Гипокинезияның жүрек қан тамырына әсері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Гипокинездің ағзаның функционалды жағдайына әсері

Мазмұны:
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1-ТАРАУ ГИПОКИНЕЗИЯ ЖӘНЕ ГИПОДИНАМИЯ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК
1.1 Гипокинезия және гиподинамия ұғымы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... 5
1.2 Гиподинамияның пайда болу себептері және денсаулыққа тигізетін әсері ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
1.3 Гипокинезияның пайда болу себептері және денсаулыққа тигізетін әсері ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
II-ТАРАУ ДЕНЕ ҚИМЫЛЫНЫҢ КЕМДІГІНЕН (ГИПОКИНЕЗИЯ) ПАЙДА БОЛАТЫН АУРУЛАР
2.1 Гипокинезияның тыныс алу жүйесіне әсері ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .16
2.2 Гипокинезияның жүрек қан тамырына әсері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
2.3 Гипокинезияның бұлшықет жүйесіне әсері ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ..24
2.4 Гипокинезияға қарсы амалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 5
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...28

Кіріспе
Адамның физикалық белсенділігінің маңыздылығы әсіресе қазіргі қоғам жағдайында, ғылыми-техникалық революция процесі өндірісте де, күнделікті өмірде де физикалық энергияны тұтынуды барынша үнемдеуді тудырады. Қазіргі заманғы ғылым мен техника жетістіктерін (көлік, электр энергиясы, су құбыры, газ, көтергіш механизмдер, өндірісті автоматтандыру және механикаландыру) күнделікті пайдалану адамның дене жүктемесін едәуір азайтып, оны отырықшы өмір салтына айналдырады.
Қазіргі өмір жағдайында физикалық белсенділіктің төмендеуі, әр түрлі функциялардың нашарлауына және адам ағзасының жағымсыз жағдайларының пайда болуына әкеледі.
Зерттеу тақырыбының өзектілігі:
Қазіргі уақытта адамның және ең алдымен сау адамның қозғалыс белсенділігін шектеу мәселесі қызығушылық тудыруда. Және бұл әбден түсінікті. Бұлшықет кернеулеріне байланысты айтарлықтай күш қолданумен байланысты және шыдамдылықты қажет ететін барлық жұмыс түрлері біртіндеп жоғалады. Қоғамдық және жеке көліктің таралуы бұлшықет күшінің жалпы мөлшерін үнемі төмендетеді. Мұның бәрі денені бұлшықет күшінен айырады. Бұлшықет функциясының шектелуі белгілі бір дәрежеде дамыған елдердегі қазіргі адамның өмір сүру режимінің тән ерекшелігіне айналады.
Қазіргі еңбек сипатындағы әдеттегі өзгеріс физикалық жұмыста салыстырмалы түрде кішкентай бұлшықет топтарын қолдану болып табылады. Ауыр бұлшықет күштерін ауыстыру немесе оларды шектеу тек өндіріс саласына ғана емес, сонымен қатар қазіргі адамның өміріне де қатысты. Прогрестің қазіргі тенденциясы жүйелі бұлшықет белсенділігі көлемінің күрт төмендеуіне, бұлшықет функциясының қарқындылығының төмендеуіне әкеледі. Осылайша, қозғалыс белсенділігі мен физикалық белсенділіктің төмендеуі гипокинезиясының дамуы - бұлшықет күшінің төмендеуі маңызды және жаппай өзекті мәселелер туындайды.Қозғалыс белсенділігінің төмендеуі студенттер арасындағы гипокинездің алдын-алу мәселесін тудырды.
Зерттеу мақсаты: Адам ағзасына Гипокинезия салдарынан ағзаның функциональдық жағдайының өзгеруі деген тақырыпты зерттей отырып, бұл аурудың қазіргі заманда қаншалықты күрделі мәселеге айналып отырғанын және ағзаның вегетативті жүйесі, жүрек қан тамыр, тыныс алу, бұлшықет жүйесін тигізетін зардабы, сонымен бірге гипокинезияға амалдар аурудың алдын алу жолдарын қарастыру.
Зерттеу міндеттері:
Гипокинезияның ағзаға тигізетін әсерін анықтау;
Гипокинезияның алдын-алу амалдарын зерттеу;
Зерттеулер нәтижесінде қорытынды шығару.
Зерттеу объектісі- Қозғалыс белсенділігінің төмендігінің адам ағзасының бұлшық ет жүйесіне, тыныс алу жүйесіне, жүрек қан тамыр жүйесіне әсері.
Зерттеу пәні- Физикалық даму негізі, ағзаның функцинальдық жағдайы.
Зерттеудің теориялық маңыздылығы: Гипокинез туралы түсініктер негізі адам баласының салауатты өмір салтының алдын-алу негізі болып табылады.
Курстық жұмыстың құрылымы: Кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1-ТАРАУ ГИПОКИНЕЗИЯ ЖӘНЕ ГИПОДИНАМИЯ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК
Гипокинезия және гиподинамия ұғымы
Соңғы кездері адам өзінің еңбек және тұрмыс қажетіне бұлшық ет жұмысын аз пайдаланады. Сондықтан организм тіршілігінде гиподинамия, яғни денеге аз күш салу және гипокинезия, яғни аз қозғалу жиі кездесетін болды.
Гиподинамия мен гипокинезия адам организміне бірте-бірте қауіпті жағдай тудырады. Сондықтан оның тигізетін әсерін әрқайсымыздың білгеніміз жөн. Гиподинамия созылмалы және жіті деп бөлінеді. Сондай-ақ бүкіл организмнің қозғалыс әрекетінің жаппай ішектелуін жалпы гиподинамия, ал жеке бұлшық ет қимылының шектелуін жергілікті гиподинамия деп ажыратады.[1]
Созылмалы гиподинамияда еңбек пен тұрмысқа байланысты күнделікті қимыл-қозғалыс белсенділігі төмендейді. Бұл көбінесе аз қимылдайтын, отырып жұмыс істейтін кісілерде байқалады. Олардың организмінде мүшелер мен жүйелердің әрекеттік белсенділігі әлсіреп, реттеуші механизмдер нашарлайды. Сондықтан организмнің әр түрлі әсерлерге шыдамдылығы азаяды.
Қозғалыс белсенділігі көп жылдар бойы шектелсе, бұлшық ет талшықтарының атрофиясы туады. Ет талшықтары жіңішкеріп, гликоген мен энергия қоры азаяды, маймен қатпарланады. Қозғалыс әрекетінің күші мен төзімділігі кемиді, қимыл-үйлесім төмендейді, еттер тонусы әлсірейді. Осының салдарынан тұлғаның қалпы өзгеріп, ауырсыну синдромы пайда болады.
Гиподинамия зат алмасудың төмендеуіне жол ашады. Энергия шығыны азайып, тотығу реакциясының қарқыны мен ферменттердің белсенділігі нашарлайды, газ алмасу өзгеріске ұшырайды.
Адамдарда бұл жағдайда жүректің соғу күші әлсіреп, минуттық көлемі азаяды. Сондықтан жүректің өз көлемі кішірейіп, миокардта деструкциялық өзгерістер байқалалы. Қан тамырлары жүйесінде өзгерістер бола бастайды. Артерия тамырларының тонусы әлсіреп, қан қысымы төмендейді. Капиллярларда қан іркіліп қалады, сондықтан олардың қабырғасының су және электролиттік өткізгіштігі өзгереді. Осының салдарынан дененің кез келген жерінде су іркіліп, ісіктер пайда болады. Бұлшық еттер жиырылмағандықтан, лимфа ағысы тоқтап, тіндерге су жиналады.
Жүректін оң жақ жүрекшесінің жұмысы кемігендіктен, қуысты көктамырларда қысым артып, бауырға қан жиналып қалады. Ол бауырдағы зат алмасуды тежейді. Осыдан келіп, қан қысымының жоғарылауы ішектегі заттардың сіңірілуін, сөл бөлу қарқынын төмендетеді, сөйтіп ас қорыту әрекеті бұзылады.
Гиподинамия кезінде антидиурездік гормонның аз түзілуінен полиурия, яғни несептің көп шығуы байқалады. Сонымен қатар бүйрек шумақтарында қанның ағысы күшейіп, альдостерон сөлінің бөлінуіне демеуші рениннің түзілуіне кедергі келеді деген болжам бар.
Организм аз қозғалған жағдайда зат алмасудың барлық түрі өзгереді. Адамның құрсақ пен бел аймақтарында май қыртыстары пайда болады, дененің салмағы артады. Бұлшық еттер мен бауырдағы көмірсулардың қоры азаяды, белоктар мен тұздар көп ыдырайды. Калций алмасуы бұзылғандықтан сүйек жұқара бастайды. Дененің жалпы температурасы төмендейді.
Гиподинамия дененің қозғалысы мен вегетативті әрекеттердің өзара байланысына нұқсан келтіреді. Вегетативті өзгерістерге кезіккен жүйкенің орталық тонусы холинергиялық әсерленістің әлсіреуі және симпатикалық жүйке ықпалының күшеюі себепкер болады.[2]
Жіті гиподинамия қозғалыс белсенділігін күрт тоқтатқан адамдарда байқалады. Организмде ет-жүйке аппаратының жұмысы және оны вегетативтік жабдықтау, әсіресе афференттік серпіністер және эндокриндік ықпал жедел өзгереді. Өйткені бұлшық еттердің әрекеті және ішкі ағзалардың қызметі төмендейді. Әуелі орталық жүйке жүйесі зардап шегеді. Тамыр тонусы, зат алмасуы, жүйке орталықтарының өзара әрекеттесуі, ұйқы және тәбет бұзылады, жүрек аритмиясы пайда болады.
Клиникада гиподинамияны амалсыз және міндеттеу деп бөледі. Бұл көбінесе ауруы ұзаққа созылған науқастарда болады (мысалы: естен тану, бұлшық ет әлсіздігі, ауыр жарақат, сүйек жегісі және т.б.). Кейде ол клиникада тыныс алу, жүйке, жүрек-қан тамыр, тірек-қимыл ауруларында әдейі қолданылады.
Жергілікті гиподинамия әрбір бұлшық ет топтарының қозғалыс белсенділігі тыйылғанда, яғни дене мүшелерін гипстегенде, жүйке талшықтары зақымданғанда және т.б. пайда болады. Мұндайда еттің семуі, яғни атрофиясы басталып, зат алмасу өзгеріске ұшырайды, оның қозғыштық қасиеті, гуморальдық затқа сезімталдығы күшейеді.[3]
Гипокинезия шектелген қозғалыс әрекетіне байланысты болады. Оның мөлшері орындайтын жұмыс ерекшеліктеріне сәйкес келеді. Еңбек және тұрмыс жағдайында туындайтын аз қимыл адамға өмір бойы әсер етеді, оның денсаулығын бұзады. Оны гипертонияны тудыруға және басқа да патологиялық өзгерістерді тудыруға себепкер деп санайды. Қозғалыс әрекетінің жетіспеуі организмнің зорлану, қабілетін әлсіретеді, оның жұмыскерлігін азайтады. Гипокинезия организмнің сезгіштігін төмендетіп, эмоциялық, әсерлердің денсаулыққа ықпалын күшейтеді. Гипокинезияның организмге жағымсыз әсерлерін анықтау, оны жою үшін эргономикалық шаралар қолданылады. Оның жағымсыз салдарын жою үшін үнемі спортпен және дене шынықтыру жаттығуларымен айналысу қажет. Әлеуметтік зерттеулердің мәліметтері бойынша, гиподинамияға кедергі жасайтын негізінен психологиялық түрткілер. Адамның машықтанған дәрежесін көптеген әрекеттік сынамалар арқылы анықтайды. Қандағы гемоглобиндері мөлшері, өкпенің тіршілік сыйымдылығы және оның ең жоғары жетілуі, тынысты тоқтата тұру мерзімі сияқты сынамалар маңызды көрсеткіштер болып табылады. Олар организмнің тыныс, қан жүйелерінің әрекеттік мүмкіндігіні көрсетеді.
Сонымен бірге жүрек-қан тамыр жүйесі жұмысының көрсеткіштері ерекше маңызды. Мысалы, машықтануы жоғары адамда тамырдың соғуы қалыпты жағдайдағыдан төмен болады, яғни минутына 40-50 рет. Жүрегінің ырғағы, ЭКГ өркештерінің сипаты, оттегіні пайдалану көлемі және т.б. мәліметтерді, білудің де маңызы зор. Қарқынды дене қимылы оған сәйкес тамақтануды қажет етеді. Жоғары қуаттық шығындар қосымша көмірсулармен, белоктармен толықтырылуы тиіс. [4]
Сонымен қатар, тамақтың құрамында тиісті витаминдер мен микроэлементтер болуы керек. Жұмысқа қабілетті жақсарту және қажуды болдырмау үшін дене қалпын дұрыс сақтауға, аспаптарды дұрыс ұстауға жұмсалатын күштерді азайтқан жөн. Бұл бұлшық еттердің статикалық жұмысын азайтып, олардың динамикалық қызметінің уақытын ұзарту деген сөз. Демек, адамның жұмыс істеуіне кедергі жасалмауы үшін еңбек әрекетіне тиісті барлық гигиеналық ережелер талаптарын орындау қажет.

1.2 Гиподинамияның пайда болу себептері және денсаулыққа тигізетін әсері
Гиподинамия (қимылдың кемдігі) ең алдымен ми қыртысын зақымдайды.Оның себебі,әрбір қимыл-қозғалыстан бастап,өте күр-делі гимнастикалық жаттығуларға дейін,барлығы тек жоғары реттеуші орталықтың бақылаумен ғана орындалады.Сондықтан ми және бұлшық еттер,буындардың қимыл-қозғалысы бір-бірімен тығыз байланыста.[5]
Орталық нерв жүйесінен түскен бұйрық арқылы қатты екпінді қозғауға,не ақырын қимылдауға болады.Ал қозғалысқа түскен бұлшық ет керісінше миға қарай нерв талшықтары арқылы орындалған жұмыстың қорытындысын жібергендей хабар береді.
Сонымен жоғары нерв жүйесі бір жағынан бұлшық ет,буындары-ның,ішкі ағзалардың қызметін қадағаласа (қан айналым,өкпе,жүр-ек,бауыр,ішкі секреция бездерінің жұмыстарын)екінші жағынан,өзі осы мүшелердің толық ықпалында болады.
Денсаулықтың кепілі,адамның еңбекке деген қабілеті,қандай жаста болса да,дамылсыз соғып тұрған жүрекке байланысты.Барлық қимыл-қозғалыс денеде өтіп жатқан мыңдаған құбылыстар тек сау жүректің арқасы.Жүрек бұлшық еті ретпен жиырылып-жазылып,қанды қолқа тамырға итеріп шығарады,ол ары қарай тарамдалып,кішкене тамыршалар арқалы бүкіл денені жуып шығады.
Сол арқылы денедегі әрбір жасуша,ең шеткері орналасқан жүйелер,оттегі,су,тұз қажетті заттармен қамтамасыз етіледі.Содан соң бұлшық ет босаңсыған шақта,керісінше көк тамыр арқылы көмірқышқылына және тағы басқа заттарға толы қан қайтадан жүрекке келеді.
Қимылдың тапшылығы жүректің осылай өз ретімен жұмыс істеуіне кедергі келтіреді.Жүрек бұлшық етттерінің жиырылу күші кеміп,денеге тарайтын қанның мөлшері төмендеп,қажетті қоректік заттарға тапшы болып қалады.Қимыл-қозғалысты аз мөлшерде қысқартқанның өзінде денеде айтарлықтай өзгерістер туады.Мәсе-лен,бұлшық еттің солуы,жүрек жиырылу күшінің кемуі,ішкі ағзалар қызметінің нашарлауы сияқты құбылыстар байқалады.
Қимылдың тапшылығынан басқа да толып жатқан сырқаттарды аңғаруға болады.Олар қазіргі кезде жиі кездесіп жүрген ғасыр ауруы деп аталатын остеохондроз.Ол омыртқа аралық шеміршектің мүжіліп тозуы,жұқаруы.Омыртқа аралық шеміршектің тозуына не себеп? Әлеуметтік тұрғыдан қарағанда,қазіргі адамдардың тұрмыс-тіршілігінде айтарлықтай өзгерістер байқалады.Оларды шаршата-тын ерте ғасырлардағы сияқты қимыл-қозғалысты артырып,күшпен атқарылытын дене еңбегі емес,ой еңбегі.Соның нәтижесінде денедегі ең көп ауырлық арқа және желке бұлшық еттерне түседі.
Үнемі қозғалмай бірқалыпты сіресіп отырғаннан аталған бұлшық еттер әлсіреп, зорланады.Бірте-бірте олар өзінің серпінділігінен айырылады.Сөйтіп,қысып ұстап тұрған омыртқалар негізгі күштен айырылып,бар салмақты өзіне алады.Одан әрі адам еш әрекет жасамай,сол отырған қалпын өзгертпесе,ауырлық омыртқалар аралық шеміршекке түседі.Сөйтіп,о лар біртіндеп ыдырай бастайды да жыртылады.Сол кезде омыртқалар бір-біріне тиіп қажылып,со-ның салдарынан омыртқаның қалыпты қимылы өзгеріске ұшырайды.
Егер ежелде , дене белсенділігі күшті әрі төзімді адамды қалыптастыруға ықпал ететін болса, ал аз қозғалғыштық керісінше , жұмысқа қабілеттілігктің төмендеуіне , әр түрлі аурулардың бастауына негіз болады . Мұның бәрі метаболизмнің бұзылуына байланысты. Органикалық заттардың ыдырау және тотығу қарқындылығының өзгеруімен байланысты энергия алмасуының төмендеуі биосинтездің бұзылуына, сондай-ақ организмдегі кальций алмасуының өзгеруіне әкеледі. Нәтижесінде сүйектерде терең өзгерістер болады.
Біріншіден, олар кальцийді жоғалта бастайды. Бұл сүйектің бос, берік болмауына әкеледі. Кальций қанға енеді, қан тамырларының қабырғаларында орналасады, олар склерозға ұшырайды, яғни.кальцийге малынған, икемділігін жоғалтады және сынғыш болады. Қанның ұю қабілеті күрт артады. Тамырларда қан ұюының пайда болу қаупі бар. Ағзада кальций көлемінің көп болуы бүйректе тастардың орналасуына негіз болады. [6.272б]
Бұлшықет күшінің аздығы энергия алмасуының қарқындылығын төмендетеді, бұл қаңқа және жүрек бұлшықеттеріне теріс әсер етеді. Сонымен қатар, жұмыс істейтін бұлшықеттерден келетін жүйке импульстарының аз мөлшері жүйке жүйесінің тонусын төмендетеді, бұрын алған дағдылары жоғалады, жаңалары пайда болмайды. Мұның бәрі денсаулыққа теріс әсер етеді. Сондай-ақ мыналарды ескеру қажет. Отырықшы өмір салты шеміршектің біртіндеп аз серпімді болуына, икемділікті жоғалтуға әкеледі. Бұл тыныс алу қозғалысының амплитудасының төмендеуіне және дененің икемділігінің жоғалуына әкелуі мүмкін. Бірақ буындар әсіресе қозғалғыштықтан немесе төмен қозғалғыштықтан зардап шегеді.
Қозғалыс сипатының құрылымы буында анықталды. Тізе буынында аяқты тек бүгуге және кеңейтуге болады, ал жамбас буынында қозғалыстар барлық бағытта жасалуы мүмкін. Дегенмен, қозғалыс ауқымы жаттығуға байланысты. Қозғалғыштығы жеткіліксіз болған кезде байламдар икемділікті жоғалтады. Қозғалыс кезінде буын қуысына майлау рөлін атқаратын артикулярлы сұйықтықтың жеткіліксіз мөлшері шығарылады. Мұның бәрі буынның жұмысын қиындатады.
Жеткіліксіз күш буындағы қан айналымына да әсер етеді. Нәтижесінде сүйек тінінің тамақтануы бұзылады, артикулярлы сүйектердің басы мен артикулярлы қуысын жабатын артикулярлы шеміршектің пайда болуы және сүйектің өзі дұрыс жүрмейді, бұл әртүрлі ауруларға әкеледі. Бірақ бұл тек мұнымен шектелмейді. Қан айналымының бұзылуы сүйек тінінің біркелкі өсуіне әкелуі мүмкін, нәтижесінде кейбір жерлердің босатылуы және басқалардың тығыздалуы пайда болады. Нәтижесінде сүйектердің пішіні дұрыс болмауы мүмкін, ал буын қозғалғыштығын жоғалтады.
Қажетті физикалық белсенділіктің болмауына байланысты адам отыруға немесе жатуға көбірек уақыт жұмсайды. Біздің көпшілігімізде барлық күш қозғалыс кіреберістен автомобильге дейінгі жолмен шектеледі. Жұмыссыз бұлшықеттер әлсірейді және біртіндеп атрофияға ұшырайды. Күш пен төзімділік төмендейді, жүйке-рефлекторлық байланыстар бұзылады, бұл жүйке жүйесінің бұзылуына әкеледі (вегетативті-тамырлы дистония, депрессия, миофассиялық синдромдар дамиды), метаболизм бұзылады. Уақыт өте келе, физикалық белсенділікке байланысты тірек-қимыл аппаратының өзгерістері артады: сүйек массасы біртіндеп төмендейді (остеопороз дамиды), перифериялық буындардың (остеоартрит) және омыртқаның (остеохондроз) қызметі зардап шегеді. Ұзақ гиподинамия жүрек-тамыр ауруларына (жүректің ишемиялық ауруы, артериялық гипертензия), тыныс алудың бұзылуына (өкпенің созылмалы ауруы) және ас қорытуға (ішек функциясының бұзылуы) әкеледі.[7.320б]
Гиподинамияға байланысты эндокриндік бұзылулар тізбегі метаболикалық синдроммен көрінеді (семіздік, инсулинге төзімділік және атеросклероз қаупінің жоғарылауы). Барлық осы өзгерістер, өмір сүру ұзақтығының төмендеуіне әкеледі. Гиподинамиядан туындаған ауруларды ерте кезеңде анықтау үшін зертханалық және аспаптық тексеру қажет.

1.3 Гипокинезияның пайда болу себептері және денсаулыққа тигізетін әсері
Гипокинезия адам денсаулығына,әсіресе жүрек-қан айналу жүйесіне зиянды әсер етеді.Қазіргі заманда өндірістің ауыл шаруашылығының техникаландыруына, өзін-өзі басқаратын жүйелердің қолданылуына байланысты,адамдардың көбісі аз қозғалатын тұрмыс кешуде.Дәл қазіргі таңдағы цивилизациялы қоғам дене еңбегін азайтуда орасан зор табыстарға ие болуда.Мұның өзі транспорттың дамуына,өндіріс процестері-нің автоматтандырылуына байланысты.Біздің елімізде сан мыңдаған миллиондаған адамдар жыл сайын лифтілері,кір-қоқыстарын сыртқа өзі тартып шығаратын құбырларды пайдалануда.Барлық тұрмыстық-коммуналдық жағдайлары жеткілікті өмір сүруде. Соңғы кездегі адамдардың жүрек пен қан айналу жүйелеріндегі аурулардың көбейіп кетуінің бірден-бір себебі осы гипокинезияға байланысты.Гипокинезияның салдарынан адам қажиды да кез келген органында ауру қозады.Мысалға,қатерлі өскіндерді қояндардың денесіне еккенде ауыр жұмыс істеуге жаттыққан қояндарда қатерлі өскін баяу,ал жаттықпаған күші жоқ қояндарда жылдам дамиды.Дене қозғалысының көлемі азайғанда ішкі органдардың,жүйелердің қызметі де баяулап,қоздырғыштарға қарсы күресі нашарлайды, ауру туады.
Адамдардың дене белсенділігінің деңгейі,олардың тек жұмыс қабілетіне ғана емес,денсаулық жағдайына да әсер етеді.Көптеген зерттеуші ғалымдар, гипокинезия жүрек-тамыр ауруларының этиологиясында семіздік пен тірек-қимыл аппаратының бұзылуында едәуір орын алатынын дәлелдеген.Жүректің ишемиялық ауруларында миокард қан айналымының бұзылуы себебінен қажетті мөлшерде оттегі және қоректік заттардың жеткізілуі кемиді.Миокард инфаркті-өте қауіпті кең таралған жүрек ауруы.Ел ішіндегі екі өлімнің негізгі себебі миокард инфаркты және мидағы қан айналымының бұзылуы болып табылады.
Дене белсенділігі жоғары адамдарда бұл аурулар жоққа тән.Осы бағытта көптеген зертеулер жүргізілген және де жүргізілуде.Авторлардың басым көпшілігі жүрек-тамыр жүйесі ауруларынан қайтыс болатындардың саны,дене белсенділігінің төмен адамдарда 2 немесе 3 есе жиі кездесетіндігіне тоқталған. [8.3б]Белсенді қозғалыс режімдерін ұстанған адамдар бірінші инфарктен кейін өмір сүре алады.Бұл жерде өмір сүру кезеңдеріндегі әр уақытта дене қозғалысының белсенділігі өте қажет екенін атап айтқан жөн және де балалық жасөспірімдік кезеңдеріндегі жүрек-тамыр жүйесіндегі ауытқулар жойылып кетеді.
Екінші қауіпті фактор липидтер алмасуының бұзылуына байланысты-дене салмағының артуы.Толық адамдар қанындағы сары суда холестерол мен триглицеридтер мөлшерінің жоғарлауын болдырмауға бірден-бір себеп.Салмақ артуының басты себебі бұлшық ет жұмысы кезіндегі шығындалған энергия мен тағамана келіп түскен энергия пропорциясының әртүрлігі.Қазіргі кездегі постуталаттанған липопротеидтің жоғары тығыздығының (ЛПЖТ) антиатерогендік функциясын есепке ала отырып,жоғарыда келтірілген фактілер,қан сарысуындағы липидтер тасмалдануының нашарлауы және атерсклероздың пайда болуы,тамақтану режімінің бұзылуы мен гипокинезияның бірлесуінен деп қорытындылайды.[9.304б]
Сонымен бірге гипокинезия холестеролдың,этирифицирленген полиенді май қышқылдары құрамының артуына,перекисті тотыққан осы қышқылдар өнімдерінің қан плазмасындағы липидтерде жинақталуына жағдай туғызады.Балалармен жасөспір-імдерде гипокинезия қалыпты кездегі жүрек соғуының жоғарлауына,тері асты майының қалыңдауына,дем шығару қарқынының артуына,қандағы холестерол құрамының көбеюіне әкеледі
Қозғалыс аппаратындағы өзгерістер-бұлшық ет атрофиясы,шемір-шек,сүйек,буындар мен байламдарда кездесетін дегенеративтік процестер негізінен пайда болады.Қозғалыс белсенділігі тірек-қимыл аппаратының пассивті құрамдарына әсер ете,оның жағдайын да анықтайды.Мұндай статикаляқ мәліметтер түрлі арқа ауруларының басты себептерінің бірі,арқа бұлшық еттерінің жағдайы болып табылады.Статикалық жұмыс қалпындағы ширығу,бұлшық еттердің босаңсу уақыт өте келе, бұлшық ет ұлпаларында спазм және дегенеративтік өзгерістерге әкеледі.Арқа аурулармен ауыратын 5000-дай адамды тексергенде,олардың тек 20%-ті ғана зақымдану немесе органикалық патология табылған.Ал отырып жұмыс істейтіндерде кездесетін арқа және сүйек аурулары,қимылдың аздығынан.Арқа еттеріндегі әлсіздік 6-16 жас аралығындағы балалар жасөспірімдерде де байқалған.[10.216б]
Гипокинезия буын жағдайына да көп әсер етеді.Ұзақ уақыттық статикалық жүктемелер әсерінен буын шеміршегі жалпақтанады,ондағы зат алмасудың бұзылуынан,дегенеративтік өзгерістер пайда болады да буындағы қозғалыс амплитудасы шектеліп,серпімділігі азаяды.
Қимыл-қозғалыс кемшілігінің жоғарыда көрсеткендей,денеге әсер етпейтін жері жоқ. Аз қозғалыстың салдарынан жоғарғы реттеуші орталық,ішкі ағзалар,шеткері орналасқан қан тамырлары,сүйек буындары көптеген өзгеріске ұшырайды.Адамның жұмысқа деген қабілеті төмендеп,өзін қоршаған ортаға бейімделу қасиеті кеміп, тіршілік жүйесіәлеуметтік және биологиялық құбылыстарға төтеп бере алмай қалады . [11.320б]
Сонымен гиподинамия салдарынан көп ауруларға шалдығатыны-мыз белгілі болды.Әрине оған ықпал жасайтын да адамның өзі.Көбіне бірқалыпты отырып қызмет ету,әсіресе,толық адамдар-дың буындарға еш қимыл түсірмей,қозғалыссыз отыруы жүрекке айтарлықтай күш түсіреді.Ал қимыл-қозғалыс тапшы болса,орган-измде тұрып қалған зиянды заттар да сыртқа шықпай,жасушаларды жалпы адамды тез қартайтады.

II-ТАРАУ ДЕНЕ ҚИМЫЛЫНЫҢ КЕМДІГІНЕН (ГИПОКИНЕЗИЯ) ПАЙДА БОЛАТЫН АУРУЛАР
2.1 Гипокинезияның тыныс алу жүйесіне әсері
Гипокинезия аз ғана нервтік ширығумен бірлесе, дене жүктемелерін атқару кезінде аэробты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.