Анимациялық бағдарламаның сипаттамасы
Мазмұны
Кіріспе 2
1. Туристік қызмет құрылымындағы анимациялық сервис 5
1.1 Туристік анимация: мәні, мақсаты, міндеттері, функциялары 5
1.2 Туристік анимациялық бағдарламалардың жіктелуі және түрлері 7
1.3 Анимациялық туристік қызметті аймақтық модельдеу 10
1.4 Туристік кешендегі анимациялық қызмет технологиясы 11
2. Ойын туризмі анимациялық қызметтің тиімді түрі ретінде 13
2.1. Қонақ үй анимациялық қызметтерінің персоналына сипаттама. 13
2.2 Туризмдегі ойын қызметін ұйымдастыру және оның әдістемесі 20
2.3 Балалармен және жасөспірімдермен анимациялық іс-әрекетте ойнау 22
3. Сарыарқа туристік фирмасы негізінде балаларға арналған Геркулес ойын анимациялық бағдарламасын ұйымдастыру 26
3.1 Әзірленетін бағдарламаның өзектілігі 26
3.2 Анимациялық бағдарламаның сипаттамасы 28
Қорытынды 36
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 38
А қосымшасы 43
Б қосымшасы 44
Кіріспе
Қонақжайлылық индустриясын зерттеу кезінде оның әртүрлі салалар мен секторларды қамтитынын түсіну керек, сонымен қатар Қонақжайлылық индустриясы мен оған ұқсас басқа салалар арасындағы қатынастар жүйесін ескеру қажет.
Ойын-сауық, демалыс және спорт секторы қонақжайлылық индустриясының жалпы инфрақұрылымында маңызды рөл атқарады және әртүрлі мәселелерді шешеді (ең алдымен, білім беру, оптимистік көңіл-күйді қалыптастыру, білім беру, демалысты толтыру, адамдардың мәдениетін дамыту және т.б.). Бос уақытын ойын-сауық пен спортпен толтыра отырып, адам демалып, күш-жігерін қалпына келтіреді.
Зерттелетін тақырыптың өзектілігі, біріншіден, технократиялық ретінде сипатталатын қазіргі әлемде еңбек қарқындылығы артып келеді, өмір ырғағы жеделдейді, экологиялық жағдай нашарлайды, адамдарда эмоционалды бұзылулар, физикалық және психикалық бұзылулар жиі байқалады. Мұндай жағдайда адамның анимациялық қызметі, яғни оның өміршеңдігін қалпына келтіру және көбейту, оның ішінде туризм және бос уақытты өткізу жүйесі маңызды бола түсуде. Бұл ретте қазіргі заманғы турист - бұл тәжірибелі және талапшыл қызметтерді сатып алушы, нарықтағы бәсекелестік күрестің көзі екенін түсіну қажет. Туристік кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін арттыру бағыттарының бірі анимациялық қызметті белсенді дамыту болуы мүмкін.
Жасыратыны жоқ, шетелдік туризмді ұйымдастырушылар туристік кешендерді құруға көп ақша жұмсайды, оның ішінде тұру және тамақтану, демалыс орталықтары, казино, спорт алаңдары, бассейндер мен аттракциондар бар. Ойын-сауық индустриясында және оны қамтамасыз ететін салаларда мыңдаған адамдар жұмыс істейді, сонымен бірге демалыс және ойын-сауық саласы үшін білікті кадрларды даярлау маңызды.
Отандық туризм саласын дамытудың қазіргі кезеңінде туристердің көңіл көтеру мәселелеріне көп көңіл бөлінеді. Көбінесе турлардың өздері ойын - сауыққа айналады, ал дұрыс салынған және сауатты ұйымдастырылған аттракцион (тартымды-лат. attraction-тарту; тартымды, тартымды, әсерлі) турдың құрамдас бөлігі турист үшін бәсекелестікте шешуші дәлел болып табылады.
Екіншіден, әсіресе туристік кешендер жағдайында балалар үшін анимациялық қызметті ұйымдастыру мәселесі өзекті болып табылады, өйткені ең қарапайым бағалаулар бойынша, ресейлік және, атап айтқанда, туристердің аймақтық демалыс орындары шетелдік демалушылардың осы санатымен анимацияны ұйымдастыру деңгейінде әлі де артта қалып отыр. Аймақтың туристік кәсіпорындарында, бірнеше адамды қоспағанда, арнайы анимациялық қызмет жоқ, штатта аниматор-мұғалім жоқ, ойын алаңдары мен балалар бөлмелері, анимациялық іс-шараларды өткізуге қажетті жабдықтар жоқ.
Жұмыс нысаны - туризмдегі анимациялық қызмет.
Жұмыстың мақсаты - туристік саладағы анимациялық қызметті және клиенттердің анимациялық қызметтерге деген қажеттіліктерін талдау негізінде балаларға арналған ойын анимациялық бағдарламасын жасау.
Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет болды:
* Туризм саласына қатысты "анимациялық қызмет" ұғымының мәні мен мазмұнын талдау.
* Туристік анимациялық қызметтің түрлері мен технологиясын қарастыру.
* Балаларға арналған туристік анимациялық іс-әрекеттегі ойынның ерекшелігі мен маңыздылығын көрсету.
* Балалары бар туристік фирмалардың клиенттерінен балалардың анимациялық қызметтеріне деген сұраныс туралы анықау.
* Аниматорға көмектесу үшін ойын кітапханасын мазмұнды толтыру бойынша ұсыныстар жасау.
Жұмыста бірқатар әдістер қолданылды, олардың ішінде ұйымдастырушылық, жалпы ғылыми және жеке ғылыми.
Ұйымдастыру қатарынан терминологиялық талдау және құжаттарды библиографиялық зерттеу әдістері қолданылды. Жалпы ғылыми әдістерге жалпы логикалық (талдау, шегеру, жалпылау, абстракция, модельдеу), эмпирикалық (бақылау; құжаттарды зерттеу) және теориялық (гипотетикалық-дедуктивті) жатады. Жеке ғылымдардан социологиялық әдістер (ақпарат жинау әдістері - сауалнама: деректерді талдау және өңдеу әдістері - саралау, корреляция) және статистикалық (статистикалық талдау, статистикалық сипаттау әдісі) қолданылды.
Жұмыстың жаңалығы - бұл:
* туристік саладағы анимациялық қызметтің мәнін, ерекшеліктері мен құрылымын егжей-тегжейлі қарастырып, балалар анимациялық бағдарламалары шеңберіндегі ойынның тиімділігі туралы қорытынды жасалды;
* алғаш рет аймақтық туристік кешендер негізінде балалары бар клиенттердің демалыс кезіндегі анимациялық қызметтерге деген қажеттіліктері зерттелді.
Жұмыстың практикалық маңыздылығы мынада:
Балалар ойын анимациялық бағдарламасының әзірленген сценарийін қолда бар ресурстарға сәйкес анимациялық қызметті ұйымдастыру үшін зерттелетін аумақта орналасқан бірқатар лагерьлер мен туристік кешендердің басшылығы қолдана алады. Сайып келгенде, ұсынылған бағдарламаны өңірлік туристік кешендерде іске асыру балалары бар жаңа клиенттерді тартуға, пайданы ұлғайтуға, туристік кәсіпорындардың беделін нығайтуға ықпал ететін болады.
Сонымен қатар, бұл бағдарлама мен ойын кітапханасы зерттелген аймақтан тыс орналасқан және балалар анимациялық қызметін жетілдіруді жоспарлап отырған басқа туристік кешендерде қолданыла алады.
Демалушылардың аймақтық балалар ойын-сауық бағдарламаларының деңгейі мен мазмұны туралы сауалнамасының деректері бірқатар лагерьлердің кадр саясатындағы қажетті өзгерістерді одан әрі негіздеуі мүмкін, атап айтқанда: олар балалар аниматорларын кәсіби даярлау бағдарламасын түзетуге мүмкіндік береді, сондай-ақ туристік кәсіпорындардың штаттық кестесіне тиісті өзгерістер енгізуге негіз болады.
Жұмыс құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, 3 тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Кіріспеде тақырыптың өзектілігі негізделеді, объект пен пән, Зерттеудің мақсаты, міндеттері мен әдістері көрсетіледі, оның жаңалығы мен практикалық маңыздылығы сипатталады.
Бірінші тарауда туристік анимациялық қызметтің теориялық негіздері, атап айтқанда: мәні, жіктелуі және түрлері, міндеттері, функциялары, технологиялары қарастырылған.
Екінші тарау ойынның мәнін, оның баланың жеке басының қалыптасуындағы орнын қарастыруға арналған. Ойынның анимациялық туристік бағдарламалардағы маңыздылығы негізделген.
Үшінші тарау әлеуметтанулық зерттеудің (сауалнаманың) негізгі кезеңдерінің сипаттамасы және балалар анимациялық бағдарламасын жасауға негіз болған оның нәтижелерін талдау. Сондай-ақ, тарауда туристік кешендерде пайдалануға арналған балаларға арналған ойын анимациялық бағдарламасын әзірлеу процесінің сипаттамасы, оның ресурстық қамтамасыз етілуі мен бәсекелестік артықшылықтары негізделген.
Қорытындыда зерттеудің негізгі нәтижелері келтірілген.
1. Туристік қызмет құрылымындағы анимациялық сервис
1.1 Туристік анимация: мәні, мақсаты, міндеттері, функциялары
"Анимация" сөзі латын тілінен шыққан және шабыт, руханият, тіршілікті ынталандыру, белсенділікке қатысуды білдіреді. Францияда әртүрлі қауымдастықтарды құру туралы заңның енгізілуіне байланысты және мәдениетке, көркем шығармашылыққа деген қызығушылықты оятуға және арттыруға бағытталған іс-шаралар ретінде түсіндірілді және сайып келгенде белсенділікке ынталандыруды білдірді. Көп ұзамай "анимация" термині халықаралық туризмде қолданыла бастады, тіпті туристік қызметтің ерекше бағыты - туристік анимация пайда болды.
Туристік анимацияның мәні неде?
Туристік терминологиялық сөздік "анимация" терминін бос уақытты өткізудің, ойын-сауық пен спорттық демалысты ұйымдастырудың арнайы бағдарламаларын әзірлеу және ұсыну бойынша Оперейтинг кешені ретінде, ал анимациялық қызмет туристердің ойын-сауық, демалыс және демалыс бағдарламаларын жандандыру ретінде анықтайды [53, 14-б.].
"Курортное дело" оқу құралының авторлары A. M. Ветитнев пен Л.Б. Журавлева туристік анимация (анимациялық қызмет) демалысты жандандыруды және іс-шараларға жеке қатысудан тікелей әсер етуді ұйымдастыруды түсінеді. Авторлар туристік анимация адамның туристік қызметінің белгілі бір түрі туралы идеяларды біріктіретін және оның әлеуметтік қызметімен, өмірімен, материалдық және рухани қажеттіліктерін қанағаттандыру формасымен, жеке және әлеуметтік мінез - құлық ережелерімен сипатталатын әлеуметтік-мәдени және туристік-сауықтыру категориясы деп санайды. Бұл көбінесе әлеуметтік-экономикалық жағдайларға байланысты, бірақ сонымен бірге ол белгілі бір адамның физиологиялық белсенділігінің себептеріне, оның психикасының ерекшеліктеріне, денсаулығының жай-күйіне және дененің функционалдығына байланысты[13, 367 б.].
А. С. Кусков "Қонақ үй ісі "оқу құралында анимацияны адамның өмірлік күшіне, рухына және рухына әсер ету арқылы толыққанды рекреациялық, әлеуметтік-мәдени, бос уақытты және басқа да іс-әрекеттерді ынталандыру ретінде анықтайды, туристік анимация арқылы ол туристік кәсіпорында (туристік кешен, қонақ үй) немесе көлік құралында (круиздік кеме, пойыз, автобус және т. б.) немесе туристер тұратын жерде (қала алаңында, театрда немесе қала саябағында және т. б.), ол арнайы әзірленген демалыс бағдарламаларына қатысу арқылы туристерді түрлі іс-шараларға тартады [34, 119 б.].
Осылайша, туристік анимация - бұл аниматордың туристпен өзара әрекеттесуі оны белсенді әрекетке тарту арқылы жүзеге асырылатын туристік қызмет, оның мақсаты мен нәтижесі туристтің демалыспен қанағаттануы, оның белсенділігін ынталандыру, жақсы көңіл-күй, жағымды әсерлер, моральдық және физикалық күштерді қалпына келтіру.
Жоғарыда келтірілген анықтамаға сәйкес "туристік анимация" терминінің маңызды сипаттамасын құрайтын және оның мазмұнын нақтылайтын негізгі негізгі ұғымдар: қызмет, анимация, анимациялық қызмет, демалыс, демалыс. Оларға тағы да тоқталайық.
Халыққа күнделікті өмірдің түрлі салаларында сервис - қызмет көрсету (қонақ үй сервисі, мейрамханалық сервис);
Анимация - бос уақытты өткізудің арнайы бағдарламаларын әзірлеу және ұсыну; ойын-сауықты және бос уақытты спорттық өткізуді ұйымдастыру;
Анимациялық қызмет - әр түрлі мақсаттағы анимациялық бағдарламаларды қалыптастыру, жылжыту және іске асыру қызметі. Туристік болудың қызықты, дамытушы және рухани байытушы демалыс бағдарламаларын қамтамасыз ету;
Медициналық энциклопедияға сәйкес демалыс - адамның физикалық және рухани күштерін қалпына келтіру, денсаулық пен жұмыс қабілеттілігін арттыру. Туристік терминологиялық сөздікте "демалу" ұғымы "адам күштерінің (физикалық, интеллектуалдық және эмоционалды) кеңейтілген көбеюі" ретінде анықталған [53, 288 б.]. Турист энциклопедиясы рекреацияны "демалу, оның ішінде туризммен айналысу арқылы адамның физикалық және рухани күштерін қалпына келтіру және дамыту" деп анықтайды [60, 168-б.].
Әлеуметтанулық сөздіктегі бос уақыт адамдардың бос уақытында физикалық, рухани және әлеуметтік қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған және негізінен демалыс пен ойын-сауықпен байланысты іс-шаралар жиынтығы ретінде түсіндіріледі: оқу, ойындар, би, мәдени мекемелерге бару және бұқаралық спектакльдер, әуесқойлық іс-шаралар, дене шынықтыру және спорт. Яғни, бос уақыт дегеніміз - адамның күші мен өнімділігі қалпына келетін құрал. Демалыстың ең белсенді және қызықты түрлерінің бірі - туризм.
Осыған байланысты анимациялық іс-шаралар бірқатар сипаттамалармен ерекшеленеді: бос уақытында жүзеге асырылады; таңдау еркіндігімен, еріктілігімен, белсенділігімен, бір адамның да, әртүрлі әлеуметтік топтардың да бастамасымен ерекшеленеді; ұлттық-этикалық, аймақтық ерекшеліктер мен дәстүрлерге байланысты; ересектердің, жастар мен балалардың әртүрлі мүдделері негізінде түрлердің алуан түрлілігімен сипатталады; терең даралықпен ерекшеленеді; гуманистік, мәдени, даму, сауықтыру және тәрбиелік сипатта болады.
Анимациялық қызмет тәжірибесінде туристік анимацияның келесі функцияларын бөліп көрсетуге болады:
* күнделікті жағдайдан бос, бос уақытқа ауысуға мүмкіндік беретін бейімделу функциясы;
* адамды күнделікті өмірдің физикалық және психикалық шаршауынан босататын өтемақы функциясы;
* оң эмоциялар тудыратын және психикалық тұрақтылықты ынталандыратын тұрақтандырушы функция;
* күнделікті жұмыс өмірінде әлсіреген адамның физикалық күштерін қалпына келтіруге және дамытуға бағытталған сауықтыру функциясы;
* Ел, Аймақ, адамдар және т. б. туралы жаңа ақпарат алуға мүмкіндік беретін ақпараттық функция.;
* жарқын әсерлер нәтижесінде қоршаған орта туралы жаңа білім алуға және бекітуге мүмкіндік беретін білім беру функциясы;
* интеллектуалды және физикалық жетілдіруді әкелетін керемет функция;
* анимациялық бағдарламалар арқылы туристті ел, аймақ, туристік кешен, қонақ үй, туристік фирма және т.б. туралы жарнаманың тасымалдаушысы етуге мүмкіндік беретін жарнамалық функция [14, 8-15 беттер; 34, 119 беттер].
Осылайша, қазіргі уақытта анимациялық қызмет туристік өнім мен туристік қызмет құрылымында жетекші орындардың бірін ала бастайды, өйткені ол тұтынушыларға да, туристік кәсіпорынның өзіне де бірқатар функцияларды шешеді.
1.2 Туристік анимациялық бағдарламалардың жіктелуі және түрлері
Анимациялық қызметті ұйымдастыру демалушыны күнделікті өмірлік проблемалардан алшақтататын, шаршаудан арылту құралы ғана емес, сонымен қатар күнделікті өмірдің жағымсыз жақтарын бейтараптандыру құралы бола отырып, оның эмоционалды разрядына ықпал ететін ойын-сауық бағдарламаларын (анимациялық бағдарламалар) қалыптастырумен және жүзеге асырумен байланысты.
Анимациялық бағдарлама арқылы біз туристік, дене шынықтыру-сауықтыру, мәдени-бұқаралық, танымдық және Әуесқойлық сабақтарды өткізудің ортақ мақсаты немесе ниеті біріктірілген жоспарын түсінеміз [12].
1.1-де қарастырылған туристік анимацияның әртүрлі функциялары. бұл анимациялық қызмет түрлерінің алуан түрлілігіне, демек, туристік қызметте қолданылатын анимациялық бағдарламалардың түрлері мен формаларының әртүрлілігіне әкелді.
Анимациялық бағдарламалардың бірнеше классификациясы белгілі, олар әр түрлі критерийлерге негізделген, мысалы, анимациялық туристік бағдарламаның психологиялық сипаттамалары, қатысушылардың физикалық белсенділік дәрежесі, туристердің қызметі, ұзақтығы, қабылдау түрі, коммерциялық маңызы, орындау технологиясы, ойын-сауық түрі, туристік ұйым үшін маңыздылығы мен мәні және т. б.
Н.И. Гаранин және И. и. Булыгина ұсынған жіктеулердің біріне сәйкес [12, б. 127] туристік анимация жалпы саяхат бағдарламасындағы анимациялық бағдарламалардың маңыздылығы, басымдылығы және көлемі бойынша үш негізгі түрге бөлінеді:
Анимациялық туристік маршруттар - бір анимациялық бағдарлама үшін мақсатты туристік сапарлар немесе әр түрлі географиялық жерлерде жүзеге асырылатын бір анимациялық қызметтен (бағдарламадан) екіншісіне көшу түрінде кеңістікте орналастырылған үздіксіз анимациялық процесс. Бұл жағдайда анимациялық бағдарлама физикалық көлемде ғана емес, сонымен бірге психикалық күштерді ынталандыратын "рухани" қызметтер пакетінде мақсатты, басым және басым болып табылады. Мұндай анимациялық бағдарлама туристік өнімдегі баға факторы болып табылады. Әдетте бұл бағдарламалар бір рухани қызығушылықпен (кәсіби, хобби) біріктірілген жеке адамдарға немесе біртекті туристік топтарға арналған.
Бұл түрге анимациялық бағдарламалардың түрлері кіреді: мәдени-танымдық және тақырыптық; фольклор, әдебиет, музыка, театр, өнер тарихы, ғылыми, фестиваль, карнавал, спорт. Немесе, мысалы, әртүрлі елдерде орналасқан казино орталықтарында казино ойындарын ұнататындар үшін ұйымдастырылған туристік сапарлар.
Қосымша анимациялық қызметтер - ауа-райы қолайсыз болған жағдайда (спорттық және әуесқой турларды ұйымдастыру кезінде, жағажай курорттарында), тау шаңғысы курорттарында қардың болмауы және т. б. турпакетте айтылған негізгі туристік қызметтерді технологиялық үзілістерде (кеме, пойыз, автобус, қонақ үй, вокзал және т. б.) өткізуге байланысты технологиялық үзілістерде "қолдауға" арналған анимациялық бағдарламалар.
Қонақ үй анимациясы - тураниматордың туристпен жеке адами байланыстарына, адамның жақындығына, туристік кешеннің анимациялық бағдарламасы ұсынатын ойын-сауыққа аниматор мен туристің бірлескен қатысуына негізделген, қонақ үй қызметінің жаңа философиясын жүзеге асыруды, қызмет көрсету сапасын арттыруды, туристердің демалысқа қанағаттану деңгейін арттыруды мақсат ететін және қонақүйдің маркетингтік Стратегиясында басты тартымды қызметтердің бірі ретінде пайдаланылатын кешенді рекреациялық қонақ үй қызметі.
Туристік анимацияның сәл өзгеше типологиясын Л.В. Курило анимацияның барлық түрлеріне "сауықтыру" префиксін қосады, осылайша анимацияның сауықтыру және сауықтыру функцияларын орындайтындығын баса айтады [33]. Тиісінше, анимацияның әр түрінің мақсатты параметрлері туризм және туристік жарыстар, спорттық жарыстар мен спорт, ойын-сауық іс-шаралары, танымдық және экскурсиялық іс-шаралар болады.
А. С. Кусковтың классификациясы туристік анимацияны қарым-қатынас, қозғалыс, мәдениет, шығармашылық, жағымды ойын-сауық, ойын-сауықтағы нақты туристік қажеттіліктерді қанағаттандыру тәсілі ретінде түсінуге негізделген [34]. Бұл қажеттіліктердің ауқымы өте кең, өйткені демалуға баратын адамдар бұл ұғымға мүлдем басқа мағына береді, атап айтқанда: кейбіреулер үшін демалу - саяхат, басқалары үшін - кітап оқу, үшіншісі - орманда серуендеу, төртіншісі - балық аулау және т. б. Осы сұранысқа сәйкес, автордың пікірінше, туристік қызмет көрсету тәжірибесінде туристердің (демалушылардың) әртүрлі қажеттіліктерін қанағаттандыратын анимацияның келесі түрлері дамыды):
Қозғалыстағы анимация - қазіргі заманғы адамның қуаныш пен жағымды тәжірибелермен үйлесетін қозғалыс қажеттілігін қанағаттандырады.
Тәжірибе арқылы анимация - қарым-қатынас, ашылулар кезінде, сондай-ақ қиындықтарды жеңу кезінде жаңа, белгісіз, күтпеген сезім қажеттілігін қанағаттандырады.
Байланыс арқылы анимация - жаңа адамдармен қарым-қатынас жасау, адамдардың ішкі әлемін ашу және қарым-қатынас арқылы өзін-өзі тану қажеттілігін қанағаттандырады.
Седация арқылы анимация - адамдардың күнделікті шаршаудан тыныштандыру, жалғыздық, табиғатпен байланыс арқылы психологиялық жеңілдету қажеттілігін қанағаттандырады.
Мәдени анимация - елдің, аймақтың, қаланың мәдени-тарихи ескерткіштері мен заманауи мәдени үлгілеріне баулу арқылы адамдардың тұлғаның рухани дамуына деген қажеттілігін қанағаттандырады.
Шығармашылық анимация - адамның шығармашылыққа деген қажеттілігін қанағаттандырады, өзінің шығармашылық қабілеттерін көрсетеді және бірлескен шығармашылық арқылы жақын адамдармен байланыс орнатады.
Демалу кезінде адамға белгілі бір дәрежеде бағдарламалық анимациялық әсер оның денсаулығын сақтауға және қалпына келтіруге ықпал етеді: соматикалық, физикалық, психикалық, моральдық. Бұл компоненттер, автордың пікірінше, туристік анимацияның бағыттары мен бағдарламаларының тиісті шартты типологиясын анықтайды:
* туристік-сауықтыру анимациясы - анимациялық бағдарламалардың спорттық бағыты (спорттық, спорттық-сауықтыру, спорттық-ойын-сауық бағдарламалары);
* ойын-сауық-сауықтыру анимациясы - анимациялық бағдарламалардың мәдени-демалыс бағыты (ойын-сауық, ойын-сауық, шытырман оқиғалы-ойын бағдарламалары));
* танымдық - сауықтыру анимациясы - танымдық, спорттық-танымдық, мәдени-танымдық, экскурсиялық, оқыту, әуесқойлық және шығармашылық-еңбек бағдарламалары;
* кешенді анимация - біртекті бағдарламаларға негізделген аралас бағдарламалар.
Осылайша, туристік қызметте қолданылатын анимациялар мен анимациялық бағдарламалардың түрлері әртүрлі екеніне көз жеткіздік. Жыл сайын туристік кешендерде болу кезінде туристердің көңіл көтеру әдістері мен әдістерінің саны артып келеді. Қазіргі уақытта ең танымал ойын-сауықтардың жүзден астам түрі белгілі, бірақ ұйымдастырушылардың қиялы мен техникалық прогресінің арқасында жаңалары пайда болуда.
Айта кету керек, нақты анимациялық бағдарламалар көбінесе күрделі, ал анимацияның жекелеген түрлері анимациялық бағдарлама болып табылатын ғимараттың кірпіштері сияқты бағдарламалардың құрамдас элементтері болып табылады. Әдетте, анимациялық бағдарламалар таза ойын-сауық іс-шараларымен қатар түрлі спорттық ойындар, жаттығулар мен жарыстар, шоулар мен костюмдер, экскурсиялық бағдарламалар кіреді. Бұл комбинация анимациялық бағдарламаларды қаныққан, қызықты және денсаулыққа пайдалы етеді, сондықтан олардың өзара байланысы туристік кешендер клиенттерінің қалпына келтіру - сауықтыру және ойын-сауық әсерін қамтамасыз етеді.
1.3 Анимациялық туристік қызметті аймақтық модельдеу
Анимациялық бағдарламаның белгілі бір түрін таңдау көптеген факторларға байланысты: туристік кешеннің материалдық-техникалық базасының мүмкіндіктері, оның орналасқан жері және инфрақұрылымның болуы, демалушылар контингенті, анимациялық қызмет қызметкерлерінің кәсіби дайындық деңгейі және басқалары.
Шетелде туристік анимациялық қызмет курорттық аймақтарда ең дамыған, онда туристік саяхаттардың тартымдылығы мен демалу сапасын арттыруға ықпал етеді, әсіресе Түркия курорттарында[57, 137 б.]. Бүкіл әлемнің курорттық аймақтарында демалушылардың бос уақытын ұйымдастырудың ерекше рөлі бар: ойын іс-шаралары, белсенді жарыстар, түрлі шоулар мен мерекелер және т.б. шетелдік курорттардағы анимациялық сектордың негізгі қызметі ересектер мен балаларға арналған тегін анимациялық қызметтердің ассортиментін қамтитын күнделікті ойын-сауық бағдарламалары болып табылады.
Туристік саласы сәтті дамып келе жатқан елдердің тәжірибесін талдау орналастыру объектісіндегі күнделікті анимация бағдарламасы, әдетте, мыналарды қамтитынын көрсетеді:
1) ересектерге арналған спорттық ойындар мен жарыстар (жағажайдағы немесе бассейндегі аэробика, волейбол, су добы, дартс, армрестлинг, үстел теннисі, садақ пен пневматикалық тапаншадан ату және т. б.);
2) балалар бағдарламалары (балалар қалашығы мен бассейндегі ойындар мен байқаулар, кешкі ойын-сауық бағдарламалары, тақырыптық мерекелер);
3) кешкі шоу-бағдарламалар (шоу-конкурстар, ойын шоулары, күлкілі шоулар, дискотекалар, эстрадалық ұжымдардың өнер көрсетулері, көркем өнерпаздық, тақырыптық кештер өткізу - 80-ші жылдардағы диско, жанды музыка және т.б.) [34, 125-бет].
Сонымен қатар, шетелдік курорттардың аумағында арнайы балалар клубтары құрылады: 3 жастан 12 жасқа дейінгі балаларға арналған "мини" және 12-15 жас аралығындағы балаларға арналған "жасөспірім", онда ата - аналар балаларын тәжірибелі аниматорлардың бақылауымен бір күнге қалдыра алады (әдетте педагогикалық білімі бар) [35, 231 бет].
ҚР туристердің орналасуы мен демалу орындарында сәл өзгеше көрініс байқалады. Бос уақытты ұйымдастырудың ең дәстүрлі түрлері спорттық-бұқаралық жұмыс, экскурсиялық жұмыс, кинофильмдер көрсету, демалыс кештерін өткізу болып табылады.
Алайда, соңғы жылдары ҚР, әсіресе оның аймақтарында анимациялық бағдарламаларды модельдеудің негізі оның тарихи мұрасында көрсетілген аймақтың мәдени әлеуеті сияқты факторға айналуда. Бірегей тарихи объектілердің болуы өңірдегі туризмнің табысты дамуына, туристік ағындардың ұлғаюына себепші болады. Демалысты басқа халықтың тарихы мен мәдениетін білумен үйлестіру туристік анимациялық қызмет толық шеше алатын міндеттердің бірі болып табылады.
Өңірлік бағдарламаларға туристік тартымдылықты өзінің көрермендері мен қатысушылары бар, белгілі бір дәстүрлі өмір салтын ұстанатын және аймақтың туристік және мәдени өмірінде маңызды болып табылатын фольклорлық сипаттағы анимациялық бағдарламалар береді. Салттық бағдарламалардың болашағы зор, өйткені ұлттық дәстүрлерге баулу арқылы оны ұйымдастыратын белгілі бір аймаққа қызығушылық пайда болады.
Әр түрлі дереккөздерде (брошюраларда, оқулықтарда, сайттар мен форумдарда) жекелеген аймақтарда туристік агенттіктер ұсынатын және жүзеге асыратын инновациялық, туристер арасында танымал анимациялық бағдарламалар ретінде сипатталған.
Жалпы алғанда, белгілі бір назар аударуға лайық, бұқаралық, соның ішінде отбасылық демалыс орындарындағы анимациялық іс-шаралардың мысалдарына қарамастан, мұндай тәжірибе әлі де жаппай бола алмады деп қорытынды жасауға болады. Демалушыларға негізінен спорттық және үстел ойындары, экскурсиялар, қорытпалар, дискотекалар сияқты ойын-сауық қызметтерінің стандартты тізімі ұсынылады. Іс жүзінде анимацияда ойын формалары мен театрландырылған қойылымдар қолданылмайды.
1.4 Туристік кешендегі анимациялық қызмет технологиясы
Анимациялық бағдарламаларды құрудың технологиялық процесі. Анимациялық бағдарлама-бұл ортақ мақсат немесе туристік, дене шынықтыру-сауықтыру іс-шараларын өткізу жоспары, мәдени-көпшілік, танымдық және әуесқойлық сабақтар.
Технология деп аниматордың жұмыс әдістерінің жиынтығын түсіну керек,
бұл жұмысты ұйымдастыру, құралдар мен құрылғыларды пайдалану.
Анимациялық бағдарламаларды құру және іске асыру технологиясы күрделі және жан - жақты процесс болып табылады, өйткені ол келесі мәселелерді шешеді: анимациялық бағдарламаларды құру, бағдарламаның құнын экономикалық есептеу, бағдарламаларды жарнамалау, оларды жүзеге асыру және соңында талдау арқылы бағдарламаланған анимациялық іс-шараларды шығармашылық түрде жүзеге асыру. Бұл технологиялық процесс барлық компоненттер өзара әрекеттесетін тұтас жүйе болып табылады.
Анимациялық бағдарламаны қалыптастыру кезеңінде оны ұйымдастырушылар алдымен мыналарды білуі керек:
* Мақсатты аудитория дегеніміз не (анимациялық кім үшін жасалады
бағдарлама)?
* Анимациялық бағдарламаның негізі (негізгі идея,
мақсат қою)?
* Анимациялық оқиғаны қалай құруға болады (технологиялық тапсырмалар мақсатқа жету үшін оларды шешу жолдары)?
Жүйе ретінде анимациялық бағдарламаларды құру және іске асыру технологиясы бірнеше өзара байланысты ішкі жүйелерден тұрады (сурет. 2.2): ұйымдастырушылық кіші жүйе-анимациялық команданың, экономикалық, техникалық, жарнамалық бөлімдердің бірлескен қызметін ұйымдастыру; нұсқаулық-әдістемелік кіші жүйе-іс-шаралар сценарийлерін құру және өңдеу, экскурсия мәтіндерін әзірлеу, спорттық ойындар мен жарыстарды іріктеу, тәжірибені жалпылау негізінде әдістемелік ұсынымдарды әзірлей отырып, жорықтар бағыттарын жасау; режиссерлік кіші жүйе-рөлдерді бөлу, дайындық жоспары, қойылым;
Техникалық Ішкі жүйе - анимациялық іс-шаралар, реквизиттер, декорациялар, жарықтандыру,музыкалық сүйемелдеу, костюмдер және т. б. үшін алаңды (сахнаны) дайындау.
Өкінішке орай, бірнеше туристік және медициналық мекемелер толыққанды анимациялық қызметті құруға мүмкіндік алады. Олардың көпшілігінде бір немесе екі адам бірден анимациялық қызметтің барлық бөлімдеріне жауап береді: олар ән айтады, би билейді, спорттық жарыстар өткізеді, өздерін жергілікті радио арқылы жарнамалайды және т.б. қазіргі туристік мекемелердегі мұндай еңбекті ұйымдастыру қазірдің өзінде қолайсыз және кез-келген сауатты менеджер үшін бұл түсінікті. Мәдени-техникалық жарақтандырудың жоғары деңгейі, қазіргі заманғы анимациялық технологияларды, ұйымдастырудың нысандары мен әдістерін пайдалану және жоғары көркемдік деңгей қазіргі заманғы анимациялық қызметтің тән белгілері болуы керек.
Анимациялық бағдарламаның сапасы, әдетте, қызықты режиссерлік табылыстармен, анимациялық бағдарламаларды әзірлеу мен іске асырудағы сценографиялық, музыкалық, пластикалық, сөйлеу, жарық техникасының бай арсеналымен байланысты.
Осыдан барлық деңгейдегі аниматорлардың кәсібилігі мәселесі қисынды. Қазіргі заманғы клубтар, орталықтар, қонақ үйлер, мамандандырылған саябақтар мен лагерьлер бос уақытты ұйымдастырушыларға мұқтаж, олар оны жоспарлай, адамдармен сөйлесе алады, тұтынушыға қызықты, қызықты анимациялық бағдарламалардың үлкен таңдауын ұсынады.
2. Ойын туризмі анимациялық қызметтің тиімді түрі ретінде
2.1. Қонақ үй анимациялық қызметтерінің персоналына сипаттама.
Демалушы үшін көңіл көтеру қажеттілігі дәмді және әртүрлі тағамдардан және жайлы және жайлы бөлмеден кейін үшінші орында. Сондықтан анимация қонақ үй құрылымындағы басты орындардың бірін алады және басқалармен тығыз байланысты және үлкен мәнге ие жеке қызмет болып табылады.
Туристік кешен қызметінің құрылымы мен кадрлық құрамы оның мөлшері мен түріне, техникалық анимациялық жүйелердің функционалды мақсаты мен номенклатурасына, географиялық орналасуына, анимация тұжырымдамасы мен бағдарламаларына және басқа факторларға байланысты.
Өз кезегінде, анимациялық басқарудың тиімді ұйымдық құрылымын қалыптастыру туристік кешеннің бас аниматорының маңызды міндеттерінің бірі болып табылады. Оның мөлшеріне байланысты анимациялық қызметтің әртүрлі (көп немесе аз тармақталған) ұйымдық құрылымдары мүмкін -- бөлімдер. Қонақ үй кәсіпорнының анимациялық қызметінің ең көп таралған құрылымы 2.1-суретте көрсетілген.
Сурет 2.1. Қонақ үй кәсіпорнының анимациялық қызметінің құрылымы
Ескерту - әдебиет негізінде жасалынған[2]
Демалушылармен үнемі байланыста болатын анимациялық қызметтің міндеті, оның нәтижелері демалыс туралы жалпы пікірге айтарлықтай әсер етеді. Дәл осы байланыстың арқасында қонақ үйде тұрақты клиенттердің белгілі бір пайызы болуы мүмкін. Бұл пайызды арттыруға тырысатын қонақ үйлер, негізінен отбасылық қонақ үйлер, жыл сайын анимациялық топтың құрамын өзгертпеуге тырысады, оның жұмысын жақсартады.
Демалушылармен тікелей жұмыс істеуден басқа, анимациялық команда туристік кешеннің жарнамалық қызметіне қатыса алады: роликтерге түсіп, буклеттер жасай алады. Кейде анимация қызметіне ақпараттық топтар - туристік фирмалар өкілдері үшін қонақ үйге экскурсия жүргізу тапсырылады.
Қызмет көрсетудің жоғары стандартын сақтау үшін қонақ үй өз жұмысынан ләззат алатын білімді, талантты, адал және тәртіпті аниматорларды қажет етеді. Аниматорлар демалушылардың көңіл-күйін орнатады, олар қонақтармен көп байланысады, қонақтармен болған іс-шараларда шешуші рөл атқарады, ойын-сауық бағдарламаларының жетекшісі болып табылады, ләззат, қуаныш, достық және қонақтардың белсенділігі үшін жауап береді.
Барлық қонақ үйлердегі аниматорларға қойылатын жалпы талаптар: отбасылық атмосфераны, қуаныш пен достық атмосферасын құру мүмкіндігі; достық пен күлімсіреу; кез-келген қонақпен қарым-қатынас жасау мүмкіндігі; бос уақыттың барлық тәсілдерін білу; ағылшын және неміс тілдерін жақсы білу; жақсы білім, адалдық, тәртіптілік, сенімділік, талант; командада жұмыс істеу қабілеті; жұмыс өзгерген кезде әртүрлі қонақ үйлердің әртүрлі анимациялық тұжырымдамаларына қабілеттілік; жұмыс көңілді болуы керек; 30 жастан кіші (жалғыз немесе тұрмысқа шықпаған); алкоголизммен және есірткіні қолданумен ауырмайтын; психикалық және физикалық денсаулық, созылмалы аурулардың болмауы, күн аллергиясының болмауы.
Соңғы талап маңызды болып табылады, өйткені қонақ үйдегі қарапайым аниматордың жұмыс күні таңғы 8-ден түнгі сағатқа дейін созылады және көптеген функцияларды орындаудан тұрады.
Аниматордың жұмысы, егер оны өнім бойынша ажырататын болса, Жаңа идеалды еңбек өнімдерін (бағдарламаларды), халыққа қызмет көрсетудің жаңа технологияларын құрастырады, сондықтан оны адам қызметінің өндірістік емес саласына жатқызу керек (1-кесте).
Кесте 1 - Тураниматордың трудограммасы
Аниматорлық қызмет сипаттамасы
Тураниматор жұмысының сипаттамасы
1
2
Мамандықтың мақсаты, оның қоғамдағы рөлі
Бос уақытты ұйымдастыру, бос уақыт бағдарламаларын құру және жүзеге асыру
Кәсіби таралуы (кәсіптік типтік мекемелер)
Қонақүйлер, туристік орталықтар мен туристік кешендер, жазғы және қысқы демалыс лагерлері, туроператорлар, туристік фирмалар мен экскурсиялар, жас туристерге арналған бекеттер, туристік клубтар және т.б.
1-кестенің жалғасы
1
2
Кәсіби білім
Біліктілік талаптарында көрсетілген
Кәсіби дағдылар
Біліктілік талаптарында көрсетілген
Еңбек құралдары
Әдеттегі сценарийлер, бағдарламалар банкі бар компьютерлер; арнайы жабдық (спорттық туризмге, ойын-сауық іс-шараларына және т.б.)
Жұмыс жағдайы
Қызмет салаларына байланысты әр түрлі (мысалы, экскурсия кезінде - үй ішінде, көлікте, ашық жерлерде және т.б.). Алайда, түріне байланысты барлық туристік іс-шаралар адамдардың өмірі мен денсаулығы үшін жауапкершіліктің жоғарылау жағдайында өтеді
Еңбекті ұйымдастыру
Бос уақыт бағдарламаларын құру және жүзеге асыру, бос уақытты ұйымдастыру және өткізу, стандартты сценарийлер мен бағдарламалар банкін құру.
Еңбек өнімі (немесе оның нәтижесі)
Тұтынушының қажеттіліктерін толығымен қанағаттандыратын жеке немесе топтық демалыс бағдарламалары, бұл оны бағалау критерийі болып табылады
Кәсіби шеберліктің және біліктіліктің мүмкін деңгейлері
1 деңгей - анимациялық іс-шаралардың функционалдары (гидтер, топтық экскурсоводтар, экскурсоводтар, спорттық әуесқой туризм түрлері бойынша нұсқаушылар, әдіскерлер және т.б.). Функционерлер бағдарламада жоспарланған іс-шараларды жүзеге асырады.
2 деңгей - туристік іс-шараларды ұйымдастырушылар (митингілер, жорықтар, экскурсиялар, саяхаттар, жиындар, эстафеталар) осы іс-шаралардың сценарийлерін жасайды, оларды өткізуге байланысты бірқатар қызмет түрлерін жоспарлайды.
3 деңгей - маман менеджерлер туристік компанияның туристік қызметін басқарады, күрделі анимациялық бағдарламаларды құрайды.
1-кестенің жалғасы
Бұл мамандық өкілдерінің құқықтары: психологиялық және әлеуметтік қауіпсіздік, кәсіби ортада қолайлы микроклиматтың болуы, әлеуметтік кепілдіктер, еңбекақы мен демалыстың мөлшері және т.б.
Олар осы мамандарды еңбек нарығына енгізу барысында қалыптасатын болады.
Еңбек нарығында жоғары білікті мамандардың еңбегі болуы мүмкін.
Осы саладағы жоғары білікті мамандардың жұмысы ақылы болады, өйткені бұл үлкен күш пен жігерді, шығармашылық әлеуетті қажет етеді, адамдардың өмірі мен денсаулығы үшін жоғары жауапкершілікпен, тұрақты емес жұмыс уақытымен байланысты .
Туристік маусымдарға арнайы жүктеме түседі, сондықтан мұндай маманмен демалыс маусымаралық кезеңге жоспарлануы керек.
Осы мамандық өкілінің міндеттері
Кәсіби этикалық стандарттарды сақтау, қызметтік функционалдық міндеттерді орындау.
Бұл мамандықтың адамға жағымды әсері
Бұл мамандықта шығармашылық және ұйымдастырушылық қабілеттер толықтай жүзеге асырылуы мүмкін.
Мамандықтың жағымсыз жақтары
Осы мамандықтың пайда болу кезеңінде туристік операторлар интеллектуалды базаны қалыптастыра қойған жоқ: типтік сценарийлер мен бағдарламалардың банкі, демалушылармен жұмыс әдістері мен формаларының сипаттамасы, бос уақытты ұйымдастырудың отандық және шетелдік тәжірибесін қорыту.
Анимациялық қызметтің болуы қонақ үйдің мәртебесі туралы айтады. Шынында да, анимациялық команданың қалыпты және жемісті жұмысы үшін қонақ үйде кең және жайлы амфитеатр, оның барлық атрибуттары бар ойын алаңы болуы керек. Сондай - ақ материалдық базаны-костюмдерді, декорацияларды, спорттық және ойын мүкәммалын үнемі жаңартып отыру талап етіледі. Мұндай шығындар кез-келген қонақүйге қол жетімді емес, сондықтан анимациялық қызмет негізінен 4 және 5 жұлдызды қонақ үйлер құрылымында болады.
Соңғы жылдары туристік кешендердің көбеюі оның құрылымында анимациялық қызметтің болуына байланысты қызмет көрсету деңгейін көтеруге тырысуда. Шынында да, егер Қонақ жалпы демалысын көңілді және қызықты өткізсе, онда ол кейбір кемшіліктерге көз жұмуы мүмкін: ұшу және тұру кезіндегі қолайсыздықтар, ауа-райының нашарлығы және барда сүйікті табиғи шырынның болмауы және т.б., және, негізінен, бүкіл демалысты бұзуы мүмкін барлық кішкентай қолайсыздықтарды тегістеу үшін анимациялық қызмет жұмысқа кіреді. Қонақ үй анимациясын қонақ үйдің өзі, туркешен ұйымдастырады, қонақ үйде тиісті қонақжай, жайлы, достық атмосфера жасайды, туристердің физикалық және рухани дамуына, жағымды тәжірибелер арқылы эмоционалды байытуға деген қажеттіліктерін қанағаттандырады; анимацияның барлық түрлері мен формаларын қамтуға байланысты жан-жақты сипатқа ие; жақсы қарым-қатынас, жағымды жеке және бірлескен тәжірибелер, ойын-сауық үшін мүмкіндік жасайды; мобильді, еркін, жақын, әсер ететін, сенімді, өйткені туристің қонақ үйде ұзақ өмір сүруіне,; бұл тұрақты сипатқа ие, туристпен күнделікті байланыс, олардың балама тілектерін ескеруге, қолайлы форманы таңдауға, топ пен жеке ерекшеліктерді ескеруге мүмкіндік береді; әсіресе жақсы техникалық жабдықтармен өте оңай ұйымдастырылған.
Сонымен қатар, қонақ үйде, туркомплексте белгілі бір бағдарламаларда, белгілі бір уақытта, белгілі бір жағдайларда қонақ үй қызметкерлерін (әсіресе байланыс қызметі) анимациялық бағдарламаларға тартуға болады, бұл оларға ерекше дәм мен достық қонақжай сипат береді. Қонақ үй анимациясының қонақүй, туркомплекс үшін маңызы-туристердің қонақ үй қызметіне қанағаттану дәрежесін жоғарылату, қонақ үй қызметінің күрделілігі мен сапасын арттыру, нәтижесінде қонақ үйдің имиджін көтеру, маусымнан тыс уақытта белсенді туристік маусымды кеңейту, талантты қонақ үй тураниматорларының кәсіби, зияткерлік, тиімді жұмысының нәтижесінде қонақжайлылық кәсіптерінің беделін көтеру. Туристік қонақ үй анимациясы-бұл құтқарушы таяқша, қолайсыз ауа-райы жағдайында (суық желді теңіз, шаңғы курортында қарсыз қыс), көліктің кешігуі және басқа да апаттар кезінде қонақжайлылықтың жалғыз құралы.
Рекреациялық қызметтегі туранимацияның мемлекеттік (халықтық-шаруашылық) және әлеуметтік әсері тікелей және жанама түрде жылына жүздеген миллион доллармен көрсетіледі, тиімді демалу нәтижесінде ұлтты сауықтыру әсерімен анықталады және мыналардан тұрады:
1. ауруханаларда және емханаларда болуды қысқарту есебінен жұмыс уақытын үнемдеу және ауруханалық қызмет көрсетуге, емханаларға баруға шығындарды азайту,
2. сырқаттанушылықтың алдын алу есебінен еңбекке уақытша жарамсыздықты қысқарту,
3. еңбек өнімділігін ұлғайту және еңбекке қабілетті жастағы халықтың өлімін азайту есебінен өндіріс көлемі мен ұлттық табыстың өсуі.
Аниматорларға қойылатын біліктілік талаптары.
Объект адам болып табылатын және оның қажеттіліктерін қанағаттандыратын қызмет көрсету саласындағы кәсіпорындардың алдында тұрған басты проблемалардың бірі-жұмыс істейтін жұмысшылардың жұмысын тиімді ұйымдастыру және олардың біліктілік деңгейі.
Ең алдымен, тураниматор міндетті түрде келесі жеке қасиеттерге ие болуы керек: әдептілік, туылған көшбасшының сапасы, шыдамдылық, жауапкершілік, ақыл-ой, сонымен қатар актерлік қабілет.
Егер тураниматордың еңбегін мазмұн тұрғысынан қарастыратын болсақ, онда бұл жоғары біліктілік пен білімді қажет ететін еркін, шығармашылық еңбек, оны кәсіби қызметтің негізгі түрлерін, жеке тұлғаның қажетті қасиеттерін және осы саланың мамандарына қойылатын негізгі біліктілік талаптарын қамтитын туранимация маманының моделі дәлелдейді.
Кесте 2 - Туранимация маманы моделі
Кәсіби қызмет түрлері
Тұлғалық қасиеттер
Әрбір қызмет түрі үшін арнайы білім мен дағды
1
2
3
Әуесқойлық спорт және туризм қызметі
Туа біткен көшбасшының қасиеттері, тапқырлығы, байқампаздығы
Білімдер:
- спорттық туризмдегі отандық және шетелдік тәжірибе;
-спорттық туризм саласындағы кәсіби қызметтің ұйымдастырушылық құрылымы;
-спорттық туризм саласындағы әдістемелік жұмыстарды жүргізудің әдістері мен құралдары.
Дағдылар:
- спорттық және туристік шараларды ұйымдастыруға;
- осы саладағы соңғы жетістіктерді, сондай-ақ заманауи құралдар мен жабдықтарды кәсіби қызметте қолдануға;
-туристік демалыс бағдарламалары мен маршруттарын әзірлеу.
Дене шынықтыру-сауықтыру шаралары
Дене дайындығы, ептілік
Білімдер:
- жаппай сауықтыру жұмыстарының отандық және шетелдік тәжірибесі;
-кәсіби қызметтің ұйымдастырушылық құрылымы;
- дене шынықтыру-сауықтыру іс-шараларын ұйымдастыру әдістері мен құралдары.
Дағдылар:
-дене шынықтыру-сауықтыру шараларын ұйымдастыру;
- психологиялық-педагогикалық ғылымның және алдыңғы қатарлы тәжірибенің қазіргі жетістіктері тұрғысынан жеке және топтық дене шынықтыру және халықтың бос уақыттарын бос уақытты өткізу бағдарламаларын әзірлеу.
1
2
3
Көңіл көтеру және ойын-сауық қызметі
Көпшілдік, шеберлік, эмоционалдылық
Білімдер:
-туранимация, театр өнері, режиссура және басқа да арнайы пәндер негіздері;
-кәсіби қызметтің ұйымдастырушылық құрылымы; дағдылар:
- ойын-сауық іс-шараларын ұйымдастыруға;
- демалыс, валеология, туранимация туралы білімдерін практикада қолдану;
- халыққа арналған ойын-сауық бағдарламаларын әзірлеу және жүзеге асыру.
Танымдық-экскурсиялық және білім беру анимациясы
Есте сақтау, эстетикалық талғам, зеректік
Білімдер:
- әлемдік және көркем мәдениеттің тарихында;
- экскурсиялар, дінтану және өлкетану;
- экскурсиялық туризм және музей қызметі саласындағы кәсіби қызметтің ұйымдастырушылық құрылымы мен мазмұны.
дағдылар:
-экскурсиялық қызметтің жалпы және нақты мақсаттары мен міндеттерін жеке тұлғаның үйлесімді дамуының ажырамас бөлігі ретінде анықтау;
- агент-оператор және әдістемелік-экскурсиялық қызметті жүзеге асыруға;
-маркетингтік зерттеулер жүргізу;
- мұражай-экскурсиялық қызмет циклдарын жобалау;
- туристік-экскурсиялық іс-шаралардың бағдарламасы.
Ескерту - әдебиет негізінде жасалынған[2]
Кәсіби қызметтің мотивтері, анимация саласындағы маманның мотивтері күрделі психологиялық құбылыс болып табылады, оның құрамдас бөліктері:
* мәдениетті дамытуда, адамдардың мәдени демалысы үшін жағдай жасауда өз еңбегінің қоғамдық пайдалылығы мен маңыздылығын ұғыну;
* шығармашылық қанағаттану жағдайы, сәттілік қуанышы:
* адамдармен бірге болуға деген ұмтылыс, оларды анимациялық әрекеттің шығармашылық процесінде жетелеу;
:: ұмтылысын атқаруға көшбасшы топ демалушылар кезінде бос уақытын ұйымдастыру, әрдайым ақыл, түсіну, өзіне керекті адамдарға.
Аниматор-маманның кәсіби қызметінің мақсаты адамның рухани-адамгершілік құндылықтарын, оның эмоционалды-эстетикалық, интеллектуалдық әлеуетін қалыптастыру, бос уақыт жағдайында шығармашылық қабілеттерін дамыту қажеттілігінен туындайды.
2.2 Туризмдегі ойын қызметін ұйымдастыру және оның әдістемесі
Әр түрлі бағыттағы, бірақ әрқашан басты мақсатқа - ойын-сауыққа, адамның физикалық және моральдық әлеуетін қалпына келтіруге және дамытуға бағытталған көптеген ойындар бар. Классикалық нұсқада туристік ойын бағдарламалары демалушылардың жақсы көңіл-күйін қалыптастыруға бағытталған ойын-сауық ретінде қолданылады. Сондықтан анимациялық бағдарламаны ойындарды дайындау және өткізу әдістемесін меңгерген тәжірибелі аниматор мұқият ойластырып, әзірлегені өте маңызды.
Сонымен қатар, аниматор психология және педагогика саласында кең білімге ие, көпшіл, көңілді, жігерлі болуы керек; ұйымдастырушылық және көркемдік қабілеттерге ие болуы керек. Жоғары қарым-қатынас мәдениеті, шығармашылық қиял; жанжалды жағдайларды шеше білу, өз эмоцияларыңызды уақытында ұстап тұру.
Аниматор үшін арсеналда ойындар картотекасы болуы керек, оның ресурстары әмбебап болуы керек, өйткені жоғарыда айтылғандай, анимациялық бағдарламада ұйымдастырылған ойындар да, стихиялық ойындар да болуы мүмкін, дәл қазір демалушылар үшін қажет. Осыған байланысты аниматор қалыптасқан жағдайды тез шарлай алуы керек және анимациялық ойын-сауық бағдарламасы кезінде жағдайлардың өзгеруіне тез жауап беруі керек.
Туристік анимациялық іс-шаралар тәжірибесінде сәтті қолданылатын ойындардың ішінде мыналарды атауға болады.
Спорттық ашық ойындар. Бұл санға әртүрлі жарыстар, спорттық жарыстар, мысалы, әйгілі "Форт Баярд"ойынына ұқсас жарыстар кіреді.
Үстел ойындары: шахмат, дойбы, лото, нарды, бильярд. Бұл топқа логикалық ойлауды дамытатын ойындар кіреді: анаграммалар, палиндром, Бурим.
Музыкалық және әдеби ойындар - "Әуенді тап", "Кароке-күрес" сияқты конкурстар.
Ойындардың бұл нұсқалары демалушылармен тәуелсіз ойын бағдарламасы түрінде де, кез-келген ойын-сауық құрылымында да қолданыла алады.
Халықтық театрлық мерекелер мен рәсімдер. Біздің еліміздің аумағында ең көп кездесетін театрландырылған мерекелер.
Арнайы әдебиеттерде туристік және экскурсиялық қызметтің инновациялық әдістері деп аталатын ойындар өте танымал [29].
Түрлі мұражайлар мен туристік фирмалар өткізетін этнографиялық ойын жиындары. Ыңғайлы жағдайда, көбінесе шай ішумен, мұндай театрландырылған экскурсияға қатысушылар мұражай экспонаттарының, айналалардың көмегімен ежелгі жағдайға енеді.
Ертегі ойыны. Жақында балалар ертегілерін сахналауға байланысты көптеген экскурсиялар пайда болды. Әрине, мұндай шоулар балаларға арналған. Шығармашылық және білім беру процесінің нәтижесінде әртүрлі халықтардың мәдениеттерін бағалай және құрметтей алатын кең көзқарастағы заманауи адамның дамуы үшін негіз қалыптасады. Бұл қасиеттер үйлесімді мәдени тұлғаның эстетикалық тәрбиесінің негізі болып табылады.
Кейде "Өткенге саяхат" жобасы кеме экскурсиясының құрамдас бөліктерінің біріне айналады. Бұл жағдайда гидтің әңгімесі кезінде қатысушылардың назарын жақын жағалауда болып жатқан оқиғаларға - соғысушы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе 2
1. Туристік қызмет құрылымындағы анимациялық сервис 5
1.1 Туристік анимация: мәні, мақсаты, міндеттері, функциялары 5
1.2 Туристік анимациялық бағдарламалардың жіктелуі және түрлері 7
1.3 Анимациялық туристік қызметті аймақтық модельдеу 10
1.4 Туристік кешендегі анимациялық қызмет технологиясы 11
2. Ойын туризмі анимациялық қызметтің тиімді түрі ретінде 13
2.1. Қонақ үй анимациялық қызметтерінің персоналына сипаттама. 13
2.2 Туризмдегі ойын қызметін ұйымдастыру және оның әдістемесі 20
2.3 Балалармен және жасөспірімдермен анимациялық іс-әрекетте ойнау 22
3. Сарыарқа туристік фирмасы негізінде балаларға арналған Геркулес ойын анимациялық бағдарламасын ұйымдастыру 26
3.1 Әзірленетін бағдарламаның өзектілігі 26
3.2 Анимациялық бағдарламаның сипаттамасы 28
Қорытынды 36
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 38
А қосымшасы 43
Б қосымшасы 44
Кіріспе
Қонақжайлылық индустриясын зерттеу кезінде оның әртүрлі салалар мен секторларды қамтитынын түсіну керек, сонымен қатар Қонақжайлылық индустриясы мен оған ұқсас басқа салалар арасындағы қатынастар жүйесін ескеру қажет.
Ойын-сауық, демалыс және спорт секторы қонақжайлылық индустриясының жалпы инфрақұрылымында маңызды рөл атқарады және әртүрлі мәселелерді шешеді (ең алдымен, білім беру, оптимистік көңіл-күйді қалыптастыру, білім беру, демалысты толтыру, адамдардың мәдениетін дамыту және т.б.). Бос уақытын ойын-сауық пен спортпен толтыра отырып, адам демалып, күш-жігерін қалпына келтіреді.
Зерттелетін тақырыптың өзектілігі, біріншіден, технократиялық ретінде сипатталатын қазіргі әлемде еңбек қарқындылығы артып келеді, өмір ырғағы жеделдейді, экологиялық жағдай нашарлайды, адамдарда эмоционалды бұзылулар, физикалық және психикалық бұзылулар жиі байқалады. Мұндай жағдайда адамның анимациялық қызметі, яғни оның өміршеңдігін қалпына келтіру және көбейту, оның ішінде туризм және бос уақытты өткізу жүйесі маңызды бола түсуде. Бұл ретте қазіргі заманғы турист - бұл тәжірибелі және талапшыл қызметтерді сатып алушы, нарықтағы бәсекелестік күрестің көзі екенін түсіну қажет. Туристік кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін арттыру бағыттарының бірі анимациялық қызметті белсенді дамыту болуы мүмкін.
Жасыратыны жоқ, шетелдік туризмді ұйымдастырушылар туристік кешендерді құруға көп ақша жұмсайды, оның ішінде тұру және тамақтану, демалыс орталықтары, казино, спорт алаңдары, бассейндер мен аттракциондар бар. Ойын-сауық индустриясында және оны қамтамасыз ететін салаларда мыңдаған адамдар жұмыс істейді, сонымен бірге демалыс және ойын-сауық саласы үшін білікті кадрларды даярлау маңызды.
Отандық туризм саласын дамытудың қазіргі кезеңінде туристердің көңіл көтеру мәселелеріне көп көңіл бөлінеді. Көбінесе турлардың өздері ойын - сауыққа айналады, ал дұрыс салынған және сауатты ұйымдастырылған аттракцион (тартымды-лат. attraction-тарту; тартымды, тартымды, әсерлі) турдың құрамдас бөлігі турист үшін бәсекелестікте шешуші дәлел болып табылады.
Екіншіден, әсіресе туристік кешендер жағдайында балалар үшін анимациялық қызметті ұйымдастыру мәселесі өзекті болып табылады, өйткені ең қарапайым бағалаулар бойынша, ресейлік және, атап айтқанда, туристердің аймақтық демалыс орындары шетелдік демалушылардың осы санатымен анимацияны ұйымдастыру деңгейінде әлі де артта қалып отыр. Аймақтың туристік кәсіпорындарында, бірнеше адамды қоспағанда, арнайы анимациялық қызмет жоқ, штатта аниматор-мұғалім жоқ, ойын алаңдары мен балалар бөлмелері, анимациялық іс-шараларды өткізуге қажетті жабдықтар жоқ.
Жұмыс нысаны - туризмдегі анимациялық қызмет.
Жұмыстың мақсаты - туристік саладағы анимациялық қызметті және клиенттердің анимациялық қызметтерге деген қажеттіліктерін талдау негізінде балаларға арналған ойын анимациялық бағдарламасын жасау.
Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет болды:
* Туризм саласына қатысты "анимациялық қызмет" ұғымының мәні мен мазмұнын талдау.
* Туристік анимациялық қызметтің түрлері мен технологиясын қарастыру.
* Балаларға арналған туристік анимациялық іс-әрекеттегі ойынның ерекшелігі мен маңыздылығын көрсету.
* Балалары бар туристік фирмалардың клиенттерінен балалардың анимациялық қызметтеріне деген сұраныс туралы анықау.
* Аниматорға көмектесу үшін ойын кітапханасын мазмұнды толтыру бойынша ұсыныстар жасау.
Жұмыста бірқатар әдістер қолданылды, олардың ішінде ұйымдастырушылық, жалпы ғылыми және жеке ғылыми.
Ұйымдастыру қатарынан терминологиялық талдау және құжаттарды библиографиялық зерттеу әдістері қолданылды. Жалпы ғылыми әдістерге жалпы логикалық (талдау, шегеру, жалпылау, абстракция, модельдеу), эмпирикалық (бақылау; құжаттарды зерттеу) және теориялық (гипотетикалық-дедуктивті) жатады. Жеке ғылымдардан социологиялық әдістер (ақпарат жинау әдістері - сауалнама: деректерді талдау және өңдеу әдістері - саралау, корреляция) және статистикалық (статистикалық талдау, статистикалық сипаттау әдісі) қолданылды.
Жұмыстың жаңалығы - бұл:
* туристік саладағы анимациялық қызметтің мәнін, ерекшеліктері мен құрылымын егжей-тегжейлі қарастырып, балалар анимациялық бағдарламалары шеңберіндегі ойынның тиімділігі туралы қорытынды жасалды;
* алғаш рет аймақтық туристік кешендер негізінде балалары бар клиенттердің демалыс кезіндегі анимациялық қызметтерге деген қажеттіліктері зерттелді.
Жұмыстың практикалық маңыздылығы мынада:
Балалар ойын анимациялық бағдарламасының әзірленген сценарийін қолда бар ресурстарға сәйкес анимациялық қызметті ұйымдастыру үшін зерттелетін аумақта орналасқан бірқатар лагерьлер мен туристік кешендердің басшылығы қолдана алады. Сайып келгенде, ұсынылған бағдарламаны өңірлік туристік кешендерде іске асыру балалары бар жаңа клиенттерді тартуға, пайданы ұлғайтуға, туристік кәсіпорындардың беделін нығайтуға ықпал ететін болады.
Сонымен қатар, бұл бағдарлама мен ойын кітапханасы зерттелген аймақтан тыс орналасқан және балалар анимациялық қызметін жетілдіруді жоспарлап отырған басқа туристік кешендерде қолданыла алады.
Демалушылардың аймақтық балалар ойын-сауық бағдарламаларының деңгейі мен мазмұны туралы сауалнамасының деректері бірқатар лагерьлердің кадр саясатындағы қажетті өзгерістерді одан әрі негіздеуі мүмкін, атап айтқанда: олар балалар аниматорларын кәсіби даярлау бағдарламасын түзетуге мүмкіндік береді, сондай-ақ туристік кәсіпорындардың штаттық кестесіне тиісті өзгерістер енгізуге негіз болады.
Жұмыс құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, 3 тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Кіріспеде тақырыптың өзектілігі негізделеді, объект пен пән, Зерттеудің мақсаты, міндеттері мен әдістері көрсетіледі, оның жаңалығы мен практикалық маңыздылығы сипатталады.
Бірінші тарауда туристік анимациялық қызметтің теориялық негіздері, атап айтқанда: мәні, жіктелуі және түрлері, міндеттері, функциялары, технологиялары қарастырылған.
Екінші тарау ойынның мәнін, оның баланың жеке басының қалыптасуындағы орнын қарастыруға арналған. Ойынның анимациялық туристік бағдарламалардағы маңыздылығы негізделген.
Үшінші тарау әлеуметтанулық зерттеудің (сауалнаманың) негізгі кезеңдерінің сипаттамасы және балалар анимациялық бағдарламасын жасауға негіз болған оның нәтижелерін талдау. Сондай-ақ, тарауда туристік кешендерде пайдалануға арналған балаларға арналған ойын анимациялық бағдарламасын әзірлеу процесінің сипаттамасы, оның ресурстық қамтамасыз етілуі мен бәсекелестік артықшылықтары негізделген.
Қорытындыда зерттеудің негізгі нәтижелері келтірілген.
1. Туристік қызмет құрылымындағы анимациялық сервис
1.1 Туристік анимация: мәні, мақсаты, міндеттері, функциялары
"Анимация" сөзі латын тілінен шыққан және шабыт, руханият, тіршілікті ынталандыру, белсенділікке қатысуды білдіреді. Францияда әртүрлі қауымдастықтарды құру туралы заңның енгізілуіне байланысты және мәдениетке, көркем шығармашылыққа деген қызығушылықты оятуға және арттыруға бағытталған іс-шаралар ретінде түсіндірілді және сайып келгенде белсенділікке ынталандыруды білдірді. Көп ұзамай "анимация" термині халықаралық туризмде қолданыла бастады, тіпті туристік қызметтің ерекше бағыты - туристік анимация пайда болды.
Туристік анимацияның мәні неде?
Туристік терминологиялық сөздік "анимация" терминін бос уақытты өткізудің, ойын-сауық пен спорттық демалысты ұйымдастырудың арнайы бағдарламаларын әзірлеу және ұсыну бойынша Оперейтинг кешені ретінде, ал анимациялық қызмет туристердің ойын-сауық, демалыс және демалыс бағдарламаларын жандандыру ретінде анықтайды [53, 14-б.].
"Курортное дело" оқу құралының авторлары A. M. Ветитнев пен Л.Б. Журавлева туристік анимация (анимациялық қызмет) демалысты жандандыруды және іс-шараларға жеке қатысудан тікелей әсер етуді ұйымдастыруды түсінеді. Авторлар туристік анимация адамның туристік қызметінің белгілі бір түрі туралы идеяларды біріктіретін және оның әлеуметтік қызметімен, өмірімен, материалдық және рухани қажеттіліктерін қанағаттандыру формасымен, жеке және әлеуметтік мінез - құлық ережелерімен сипатталатын әлеуметтік-мәдени және туристік-сауықтыру категориясы деп санайды. Бұл көбінесе әлеуметтік-экономикалық жағдайларға байланысты, бірақ сонымен бірге ол белгілі бір адамның физиологиялық белсенділігінің себептеріне, оның психикасының ерекшеліктеріне, денсаулығының жай-күйіне және дененің функционалдығына байланысты[13, 367 б.].
А. С. Кусков "Қонақ үй ісі "оқу құралында анимацияны адамның өмірлік күшіне, рухына және рухына әсер ету арқылы толыққанды рекреациялық, әлеуметтік-мәдени, бос уақытты және басқа да іс-әрекеттерді ынталандыру ретінде анықтайды, туристік анимация арқылы ол туристік кәсіпорында (туристік кешен, қонақ үй) немесе көлік құралында (круиздік кеме, пойыз, автобус және т. б.) немесе туристер тұратын жерде (қала алаңында, театрда немесе қала саябағында және т. б.), ол арнайы әзірленген демалыс бағдарламаларына қатысу арқылы туристерді түрлі іс-шараларға тартады [34, 119 б.].
Осылайша, туристік анимация - бұл аниматордың туристпен өзара әрекеттесуі оны белсенді әрекетке тарту арқылы жүзеге асырылатын туристік қызмет, оның мақсаты мен нәтижесі туристтің демалыспен қанағаттануы, оның белсенділігін ынталандыру, жақсы көңіл-күй, жағымды әсерлер, моральдық және физикалық күштерді қалпына келтіру.
Жоғарыда келтірілген анықтамаға сәйкес "туристік анимация" терминінің маңызды сипаттамасын құрайтын және оның мазмұнын нақтылайтын негізгі негізгі ұғымдар: қызмет, анимация, анимациялық қызмет, демалыс, демалыс. Оларға тағы да тоқталайық.
Халыққа күнделікті өмірдің түрлі салаларында сервис - қызмет көрсету (қонақ үй сервисі, мейрамханалық сервис);
Анимация - бос уақытты өткізудің арнайы бағдарламаларын әзірлеу және ұсыну; ойын-сауықты және бос уақытты спорттық өткізуді ұйымдастыру;
Анимациялық қызмет - әр түрлі мақсаттағы анимациялық бағдарламаларды қалыптастыру, жылжыту және іске асыру қызметі. Туристік болудың қызықты, дамытушы және рухани байытушы демалыс бағдарламаларын қамтамасыз ету;
Медициналық энциклопедияға сәйкес демалыс - адамның физикалық және рухани күштерін қалпына келтіру, денсаулық пен жұмыс қабілеттілігін арттыру. Туристік терминологиялық сөздікте "демалу" ұғымы "адам күштерінің (физикалық, интеллектуалдық және эмоционалды) кеңейтілген көбеюі" ретінде анықталған [53, 288 б.]. Турист энциклопедиясы рекреацияны "демалу, оның ішінде туризммен айналысу арқылы адамның физикалық және рухани күштерін қалпына келтіру және дамыту" деп анықтайды [60, 168-б.].
Әлеуметтанулық сөздіктегі бос уақыт адамдардың бос уақытында физикалық, рухани және әлеуметтік қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған және негізінен демалыс пен ойын-сауықпен байланысты іс-шаралар жиынтығы ретінде түсіндіріледі: оқу, ойындар, би, мәдени мекемелерге бару және бұқаралық спектакльдер, әуесқойлық іс-шаралар, дене шынықтыру және спорт. Яғни, бос уақыт дегеніміз - адамның күші мен өнімділігі қалпына келетін құрал. Демалыстың ең белсенді және қызықты түрлерінің бірі - туризм.
Осыған байланысты анимациялық іс-шаралар бірқатар сипаттамалармен ерекшеленеді: бос уақытында жүзеге асырылады; таңдау еркіндігімен, еріктілігімен, белсенділігімен, бір адамның да, әртүрлі әлеуметтік топтардың да бастамасымен ерекшеленеді; ұлттық-этикалық, аймақтық ерекшеліктер мен дәстүрлерге байланысты; ересектердің, жастар мен балалардың әртүрлі мүдделері негізінде түрлердің алуан түрлілігімен сипатталады; терең даралықпен ерекшеленеді; гуманистік, мәдени, даму, сауықтыру және тәрбиелік сипатта болады.
Анимациялық қызмет тәжірибесінде туристік анимацияның келесі функцияларын бөліп көрсетуге болады:
* күнделікті жағдайдан бос, бос уақытқа ауысуға мүмкіндік беретін бейімделу функциясы;
* адамды күнделікті өмірдің физикалық және психикалық шаршауынан босататын өтемақы функциясы;
* оң эмоциялар тудыратын және психикалық тұрақтылықты ынталандыратын тұрақтандырушы функция;
* күнделікті жұмыс өмірінде әлсіреген адамның физикалық күштерін қалпына келтіруге және дамытуға бағытталған сауықтыру функциясы;
* Ел, Аймақ, адамдар және т. б. туралы жаңа ақпарат алуға мүмкіндік беретін ақпараттық функция.;
* жарқын әсерлер нәтижесінде қоршаған орта туралы жаңа білім алуға және бекітуге мүмкіндік беретін білім беру функциясы;
* интеллектуалды және физикалық жетілдіруді әкелетін керемет функция;
* анимациялық бағдарламалар арқылы туристті ел, аймақ, туристік кешен, қонақ үй, туристік фирма және т.б. туралы жарнаманың тасымалдаушысы етуге мүмкіндік беретін жарнамалық функция [14, 8-15 беттер; 34, 119 беттер].
Осылайша, қазіргі уақытта анимациялық қызмет туристік өнім мен туристік қызмет құрылымында жетекші орындардың бірін ала бастайды, өйткені ол тұтынушыларға да, туристік кәсіпорынның өзіне де бірқатар функцияларды шешеді.
1.2 Туристік анимациялық бағдарламалардың жіктелуі және түрлері
Анимациялық қызметті ұйымдастыру демалушыны күнделікті өмірлік проблемалардан алшақтататын, шаршаудан арылту құралы ғана емес, сонымен қатар күнделікті өмірдің жағымсыз жақтарын бейтараптандыру құралы бола отырып, оның эмоционалды разрядына ықпал ететін ойын-сауық бағдарламаларын (анимациялық бағдарламалар) қалыптастырумен және жүзеге асырумен байланысты.
Анимациялық бағдарлама арқылы біз туристік, дене шынықтыру-сауықтыру, мәдени-бұқаралық, танымдық және Әуесқойлық сабақтарды өткізудің ортақ мақсаты немесе ниеті біріктірілген жоспарын түсінеміз [12].
1.1-де қарастырылған туристік анимацияның әртүрлі функциялары. бұл анимациялық қызмет түрлерінің алуан түрлілігіне, демек, туристік қызметте қолданылатын анимациялық бағдарламалардың түрлері мен формаларының әртүрлілігіне әкелді.
Анимациялық бағдарламалардың бірнеше классификациясы белгілі, олар әр түрлі критерийлерге негізделген, мысалы, анимациялық туристік бағдарламаның психологиялық сипаттамалары, қатысушылардың физикалық белсенділік дәрежесі, туристердің қызметі, ұзақтығы, қабылдау түрі, коммерциялық маңызы, орындау технологиясы, ойын-сауық түрі, туристік ұйым үшін маңыздылығы мен мәні және т. б.
Н.И. Гаранин және И. и. Булыгина ұсынған жіктеулердің біріне сәйкес [12, б. 127] туристік анимация жалпы саяхат бағдарламасындағы анимациялық бағдарламалардың маңыздылығы, басымдылығы және көлемі бойынша үш негізгі түрге бөлінеді:
Анимациялық туристік маршруттар - бір анимациялық бағдарлама үшін мақсатты туристік сапарлар немесе әр түрлі географиялық жерлерде жүзеге асырылатын бір анимациялық қызметтен (бағдарламадан) екіншісіне көшу түрінде кеңістікте орналастырылған үздіксіз анимациялық процесс. Бұл жағдайда анимациялық бағдарлама физикалық көлемде ғана емес, сонымен бірге психикалық күштерді ынталандыратын "рухани" қызметтер пакетінде мақсатты, басым және басым болып табылады. Мұндай анимациялық бағдарлама туристік өнімдегі баға факторы болып табылады. Әдетте бұл бағдарламалар бір рухани қызығушылықпен (кәсіби, хобби) біріктірілген жеке адамдарға немесе біртекті туристік топтарға арналған.
Бұл түрге анимациялық бағдарламалардың түрлері кіреді: мәдени-танымдық және тақырыптық; фольклор, әдебиет, музыка, театр, өнер тарихы, ғылыми, фестиваль, карнавал, спорт. Немесе, мысалы, әртүрлі елдерде орналасқан казино орталықтарында казино ойындарын ұнататындар үшін ұйымдастырылған туристік сапарлар.
Қосымша анимациялық қызметтер - ауа-райы қолайсыз болған жағдайда (спорттық және әуесқой турларды ұйымдастыру кезінде, жағажай курорттарында), тау шаңғысы курорттарында қардың болмауы және т. б. турпакетте айтылған негізгі туристік қызметтерді технологиялық үзілістерде (кеме, пойыз, автобус, қонақ үй, вокзал және т. б.) өткізуге байланысты технологиялық үзілістерде "қолдауға" арналған анимациялық бағдарламалар.
Қонақ үй анимациясы - тураниматордың туристпен жеке адами байланыстарына, адамның жақындығына, туристік кешеннің анимациялық бағдарламасы ұсынатын ойын-сауыққа аниматор мен туристің бірлескен қатысуына негізделген, қонақ үй қызметінің жаңа философиясын жүзеге асыруды, қызмет көрсету сапасын арттыруды, туристердің демалысқа қанағаттану деңгейін арттыруды мақсат ететін және қонақүйдің маркетингтік Стратегиясында басты тартымды қызметтердің бірі ретінде пайдаланылатын кешенді рекреациялық қонақ үй қызметі.
Туристік анимацияның сәл өзгеше типологиясын Л.В. Курило анимацияның барлық түрлеріне "сауықтыру" префиксін қосады, осылайша анимацияның сауықтыру және сауықтыру функцияларын орындайтындығын баса айтады [33]. Тиісінше, анимацияның әр түрінің мақсатты параметрлері туризм және туристік жарыстар, спорттық жарыстар мен спорт, ойын-сауық іс-шаралары, танымдық және экскурсиялық іс-шаралар болады.
А. С. Кусковтың классификациясы туристік анимацияны қарым-қатынас, қозғалыс, мәдениет, шығармашылық, жағымды ойын-сауық, ойын-сауықтағы нақты туристік қажеттіліктерді қанағаттандыру тәсілі ретінде түсінуге негізделген [34]. Бұл қажеттіліктердің ауқымы өте кең, өйткені демалуға баратын адамдар бұл ұғымға мүлдем басқа мағына береді, атап айтқанда: кейбіреулер үшін демалу - саяхат, басқалары үшін - кітап оқу, үшіншісі - орманда серуендеу, төртіншісі - балық аулау және т. б. Осы сұранысқа сәйкес, автордың пікірінше, туристік қызмет көрсету тәжірибесінде туристердің (демалушылардың) әртүрлі қажеттіліктерін қанағаттандыратын анимацияның келесі түрлері дамыды):
Қозғалыстағы анимация - қазіргі заманғы адамның қуаныш пен жағымды тәжірибелермен үйлесетін қозғалыс қажеттілігін қанағаттандырады.
Тәжірибе арқылы анимация - қарым-қатынас, ашылулар кезінде, сондай-ақ қиындықтарды жеңу кезінде жаңа, белгісіз, күтпеген сезім қажеттілігін қанағаттандырады.
Байланыс арқылы анимация - жаңа адамдармен қарым-қатынас жасау, адамдардың ішкі әлемін ашу және қарым-қатынас арқылы өзін-өзі тану қажеттілігін қанағаттандырады.
Седация арқылы анимация - адамдардың күнделікті шаршаудан тыныштандыру, жалғыздық, табиғатпен байланыс арқылы психологиялық жеңілдету қажеттілігін қанағаттандырады.
Мәдени анимация - елдің, аймақтың, қаланың мәдени-тарихи ескерткіштері мен заманауи мәдени үлгілеріне баулу арқылы адамдардың тұлғаның рухани дамуына деген қажеттілігін қанағаттандырады.
Шығармашылық анимация - адамның шығармашылыққа деген қажеттілігін қанағаттандырады, өзінің шығармашылық қабілеттерін көрсетеді және бірлескен шығармашылық арқылы жақын адамдармен байланыс орнатады.
Демалу кезінде адамға белгілі бір дәрежеде бағдарламалық анимациялық әсер оның денсаулығын сақтауға және қалпына келтіруге ықпал етеді: соматикалық, физикалық, психикалық, моральдық. Бұл компоненттер, автордың пікірінше, туристік анимацияның бағыттары мен бағдарламаларының тиісті шартты типологиясын анықтайды:
* туристік-сауықтыру анимациясы - анимациялық бағдарламалардың спорттық бағыты (спорттық, спорттық-сауықтыру, спорттық-ойын-сауық бағдарламалары);
* ойын-сауық-сауықтыру анимациясы - анимациялық бағдарламалардың мәдени-демалыс бағыты (ойын-сауық, ойын-сауық, шытырман оқиғалы-ойын бағдарламалары));
* танымдық - сауықтыру анимациясы - танымдық, спорттық-танымдық, мәдени-танымдық, экскурсиялық, оқыту, әуесқойлық және шығармашылық-еңбек бағдарламалары;
* кешенді анимация - біртекті бағдарламаларға негізделген аралас бағдарламалар.
Осылайша, туристік қызметте қолданылатын анимациялар мен анимациялық бағдарламалардың түрлері әртүрлі екеніне көз жеткіздік. Жыл сайын туристік кешендерде болу кезінде туристердің көңіл көтеру әдістері мен әдістерінің саны артып келеді. Қазіргі уақытта ең танымал ойын-сауықтардың жүзден астам түрі белгілі, бірақ ұйымдастырушылардың қиялы мен техникалық прогресінің арқасында жаңалары пайда болуда.
Айта кету керек, нақты анимациялық бағдарламалар көбінесе күрделі, ал анимацияның жекелеген түрлері анимациялық бағдарлама болып табылатын ғимараттың кірпіштері сияқты бағдарламалардың құрамдас элементтері болып табылады. Әдетте, анимациялық бағдарламалар таза ойын-сауық іс-шараларымен қатар түрлі спорттық ойындар, жаттығулар мен жарыстар, шоулар мен костюмдер, экскурсиялық бағдарламалар кіреді. Бұл комбинация анимациялық бағдарламаларды қаныққан, қызықты және денсаулыққа пайдалы етеді, сондықтан олардың өзара байланысы туристік кешендер клиенттерінің қалпына келтіру - сауықтыру және ойын-сауық әсерін қамтамасыз етеді.
1.3 Анимациялық туристік қызметті аймақтық модельдеу
Анимациялық бағдарламаның белгілі бір түрін таңдау көптеген факторларға байланысты: туристік кешеннің материалдық-техникалық базасының мүмкіндіктері, оның орналасқан жері және инфрақұрылымның болуы, демалушылар контингенті, анимациялық қызмет қызметкерлерінің кәсіби дайындық деңгейі және басқалары.
Шетелде туристік анимациялық қызмет курорттық аймақтарда ең дамыған, онда туристік саяхаттардың тартымдылығы мен демалу сапасын арттыруға ықпал етеді, әсіресе Түркия курорттарында[57, 137 б.]. Бүкіл әлемнің курорттық аймақтарында демалушылардың бос уақытын ұйымдастырудың ерекше рөлі бар: ойын іс-шаралары, белсенді жарыстар, түрлі шоулар мен мерекелер және т.б. шетелдік курорттардағы анимациялық сектордың негізгі қызметі ересектер мен балаларға арналған тегін анимациялық қызметтердің ассортиментін қамтитын күнделікті ойын-сауық бағдарламалары болып табылады.
Туристік саласы сәтті дамып келе жатқан елдердің тәжірибесін талдау орналастыру объектісіндегі күнделікті анимация бағдарламасы, әдетте, мыналарды қамтитынын көрсетеді:
1) ересектерге арналған спорттық ойындар мен жарыстар (жағажайдағы немесе бассейндегі аэробика, волейбол, су добы, дартс, армрестлинг, үстел теннисі, садақ пен пневматикалық тапаншадан ату және т. б.);
2) балалар бағдарламалары (балалар қалашығы мен бассейндегі ойындар мен байқаулар, кешкі ойын-сауық бағдарламалары, тақырыптық мерекелер);
3) кешкі шоу-бағдарламалар (шоу-конкурстар, ойын шоулары, күлкілі шоулар, дискотекалар, эстрадалық ұжымдардың өнер көрсетулері, көркем өнерпаздық, тақырыптық кештер өткізу - 80-ші жылдардағы диско, жанды музыка және т.б.) [34, 125-бет].
Сонымен қатар, шетелдік курорттардың аумағында арнайы балалар клубтары құрылады: 3 жастан 12 жасқа дейінгі балаларға арналған "мини" және 12-15 жас аралығындағы балаларға арналған "жасөспірім", онда ата - аналар балаларын тәжірибелі аниматорлардың бақылауымен бір күнге қалдыра алады (әдетте педагогикалық білімі бар) [35, 231 бет].
ҚР туристердің орналасуы мен демалу орындарында сәл өзгеше көрініс байқалады. Бос уақытты ұйымдастырудың ең дәстүрлі түрлері спорттық-бұқаралық жұмыс, экскурсиялық жұмыс, кинофильмдер көрсету, демалыс кештерін өткізу болып табылады.
Алайда, соңғы жылдары ҚР, әсіресе оның аймақтарында анимациялық бағдарламаларды модельдеудің негізі оның тарихи мұрасында көрсетілген аймақтың мәдени әлеуеті сияқты факторға айналуда. Бірегей тарихи объектілердің болуы өңірдегі туризмнің табысты дамуына, туристік ағындардың ұлғаюына себепші болады. Демалысты басқа халықтың тарихы мен мәдениетін білумен үйлестіру туристік анимациялық қызмет толық шеше алатын міндеттердің бірі болып табылады.
Өңірлік бағдарламаларға туристік тартымдылықты өзінің көрермендері мен қатысушылары бар, белгілі бір дәстүрлі өмір салтын ұстанатын және аймақтың туристік және мәдени өмірінде маңызды болып табылатын фольклорлық сипаттағы анимациялық бағдарламалар береді. Салттық бағдарламалардың болашағы зор, өйткені ұлттық дәстүрлерге баулу арқылы оны ұйымдастыратын белгілі бір аймаққа қызығушылық пайда болады.
Әр түрлі дереккөздерде (брошюраларда, оқулықтарда, сайттар мен форумдарда) жекелеген аймақтарда туристік агенттіктер ұсынатын және жүзеге асыратын инновациялық, туристер арасында танымал анимациялық бағдарламалар ретінде сипатталған.
Жалпы алғанда, белгілі бір назар аударуға лайық, бұқаралық, соның ішінде отбасылық демалыс орындарындағы анимациялық іс-шаралардың мысалдарына қарамастан, мұндай тәжірибе әлі де жаппай бола алмады деп қорытынды жасауға болады. Демалушыларға негізінен спорттық және үстел ойындары, экскурсиялар, қорытпалар, дискотекалар сияқты ойын-сауық қызметтерінің стандартты тізімі ұсынылады. Іс жүзінде анимацияда ойын формалары мен театрландырылған қойылымдар қолданылмайды.
1.4 Туристік кешендегі анимациялық қызмет технологиясы
Анимациялық бағдарламаларды құрудың технологиялық процесі. Анимациялық бағдарлама-бұл ортақ мақсат немесе туристік, дене шынықтыру-сауықтыру іс-шараларын өткізу жоспары, мәдени-көпшілік, танымдық және әуесқойлық сабақтар.
Технология деп аниматордың жұмыс әдістерінің жиынтығын түсіну керек,
бұл жұмысты ұйымдастыру, құралдар мен құрылғыларды пайдалану.
Анимациялық бағдарламаларды құру және іске асыру технологиясы күрделі және жан - жақты процесс болып табылады, өйткені ол келесі мәселелерді шешеді: анимациялық бағдарламаларды құру, бағдарламаның құнын экономикалық есептеу, бағдарламаларды жарнамалау, оларды жүзеге асыру және соңында талдау арқылы бағдарламаланған анимациялық іс-шараларды шығармашылық түрде жүзеге асыру. Бұл технологиялық процесс барлық компоненттер өзара әрекеттесетін тұтас жүйе болып табылады.
Анимациялық бағдарламаны қалыптастыру кезеңінде оны ұйымдастырушылар алдымен мыналарды білуі керек:
* Мақсатты аудитория дегеніміз не (анимациялық кім үшін жасалады
бағдарлама)?
* Анимациялық бағдарламаның негізі (негізгі идея,
мақсат қою)?
* Анимациялық оқиғаны қалай құруға болады (технологиялық тапсырмалар мақсатқа жету үшін оларды шешу жолдары)?
Жүйе ретінде анимациялық бағдарламаларды құру және іске асыру технологиясы бірнеше өзара байланысты ішкі жүйелерден тұрады (сурет. 2.2): ұйымдастырушылық кіші жүйе-анимациялық команданың, экономикалық, техникалық, жарнамалық бөлімдердің бірлескен қызметін ұйымдастыру; нұсқаулық-әдістемелік кіші жүйе-іс-шаралар сценарийлерін құру және өңдеу, экскурсия мәтіндерін әзірлеу, спорттық ойындар мен жарыстарды іріктеу, тәжірибені жалпылау негізінде әдістемелік ұсынымдарды әзірлей отырып, жорықтар бағыттарын жасау; режиссерлік кіші жүйе-рөлдерді бөлу, дайындық жоспары, қойылым;
Техникалық Ішкі жүйе - анимациялық іс-шаралар, реквизиттер, декорациялар, жарықтандыру,музыкалық сүйемелдеу, костюмдер және т. б. үшін алаңды (сахнаны) дайындау.
Өкінішке орай, бірнеше туристік және медициналық мекемелер толыққанды анимациялық қызметті құруға мүмкіндік алады. Олардың көпшілігінде бір немесе екі адам бірден анимациялық қызметтің барлық бөлімдеріне жауап береді: олар ән айтады, би билейді, спорттық жарыстар өткізеді, өздерін жергілікті радио арқылы жарнамалайды және т.б. қазіргі туристік мекемелердегі мұндай еңбекті ұйымдастыру қазірдің өзінде қолайсыз және кез-келген сауатты менеджер үшін бұл түсінікті. Мәдени-техникалық жарақтандырудың жоғары деңгейі, қазіргі заманғы анимациялық технологияларды, ұйымдастырудың нысандары мен әдістерін пайдалану және жоғары көркемдік деңгей қазіргі заманғы анимациялық қызметтің тән белгілері болуы керек.
Анимациялық бағдарламаның сапасы, әдетте, қызықты режиссерлік табылыстармен, анимациялық бағдарламаларды әзірлеу мен іске асырудағы сценографиялық, музыкалық, пластикалық, сөйлеу, жарық техникасының бай арсеналымен байланысты.
Осыдан барлық деңгейдегі аниматорлардың кәсібилігі мәселесі қисынды. Қазіргі заманғы клубтар, орталықтар, қонақ үйлер, мамандандырылған саябақтар мен лагерьлер бос уақытты ұйымдастырушыларға мұқтаж, олар оны жоспарлай, адамдармен сөйлесе алады, тұтынушыға қызықты, қызықты анимациялық бағдарламалардың үлкен таңдауын ұсынады.
2. Ойын туризмі анимациялық қызметтің тиімді түрі ретінде
2.1. Қонақ үй анимациялық қызметтерінің персоналына сипаттама.
Демалушы үшін көңіл көтеру қажеттілігі дәмді және әртүрлі тағамдардан және жайлы және жайлы бөлмеден кейін үшінші орында. Сондықтан анимация қонақ үй құрылымындағы басты орындардың бірін алады және басқалармен тығыз байланысты және үлкен мәнге ие жеке қызмет болып табылады.
Туристік кешен қызметінің құрылымы мен кадрлық құрамы оның мөлшері мен түріне, техникалық анимациялық жүйелердің функционалды мақсаты мен номенклатурасына, географиялық орналасуына, анимация тұжырымдамасы мен бағдарламаларына және басқа факторларға байланысты.
Өз кезегінде, анимациялық басқарудың тиімді ұйымдық құрылымын қалыптастыру туристік кешеннің бас аниматорының маңызды міндеттерінің бірі болып табылады. Оның мөлшеріне байланысты анимациялық қызметтің әртүрлі (көп немесе аз тармақталған) ұйымдық құрылымдары мүмкін -- бөлімдер. Қонақ үй кәсіпорнының анимациялық қызметінің ең көп таралған құрылымы 2.1-суретте көрсетілген.
Сурет 2.1. Қонақ үй кәсіпорнының анимациялық қызметінің құрылымы
Ескерту - әдебиет негізінде жасалынған[2]
Демалушылармен үнемі байланыста болатын анимациялық қызметтің міндеті, оның нәтижелері демалыс туралы жалпы пікірге айтарлықтай әсер етеді. Дәл осы байланыстың арқасында қонақ үйде тұрақты клиенттердің белгілі бір пайызы болуы мүмкін. Бұл пайызды арттыруға тырысатын қонақ үйлер, негізінен отбасылық қонақ үйлер, жыл сайын анимациялық топтың құрамын өзгертпеуге тырысады, оның жұмысын жақсартады.
Демалушылармен тікелей жұмыс істеуден басқа, анимациялық команда туристік кешеннің жарнамалық қызметіне қатыса алады: роликтерге түсіп, буклеттер жасай алады. Кейде анимация қызметіне ақпараттық топтар - туристік фирмалар өкілдері үшін қонақ үйге экскурсия жүргізу тапсырылады.
Қызмет көрсетудің жоғары стандартын сақтау үшін қонақ үй өз жұмысынан ләззат алатын білімді, талантты, адал және тәртіпті аниматорларды қажет етеді. Аниматорлар демалушылардың көңіл-күйін орнатады, олар қонақтармен көп байланысады, қонақтармен болған іс-шараларда шешуші рөл атқарады, ойын-сауық бағдарламаларының жетекшісі болып табылады, ләззат, қуаныш, достық және қонақтардың белсенділігі үшін жауап береді.
Барлық қонақ үйлердегі аниматорларға қойылатын жалпы талаптар: отбасылық атмосфераны, қуаныш пен достық атмосферасын құру мүмкіндігі; достық пен күлімсіреу; кез-келген қонақпен қарым-қатынас жасау мүмкіндігі; бос уақыттың барлық тәсілдерін білу; ағылшын және неміс тілдерін жақсы білу; жақсы білім, адалдық, тәртіптілік, сенімділік, талант; командада жұмыс істеу қабілеті; жұмыс өзгерген кезде әртүрлі қонақ үйлердің әртүрлі анимациялық тұжырымдамаларына қабілеттілік; жұмыс көңілді болуы керек; 30 жастан кіші (жалғыз немесе тұрмысқа шықпаған); алкоголизммен және есірткіні қолданумен ауырмайтын; психикалық және физикалық денсаулық, созылмалы аурулардың болмауы, күн аллергиясының болмауы.
Соңғы талап маңызды болып табылады, өйткені қонақ үйдегі қарапайым аниматордың жұмыс күні таңғы 8-ден түнгі сағатқа дейін созылады және көптеген функцияларды орындаудан тұрады.
Аниматордың жұмысы, егер оны өнім бойынша ажырататын болса, Жаңа идеалды еңбек өнімдерін (бағдарламаларды), халыққа қызмет көрсетудің жаңа технологияларын құрастырады, сондықтан оны адам қызметінің өндірістік емес саласына жатқызу керек (1-кесте).
Кесте 1 - Тураниматордың трудограммасы
Аниматорлық қызмет сипаттамасы
Тураниматор жұмысының сипаттамасы
1
2
Мамандықтың мақсаты, оның қоғамдағы рөлі
Бос уақытты ұйымдастыру, бос уақыт бағдарламаларын құру және жүзеге асыру
Кәсіби таралуы (кәсіптік типтік мекемелер)
Қонақүйлер, туристік орталықтар мен туристік кешендер, жазғы және қысқы демалыс лагерлері, туроператорлар, туристік фирмалар мен экскурсиялар, жас туристерге арналған бекеттер, туристік клубтар және т.б.
1-кестенің жалғасы
1
2
Кәсіби білім
Біліктілік талаптарында көрсетілген
Кәсіби дағдылар
Біліктілік талаптарында көрсетілген
Еңбек құралдары
Әдеттегі сценарийлер, бағдарламалар банкі бар компьютерлер; арнайы жабдық (спорттық туризмге, ойын-сауық іс-шараларына және т.б.)
Жұмыс жағдайы
Қызмет салаларына байланысты әр түрлі (мысалы, экскурсия кезінде - үй ішінде, көлікте, ашық жерлерде және т.б.). Алайда, түріне байланысты барлық туристік іс-шаралар адамдардың өмірі мен денсаулығы үшін жауапкершіліктің жоғарылау жағдайында өтеді
Еңбекті ұйымдастыру
Бос уақыт бағдарламаларын құру және жүзеге асыру, бос уақытты ұйымдастыру және өткізу, стандартты сценарийлер мен бағдарламалар банкін құру.
Еңбек өнімі (немесе оның нәтижесі)
Тұтынушының қажеттіліктерін толығымен қанағаттандыратын жеке немесе топтық демалыс бағдарламалары, бұл оны бағалау критерийі болып табылады
Кәсіби шеберліктің және біліктіліктің мүмкін деңгейлері
1 деңгей - анимациялық іс-шаралардың функционалдары (гидтер, топтық экскурсоводтар, экскурсоводтар, спорттық әуесқой туризм түрлері бойынша нұсқаушылар, әдіскерлер және т.б.). Функционерлер бағдарламада жоспарланған іс-шараларды жүзеге асырады.
2 деңгей - туристік іс-шараларды ұйымдастырушылар (митингілер, жорықтар, экскурсиялар, саяхаттар, жиындар, эстафеталар) осы іс-шаралардың сценарийлерін жасайды, оларды өткізуге байланысты бірқатар қызмет түрлерін жоспарлайды.
3 деңгей - маман менеджерлер туристік компанияның туристік қызметін басқарады, күрделі анимациялық бағдарламаларды құрайды.
1-кестенің жалғасы
Бұл мамандық өкілдерінің құқықтары: психологиялық және әлеуметтік қауіпсіздік, кәсіби ортада қолайлы микроклиматтың болуы, әлеуметтік кепілдіктер, еңбекақы мен демалыстың мөлшері және т.б.
Олар осы мамандарды еңбек нарығына енгізу барысында қалыптасатын болады.
Еңбек нарығында жоғары білікті мамандардың еңбегі болуы мүмкін.
Осы саладағы жоғары білікті мамандардың жұмысы ақылы болады, өйткені бұл үлкен күш пен жігерді, шығармашылық әлеуетті қажет етеді, адамдардың өмірі мен денсаулығы үшін жоғары жауапкершілікпен, тұрақты емес жұмыс уақытымен байланысты .
Туристік маусымдарға арнайы жүктеме түседі, сондықтан мұндай маманмен демалыс маусымаралық кезеңге жоспарлануы керек.
Осы мамандық өкілінің міндеттері
Кәсіби этикалық стандарттарды сақтау, қызметтік функционалдық міндеттерді орындау.
Бұл мамандықтың адамға жағымды әсері
Бұл мамандықта шығармашылық және ұйымдастырушылық қабілеттер толықтай жүзеге асырылуы мүмкін.
Мамандықтың жағымсыз жақтары
Осы мамандықтың пайда болу кезеңінде туристік операторлар интеллектуалды базаны қалыптастыра қойған жоқ: типтік сценарийлер мен бағдарламалардың банкі, демалушылармен жұмыс әдістері мен формаларының сипаттамасы, бос уақытты ұйымдастырудың отандық және шетелдік тәжірибесін қорыту.
Анимациялық қызметтің болуы қонақ үйдің мәртебесі туралы айтады. Шынында да, анимациялық команданың қалыпты және жемісті жұмысы үшін қонақ үйде кең және жайлы амфитеатр, оның барлық атрибуттары бар ойын алаңы болуы керек. Сондай - ақ материалдық базаны-костюмдерді, декорацияларды, спорттық және ойын мүкәммалын үнемі жаңартып отыру талап етіледі. Мұндай шығындар кез-келген қонақүйге қол жетімді емес, сондықтан анимациялық қызмет негізінен 4 және 5 жұлдызды қонақ үйлер құрылымында болады.
Соңғы жылдары туристік кешендердің көбеюі оның құрылымында анимациялық қызметтің болуына байланысты қызмет көрсету деңгейін көтеруге тырысуда. Шынында да, егер Қонақ жалпы демалысын көңілді және қызықты өткізсе, онда ол кейбір кемшіліктерге көз жұмуы мүмкін: ұшу және тұру кезіндегі қолайсыздықтар, ауа-райының нашарлығы және барда сүйікті табиғи шырынның болмауы және т.б., және, негізінен, бүкіл демалысты бұзуы мүмкін барлық кішкентай қолайсыздықтарды тегістеу үшін анимациялық қызмет жұмысқа кіреді. Қонақ үй анимациясын қонақ үйдің өзі, туркешен ұйымдастырады, қонақ үйде тиісті қонақжай, жайлы, достық атмосфера жасайды, туристердің физикалық және рухани дамуына, жағымды тәжірибелер арқылы эмоционалды байытуға деген қажеттіліктерін қанағаттандырады; анимацияның барлық түрлері мен формаларын қамтуға байланысты жан-жақты сипатқа ие; жақсы қарым-қатынас, жағымды жеке және бірлескен тәжірибелер, ойын-сауық үшін мүмкіндік жасайды; мобильді, еркін, жақын, әсер ететін, сенімді, өйткені туристің қонақ үйде ұзақ өмір сүруіне,; бұл тұрақты сипатқа ие, туристпен күнделікті байланыс, олардың балама тілектерін ескеруге, қолайлы форманы таңдауға, топ пен жеке ерекшеліктерді ескеруге мүмкіндік береді; әсіресе жақсы техникалық жабдықтармен өте оңай ұйымдастырылған.
Сонымен қатар, қонақ үйде, туркомплексте белгілі бір бағдарламаларда, белгілі бір уақытта, белгілі бір жағдайларда қонақ үй қызметкерлерін (әсіресе байланыс қызметі) анимациялық бағдарламаларға тартуға болады, бұл оларға ерекше дәм мен достық қонақжай сипат береді. Қонақ үй анимациясының қонақүй, туркомплекс үшін маңызы-туристердің қонақ үй қызметіне қанағаттану дәрежесін жоғарылату, қонақ үй қызметінің күрделілігі мен сапасын арттыру, нәтижесінде қонақ үйдің имиджін көтеру, маусымнан тыс уақытта белсенді туристік маусымды кеңейту, талантты қонақ үй тураниматорларының кәсіби, зияткерлік, тиімді жұмысының нәтижесінде қонақжайлылық кәсіптерінің беделін көтеру. Туристік қонақ үй анимациясы-бұл құтқарушы таяқша, қолайсыз ауа-райы жағдайында (суық желді теңіз, шаңғы курортында қарсыз қыс), көліктің кешігуі және басқа да апаттар кезінде қонақжайлылықтың жалғыз құралы.
Рекреациялық қызметтегі туранимацияның мемлекеттік (халықтық-шаруашылық) және әлеуметтік әсері тікелей және жанама түрде жылына жүздеген миллион доллармен көрсетіледі, тиімді демалу нәтижесінде ұлтты сауықтыру әсерімен анықталады және мыналардан тұрады:
1. ауруханаларда және емханаларда болуды қысқарту есебінен жұмыс уақытын үнемдеу және ауруханалық қызмет көрсетуге, емханаларға баруға шығындарды азайту,
2. сырқаттанушылықтың алдын алу есебінен еңбекке уақытша жарамсыздықты қысқарту,
3. еңбек өнімділігін ұлғайту және еңбекке қабілетті жастағы халықтың өлімін азайту есебінен өндіріс көлемі мен ұлттық табыстың өсуі.
Аниматорларға қойылатын біліктілік талаптары.
Объект адам болып табылатын және оның қажеттіліктерін қанағаттандыратын қызмет көрсету саласындағы кәсіпорындардың алдында тұрған басты проблемалардың бірі-жұмыс істейтін жұмысшылардың жұмысын тиімді ұйымдастыру және олардың біліктілік деңгейі.
Ең алдымен, тураниматор міндетті түрде келесі жеке қасиеттерге ие болуы керек: әдептілік, туылған көшбасшының сапасы, шыдамдылық, жауапкершілік, ақыл-ой, сонымен қатар актерлік қабілет.
Егер тураниматордың еңбегін мазмұн тұрғысынан қарастыратын болсақ, онда бұл жоғары біліктілік пен білімді қажет ететін еркін, шығармашылық еңбек, оны кәсіби қызметтің негізгі түрлерін, жеке тұлғаның қажетті қасиеттерін және осы саланың мамандарына қойылатын негізгі біліктілік талаптарын қамтитын туранимация маманының моделі дәлелдейді.
Кесте 2 - Туранимация маманы моделі
Кәсіби қызмет түрлері
Тұлғалық қасиеттер
Әрбір қызмет түрі үшін арнайы білім мен дағды
1
2
3
Әуесқойлық спорт және туризм қызметі
Туа біткен көшбасшының қасиеттері, тапқырлығы, байқампаздығы
Білімдер:
- спорттық туризмдегі отандық және шетелдік тәжірибе;
-спорттық туризм саласындағы кәсіби қызметтің ұйымдастырушылық құрылымы;
-спорттық туризм саласындағы әдістемелік жұмыстарды жүргізудің әдістері мен құралдары.
Дағдылар:
- спорттық және туристік шараларды ұйымдастыруға;
- осы саладағы соңғы жетістіктерді, сондай-ақ заманауи құралдар мен жабдықтарды кәсіби қызметте қолдануға;
-туристік демалыс бағдарламалары мен маршруттарын әзірлеу.
Дене шынықтыру-сауықтыру шаралары
Дене дайындығы, ептілік
Білімдер:
- жаппай сауықтыру жұмыстарының отандық және шетелдік тәжірибесі;
-кәсіби қызметтің ұйымдастырушылық құрылымы;
- дене шынықтыру-сауықтыру іс-шараларын ұйымдастыру әдістері мен құралдары.
Дағдылар:
-дене шынықтыру-сауықтыру шараларын ұйымдастыру;
- психологиялық-педагогикалық ғылымның және алдыңғы қатарлы тәжірибенің қазіргі жетістіктері тұрғысынан жеке және топтық дене шынықтыру және халықтың бос уақыттарын бос уақытты өткізу бағдарламаларын әзірлеу.
1
2
3
Көңіл көтеру және ойын-сауық қызметі
Көпшілдік, шеберлік, эмоционалдылық
Білімдер:
-туранимация, театр өнері, режиссура және басқа да арнайы пәндер негіздері;
-кәсіби қызметтің ұйымдастырушылық құрылымы; дағдылар:
- ойын-сауық іс-шараларын ұйымдастыруға;
- демалыс, валеология, туранимация туралы білімдерін практикада қолдану;
- халыққа арналған ойын-сауық бағдарламаларын әзірлеу және жүзеге асыру.
Танымдық-экскурсиялық және білім беру анимациясы
Есте сақтау, эстетикалық талғам, зеректік
Білімдер:
- әлемдік және көркем мәдениеттің тарихында;
- экскурсиялар, дінтану және өлкетану;
- экскурсиялық туризм және музей қызметі саласындағы кәсіби қызметтің ұйымдастырушылық құрылымы мен мазмұны.
дағдылар:
-экскурсиялық қызметтің жалпы және нақты мақсаттары мен міндеттерін жеке тұлғаның үйлесімді дамуының ажырамас бөлігі ретінде анықтау;
- агент-оператор және әдістемелік-экскурсиялық қызметті жүзеге асыруға;
-маркетингтік зерттеулер жүргізу;
- мұражай-экскурсиялық қызмет циклдарын жобалау;
- туристік-экскурсиялық іс-шаралардың бағдарламасы.
Ескерту - әдебиет негізінде жасалынған[2]
Кәсіби қызметтің мотивтері, анимация саласындағы маманның мотивтері күрделі психологиялық құбылыс болып табылады, оның құрамдас бөліктері:
* мәдениетті дамытуда, адамдардың мәдени демалысы үшін жағдай жасауда өз еңбегінің қоғамдық пайдалылығы мен маңыздылығын ұғыну;
* шығармашылық қанағаттану жағдайы, сәттілік қуанышы:
* адамдармен бірге болуға деген ұмтылыс, оларды анимациялық әрекеттің шығармашылық процесінде жетелеу;
:: ұмтылысын атқаруға көшбасшы топ демалушылар кезінде бос уақытын ұйымдастыру, әрдайым ақыл, түсіну, өзіне керекті адамдарға.
Аниматор-маманның кәсіби қызметінің мақсаты адамның рухани-адамгершілік құндылықтарын, оның эмоционалды-эстетикалық, интеллектуалдық әлеуетін қалыптастыру, бос уақыт жағдайында шығармашылық қабілеттерін дамыту қажеттілігінен туындайды.
2.2 Туризмдегі ойын қызметін ұйымдастыру және оның әдістемесі
Әр түрлі бағыттағы, бірақ әрқашан басты мақсатқа - ойын-сауыққа, адамның физикалық және моральдық әлеуетін қалпына келтіруге және дамытуға бағытталған көптеген ойындар бар. Классикалық нұсқада туристік ойын бағдарламалары демалушылардың жақсы көңіл-күйін қалыптастыруға бағытталған ойын-сауық ретінде қолданылады. Сондықтан анимациялық бағдарламаны ойындарды дайындау және өткізу әдістемесін меңгерген тәжірибелі аниматор мұқият ойластырып, әзірлегені өте маңызды.
Сонымен қатар, аниматор психология және педагогика саласында кең білімге ие, көпшіл, көңілді, жігерлі болуы керек; ұйымдастырушылық және көркемдік қабілеттерге ие болуы керек. Жоғары қарым-қатынас мәдениеті, шығармашылық қиял; жанжалды жағдайларды шеше білу, өз эмоцияларыңызды уақытында ұстап тұру.
Аниматор үшін арсеналда ойындар картотекасы болуы керек, оның ресурстары әмбебап болуы керек, өйткені жоғарыда айтылғандай, анимациялық бағдарламада ұйымдастырылған ойындар да, стихиялық ойындар да болуы мүмкін, дәл қазір демалушылар үшін қажет. Осыған байланысты аниматор қалыптасқан жағдайды тез шарлай алуы керек және анимациялық ойын-сауық бағдарламасы кезінде жағдайлардың өзгеруіне тез жауап беруі керек.
Туристік анимациялық іс-шаралар тәжірибесінде сәтті қолданылатын ойындардың ішінде мыналарды атауға болады.
Спорттық ашық ойындар. Бұл санға әртүрлі жарыстар, спорттық жарыстар, мысалы, әйгілі "Форт Баярд"ойынына ұқсас жарыстар кіреді.
Үстел ойындары: шахмат, дойбы, лото, нарды, бильярд. Бұл топқа логикалық ойлауды дамытатын ойындар кіреді: анаграммалар, палиндром, Бурим.
Музыкалық және әдеби ойындар - "Әуенді тап", "Кароке-күрес" сияқты конкурстар.
Ойындардың бұл нұсқалары демалушылармен тәуелсіз ойын бағдарламасы түрінде де, кез-келген ойын-сауық құрылымында да қолданыла алады.
Халықтық театрлық мерекелер мен рәсімдер. Біздің еліміздің аумағында ең көп кездесетін театрландырылған мерекелер.
Арнайы әдебиеттерде туристік және экскурсиялық қызметтің инновациялық әдістері деп аталатын ойындар өте танымал [29].
Түрлі мұражайлар мен туристік фирмалар өткізетін этнографиялық ойын жиындары. Ыңғайлы жағдайда, көбінесе шай ішумен, мұндай театрландырылған экскурсияға қатысушылар мұражай экспонаттарының, айналалардың көмегімен ежелгі жағдайға енеді.
Ертегі ойыны. Жақында балалар ертегілерін сахналауға байланысты көптеген экскурсиялар пайда болды. Әрине, мұндай шоулар балаларға арналған. Шығармашылық және білім беру процесінің нәтижесінде әртүрлі халықтардың мәдениеттерін бағалай және құрметтей алатын кең көзқарастағы заманауи адамның дамуы үшін негіз қалыптасады. Бұл қасиеттер үйлесімді мәдени тұлғаның эстетикалық тәрбиесінің негізі болып табылады.
Кейде "Өткенге саяхат" жобасы кеме экскурсиясының құрамдас бөліктерінің біріне айналады. Бұл жағдайда гидтің әңгімесі кезінде қатысушылардың назарын жақын жағалауда болып жатқан оқиғаларға - соғысушы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz