Интернет журналистиканың дамуы және қалыптасуы
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Жақиянова Ботакөз Біржанқызы
Сайт, порталдардың ақпарат беру ерекшеліктері (ТМД елдері мысалында салыстырмалы талдау)
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5В050400 - Журналистика мамандығы
Нұр-Сұлтан 2021
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Қорғауға жіберілді
__ __________2021 ж.
Баспасөз және баспа ісі
кафедрасының
меңгерушісі :
Аширбекова Г.Ш ________
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Сайт, порталдардың ақпарат беру ерекшеліктері (ТМД елдері мысалында салыстырмалы талдау)
5В050400 - Журналистика мамандығы
Орындаған: __________ Жақиянова Б.Б.
Ғылыми жетекшісі:
ф.ғ.к. профессор ___________ Тоқтағазин М.Б.
Нұр-Сұлтан 2021
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Журналистика және саясаттану факультеті
5В050400 - Журналистика мамандығы
Баспасөз және баспа ісі кафедрасы
Бекітемін
Кафедра меңгерушісі
Аширбекова Г.Ш
22 желтоқсан 2020 ж.
Дипломдық жұмысты (жобасын) орындауға арналған
ТАПСЫРМА
Студент Жақиянова Ботакөз Біржанқызы
4 курс, 41 тобы, 5В050400 - Журналистика мамандығы
1. Дипломдық жұмыс (жоба) тақырыбы: Сайт, порталдардың ақпарат беру ерекшеліктері (ТМД елдері мысалында салыстырмалы талдау).
Ректордың 2020 ж. 22 желтоқсанда берілген №67-п бұйрығымен бекітілген.
2. Студенттің аяқталған жұмысты (жобаны) тапсыру мерзімі 2021 жылдың мамыр айы
3. Жұмыстың (жобаның) бастапқы деректері (заңдар, әдеби көздер, зертханалық-өндірістік мәліметтер). Кітаптар, оқулықтар, ғылыми мақалалар, шетелдік веб-порталдар, ТМД елдері және отандық интернет порталдар.
4. Дипломдық жұмыста(жобада) өңдеуге жататын сұрақтар тізімі. Дипломдық жұмыстың тақырыбы бойынша сайт, порталдардың ақпарат беру үлгісімен, оның БАҚ нарығындағы орнының теоретикалық аспектілерін талдау.
5. Графикалық деректер тізімі ( міндетті сызбалары нақты көрсетілген) Көрсетілмеген
6. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: Прохоров Е.Л., Градюшко А.А., Калмыков А.А., Кихтан В.В., Лукина М.М., Быков И.А., Филатова О.Г.
7. Жұмыс бойынша кеңестер (жұмыстың бөлімдеріне қатысты көрсету)
Бөлімнің, тараудың атауы,нөмірі
Ғылыми жетекші, кеңесші
Тапсырма алу мерзімі
Тапсырманы берді (қолы)
Тапсырманы қабылдады (қолы)
Кіріспе
Тоқтағазин М.Б.
25.12.2020
Теориялық бөлімі
Тоқтағазин М.Б.
04.01.2021
Практикалық бөлім
Тоқтағазин М.Б.
20.02.2021
Қорытынды
Тоқтағазин М.Б.
20.02.2021
Пайдаланылған әдебиеттер
Тоқтағазин М.Б.
20.02.2021
8. Дипломдық жұмысты(жобаны) орындау кестесі
№
Жұмыстың кезеңдері
Жұмыс кезеңдерін орындаудың мерзімі
Ескертулер
1
Дипломдық жұмыс тақырыбын бекіту
22.12.2020
2
Дипломдық жұмысты дайындау үшін мәліметтер жинау
25.12.2020
3
Дипломдық жұмыстың (жобаның) теоретикалық бөлімін дайындау
(1 тарау)
04.01.2021
4
Дипломдық жұмыстың (жобаның) аналитикалық бөлімін дайындау
(1 тарау)
20.02.2021
5
Дипломдық жұмыстың(жобаның) толық мәтінінің бастапқы нұсқасын аяқтау. Қорытынды (тұжырымдар мен ұсыныстар).Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. Қосымшалар
10.03.2021
6
Дипломдық жұмысты (жобаны ) алдын ала қорғауға ұсыну
20.04.2021
7
Дипломдық жұмысты(жобаны) рецензияға ұсыну
07.05.2021
8
Дипломдық жұмыстың(жобаның) толық аяқталған нұсқасын ғылыми жетекшінің пікірі мен рецензиясымен қоса ұсыну
15.05.2021
9
Дипломдық жұмысты(жобаны) қорғау
МАК
кестесі бойынша
Тапсырманың берілген күні 21 қараша 2021 ж.
Ғылыми жетекшісі ф.ғ.к. профессор Тоқтағазин М.Б.
Тапсырманы қабылдады: студент Жақиянова Б.Б.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1 Интернет журналистиканың дамуы және қалыптасуы ... ... ... ... ... ... . ... ... 8
1.1 Сайт, порталдардың интернет кеңістіктегі орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.2 Шетелдік сайт-порталдарының ақпарат беру тәжірибесі ... ... ... ... ... ... 1 5
2. ТМД елдері кеңістігіндегі интернет журналистиканың негізгі алғышарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
2.1. Отандық сайт-порталдардың ақпараттық кеңістіктегі орны ... ... ... ... .22
2.2 Сайт-порталдарда ақпарат беру ерекшелігі мен онлайн журналистің қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 49
КІРІСПЕ
Тақырыптың жалпы сипаттамасы. Соңғы жылдардағы бұқаралық ақпарат құралдарының жүйесі айтарлықтай өзгерістерге ұшырады. Компьютерлік технологияның қарқынды дамуы, интернеттің пайда болуы мен дамуы қазіргі ақпараттық-коммуникациялық ортаға айтарлықтай өзгерістер енгізуде. Интернет белгілі бір дәрежеде қоғамдық өмірдің барлық аспектілерін қамтитын ақпараттық кеңістікке айналды. Жаңа өзгерістерге сай интернет-БАҚ секторы белсенді дамып, маңызды рөл атқаруда. Интернет-БАҚ-тың пайда болып, дамуымен бұқаралық коммуникация саласында жұмыс істейтін адамдарға, журналистер мен PR қызметкерлеріне қойылатын талаптар өсті. Қазіргі қоғамда интернет-басылымдардың жұмыс істеу ерекшеліктері мен қағидаттарын білу бұқаралық коммуникация саласындағы мамандарының табысты жұмысының ажырамас бөлігі.
Бұқаралық ақпарат құралдары экономикалық, құқықтық, құрылымдық, функционалдық және басқа аспектілерде. Журналистер мен PR қызметкерлерінің жұмысында интернет-технологияларды пайдалануға ерекше көңіл бөлінеді
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Заманауи үрдістердің сипаты әрі дамудың даңғыл жолындағы ұлы жаңалық болған интернеттің бірқатар коммуникация мен ақпараттық ерекшеліктерін алға тарта білу керек. Сайт. порталдардың бүгінгі келбетін сараптай, қазбалай келе, бұл саланың алдағы даму үдерісін болжау керек. Интернет журналистиканы БАҚ-на қандай белгілер бойынша жатқызуға болатындығын теориялық тұрғыдан қарастыру. Бүгінгі жедел ақпарат заманындағы жаңа ақпарат тарату үлгілерінің артықшылығын көрсету маңызды. Себебі, ақпарат көп заманда, қоғамға түсінікті әрі жедел жеткізу бағыты қазірде басты назарда.
Тақырыпты зерттеудің мақсаты мен міндеттері:
Интернет басылымдардың даму тарихын саралай келе, олардың даму жолындағы ерекшеліктерін талдап, отандық журналистиканы ТМД елдері мысалында салыстыру.
Міндеттері:
1.Сайт-порталдардағы ақпарат беру ерекшеліктерін таразылау, үлгісін көрсету;
2.БАҚ жүйесіндегі сайт-порталдардың басымдылығын зерттеу;
3.Интернет журналистиканы тұтас, корпоративті аспект ретінде қарастыру;
4.Сайт-порталдарды зерттей отырып, заманауи ақпарат тарату үлгісін тұжырымдау;
5.Ақпарат тарататын сайт-порталдардың БАҚ жүйесіндегі орнын зерттеу;
6.Интернет басылымдардың ақпарат таратудағы артықшылығын көрсету;
7.Сайт-порталдарға талдау жасау жасау;
8.ТМД елдері арасындағы ақпарат беру ерекшелігін анықтау;
9.Сайт-порталдардың отандық ақпарат алаңындағы ақпарат таратудағы рөлін анықтау
10.Онлайн журналистика саласында қызмет атқаратын журналистің жұмысын өзге журналистика саладағы журналистің қызметімен салыстыру.
Зерттеу жұмысының нысаны: ТМД елдеріндегі танымал сайт-порталдар:
- РИА-новости,
- ТАСС,
- Українська правда,
- "Белорусские новости",
- Tengrinews.kz,
Жұмыстың теориялық - әдістемелік базасы. Аталмыш дипломдық жұмыс отандық және шетелдік зерттеулер мен нақты деректерге, статистикаларға сүйене отырып жазылды. ТМД елдері кеңістігінде ақпарат тарату үлгілерін талдай отырып, жұмыстарды салыстыру жүргізілді. Желілік БАҚ ерекшеліктерін қарастырылып 5 өңірлік мысалда ақпараттық ағындарды бөлу. Жүргізілген ақпараттық талдау нәтижелері негізінде ақпараттық аударманың ерекшеліктері туралы қорытынды жасалды, - Сонымен, оқиға мен жаңалықтар ағынының құрылымы мен функционалды жоспары мультимедиялық сипатталады, гипермәтіндік, интертекстуалдылық және интерактивтілік.
Зерттеудің жаңалығы және тәжірибиелік маңыздылығы. Журналистикадағы жаңа саланың дамуына байланысты, оны жан-жақты зерттеген жөн. Зерттеу жұмысының жаңалығы - сайт-порталдардағы ақпарат үлгілерін талдау арқылы, замануи ақпарат тарату үлгісі тұжырымдап көрсетілді. Бұл жұмыста ТМД елдері арасындағы сайт-порталдардағы ақпарат беру ерекшелігі, сайт-порталдардың қоғамдық пікірдің қалыптасуына әсер ете алуы, тілдік-стильдік ерекшелігі және онлайн журналистің жұмыс ерекшелігі тұңғыш рет салыстырмалы талдау арқылы қарастырылды.
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Бұл ғылыми зерттеу еңбегі кіріспеден, екі тараушaдaн тұрaтын екі негізгі бөлімнен, қорытынды және пaйдaлaнғaн әдебиеттер тізімінен тұрaды.
1 ИНТЕРНЕТ ЖУРНАЛИСТИКАНЫҢ ДАМУЫ МЕН ҚАЛЫПТАСУЫ
0.1 САЙТ, ПОРТАЛДАРДЫҢ ИНТЕРНЕТ КЕҢІСТІКТЕГІ ОРНЫ
Алдағы онжылдықта барлық дәстүрлі бұқаралық ақпарат құралдарының (газеттер, радио, теледидар) танымалдығы біршама төмендейді. Бұл коммуникациялық технологиялар саласындағы айтарлықтай прогреске байланысты. XXI ғасырдың басында өзекті болған көптеген жайттар қазірдің өзінде ескіруде. Постиндустриалды қоғамға көшу ақпаратты алу, сақтау және беру нысандары жаңадан қарастыруды талап етті. Компьютерлендіру және жаһандану БАҚ нарығында түбегейлі өзгерістерге алып келеді. Негізгі жаңа ақпараттық кеңістікті қалыптастыруда интернет маңызды рөл атқарады. Оның артықшылығы ретінде - ақпарат көзі іздеу және оны жедел тарату мүмкіндігін қарастырамыз. Журналист үшін компьютер басты жазу құралына айналды. Жұмысты ұйымдастыруға көмектеседі, тиімді және сенімді мәліметтер базасымен қамтамасыз етіп, электрондық поштаны қабылдау және жіберу және басқа да көптеген қажетті шешімдердің орындалу жылдамдығын көбейтті. Ақпараттық коммуникациялық технологиялардың қарқынды дамыту нәтижесінде дәстүрлі қағаз технологиясы кейінге ысырылып, ХХ ғасырдың аяғымен ХХІ ғасырдың басында интернетте жаңалық көздері пайда болды.Басты айырмашылығы, адамдар жаңа мультимедиялық әдістерді қолдану арқылы ақпарат алады. Интернет көздері жаңалықтарды қажет аймақтық нарықтарда ақпарат таратумен ерекшеленеді. Қазір интернет көздерін зерттеу жұмыстары көп, олардың көпшілігі филологиялық зерттеулерге тиесілі. XX ғасырдан келе жатқан бұқаралық ақпарат құралдары (баспасөз, радио, теледидар) жаңа ақпарат таратуға бағытталуда. Интернет компьютерлік желілердің белсенді дамуы жаңа қалыптасу үшін коммуникациялық технологиялардың кең спектрін анықтады. Интернет жаңа әмбебап бұқаралық ақпарат құралдары мен коммуникацияларға айналды. Оның басты басымдылығы дәстүрлі бұқаралық ақпарат құралдарының ақпарат беру ерекшеліктеріне негізделіп жаңа ақпарат тарату үлгісінің қалыптасуы. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы "дәстүрлі" терминіне көзқарасты нақтылайық. Осы жұмыстың контекстінде бұл термин адамзат өркениетіне белгілі ақпарат беру жолдарын білдіреді. Терминнің семиотикалық мағынасы дәстүрлі түрде үш санатқа бөлінген. Біріншісі - баспа сөзі. Бұл санатқа кітап, газет, журналдар және басқа да, типографиялық технологиялар арқылы мәтінді ойнату принципіне негізделіп, оны физикалық тасымалдаумен ерекшеленеді. Осылай оқырман мәтінді көзбен анықтайды.Екінші санат - радио. Ол радио тарату технологиясын қолданумен сипатталады. Бұл жағдайда тыңдарман мәтінді есту арқылы таниды.Үшінші санат- теледидар. Технологияның ерекшелігі бірден екі ақпараттық арнаны сурет және дыбысты пайдаланудан тұрады. Айтылған ақпараттаратудың негізгі әдістері жоққа шығармаймыз. Телефон, телеграф, телемәтін, факс, хаттар және басқа да байланыс құралдарынан ақпарат таратылды. Алайда, олардың техникалық сипаттамаларына байланысты салыстырмалы түрде интернеттен артта келеді.
Интернеттің пайда болуына серпін берген КСРО мен АҚШ арасындағы жарыс. ХХ ғасырдың ортасында АҚШ Қорғаныс министрлігі перспективалық ғылыми жобалар агенттігін (ARPA) құрды.Оның міндеті соғыс жағдайында ақпарат беру жүйесінің бұзылуына жол бермейтін технологияны дамыту. Нәтижесінде 1961 жылы ARPANET алдымен басқару орталығы жоқ АҚШ-тыңтөрт университетін өзара байланыстыратын компьютерлік желілерінен тұрды, кейін халықаралық мәртебеге ие болды. Электрондық поштаның пайда болуымен хабарлама тарату тізімдері пайда болды, бұл өз кезегінде интернет-басылымдар алғашқы нұсқасы. 1980 жылдардың аяғындаЯдролық зерттеулер жөніндегі Еуропалық Кеңесте бір құжатта (веб-бетте) құрамында әртүрлі ақпаратты сілтемелер арқылы желідегі кез-келген орынменбіріктіруге мүмкіндік беретін бүкіләлемдік ғаламтор тұжырымдамасы пайда болды. Технологияны британдық ғалым сэр - Тим Бернерс-Ли. Онымен қоса құжаттар арасындағы байланыс үшін(HTTP) гипермәтінді беру хаттамасын, гипермәтінді белгілеу тілі (HTML), әмбебап құжаттар жүйесі (URL) және интернеттегі шолғышты ойлап тапты, мұның бәрі әлемді айтарлықтай өзгертті.
Интернеттің дамуы ақпаратты еш кедергісіз кез-келген қашықтыққа жіберу мүмкін болды. 1994жылдың 7 сәуір жылғы мемлекеттік төңкеріс кезінде,мемлекет радио мен теледидарды өшірген кезде,әлем елдегі оқиғалармен таныса бастады. 7-сәуір Ресейде ғаламтордың туған күні болып саналады. Интернет (Рунет) - бұл күні RU доменін тіркеді. 1990-жылдардың басында әдеби жобалар, веб-шолулар, электронды кітапханалар ресейлік интернетте белсенді дамыды. 1995 жылы бірінші ресейлік сауда провайдері - " Ресей-он-Лайн"(РОЛ) пайда болды. Ең бірінші онлайн басылым "Учительская газета" -- баспаның электрондық нұсқасы шығарылды.
Электрондық пошта - бұл бірінші және ең көп таралған интернет қызметі. Электрондық поштаны жасауға және бір немесе бірнеше алушыларға жіберуге мүмкіндік беретін жеке байланыс жүйесі. Электрондық пошта дегеніміз - кейінге қалдырылған оқу қызметтері. Хабарлама жіберілгеннен кейін, алушы оны белгілі бір уақыт өткеннен кейін компьютерге алады, содан кейін ол ыңғайлы болған кезде оны оқиды.
Usenet жаңалықтар топтары немесе ресейлік желілерде жиі кездесетін, телекөпір-ұжымдық байланыс жүйесі, ұқсас қызығушылық танытатын адамдар үшін өзіндік клуб. Егер электрондық пошта бір хабарлама жіберсе, желілік жаңалықтар бірнеше хабарлама жібереді. Әр хабарламаны беру механизмі қауесеттерді таратуға ұқсас: жаңа хабарлама алатын желідегі әр түйін барлық басқа түйіндерге жаңалықтар жібереді. Жіберілген хабарлама бүкіл әлемде өте қысқа мерзімде таратылады, телеконференциялардың барлық қатысушыларына қол жеткізе отырып, желі бойынша бірнеше рет қайталанады. Көптеген адамдар белгілі бір тақырыпты талқылауға қатыса алады. Жаңалықтар тақырыптық топтарға бөлінген. Топпен немесе иерархиямен жұмыс істей бастағанда топтардың ішінен сіз олармен жұмыс істеу ережелерін оқып шығуыңыз керек. Телекөпірдің екі түрі бар: модерацияланған және тұрақты. Модерацияланған топтардағы хабарламаларды модератор цензураның бір түрі болып табылатын желіге жібермес бұрын қарайды.
Тарату тізімдері (maillists) - қызмет "біреуден көпшілікке" принципі бойынша жұмыс істейді. Тақырыптық хабарламаларды барлығына электрондық пошта арқылы жіберіп, іс жүзінде жалғыз өзінің протоколы жоқ қызмет, клиенттік бағдарлама тек электрондық пошта арқылы жұмыс істейді. Электрондық пошта тізімінің идеясы электрондық пошта мекенжайына ие болу болып табылады, бұл іс жүзінде осы тарату тізіміне тіркелген көптеген адамдар үшін ортақ мекен-жай. Хабарлама жіберу бұл мекен-жайға тарату тізіміндегі әр жазылушыға жіберіледі.
Тарату тізімдері әдетте келесі жағдайларда қолданылады. Сөйлесулер (IRC-интернеттегі нақты сөйлесуді немесе интернет арқылы сөйлесуді білдіреді) - бұл нақты уақыттағы жазбаша сөйлесулерді қолдайтын интерактивті ұжымдық байланыс жүйесі. Чат негізінен ойын-сауық мақсатында қолданылады. Алайда, бұл маңызды халықаралық пікірталастар үшін де қолданыла алады. Бұл қызмет Usenet-ке ұқсас, бірақ хабар алмасу қосулы нақты уақыт режимінде кідіріссіз жасалады. Интернетте IRC серверлер желісі бар. Пайдаланушылар тақырыптық арнаға топқа қосылып, олар мәтіндік режимде сөйлесуге қатысады.
FTP (файлдарды жіберу протоколы) - бұл файлдарды көшіруге мүмкіндік беретін қызмет (бағдарламалар, бейнелер, аудио файлдар, құжаттама және т.б.).
WWW ("бүкіләлемдік ғаламтор") - ең танымал интернет қызметі, ақпаратпен жұмыс істеу үшін ең қолайлы құрал, интернеттегі ақпаратты ұйымдастыратын жүйе, бұл әр түрлі ақпараттық элементтерді (мәтін, суреттер, дыбыс) құрылымдалған құжатқа (веб-сайтқа шыққан), сондай-ақ келесі сілтемелерге біріктіруге мүмкіндік береді. Байланысты веб-сайттар сериясы бір мақсатқа қызмет ететін өзара сілтемелер веб-сайттар деп аталады. Қазіргі уақытта WWW технологиясы соншалықты ыңғайлы, танымал, сондықтан көптеген веб-пайдаланушылар www қызметін шатастырады. Жалпы ғаламдық желілермен www ресурстары-бұл интернетті оның заңды танымалдылығына әкелген үлкен деректер сериясы. WWW сілтемелері WWW-ге қатысты құжаттарды ғана емес, басқа интернет қызметтері мен ақпарат көздерін көрсетеді. Осылайша, WWW бағдарламалық құралдары олар әртүрлі желілік қызметтер үшін әмбебап.
Telnet Интернетке қосылған компьютерлерге басқа компьютерлермен байланысуға мүмкіндік береді. Қашықтағы компьютерге телефон мен модем арқылы қосылу арқылы пайдаланушы қашықтағы жүйені өзінің компьютері сияқты іздей алады. Интернет пайдаланушысы жердің екінші жағындағы компьютерге көрші үйдегі компьютер сияқты оңай қосыла алады.
Қазіргі интернет-журналистикажанры - бұл бұқаралық ақпараттың шифрланған коды. Интернеттегі заманауи журналистиканың мәтіндегі жанрының әркелкілігі қоғамға белгілі бір бағытта ақпарат берумен анықталады. Онлайн алаңда бір жанр екінші жанрмен қосылып, жаңа күйге енеді. Мысалы, сұхбат очерк немесе заметкамен байланысып, бейне роликпен толықтырылса, бұл гипермәтін мағынасы бір хабарламаға айналады. Оның үстіне, пайдаланушы бұл материалды ретсіз көрсе де, автордың материалдағы жеткізгісі келген хабарламасын түсіне алады. Осыған байланысты гипермәтіннің құрамдас бөлігінің ортақ жанрын анықтау мүмкін емес. Онлайн ортаны зерттеулерді негізге ала отырып, веб-жарияланымның өзіндік жанры стилі және тіл типологиясы жасауға болады.
Бірінші веб-жарияланымның маңыздылығы. Интернет-жарияланымның интернет желісіндегі жалпы алғандағы маңыздылығы немесе керісінше маңызсыз болуы. "Жалпақ мәтін" - бұл пассивті басылым, ол өздігінен әлеуметтік мағына бермейді. Мұндай мәтіндерде фотоматериалдар, бейнелер, басқа материалдарға сілтемелер кездеспейді. Екінші жағынан, интерактивті элементтері бар гипермәтін пайдаланушыны бірден қызықтырады. Өйткені пайдаланушы қарапайым "құрғақ" мәтінді оқығысы келмейді. Екінші, веб-жарияланымды орналастыру. Мәтіннің жанры сайтта орналысатан ресурс түрі бойынша анықталады. Интернет-ресурстардың типологиясы үлкен емес. Оларға жаңалықтар порталдары, корпоративті сайттар, жарнамалық сайттар (жарнамалық әлеуметтік желілер), желілік блогтар, форумдар, іздеу жүйелері, on-line ойындар кіреді. Үшінші, жанрларды веб-басылым жасаған дискурс түрі бойынша ажырату. Мысалы: ойын-сауықтық, ақпараттық, маркетингтік, ғылыми, оқиғалық және т.б. Төртінші, SEO мәтін. Оны оңтайландыру жақында танымал болды. ЅЕОмәтінде көптеген қайталанатын сөздердің болғандықтан, мәтін қызықтырмауы мүмкін, бірақ Яндекс немесе Google іздеу жүйесі ондай басылымдарды тез тауып, оның алдыңғы қатарда шығып, танымал болуына әрекеттеседі.Ойластырылған гипермәтінді қазына картасымен салыстыруға болады, пайдаланушы бір хабарламаны оқып отырып, келесіге қалай өтіп кеткенін байқамай қалады.
Интернет-журналистиканы жаңа технологиялық мүмкіндіктерді пайдаланатын журналистика ретінде анықтау өте оңай болар еді. Алайда, интернет-журналистика бейнесінде біз сапалы жаңа мәдени және өркениеттік құбылыспен айналысамыз деп айтуға толық негіз бар. Бұл тұжырым, ең болмағанда, интернет интернет-журналистиканы іс-жүзінде тудырды, содан кейін журналистика интернетті өзінің кәсіби қызметінің ортасы ретінде игере бастады.
Интернет-журналистика - бұл өзектіліктің ақпараттық бейнелерін қалыптастыру және ұсыну бойынша қызметті білдіретін сапалы жаңа мәдени және өркениеттік құбылыс, және бұл суреттердің тасымалдаушылары тек сөз ғана емес, сонымен қатар сурет, фотография, кино, видео, дыбыс, веб - бет болуы мүмкін. Сөздің кең мағынасында ақпарат немесе мәтін тасымалдаушысы ретінде әрекет ете алатын кез-келген объект. Шындық өзінің коммуникативті және ақпараттық гипостазында көбірек көрінеді. Интернет-журналистика немесе оның орнына келетін коммуникация түрі тұтастай алғанда саланың жүйе құраушы элементіне айналады. Компьютер тек сол кеңістік, уақыттың басқа нүктесіне ғана емес, басқа кеңістікке кіруге және кіруге ғана емес, сонымен бірге оны қайта құруға, жаңа өмір сүретін әлемді - виртуалды әлемді құруға мүмкіндік береді.
Осы уақытқа дейін "журналистиканың" желілік басылымдары мен "интернеттегі" журналистік басылымдар арасындағы айырмашылық интернетте жойылған жоқ. Біріншіде, интернетке сөз саласындағы кәсібилікті әкеледі, бірақ хабар тарату парадигмасында қалып, коммуникативті кеңістіктің мүмкіндіктерін ішінара пайдаланады. Соңғысы, керісінше, интерактивті коммуникацияның барлық жаңа формаларын белсенді қолданады, бірақ әлі күнге дейін осы қызметке сәйкес келетін тілдік стиль мен талғамды дамытуға уақыт жоқ. Бірақ интернет-журналистиканың осы екі полюсі бір-біріне жақындай түсетінін атап өткен жөн.
Бұл ұстанымда журналистиканың жетекші зерттеушілерінің бірі Е.П. Прохоров айтып өткен. Ол: "журналистикада ақпараттан басқа өзінің әлеуметтік рөлін орындау үшін басқа құралдар жоқ.Журналистика мен аудитория арасында делдал бола отырып, ақпарат белгілі бір әлеуметтік институт ретінде бүкіл журналистика жүйесінің алдында тұрған көптеген мәселелерді шешетін жұмыс құралы болып табылады. Бұл журналистика үшін "бұқаралық ақпарат құралдары" терминін баспасөз, радио және теледидардың көптеген арналарының жиынтығы ретінде таңдауды түсіндіреді".
Жоғарыда келтірілген анықтамалардан журналистика дегеніміз - ақпараттық бейнелердің өзектілігін қалыптастыру және ұсыну әрекеті, ал бұл суреттердің тасымалдаушылары тек сөз ғана емес, сонымен қатар сурет, фотография, кино, видео, дыбыс, веб-бет болуы мүмкін деген қорытынды жасауға болады.сөздің кең мағынасында ақпарат немесе мәтін тасымалдаушысы ретінде әрекет ете алатын кез - келген объект.
Интернет-басылымдардың пайда болуымен журнал мен газет жұмысының жалпы айырмашылықтары айтарлықтай өзгерді. Интернет оқиғаларға тез жауап береді, өзекті болып қалуға мүмкіндік береді. Жаңалықты гипермәтіндік сілтемелер арқылы басқа материалдармен байланысатын тез дайындалған аналитикалық шолуға енгізуге болады. Жаңалық автоматты түрде семантикалық контекстті тудырады және жаңа тақырыптың кристалдану орталығына айналады. Репортаж мен эссе, жаңалықтар мен аналитикалық шолу арасындағы жанрлық айырмашылықтар жойылады және бұл интернет-журналистиканың барлық ерекшеліктерінен алыс.
Журналистика өз кәсібінің ежелгі дәуірін талап етеді. Баспаға дейінгі журналистиканың түрлері белгілі. Бұл хабаршылар, хабаршылар, сиқыршылар, кеңесшілер, көрушілер және т.б. ақпараттық коммуникациялар мамандары. Сол кездің өзінде әр түрлі ақпарат құралдары қолданылды. Қазірдің өзінде "сандық алшақтық" деп аталатын нәрсе пайда болды, бұл хабарламаны қабылдау мүмкіндігі тұрғысынан ақпараттың қол жетімділігінің коммуниканттың әлеуметтік-мәдени деңгейі мен мүліктік жағдайына тәуелділігі.
Интернет-портал - бұл пайдаланушыларға ұйымның ішкі және сыртқы ақпараттық ресурстары мен қосымшаларына бірыңғай авторландырылған дербестендірілген қолжетімділікті қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе. Негізгі қызмет тұрғысынан, бұл таратылған ақпараттық ресурстарды басқарудың интеграцияланған жүйесі. Басқаруды ұйымдастыру тұрғысынан тиісті функцияларды орындау үшін қажетті барлық ақпаратқа қол жеткізудің бірыңғай нүктесі бар, қызметкерлердің жұмыс орындарын ұйымдастырудың жаңа тұжырымдамасы. Техникалық тұрғыдан алғанда, бұл әртүрлі деректер көздері мен жеке функционалды жүйелерді бірыңғай кіру нүктесімен және ақпаратты ұсыну мен өңдеудің бірыңғай ережелерімен біріктіретін ақпараттық жүйе.
Бүгінгі таңда журналистикадағы корпоративтік БАҚ сегменті өте жылдам қарқынмен дамуда. Баспа басылымдары - газеттер, журналдар мен ақпараттық бюллетендерден басқа, көптеген компаниялар ішкі коммуникация мен жұртшылықпен байланыстың тиімді құралы ретінде компаниялардың электрондық медиаақпараттық порталдарын белсенді пайдаланады. Корпоративтік баспа басылымдары жарияланымдардың жиілігіне байланысты екені белгілі. Сонымен қатар, бір-бірінен үлкен қашықтықта орналасқан үлкен филиалдық желісі бар компаниялар үшін ішкі корпоративтік баспасөзді уақтылы жеткізуді қамтамасыз ету қиын болуы мүмкін. Ақпараттық портал жаңалықтарды тәуліктің кез келген уақытында ұсынады, басты беттегі түрлі жаңалықтар арналарынан жаңалықтар ленталарын біріктіруге және сыртқы жаңалықтар арналарынан деректерді жүктеуге мүмкіндік береді.
Тұтастай алғанда, порталдар клиентті мүмкіндігінше ұзақ ұстау үшін әртүрлі функцияларды біріктіреді. Порталдың басым сервисі анықтамалық қызмет болып табылады: іздеу, жәшіктер, қаржы индекстері, ауа райы туралы ақпарат және т.б. Бұл сайттар "порталдар" деп аталды, өйткені олар интернеттегі пайдаланушылар үшін бірінші бет немесе негізгі кіріс болды. Зерттеушілер әртүрлі порталдарды ажыратады: ақпараттық портал, ынтымақтастық порталы, сараптамалық портал және білім порталы. Алайда, порталға қойылатын талаптардың алуан түрлілігімен оның ең алдымен "ақпараттық қойма"екендігін айқын білеміз. Анықтамалықтың рөлі жаңалықтардың басталуына басымдық бере отырып, артта қалады. Сондықтан анықтамалық-ақпараттық порталдар іс жүзінде жаңа буынның ақпараттық агенттіктеріне айналады деп айтуға болады. Жақсы интернет-порталдың мүмкіндіктері ақпараттық агенттікке қарағанда әлдеқайда кең. Анықтамалық ақпараттан басқа, форумнан ғылыми журналға дейінгі бірнеше санатты орналастыруға болады. Егер олардың барлығы жүйелі түрде біріктірілсе, онда портал барлық санамаланған санаттарды: ақпараттық, коммуникативтік, сараптамалық (яғни талдамалық) және когнитивті біріктіретін тақырыптар болады. Басқаша айтқанда, портал бұқаралық ақпарат және коммуникация құралына айналады, өйткені ол журналистиканың барлық негізгі міндеттеріне жауап береді Корпоративтік порталдардың пайда болу себептерінің бірі-компаниялар ішіндегі ақпарат көлемінің үнемі артуы. Мұндай жағдайда онымен жұмыс істеудің ең тиімді түрі бүгінде аталған желілік портал ғана. "Корпоративтік портал" ұғымы әлі анықталған жоқ, өйткені өзінің бағдарламалық платформасын нарыққа жылжытатын кез келген компания өзіне тән функциялар мен шешімдерге сәйкес өз түсіндірмесін береді. Бұл құбылыстың алғашқы анықтамасын Merrill Lynchте жұмыс істейтін екі талдаушы - Кристофер Шилакс пен Джулия Тельман берді. Компаниялардың ақпараттық порталдары - бұл компанияларға компанияның ішінде және одан тыс жерде сақталған ақпаратты ашуға мүмкіндік беретін, пайдаланушыларға жеке ақпаратқа қол жеткізуге мүмкіндік беретін қосымшалар.оларға негізделген бизнес шешімдерін қабылдауға көмектеседі. Корпоративтік БАҚ ретінде ақпараттық порталдарды енгізу бірқатар маңызды артықшылықтар береді.
Корпоративтік порталдардың тағы бір артықшылығы-сіздің компанияңыздың барлық электрондық ресурстары туралы ақпаратты тиімді іздеу. Бұл мақала корпоративтік БАҚ жаңалықтарының, мақалалардың және басқа жарияланымдардың мазмұнына арналған. Алайда іздеу мүмкіндіктері мұнымен шектелмейді. Ол басқа көздерден де келеді: құжаттар, тізімдер, пайдаланушылар және порталдағы басқа ақпарат. Электрондық корпоративті БАҚ-та мақала немесе жаңалық баспасөзде болғандай тез арада қоғамның назарынан тыс қалмайды. Іздеу құралдары әртүрлі себептермен оларға қайта кіруге мүмкіндік береді. Жарияланымдар мазмұны көрсетіле отырып, арнайы жапсырмалармен (этикеткалармен) таңбаланады. Мысалы, компанияда қайырымдылық қызметіне байланысты оқиғаға сәйкес келетін "қайырымдылық" белгісі болуы мүмкін. Егер сіз оны бассаңыз, пайдаланушы тақырыптық порталда жарияланған барлық материалдардың тізімін алады. Итальяндық сарапшылардың пікірінше, интернет жаңалықтары дәстүрлі қағаз баспасөз жаңалықтарынан гөрі ұзақ өмір сүреді. Егер таңертеңгі газеттердегі ақпарат кешке қарай ескірсе, интернеттегі белгілі бір жаңалыққа деген қызығушылық бір жарым күнге созылады. Ақпараттық беттерінің қарқынды жаңартылуына қарамастан, басты жаңалық орта есеппен 36 сағат ішінде келу статистикасын бұзады. Интернеттегі жаңалықтар репортаждары көбінесе бірнеше апта немесе ай бойы өмір сүреді. Бұл көбінесе жаңа материалмен сәйкес келетін "тақырып бойынша сілтемелер" сияқты ақылды сілтемелерді таңдаумен байланысты. Оқырмандар арасында "серіктестер жаңалықтары"," танымал жаңалықтар"," қызықты фактілер"," танымал материалдар"," сілтемелер"," назар аударыңыз"," тарих күні"," түйіндеме","фототаспа"айдарлары міндетті болып табылады. Сонымен, пайдаланушылар жаңалықтар мұрағаты үшін өте тартымды
Қазіргі компаниялар көбінесе БАҚ-та өздері туралы ақпараттың пайда болуын бақылайды. Мұндай материалдарды ашық БАҚ-тан алып, содан кейін клиент үшін ақпаратты жинайтын арнайы агенттіктер бар. Корпоративтік порталдар бұл жаңалықтарды өз сайтында орналастырады, ол үшін арнайы бөлім бөлінеді. Ресейлік Microsoft филиалының ішкі порталының беттерінде Ресейдегі компанияның қызметі туралы күн сайын жаңартылатын БАҚ хабарламалары бар. "ПРАЙМ-ТАСС" жаңалықтарымен ұқсас бөлім бар, ол автоматты түрде жаңартылады. Порталдардың қағаз басылымдарынан маңызды артықшылығы-пайдаланушылардың тиімді жедел кері байланысы. Дауыс беру, кездесулер, билбордтар, блогтар -- барлық осы функцияларды корпоративтік порталда табысты іске асыруға болады. Мысалы, белгілі бір мәселелер бойынша дауыс беру қызметкерлерге компанияның әртүрлі бөлімшелеріне қызмет көрсету сапасы туралы өз пікірлерін білуге мүмкіндік береді. Тағы бір нұсқа-белгілі бір жаңалыққа байланысты сауалнамаларды пайдалану. Дауыс беру көбінесе портал әкімшілері мен пайдаланушылар арасында өзара байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Дауыс беру нәтижелерін жариялау пайдаланушылардың порталға деген қызығушылығын арттырады. Корпоративтік порталдардың тағы бір артықшылығы-компания қызметкерлері портал ішінде ақпарат пен пікір алмасатын блогтардың болуы. Блогтар жеке адамға да, бір қағидатпен біріктірілген қызметкерлер тобына да тиесілі болуы мүмкін. Әр түрлі бөлім қызметкерлерінің қатысуымен жоба бойынша жұмыс істеу кезінде блог-сервис жұмыс стратегиясын талқылау және пікір алмасу алаңы болып табылады. Бұл электрондық поштадан гөрі ыңғайлы, өйткені ол сізге қажет ақпаратты табуды және сақтауды жеңілдетеді. Сонымен қатар, сіз оқырмандардың өздері жүктеген корпоративті вики энциклопедиясын құру үшін порталды пайдалана аласыз. Wiki-бұл сайт ұсынатын құралдарды қолдана отырып, құрылымы мен мазмұнын пайдаланушылар бөлісе алатын веб-сайт. Пайдаланушылар бұл ақпаратты өздері қосады және өңдейді. Қазіргі заманғы порталдар жарияланған материалдардың мазмұнын үйлестірудің икемді мүмкіндіктерін ұсынады. Бұл процесті келесідей ұйымдастыруға болады-
Интернет-портал жанрларды, олардың синтезі мен ерекше үйлесімдерін дамыту үшін жаңа мүмкіндіктер жасайды. Бүгінгі таңда оны шығармашылықпен қолдану өте маңызды. Бұл үшін оқытылған қызметкерлердің тиісті штаты қажет. Тәжірибе көрсеткендей, көптеген корпоративтік БАҚ-та кәсіби кадрлар жетіспейді. Кейде бай компанияларда соғыс парақшаларына немесе ескі кеңестік көп тиражды баспасөзге ұқсайтын және интернет-порталдардың мүмкіндіктерін мүлдем пайдаланбайтын өте орташа басылымдар бар. Студенттердің мамандануы да тоқтатылады. Жалпы, университеттердің журналистика факультеттері жақсы филологиялық біліктілігі бар, мәтіндерді жаза, өңдей және өңдей алатын, журналистік жанрларды жақсы білетін, бірақ менеджмент, маркетинг, бизнес, қаржы және т. б. нашар білетін мамандарды шығарады.-
Интернет-журналистика-бұл әлеуметтік маңызы бар материалдарды жинау, өңдеу және таратудан тұратын журналистік қызмет түрі жүйелі түрде ұйымдастыруға мүмкіндік беретін Интернет желісіндегі арнайы инфрақұрылымды орнатпай, ақпаратты кең аудиторияға жеткізу. Сондықтан кез-келген дерлік адам жасай алады бұқаралық ақпарат құралдары. БАҚ - бұл маңызды мәнге ие ақпарат беру құралы, бұл аудитория және ол үнемі жұмыс істейді.
Бұқаралық ақпарат құралдары (газеттер, журналдар) және электрондық бұқаралық ақпарат құралдары (теледидар, радио, интернет-БАҚ) электрондық кеңістікте көлемі шектелмеген кез келген ақпарат орналастырылуы мүмкін. Барлық ақпаратты пайдаланушы бірден растай немесе жаңарта алады,олардың қажеттіліктеріне байланысты, сілтемелер бойынша өте алады. Мұндай сызықты емес процесте ақпаратты өндіруші мен тұтынушы арасындағы белсенді өзара әрекеттесу болуы мүмкін. Қазіргі уақытта ғылым мен компьютерлік технологияның жетістіктері экспоненциалды түрде өсуде. Бұл бүкіләлемдік ғаламтор индустриясына тікелей әсер етеді. Интернеттің дамуы адам қызметінің көптеген салаларында үлкен мүмкіндіктер береді.
Желідегі көптеген сайттар мен блогтар белгілі бір ақпараттық (және тек бұл ғана емес) функцияларды орындайды. Олардың кейбіреулері онлайн режимінде оқуға мүмкіндік береді, басқалары "қашықтан" жұмыс істеуге, бизнес жүргізуге мүмкіндік береді, ал басқалары қарым-қатынас аясын кеңейтуге көмектеседі және тағы басқалар.
Интернет желісінде ақпараттық порталдар маңызды рөл атқарады. Олардың негізгі мақсаты-желінің әр пайдаланушысына әр түрлі мазмұнды беру. Бұл әртүрлі жарнамалық ұсыныстар, ауа-райы туралы ақпарат, көптеген жаңалықтар арналары, түрлі оқиғалар туралы блогтар, танысу туралы ұсыныстар және "кез-келген нәрсенің" керемет мөлшері болуы мүмкін (пайдалы және онша емес). Кез-келген адам белгілі бір ақпараттық порталда өзі үшін маңызды нәрсені табуы маңызды, бұл өз кезегінде осы порталдың рейтинг деңгейін едәуір арттырады. Мысалы, кейбір медициналық клиникаларда ақпараттық порталдар бар, өйткені медицина - бұл интернет қолданушыларының жартысын қызықтыратын өте танымал бөлім. Басқаша айтқанда, ақпараттық портал - бұл көптеген тақырыптар бойынша көптеген сыртқы сілтемелер бар сайт. Мұндай порталдар интернет пайдаланушысына ең аз уақыт ішінде өзіне қажетті ақпаратты барынша көп мөлшерде табуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ақпараттық портал қажетті контентті жүйелеудің рөлін де шешеді. Ол алынған мәліметтерді сұрау салушының қалауы негізінде құрылымдайды. Бұл пайдаланушы үшін іздеуге уақыт пен күш жұмсайды.
Қосымшаларды қосу-әртүрлі қосымшаларды орналастыруды және басқаруды жеңілдетеді. Бірлесіп жұмыс істеу мүмкіндігі-жеке ұйымдарға өз ресурстарын біріктіріп, бірге жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Мазмұнды басқару - әр түрлі веб-сайттардың жеке ақпараттық ресурстарын басқаруға икемділік береді, бұл соңғы пайдаланушыға оған бейімделген (дербестендірілген) портал мазмұнын жеткізуге мүмкіндік береді. Пайдаланушыларды басқару - ұйымға желіні қорғау жүйесіндегі пайдаланушыларды, ресурстарды және қауіпсіздікті басқаруға мүмкіндік береді, кім, қашан, не көшіргенін білу, тұрақты пайдаланушыларды анықтау, серверлердің әр түрлі уақытта, аптаның күнінде жүктелуін анықтау.
1.2 ШЕТЕЛДІК САЙТ, ПОРТАЛДАРЫНЫҢ АҚПАРАТ БЕРУ ТӘЖІРИБЕСІ
Интернет мәтіндік ақпаратты беру әдісі ретінде құрылды. Сондықтан оның ықпалына БАҚ пен ақпарат агенттіктері онлайн-журналистикаға қарағанда әсеріне ерте тап болды. Интернет-басылымдар алғашқыда ақпаратты интернетке көшіріп, қайталануынан басталды, 1993 жылы Washington Post газетінің дәл көшірмесі пайда болды. Дәстүрлі және желілік БАҚ-ты жіктеу принциптері интернет-басылымдарды әртүрлі санаттарға жатқызу мәселесі, веб-ресурстардың ерекшелігі, әлеуметтік коммуникация функцияларын орындайды. Бұл каталогтар, ftp мұрағаттары, кітапханалар, электрондық пошта, чаттар, хабарландыру тақталары, порталдар, ақпараттық-іздеу жүйелері.
Баспа басылымдарының электрондық (онлайн) нұсқалары іс-жүзінде желілік БАҚ болып саналады. Олар кәсіби және әуесқой басылымдар, жалпыға қолжетімді БАҚ, қол жетімділігі шектеулі басылымдар, жалпы және мамандандырылған желілік БАҚ, жаңалықтар, ақпараттық, аналитикалық және аралас басылымдар.
Интернеттің ақпараттық таратудың жаңа құралы ретіндегі артықшылықтарын шет елдердің жетекші электронды БАҚ ертерек түсінді. Басты кабельдік жаңалықтар желісінің сайты СNN http:www.cnn.com 1995жылдың тамызында құрылды. Ол қазіргі таңда қолданушыларды интернет жаңалықпен қамтамасыз етуде жетекші орын алады(50-75 миллион оқырман аптасына). Сайттың артықшылықтары - кабельдік тележаңалықтар, көшбасшылар, танымал есім, атақты серіктестер, кабельдік теледидар жарнамасы веб-жарнаманы бірге сатылуы, сайттың дизайны қарапайым,көруге ыңғайлы.
1997 жылдың мамыр айында ABC (http:abcnews.com) компаниясының сайты құрылды. CNN екі жылдан кейін ғана интернет шыққанымен, аптасына 35-45 млн өтініш қабылдауына кедергі жасамайды. АҚШ-тың ең ірі электрондық қызметі AOL-мен ерте кезеңде серіктескендіктен, өзін орнықтыруға және өз аудиториясын қалыптастыруға көмектесті. ABCnews.com сайтында кеңейтілген ұлттық жаңалықтар егжей-тегжейлі күн сайын тек электронды нұсқада қол жетімді жүз басылым жарияланады. Сайт штатында шамамен 100 журналист қызмет етеді.
1996 жылдың шілдесінде MSNBC ақпараттық қызметі (Microsoft NBC Network) интернет аренасына шығып, қазір интернетте аптасына 35 миллионнан астам өтініш бар сайтты (http:www.msnbc.com.) иеленіп отыр. Ал CBS компаниясы (Columbia Broadcasting Service) интернетке жақында шыққанымен, өздігімен ерекшеленеді, клиент http:www.cbsnews.com серверіне кіріп, ұлттық немесе жергілікті жаңалықтар жекелеп таңдай алады. CBS теледидардағы және интернеттегі орны үшін күресті енді бастады. Сайт интерфейсі жақсы болғанымен, алдыңғы қатардағы (CNN, ABC, MSNBC) компаниялардың сайтына әлі жете қоймады.
BBC (British Broadcasting Company) сайтында (http:www.bbc.co.uknews) халықаралық оқиғалар ауқымды жарияланады. Монитор экранының жоғарғы жағында қозғалатын жаңалықтар таспасы жүктеуге болады. Еуропа мен АҚШ арасындағы уақыт айырмашылығы болғандықтан, BBC сайты ағылшын тілді еуропалықтар үшін таптырмас ақпарат көзі болып саналады.
Статистика бойынша, интернетте ұсынылған баспа басылымдары арасында, келушілердің көпшілігін американдық New York Times, Washington Post, USAToday газеттері, Sports illustrated журналы және үнді газета Тімеѕof India қызықтырады. Ресейліктер оқырмандар арасында танымал "Известия", "Комсомольская", Аргументы и факты басылымдарын атап өтуге болады
Кезеңділігі және ағымдағы нөмірі баспа басылымымен кезеңділікті келесі басылымның шығу фактісі бойынша анықтауға болады, олар айтқандай, жаңа нөмірді түрту "жанасу" арқылы, содан кейін сайтпен бәрі әлдеқайда қиын. Әдетте, сайттағы ақпарат толығымен жаңартылмайды. Интернетте барлық мақалалар жазылған жерде белгілі бір орын бар делік.
2005 жылы әртүрлі ұйымдардың бағалауы бойынша әлемдік компьютерлік желінің аудиториясы бір миллиард адамнан асып түсті. "EMarketer" жүргізген зерттеуге сәйкес, әлемде интернетті 845 миллион адам үнемі қолданылады, бұл жер тұрғындарының 13 пайызын құрайды. Пайдаланушылар саны бойынша көшбасшы АҚШ - 175 миллион адам немесе американдық азаматтардың 59 пайызы. Еуропалық Одақта 233 млн. интернет-пайдаланушы бар, бұл Еуроодақ халқының 50 пайызын құрайды. Қытайда әрбір оныншы адам интернетті қолданады. Латын Америка елдері бойынша өткізілген зерттеулер интернет-пайдаланушылар санының өсу динамикасы бойынша көшбасшы болып табылады. Ең танымал ресурстарға келетін болсақ, алғашқы үш орынды Microsoft, Google және Yahoo сайттары алады.
2. ТМД ЕЛДЕРІ КЕҢІСТІГІНДЕГІ ИНТЕРНЕТ ЖУРНАЛИСТИКАНЫҢ НЕГІЗГІ АЛҒЫШАРТТАРЫ
2.1. ОТАНДЫҚ САЙТ, ПОРТАЛДАРДЫҢ АҚПАРАТТЫҚ КЕҢІСТІКТЕГІ ОРНЫ
Мерзімді басылымдардың электронды нұсқаларының пайда болуы. Ресейдегі желілік БАҚ 1990 - шы жылдардың екінші жартысында Беларусьпен бірдей уақыт кезеңінде дамыды. Бірінші ресейлік газет өз нұсқасын желіде 1995 жылы наурызда мұғалімдер газетінен құрылды (http:www.ug.ru). Сол жылдың мамыр айында оның интернеттегі сервері http:www.rbc.ru "РосБизнесКонсалтинг" ақпараттық агенттігі (РБК) құрылды. Ресейдегі баспа аналогы жоқ алғашқы күнделікті интернет-газет - "Газет.Ру " - 1 жылы 1999 наурызда жарық көрді. Интернет-технологиялар дамыған сайын желіні қалыптастыру процесі Беларуссиядағы БАҚ біршама баяулады. Осы уақытта Ресей Федерациясы мен ТМД елдерінің интернет-басылымдарының нарығы қарқынды дами бастады. Ресей бүгінде 40 мыңнан астам мерзімді басылымды тіркеді. Оның ішінде 23749 газет, 14332 журнал, 2999 жинақтар, бюллетеньдер және т. б.. Соңғы жылдары баспа БАҚ-тың жалпы саны 15 мың атауға көбейді. Желілік БАҚ - қа келетін болсақ, онда олардың 1100-ден астамы тіркелген. Сонымен қатар, жыл сайын айтарлықтай байқалады өсім. Интернет-БАҚ-тың нақты санын анықтау қиын, себебі көбісі апта сайын пайда болады және жоғалады. Дегенмен, бөлуге болады бірқатар жетекші желілік басылымдар. "Rambler' s Top100" рейтингінің барлық 57 санатының ішінде "БАҚ" бөлімі және мерзімді басылым " көптеген жылдар бойы қамту бойынша сөзсіз көшбасшы болды. Ресейлік интернеттің ең танымал он желілік БАҚ соңғы жылдары өзгеріссіз қалды - бұл РБК, Lenta.Ru және Gazeta.Ru, сондай-ақ Dni.К., Strana.Ru, Grani.Ru, Utro.Ru, NewsRu.Com және т.б.
Рунет медиа секторының ірі сайттарының өткен жылдардағы танымалдығы бес жылда он есе өсті. Медиа нарығының негізгі ойыншылары үш топқа бөлуге болады: Рунет пионерлері (RBC.Ru, Lenta.Ru, газета.Ru), ізбасарлары (Utro.Ru, Dni.Ru, Grani.Ru, Strana.Ru) және дәстүрлі БАҚ сайттары (Izvestia.ru, Kp.ru, Ng.ru).скрин
Алғашқы ірі онлайн БАҚ "Рос БизнесКонсалтинг" ақпараттық агенттігі болды (http:www.rbc.ru) (сурет. 16). Ол 1992-да құрылды
"РосБизнесКонсалтинг" РИА сервері - интернеттің ресейлік бөлігінің ең көп кіретін ақпараттық ресурстарының бірі. Қолданыстағы онда экономика және саясат жаңалықтары, ағымдағы курстар жарияланады валюта бағамдары, кредиттік мөлшерлемелер, акциялардың бағамдаулары, валюталық, қорлық және нақты уақыт сауда биржалары, сондай-ақ бірнеше деректер базасы. "РБК" қаржы нарықтарының үлкен сегменттері бойынша жедел ақпараттың үлкен көлемін ұсынады. Сонымен қатар, "РБК" өзінің веб-студиясын қамтиды, онда қазіргі уақытта 40-қа жуық бағдарламашы жұмыс істейді. 1999 жылдың көктемі алғашқы онлайн газеттердің табысты болуының бастауы болды. Сол жылдары танымал болған "Газета.Ру" (http:www.gazeta.ru) (сурет. ). Бастапқыда "Газета.Ру " авторлық айдарлар жиынтығы болды, оны белгілі желілік журналистер тобы жүргізді. Жақын арада газет реформаланып, тез танымал болды. 1999жылдың қыркүйек айында газеттің жаңа нұсқасы шықты. Бірқатар параметрлер бойынша ерекшелену үшін, ақпаратты жедел жариялау үшін интернеттің мүмкіндіктерін пайдалануға жаңа команда күш салды. Газеттің мазмұны әр 15 минут сайын жаңартылып отырды. "Газете.Ru"дың жаңа нұсқасында бұрынғыдай ештеңе болған жоқ, өзінің жаңашылдығымен ерекшеленіп, орыс журналистикасы тарихында мүлдем болмаған алғашқы интернет-газеті баспасөз нарығындағы көшбасшының позициясын нығайтты. 10 ай ішінде жинақталған тәжірибе "эксперименталды онлайндық БАҚ бірден екі жаңа жобаны жасауға пайдаланылды.
Интернет-аудиторияның мінез-құлқын көпжылдық бақылау көрсеткендей,
маңызды оқиғалар болған жағдайда, адамдар жаңалықтарға қызығушылық танытпайды. Алғашқы ақпараттық аштықты басу ғана, желі қолданушылары "газет" ресурстарына кіріп, сол жерде оқылған және естігендерін анықтайды. Жетекші Интернет БАҚ аудиториясы сандық жағынан да, сапалық жағынан да ірі БАҚ аудиториясына жақын ресейлік іскерлік газеттер мен журналдар.
Аудиторияның өсуінен басқа, оқырмандардың белсенділігі де байқалды. Апат күндері онлайн-БАҚ-қа күніне орта есеппен 12 рет жүгінген.
2004 жылы Ресейдің жетекші теледидар арналарының сайттары айтарлықтай жанданды. Олардың интернетке келуі туралы әңгіме бірнеше жыл жүргізілді, бірақ интегрциялануы соңғы без жылдықта артып келеді. ТВ-сайттарының трафигінің өсуі екі есеге көбейді, ал "Бірінші арна " мен "Вести" сайттар аудиториясының бағдарламалары жекелеген күндері қаралымы 50 мың адамнан асады. Ақпараттық кеңістіктің басымдылығы болғанына қарамастан
теледидар аудиториясы басым, онлайн-БАҚ екінші орынға шығады. Интернет дәстүрлі БАҚты бірте-бірте жаулап алуда. Бұл шынында да маңызды нәрсе, адамдар желідегі ең жаңа жаңалықтарды іздейді. Интернеттегі мерзімді басылымдар нарығы бәсекеге қабілетті бола түсуде, ал жақын уақытта бұл саладағы күрес қағаз баспасөз нарық сияқты қатал болады. Интернет-БАҚ ақпарат агенттіктерінің ақылы арналарына жеделдік ретінде ақпаратты жеткізу және оның әртүрлілігі бойынша өте қатаң бәсекелестік жасай алады
Көптеген зерттеушілердің пікірінше, дәстүрлі электронды нұсқалар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Жақиянова Ботакөз Біржанқызы
Сайт, порталдардың ақпарат беру ерекшеліктері (ТМД елдері мысалында салыстырмалы талдау)
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5В050400 - Журналистика мамандығы
Нұр-Сұлтан 2021
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Қорғауға жіберілді
__ __________2021 ж.
Баспасөз және баспа ісі
кафедрасының
меңгерушісі :
Аширбекова Г.Ш ________
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Сайт, порталдардың ақпарат беру ерекшеліктері (ТМД елдері мысалында салыстырмалы талдау)
5В050400 - Журналистика мамандығы
Орындаған: __________ Жақиянова Б.Б.
Ғылыми жетекшісі:
ф.ғ.к. профессор ___________ Тоқтағазин М.Б.
Нұр-Сұлтан 2021
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Журналистика және саясаттану факультеті
5В050400 - Журналистика мамандығы
Баспасөз және баспа ісі кафедрасы
Бекітемін
Кафедра меңгерушісі
Аширбекова Г.Ш
22 желтоқсан 2020 ж.
Дипломдық жұмысты (жобасын) орындауға арналған
ТАПСЫРМА
Студент Жақиянова Ботакөз Біржанқызы
4 курс, 41 тобы, 5В050400 - Журналистика мамандығы
1. Дипломдық жұмыс (жоба) тақырыбы: Сайт, порталдардың ақпарат беру ерекшеліктері (ТМД елдері мысалында салыстырмалы талдау).
Ректордың 2020 ж. 22 желтоқсанда берілген №67-п бұйрығымен бекітілген.
2. Студенттің аяқталған жұмысты (жобаны) тапсыру мерзімі 2021 жылдың мамыр айы
3. Жұмыстың (жобаның) бастапқы деректері (заңдар, әдеби көздер, зертханалық-өндірістік мәліметтер). Кітаптар, оқулықтар, ғылыми мақалалар, шетелдік веб-порталдар, ТМД елдері және отандық интернет порталдар.
4. Дипломдық жұмыста(жобада) өңдеуге жататын сұрақтар тізімі. Дипломдық жұмыстың тақырыбы бойынша сайт, порталдардың ақпарат беру үлгісімен, оның БАҚ нарығындағы орнының теоретикалық аспектілерін талдау.
5. Графикалық деректер тізімі ( міндетті сызбалары нақты көрсетілген) Көрсетілмеген
6. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: Прохоров Е.Л., Градюшко А.А., Калмыков А.А., Кихтан В.В., Лукина М.М., Быков И.А., Филатова О.Г.
7. Жұмыс бойынша кеңестер (жұмыстың бөлімдеріне қатысты көрсету)
Бөлімнің, тараудың атауы,нөмірі
Ғылыми жетекші, кеңесші
Тапсырма алу мерзімі
Тапсырманы берді (қолы)
Тапсырманы қабылдады (қолы)
Кіріспе
Тоқтағазин М.Б.
25.12.2020
Теориялық бөлімі
Тоқтағазин М.Б.
04.01.2021
Практикалық бөлім
Тоқтағазин М.Б.
20.02.2021
Қорытынды
Тоқтағазин М.Б.
20.02.2021
Пайдаланылған әдебиеттер
Тоқтағазин М.Б.
20.02.2021
8. Дипломдық жұмысты(жобаны) орындау кестесі
№
Жұмыстың кезеңдері
Жұмыс кезеңдерін орындаудың мерзімі
Ескертулер
1
Дипломдық жұмыс тақырыбын бекіту
22.12.2020
2
Дипломдық жұмысты дайындау үшін мәліметтер жинау
25.12.2020
3
Дипломдық жұмыстың (жобаның) теоретикалық бөлімін дайындау
(1 тарау)
04.01.2021
4
Дипломдық жұмыстың (жобаның) аналитикалық бөлімін дайындау
(1 тарау)
20.02.2021
5
Дипломдық жұмыстың(жобаның) толық мәтінінің бастапқы нұсқасын аяқтау. Қорытынды (тұжырымдар мен ұсыныстар).Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. Қосымшалар
10.03.2021
6
Дипломдық жұмысты (жобаны ) алдын ала қорғауға ұсыну
20.04.2021
7
Дипломдық жұмысты(жобаны) рецензияға ұсыну
07.05.2021
8
Дипломдық жұмыстың(жобаның) толық аяқталған нұсқасын ғылыми жетекшінің пікірі мен рецензиясымен қоса ұсыну
15.05.2021
9
Дипломдық жұмысты(жобаны) қорғау
МАК
кестесі бойынша
Тапсырманың берілген күні 21 қараша 2021 ж.
Ғылыми жетекшісі ф.ғ.к. профессор Тоқтағазин М.Б.
Тапсырманы қабылдады: студент Жақиянова Б.Б.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1 Интернет журналистиканың дамуы және қалыптасуы ... ... ... ... ... ... . ... ... 8
1.1 Сайт, порталдардың интернет кеңістіктегі орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.2 Шетелдік сайт-порталдарының ақпарат беру тәжірибесі ... ... ... ... ... ... 1 5
2. ТМД елдері кеңістігіндегі интернет журналистиканың негізгі алғышарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
2.1. Отандық сайт-порталдардың ақпараттық кеңістіктегі орны ... ... ... ... .22
2.2 Сайт-порталдарда ақпарат беру ерекшелігі мен онлайн журналистің қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 49
КІРІСПЕ
Тақырыптың жалпы сипаттамасы. Соңғы жылдардағы бұқаралық ақпарат құралдарының жүйесі айтарлықтай өзгерістерге ұшырады. Компьютерлік технологияның қарқынды дамуы, интернеттің пайда болуы мен дамуы қазіргі ақпараттық-коммуникациялық ортаға айтарлықтай өзгерістер енгізуде. Интернет белгілі бір дәрежеде қоғамдық өмірдің барлық аспектілерін қамтитын ақпараттық кеңістікке айналды. Жаңа өзгерістерге сай интернет-БАҚ секторы белсенді дамып, маңызды рөл атқаруда. Интернет-БАҚ-тың пайда болып, дамуымен бұқаралық коммуникация саласында жұмыс істейтін адамдарға, журналистер мен PR қызметкерлеріне қойылатын талаптар өсті. Қазіргі қоғамда интернет-басылымдардың жұмыс істеу ерекшеліктері мен қағидаттарын білу бұқаралық коммуникация саласындағы мамандарының табысты жұмысының ажырамас бөлігі.
Бұқаралық ақпарат құралдары экономикалық, құқықтық, құрылымдық, функционалдық және басқа аспектілерде. Журналистер мен PR қызметкерлерінің жұмысында интернет-технологияларды пайдалануға ерекше көңіл бөлінеді
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Заманауи үрдістердің сипаты әрі дамудың даңғыл жолындағы ұлы жаңалық болған интернеттің бірқатар коммуникация мен ақпараттық ерекшеліктерін алға тарта білу керек. Сайт. порталдардың бүгінгі келбетін сараптай, қазбалай келе, бұл саланың алдағы даму үдерісін болжау керек. Интернет журналистиканы БАҚ-на қандай белгілер бойынша жатқызуға болатындығын теориялық тұрғыдан қарастыру. Бүгінгі жедел ақпарат заманындағы жаңа ақпарат тарату үлгілерінің артықшылығын көрсету маңызды. Себебі, ақпарат көп заманда, қоғамға түсінікті әрі жедел жеткізу бағыты қазірде басты назарда.
Тақырыпты зерттеудің мақсаты мен міндеттері:
Интернет басылымдардың даму тарихын саралай келе, олардың даму жолындағы ерекшеліктерін талдап, отандық журналистиканы ТМД елдері мысалында салыстыру.
Міндеттері:
1.Сайт-порталдардағы ақпарат беру ерекшеліктерін таразылау, үлгісін көрсету;
2.БАҚ жүйесіндегі сайт-порталдардың басымдылығын зерттеу;
3.Интернет журналистиканы тұтас, корпоративті аспект ретінде қарастыру;
4.Сайт-порталдарды зерттей отырып, заманауи ақпарат тарату үлгісін тұжырымдау;
5.Ақпарат тарататын сайт-порталдардың БАҚ жүйесіндегі орнын зерттеу;
6.Интернет басылымдардың ақпарат таратудағы артықшылығын көрсету;
7.Сайт-порталдарға талдау жасау жасау;
8.ТМД елдері арасындағы ақпарат беру ерекшелігін анықтау;
9.Сайт-порталдардың отандық ақпарат алаңындағы ақпарат таратудағы рөлін анықтау
10.Онлайн журналистика саласында қызмет атқаратын журналистің жұмысын өзге журналистика саладағы журналистің қызметімен салыстыру.
Зерттеу жұмысының нысаны: ТМД елдеріндегі танымал сайт-порталдар:
- РИА-новости,
- ТАСС,
- Українська правда,
- "Белорусские новости",
- Tengrinews.kz,
Жұмыстың теориялық - әдістемелік базасы. Аталмыш дипломдық жұмыс отандық және шетелдік зерттеулер мен нақты деректерге, статистикаларға сүйене отырып жазылды. ТМД елдері кеңістігінде ақпарат тарату үлгілерін талдай отырып, жұмыстарды салыстыру жүргізілді. Желілік БАҚ ерекшеліктерін қарастырылып 5 өңірлік мысалда ақпараттық ағындарды бөлу. Жүргізілген ақпараттық талдау нәтижелері негізінде ақпараттық аударманың ерекшеліктері туралы қорытынды жасалды, - Сонымен, оқиға мен жаңалықтар ағынының құрылымы мен функционалды жоспары мультимедиялық сипатталады, гипермәтіндік, интертекстуалдылық және интерактивтілік.
Зерттеудің жаңалығы және тәжірибиелік маңыздылығы. Журналистикадағы жаңа саланың дамуына байланысты, оны жан-жақты зерттеген жөн. Зерттеу жұмысының жаңалығы - сайт-порталдардағы ақпарат үлгілерін талдау арқылы, замануи ақпарат тарату үлгісі тұжырымдап көрсетілді. Бұл жұмыста ТМД елдері арасындағы сайт-порталдардағы ақпарат беру ерекшелігі, сайт-порталдардың қоғамдық пікірдің қалыптасуына әсер ете алуы, тілдік-стильдік ерекшелігі және онлайн журналистің жұмыс ерекшелігі тұңғыш рет салыстырмалы талдау арқылы қарастырылды.
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Бұл ғылыми зерттеу еңбегі кіріспеден, екі тараушaдaн тұрaтын екі негізгі бөлімнен, қорытынды және пaйдaлaнғaн әдебиеттер тізімінен тұрaды.
1 ИНТЕРНЕТ ЖУРНАЛИСТИКАНЫҢ ДАМУЫ МЕН ҚАЛЫПТАСУЫ
0.1 САЙТ, ПОРТАЛДАРДЫҢ ИНТЕРНЕТ КЕҢІСТІКТЕГІ ОРНЫ
Алдағы онжылдықта барлық дәстүрлі бұқаралық ақпарат құралдарының (газеттер, радио, теледидар) танымалдығы біршама төмендейді. Бұл коммуникациялық технологиялар саласындағы айтарлықтай прогреске байланысты. XXI ғасырдың басында өзекті болған көптеген жайттар қазірдің өзінде ескіруде. Постиндустриалды қоғамға көшу ақпаратты алу, сақтау және беру нысандары жаңадан қарастыруды талап етті. Компьютерлендіру және жаһандану БАҚ нарығында түбегейлі өзгерістерге алып келеді. Негізгі жаңа ақпараттық кеңістікті қалыптастыруда интернет маңызды рөл атқарады. Оның артықшылығы ретінде - ақпарат көзі іздеу және оны жедел тарату мүмкіндігін қарастырамыз. Журналист үшін компьютер басты жазу құралына айналды. Жұмысты ұйымдастыруға көмектеседі, тиімді және сенімді мәліметтер базасымен қамтамасыз етіп, электрондық поштаны қабылдау және жіберу және басқа да көптеген қажетті шешімдердің орындалу жылдамдығын көбейтті. Ақпараттық коммуникациялық технологиялардың қарқынды дамыту нәтижесінде дәстүрлі қағаз технологиясы кейінге ысырылып, ХХ ғасырдың аяғымен ХХІ ғасырдың басында интернетте жаңалық көздері пайда болды.Басты айырмашылығы, адамдар жаңа мультимедиялық әдістерді қолдану арқылы ақпарат алады. Интернет көздері жаңалықтарды қажет аймақтық нарықтарда ақпарат таратумен ерекшеленеді. Қазір интернет көздерін зерттеу жұмыстары көп, олардың көпшілігі филологиялық зерттеулерге тиесілі. XX ғасырдан келе жатқан бұқаралық ақпарат құралдары (баспасөз, радио, теледидар) жаңа ақпарат таратуға бағытталуда. Интернет компьютерлік желілердің белсенді дамуы жаңа қалыптасу үшін коммуникациялық технологиялардың кең спектрін анықтады. Интернет жаңа әмбебап бұқаралық ақпарат құралдары мен коммуникацияларға айналды. Оның басты басымдылығы дәстүрлі бұқаралық ақпарат құралдарының ақпарат беру ерекшеліктеріне негізделіп жаңа ақпарат тарату үлгісінің қалыптасуы. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы "дәстүрлі" терминіне көзқарасты нақтылайық. Осы жұмыстың контекстінде бұл термин адамзат өркениетіне белгілі ақпарат беру жолдарын білдіреді. Терминнің семиотикалық мағынасы дәстүрлі түрде үш санатқа бөлінген. Біріншісі - баспа сөзі. Бұл санатқа кітап, газет, журналдар және басқа да, типографиялық технологиялар арқылы мәтінді ойнату принципіне негізделіп, оны физикалық тасымалдаумен ерекшеленеді. Осылай оқырман мәтінді көзбен анықтайды.Екінші санат - радио. Ол радио тарату технологиясын қолданумен сипатталады. Бұл жағдайда тыңдарман мәтінді есту арқылы таниды.Үшінші санат- теледидар. Технологияның ерекшелігі бірден екі ақпараттық арнаны сурет және дыбысты пайдаланудан тұрады. Айтылған ақпараттаратудың негізгі әдістері жоққа шығармаймыз. Телефон, телеграф, телемәтін, факс, хаттар және басқа да байланыс құралдарынан ақпарат таратылды. Алайда, олардың техникалық сипаттамаларына байланысты салыстырмалы түрде интернеттен артта келеді.
Интернеттің пайда болуына серпін берген КСРО мен АҚШ арасындағы жарыс. ХХ ғасырдың ортасында АҚШ Қорғаныс министрлігі перспективалық ғылыми жобалар агенттігін (ARPA) құрды.Оның міндеті соғыс жағдайында ақпарат беру жүйесінің бұзылуына жол бермейтін технологияны дамыту. Нәтижесінде 1961 жылы ARPANET алдымен басқару орталығы жоқ АҚШ-тыңтөрт университетін өзара байланыстыратын компьютерлік желілерінен тұрды, кейін халықаралық мәртебеге ие болды. Электрондық поштаның пайда болуымен хабарлама тарату тізімдері пайда болды, бұл өз кезегінде интернет-басылымдар алғашқы нұсқасы. 1980 жылдардың аяғындаЯдролық зерттеулер жөніндегі Еуропалық Кеңесте бір құжатта (веб-бетте) құрамында әртүрлі ақпаратты сілтемелер арқылы желідегі кез-келген орынменбіріктіруге мүмкіндік беретін бүкіләлемдік ғаламтор тұжырымдамасы пайда болды. Технологияны британдық ғалым сэр - Тим Бернерс-Ли. Онымен қоса құжаттар арасындағы байланыс үшін(HTTP) гипермәтінді беру хаттамасын, гипермәтінді белгілеу тілі (HTML), әмбебап құжаттар жүйесі (URL) және интернеттегі шолғышты ойлап тапты, мұның бәрі әлемді айтарлықтай өзгертті.
Интернеттің дамуы ақпаратты еш кедергісіз кез-келген қашықтыққа жіберу мүмкін болды. 1994жылдың 7 сәуір жылғы мемлекеттік төңкеріс кезінде,мемлекет радио мен теледидарды өшірген кезде,әлем елдегі оқиғалармен таныса бастады. 7-сәуір Ресейде ғаламтордың туған күні болып саналады. Интернет (Рунет) - бұл күні RU доменін тіркеді. 1990-жылдардың басында әдеби жобалар, веб-шолулар, электронды кітапханалар ресейлік интернетте белсенді дамыды. 1995 жылы бірінші ресейлік сауда провайдері - " Ресей-он-Лайн"(РОЛ) пайда болды. Ең бірінші онлайн басылым "Учительская газета" -- баспаның электрондық нұсқасы шығарылды.
Электрондық пошта - бұл бірінші және ең көп таралған интернет қызметі. Электрондық поштаны жасауға және бір немесе бірнеше алушыларға жіберуге мүмкіндік беретін жеке байланыс жүйесі. Электрондық пошта дегеніміз - кейінге қалдырылған оқу қызметтері. Хабарлама жіберілгеннен кейін, алушы оны белгілі бір уақыт өткеннен кейін компьютерге алады, содан кейін ол ыңғайлы болған кезде оны оқиды.
Usenet жаңалықтар топтары немесе ресейлік желілерде жиі кездесетін, телекөпір-ұжымдық байланыс жүйесі, ұқсас қызығушылық танытатын адамдар үшін өзіндік клуб. Егер электрондық пошта бір хабарлама жіберсе, желілік жаңалықтар бірнеше хабарлама жібереді. Әр хабарламаны беру механизмі қауесеттерді таратуға ұқсас: жаңа хабарлама алатын желідегі әр түйін барлық басқа түйіндерге жаңалықтар жібереді. Жіберілген хабарлама бүкіл әлемде өте қысқа мерзімде таратылады, телеконференциялардың барлық қатысушыларына қол жеткізе отырып, желі бойынша бірнеше рет қайталанады. Көптеген адамдар белгілі бір тақырыпты талқылауға қатыса алады. Жаңалықтар тақырыптық топтарға бөлінген. Топпен немесе иерархиямен жұмыс істей бастағанда топтардың ішінен сіз олармен жұмыс істеу ережелерін оқып шығуыңыз керек. Телекөпірдің екі түрі бар: модерацияланған және тұрақты. Модерацияланған топтардағы хабарламаларды модератор цензураның бір түрі болып табылатын желіге жібермес бұрын қарайды.
Тарату тізімдері (maillists) - қызмет "біреуден көпшілікке" принципі бойынша жұмыс істейді. Тақырыптық хабарламаларды барлығына электрондық пошта арқылы жіберіп, іс жүзінде жалғыз өзінің протоколы жоқ қызмет, клиенттік бағдарлама тек электрондық пошта арқылы жұмыс істейді. Электрондық пошта тізімінің идеясы электрондық пошта мекенжайына ие болу болып табылады, бұл іс жүзінде осы тарату тізіміне тіркелген көптеген адамдар үшін ортақ мекен-жай. Хабарлама жіберу бұл мекен-жайға тарату тізіміндегі әр жазылушыға жіберіледі.
Тарату тізімдері әдетте келесі жағдайларда қолданылады. Сөйлесулер (IRC-интернеттегі нақты сөйлесуді немесе интернет арқылы сөйлесуді білдіреді) - бұл нақты уақыттағы жазбаша сөйлесулерді қолдайтын интерактивті ұжымдық байланыс жүйесі. Чат негізінен ойын-сауық мақсатында қолданылады. Алайда, бұл маңызды халықаралық пікірталастар үшін де қолданыла алады. Бұл қызмет Usenet-ке ұқсас, бірақ хабар алмасу қосулы нақты уақыт режимінде кідіріссіз жасалады. Интернетте IRC серверлер желісі бар. Пайдаланушылар тақырыптық арнаға топқа қосылып, олар мәтіндік режимде сөйлесуге қатысады.
FTP (файлдарды жіберу протоколы) - бұл файлдарды көшіруге мүмкіндік беретін қызмет (бағдарламалар, бейнелер, аудио файлдар, құжаттама және т.б.).
WWW ("бүкіләлемдік ғаламтор") - ең танымал интернет қызметі, ақпаратпен жұмыс істеу үшін ең қолайлы құрал, интернеттегі ақпаратты ұйымдастыратын жүйе, бұл әр түрлі ақпараттық элементтерді (мәтін, суреттер, дыбыс) құрылымдалған құжатқа (веб-сайтқа шыққан), сондай-ақ келесі сілтемелерге біріктіруге мүмкіндік береді. Байланысты веб-сайттар сериясы бір мақсатқа қызмет ететін өзара сілтемелер веб-сайттар деп аталады. Қазіргі уақытта WWW технологиясы соншалықты ыңғайлы, танымал, сондықтан көптеген веб-пайдаланушылар www қызметін шатастырады. Жалпы ғаламдық желілермен www ресурстары-бұл интернетті оның заңды танымалдылығына әкелген үлкен деректер сериясы. WWW сілтемелері WWW-ге қатысты құжаттарды ғана емес, басқа интернет қызметтері мен ақпарат көздерін көрсетеді. Осылайша, WWW бағдарламалық құралдары олар әртүрлі желілік қызметтер үшін әмбебап.
Telnet Интернетке қосылған компьютерлерге басқа компьютерлермен байланысуға мүмкіндік береді. Қашықтағы компьютерге телефон мен модем арқылы қосылу арқылы пайдаланушы қашықтағы жүйені өзінің компьютері сияқты іздей алады. Интернет пайдаланушысы жердің екінші жағындағы компьютерге көрші үйдегі компьютер сияқты оңай қосыла алады.
Қазіргі интернет-журналистикажанры - бұл бұқаралық ақпараттың шифрланған коды. Интернеттегі заманауи журналистиканың мәтіндегі жанрының әркелкілігі қоғамға белгілі бір бағытта ақпарат берумен анықталады. Онлайн алаңда бір жанр екінші жанрмен қосылып, жаңа күйге енеді. Мысалы, сұхбат очерк немесе заметкамен байланысып, бейне роликпен толықтырылса, бұл гипермәтін мағынасы бір хабарламаға айналады. Оның үстіне, пайдаланушы бұл материалды ретсіз көрсе де, автордың материалдағы жеткізгісі келген хабарламасын түсіне алады. Осыған байланысты гипермәтіннің құрамдас бөлігінің ортақ жанрын анықтау мүмкін емес. Онлайн ортаны зерттеулерді негізге ала отырып, веб-жарияланымның өзіндік жанры стилі және тіл типологиясы жасауға болады.
Бірінші веб-жарияланымның маңыздылығы. Интернет-жарияланымның интернет желісіндегі жалпы алғандағы маңыздылығы немесе керісінше маңызсыз болуы. "Жалпақ мәтін" - бұл пассивті басылым, ол өздігінен әлеуметтік мағына бермейді. Мұндай мәтіндерде фотоматериалдар, бейнелер, басқа материалдарға сілтемелер кездеспейді. Екінші жағынан, интерактивті элементтері бар гипермәтін пайдаланушыны бірден қызықтырады. Өйткені пайдаланушы қарапайым "құрғақ" мәтінді оқығысы келмейді. Екінші, веб-жарияланымды орналастыру. Мәтіннің жанры сайтта орналысатан ресурс түрі бойынша анықталады. Интернет-ресурстардың типологиясы үлкен емес. Оларға жаңалықтар порталдары, корпоративті сайттар, жарнамалық сайттар (жарнамалық әлеуметтік желілер), желілік блогтар, форумдар, іздеу жүйелері, on-line ойындар кіреді. Үшінші, жанрларды веб-басылым жасаған дискурс түрі бойынша ажырату. Мысалы: ойын-сауықтық, ақпараттық, маркетингтік, ғылыми, оқиғалық және т.б. Төртінші, SEO мәтін. Оны оңтайландыру жақында танымал болды. ЅЕОмәтінде көптеген қайталанатын сөздердің болғандықтан, мәтін қызықтырмауы мүмкін, бірақ Яндекс немесе Google іздеу жүйесі ондай басылымдарды тез тауып, оның алдыңғы қатарда шығып, танымал болуына әрекеттеседі.Ойластырылған гипермәтінді қазына картасымен салыстыруға болады, пайдаланушы бір хабарламаны оқып отырып, келесіге қалай өтіп кеткенін байқамай қалады.
Интернет-журналистиканы жаңа технологиялық мүмкіндіктерді пайдаланатын журналистика ретінде анықтау өте оңай болар еді. Алайда, интернет-журналистика бейнесінде біз сапалы жаңа мәдени және өркениеттік құбылыспен айналысамыз деп айтуға толық негіз бар. Бұл тұжырым, ең болмағанда, интернет интернет-журналистиканы іс-жүзінде тудырды, содан кейін журналистика интернетті өзінің кәсіби қызметінің ортасы ретінде игере бастады.
Интернет-журналистика - бұл өзектіліктің ақпараттық бейнелерін қалыптастыру және ұсыну бойынша қызметті білдіретін сапалы жаңа мәдени және өркениеттік құбылыс, және бұл суреттердің тасымалдаушылары тек сөз ғана емес, сонымен қатар сурет, фотография, кино, видео, дыбыс, веб - бет болуы мүмкін. Сөздің кең мағынасында ақпарат немесе мәтін тасымалдаушысы ретінде әрекет ете алатын кез-келген объект. Шындық өзінің коммуникативті және ақпараттық гипостазында көбірек көрінеді. Интернет-журналистика немесе оның орнына келетін коммуникация түрі тұтастай алғанда саланың жүйе құраушы элементіне айналады. Компьютер тек сол кеңістік, уақыттың басқа нүктесіне ғана емес, басқа кеңістікке кіруге және кіруге ғана емес, сонымен бірге оны қайта құруға, жаңа өмір сүретін әлемді - виртуалды әлемді құруға мүмкіндік береді.
Осы уақытқа дейін "журналистиканың" желілік басылымдары мен "интернеттегі" журналистік басылымдар арасындағы айырмашылық интернетте жойылған жоқ. Біріншіде, интернетке сөз саласындағы кәсібилікті әкеледі, бірақ хабар тарату парадигмасында қалып, коммуникативті кеңістіктің мүмкіндіктерін ішінара пайдаланады. Соңғысы, керісінше, интерактивті коммуникацияның барлық жаңа формаларын белсенді қолданады, бірақ әлі күнге дейін осы қызметке сәйкес келетін тілдік стиль мен талғамды дамытуға уақыт жоқ. Бірақ интернет-журналистиканың осы екі полюсі бір-біріне жақындай түсетінін атап өткен жөн.
Бұл ұстанымда журналистиканың жетекші зерттеушілерінің бірі Е.П. Прохоров айтып өткен. Ол: "журналистикада ақпараттан басқа өзінің әлеуметтік рөлін орындау үшін басқа құралдар жоқ.Журналистика мен аудитория арасында делдал бола отырып, ақпарат белгілі бір әлеуметтік институт ретінде бүкіл журналистика жүйесінің алдында тұрған көптеген мәселелерді шешетін жұмыс құралы болып табылады. Бұл журналистика үшін "бұқаралық ақпарат құралдары" терминін баспасөз, радио және теледидардың көптеген арналарының жиынтығы ретінде таңдауды түсіндіреді".
Жоғарыда келтірілген анықтамалардан журналистика дегеніміз - ақпараттық бейнелердің өзектілігін қалыптастыру және ұсыну әрекеті, ал бұл суреттердің тасымалдаушылары тек сөз ғана емес, сонымен қатар сурет, фотография, кино, видео, дыбыс, веб-бет болуы мүмкін деген қорытынды жасауға болады.сөздің кең мағынасында ақпарат немесе мәтін тасымалдаушысы ретінде әрекет ете алатын кез - келген объект.
Интернет-басылымдардың пайда болуымен журнал мен газет жұмысының жалпы айырмашылықтары айтарлықтай өзгерді. Интернет оқиғаларға тез жауап береді, өзекті болып қалуға мүмкіндік береді. Жаңалықты гипермәтіндік сілтемелер арқылы басқа материалдармен байланысатын тез дайындалған аналитикалық шолуға енгізуге болады. Жаңалық автоматты түрде семантикалық контекстті тудырады және жаңа тақырыптың кристалдану орталығына айналады. Репортаж мен эссе, жаңалықтар мен аналитикалық шолу арасындағы жанрлық айырмашылықтар жойылады және бұл интернет-журналистиканың барлық ерекшеліктерінен алыс.
Журналистика өз кәсібінің ежелгі дәуірін талап етеді. Баспаға дейінгі журналистиканың түрлері белгілі. Бұл хабаршылар, хабаршылар, сиқыршылар, кеңесшілер, көрушілер және т.б. ақпараттық коммуникациялар мамандары. Сол кездің өзінде әр түрлі ақпарат құралдары қолданылды. Қазірдің өзінде "сандық алшақтық" деп аталатын нәрсе пайда болды, бұл хабарламаны қабылдау мүмкіндігі тұрғысынан ақпараттың қол жетімділігінің коммуниканттың әлеуметтік-мәдени деңгейі мен мүліктік жағдайына тәуелділігі.
Интернет-портал - бұл пайдаланушыларға ұйымның ішкі және сыртқы ақпараттық ресурстары мен қосымшаларына бірыңғай авторландырылған дербестендірілген қолжетімділікті қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе. Негізгі қызмет тұрғысынан, бұл таратылған ақпараттық ресурстарды басқарудың интеграцияланған жүйесі. Басқаруды ұйымдастыру тұрғысынан тиісті функцияларды орындау үшін қажетті барлық ақпаратқа қол жеткізудің бірыңғай нүктесі бар, қызметкерлердің жұмыс орындарын ұйымдастырудың жаңа тұжырымдамасы. Техникалық тұрғыдан алғанда, бұл әртүрлі деректер көздері мен жеке функционалды жүйелерді бірыңғай кіру нүктесімен және ақпаратты ұсыну мен өңдеудің бірыңғай ережелерімен біріктіретін ақпараттық жүйе.
Бүгінгі таңда журналистикадағы корпоративтік БАҚ сегменті өте жылдам қарқынмен дамуда. Баспа басылымдары - газеттер, журналдар мен ақпараттық бюллетендерден басқа, көптеген компаниялар ішкі коммуникация мен жұртшылықпен байланыстың тиімді құралы ретінде компаниялардың электрондық медиаақпараттық порталдарын белсенді пайдаланады. Корпоративтік баспа басылымдары жарияланымдардың жиілігіне байланысты екені белгілі. Сонымен қатар, бір-бірінен үлкен қашықтықта орналасқан үлкен филиалдық желісі бар компаниялар үшін ішкі корпоративтік баспасөзді уақтылы жеткізуді қамтамасыз ету қиын болуы мүмкін. Ақпараттық портал жаңалықтарды тәуліктің кез келген уақытында ұсынады, басты беттегі түрлі жаңалықтар арналарынан жаңалықтар ленталарын біріктіруге және сыртқы жаңалықтар арналарынан деректерді жүктеуге мүмкіндік береді.
Тұтастай алғанда, порталдар клиентті мүмкіндігінше ұзақ ұстау үшін әртүрлі функцияларды біріктіреді. Порталдың басым сервисі анықтамалық қызмет болып табылады: іздеу, жәшіктер, қаржы индекстері, ауа райы туралы ақпарат және т.б. Бұл сайттар "порталдар" деп аталды, өйткені олар интернеттегі пайдаланушылар үшін бірінші бет немесе негізгі кіріс болды. Зерттеушілер әртүрлі порталдарды ажыратады: ақпараттық портал, ынтымақтастық порталы, сараптамалық портал және білім порталы. Алайда, порталға қойылатын талаптардың алуан түрлілігімен оның ең алдымен "ақпараттық қойма"екендігін айқын білеміз. Анықтамалықтың рөлі жаңалықтардың басталуына басымдық бере отырып, артта қалады. Сондықтан анықтамалық-ақпараттық порталдар іс жүзінде жаңа буынның ақпараттық агенттіктеріне айналады деп айтуға болады. Жақсы интернет-порталдың мүмкіндіктері ақпараттық агенттікке қарағанда әлдеқайда кең. Анықтамалық ақпараттан басқа, форумнан ғылыми журналға дейінгі бірнеше санатты орналастыруға болады. Егер олардың барлығы жүйелі түрде біріктірілсе, онда портал барлық санамаланған санаттарды: ақпараттық, коммуникативтік, сараптамалық (яғни талдамалық) және когнитивті біріктіретін тақырыптар болады. Басқаша айтқанда, портал бұқаралық ақпарат және коммуникация құралына айналады, өйткені ол журналистиканың барлық негізгі міндеттеріне жауап береді Корпоративтік порталдардың пайда болу себептерінің бірі-компаниялар ішіндегі ақпарат көлемінің үнемі артуы. Мұндай жағдайда онымен жұмыс істеудің ең тиімді түрі бүгінде аталған желілік портал ғана. "Корпоративтік портал" ұғымы әлі анықталған жоқ, өйткені өзінің бағдарламалық платформасын нарыққа жылжытатын кез келген компания өзіне тән функциялар мен шешімдерге сәйкес өз түсіндірмесін береді. Бұл құбылыстың алғашқы анықтамасын Merrill Lynchте жұмыс істейтін екі талдаушы - Кристофер Шилакс пен Джулия Тельман берді. Компаниялардың ақпараттық порталдары - бұл компанияларға компанияның ішінде және одан тыс жерде сақталған ақпаратты ашуға мүмкіндік беретін, пайдаланушыларға жеке ақпаратқа қол жеткізуге мүмкіндік беретін қосымшалар.оларға негізделген бизнес шешімдерін қабылдауға көмектеседі. Корпоративтік БАҚ ретінде ақпараттық порталдарды енгізу бірқатар маңызды артықшылықтар береді.
Корпоративтік порталдардың тағы бір артықшылығы-сіздің компанияңыздың барлық электрондық ресурстары туралы ақпаратты тиімді іздеу. Бұл мақала корпоративтік БАҚ жаңалықтарының, мақалалардың және басқа жарияланымдардың мазмұнына арналған. Алайда іздеу мүмкіндіктері мұнымен шектелмейді. Ол басқа көздерден де келеді: құжаттар, тізімдер, пайдаланушылар және порталдағы басқа ақпарат. Электрондық корпоративті БАҚ-та мақала немесе жаңалық баспасөзде болғандай тез арада қоғамның назарынан тыс қалмайды. Іздеу құралдары әртүрлі себептермен оларға қайта кіруге мүмкіндік береді. Жарияланымдар мазмұны көрсетіле отырып, арнайы жапсырмалармен (этикеткалармен) таңбаланады. Мысалы, компанияда қайырымдылық қызметіне байланысты оқиғаға сәйкес келетін "қайырымдылық" белгісі болуы мүмкін. Егер сіз оны бассаңыз, пайдаланушы тақырыптық порталда жарияланған барлық материалдардың тізімін алады. Итальяндық сарапшылардың пікірінше, интернет жаңалықтары дәстүрлі қағаз баспасөз жаңалықтарынан гөрі ұзақ өмір сүреді. Егер таңертеңгі газеттердегі ақпарат кешке қарай ескірсе, интернеттегі белгілі бір жаңалыққа деген қызығушылық бір жарым күнге созылады. Ақпараттық беттерінің қарқынды жаңартылуына қарамастан, басты жаңалық орта есеппен 36 сағат ішінде келу статистикасын бұзады. Интернеттегі жаңалықтар репортаждары көбінесе бірнеше апта немесе ай бойы өмір сүреді. Бұл көбінесе жаңа материалмен сәйкес келетін "тақырып бойынша сілтемелер" сияқты ақылды сілтемелерді таңдаумен байланысты. Оқырмандар арасында "серіктестер жаңалықтары"," танымал жаңалықтар"," қызықты фактілер"," танымал материалдар"," сілтемелер"," назар аударыңыз"," тарих күні"," түйіндеме","фототаспа"айдарлары міндетті болып табылады. Сонымен, пайдаланушылар жаңалықтар мұрағаты үшін өте тартымды
Қазіргі компаниялар көбінесе БАҚ-та өздері туралы ақпараттың пайда болуын бақылайды. Мұндай материалдарды ашық БАҚ-тан алып, содан кейін клиент үшін ақпаратты жинайтын арнайы агенттіктер бар. Корпоративтік порталдар бұл жаңалықтарды өз сайтында орналастырады, ол үшін арнайы бөлім бөлінеді. Ресейлік Microsoft филиалының ішкі порталының беттерінде Ресейдегі компанияның қызметі туралы күн сайын жаңартылатын БАҚ хабарламалары бар. "ПРАЙМ-ТАСС" жаңалықтарымен ұқсас бөлім бар, ол автоматты түрде жаңартылады. Порталдардың қағаз басылымдарынан маңызды артықшылығы-пайдаланушылардың тиімді жедел кері байланысы. Дауыс беру, кездесулер, билбордтар, блогтар -- барлық осы функцияларды корпоративтік порталда табысты іске асыруға болады. Мысалы, белгілі бір мәселелер бойынша дауыс беру қызметкерлерге компанияның әртүрлі бөлімшелеріне қызмет көрсету сапасы туралы өз пікірлерін білуге мүмкіндік береді. Тағы бір нұсқа-белгілі бір жаңалыққа байланысты сауалнамаларды пайдалану. Дауыс беру көбінесе портал әкімшілері мен пайдаланушылар арасында өзара байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Дауыс беру нәтижелерін жариялау пайдаланушылардың порталға деген қызығушылығын арттырады. Корпоративтік порталдардың тағы бір артықшылығы-компания қызметкерлері портал ішінде ақпарат пен пікір алмасатын блогтардың болуы. Блогтар жеке адамға да, бір қағидатпен біріктірілген қызметкерлер тобына да тиесілі болуы мүмкін. Әр түрлі бөлім қызметкерлерінің қатысуымен жоба бойынша жұмыс істеу кезінде блог-сервис жұмыс стратегиясын талқылау және пікір алмасу алаңы болып табылады. Бұл электрондық поштадан гөрі ыңғайлы, өйткені ол сізге қажет ақпаратты табуды және сақтауды жеңілдетеді. Сонымен қатар, сіз оқырмандардың өздері жүктеген корпоративті вики энциклопедиясын құру үшін порталды пайдалана аласыз. Wiki-бұл сайт ұсынатын құралдарды қолдана отырып, құрылымы мен мазмұнын пайдаланушылар бөлісе алатын веб-сайт. Пайдаланушылар бұл ақпаратты өздері қосады және өңдейді. Қазіргі заманғы порталдар жарияланған материалдардың мазмұнын үйлестірудің икемді мүмкіндіктерін ұсынады. Бұл процесті келесідей ұйымдастыруға болады-
Интернет-портал жанрларды, олардың синтезі мен ерекше үйлесімдерін дамыту үшін жаңа мүмкіндіктер жасайды. Бүгінгі таңда оны шығармашылықпен қолдану өте маңызды. Бұл үшін оқытылған қызметкерлердің тиісті штаты қажет. Тәжірибе көрсеткендей, көптеген корпоративтік БАҚ-та кәсіби кадрлар жетіспейді. Кейде бай компанияларда соғыс парақшаларына немесе ескі кеңестік көп тиражды баспасөзге ұқсайтын және интернет-порталдардың мүмкіндіктерін мүлдем пайдаланбайтын өте орташа басылымдар бар. Студенттердің мамандануы да тоқтатылады. Жалпы, университеттердің журналистика факультеттері жақсы филологиялық біліктілігі бар, мәтіндерді жаза, өңдей және өңдей алатын, журналистік жанрларды жақсы білетін, бірақ менеджмент, маркетинг, бизнес, қаржы және т. б. нашар білетін мамандарды шығарады.-
Интернет-журналистика-бұл әлеуметтік маңызы бар материалдарды жинау, өңдеу және таратудан тұратын журналистік қызмет түрі жүйелі түрде ұйымдастыруға мүмкіндік беретін Интернет желісіндегі арнайы инфрақұрылымды орнатпай, ақпаратты кең аудиторияға жеткізу. Сондықтан кез-келген дерлік адам жасай алады бұқаралық ақпарат құралдары. БАҚ - бұл маңызды мәнге ие ақпарат беру құралы, бұл аудитория және ол үнемі жұмыс істейді.
Бұқаралық ақпарат құралдары (газеттер, журналдар) және электрондық бұқаралық ақпарат құралдары (теледидар, радио, интернет-БАҚ) электрондық кеңістікте көлемі шектелмеген кез келген ақпарат орналастырылуы мүмкін. Барлық ақпаратты пайдаланушы бірден растай немесе жаңарта алады,олардың қажеттіліктеріне байланысты, сілтемелер бойынша өте алады. Мұндай сызықты емес процесте ақпаратты өндіруші мен тұтынушы арасындағы белсенді өзара әрекеттесу болуы мүмкін. Қазіргі уақытта ғылым мен компьютерлік технологияның жетістіктері экспоненциалды түрде өсуде. Бұл бүкіләлемдік ғаламтор индустриясына тікелей әсер етеді. Интернеттің дамуы адам қызметінің көптеген салаларында үлкен мүмкіндіктер береді.
Желідегі көптеген сайттар мен блогтар белгілі бір ақпараттық (және тек бұл ғана емес) функцияларды орындайды. Олардың кейбіреулері онлайн режимінде оқуға мүмкіндік береді, басқалары "қашықтан" жұмыс істеуге, бизнес жүргізуге мүмкіндік береді, ал басқалары қарым-қатынас аясын кеңейтуге көмектеседі және тағы басқалар.
Интернет желісінде ақпараттық порталдар маңызды рөл атқарады. Олардың негізгі мақсаты-желінің әр пайдаланушысына әр түрлі мазмұнды беру. Бұл әртүрлі жарнамалық ұсыныстар, ауа-райы туралы ақпарат, көптеген жаңалықтар арналары, түрлі оқиғалар туралы блогтар, танысу туралы ұсыныстар және "кез-келген нәрсенің" керемет мөлшері болуы мүмкін (пайдалы және онша емес). Кез-келген адам белгілі бір ақпараттық порталда өзі үшін маңызды нәрсені табуы маңызды, бұл өз кезегінде осы порталдың рейтинг деңгейін едәуір арттырады. Мысалы, кейбір медициналық клиникаларда ақпараттық порталдар бар, өйткені медицина - бұл интернет қолданушыларының жартысын қызықтыратын өте танымал бөлім. Басқаша айтқанда, ақпараттық портал - бұл көптеген тақырыптар бойынша көптеген сыртқы сілтемелер бар сайт. Мұндай порталдар интернет пайдаланушысына ең аз уақыт ішінде өзіне қажетті ақпаратты барынша көп мөлшерде табуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ақпараттық портал қажетті контентті жүйелеудің рөлін де шешеді. Ол алынған мәліметтерді сұрау салушының қалауы негізінде құрылымдайды. Бұл пайдаланушы үшін іздеуге уақыт пен күш жұмсайды.
Қосымшаларды қосу-әртүрлі қосымшаларды орналастыруды және басқаруды жеңілдетеді. Бірлесіп жұмыс істеу мүмкіндігі-жеке ұйымдарға өз ресурстарын біріктіріп, бірге жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Мазмұнды басқару - әр түрлі веб-сайттардың жеке ақпараттық ресурстарын басқаруға икемділік береді, бұл соңғы пайдаланушыға оған бейімделген (дербестендірілген) портал мазмұнын жеткізуге мүмкіндік береді. Пайдаланушыларды басқару - ұйымға желіні қорғау жүйесіндегі пайдаланушыларды, ресурстарды және қауіпсіздікті басқаруға мүмкіндік береді, кім, қашан, не көшіргенін білу, тұрақты пайдаланушыларды анықтау, серверлердің әр түрлі уақытта, аптаның күнінде жүктелуін анықтау.
1.2 ШЕТЕЛДІК САЙТ, ПОРТАЛДАРЫНЫҢ АҚПАРАТ БЕРУ ТӘЖІРИБЕСІ
Интернет мәтіндік ақпаратты беру әдісі ретінде құрылды. Сондықтан оның ықпалына БАҚ пен ақпарат агенттіктері онлайн-журналистикаға қарағанда әсеріне ерте тап болды. Интернет-басылымдар алғашқыда ақпаратты интернетке көшіріп, қайталануынан басталды, 1993 жылы Washington Post газетінің дәл көшірмесі пайда болды. Дәстүрлі және желілік БАҚ-ты жіктеу принциптері интернет-басылымдарды әртүрлі санаттарға жатқызу мәселесі, веб-ресурстардың ерекшелігі, әлеуметтік коммуникация функцияларын орындайды. Бұл каталогтар, ftp мұрағаттары, кітапханалар, электрондық пошта, чаттар, хабарландыру тақталары, порталдар, ақпараттық-іздеу жүйелері.
Баспа басылымдарының электрондық (онлайн) нұсқалары іс-жүзінде желілік БАҚ болып саналады. Олар кәсіби және әуесқой басылымдар, жалпыға қолжетімді БАҚ, қол жетімділігі шектеулі басылымдар, жалпы және мамандандырылған желілік БАҚ, жаңалықтар, ақпараттық, аналитикалық және аралас басылымдар.
Интернеттің ақпараттық таратудың жаңа құралы ретіндегі артықшылықтарын шет елдердің жетекші электронды БАҚ ертерек түсінді. Басты кабельдік жаңалықтар желісінің сайты СNN http:www.cnn.com 1995жылдың тамызында құрылды. Ол қазіргі таңда қолданушыларды интернет жаңалықпен қамтамасыз етуде жетекші орын алады(50-75 миллион оқырман аптасына). Сайттың артықшылықтары - кабельдік тележаңалықтар, көшбасшылар, танымал есім, атақты серіктестер, кабельдік теледидар жарнамасы веб-жарнаманы бірге сатылуы, сайттың дизайны қарапайым,көруге ыңғайлы.
1997 жылдың мамыр айында ABC (http:abcnews.com) компаниясының сайты құрылды. CNN екі жылдан кейін ғана интернет шыққанымен, аптасына 35-45 млн өтініш қабылдауына кедергі жасамайды. АҚШ-тың ең ірі электрондық қызметі AOL-мен ерте кезеңде серіктескендіктен, өзін орнықтыруға және өз аудиториясын қалыптастыруға көмектесті. ABCnews.com сайтында кеңейтілген ұлттық жаңалықтар егжей-тегжейлі күн сайын тек электронды нұсқада қол жетімді жүз басылым жарияланады. Сайт штатында шамамен 100 журналист қызмет етеді.
1996 жылдың шілдесінде MSNBC ақпараттық қызметі (Microsoft NBC Network) интернет аренасына шығып, қазір интернетте аптасына 35 миллионнан астам өтініш бар сайтты (http:www.msnbc.com.) иеленіп отыр. Ал CBS компаниясы (Columbia Broadcasting Service) интернетке жақында шыққанымен, өздігімен ерекшеленеді, клиент http:www.cbsnews.com серверіне кіріп, ұлттық немесе жергілікті жаңалықтар жекелеп таңдай алады. CBS теледидардағы және интернеттегі орны үшін күресті енді бастады. Сайт интерфейсі жақсы болғанымен, алдыңғы қатардағы (CNN, ABC, MSNBC) компаниялардың сайтына әлі жете қоймады.
BBC (British Broadcasting Company) сайтында (http:www.bbc.co.uknews) халықаралық оқиғалар ауқымды жарияланады. Монитор экранының жоғарғы жағында қозғалатын жаңалықтар таспасы жүктеуге болады. Еуропа мен АҚШ арасындағы уақыт айырмашылығы болғандықтан, BBC сайты ағылшын тілді еуропалықтар үшін таптырмас ақпарат көзі болып саналады.
Статистика бойынша, интернетте ұсынылған баспа басылымдары арасында, келушілердің көпшілігін американдық New York Times, Washington Post, USAToday газеттері, Sports illustrated журналы және үнді газета Тімеѕof India қызықтырады. Ресейліктер оқырмандар арасында танымал "Известия", "Комсомольская", Аргументы и факты басылымдарын атап өтуге болады
Кезеңділігі және ағымдағы нөмірі баспа басылымымен кезеңділікті келесі басылымның шығу фактісі бойынша анықтауға болады, олар айтқандай, жаңа нөмірді түрту "жанасу" арқылы, содан кейін сайтпен бәрі әлдеқайда қиын. Әдетте, сайттағы ақпарат толығымен жаңартылмайды. Интернетте барлық мақалалар жазылған жерде белгілі бір орын бар делік.
2005 жылы әртүрлі ұйымдардың бағалауы бойынша әлемдік компьютерлік желінің аудиториясы бір миллиард адамнан асып түсті. "EMarketer" жүргізген зерттеуге сәйкес, әлемде интернетті 845 миллион адам үнемі қолданылады, бұл жер тұрғындарының 13 пайызын құрайды. Пайдаланушылар саны бойынша көшбасшы АҚШ - 175 миллион адам немесе американдық азаматтардың 59 пайызы. Еуропалық Одақта 233 млн. интернет-пайдаланушы бар, бұл Еуроодақ халқының 50 пайызын құрайды. Қытайда әрбір оныншы адам интернетті қолданады. Латын Америка елдері бойынша өткізілген зерттеулер интернет-пайдаланушылар санының өсу динамикасы бойынша көшбасшы болып табылады. Ең танымал ресурстарға келетін болсақ, алғашқы үш орынды Microsoft, Google және Yahoo сайттары алады.
2. ТМД ЕЛДЕРІ КЕҢІСТІГІНДЕГІ ИНТЕРНЕТ ЖУРНАЛИСТИКАНЫҢ НЕГІЗГІ АЛҒЫШАРТТАРЫ
2.1. ОТАНДЫҚ САЙТ, ПОРТАЛДАРДЫҢ АҚПАРАТТЫҚ КЕҢІСТІКТЕГІ ОРНЫ
Мерзімді басылымдардың электронды нұсқаларының пайда болуы. Ресейдегі желілік БАҚ 1990 - шы жылдардың екінші жартысында Беларусьпен бірдей уақыт кезеңінде дамыды. Бірінші ресейлік газет өз нұсқасын желіде 1995 жылы наурызда мұғалімдер газетінен құрылды (http:www.ug.ru). Сол жылдың мамыр айында оның интернеттегі сервері http:www.rbc.ru "РосБизнесКонсалтинг" ақпараттық агенттігі (РБК) құрылды. Ресейдегі баспа аналогы жоқ алғашқы күнделікті интернет-газет - "Газет.Ру " - 1 жылы 1999 наурызда жарық көрді. Интернет-технологиялар дамыған сайын желіні қалыптастыру процесі Беларуссиядағы БАҚ біршама баяулады. Осы уақытта Ресей Федерациясы мен ТМД елдерінің интернет-басылымдарының нарығы қарқынды дами бастады. Ресей бүгінде 40 мыңнан астам мерзімді басылымды тіркеді. Оның ішінде 23749 газет, 14332 журнал, 2999 жинақтар, бюллетеньдер және т. б.. Соңғы жылдары баспа БАҚ-тың жалпы саны 15 мың атауға көбейді. Желілік БАҚ - қа келетін болсақ, онда олардың 1100-ден астамы тіркелген. Сонымен қатар, жыл сайын айтарлықтай байқалады өсім. Интернет-БАҚ-тың нақты санын анықтау қиын, себебі көбісі апта сайын пайда болады және жоғалады. Дегенмен, бөлуге болады бірқатар жетекші желілік басылымдар. "Rambler' s Top100" рейтингінің барлық 57 санатының ішінде "БАҚ" бөлімі және мерзімді басылым " көптеген жылдар бойы қамту бойынша сөзсіз көшбасшы болды. Ресейлік интернеттің ең танымал он желілік БАҚ соңғы жылдары өзгеріссіз қалды - бұл РБК, Lenta.Ru және Gazeta.Ru, сондай-ақ Dni.К., Strana.Ru, Grani.Ru, Utro.Ru, NewsRu.Com және т.б.
Рунет медиа секторының ірі сайттарының өткен жылдардағы танымалдығы бес жылда он есе өсті. Медиа нарығының негізгі ойыншылары үш топқа бөлуге болады: Рунет пионерлері (RBC.Ru, Lenta.Ru, газета.Ru), ізбасарлары (Utro.Ru, Dni.Ru, Grani.Ru, Strana.Ru) және дәстүрлі БАҚ сайттары (Izvestia.ru, Kp.ru, Ng.ru).скрин
Алғашқы ірі онлайн БАҚ "Рос БизнесКонсалтинг" ақпараттық агенттігі болды (http:www.rbc.ru) (сурет. 16). Ол 1992-да құрылды
"РосБизнесКонсалтинг" РИА сервері - интернеттің ресейлік бөлігінің ең көп кіретін ақпараттық ресурстарының бірі. Қолданыстағы онда экономика және саясат жаңалықтары, ағымдағы курстар жарияланады валюта бағамдары, кредиттік мөлшерлемелер, акциялардың бағамдаулары, валюталық, қорлық және нақты уақыт сауда биржалары, сондай-ақ бірнеше деректер базасы. "РБК" қаржы нарықтарының үлкен сегменттері бойынша жедел ақпараттың үлкен көлемін ұсынады. Сонымен қатар, "РБК" өзінің веб-студиясын қамтиды, онда қазіргі уақытта 40-қа жуық бағдарламашы жұмыс істейді. 1999 жылдың көктемі алғашқы онлайн газеттердің табысты болуының бастауы болды. Сол жылдары танымал болған "Газета.Ру" (http:www.gazeta.ru) (сурет. ). Бастапқыда "Газета.Ру " авторлық айдарлар жиынтығы болды, оны белгілі желілік журналистер тобы жүргізді. Жақын арада газет реформаланып, тез танымал болды. 1999жылдың қыркүйек айында газеттің жаңа нұсқасы шықты. Бірқатар параметрлер бойынша ерекшелену үшін, ақпаратты жедел жариялау үшін интернеттің мүмкіндіктерін пайдалануға жаңа команда күш салды. Газеттің мазмұны әр 15 минут сайын жаңартылып отырды. "Газете.Ru"дың жаңа нұсқасында бұрынғыдай ештеңе болған жоқ, өзінің жаңашылдығымен ерекшеленіп, орыс журналистикасы тарихында мүлдем болмаған алғашқы интернет-газеті баспасөз нарығындағы көшбасшының позициясын нығайтты. 10 ай ішінде жинақталған тәжірибе "эксперименталды онлайндық БАҚ бірден екі жаңа жобаны жасауға пайдаланылды.
Интернет-аудиторияның мінез-құлқын көпжылдық бақылау көрсеткендей,
маңызды оқиғалар болған жағдайда, адамдар жаңалықтарға қызығушылық танытпайды. Алғашқы ақпараттық аштықты басу ғана, желі қолданушылары "газет" ресурстарына кіріп, сол жерде оқылған және естігендерін анықтайды. Жетекші Интернет БАҚ аудиториясы сандық жағынан да, сапалық жағынан да ірі БАҚ аудиториясына жақын ресейлік іскерлік газеттер мен журналдар.
Аудиторияның өсуінен басқа, оқырмандардың белсенділігі де байқалды. Апат күндері онлайн-БАҚ-қа күніне орта есеппен 12 рет жүгінген.
2004 жылы Ресейдің жетекші теледидар арналарының сайттары айтарлықтай жанданды. Олардың интернетке келуі туралы әңгіме бірнеше жыл жүргізілді, бірақ интегрциялануы соңғы без жылдықта артып келеді. ТВ-сайттарының трафигінің өсуі екі есеге көбейді, ал "Бірінші арна " мен "Вести" сайттар аудиториясының бағдарламалары жекелеген күндері қаралымы 50 мың адамнан асады. Ақпараттық кеңістіктің басымдылығы болғанына қарамастан
теледидар аудиториясы басым, онлайн-БАҚ екінші орынға шығады. Интернет дәстүрлі БАҚты бірте-бірте жаулап алуда. Бұл шынында да маңызды нәрсе, адамдар желідегі ең жаңа жаңалықтарды іздейді. Интернеттегі мерзімді басылымдар нарығы бәсекеге қабілетті бола түсуде, ал жақын уақытта бұл саладағы күрес қағаз баспасөз нарық сияқты қатал болады. Интернет-БАҚ ақпарат агенттіктерінің ақылы арналарына жеделдік ретінде ақпаратты жеткізу және оның әртүрлілігі бойынша өте қатаң бәсекелестік жасай алады
Көптеген зерттеушілердің пікірінше, дәстүрлі электронды нұсқалар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz