Nomad сақтандыру компаниясының программалық қосымшасын жобалау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 42 бет
Таңдаулыға:

Семей қаласының Шәкәрім атындағы университеті КеАҚ
Қорғауға жіберілді
Автоматика және ақпараттық технологиялар
кафедрасының меңгерушісі
_________ А.Д. Золотов
______________2021 ж.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Сақтандыру компаниясының менеджерінің AЖО құру

5В070300 - Ақпараттық жүйелер мамандығы бойынша

Орындаған Кенжеғалиева А.Ә.

Ғылыми жетекші, т.ғ.д. Какимов А.К.

Нормобақылаушы

Семей 2021
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ
3
1 Зерттеліп отырған ақпараттық жүйенің облысына шолу
5
1.1 Nomad сақтандыру компаниясының жалпы сипаттамасы
5
1.2 Сақтандыру қызметінің нарық жағдайын талдау
8
1.3 Nomad сақтандыру компаниясы программалық қосымшасына ұқсас қосымшаларға шолу жасау
10
1.4 Есептің қойылымы
13
1.5 Nomad сақтандыру компаниясының программалық қосымшасын жобалау
13
1.6 Қосымшаның функционалды құрылымын құру
14
2 ЖОБАЛЫҚ БӨЛІМ
16
2.1 Жетілдірілетін АЖО-ң қолданылуы. АЖО-н жасауға арналған оптималды бағыттарды таңдау
16
2.2 АЖО-на құрылған бағдарламалау ортасы туралы жалпы мәліметтер
16
2.2.1 Бағдарламадағы қолданылған мәліметтер базасы
17
3 Практикалық бөлім
30
3.1 Модельдің физикалық сипатталуы
30
3.2 Қолданушы нұсқасы және бағдарламаның негізгі жұмыс принциптері
37
Қорытынды
45
Қолданылған әдебиеттер
46
Қосымша А

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Сақтандыру мемлекеттің, ұйымдардың және азаматтардың мүліктік мүдделерін қорғау жүйесі ретінде қазіргі қоғамдағы қажетті элементі болып саналады. Сақтандыру табиғи және техногенді апаттар мен басқа да күтпеген жағдайларда бұзылған мүліктік мүдделерді қалпына келтіруге кепілдік береді. Сақтандыру келтірілген шығындарды өтеуге ғана емес, сонымен қатар инвестиция үшін қаржы ресурстарының ең тұрақты көздерінің бірі болып табылады. Мұның бәрі дамыған нарықтық экономикасы бар елдерде сақтандырудың стратегиялық жағдайын айқындайды. Қазіргі Қазақстанда өркениетті сақтандыру нарығын құру маңызды міндет болып табылады .
Нарықтық сақтандыру экономикасына көшу кезіндегі қарқынды дамып келе жатқан шаруалық қызмет саласының қатарына жатады. Нарықтық экономика және ең алдымен халық шаруашылығының мемлекеттік емес секторы әртүрлі сақтандыру түрлеріне сұраныс береді, өйткені мемлекеттік меншікке қарағанда жеке меншік жан - жақты қамтылған сақтандыру арқылы қорғауды қажет етеді. Жеке меншікте мемлекет тарапынан қаржылық кепілдіктер жоқ және мүмкін қауіп қатер салдарынан өзін қорғағысы келеді.
Өз кезегінде, сақтандыру шығын келтіретін табиғи апаттардан және күтпеген, кездейсоқ төтенше жағдайлардан жеке және шаруашылық өмірде халықтың мүліктік мүддесін қорғауға арналған ақшалай қаражаттың мақсаттық қорларын құруды қамтиды .
Экономикалық санат ретінде сақтандыру қоры - шығындарды өтеуге арналған материалдық немесе ақша қаражаттарының резерві болып саналады.
Макроэкономикалық деңгейде сақтандыру келесі функцияларды орын- дайды:
әлеуметтік жаңғырудың үздіксіздігін қамтамасыз ету;
мемлекетті қосымша шығындардан босату;
ғылыми - техникалық прогресті ынталандыру;
шығынға ұшыраған адамдардың мүддесін азаматтық - құқықтық жауапкершілік жүйесінде қорғау;
инвестициялық ресурстардың шоғырлануы және экономикалық өсуді ынталандыру.
Дипломдық жобаның мақсаты сақтандыру компаниясының менеджерінің компанияға тіркелеген клиенттерін және олардан түскен төлемдерді есепке алып отыратын автоматтандырылған жұмыс орнын құру болып табылады.
Ол үшін осы дипломдық жұмыс аясында келесі қызметтер орындалды:
oo жасалған шарттар туралы ақпаратты көрсететін деректер базасының құрылымы;
oo дерекқорға деректерді енгізу нысандары;
oo алдын ала берілген өрістер бойынша есептерді қалыптастыруды автоматтандыру;
oo пайдаланушылардың сұраныстарына сәйкес Шығыс ақпаратын беру автоматтандырылған.
Бірінші тарауда объектінің қысқаша сипаттамасы және оның ұйымдастырушылық құрылымы көрсетілген. Жұмыс станциясының дизайнындағы ұйымның қажеттіліктерін жақсы түсіну үшін басқару құрылымы мен бөлімдер арасындағы ақпараттық қатынастар қарастырылады.
Зерттеу объектісі Қазақстан нарықтық экономикасының ерекше жағдайларында сақтандырудың тәуекелді түрлері нарығында өз бизнесін дамытатын сақтандырушының басқару жүйесі мен қызмет ортасы болып табылады.
Зерттеу пәні-клиенттік базаны қалыптастыру мен басқарудың және сақтандыру компаниясының тұрақтылығын арттырудың принциптері мен әдістері.
Алдымызға қойылған мақсат келесі міндеттерді ашты:
oo Сақтандырудың рөлі мен принциптерін зерттеу;
oo Сақтандыруда Ақпараттық жүйелерді қолданудың артықшылықтарын анықтаңыз;
oo Мәліметтер базасының негізгі ұғымдарын, мәліметтер базасын басқару жүйелерінің құрамы мен функцияларын зерттеу;
oo Access негізгі нысандарын қарастыру;
oo Номад сақтандыру компаниясының қызметіне талдау жасау;
oo Практикалық жағдайды модельдеу;
oo Деректер базасын құру.

1 ЗЕРТТЕЛІП ОТЫРҒАН АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ОБЛЫСЫНА ШОЛУ
1.1 Nomad сақтандыру компаниясының жалпы сипаттамасы

Nomad сақтандыру компаниясы Қазақстандағы сақтандыру нарығында жетекші орын иеленуге ұмтылады. Сақтандыру полистерін сатуды автоматтандыру арқылы клиенттермен жұмыс істеу сапасын жақсартуға, сондай-ақ келісімшарттық қызметті есепке алуды автоматтандыруға бағытталған азаматтық - құқықтық жауапкершілікті көлік сақтандыру бойынша бағдарламалық өнімін жасау жоспарланып отыр.
Nomad сақтандыру компаниясына арналған программалық қосымшаны құрастыру әдістемесі келесі қадамдарды қамтиды:
деректерді сақтау және өңдеуге арналған программалық қосымшаны құрудың техникалық міндеттерін қою;
автоматтандыру үшін таңдалған бизнес жобаларды бөлу мақсатында Nomad сақтандыру компаниясының пәндік аймағына талдау жүргізу;
ақпараттық құрылым мен бизнес жобаларды модельдеу;
өз көлік құралдарын сақтандырған клиенттер жайлы ақпаратты сақ тауға арналған деректер базасының құрылымын әзірлеу;
деректер қорын басқаруды жүзеге асырылатын программалық қосымша құру;
программалық қосымшаның сипаттамаларын және оның тиімділігін анықтау;
программалық қосымшаны тестілеу;
пайдаланушы нұсқаулығын жасау.
Nomad сақтандыру компаниясына әзірленген ақпараттық жүйесі шығындарды төмендету және сақтандыру көлемін ұлғайту арқылы сақтандыру қызметін жүргізудегі барлық кемшіліктерін жоюға тиіс.
Nomad компаниясы әрбір клиентпен, яғни жеке тұлға және ірі ұйыммен, ұзақ мерзімді қарым - қатынастарды дамытуға және қолдауға көңіл бөледі.
Сондай-ақ компания азаматтар үшін, яғни азаматтардың мүлік, денсаулық және қаржылық мүддесін қорғау арқылы қолайлы қауіпсіз ортаны құру нысаны, бизнесті жүргізуге байланысты тәуекелдерді азайтудың өркениетті тәсілі және ұлттық экономикаға инвестиция тартудың маңызды механизмі ретінде сақтандыруды қарастырады.
Nomad сақтандыру компаниясының міндеті өмірлік сенімділігін, бизнестің тұрақтылығын, Қазақстан азаматтарының денсаулық сақтау қамтамасыз ету және сақтандыру компаниясы экономикалық, мүліктік және басқа да тәуекелдерді өзіне алу болып табылады. Nomad сақтандыру компаниясының стратегиялық мақсаты Қазақстандағы сақтандыру нарығында жетекші орынды иелену.
Міндет пен стратегиялық мақсатты іске асыру аясында Nomad компаниясы кепіл етеді:

клиенттерге - жоғары сапалы қызмет көрсетуге, әр клиентке жеке көңіл бөлуге, әрбір сақтанушының мүдделерін қарастыруға;
серіктестерге - өзара тиімді ынтымақтастыққа;
қызметкерлерге - өзінің өмірлік мақсаттарын, болашаққа деген сенімін, кәсіби өсуін жүзеге асыру мүмкіндік береді.
Nomad сақтандыру компаниясы сақтандырудың барлық түрлері бойынша халықаралық стандарттартың барлық талаптарына сәйкес келе- тін жоғары сапалы сақтандыру арқылы қорғауды қамтамасыз етеді. Жеке тұлғалар үшін кез - келген ықтимал тәуекелдер сақтандырылады: автокөлік, автокөлік иесінің азаматтық - құқықтық жауапкершілігі (АҚЖМС), ере-сектер мен балалардың денсаулығы, тұрғын үй - пәтерлер мен үйлер, ғимаратты өңдеу, ипотека, үй мүлкі, құрылыс, өзінің өмірі және туыстар-дың өмірі, шағын өлшемді кеме, авария, туристік сапар, соның ішінде спортшылар және т.б. Заңды тұлғалар үшін кәсіпорындар мен ұйымдарға арналған сақтандыру арқылы қорғаудың кешенді бағдарламаларының кең ауқымы түрлері ұсынылған. Қызметкерлерге медициналық қызмет көрсетуден басқа Nomad сақтандыру компаниясы кәсіпорынның мүліктік сақтандырудан және қаржы тәуекелдерінен бастап жүк тасымалдауға дейінгі барлық тәуекелдерді сақтандырады.
Nomad сақтандыру компаниясының негізгі өнімдері болып табылады:
автокөлікті сақтандыру: КАСКО (бәсекеге қабілетті тарифтер); АҚЖМС (шарттарды жасау және қайта жаңғырту үшін қолайлы жағдайлар); АҚЖЕС (шарттарды жасау және қайта жаңарту үшін қолайлы жағдайлар);
4х4 жол талғамайтын көлікті сақтандыру бағдарламасы (клиенттерге жол талғамайтын көлік құнының 4% құрайтын ең төмен сақтандыру тарифін ұсынуымен ерекшеленеді);
мүлікті сақтандыру: жеңілдетілген тұрғын үй сақтандыру бағдарламасы (сақтандыру полисінің қарапайымдылығы, қол жетімділігі және төмен құны);
Қала сыртындағы үй (икемді тарифтер, халықтың әр түрлі категориялары үшін қолжетімділігі).
Жеке клиенттерге, Алматыдағы немесе аймақтық филиалдардағы компанияның аумақтық кеңселеріде және кеңселер желісінде жеке және мүліктік сақтандыру бойынша келісімдер жасау үшін барлық жағдайлар жасалды. Соңғы жылдары автокөлікті сақтандыру белсенді түрде дамып келе жатқандықтан, Nomad сақтандыру компаниясы екі жыл ішінде Қазақстанның ең ірі автосақтандырушылардың ондығына кіруге атсалысады.
Nomad компаниясы әрдайым тұрғындар үшін әлеуметтік маңызы бар сақтандыру жобалары мен сақтандыру қызметтерін дамытуға және жүзеге асыруға ерекше назар аударды.
Nomad сақтандыру компаниясының келісімшартын бүкіл Қазақстан аумағында жасауға болады.
Сақтандыру қызметтерінің берік портфелі және сенімді серіктестің беделдері, едәуір көлемді сақтандыру резервтері және қызмет тәжірибесінің тәжірибесі, қызметкер құрамы табысты қызметтің негізін құрды және компания серіктестері және клиенттерінің алдында өз міндеттемелерін мүлтіксіз орындады.
Nomad сақтандыру компаниясының еңбегі ұлттық өнеркәс іп пен экономиканың өсуін және дамуын ынталандыруға бағытталған [21]. (1.1 сурет.
Ақпараттық технологиялар бөлімі
Nomad компаниясының аймақтық даму бағыты
Облыстағы міндетті
медициналық сақтандыру бөлімі
Сақтандыру дың жеке және басқа түрлерінің
бөлімі
Корпоративті к клиенттерді сақтандыру
бөлімі
Дәрімен қамтыуды сақтандыру
департаменты
Ақпараттық технологиялар бөлімі
Nomad компаниясының аймақтық даму бағыты
Облыстағы міндетті
медициналық сақтандыру бөлімі
Сақтандыру дың жеке және басқа түрлерінің
бөлімі
Корпоративті к клиенттерді сақтандыру
бөлімі
Дәрімен қамтыуды сақтандыру
департаменты
Nomad компаниясының аймақтық саяси бағыты
Жеке және заңды тұлғалардың мүліктерін сақтандыру
департаменты
Nomad сақтандыру компаниясы
Қаладағы міндетті медициналық сақтандыру бөлімі
Nomad компаниясының аймақтық саяси бағыты
Жеке және заңды тұлғалардың мүліктерін сақтандыру
департаменты
Nomad сақтандыру компаниясы
Қаладағы міндетті медициналық сақтандыру бөлімі
Ерікті медициналық сақтандыру
бөлімі
Бас агенттік
Ерікті медициналық сақтандыру
бөлімі
Бас агенттік
Nomad компаниясы ұйымдастырушылық құрылымы)

Сурет 1 - Nomad компаниясының ұйымдастыру құрылымы

Nomad компаниясының жоғарғы басқару органы акционерлердің жалпы жиналысы болып табылады. Nomad сақтандыру компаниясын бас директор басқарады. Бас директор дирекцияларды басқаратын қоғамның жеке атқарушы және басқарушы тұлғасы болып табылады, қоғамның мүддесін қорғайды және оның атынан сенімхатсыз әрекет етеді. Бас директордың құзыретіне мәмілелердің барлық түрлерін жасау; сенімхаттарды беру; компания құрылымын, штат кестесін, компания қызметкерлерінің лауазымдық нұсқаулықтарын, филиалдар туралы ережені бекіту; компанияның барлық қызметкерлері үшін міндетті болып табылатын бұйрықтар мен нұсқауларға қол қою кіреді. Бас директор негізі басқарушылық мәселелерді, сондай-ақ стратегиялық мәселелерді шешеді. Бас директор барлық филиалдардың қызметін бақылайды және қаржы ағындарының қозғалысы бойынша мәселелерді шешеді. (1.2 сурет. Nomad компаниясының басқау құрылымы).
Тұрақты атқарушы органы Бас агенттіктің атынан айтылған бөлім болып табылады. Компанияның ағымдағы басшылығын жүзеге асырады, Бас директорға тікелей бағынады және акционерлердің жалпы жиналысына есеп береді. Дирекцияның құзыретіне акционерлер жиналысының құзыретіне кірмейтін ағымдағы қаржы - шаруашылық қызметтің мәселелері жатады.
Бас директор
Бас есепші
Бас директор
Бас есепші
Бас агенттік, басқарма,
бөлімшелер Бухгалтерия және компанияның филиалдары
Директорлар кеңесінің төрағасы
Бас директордың орынбасары
Бас агенттік, басқарма,
бөлімшелер Бухгалтерия және компанияның филиалдары
Директорлар кеңесінің төрағасы
Бас директордың орынбасары
Есеп бөлімі
Есеп бөлімі

Сақтандыру агенттері
Сақтандыру агенттері
Сурет 2 - Nomad компаниясының басқару құрылымы

1.2 Сақтандыру қызметінің нарық жағдайын талдау

Белгілі болғандай, әлемнің көптеген елдерінде сақтандыру өркениетті өмірдің ажырамас бөлігі болды. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде сақтандыру экономиканың стратегиялық секторы болып табылады. Сақтандыру компанияларының қызметтерін жеке тұлғалар, мемлекеттік және коммерциялық құрылымдар, бизнесмендер, ірі корпорациялар пайдаланады. Сондықтан сақтандыру ең қуатты қаржы институттарының бірі және өз елдерінің әлеуметтік - экономикалық өмірінде маңызды рөл атқарады.
Қаржылық қызмет көрсету ретінде сақтандырудың ерекшелігі - бұл құрылған сақтандыру қорының аясында жабық зақымданған құрылыммен сипатталады (3 сурет).
Бұл қордың қаражаты өз қатысушыларының ғана залалын өтеуге жұмсалады. Осылайша сақтандыру, сақтандыру жағдайына түскен сақтанушы саны сыйлықақыларды үнемі төлейтін сақтандыру қорының қатысушылар санынан айтарлықтай аз екендігі туралы алғышартқа негізделген. Бұл жағдайда сақтанушы сақтандыру төлемін тек сақтандыру жағдайы туындаған жағдайда ғана алуға құқылы. Мүлікті сақтандыруда, сақтанушы сақтандыру жағдайлары орын алмаса да, көптеген жылдар бойы сақтандыру сыйлықақысы ретінде төленген ақшасын талап ете алмайды дегенді білдіреді. Бірақ бұл жағдайда да, оның шығыны бекер емес. Сақтанушы екі мәні бар сақтандыру қызметін сатып алады. Бірінші жағынан, бұл клиенттің тәуекелден босатылуы. Екінші жағынан, сақтандыру келісімшартында көрсетілген себептер бойынша сақтандыру жағдайы болған жағдайда сақтандыру компаниясына сақтандыру төлемін төлеуге міндетті [11].

Сурет 3 -Сақтандыру қорындағы жабық зақымданған құрылымның схемасы

Әртүрлі заттарды сақтандыру сақтандырылған объектілерінің айыр- машылығын алдын ала анықтайды. Осылайша, қазақстандық сақтандыру заң- намасына сәйкес сақтандырудың үш саласы бөлінді: жеке, мүліктік, жауап- кершілікті сақтандыру (4 сурет).
Жауапкершілікті сақтандыру
Мүлікті сақтандыру
Жеке сақтандыру
Сақтандыру саласы
Жауапкершілікті сақтандыру
Мүлікті сақтандыру
Жеке сақтандыру
Сақтандыру саласы

Сурет 4 - Сақтандыру объектілері бойынша сақтандыру салаларының жіктелуі

Қазақстан заңнамасы сақтандыру саласында, оның ішінде қайта сақ- тандыруды қоса алғанда, сақтандыру қызметінің 16 лицензияланған түрін көрсетеді (1 кесте).

Кесте 1 - Еліміздегі сақтандырудың лицензиялық түрлерін жіктеу

Сақтандыру саласы
Сақтандыру қызметінің түрлері
Жеке сақтандыру
1 Өмірді сақтандыру
2 Жазатайым оқиғалардан және аурулардан сақтандыру
3 Медициналық сақтандыру
Мүліктік сақтандыру
4 Жер үсті көлігінің құралдарын сақтандыру
5 Әуе көлігінің құралдарын сақтандыру
6 Су көлігінің құралдарын сақтандыру
7 Жүктерді сақтандыру
8 Аталған басқа мүлік түрлерін сақтандыру
9 Қаржы тәуекелдерді сақтандыру
Жауапкершілікті сақтандыру
10 Көлік иелерінің азаматтық - құқықтық жауапкершілігін сақтандыру
11 Тасымалдаушының азаматтық - құқықтық жауапкершілігін сақтандыру
12 Жоғары қауіп көзі болатын кәсіпорынның азаматтық - құқықтық жауапкершілігін сақтандыру
13 Кәсіби жауапкершілікті сақтандыру
14 Міндеттерді орындамағаны үшін жауапкершілікті сақтандыру
15 Азаматтық - құқықтық жауапкершіліктің басқа түрлерін сақтандыру
16 Қайта сақтандыру

Нарықтық экономикаға көшу кезінде сақтандыру қажеттілігі күрт артып, сақтандыру нарығының қарқынды дамуына негіз қалайды.

16.3 Nomad сақтандыру компаниясы программалық қосымшасына ұқсас қосымшаларға шолу жасау

Қазіргі ақпарат алмасудің жылдамдығы артқан заманда, интернет жүйесінің маңызы күнен күнге дамып өз қажеттілігін арыттыруда. Әрине интернеттің жұмысын түрлі программалық қосымшалармен сайттар жүргізеді. Қай салада болмасын кез-келген компания болсын, үлкен магазиндер, түрлі мекемелерде
өздерінің жеке программалық қосымшалары бар. Олар осындай программалық қосымшаның көмегімен адамдармен қарым-қатынас орнатады, оздернің қызметін, тауарларын таныстырады. Ендеше біздің құрмақшы болып отырған Nomad сақтандыру компаниясы программалық қосымшасына ұқсайтын программалық қосымшаларға талдау жасап көрейік.
https:tsgarant.kzkz - бұл программалық қосымша қазақстандағы Цесна гарант сақтандыру компанияның программалық қосымшасы. Программалық қосымшада осы компанияның сақтандыру қызметінің түрлері анық, әдемі жарнамалық жылжымалы терезесінде көрсетілген, оның түрлері:
oo автокөлікті сақтандыру;
oo мүлікті ерікті сақтандыру;
oo денсаулықты сақтандыру;
oo спортшыларды сақтандыру;
oo балаларды сәтсіз оқиғалардан ерікті сақтандыру;
oo несие тәуекелдерін сақтандыру;
oo туристердің медициналық сақтандыру.
Программалық қосымша дизайны тақырыпқа сай жобаланған. Бір беттен барін көруге болады, қызметтің барлық түрлерін бірден табуға болады және осы программалық қосымша арқылы тіркелуге болады. Интерфейс түсінікті жасалған, қазақ, ағылшын және орыс тілінде жасалған. Жалпы басты беті 5- суретте көрсетілген.

Сурет 5 - https:tsgarant.kzkz программалық қосымшасы

https:nsk.kzkk− бұл программалық қосымша НСК АҚ-ың қызметтерін көрсетеді. Бұл программалық қосымшада сақтандыру қызметтері бірнеше топқа топтастырылған, яғни:
автокөлік;
саяқат;
денсаулық;
мүлік.
Интерфейстен осы топтарды таңдау арқылы крккті қызметтерды таба аламыз. Программалық қосымша екі тілде жобаланған, Қазақ және Орыс. Программалық қосымша 6-суретте көрсетілген.

Сурет 6 - https:nsk.kzkk− программалық қосымшасы

https:amanat24.kzkz - бұл программалық қосымша amanat сақтандыру компаниясының программалық қосымшасы. Программалық қосымшаның клиенттік бөлігіне талдау жасайтын болсақ, программалық қосымшаның интерфейсі өте қарапайым жасалған, артық мәліметтер жоқ. Сонымен қатар қарым-қатынасқа арналған сервистер қосылған және программалық қосымшаның дизайны өте адемі жобаланған басқа жоғарыдағы программалық қосымшалармен салыстырғанда, контентте жазылған сөздерде клиенттерді өздеріне тартады деп ойлаймын 7- суретте көрсетілген.

Сурет 7 - https:amanat24.kzkz программалық қосымшасы

Құрылып отырған программалық қосымшаның жоғарыда қарастырылған сайттардан артықшылықтарына тоқталайық.
Бірінші артықшылығына тоқтала кетсек, Nomad программалық қосымшасының ең басты артықшылығы, ерекшелігі, бұл программалық қосымша сақтандыру қызметтері үшін жасалған төлемдерді бақылап отыруға көмектеседі және өте үлкен көлемдегі мәліметтермен жұмыс істеуге қолайлы, сонымен қатар жылдам жұмыс істейді. Екінші ерекшелігі - бұл программалық қосымшаны ары қарай дамытуға, өзгертуге өте қолайлы. Үшінші ерекшелігі - программалық қосымшаны қызметтерді пайдаланылып жатқан клиенттердің саны салыстырмалы түрде көрсетілген, бұл өз кезегінде клиенттердің компанияға деген сенімін арттырады. Тағы бір ерекшелік - программалық қосымшаның қолданбалы интерфейсі, дизайны ыңғайлы жобаланған.

3.3 Есептің қойылымы

Бұл дипломдық жұмыс қазiргi заманның талаптарына сай, заманауи технологияларды қолдана отырып, Халыққа қызмет көрсетудің аса бiр маңызды салаларының бiрі - сақтандыру саласын дамытуға, оның имиджiн көтеруге және алдыңғы қатарлы сақтандыру компаниясын құруға, жаңа міндеттер қоюға негізделген.
Бұл дипломдық жұмыста сақтандыру қызметтерімен айналысатын компанияға барынша тиiмді және ыңғайлы қосымша жасауды iске асыру мақсатында, MySQL деректер қорын басқару жүйесiнде база құрылып, Delphi ортасында қосымша жасалады.
Бұл дипломдық жобада Сақтандыру компанияның қосымшасы құрастырылып, келесiдей мақсаты орындалуы қажет:
oo қосымшаның қолданушыларының сақтандыру қызметтерін пайдалануға тапсырыс беруi;
oo қосымшада тiркелім жасауы;
oo қосымша арқылы клиенттердің әр түрлі операциялары жөнінде есептер және есептік диаграммалар қалыптастыру;
Қосымшаның дұрыс жұмысын қамтамасыз ету үшiн - оның жақсы ойластырылған, ұйымдастырылған және түсiнiкті навигациялық жүйесi болуы қажет.

1.5 Nomad сақтандыру компаниясының программалық қосымшасын жобалау

Электронды коммерция - бұл түрлі қызметтер көрсете алатын әлемдік интернет торабын пайдаланатын бизнестің түрі. Ерекшелігі компаниядан еш делдалдың көмегінсіз тікелей қатынас жасайды және клиенттерге өз қызметтерін ұсынады. Сонымен бірге компания үшін әрбір клиент пікірін білдіріп, өз ойларын білдіре алады. Осы аталған қызметтердің барлығын үйден шықпай-ақ көруге болады. Ең ұтымдысы - уақытты үнемдейді және көп жұмысшыларды талап етпейді.
Nomad сақтандыру компаниясының қосымшасын құру клиенттер мен сатып алушылардың назарын ерекше аударады. Қазірдің өзінде үлкен қалаларда кей адамдар интернет арқылы қызметтерді пайдалану жүйесімен жақсы таныс және сол жүйені тиімді және жылдам деп санайтындар қатары көбейіп келеді. Көптеген әйгілі компаниялар әлдеқашан онлайн жүйесіне көшкен.
Қазіргі таңда интернет торабындадағы бизнес - бұл барша адамдарға сенімді және пайдалы табыс көзі болып табылады. Интернет - бұл тек үлкен ақпарат көзі ғана емес, сонымен бірге, жақсы, бастысы бизнестің қайнар көзі болады.

1.6 Қосымшаның функционалды құрылымын құру

Nomad сақтандыру компаниясы үшін құрылған ақпараттық жүйе қосымшаның жалпы құрылымы келесі компенеттерден тұрады:
программалық қосымшаны басқару бөлім;
клиенттік бөлім;
программалық қосымшаның мәліметтер базасы.
суретте жалпы компанияның программалық қосымшасының құрылымының көрнісі көрсетілген.

Мәліметтер базасы
Клиенттер
Админстра тор
Клиеттік бөлім
Басқару бөлімі

Мәліметтер базасы
Клиенттер
Админстра тор
Клиеттік бөлім
Басқару бөлімі

Сурет 8 - Nomad сақтандыру компаниясының қосымшасының жалпы құрылымы

Басқару бөлімі мен клиенттік бөлім бұл парақтар құрып, мәліметтер базасы мен парақтар арасында ақпарат алмасуға мүмкіншілік беретін скриптар жиыны.
Басқару бөлімі - бұл қосымшаның параметрлерін күйге келтіру жұмысына жауапты болатын скриптертер бөлшегі. Ол мәліметтер базасымен өте тығыз байланыста болады және сол мәліметтер базасын күйге келтіруге мүмкіндік береді. Басқару бөлімі сонымен бірге сайттың дизайн жұмыстарын да күйге келтіріп отырады. Басқару бөлімінің ең басты, маңызды жұмысы болып , клиенттерге берілетін ақпараттар ағынын әр уақытта жаңалап отыру керек.
Клиенттік бөлім - бұл клиентке көрінетін беттерге жауапты бөлім. Бұл парақтарда клиетке керек ақпараттар және клиентке ұсынылатын қызметтер туралы толық мәліметтер болады. Сонымен қатар клиенттік бөлім қызметтерге тапсырыс беру жүйесін көрсетеді. Бұл бөлімнің дизайні клиеттің назарын аударатындай сәнді болу керек.
Қосымшаның мәліметтер базасы - бұл осы сайттың ең маңызды бөлігі. Себебі мұнда программалық қосымшаға керекті мәліметтердің барлығы осында сақталады. Мәліметтердің барлығы серверде сақталады, ал ол серверге басқару бөлімі мен клиенттік бөлім дәнекер сұраныстар тілі-MySQL арқылы қарым- қатынас жасайды.
Жалпы интернет арқылы ақпараттандыратын және сауда жасайтын кез- келген фирмалардың жұмыс істеу тәсілі әртүрлі болуы мүмкін, бірақ, бәрінің мақсаты бір болады. Олардың баррлығы да нақты анықталған осындай үш бөлімнен тұрады.
2 ЖОБАЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Жетілдірілетін АЖО-ң қолданылуы. АЖО-н жасауға арналған оптималды бағыттарды таңдау

Жетілдірілетін бағдарламалық қамтамасыз ету кәсіпорындағы ақпаратты тіркеу, өңдеу, енгізу, сақтау үшін қолданылады. Осындай АЖО-н жасау сауда саласы қызметкерлерінің жұмысын көп оңайлатады:
oo Қажетті ақпаратты жылдам және жедел түрде алуға мүмкіндік береді.
oo Мәліметтерді енгізуді оңайлатады.
oo Есептерді тез алуға көмектеседі.
oo Қолданушыға товар туралы ақпаратты жылдам әрі дәл табуға көмектеседі.
Программалық қамсыздандыру Delphi ортасында жасалғандықтан ең алдымен осы программаның алатын орны мен маңызды жақтарына тоқтала кеткенді жөн көріп отырмын. Сондықтан бір-екі бөлімді осы программаның жалпы қызметіне арнаймын.

2.2 АЖО-на құрылған бағдарламалау ортасы туралы жалпы мәліметтер

Дипломдық жұмыстағы бағдарламалық қамтамасыз ету Delphi ортасында құрылды. Delphi - Windows операциялық жүйесінде жұмыс істеуге бағытталған бағдарлама құру ортасы. Delphi - дегі бағдарлама қазіргі көркемдік жобалау технологиясының негізінде құрылады, ал олар өз кезегінде объектілі - бағытталған бағдарламалау идеясына сүйенеді. Delphi - дегі бағдарлама Object Pascal тілінде жазылады, ол Turbo Pascal тілінің қабылдауышы мен дамушысы болып табылады. Turbo Pascal бағдарламалау тілі мен ол қолданылатын біратты интегралдық құру ортасы кезінде бағдарламалық өнімді құру құралы, соның ішінде бағдарламалауды оқып - үйренетін құрал негізінде кеңінен танымал болған. Бұл танымалдық тілдің қарапайымдылығы, жоғары сапалы компилятор және қолайлы құру ортасына байланысты. Бірақ бағдарламалық технологиялар бір орында тұрмай ары қарай дамиды, сондықтан Borland фирмасы (1998 жылдың сәуір айынан бастап Inprise Corporation) тағы бір жаңалық ашады: Turbo Pascal тілінің орнына Object Pascal тілі келеді, ол объектілі - бағытталған бағдарламалау концепциясына сүйенеді.
Delphi және Object Pascal көп жылғы эволюцияның нәтижесі болып саналады, сондықтан бүгінгі таңда олар қазіргі компьютерлік технологияның өнімі болып табылады. Жеке тұрғыдан алғанда оны былай айтуға болады, Delphi - дің көмегімен бағдарламаның әртүрлі типін - консольді қосымшалардан бастап, деректер базасы мен Internet - те жұмыс істейтін бағдарлама құруға болады.
Delphi бағдарлама құратын және жаңа бағдарламаны даярлайтын бағдарлама құру әдістерінен, сондай-ақ құрауыштар кітапханасынан тұрады. Delphi бағдарламасы - бұл өзара байланысқан бірнеше файлдар. Кез - келген бағдарлама жоба файлы (мұндай файл .dpr кеңейткішінен тұрады) және бір немесе бірнеше модульден тұрады (.pas кеңейткіші бар файлдар). Жоба файлы бағдарламаның жинақтаушы бөлігі болып табылады, ол өте үлкен емес және Delphi бағдарламалау жүйесінде автоматты түрде қалыптасады.
Класс - берілгендер мен оларға әрекет жасайтын арнайы тип. Ол өріс, әдіс және қасиеттерден тұрады. Кластың данасы болып объект табылады.
Объект - белгілі тапсырманы орындауға арналған, екілік бағдарламалық кодтың автономды бөлігі болып саналады. Объектінің барлық құрауыштары объект болып табылады, бірақ керісінше емес.
Құрауыш - Delphi - дің стандартты класы, Delphi ортасында көрнекілік бағдарламаны іске асыруға арналған. Құрауыш болып меню, батырмалар, стандартты диалогтар (мысалы, қаріпті таңдау, файлды сақтау), енгізу терезесі және редактірлеу терезесі және т.б. табылады. Құрауыштар өріс, әдіс және қасиеттерден тұрады. Қолданушының құрауыштармен жұмысы, оны негізгі терезедегі Құрауыштар палитрасынан таңдап және пішіннің терезесіне орналастырып, олардың қасиеттері мен мазмұнына қарай белгілі оқиғаға ықпалын икемдеу болып табылады. Delphi құрауыштары қолданушымен жылдам қарым - қатынас жасау үшін қолданылады.
Құрауыштар қасиеті - белгілі объекті берілгенде немесе өзгергенде автоматты түрде оның атрибутын өзгертетін құрауыштың өрісі. Құрауыштың функциясын (атқаратын міндетін) анықтайды.
Құрауыштың оқиғасы - құрауыштың қолданушы немесе операциялық жүйемен әрекеттесуінің нәтижесінде пайда болады. Әрбір құрауыш стандартты оқиғалардың жиынынан тұрады.
Құрауыш пішінге немесе басқа құрауышқа тиісті болуы мүмкін.
Пішін деп - Windows терезесінің қасиеттеріне ие және біркелкі функционалдық тағайындалумен байланысқан, құрауыштарды орналастыруға негіз болатын көрнекілік құрауышты айтамыз.
Қосымшаның пішіні қолданушылық интерфейстің негізі болып саналады. Қосымшада бірнеше пішін болуы мүмкін. Пішін туралы ақпарат екі типті файлда сақталады: - .dfm және - .pas, файлдың бірінші типі (пішіннің файлы) - екілік - пішіннің кескінін және қасиеттерін сақтайды, екінші тип (пішіннің модульі ) сіздің қосымшаңыздың функциясын іске асыратын кодтардан тұрады және пішін мен оның құрауыштары үшін оқиғаларды өңдеуді қарастырады. Екі файл да автоматты түрде Delphi - де синхрондалады. Әрбір пішінге өзінің модульі сәйкес келеді.

2.2.1 Бағдарламадағы қолданылған мәліметтер базасы

Мәліметтер қоры бір файлда (Access) немесе бірнешеуінде сақталынуы мүмкін (Paradox, dBase). Дәлірек айтсақ, кестелер мәліметтері әрдайым бір файлда сақталынады, ал қосымша ақпарат жекелеген файлдарда орналасуы мүмкін. Қосымша ақпарат ретінде индекстер, шектеулер немесе үнсіз келісім бойынша нақты өрістер үшін мәндер тізімі. Егер де тым болмаса бір файл бұзылса немесе жойылып кетсе мәліметтер редакциялауға жарамсыз болуы мүмкін.
Индекстер дегеніміз не? Кестелердің мәліметтері қандай да бір өзгертулерге өте жиі әкелуі мүмкін, өйткені қайсыбір жолды түзетпес бұрын оны тауып алу қажет. Анықтамалықтар негізінде қолданылатын статистикалық кестелерде сұралатын мәліметтерді шығару алдында оны іздеу амалдарына әкеліп соқтырады. Егер кесте өте көп жолдардан тұрса іздеу операциясы қыруар жұмысты алады. Индекстерді бұл процедураны тездетуге арналған, сондай-ақ сұрыптау кезінде жіберу нүктесі ретінде де қолданылуы мүмкін. Аталған кезеңде индекстелмеген өрісті реттеу мүмкін емес екендігін білу жеткілікті.
Өз өнімдеріне ADO технологиясын бейімдеген Microsoft - қа қарағанда Borland фирмасы бізге әр түрлі технологиялар арқылы жұмыс істейтін түрлі құралдарды берді және тек қана онымен шектеліп қалған жоқ. Мұндай жағдай басқа программистер алдында үлкен абырой әкеледі. Бұған қоса кез келген уақытта қолданылуы мүмкін топтар да бар, бұл жерде мен бізге жеткілікті құралдарға шолу жасау керек.
Data Access бетбелгісінде мәліметтерге қатынаудың негізгі құрауыштары орналасқан. Бұл құрауыштар барлығына ортақ және басқа да құрауыштар топтарымен бірлесіп қолданылуы мүмкін.

Сурет 9 - Құрауыштар палитрасының Data Access бетбелгісі

Data Controls бетбелгісінде кестелердегі мәліметтерді шығару және редакциялау үшін қажетті құрауыштар орналасқан. Бұл құрауыштар да сол сияқты мәліметтерге қатынаудың қолданылатын технологиясынан тәуелсіз қолданылуы мүмкін.

Сурет 10- Құрауыштар палитрасының Data Controls бетбелгісі

BDE бетбелгісі мәліметтер қорына қатынауға мүмкіндік туғызатын Borland фирмасымен құрастырылған Borland Database Engine атауы бар технологияға құрауыштардан тұрады. Бұл технология ескіріп кетті, бұрынғы нұсқалары үшін үйлесімділікке қойылады. Осыған қарамастан ол мәліметтер қорының Paradox, dBase сияқты ескі типтерімен жақсы жұмыс істейді.

Сурет 11- Құрауыштар палитрасының BDE бетбелгісі

DBЕxpress - Borland фирмасының мәліметтерге қатынаудың жаңа технологиясы. Ол ерекшеленеді және мәліметтер қоры қолданатын клиент серверлік қосымшаларды бағдарламалауға арналған. Бір бетбелгілі құрауыштарды серверлік технология бойынша құрылған Oracle, DB2 немесе MySQL сияқты мәліметтер қорына қолдану керек.
ActiveX Data Objects (ADO) технологиясы. Delphi - де мәліметтер қорымен жұмыс істеудің альтернативті мүмкіндігі енгізілген. Бұл Microsoft фирмасында құрылған Activex Data Objects (ADO) технологиясы. ADO- бұл реляциялық және реляциялық емес МҚ электрондық пошта, жүйелі, мәтінді, графикалық файлдардан тұратын мәліметтерден кез келген типіне сәйкес келетін қолданушы интерфейсі мәліметтермен байланысу OLEDB технологиясының қатысуымен жүзеге асырылады.
ADO - ны қолдану мәліметтермен жұмыс істеуге қамтамассыз етеді. ADO - мен жұмыс істеу үшін компьютерде ADO 2.1 және одан жоғары нұсқалы жүйесі орнатылуы қажет.

Сурет 12- Құрауыштар палитрасының АDО бетбелгісі

Access мәліметтер қорымен жұмыс істеу компьютерге Office бағдарламасымен бірге орнатылуы мүмкін болатын немесе жеке орнатылатын арнайы АDО баптауы арқылы жүреді. Егер біздің бағдарламамыз клиенттің компьютерінде жұмыс істемейтін болса, АDО-ны компьютерге орнатуды қамдау қажет. Бұл жұмыста құауыштардың барлығын жазып қажеті жоқ, бірақ мәліметтер қорымен жұмыс істеуге арналған кәсіптік қосымшалар жазу мүмкін болатын қажетті ақпаратты беруге болады.
Қазір біз Access мәліметтер қорын қалай құрып қолдану керектігі жайлы қарстыраық. Ол үшін біздің компьютерімізде MS Office және оның құрауышы MS Access орнатылуы тиіс. Access-те мәліметтер қоры құрылады, ал олармен біз Delphi арқылы жұмыс істейміз.
Access-ті іске қосып менюден Файл-Создать командасын орындаймыз. Мәліметтер қорын құру шеберінде База данных (Мәліметтер қоры) пунктін таңдап және ОК батырмасына шертеміз. (сурет 10) Бізге мәліметтер қорының атын және орны орналасуын таңдау сұралады, қажеттісін көрсетіп, өз файлымызға Database.mdb атауын береміз.

Сурет 13- Жаңа мәліметтер қорын құру терезесі

Осыдан кейін Access мәліметтер қорын құрып оны көрсетілген жол бойынша сақтайды. Ал бізге мәліметтер қорымен жұмыс істеу терезесі көрінеді. Терезенің сол жағында жұмыс істеуге арналған объектілерді таңдау бағанасы орналасқан. Ең бірінші Таблицы (Кестелер) пункті орналасады (ол үнсіздіктен ерекшеленіп тұрады). Егер бұл объект бізде ерекшеленбесе онда оны ерекшелеңіз. Терезенің оң жағында үш пункт орналасады:

Сурет 14- Кесте құру

1) Кестені Конструктор режимінде құру
2) Кестені шебер көмегімен құру
3) Кестеге мәліметтерді енгізе отырып құру
Бұл командалардың көмегімен мәліметтер қоры ішінде бір файл ретінде сақталынатын кестелер құруға болады. Мәліметтер қорындағы барлық мәліметтер екі өлшемді кесте түрінде сақталынады.
Бағандар кестеде өрістер деп аталады және олар арқылы кестеде қандай мәліметтер сақталғанын анықтауға болады. Телефон анықтамасының мәліметтер қорын құруды іс жүзінде қарастырайық. Кестені Конструктор режимінде құру -ды таңдап жаңа кесте құрамыз. Біздің алдымызда 15- суретінде көрсетілгендей терезе ашылады.

Сурет 15- Кестені құру терезесі

Жоғарыдағы тордың ішінде кестенің өрістерін, олардың типін және сипаттамасын енгізесіз (соңғысы міндетті емес). Біз торға жаңа өрісті енгізіп оның типін көрсеткенде, терезенің төменгі бөлігінде жаңа өрістің қасиеті пайда болады. Өрістің типіне байланысты қасиетерінің саны да өзгереді. Олардың ішіндегі ең негізгілері:
Өрістің максимальды ұзындығы. Мәтіндік өріс үшін өлшемі 255 символдан артпауы тиіс. Егер мәтін ұзынырақ болса, онда Memo өрісін (Поле Memo) қолдану қажет.
Өріс пішімі. Бұл жерде сіз мәліметтердің ішкі түрін көрсете аласыз. Мысалы, өріс YesNo сияқты логикалық өрістерді, немесе mm yyyy сияқты күнді.
Енгізу маскасы. Бұл жерде біз өрісті редактілеуді бейнелейтін масканы енгіземіз. Егер біз Маска ввода (Енгізу маскасы) жолындағы ... жолына шертсек, масканы құру шеберін көреміз.
Үнсіздік бойынша мән. Үнсіздік, Африкадада да үнсіздік.
Міндетті өріс. Егер қолданушы бұл жерге мән енгізбесе, қате туралы хабарлама шығады. Мұндай өріс бос болуы мүмкін емес.
Бос жолдар. Алдыңғыға ұқсас, өйткені бұл өріс те бос болуы мүмкін емес.
Индекстелген өріс. Индекстелмеген, сәйкестіктері бар индекстелген, сәйкестіктері жоқ индекстелген болуы мүмкін. Негізгі индекс сәйкестіктерсіз болады. Ал қалғандары міндетті түрде сәйкестіктерімен.
Юникод қысуы - Юникод-қа сәйкес мәліметтерді қысуға арналған.
Алты өріс құраймыз:
1) Өріс атауы - Key1. Типі - санағыш (счётчик). Және ол бізде кілттік өріс болады. Өріс өлшемі - Ұзын бүтін (Длинное целое). Индекстелген өріс - Иә (Да) (Совпадения не допускаются).
2) Өріс атауы - Фамилия. Типі - мәтіндік (текстовый). Өріс өлшемі - 50. Индекстелген өріс - Иә (Да) (Допускаются совпадения).
3) Өріс атауы - Имя. Типі - мәтіндік (текстовый). Өріс өлшемі - 50. Индекстелген өріс - Иә (Да) (Допускаются совпадения).
4) Өріс атауы - Телефон. Типі - мәтіндік (текстовый). Өріс өлшемі - 10. Индекстелген өріс - Иә (Да) (Допускаются совпадения).
5) Өріс атауы - E-mail. Типі - мәтіндік (текстовый). Өріс өлшемі - 20. Индекстелген өріс - Иә (Да) (Допускаются совпадения).
6) Өріс атауы - Город. Типі - сандық (числовой). Өріс өлшемі - Ұзын бүтін (Длинное целое). Индекстелген өріс - Жоқ (Нет). Неліктен қала жолдық емес, қалалардың атаулары - мәтін емес пе? Біраздан кейін қала неге сандық болатынын көрсетеміз. Бұдан басқа барлық өрістерде Міндетті өріс (Обязательное поле) Жоқ ал Бос жолдар (Пустые строки) Иә (Да) деп тұр. Егер біз өрісті міндетті етіп орнатсақ, барлық жолдарда сәйкес өріс жазылуы тиіс. Егер біз бос жолдарды қоймасақ (Жоқ деп қою), онда көрсетілген өрісте міндетті түрде бірдеңе жазылуы тиіс, әйтпесе қателер шығады. Шынымен-ақ егер қандай да бір өрісте мән болуы үшін оны міндетті етіп тағайындау қажет.
Енді бірінші өрісті (Key1) ерекшелеп тышқанның оң жақ батырмасын басып Кілттік өріс (Ключевое поле) пунктін таңдайық (сурет 13). кілттік өрісті тағайындау міндетті іс әрекет болып есептеледі, егер біз олай етепесек кесте редактіленбейді, ал бұл дегенімізі оған жолдар қосылмайды деген сөз.

Сурет 16- Кілттік өрісті тағайындау

Енді, кестені сақтап, жабуға болады. Кестені сақтау керек пе? (Сохранить таблицу) сұрауына оң жауап беріп оны Справочник атауымен сақтайық.
Біздің бірінші мәліметтер қорымыз дайын болды. Оны жауып келесі біздің мәліметтер қорымен жұмыс мысалымызға көшейік.
Біз MS Access мәліметтер қорымен жұмыс істейтін бағдарлама жазып жатырмыз. Қолданбалар құру үшін MS-тен қарағанда ADO - ны қолданған жақсы. Мәліметтер қорымен жұмыс істегенге арналған біздің алғашқы қосымшамызды жазайық.
Жаңа жоба құрайық. Енді формаға құрауыштар палитрасынан ADO бетбелгісінен ADOConnection құрауышын кірістірейік. ConnectionString қасиеттінде жазылатын сервермен байланысты баптайық. Ол үшін ConnectionString жолында екі рет шерту қажет және бізге
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.