыс жүктелуі және бүкіл ел бойынша екі жарым миллион баланың тікелей эфирге шығуы үшін интернеттің үздіксіз жұмысын қамтамасыз етудің мүмкін еместігі себебінен онлайн стриминг режимінде оқытудан бас тарту туралы шешім қабылдады. Оның орнына, Қазақстанның Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов атап өткендей, педагогтарға мессенджерлерді, электрондық поштаны және арнайы электрондық бағдарламаларды пайдалануға көбірек мүмкіндік беру қажет. Шалғайдағы қазақстандық ауылдағы оқушылар үшін міндетті дезинфекциямен және үй-жайларды желдетумен сүйемелденетін оқытудың екі ауысымымен сабақтарға штаттық режимде қатысуды сақтау жоспарланған болатын.[2]
Жалпы, қашықтықтан оқыту форматын бірнеше бағытқа сәйкес өткізу жоспарланған: телевизиялық сабақтар, интернет-платформалар, сондай-ақ тапсырмаларды Қазпошта арқылы немесе қағаз тасығыштарда қолма-қол беру форматында.
Қазақстандағы цифрландыру
Цифрлық трансформация 2013 жылы Нұрсұлтан Назарбаев "Ақпараттық Қазақстан-2020"мемлекеттік бағдарламасын бекіткеннен кейін басталды.[3]
Бұл бағдарламаның басты жетістіктерінің бірі елдегі электрондық үкіметтің дамуын атап өтуге болады. 2014 жылғы электрондық үкіметтің даму деңгейі бойынша әлем елдерінің рейтингіне сәйкес (The United Nations E - Government Survey) Қазақстан 2012 жылғы көрсеткіштермен салыстырғанда 10 тармаққа көтеріліп, 28-ші позицияға орналасты (38-орын).[4] бұл ретте Қазақстан биылғы жылы осы рейтингте 29-шы орында тұр. "Электрондық үкімет" платформасы арқылы азаматтарға, мемлекеттік органдар мен бизнеске қызметтер мен ақпарат көрсетуді жолға қоюға мүмкіндік туды.
Алайда, нәтижелер болған кезде әлі де маңызды емес проблемалық аймақтар бар: халықты компьютерлік техникамен жеткіліксіз жарақтандыру; халықты кең жолақты интернетпен, сондай-ақ телефон байланысы қызметтерімен толық емес немесе төмен қамтамасыз ету; электрондық форматта мемлекеттік қызметтер көрсетудің сәйкес келмейтін деңгейі. Алдыңғысының орнына 2018-2022 жылдарға жоспарланған жаңа "Цифрлық Қазақстан" бағдарламасы келді.
Цифрландыру мәтінінде Қазақстанда білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде әзірленген, ел мектептерінде электрондық оқыту тұжырымдамасын енгізуге, сапалы білім беру қызметтері мен технологияларын әзірлеуге, сондай-ақ АКТ пайдалану арқылы оларға еліміздің барлық оқушыларының тең қол жеткізуіне бағытталған "e-Learning" жүйесін атап өту маңызды. 2011-2013 жылдары жобаны іске асыру кезеңінде "e - learning" жүйесі Қазақстанның барлық облыстарында, Астанада және Алматы қаласында 1159 орта, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында енгізілді. Осы жоба аясында еліміздің барлық мектептері кең жолақты интернет желісіне қосылуы, сондай-ақ оқу процесін автоматтандыру үшін қажетті платформа алуы тиіс болатын. Алайда, Мәжіліс депутаты Мұхтар Ерманның пікірінше, электрондық білім беру жүйесі ешқашан пайдалануға берілмеген ,ал оны іске асыруға бөлінген 35 миллиард теңге (шамамен 84 млн. АҚШ) желге лақтырылды. Цифрландырудың бүкіл реформасы оның білім беру саласында толық жүзеге асырылмауына байланысты сынға алынды. "E-learning" жүйесі шеңберінде елдің әрбір мектебі Интернетке шығумен қамтамасыз етілуі тиіс, ал 93 оқу орны да оған қосылмаған болып қалады[4]. Шын мәнінде, коронавирус пандемиясы білім беру ортасын диджитализация контексінде елдің дайын еместігін ғана емес, сондай-ақ "e-learning" жүйесінің олқылықтарын да анықтады, оның сәтсіздігін Мемлекет басшысы да атап өтті.
Оқытудың жаңа форматына көшудегі қиындықтар
Егер жоғары білім беру аясында қашықтықтан оқыту форматы жаңалық болмаса, онда мектеп білімі қысқа мерзімде мұндай жаңа режимге техникалық көшуге дайын болмады, сол кезде мұғалімдер тележүргізушілердің рөліне үйреніп, ал мектеп оқушылары ата-аналарымен бірге жаңа білім беру Интернет-платформалары мен ресурстарының ыңғайлылығын игеруге мәжбүр болды. Бұл тұрғыда білім беру процесінің барлық қатысушылары: мұғалімдер, оқушылар, олардың ата-аналары, сондай-ақ билік құрылымдары тап болған негізгі қиындықтарды бөліп көрсетуге болады.
Мемлекеттік органдар өкілдерінің алдында ұсынылған бірінші кезектегі проблема қашықтықтан оқыту режиміне көшу мүмкіндігі кезінде барлық қажетті жағдайлар мен іс-қимылдардың дәйекті тәртібін көздейтін заң шығару базасының, яғни осы саладағы нормативтік реттеудің болмауы болды. "Қашықтықтан оқыту" сияқты анықтама қолданыстағы ұлттық заңнамада көзделмегендіктен, мұндай білім беру форматын жүргізудің тиісті тәжірибесі де жоқ. Бұл оқытушылар мен оқушыларға арналған тиісті әдістемелік құралдарды, нұсқаулықтар мен регламенттерді әзірлеу қажеттілігін туындатты. Мәселен, қазіргі уақытта қашықтықтан білім беру Ресейдің заңнамалық актілерімен, атап айтқанда Ресей Федерациясындағы білім туралы 2012 жылғы федералды заңмен қарастырылған. Бұл нормативтік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz