Пайдаланушы интерфейсі компоненттері
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Ақпараттық технологиялар факультеті
Информатика кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
ДӘРІХАНАНЫҢ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖОБАЛАУ ЖӘНЕ ӘЗІРЛЕУ
5B070400 - Eсeптeу тeхникaсы жәнe бaғдapлaмaлық қaмтaмaсыз eту
Алматы 2021
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Ақпараттық технологиялар факультеті
Информатика кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
тақырыбы: ДӘРІХАНАНЫҢ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖОБАЛАУ ЖӘНЕ ӘЗІРЛЕУ
5B070400 - Eсeптeу тeхникaсы жәнe бaғдapлaмaлық қaмтaмaсыз eту
Орындаған
____________________
Мамадияров А.Е.
Ғылыми жетекші,
аға оқытушы
____________________
Алтыбай А
Қорғауға жіберілді:
Хаттама № , _________ 2021 ж.
Кафедра меңгерушісі ___________________________Дарибаев Б.С.
(қолы және мөрі)
Нормобақылау _________________________________Тү ркен Г.
(қолы)
Алматы 2021
АҢДАТПА
Дипломдық жұмыс кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшаладан тұрады. Дипломдық жұмыста 51 бет, 19 сурет, 20 әдебиет, 2 қосымша бар
Кілттік сөздер: АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕР, ДЕРЕКТЕР ҚОРЫ, DJANGO, POSTGRESQL, ПИТОН ТІЛІ, SQL, LOCALHOST, ЖОБА, TYPESCRIPT, МЕНЕДЖЕРЛІК ПАКЕТ, СЕРВЕР, TCPIP, SAAS, CMS, CMF.
Жұмыcтың мақcаты: Питон программалау тiлiн пайдалана отырып дәріхананың ақпараттық жүйесін жобалау және әзірлеу.
Объект: Деректер базасы.
Зерттеу ныcаны: Автоматты баcқарылатын web-қосымша.
Дәріхананың ақпараттық жүйесін жобалау және әзірлеу.
Алдағы уақытта оқу орнымыздың белгілі бір құрылымдарының өзгеріп, жаңаруы құралдың ары қарай да қолданыста болуына кедергі келтірмейді, веб- қосымша өзгерістер енгізуге болатындай жобаланды.
Қосымшаның қолданысқа ие болуы жүйелі, ыңғайлы интерфейс пен тартымды дизайн негізінде жасалуына тікелей байланысты. Бұл тұста жобаның құрылымын толық зерттеу барысында танымал бағдарламаларды салыстыра отырып, жүйеге қолайлы деп таңдалған Django және PostgreSQL озық технологияларының мәтінде айтылатын көптеген мүмкіндіктері пайдаланылды.
Бірқатар функционалдары автоматтандырылғандықтан қолданушы қызметкерлердің жұмыс үрдісі жеңілдеп, уақыттарын біршама үнемдеуге көмектесері сөзсіз.
Нәтижелері:
Мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешілді:
Пәндік салалар егжей-тегжейлі зерттеу жүргізілді, әзірлемелер мен нормативтік-құқықтық құжаттар зерттелді;
Бағдарламаны жобалау және әзірлеу барысын толық ашты;
Web-қосымша әзірленді.
РЕФЕРАТ
Дипломная работа состоит из введения, основной части, заключения, списка использованной литературы и приложения. Дипломная работа содержит 51 страницы, 19 рисунков, 20 литературы, 2 приложения
Ключевые слова: ИНФОРМАЦИОННЫЕ СИСТЕМЫ, БАЗЫ ДАННЫХ, DJANGO, POSTGRESQL, ЯЗЫК PYTHON, SQL, LOCALHOST, PROJECT, TYPESCRIPT, MANAGER PACKAGE, СЕРВЕР, TCPIP, SAAS, CMS, CMF.
Цель работы: проектирование и разработка информационной системы аптеки с использованием языка программирования Питон.
Объект: база данных.
Объект исследования: web-приложение с автоматическим управлением.
Проектирование и разработка информационной системы аптеки.
В дальнейшем изменение и обновление определенных структур нашего учебного заведения не препятствует дальнейшему использованию инструмента, веб-приложение спроектировано таким образом, чтобы можно было вносить изменения.
Использование приложения напрямую зависит от его разработки на основе системного, удобного интерфейса и привлекательного дизайна. При этом в ходе детального изучения структуры проекта было использовано множество возможностей передовых технологий Django и PostgreSQL, которые были выбраны как подходящие для системы, сравнивая популярные программы.
Благодаря автоматизации ряда функционалов, пользователь, несомненно, поможет сотрудникам упростить рабочий процесс и значительно сэкономить время.
Результаты:
Для достижения цели были решены следующие задачи:
Предметные области проведено детальное исследование, изучены разработки и нормативно-правовые документы;
Полностью раскрыт ход проектирования и разработки программы;
Разработано web-приложение.
ABSTRACT
The thesis consists of an introduction, the main part, the conclusion, the list of references and the appendix. The thesis contains 51 pages, 19 figures, 20 references, 2 appendices
Keywords: INFORMATION SYSTEMS, DATABASES, DJANGO, POSTGRESQL, PYTHON, SQL, LOCALHOST, PROJECT, TYPESCRIPT, MANAGER PACKAGE, SERVER, TCPIP, SAAS, CMS, CMF.
The purpose of the work: design and development of the pharmacy information system using the Python programming language.
Object: database.
Object of research: web-application with automatic control.
Design and development of the pharmacy information system.
In the future, changing and updating certain structures of our educational institution does not prevent the further use of the tool, the web application is designed in such a way that it is possible to make changes.
The use of the application directly depends on its development based on a system, user-friendly interface and attractive design. At the same time, during a detailed study of the project structure, many features of the advanced Django and PostgreSQL technologies were used, which were selected as suitable for the system, comparing popular programs.
Thanks to the automation of a number of functions, the user will undoubtedly help employees simplify the workflow and significantly save time.
Results:
To achieve this goal, the following tasks were completed:
oo Subject areas a detailed study was conducted, developments and regulatory documents were studied;
oo The course of program design and development is fully disclosed;
oo A web application has been developed.
МАЗМҰНЫ
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР 6
АНЫҚТАМАЛАР 7
КІРІСПЕ 8
1 ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ 9
1.1 Проектінің өзектілігін қарастыру 9
1.2 Web-қосымшалар 9
1.3 Uml тіліндегі проектінің сұлбасы 11
2 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМІ 15
2.1 Фреймворк ұғымына түсінік 15
2.2 Клиенттік бөлім - angular фреймворкі 16
2.3 Серверлік бөлім - django фреймворкі 18
2.4 Деректер қоры 22
3 ЖОБАЛАУ БӨЛІМІ 30
3.1 Деректер қорын жобалау кезеңдерi 30
3.2 Авторизация парақшасы 36
3.3 Жүйенің интерфейсі 37
ҚОРЫТЫНДЫ 44
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 45
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР
API - Application programming interface. Программалауда қолданылатын мобильді және веб қосымшалардың интерфейсі.
Django - бұл Python программалау тілінде жазылған күрделі сайттар мен веб-қосымшаларды жасауға жарамды бай мүмкіндіктері бар бағдарламалық жасақтама.
PostgreSQL - бұл әлемдегі ашық ДҚБЖ-нің ең дамыған және коммерциялық дерекқорларға нақты балама болып табылатын дерекқорды басқарудың еркін таратылатын Объектілік-реляциялық жүйесі (ORDBMS).
SQL - (Structured Query Language-құрылымдалған сұрау тілі) - реляциялық деректер қорына арналған дерекқорды басқару тілі.
АНЫҚТАМАЛАР
Аутентификация - пайдаланушы енгізген құпия сөз бен пайдаланушының кіру дерекқорында сақталған құпия сөзбен салыстыру процессі.
Интерфейс - пайдаланушы мен компьютердің қарым қатынасы кезіндегі өзара әрекеттесу жазықтығы немесе ортасы.
Прототиптеу - жүйенің тұтастай жұмысын талдау үшін болашақ өнімнің негізгі функцияларын тез арада кескіндеу әдісі.
Автоматтандыру - адамды энергияны, материалды, ақпаратты алу, түрлендіру немесе еңбек ету процестеріне қатысуды босату немесе қатысу мөлшерін азайту мақсатында техникалық құралдар мен математикалық әдістерді пайдаланатын техникалық прогресс бағыттары.
Фронтенд - қызметтің бағдарламалық-аппараттық бөлігіне қолданушы интерфейсінің клиенттік жағы.
Қосымшаны тестілеу - қосымшаның жұмыс жасауының функционалдығын, ыңғайлылығы мен дәйектігін тексеру процесі.
Web-қосымшалар - клиент-бұл клиент браузердің көмегімен веб-сервермен өзара әрекеттесетін серверлік қосымша. Веб-қосымшаның логикасы сервер мен клиент арасында бөлінеді, деректерді сақтау негізінен серверде жүзеге асырылады, ақпарат алмасу желі арқылы жүреді.
Python - бұл әр түрлі мәселелер мен мәселелердің үлкен көлемін шешу үшін қолданылатын белсенді дамып келе жатқан сценарий тілі. Python компьютерлік және Мобильді қосымшаларды құруда пайдалы, ол ақпараттың үлкен көлемімен жұмыс жасауда, веб-сайттар мен басқа да жобаларды әзірлеуде, машиналық оқытуда қолданылады.
ДҚБЖ - ДҚБЖ (ағылш. Database Management System, сокр. DBMS) - деректер базасын құру мен пайдалануды басқаруды қамтамасыз ететін жалпы немесе арнайы мақсаттағы бағдарламалық және лингвистикалық құралдардың жиынтығы.
ДҚ - деректер қоры.
АЖ - ақпараттық жүйелер.
UML - бұл UML моделі деп аталатын жүйенің абстрактілі моделін жасау үшін графикалық белгілерді қолданатын ашық стандарт. UML негізінен бағдарламалық жүйелерді анықтау, визуализация, жобалау және құжаттау үшін жасалған.
КІРІСПЕ
Әзіргі таңда замана бен техниканың, әртүрлі ақпарат көздері бен ақпарат тарататын құрылғылардың дамылсыз дамып келе жатуы сандаған мүмкіндіктерге бет алуда. Дәл осындай мүмкіндіктерде электрондық есептеуіш машиналардың алатын орны төтенше. Олар - күнделікті өмірде, іс орындарында тынымсыз қолданыста жүрген компьютер, ноутбуктар. Үшбу құрылғыларды пайдалана отырып, түрлі программалау тілдері арқасында күнделікті шаруа барысымызға кepeктi қосымшаларды қылып шығаруымызға мүмкіндіктер жеткілікті. Қосымшаларға күннен-күнге сұраныстар саны тағы артуда. Бұл орайды пайдаланып Дәріхана қосымшасы таңдалынды.
Құрастыру барысында соңғы жылдарда жоғары сұранысқа ие заманауи программалар қолданылды. Әр бір қосымша жасау кезінде клиенттік, серверлік бөлімдер және өзіндік дерек қоры болатыны бәрімізге мәлім. Жобаны жасау үшін көш бастаушы Django және PostgreSQL платформалары қолданылды. Клиенттік фреймворк санатында таңдалынған Django - күрделі сайттарды, web-қосымшаларды дайындау үшін Python программалау тілі негізінде жасалған, зор мүмкіндіктерге ие программалық сұлба. Мысалға ала деректер қоры реляционды сипатта болғандықтан көшбасшы, ашық және еркін объектілік-реляциялық жүйе PostgreSQL-мен жасалынады.
Есептің қойылымы:
oo Деректер қорын құру, онда кемінде 7-8 кесте болуы керек және олар өзара байланысып тұруы керек;
oo Дәріхана қызметін автоматтандыратын программалық қосымша жасау, бұл қосымша деректер қорымен жұмыс жасауы, яғни келесідей функциялары болуы керек;
oo Деректер қорына деректерді жазу, сақтау, өзгерту, өшіріу функциялары болуы керек;
oo Деректер қорындағы деректерді кесте бойынша көрсету яғни қосымша терезесінде, кестелер жеке жеке көрсетілуі керек;
oo Әртүрлі кестелерден бағандар алып оны жеке сұраныс ретінде көрсету, одан отчеттар шығару;
oo Тауарларды әртүрлі параметрлері бойынша іздеу қызыметі болуы керек.
Жұмыcтың мақcаты: Питон программалау тiлiн пайдалана отырып дәріхананың ақпараттық жүйесін жобалау және әзірлеу.
Зерттеу ныcаны: Автоматты баcқарылатын web-қосымша жаcалынды.
1 ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ
1.1 Проектінің өзектілігін қарастыру
Осы уақыт - мүмкіндіктерге уақыт. Технологияның, басқа да электронды машиналардың, құрылғылардың орасан қарқынмен дамып келе жатуы соның дәлелі. Әлбетте, бастапқыда айтып кеткендей құрылғыларға қосымшаларын енгізбесек, пайдасы айтарлықтай көбейе қоймайды. Сондықтан да оларды молынан қолдану үшін әр түрлі керекті қосымшалар құрастырылып отырса, қоғамға пайдасын тигізетіні екі бастан. Білім саласы болғандықтан, осы тараптағы мүмкіндіктердің артуы бір орында тұрып қалмай, ары қарай дамып, жоғары көрсеткіштер көрсетуге жол көрсетеді. Осының бәрін қорытындылай келе, дәріхана қосымшасының да орны ерекше болады деген сенімде, қолданысқа ие болатындай түрлі әдістерді қолдана отырып, жасап шығаруға шешім қабылдадық.
Бұл дипломдық жұмыста қосымша тек web-парақша ретінде жүреді. Маңызды болғандықтан үлкен құжаттармен жұмыс істейтіндіктен жүйе мобильді қосымшада жасалынуы тиімсіз болды.
1.2 Web-қосымшалар
Веб-қосымшаның архитектурасы негізінен пайдаланушылық интерфейстер, транзакцияларды өңдеу мониторлары, мәліметтер базасы және басқалар сияқты компоненттер арасындағы қатынастар мен өзара әрекеттесулерді білдіреді. Негізгі мақсат - барлық элементтердің дұрыс жұмыс істейтініне көз жеткізу [1].
Логика өте қарапайым: пайдаланушы шолғышқа URL мекенжайын енгізіп, "Енгізу" түймесін басқан кезде, браузер серверге сұрау салады. Сервер жауап береді, содан кейін қажетті веб-бетті көрсетеді. Барлық осы компоненттер веб-қосымшаның архитектурасын жасайды.
Веб-қосымшалар үшін жүйелік архитектура қалай жұмыс істейді?
Барлық қосымшалар екі бөліктен тұрады - клиенттік (front-end) және серверлік (back-end).
Интерфейс - бұл қосымшаның көрнекі бөлігі. Пайдаланушылар интерфейсті көре алады және онымен өзара әрекеттесе алады. Клиенттік код пайдаланушылардың әрекеттеріне жауап береді. Сервер бөлігі пайдаланушылар үшін көрнекі емес, бірақ олардың сұраулары жұмыс істейді. Ол бизнес логикасын өңдейді және HTTP сұрауларына жауап береді.
Сонымен, тіркелгі деректерін тіркеу формасына енгізген кезде сіз алдыңғы жағымен айналысасыз, бірақ сіз "ЕНГІЗУ" түймесін басып, тіркелгеннен кейін - бұл сервер бөлігі оны жұмыс істеуге мәжбүр етеді.
Дұрыс жұмыс істеген кезде клиент пен сервер жағы веб-қосымшаның программалық жасақтамасының архитектурасын құрайды.
Веб-қосымшалар архитектурасының қабаттары мен компоненттері
Веб-қосымшаның архитектурасын жақсы түсіну үшін Сіз оның құрамдас бөліктері мен деңгейлеріне енуіңіз керек. Веб-қосымшалар өздерінің негізгі функцияларын деңгейлерге бөледі. Бұл әр қабатты өздігінен ауыстыруға немесе жаңартуға мүмкіндік береді.
Веб-қосымшалар архитектурасының негізгі компоненттері
Веб-архитектурада UI компоненттері және құрылымдық компоненттер бар. Соңғылары клиенттік және серверлік болып бөлінеді.
Пайдаланушы интерфейсі компоненттері
UI компоненттері әрекет журналдары, бақылау тақталары, хабарландырулар, параметрлер және басқалар сияқты барлық интерфейс элементтерін білдіреді. Олар веб-қосымшаның интерфейсінің орналасуының бөлігі болып табылады.
Құрылымдық компоненттер клиенттік және серверлік жақтардан тұрады:
Клиенттік компонент HTML, CSS немесе JavaScript-пен жасалған. Веб-браузерлер кодты іске қосады және оны интерфейске түрлендіреді, сондықтан амалдық жүйені орнатудың қажеті жоқ.
Сервер компонентіне келетін болсақ, ол Java,. Net, Node-да жасалған.JS, Python және басқа программалау тілдері. Сервер екі бөліктен тұрады - қолданбалы логика және мәліметтер базасы. Қосымшаның логикасы-бұл веб-қосымшаны басқару орталығы. Деректер базасы ақпаратты сақтауға жауап береді (мысалы, сіздің тіркелгі деректеріңіз).
Веб-қосымшалар архитектурасының деңгейлері
Веб-қосымшалардың төрт жалпы деңгейі бар:
Көрініс деңгейі (PL);
Деректерге қызмет көрсету деңгейі (DSL);
Бизнес логикасының деңгейі (BLL);
Деректерге қол жеткізу деңгейі (DAL).
Көрініс деңгейі
PL пайдаланушы интерфейсін көрсетеді және пайдаланушы тәжірибесін жеңілдетеді. Көрініс деңгейінде пайдаланушылар үшін деректерді визуализациялайтын және көрсететін UI компоненттері бар. Пайдаланушы тәжірибесін орнататын пайдаланушы процесінің компоненттері де бар. PL клиент тарапына барлық қажетті ақпаратты ұсынады. Көрініс деңгейінің негізгі мақсаты-деректерді алу, пайдаланушылардың сұрауларын өңдеу, оларды деректер қызметіне жіберу және нәтижелерді көрсету.
Бизнес логикасының қабаты
BLL деректердің дұрыс алмасуына жауап береді. Бұл деңгей іскери операциялар мен ережелердің логикасын анықтайды. Сайтқа кіру-Бұл бизнес-логика деңгейінің мысалы.
Деректер қызметінің деңгейі
DSL бизнес-логика деңгейімен өңделген деректерді ұсыну деңгейіне жібереді. Бұл деңгей клиенттің іскери логикасын оқшаулау арқылы деректердің қауіпсіздігіне кепілдік береді.
Деректерге қол жеткізу деңгейі
DAL екілік және XML файлдары сияқты тұрақты қоймаларда сақталған деректерге жеңілдетілген қол жетімділікті ұсынады. Деректерге қол жеткізу деңгейі CRUD - жасау, оқу, жаңарту, жою операцияларын басқарады.
Веб-қосымшалар архитектурасының түрлері
Веб-қосымшалар архитектурасының бірнеше түрлері бар, бұл қосымшаның логикасы клиент пен сервер тараптары арасында қалай бөлінетініне байланысты. Веб-қосымшалардың ең көп таралған архитектуралары:
Бір беттік веб-қосымшалар;
Көп беттік веб-қосымшалар;
Микросервис архитектурасы;
Серверсіз сәулет;
Прогрессивті веб-қосымшалар;
Анықтаймыз егжей-тегжейлі әрбір түрі.
Бір беттік қолданба немесе SPA
SPA - бұл параққа кірген кезде барлық қажетті ақпаратты жүктейтін веб-сайт немесе веб-программа. Бір беттік қосымшалардың бір маңызды артықшылығы бар-олар керемет пайдаланушы тәжірибесін ұсынады, өйткені пайдаланушылар веб-беттерді қайта жүктемейді. Бір беттік веб-қосымшалар көбінесе Angular, React және басқалары сияқты JavaScript шеңберлерін қолдана отырып жасалады.
Танымал СПА: Gmail, Facebook, Twitter, Slack.
Көп бетті қолданба немесе MPA
Көп беттік қосымшалар Интернетте танымал, өйткені бұрын барлық веб-сайттар MPA болған. Бұл күндері компаниялар MPA-ны таңдайды, егер олардың веб-сайты өте үлкен болса (мысалы, eBay). Мұндай шешімдер пайдаланушының браузерлері арқылы серверден серверге ақпаратты жүктеу немесе жіберу үшін веб-бетті қайта жүктейді.
1.3 Uml тіліндегі проектінің сұлбасы
Әр жобаны бастағанда зерттеу жүгізіледі, проектінің ішінде болатын іс-әрекеттерді, функциясын қарастырып, модельдеу қажет. Бұл проект барысын толық қанды зерттеуге, сол проектіні жете түсінуге және қателерді болдырмауға көмектеседі. Осыны іске асыру үшін Unified Modeling Language (UML) ұғымы қолданылады.
UML - бұл программалық жасақтама жүйелерінің артефактілерін визуализациялау, нақтылау, жобалау және құжаттау тілі [2].
UML - бұл тіл.
Тіл сөздіктен және оған кіретін сөздерді біріктіруге және мағыналы дизайн алуға мүмкіндік беретін ережелерден тұрады. Модельдеу тілінде сөздік пен ережелер жүйенің тұжырымдамалық және физикалық көрінісіне бағытталған. UML-ге ұқсас модельдеу тілі программалық жасақтаманың "сызбаларын" жасаудың стандартты құралы болып табылады.
Жүйені түсіну үшін модельдеу қажет. Бұл жағдайда жалғыз модель ешқашан жеткіліксіз. Керісінше, кез-келген тривиалды емес жүйені түсіну үшін көптеген өзара байланысты модельдерді жасау керек. Программалық жүйелерге қолдануда бұл тіл қажет екенін білдіреді, оның көмегімен оны дамыту циклі кезінде жүйенің архитектурасының көріністерін әр түрлі тұрғыдан сипаттауға болады (1 - тарауды қараңыз).
UML сияқты тілдің сөздігі мен ережелері жақсы анықталған модельдерді қалай құруға және оқуға болатындығын түсіндіреді, бірақ қандай модельдер және қандай жағдайларда жасау керектігі туралы ештеңе айтпайды. Бұл программалық жасақтаманы әзірлеудің бүкіл процесінің міндеті. Жақсы ұйымдастырылған процесс сізге қандай артефактілер қажет екенін, оларды жасау үшін қандай ресурстар қажет екенін, осы артефактілерді орындалған жұмысты бағалау және Жобаны басқару үшін қалай пайдалануға болатындығын көрсетуі керек [3].
UML-визуализация тілі
Көптеген программалаушылардың көзқарасы бойынша, жобаны іске асыру туралы ойлау оған код жазуға тең келеді. Сіз ойлайсыз-бұл кодтауды білдіреді. Шынында да, кейбір нәрселер кодта кез-келген программалау тілінде жақсы көрінеді, өйткені программа мәтіні алгоритмдер мен өрнектерді жазудың ең қарапайым және қысқа жолы болып табылады.
Бірақ мұндай жағдайларда да программашы бейресми болса да модельдеумен айналысады. Ол, мысалы, тақтаға немесе майлыққа идеяның эскизін жаза алады. Алайда, бұл тәсіл қиындыққа толы. Біріншіден, тұжырымдамалық модель туралы пікір алмасу пікірталастың барлық қатысушылары бір тілде сөйлеген кезде ғана мүмкін болады. Әдетте, жобаларды әзірлеу кезінде компаниялар өз тілдерін ойлап табуы керек, ал жаңадан бастаушыға не туралы екенін болжау оңай емес. Екіншіден, мәтіндік программалау тілінен тыс модельсіз программалық жүйелердің белгілі бір аспектілері туралы түсінік алу мүмкін емес. Сонымен, сынып иерархиясының мақсатын, әрине, егер сіз әр сыныптың кодын мұқият зерттесеңіз, түсінуге болады, бірақ сіз бүкіл құрылымды бірден қабылдай алмайсыз. Осыған ұқсас жүйе кодын зерттеу Web-қосымшадағы объектілердің физикалық таралуы және ықтимал көші-қоны туралы тұтас түсінік жасауға мүмкіндік бермейді. Үшіншіден, Егер код авторы өзі ойлап тапқан модельдерді ешқашан нақты түрде жүзеге асырмаса, егер ол жұмыс орнын ауыстырса, бұл ақпарат мәңгіге жоғалады. Жақсы жағдайда оны іске асыру негізінде ішінара қалпына келтіруге болады.
UML қолдану үшінші мәселені шешуге мүмкіндік береді: айқын модель байланысты жеңілдетеді.
Жүйенің кейбір ерекшеліктері мәтін түрінде жақсы модельденеді, басқалары графикалық түрде. Шын мәнінде, барлық қызықты жүйелерде тек программалау тілін қолдану арқылы елестету мүмкін емес құрылымдар бар. UML-бұл көрсетілген мәселелердің екіншісін шешуге мүмкіндік беретін графикалық тіл.
UML тек графикалық таңбалар жиынтығы ғана емес. Олардың әрқайсысының артында белгілі бір семантика бар ("біртұтас Модельдік тілді Анықтамалық нұсқаулық"бөлімін қараңыз). Бұл дегеніміз, бір әзірлеуші жазған модельді басқасына немесе тіпті аспаптық программаға нақты түсіндіруге болады. Жоғарыда аталған мәселелердің біріншісі осылай шешіледі.
UML - спецификация тілі
Бұл тұрғыда спецификация дәл, нақты емес және толық модельдерді құруды білдіреді. UML программалық жасақтама жүйесін әзірлеу және орналастыру процесінде қабылдануы керек талдау, жобалау және іске асыруға қатысты барлық маңызды шешімдерді анықтауға мүмкіндік береді.
UML-бұл құрылыс тілі
UML визуалды программалау тілі емес, бірақ оның көмегімен жасалған модельдерді әртүрлі программалау тілдеріне тікелей аударуға болады. Басқаша айтқанда, UML моделін Java, C++, Visual Basic сияқты тілдерге, тіпті реляциялық дерекқор кестелеріне немесе объектіге бағытталған Дерекқордың тұрақты объектілеріне көрсетуге болады. Графикалық түрде берілетін және UML-ге ұсынылатын ұғымдар; мәтіндік түрде жақсы сипатталған ұғымдар программалау тілі арқылы көрсетіледі.
Бұл модельді программалау тілінде көрсету тікелей жобалауға мүмкіндік береді: UML моделінен белгілі бір тілге код құру. Кері мәселені шешуге болады: қолданыстағы іске асыру үшін модельді қайта құру. Кері дизайн ерекше емес. Егер сіз іске асыруда ақпаратты кодтамаған болсаңыз, онда модельдерден кодқа тікелей ауысқан кезде бұл ақпарат жоғалады. Сондықтан кері жобалау үшін құралдар да, адамның араласуы да қажет. Тікелей кодты құру мен кері жобалаудың үйлесімі графикалық және мәтіндік көріністе жұмыс істеуге мүмкіндік береді, егер аспаптық программалар екі көріністің де үйлесімділігін қамтамасыз етсе.
UML программалау тілдерінде тікелей көрсетуден басқа, оның экспрессивтілігі мен бірегейлігіне байланысты модельдерді тікелей орындауға, жүйелердің әрекетін модельдеуге және қолданыстағы жүйелерді басқаруға мүмкіндік береді. Жүйенің мінез-құлқын модельдеу 4 және 5 бөлімдерде талқыланады [4].
UML-бұл құжаттау тілі.
Программалық құралдарды шығаратын Компания орындалатын кодтан басқа басқа да артефактілерді, соның ішінде мыналарды өндіреді:
Жүйеге қойылатын талаптар;
Сәулет;
Жоба;
Бастапқы код;
Жобалық жоспарлар;
Тесттер;
Прототиптер;
Нұсқалары және т. б.
Қабылданған даму әдістемесіне байланысты кейбір жұмыстарды орындау басқаларына қарағанда формальды түрде жүзеге асырылады. Аталған артефактілер тек жобаның құрамдас бөліктері ғана емес; олар басқару үшін, нәтижені бағалау үшін, сонымен қатар жүйені әзірлеу кезінде және оны орналастырғаннан кейін топ мүшелері арасындағы байланыс құралы ретінде қажет.
UML жүйелік архитектураны және оның барлық бөлшектерін құжаттау мәселесін шешуге мүмкіндік береді, жүйеге қойылатын талаптарды тұжырымдайтын және тесттерді анықтайтын тілді ұсынады және соңында жобаны жоспарлау және нұсқаны басқару кезеңінде жұмысты модельдеуге мүмкіндік береді.
Жобамызда пайдаланушылар екіге жіктеледі: сатып алушы және администратор. Аталған жобаны модельдеу түрі төмендегі 1.1 - суретте көрсетілген.
1.1. -cурет. Прецеденттер диаграммасы
2 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМІ
2.1 Фреймворк ұғымына түсінік
Дипломдық жоба барысында соңғы жылдары күрделі программар жасап шығаруда қолданысқа ие болып жүрген Django фреймфоркі таңдалынды. Аталған ұғымдар келесі бөлімшелерде жеке анықталатын болады.
Фреймворк (ағылш. framework- каркас) - бұл күнделікті әрекеттерді автоматтандыруға, даму процесіне болжамдылық пен жайлылықты арттыруға, қосымшаның әртүрлі бөліктері арасындағы байланысты жеңілдетуге арналған кітапханалар жиынтығы [4].
Олар: клиенттік бөлімдегі жұмыс (фронтенд) және серверлік бөлімдегі жұмыс (бэкенд).
Клиенттік фреймворк - пайдаланушы оқу, экранға шығару және іске қоса алу мүмкіндіктерін іске асырады, пайдаланушыға көрінетін қосымшаның сыртқы бөлігі. Қазіргі таңда клиенттік бөлікті жүзеге асыратын көптеген фреймворктар пайдаланушыларға ұсынылады, ең танымалдары:
oo Angular;
oo React;
oo Vue.js;
oo Foundation;
oo Ember;
oo Backbone.js.
Серверлік фреймворк - пайдаланушы браузерінде немесе компьютерінде мүлде көрінбейтін, қосымшаның логикасын іске асыратын, ішкі серверлік бөлігіне жауап беретін фреймворк. Программалаушылар арасындағы көп қолданыстағылары:
Node.js (Express);
Django;
Rails;
Laravel;
Spring.
Жасалаған диипломдық жұмыстағы жүйенің құрылымының ажыратылуына бір функционалымен мысал келтірер болсақ: дәріханаларға дәрілерді қосу барысында керекті мәліметтер енгізіледі және ол барлық қалаларға бірден жіберледі. Мұндағы дәрілердің мәліметтер базасында сақталу және керекті қолданушыларға жіберілу процесінің қалай жүзеге асатыны пайдаланушыға белгісіз, процесс көрінбейді. Бұл функцияларды бэкенд бөлігі жүзеге асырады. Ал фронтенд бөліміне пайдаланушының жүйеге логин мен құпиясөз енгізуі, базаны толтыру барысында керекті формаларға мәліметтер енгізуі, құрылған базаның статусын көруі секілді пайдаланушы әрекеттері жатады.
Бизнес-логикасы бар және жоғары жылдамдықты, сенімділік пен қауіпсіздікті талап ететін жобаларда SaaS, CMS немесе CMF секілді платформалардың түрлеріне қарағанда фреймворктарды пайдалану тиімді [4].
Фреймворк қолданбай программа құрастырушы өзі қалаған кез келген қосымшаны толығымен жаза алады. Оның да кемшілліктері бар жазылған қосымша әртүрлі платформада іске асуы үшін қосымша үлкен кодтауды қажет етеді. Өйткені фреймворкта көптеген дайын компоненттер бар, басты мақсаты - құрастырушыға программаны оңай және аз уақыт аралығында құруды қамтамасыз ету.
2.2 Клиенттік бөлім - angular фреймворкі
Angular-Google инженерлері жасаған веб-қосымшаларға арналған JavaScript-тің фронт-енд [5]. Олар алдыңғы веб-қосымшалардың дизайнын толығымен өзгертуге тырысты. Егер біз оның танымалдығы мен беделін қарастыратын болсақ, онда Angular өзінің үлкен әріптесі jQuery-ден асып түсті деп айта аламыз. Xbox, Forbes және BMW қосымшалары осы технологияға негізделген. Осы құрылымды қолданатын барлық бағдарламашылар озық тәжірибеге ие болады. React-пен қатар.JS жаңадан бастаушыларға бұрыштық ұсынылады.
Angular-маңызды ерекшеліктер:
oo Бұл құрылым екі жақты деректерді байланыстыруды қолданады. Ол mvw архитектурасындағы көрініс деңгейі мен деректер моделінің деңгейі арасындағы динамикалық синхрондауды қамтамасыз етеді.
oo Angular тек TypeScript-ке негізделген, ол тегіс және тиімді жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Басқаша айтқанда, TypeScript - Angular негізгі тілі.
Angular ерекшелігі
Angular фреймворкі мынандай ерекшеліктерге ие:
Кішкене уақыт ішінде заманауи фреймворктардың қатарынан көрініп, осы уақытта 1,5 миллионнан астам программалаушылардың қолданысына ие;
NBC, Intel, ABC News сияқты 9000-нан астам сайттарда қолданысқа ие;
Аngular core team атты қауымдастығы қалыптасқан. Қауымдастықта Google жүйесінің 20 жұмыскерлері және Angular жобасының барлық алдынғы қатарлы құрастырушылары пайдаланушылардың тарапынан туындаған әрбір қиындықтарын шешуді қамтамасыз етеді;
Туториалдар мен бағыттаушылар жетерлік, фреймворкті жетік меңгерген компаниялар саны жылдан жылға көбейді;
Фреймворктің шабуылдарға төтеп беру қабылеті жоғары болғандықтан, қолданысқа ие.
Құрылымына қарай бұл фреймворкті пайдалатын программалаушылар көп. Осы аталған көрсеткіштерге қарағанда әлі де ұзақ жылдар қолданыстан шықпайтыны анық. Осыған орай осы себептерге негізделіп, дипломдық жұмыста фреймворктің Angular варианты таңдалынды.
Бұл фреймворктің орнатылуының өзіндік ерекшеліктері бар. Арнайы сайттардан қажетті операциялық жүйеге байланысты node.js файлы жүктеліп, орнатылуы қажет [5]. Орнатылғанда Angular-дың менеджер пакеті болып табылатын npm автоматты түрде программа әзірленетін ортаға (компьютер, ноутбук) жүктеледі. Ортаның командалар жолында:
oo npm install -g@angularcli - Angular CLI инфраструктурасы ортада глобалды орналастырылады;
oo npm install - жобаға керекті модульдар орнатылады;
oo ng new name - жаңа жоба ашу, name сөзінің орнына жоба аты жазылады;
oo ng serve - жоба localhost:4200 адресінде тестілеу режимінде қосылады.
Фреймворк құрылымы
Angular құрылымы бірнешеге бөлінеді: компонент, шаблон, директива, сервис және модуль [5].
Фреймворк модульдік архитектурадан құрылады және ол NgModule модульдік жүйесі деп те аталады. Angular программасында AppModule деп аталатын түбірлік модуль бар, ол app.module.ts файлында тұрады. Пайдаланушы өзіне керекті қосымша функционалды модульдерді тұрғыза алады. Оларды түбірлік модуль тұрған файлда импорттау керек.
Angular мынандай маңызды қасиеттерге ие:
declarations - модульге қатысты компоненттер жарияланатын бөлігі;
exports - басқа модульде қолданылатын осы модульдің компоненттер мен директивалар тізімі;
imports - осы модульде қолданылатын басқа модульдер тізімі (кітпханалар);
providers - модульдегі сервистер тізімі;
bootstrap - браузерде жүктелетін компонент аты. Әдетте, бұл түбір компоненті болады және бұл қасиет тек түбірлік модульде жазылады.
Компонент - пайдаланушы интерфейсінің негізгі құраушы бөлігі [6]. Оның пайдаланушыға көрінетін бөлігін шаблон, ал әрбір қызметінің орындалуын сервис қамтамасыз етеді. Компоненттердің өз әдісі, қасиеттері, кіріс және шығыс оқиғалары болады. Оларды анықтайтын негізгі объекттері:
selector - компонент аты;
template URL - HTML парағын компонентпен байланыстырады;
style URLS - CSS файлымен байланыстырады;
Data Binding - компонент пен шаблон арасындағы дерек алмасуды іске асырады. Angular оның бірнеше түрін көрсетеді:
oo interpolation - компонент қасиетін экранға шығарады. Белгісі: {{title}};
oo property binding - DOM сипатын және кіріс оқиғаларын өзгертуді қамтамасыз етеді;
oo event binding - элемент оқиғасын анықтайды. Мәселен: батырманың басылуы және dropdown тізімінен таңдауда;
oo two-way bata binding - шаблон мен компонент бөлігін тез байланытырады. Бір жақтан өзгерсе автоматты түрде екінші жағы да өзгереді.
oo Жоғарыда айтылған фреймворк архитектурасының құрастырушы бөліктерінің арасындағы байланыс төмендегі суретте сипатталады.
Директивалардың мақсаты - Dom-ны белгілі бір жолмен түрлендіру, элементті мінез-құлықпен қамтамасыз ету.
Олардың орындалуы бойынша директивалар компоненттермен бірдей, компонент-бұл HTML шаблоны бар директива, бірақ тұжырымдамалық тұрғыдан олар әртүрлі.
Директивалардың екі түрі бар:
Құрылымдық - DOM-ға элементтерді қосу, жою немесе ауыстыру;
Атрибуттар-элементке басқа мінез-құлықты орнатыңыз.
2.1. - сурет. Angular құрылымы
2.3 Серверлік бөлім - django фреймворкі
Django - бұл Python бағдарламалау тілінде жазылған күрделі сайттар мен веб-қосымшаларды жасауға жарамды бай мүмкіндіктері бар бағдарламалық жасақтама.
Django - Python тіліндегі веб-қосымшаларға арналған шеңбер. Жақтаудың негізгі қағидаларының бірі-DRY (don ' t repeat yourself). Django-дағы Веб-жүйелер бір немесе бірнеше қосымшалардан тұрады, оларды иеліктен шығаруға және қосылуға кеңес беріледі. Бұл осы жақтаудың кейбір басқа жақтаулардан (мысалы, Ruby on Rails) айтарлықтай архитектуралық айырмашылықтарының бірі. Сондай-ақ, көптеген басқа жақтаулардан айырмашылығы, Django-дағы URL өңдегіштері контроллер құрылымынан автоматты түрде орнатылғаннан гөрі анық конфигурацияланған (тұрақты өрнектерді қолдана отырып).
Django Apache (mod_python модулімен) және PostgreSQL-ді дерекқор ретінде пайдалану үшін жасалған. Қазіргі уақытта PostgreSQL - ден басқа, Django басқа ДҚБЖ-мен жұмыс істей алады: MySQL (MariaDB), SQLite, Microsoft SQL Server, DB2, Firebird, SQL Anywhere және Oracle. Деректер базасымен жұмыс істеу үшін Django өзінің ORM-ін қолданады, онда Деректер моделі Python сыныптарымен сипатталады және оған сәйкес мәліметтер базасының схемасы жасалады.
Джанго архитектурасы "модель-көрініс-Контроллер" (MVC) сияқты. Классикалық MVC моделінің контроллері Django-да көрініс (көрініс) деп аталатын деңгейге сәйкес келеді, ал презентацияның логикасы Django-да Шаблондар деңгейімен (Templates) жүзеге асырылады. Осыған байланысты Django деңгейлі архитектурасы көбінесе "модель-үлгі-көрініс" (MTV) деп аталады [6].
Бастапқыда, Django-ның дамуы архитектурада айтарлықтай көрініс тапқан жаңалықтар ресурстарымен ыңғайлы жұмыс істеуді қамтамасыз ету үшін жүргізілді: құрылым ақпараттық сипаттағы веб-сайттарды тез дамытуға көмектесетін бірқатар құралдарды ұсынады. Мысалы, әзірлеушіге сайттың әкімшілік бөлігі үшін контроллерлер мен беттер жасаудың қажеті жоқ, Django-да Django-да жасалған кез-келген сайтқа қосылатын және бір серверде бірден бірнеше сайтты басқара алатын кірістірілген мазмұнды басқару қосымшасы бар. Әкімшілік қосымша барлық жасалған әрекеттерді тіркеп, сайтты толтырудың кез келген объектілерін жасауға, өзгертуге және жоюға мүмкіндік береді және пайдаланушылар мен топтарды басқаруға арналған интерфейсті ұсынады (құқықтардың Объектілік мақсатымен). Төменде көрсетілген 2.2. - суреттен байқауға болады.
2.2. - cурет. Django архитектурасы
Сонымен қатар, фреймворк құрылымында DRY (don't repeat yourself) принципі жақсы әзірленген [6]. Олар қосымша құру барысында пайдаланушыларға жеңілдік тудыру мақсатымен жасалған. Яғни, бір кодты қайтадан бірнеше рет жазып отырудың қажеті жоқ. Жылдам даму жобаларында өте тиімді, Python тілінде түсінігі бар бастаушы адамдарға қолайлы. Django прагматикалық және таза дизайн үлгісі бойынша салынған және күрделі web-қосымшаларды жасау үшін қажетті барлық негізгі компоненттерді қамтиды.
Django немесе node.js
Әрбір фреймворк өзіндік ерекшеліктері болады. Жоба түріне, құрылымына байланысты жобалаушы жұмыс барысына қолайлысын таңдайды. Дипломдық проектінің серверлік бөлімінің программасын таңдағанда екі нұсқа болды: Django немесе Node.js.
таңдауда басымдылық деректер қорына бөлінді, Django фреймворкінде деректер қорымен жұмыс жаңартылаған. Ал Node.js-те деректердің біршама санымен жұмыс жасағандықтан жоғары өнімділікті талап етеді;
node.js - браузердің клиенттік ортасынан алынған JavaScript орындау ортасы, ал Django-Python ортасы. Бұл құралдармен жұмыс жасау үшін, олардың негізгі программалау тілін жетік меңгеру керек. Соңғы кезде Python тілін қолдану кеңінен тарап келе жатыр;
node.js-ті меңгеру үшін көптеген онлайн оқулықтар бар, бірақта көптеген мысалдар толық қарастырылмаған, бұл программалауды жаңадан меңгеріп жүрген пайдаланушыларға бірталай қиындықтар туғызады;
node.js -ты пайдаланатын танымал атаулар: Uber, Twitter, eBay, Netflix, DuckDuckGo, PayPal, LinkedIn, Trello, PayPal, Mozilla и GoDaddy. Жұмыста таңдалған фреймворктің танымал пайдаланушылары: Pinterest, Instagram, Eventbrite, Sentry, Zapier, Dropbox, Spotify и YouTube [7].
Барлығын салыстыра келе дәлелдемесі негізінде және фреймворктің қолайлы архитектурасы, өзіндік критерийлері назарға алынып, проектінің серверлік бөліміне Django таңдалды.
Django фреймворкінің өзіндік ерекшеліктері
oo Orm, транзакцияны қолдайтын дерекқорға кіру API;
oo Көптеген тілдерге аудармалары бар кірістірілген әкімші интерфейсі;
oo Тұрақты өрнектерге негізделген URL менеджері;
oo Тегтер мен мұрагерлікпен шаблондардың кеңейтілген жүйесі;
oo Кэштеу жүйесі;
oo Интернационалдандыру;
oo Кез-келген Django веб-сайттарына орнатуға болатын қосымшалардың қосылған архитектурасы;
oo "generic views" - контроллер функциясының үлгілері;
oo Авторизация және аутентификация, сыртқы аутентификация модульдерін қосу: LDAP, OpenID және басқалар.
oo Қосымша сұрау өңдеушілерін құруға арналған сүзгі жүйесі ("middleware"), мысалы, кэштеу, қысу, URL мекен-жайларын қалыпқа келтіру және анонимді сессияларды қолдау үшін тарату сүзгілеріне енгізілген;
oo Пішіндермен жұмыс істеуге арналған кітапхана (мұрагерлік, қолданыстағы мәліметтер базасының моделіне сәйкес формаларды құру);
oo Әкімшілік қосымша арқылы қол жетімді шаблон тегтері мен деректер модельдері үшін кірістірілген Автоматты құжаттама;
oo Раманың кейбір компоненттері бір-бірімен тығыз байланысты, сондықтан оларды жай ғана ұқсас компоненттермен ауыстыруға болады. Бірақ кейбіреулерімен (мысалы, ORM-мен) бұл оңай емес. Жақтаудың өзегіне салынған мүмкіндіктерден басқа, оның мүмкіндіктерін кеңейтетін пакеттер бар.
Django негізінде еркін лицензия бойынша таратылатын көптеген дайын шешімдер әзірленді, олардың ішінде интернет-дүкендерді басқаруға арналған жүйелер, мазмұнды басқарудың әмбебап жүйелері, сондай-ақ тар бағытталған жобалар бар.
Python программалау тілі
Python-соңғы бірнеше жылдағы ең жылдам дамып келе жатқан бағдарламалау тілі. Бұл туралы 2019 жылғы StackOverflow зерттеуі айтады. Әзірлеушілер оны не үшін жақсы көретінін және неге бастаушы бағдарламашыларға оны бірінші тіл ретінде сынап көруді ұсынамыз [8].
Python түсінуге және үйренуге оңай.
Егер сіз кодты ешқашан жазбаған болсаңыз, бірақ алғашқы жұмыс бағдарламасын мүмкіндігінше тез алғыңыз келсе, Python-ны сынап көруіңіз керек.
Python-да есептерді шешуге арналған көптеген дайын кітапханалар бар
Бағдарламалаудағы кітапханалар-бұл нақты мәселелерді шешуге арналған құралдар. Python үшін танымал кітапханалардың бірнеше мысалдары келтірілген:
Pygame. Шағын ойындар мен мультимедиялық қосымшаларды құруға арналған кітапхана.
NumPy. Жасанды интеллектпен және машинамен жұмыс істеуге арналған кітапхана. Күрделі математикалық есептеулер үшін қолданылады.
Pandas. Үлкен деректермен жұмыс істеуге арналған кітапхана.
SQLAlchemy. Деректер қорымен жұмыс істеуге арналған кітапхана.
Django, Flask. Қосымшалардың серверлік бөлігін жасауға арналған кітапханалар.
Python-ны алып компаниялар пайдаланады.
Біз білетін көптеген компаниялар мен ұйымдар Python қолданады:
Spotify және Amazon деректерді талдау және ұсыныстар жасау үшін Python қолданады.
Walt=" Python деген не: ол не жақсы, қайда пайдалы және оны қалай үйренуге болады " Дисней Python-ны анимация үшін сценарий тілі ретінде қолданады.
YouTube және Instagram толығымен Python-да жазылған.
Егер бұл жеткіліксіз болса, NASA әлі де бар: олардың was процестерін автоматтандыру жүйесі Python көмегімен жасалған.
Python ұзақ уақыт танымал болып қалады
Машиналық оқыту және үлкен деректер көп таралуда. Жақсы жаңалық -- Python осы салаларда жұмыс істеу үшін ең жақсы бағдарламалау тілі болып саналады. Міне, олар оның көмегімен не істейді:
Олар сатып алу белсенділігінің деректерін жинайды, гипотезалар жасайды және компанияның жаңа өсу нүктелерін табады.
Машиналық оқыту алгоритмдерін жасаңыз. Мысалы, Netflix Python-да ұсыныс қызметін жазды.
Қол байлайтын міндеттерді автоматтандырады. Мысалы, қарапайым Python сценарийі көрсетілген сайттан барлық сілтемелер мен суреттерді жинап, оларды қалтаға сақтай алады.
Басқа тілдермен салыстырғанда артықшылықтары
Python артықшылықтары
Негіздерден бастайық. Python шамамен 40 жыл бұрын жасалған. Осы уақыт ішінде оның көмегімен көптеген сайттар мен бағдарламалар жазылды. Неліктен көптеген компаниялар өз өнімдерін жасау үшін Python-ны таңдайтынын түсінейік.
Қарапайымдылық. Python-да жазылған кодты оқу және түсіну оңай. Осының арқасында, проблемалар туындаған жағдайда, әзірлеуші тілдің күрделілігіне алаңдамай, оларға назар аудара алады.
Тегін. Python-бұл ақысыз және ашық технология. Әзірлеушілер оны тарата, көшіре және өзгерте алады. Осының салдарынан Python тез дамып келеді және жақсы қоғамдастыққа ие. Соңғысына келетін болсақ, ол бастаушы әзірлеушілерді қолдайды, олармен білім бөліседі.
Үйлесімділік. Python әртүрлі платформалармен үйлесімділікті ұсынады. Бұл Python-да жазатын әзірлеушілерді басқа тілдерге тән көптеген мәселелерден құтқарады.
Объектілік-бағдарлылық. Python процедураға бағытталған және объектіге бағытталған бағдарламалауды қолдайды. Біріншісі кодтың әртүрлі бөліктерін қайта пайдалануға мүмкіндік береді. Ал OOP деректер мен функционалдылыққа негізделген нысандарды пайдалануға мүмкіндік береді.
Кітапханалардың көптігі. Python үшін көптеген кітапханалар құрылды. Осы әзірлеушілерге құжаттамамен, мәліметтер базасымен және шолғыштармен жұмыс істеу, блокты тестілеу және т.б. сонымен қатар, Python-ны көптеген тапсырмалар үшін қолдануға болады, мысалы, жұмыс үстелі мен веб-қосымшаларды, күрделі есептеу жүйелерін, ойындарды, заттар интернетін және т. б. дамыту үшін.
Python коды жақсы оқылады және тіпті бұл тілде ешқашан жұмыс жасамаған әзірлеушілерге де түсінікті. Нәтижесінде Python қауымдастығы үнемі өсіп келеді. Сонымен қатар, бұл тіл ғылым саласында басым, сондықтан оны қолданушылар арасында көптеген профессорлар мен ғалымдар бар [8].
Python-бұл веб-қосымшаларды құру үшін қолдануға болатын әмбебап тіл.
oo Танымалдық. Көптеген тұтынушылар мен өнім иелері өз жобаларында тек танымал технологияларды қолдануға тырысады. Осының салдарынан әзірлеушілер де трендтерді ұстануы керек. Бірақ танымалдылыққа келетін болсақ, Python және PHP бір-бірінен кем түспейді: екеуі де дамуда өте кең қолданылады. Мысалы, PHP Википедия, Yahoo, WordPress және т. б. сияқты жобаларды құруда қолданылды, ал Python YouTube, Instagram, Quora, Spotify және т. б. жасау үшін таңдалды.
oo Фреймворк. Бағдарламалау тілін таңдаудағы маңызды факторлардың бірі-фреймворк саны. Олар әзірлеушінің жұмысын айтарлықтай жеңілдетеді, оны ыңғайлы етеді. Ең танымал PHP шеңберлеріне Ларавель, симфония, Кодельгнитер кіреді, бірақ басқа PHP шеңберлері де бар. Әрине, Python шеңберлері аз. Олардың ішіндегі ең танымалдары -- Джанго және Фласк. Бірақ өсіп келе жатқан қауымдастықтар Жаңа шеңберлерді құруға бейім, сондықтан Python шеңберлерінің саны жақында өзгеруі мүмкін.
oo Зерделеу. Егер сіз қандай да бір бағдарламалау тілін үйренгіңіз келсе, оның қаншалықты қарапайым немесе күрделі екенін білуіңіз керек. Мұнда Python жеңімпаз болып табылады-оның синтаксисі PHP-ге қарағанда қарапайым және оңай. Бірақ PHP веб-әзірлеу үшін арнайы жасалған, сондықтан бұл салада көбінесе қиын болса да, оны таңдайды.
2.4 Деректер қоры
Деректер базасы (ДБ) -- бұл ақпаратты құрылымдық түрде сақтауға және өңдеуге мүмкіндік беретін бағдарлама.
ДБ-бұл бағдарламалау тілінің құрамына кірмейтін жеке тәуелсіз бағдарлама. Кейінірек қол жеткізу үшін кез-келген ақпаратты дерекқорда сақтауға болады.
Пайдалану мысалы
Мәліметтер базасы ақпаратты сақтау үшін қажет. Заманауи веб-бағдарламалауда дерекқорды пайдалану қажеттілігі туралы толық түсінік алу үшін үш сұраққа жауап беру керек:
Қандай Ақпарат және біз не үшін сақтаймыз?
Бұл ақпаратты қандай түрде және қалай сақтау керек?
Бұл ақпаратқа қалай және қалай қол жеткізуге болады?
Сіз әр қолданушы өз қаласында жеке ауа-райын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Ақпараттық технологиялар факультеті
Информатика кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
ДӘРІХАНАНЫҢ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖОБАЛАУ ЖӘНЕ ӘЗІРЛЕУ
5B070400 - Eсeптeу тeхникaсы жәнe бaғдapлaмaлық қaмтaмaсыз eту
Алматы 2021
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Ақпараттық технологиялар факультеті
Информатика кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
тақырыбы: ДӘРІХАНАНЫҢ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖОБАЛАУ ЖӘНЕ ӘЗІРЛЕУ
5B070400 - Eсeптeу тeхникaсы жәнe бaғдapлaмaлық қaмтaмaсыз eту
Орындаған
____________________
Мамадияров А.Е.
Ғылыми жетекші,
аға оқытушы
____________________
Алтыбай А
Қорғауға жіберілді:
Хаттама № , _________ 2021 ж.
Кафедра меңгерушісі ___________________________Дарибаев Б.С.
(қолы және мөрі)
Нормобақылау _________________________________Тү ркен Г.
(қолы)
Алматы 2021
АҢДАТПА
Дипломдық жұмыс кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшаладан тұрады. Дипломдық жұмыста 51 бет, 19 сурет, 20 әдебиет, 2 қосымша бар
Кілттік сөздер: АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕР, ДЕРЕКТЕР ҚОРЫ, DJANGO, POSTGRESQL, ПИТОН ТІЛІ, SQL, LOCALHOST, ЖОБА, TYPESCRIPT, МЕНЕДЖЕРЛІК ПАКЕТ, СЕРВЕР, TCPIP, SAAS, CMS, CMF.
Жұмыcтың мақcаты: Питон программалау тiлiн пайдалана отырып дәріхананың ақпараттық жүйесін жобалау және әзірлеу.
Объект: Деректер базасы.
Зерттеу ныcаны: Автоматты баcқарылатын web-қосымша.
Дәріхананың ақпараттық жүйесін жобалау және әзірлеу.
Алдағы уақытта оқу орнымыздың белгілі бір құрылымдарының өзгеріп, жаңаруы құралдың ары қарай да қолданыста болуына кедергі келтірмейді, веб- қосымша өзгерістер енгізуге болатындай жобаланды.
Қосымшаның қолданысқа ие болуы жүйелі, ыңғайлы интерфейс пен тартымды дизайн негізінде жасалуына тікелей байланысты. Бұл тұста жобаның құрылымын толық зерттеу барысында танымал бағдарламаларды салыстыра отырып, жүйеге қолайлы деп таңдалған Django және PostgreSQL озық технологияларының мәтінде айтылатын көптеген мүмкіндіктері пайдаланылды.
Бірқатар функционалдары автоматтандырылғандықтан қолданушы қызметкерлердің жұмыс үрдісі жеңілдеп, уақыттарын біршама үнемдеуге көмектесері сөзсіз.
Нәтижелері:
Мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешілді:
Пәндік салалар егжей-тегжейлі зерттеу жүргізілді, әзірлемелер мен нормативтік-құқықтық құжаттар зерттелді;
Бағдарламаны жобалау және әзірлеу барысын толық ашты;
Web-қосымша әзірленді.
РЕФЕРАТ
Дипломная работа состоит из введения, основной части, заключения, списка использованной литературы и приложения. Дипломная работа содержит 51 страницы, 19 рисунков, 20 литературы, 2 приложения
Ключевые слова: ИНФОРМАЦИОННЫЕ СИСТЕМЫ, БАЗЫ ДАННЫХ, DJANGO, POSTGRESQL, ЯЗЫК PYTHON, SQL, LOCALHOST, PROJECT, TYPESCRIPT, MANAGER PACKAGE, СЕРВЕР, TCPIP, SAAS, CMS, CMF.
Цель работы: проектирование и разработка информационной системы аптеки с использованием языка программирования Питон.
Объект: база данных.
Объект исследования: web-приложение с автоматическим управлением.
Проектирование и разработка информационной системы аптеки.
В дальнейшем изменение и обновление определенных структур нашего учебного заведения не препятствует дальнейшему использованию инструмента, веб-приложение спроектировано таким образом, чтобы можно было вносить изменения.
Использование приложения напрямую зависит от его разработки на основе системного, удобного интерфейса и привлекательного дизайна. При этом в ходе детального изучения структуры проекта было использовано множество возможностей передовых технологий Django и PostgreSQL, которые были выбраны как подходящие для системы, сравнивая популярные программы.
Благодаря автоматизации ряда функционалов, пользователь, несомненно, поможет сотрудникам упростить рабочий процесс и значительно сэкономить время.
Результаты:
Для достижения цели были решены следующие задачи:
Предметные области проведено детальное исследование, изучены разработки и нормативно-правовые документы;
Полностью раскрыт ход проектирования и разработки программы;
Разработано web-приложение.
ABSTRACT
The thesis consists of an introduction, the main part, the conclusion, the list of references and the appendix. The thesis contains 51 pages, 19 figures, 20 references, 2 appendices
Keywords: INFORMATION SYSTEMS, DATABASES, DJANGO, POSTGRESQL, PYTHON, SQL, LOCALHOST, PROJECT, TYPESCRIPT, MANAGER PACKAGE, SERVER, TCPIP, SAAS, CMS, CMF.
The purpose of the work: design and development of the pharmacy information system using the Python programming language.
Object: database.
Object of research: web-application with automatic control.
Design and development of the pharmacy information system.
In the future, changing and updating certain structures of our educational institution does not prevent the further use of the tool, the web application is designed in such a way that it is possible to make changes.
The use of the application directly depends on its development based on a system, user-friendly interface and attractive design. At the same time, during a detailed study of the project structure, many features of the advanced Django and PostgreSQL technologies were used, which were selected as suitable for the system, comparing popular programs.
Thanks to the automation of a number of functions, the user will undoubtedly help employees simplify the workflow and significantly save time.
Results:
To achieve this goal, the following tasks were completed:
oo Subject areas a detailed study was conducted, developments and regulatory documents were studied;
oo The course of program design and development is fully disclosed;
oo A web application has been developed.
МАЗМҰНЫ
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР 6
АНЫҚТАМАЛАР 7
КІРІСПЕ 8
1 ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ 9
1.1 Проектінің өзектілігін қарастыру 9
1.2 Web-қосымшалар 9
1.3 Uml тіліндегі проектінің сұлбасы 11
2 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМІ 15
2.1 Фреймворк ұғымына түсінік 15
2.2 Клиенттік бөлім - angular фреймворкі 16
2.3 Серверлік бөлім - django фреймворкі 18
2.4 Деректер қоры 22
3 ЖОБАЛАУ БӨЛІМІ 30
3.1 Деректер қорын жобалау кезеңдерi 30
3.2 Авторизация парақшасы 36
3.3 Жүйенің интерфейсі 37
ҚОРЫТЫНДЫ 44
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 45
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР
API - Application programming interface. Программалауда қолданылатын мобильді және веб қосымшалардың интерфейсі.
Django - бұл Python программалау тілінде жазылған күрделі сайттар мен веб-қосымшаларды жасауға жарамды бай мүмкіндіктері бар бағдарламалық жасақтама.
PostgreSQL - бұл әлемдегі ашық ДҚБЖ-нің ең дамыған және коммерциялық дерекқорларға нақты балама болып табылатын дерекқорды басқарудың еркін таратылатын Объектілік-реляциялық жүйесі (ORDBMS).
SQL - (Structured Query Language-құрылымдалған сұрау тілі) - реляциялық деректер қорына арналған дерекқорды басқару тілі.
АНЫҚТАМАЛАР
Аутентификация - пайдаланушы енгізген құпия сөз бен пайдаланушының кіру дерекқорында сақталған құпия сөзбен салыстыру процессі.
Интерфейс - пайдаланушы мен компьютердің қарым қатынасы кезіндегі өзара әрекеттесу жазықтығы немесе ортасы.
Прототиптеу - жүйенің тұтастай жұмысын талдау үшін болашақ өнімнің негізгі функцияларын тез арада кескіндеу әдісі.
Автоматтандыру - адамды энергияны, материалды, ақпаратты алу, түрлендіру немесе еңбек ету процестеріне қатысуды босату немесе қатысу мөлшерін азайту мақсатында техникалық құралдар мен математикалық әдістерді пайдаланатын техникалық прогресс бағыттары.
Фронтенд - қызметтің бағдарламалық-аппараттық бөлігіне қолданушы интерфейсінің клиенттік жағы.
Қосымшаны тестілеу - қосымшаның жұмыс жасауының функционалдығын, ыңғайлылығы мен дәйектігін тексеру процесі.
Web-қосымшалар - клиент-бұл клиент браузердің көмегімен веб-сервермен өзара әрекеттесетін серверлік қосымша. Веб-қосымшаның логикасы сервер мен клиент арасында бөлінеді, деректерді сақтау негізінен серверде жүзеге асырылады, ақпарат алмасу желі арқылы жүреді.
Python - бұл әр түрлі мәселелер мен мәселелердің үлкен көлемін шешу үшін қолданылатын белсенді дамып келе жатқан сценарий тілі. Python компьютерлік және Мобильді қосымшаларды құруда пайдалы, ол ақпараттың үлкен көлемімен жұмыс жасауда, веб-сайттар мен басқа да жобаларды әзірлеуде, машиналық оқытуда қолданылады.
ДҚБЖ - ДҚБЖ (ағылш. Database Management System, сокр. DBMS) - деректер базасын құру мен пайдалануды басқаруды қамтамасыз ететін жалпы немесе арнайы мақсаттағы бағдарламалық және лингвистикалық құралдардың жиынтығы.
ДҚ - деректер қоры.
АЖ - ақпараттық жүйелер.
UML - бұл UML моделі деп аталатын жүйенің абстрактілі моделін жасау үшін графикалық белгілерді қолданатын ашық стандарт. UML негізінен бағдарламалық жүйелерді анықтау, визуализация, жобалау және құжаттау үшін жасалған.
КІРІСПЕ
Әзіргі таңда замана бен техниканың, әртүрлі ақпарат көздері бен ақпарат тарататын құрылғылардың дамылсыз дамып келе жатуы сандаған мүмкіндіктерге бет алуда. Дәл осындай мүмкіндіктерде электрондық есептеуіш машиналардың алатын орны төтенше. Олар - күнделікті өмірде, іс орындарында тынымсыз қолданыста жүрген компьютер, ноутбуктар. Үшбу құрылғыларды пайдалана отырып, түрлі программалау тілдері арқасында күнделікті шаруа барысымызға кepeктi қосымшаларды қылып шығаруымызға мүмкіндіктер жеткілікті. Қосымшаларға күннен-күнге сұраныстар саны тағы артуда. Бұл орайды пайдаланып Дәріхана қосымшасы таңдалынды.
Құрастыру барысында соңғы жылдарда жоғары сұранысқа ие заманауи программалар қолданылды. Әр бір қосымша жасау кезінде клиенттік, серверлік бөлімдер және өзіндік дерек қоры болатыны бәрімізге мәлім. Жобаны жасау үшін көш бастаушы Django және PostgreSQL платформалары қолданылды. Клиенттік фреймворк санатында таңдалынған Django - күрделі сайттарды, web-қосымшаларды дайындау үшін Python программалау тілі негізінде жасалған, зор мүмкіндіктерге ие программалық сұлба. Мысалға ала деректер қоры реляционды сипатта болғандықтан көшбасшы, ашық және еркін объектілік-реляциялық жүйе PostgreSQL-мен жасалынады.
Есептің қойылымы:
oo Деректер қорын құру, онда кемінде 7-8 кесте болуы керек және олар өзара байланысып тұруы керек;
oo Дәріхана қызметін автоматтандыратын программалық қосымша жасау, бұл қосымша деректер қорымен жұмыс жасауы, яғни келесідей функциялары болуы керек;
oo Деректер қорына деректерді жазу, сақтау, өзгерту, өшіріу функциялары болуы керек;
oo Деректер қорындағы деректерді кесте бойынша көрсету яғни қосымша терезесінде, кестелер жеке жеке көрсетілуі керек;
oo Әртүрлі кестелерден бағандар алып оны жеке сұраныс ретінде көрсету, одан отчеттар шығару;
oo Тауарларды әртүрлі параметрлері бойынша іздеу қызыметі болуы керек.
Жұмыcтың мақcаты: Питон программалау тiлiн пайдалана отырып дәріхананың ақпараттық жүйесін жобалау және әзірлеу.
Зерттеу ныcаны: Автоматты баcқарылатын web-қосымша жаcалынды.
1 ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ
1.1 Проектінің өзектілігін қарастыру
Осы уақыт - мүмкіндіктерге уақыт. Технологияның, басқа да электронды машиналардың, құрылғылардың орасан қарқынмен дамып келе жатуы соның дәлелі. Әлбетте, бастапқыда айтып кеткендей құрылғыларға қосымшаларын енгізбесек, пайдасы айтарлықтай көбейе қоймайды. Сондықтан да оларды молынан қолдану үшін әр түрлі керекті қосымшалар құрастырылып отырса, қоғамға пайдасын тигізетіні екі бастан. Білім саласы болғандықтан, осы тараптағы мүмкіндіктердің артуы бір орында тұрып қалмай, ары қарай дамып, жоғары көрсеткіштер көрсетуге жол көрсетеді. Осының бәрін қорытындылай келе, дәріхана қосымшасының да орны ерекше болады деген сенімде, қолданысқа ие болатындай түрлі әдістерді қолдана отырып, жасап шығаруға шешім қабылдадық.
Бұл дипломдық жұмыста қосымша тек web-парақша ретінде жүреді. Маңызды болғандықтан үлкен құжаттармен жұмыс істейтіндіктен жүйе мобильді қосымшада жасалынуы тиімсіз болды.
1.2 Web-қосымшалар
Веб-қосымшаның архитектурасы негізінен пайдаланушылық интерфейстер, транзакцияларды өңдеу мониторлары, мәліметтер базасы және басқалар сияқты компоненттер арасындағы қатынастар мен өзара әрекеттесулерді білдіреді. Негізгі мақсат - барлық элементтердің дұрыс жұмыс істейтініне көз жеткізу [1].
Логика өте қарапайым: пайдаланушы шолғышқа URL мекенжайын енгізіп, "Енгізу" түймесін басқан кезде, браузер серверге сұрау салады. Сервер жауап береді, содан кейін қажетті веб-бетті көрсетеді. Барлық осы компоненттер веб-қосымшаның архитектурасын жасайды.
Веб-қосымшалар үшін жүйелік архитектура қалай жұмыс істейді?
Барлық қосымшалар екі бөліктен тұрады - клиенттік (front-end) және серверлік (back-end).
Интерфейс - бұл қосымшаның көрнекі бөлігі. Пайдаланушылар интерфейсті көре алады және онымен өзара әрекеттесе алады. Клиенттік код пайдаланушылардың әрекеттеріне жауап береді. Сервер бөлігі пайдаланушылар үшін көрнекі емес, бірақ олардың сұраулары жұмыс істейді. Ол бизнес логикасын өңдейді және HTTP сұрауларына жауап береді.
Сонымен, тіркелгі деректерін тіркеу формасына енгізген кезде сіз алдыңғы жағымен айналысасыз, бірақ сіз "ЕНГІЗУ" түймесін басып, тіркелгеннен кейін - бұл сервер бөлігі оны жұмыс істеуге мәжбүр етеді.
Дұрыс жұмыс істеген кезде клиент пен сервер жағы веб-қосымшаның программалық жасақтамасының архитектурасын құрайды.
Веб-қосымшалар архитектурасының қабаттары мен компоненттері
Веб-қосымшаның архитектурасын жақсы түсіну үшін Сіз оның құрамдас бөліктері мен деңгейлеріне енуіңіз керек. Веб-қосымшалар өздерінің негізгі функцияларын деңгейлерге бөледі. Бұл әр қабатты өздігінен ауыстыруға немесе жаңартуға мүмкіндік береді.
Веб-қосымшалар архитектурасының негізгі компоненттері
Веб-архитектурада UI компоненттері және құрылымдық компоненттер бар. Соңғылары клиенттік және серверлік болып бөлінеді.
Пайдаланушы интерфейсі компоненттері
UI компоненттері әрекет журналдары, бақылау тақталары, хабарландырулар, параметрлер және басқалар сияқты барлық интерфейс элементтерін білдіреді. Олар веб-қосымшаның интерфейсінің орналасуының бөлігі болып табылады.
Құрылымдық компоненттер клиенттік және серверлік жақтардан тұрады:
Клиенттік компонент HTML, CSS немесе JavaScript-пен жасалған. Веб-браузерлер кодты іске қосады және оны интерфейске түрлендіреді, сондықтан амалдық жүйені орнатудың қажеті жоқ.
Сервер компонентіне келетін болсақ, ол Java,. Net, Node-да жасалған.JS, Python және басқа программалау тілдері. Сервер екі бөліктен тұрады - қолданбалы логика және мәліметтер базасы. Қосымшаның логикасы-бұл веб-қосымшаны басқару орталығы. Деректер базасы ақпаратты сақтауға жауап береді (мысалы, сіздің тіркелгі деректеріңіз).
Веб-қосымшалар архитектурасының деңгейлері
Веб-қосымшалардың төрт жалпы деңгейі бар:
Көрініс деңгейі (PL);
Деректерге қызмет көрсету деңгейі (DSL);
Бизнес логикасының деңгейі (BLL);
Деректерге қол жеткізу деңгейі (DAL).
Көрініс деңгейі
PL пайдаланушы интерфейсін көрсетеді және пайдаланушы тәжірибесін жеңілдетеді. Көрініс деңгейінде пайдаланушылар үшін деректерді визуализациялайтын және көрсететін UI компоненттері бар. Пайдаланушы тәжірибесін орнататын пайдаланушы процесінің компоненттері де бар. PL клиент тарапына барлық қажетті ақпаратты ұсынады. Көрініс деңгейінің негізгі мақсаты-деректерді алу, пайдаланушылардың сұрауларын өңдеу, оларды деректер қызметіне жіберу және нәтижелерді көрсету.
Бизнес логикасының қабаты
BLL деректердің дұрыс алмасуына жауап береді. Бұл деңгей іскери операциялар мен ережелердің логикасын анықтайды. Сайтқа кіру-Бұл бизнес-логика деңгейінің мысалы.
Деректер қызметінің деңгейі
DSL бизнес-логика деңгейімен өңделген деректерді ұсыну деңгейіне жібереді. Бұл деңгей клиенттің іскери логикасын оқшаулау арқылы деректердің қауіпсіздігіне кепілдік береді.
Деректерге қол жеткізу деңгейі
DAL екілік және XML файлдары сияқты тұрақты қоймаларда сақталған деректерге жеңілдетілген қол жетімділікті ұсынады. Деректерге қол жеткізу деңгейі CRUD - жасау, оқу, жаңарту, жою операцияларын басқарады.
Веб-қосымшалар архитектурасының түрлері
Веб-қосымшалар архитектурасының бірнеше түрлері бар, бұл қосымшаның логикасы клиент пен сервер тараптары арасында қалай бөлінетініне байланысты. Веб-қосымшалардың ең көп таралған архитектуралары:
Бір беттік веб-қосымшалар;
Көп беттік веб-қосымшалар;
Микросервис архитектурасы;
Серверсіз сәулет;
Прогрессивті веб-қосымшалар;
Анықтаймыз егжей-тегжейлі әрбір түрі.
Бір беттік қолданба немесе SPA
SPA - бұл параққа кірген кезде барлық қажетті ақпаратты жүктейтін веб-сайт немесе веб-программа. Бір беттік қосымшалардың бір маңызды артықшылығы бар-олар керемет пайдаланушы тәжірибесін ұсынады, өйткені пайдаланушылар веб-беттерді қайта жүктемейді. Бір беттік веб-қосымшалар көбінесе Angular, React және басқалары сияқты JavaScript шеңберлерін қолдана отырып жасалады.
Танымал СПА: Gmail, Facebook, Twitter, Slack.
Көп бетті қолданба немесе MPA
Көп беттік қосымшалар Интернетте танымал, өйткені бұрын барлық веб-сайттар MPA болған. Бұл күндері компаниялар MPA-ны таңдайды, егер олардың веб-сайты өте үлкен болса (мысалы, eBay). Мұндай шешімдер пайдаланушының браузерлері арқылы серверден серверге ақпаратты жүктеу немесе жіберу үшін веб-бетті қайта жүктейді.
1.3 Uml тіліндегі проектінің сұлбасы
Әр жобаны бастағанда зерттеу жүгізіледі, проектінің ішінде болатын іс-әрекеттерді, функциясын қарастырып, модельдеу қажет. Бұл проект барысын толық қанды зерттеуге, сол проектіні жете түсінуге және қателерді болдырмауға көмектеседі. Осыны іске асыру үшін Unified Modeling Language (UML) ұғымы қолданылады.
UML - бұл программалық жасақтама жүйелерінің артефактілерін визуализациялау, нақтылау, жобалау және құжаттау тілі [2].
UML - бұл тіл.
Тіл сөздіктен және оған кіретін сөздерді біріктіруге және мағыналы дизайн алуға мүмкіндік беретін ережелерден тұрады. Модельдеу тілінде сөздік пен ережелер жүйенің тұжырымдамалық және физикалық көрінісіне бағытталған. UML-ге ұқсас модельдеу тілі программалық жасақтаманың "сызбаларын" жасаудың стандартты құралы болып табылады.
Жүйені түсіну үшін модельдеу қажет. Бұл жағдайда жалғыз модель ешқашан жеткіліксіз. Керісінше, кез-келген тривиалды емес жүйені түсіну үшін көптеген өзара байланысты модельдерді жасау керек. Программалық жүйелерге қолдануда бұл тіл қажет екенін білдіреді, оның көмегімен оны дамыту циклі кезінде жүйенің архитектурасының көріністерін әр түрлі тұрғыдан сипаттауға болады (1 - тарауды қараңыз).
UML сияқты тілдің сөздігі мен ережелері жақсы анықталған модельдерді қалай құруға және оқуға болатындығын түсіндіреді, бірақ қандай модельдер және қандай жағдайларда жасау керектігі туралы ештеңе айтпайды. Бұл программалық жасақтаманы әзірлеудің бүкіл процесінің міндеті. Жақсы ұйымдастырылған процесс сізге қандай артефактілер қажет екенін, оларды жасау үшін қандай ресурстар қажет екенін, осы артефактілерді орындалған жұмысты бағалау және Жобаны басқару үшін қалай пайдалануға болатындығын көрсетуі керек [3].
UML-визуализация тілі
Көптеген программалаушылардың көзқарасы бойынша, жобаны іске асыру туралы ойлау оған код жазуға тең келеді. Сіз ойлайсыз-бұл кодтауды білдіреді. Шынында да, кейбір нәрселер кодта кез-келген программалау тілінде жақсы көрінеді, өйткені программа мәтіні алгоритмдер мен өрнектерді жазудың ең қарапайым және қысқа жолы болып табылады.
Бірақ мұндай жағдайларда да программашы бейресми болса да модельдеумен айналысады. Ол, мысалы, тақтаға немесе майлыққа идеяның эскизін жаза алады. Алайда, бұл тәсіл қиындыққа толы. Біріншіден, тұжырымдамалық модель туралы пікір алмасу пікірталастың барлық қатысушылары бір тілде сөйлеген кезде ғана мүмкін болады. Әдетте, жобаларды әзірлеу кезінде компаниялар өз тілдерін ойлап табуы керек, ал жаңадан бастаушыға не туралы екенін болжау оңай емес. Екіншіден, мәтіндік программалау тілінен тыс модельсіз программалық жүйелердің белгілі бір аспектілері туралы түсінік алу мүмкін емес. Сонымен, сынып иерархиясының мақсатын, әрине, егер сіз әр сыныптың кодын мұқият зерттесеңіз, түсінуге болады, бірақ сіз бүкіл құрылымды бірден қабылдай алмайсыз. Осыған ұқсас жүйе кодын зерттеу Web-қосымшадағы объектілердің физикалық таралуы және ықтимал көші-қоны туралы тұтас түсінік жасауға мүмкіндік бермейді. Үшіншіден, Егер код авторы өзі ойлап тапқан модельдерді ешқашан нақты түрде жүзеге асырмаса, егер ол жұмыс орнын ауыстырса, бұл ақпарат мәңгіге жоғалады. Жақсы жағдайда оны іске асыру негізінде ішінара қалпына келтіруге болады.
UML қолдану үшінші мәселені шешуге мүмкіндік береді: айқын модель байланысты жеңілдетеді.
Жүйенің кейбір ерекшеліктері мәтін түрінде жақсы модельденеді, басқалары графикалық түрде. Шын мәнінде, барлық қызықты жүйелерде тек программалау тілін қолдану арқылы елестету мүмкін емес құрылымдар бар. UML-бұл көрсетілген мәселелердің екіншісін шешуге мүмкіндік беретін графикалық тіл.
UML тек графикалық таңбалар жиынтығы ғана емес. Олардың әрқайсысының артында белгілі бір семантика бар ("біртұтас Модельдік тілді Анықтамалық нұсқаулық"бөлімін қараңыз). Бұл дегеніміз, бір әзірлеуші жазған модельді басқасына немесе тіпті аспаптық программаға нақты түсіндіруге болады. Жоғарыда аталған мәселелердің біріншісі осылай шешіледі.
UML - спецификация тілі
Бұл тұрғыда спецификация дәл, нақты емес және толық модельдерді құруды білдіреді. UML программалық жасақтама жүйесін әзірлеу және орналастыру процесінде қабылдануы керек талдау, жобалау және іске асыруға қатысты барлық маңызды шешімдерді анықтауға мүмкіндік береді.
UML-бұл құрылыс тілі
UML визуалды программалау тілі емес, бірақ оның көмегімен жасалған модельдерді әртүрлі программалау тілдеріне тікелей аударуға болады. Басқаша айтқанда, UML моделін Java, C++, Visual Basic сияқты тілдерге, тіпті реляциялық дерекқор кестелеріне немесе объектіге бағытталған Дерекқордың тұрақты объектілеріне көрсетуге болады. Графикалық түрде берілетін және UML-ге ұсынылатын ұғымдар; мәтіндік түрде жақсы сипатталған ұғымдар программалау тілі арқылы көрсетіледі.
Бұл модельді программалау тілінде көрсету тікелей жобалауға мүмкіндік береді: UML моделінен белгілі бір тілге код құру. Кері мәселені шешуге болады: қолданыстағы іске асыру үшін модельді қайта құру. Кері дизайн ерекше емес. Егер сіз іске асыруда ақпаратты кодтамаған болсаңыз, онда модельдерден кодқа тікелей ауысқан кезде бұл ақпарат жоғалады. Сондықтан кері жобалау үшін құралдар да, адамның араласуы да қажет. Тікелей кодты құру мен кері жобалаудың үйлесімі графикалық және мәтіндік көріністе жұмыс істеуге мүмкіндік береді, егер аспаптық программалар екі көріністің де үйлесімділігін қамтамасыз етсе.
UML программалау тілдерінде тікелей көрсетуден басқа, оның экспрессивтілігі мен бірегейлігіне байланысты модельдерді тікелей орындауға, жүйелердің әрекетін модельдеуге және қолданыстағы жүйелерді басқаруға мүмкіндік береді. Жүйенің мінез-құлқын модельдеу 4 және 5 бөлімдерде талқыланады [4].
UML-бұл құжаттау тілі.
Программалық құралдарды шығаратын Компания орындалатын кодтан басқа басқа да артефактілерді, соның ішінде мыналарды өндіреді:
Жүйеге қойылатын талаптар;
Сәулет;
Жоба;
Бастапқы код;
Жобалық жоспарлар;
Тесттер;
Прототиптер;
Нұсқалары және т. б.
Қабылданған даму әдістемесіне байланысты кейбір жұмыстарды орындау басқаларына қарағанда формальды түрде жүзеге асырылады. Аталған артефактілер тек жобаның құрамдас бөліктері ғана емес; олар басқару үшін, нәтижені бағалау үшін, сонымен қатар жүйені әзірлеу кезінде және оны орналастырғаннан кейін топ мүшелері арасындағы байланыс құралы ретінде қажет.
UML жүйелік архитектураны және оның барлық бөлшектерін құжаттау мәселесін шешуге мүмкіндік береді, жүйеге қойылатын талаптарды тұжырымдайтын және тесттерді анықтайтын тілді ұсынады және соңында жобаны жоспарлау және нұсқаны басқару кезеңінде жұмысты модельдеуге мүмкіндік береді.
Жобамызда пайдаланушылар екіге жіктеледі: сатып алушы және администратор. Аталған жобаны модельдеу түрі төмендегі 1.1 - суретте көрсетілген.
1.1. -cурет. Прецеденттер диаграммасы
2 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМІ
2.1 Фреймворк ұғымына түсінік
Дипломдық жоба барысында соңғы жылдары күрделі программар жасап шығаруда қолданысқа ие болып жүрген Django фреймфоркі таңдалынды. Аталған ұғымдар келесі бөлімшелерде жеке анықталатын болады.
Фреймворк (ағылш. framework- каркас) - бұл күнделікті әрекеттерді автоматтандыруға, даму процесіне болжамдылық пен жайлылықты арттыруға, қосымшаның әртүрлі бөліктері арасындағы байланысты жеңілдетуге арналған кітапханалар жиынтығы [4].
Олар: клиенттік бөлімдегі жұмыс (фронтенд) және серверлік бөлімдегі жұмыс (бэкенд).
Клиенттік фреймворк - пайдаланушы оқу, экранға шығару және іске қоса алу мүмкіндіктерін іске асырады, пайдаланушыға көрінетін қосымшаның сыртқы бөлігі. Қазіргі таңда клиенттік бөлікті жүзеге асыратын көптеген фреймворктар пайдаланушыларға ұсынылады, ең танымалдары:
oo Angular;
oo React;
oo Vue.js;
oo Foundation;
oo Ember;
oo Backbone.js.
Серверлік фреймворк - пайдаланушы браузерінде немесе компьютерінде мүлде көрінбейтін, қосымшаның логикасын іске асыратын, ішкі серверлік бөлігіне жауап беретін фреймворк. Программалаушылар арасындағы көп қолданыстағылары:
Node.js (Express);
Django;
Rails;
Laravel;
Spring.
Жасалаған диипломдық жұмыстағы жүйенің құрылымының ажыратылуына бір функционалымен мысал келтірер болсақ: дәріханаларға дәрілерді қосу барысында керекті мәліметтер енгізіледі және ол барлық қалаларға бірден жіберледі. Мұндағы дәрілердің мәліметтер базасында сақталу және керекті қолданушыларға жіберілу процесінің қалай жүзеге асатыны пайдаланушыға белгісіз, процесс көрінбейді. Бұл функцияларды бэкенд бөлігі жүзеге асырады. Ал фронтенд бөліміне пайдаланушының жүйеге логин мен құпиясөз енгізуі, базаны толтыру барысында керекті формаларға мәліметтер енгізуі, құрылған базаның статусын көруі секілді пайдаланушы әрекеттері жатады.
Бизнес-логикасы бар және жоғары жылдамдықты, сенімділік пен қауіпсіздікті талап ететін жобаларда SaaS, CMS немесе CMF секілді платформалардың түрлеріне қарағанда фреймворктарды пайдалану тиімді [4].
Фреймворк қолданбай программа құрастырушы өзі қалаған кез келген қосымшаны толығымен жаза алады. Оның да кемшілліктері бар жазылған қосымша әртүрлі платформада іске асуы үшін қосымша үлкен кодтауды қажет етеді. Өйткені фреймворкта көптеген дайын компоненттер бар, басты мақсаты - құрастырушыға программаны оңай және аз уақыт аралығында құруды қамтамасыз ету.
2.2 Клиенттік бөлім - angular фреймворкі
Angular-Google инженерлері жасаған веб-қосымшаларға арналған JavaScript-тің фронт-енд [5]. Олар алдыңғы веб-қосымшалардың дизайнын толығымен өзгертуге тырысты. Егер біз оның танымалдығы мен беделін қарастыратын болсақ, онда Angular өзінің үлкен әріптесі jQuery-ден асып түсті деп айта аламыз. Xbox, Forbes және BMW қосымшалары осы технологияға негізделген. Осы құрылымды қолданатын барлық бағдарламашылар озық тәжірибеге ие болады. React-пен қатар.JS жаңадан бастаушыларға бұрыштық ұсынылады.
Angular-маңызды ерекшеліктер:
oo Бұл құрылым екі жақты деректерді байланыстыруды қолданады. Ол mvw архитектурасындағы көрініс деңгейі мен деректер моделінің деңгейі арасындағы динамикалық синхрондауды қамтамасыз етеді.
oo Angular тек TypeScript-ке негізделген, ол тегіс және тиімді жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Басқаша айтқанда, TypeScript - Angular негізгі тілі.
Angular ерекшелігі
Angular фреймворкі мынандай ерекшеліктерге ие:
Кішкене уақыт ішінде заманауи фреймворктардың қатарынан көрініп, осы уақытта 1,5 миллионнан астам программалаушылардың қолданысына ие;
NBC, Intel, ABC News сияқты 9000-нан астам сайттарда қолданысқа ие;
Аngular core team атты қауымдастығы қалыптасқан. Қауымдастықта Google жүйесінің 20 жұмыскерлері және Angular жобасының барлық алдынғы қатарлы құрастырушылары пайдаланушылардың тарапынан туындаған әрбір қиындықтарын шешуді қамтамасыз етеді;
Туториалдар мен бағыттаушылар жетерлік, фреймворкті жетік меңгерген компаниялар саны жылдан жылға көбейді;
Фреймворктің шабуылдарға төтеп беру қабылеті жоғары болғандықтан, қолданысқа ие.
Құрылымына қарай бұл фреймворкті пайдалатын программалаушылар көп. Осы аталған көрсеткіштерге қарағанда әлі де ұзақ жылдар қолданыстан шықпайтыны анық. Осыған орай осы себептерге негізделіп, дипломдық жұмыста фреймворктің Angular варианты таңдалынды.
Бұл фреймворктің орнатылуының өзіндік ерекшеліктері бар. Арнайы сайттардан қажетті операциялық жүйеге байланысты node.js файлы жүктеліп, орнатылуы қажет [5]. Орнатылғанда Angular-дың менеджер пакеті болып табылатын npm автоматты түрде программа әзірленетін ортаға (компьютер, ноутбук) жүктеледі. Ортаның командалар жолында:
oo npm install -g@angularcli - Angular CLI инфраструктурасы ортада глобалды орналастырылады;
oo npm install - жобаға керекті модульдар орнатылады;
oo ng new name - жаңа жоба ашу, name сөзінің орнына жоба аты жазылады;
oo ng serve - жоба localhost:4200 адресінде тестілеу режимінде қосылады.
Фреймворк құрылымы
Angular құрылымы бірнешеге бөлінеді: компонент, шаблон, директива, сервис және модуль [5].
Фреймворк модульдік архитектурадан құрылады және ол NgModule модульдік жүйесі деп те аталады. Angular программасында AppModule деп аталатын түбірлік модуль бар, ол app.module.ts файлында тұрады. Пайдаланушы өзіне керекті қосымша функционалды модульдерді тұрғыза алады. Оларды түбірлік модуль тұрған файлда импорттау керек.
Angular мынандай маңызды қасиеттерге ие:
declarations - модульге қатысты компоненттер жарияланатын бөлігі;
exports - басқа модульде қолданылатын осы модульдің компоненттер мен директивалар тізімі;
imports - осы модульде қолданылатын басқа модульдер тізімі (кітпханалар);
providers - модульдегі сервистер тізімі;
bootstrap - браузерде жүктелетін компонент аты. Әдетте, бұл түбір компоненті болады және бұл қасиет тек түбірлік модульде жазылады.
Компонент - пайдаланушы интерфейсінің негізгі құраушы бөлігі [6]. Оның пайдаланушыға көрінетін бөлігін шаблон, ал әрбір қызметінің орындалуын сервис қамтамасыз етеді. Компоненттердің өз әдісі, қасиеттері, кіріс және шығыс оқиғалары болады. Оларды анықтайтын негізгі объекттері:
selector - компонент аты;
template URL - HTML парағын компонентпен байланыстырады;
style URLS - CSS файлымен байланыстырады;
Data Binding - компонент пен шаблон арасындағы дерек алмасуды іске асырады. Angular оның бірнеше түрін көрсетеді:
oo interpolation - компонент қасиетін экранға шығарады. Белгісі: {{title}};
oo property binding - DOM сипатын және кіріс оқиғаларын өзгертуді қамтамасыз етеді;
oo event binding - элемент оқиғасын анықтайды. Мәселен: батырманың басылуы және dropdown тізімінен таңдауда;
oo two-way bata binding - шаблон мен компонент бөлігін тез байланытырады. Бір жақтан өзгерсе автоматты түрде екінші жағы да өзгереді.
oo Жоғарыда айтылған фреймворк архитектурасының құрастырушы бөліктерінің арасындағы байланыс төмендегі суретте сипатталады.
Директивалардың мақсаты - Dom-ны белгілі бір жолмен түрлендіру, элементті мінез-құлықпен қамтамасыз ету.
Олардың орындалуы бойынша директивалар компоненттермен бірдей, компонент-бұл HTML шаблоны бар директива, бірақ тұжырымдамалық тұрғыдан олар әртүрлі.
Директивалардың екі түрі бар:
Құрылымдық - DOM-ға элементтерді қосу, жою немесе ауыстыру;
Атрибуттар-элементке басқа мінез-құлықты орнатыңыз.
2.1. - сурет. Angular құрылымы
2.3 Серверлік бөлім - django фреймворкі
Django - бұл Python бағдарламалау тілінде жазылған күрделі сайттар мен веб-қосымшаларды жасауға жарамды бай мүмкіндіктері бар бағдарламалық жасақтама.
Django - Python тіліндегі веб-қосымшаларға арналған шеңбер. Жақтаудың негізгі қағидаларының бірі-DRY (don ' t repeat yourself). Django-дағы Веб-жүйелер бір немесе бірнеше қосымшалардан тұрады, оларды иеліктен шығаруға және қосылуға кеңес беріледі. Бұл осы жақтаудың кейбір басқа жақтаулардан (мысалы, Ruby on Rails) айтарлықтай архитектуралық айырмашылықтарының бірі. Сондай-ақ, көптеген басқа жақтаулардан айырмашылығы, Django-дағы URL өңдегіштері контроллер құрылымынан автоматты түрде орнатылғаннан гөрі анық конфигурацияланған (тұрақты өрнектерді қолдана отырып).
Django Apache (mod_python модулімен) және PostgreSQL-ді дерекқор ретінде пайдалану үшін жасалған. Қазіргі уақытта PostgreSQL - ден басқа, Django басқа ДҚБЖ-мен жұмыс істей алады: MySQL (MariaDB), SQLite, Microsoft SQL Server, DB2, Firebird, SQL Anywhere және Oracle. Деректер базасымен жұмыс істеу үшін Django өзінің ORM-ін қолданады, онда Деректер моделі Python сыныптарымен сипатталады және оған сәйкес мәліметтер базасының схемасы жасалады.
Джанго архитектурасы "модель-көрініс-Контроллер" (MVC) сияқты. Классикалық MVC моделінің контроллері Django-да көрініс (көрініс) деп аталатын деңгейге сәйкес келеді, ал презентацияның логикасы Django-да Шаблондар деңгейімен (Templates) жүзеге асырылады. Осыған байланысты Django деңгейлі архитектурасы көбінесе "модель-үлгі-көрініс" (MTV) деп аталады [6].
Бастапқыда, Django-ның дамуы архитектурада айтарлықтай көрініс тапқан жаңалықтар ресурстарымен ыңғайлы жұмыс істеуді қамтамасыз ету үшін жүргізілді: құрылым ақпараттық сипаттағы веб-сайттарды тез дамытуға көмектесетін бірқатар құралдарды ұсынады. Мысалы, әзірлеушіге сайттың әкімшілік бөлігі үшін контроллерлер мен беттер жасаудың қажеті жоқ, Django-да Django-да жасалған кез-келген сайтқа қосылатын және бір серверде бірден бірнеше сайтты басқара алатын кірістірілген мазмұнды басқару қосымшасы бар. Әкімшілік қосымша барлық жасалған әрекеттерді тіркеп, сайтты толтырудың кез келген объектілерін жасауға, өзгертуге және жоюға мүмкіндік береді және пайдаланушылар мен топтарды басқаруға арналған интерфейсті ұсынады (құқықтардың Объектілік мақсатымен). Төменде көрсетілген 2.2. - суреттен байқауға болады.
2.2. - cурет. Django архитектурасы
Сонымен қатар, фреймворк құрылымында DRY (don't repeat yourself) принципі жақсы әзірленген [6]. Олар қосымша құру барысында пайдаланушыларға жеңілдік тудыру мақсатымен жасалған. Яғни, бір кодты қайтадан бірнеше рет жазып отырудың қажеті жоқ. Жылдам даму жобаларында өте тиімді, Python тілінде түсінігі бар бастаушы адамдарға қолайлы. Django прагматикалық және таза дизайн үлгісі бойынша салынған және күрделі web-қосымшаларды жасау үшін қажетті барлық негізгі компоненттерді қамтиды.
Django немесе node.js
Әрбір фреймворк өзіндік ерекшеліктері болады. Жоба түріне, құрылымына байланысты жобалаушы жұмыс барысына қолайлысын таңдайды. Дипломдық проектінің серверлік бөлімінің программасын таңдағанда екі нұсқа болды: Django немесе Node.js.
таңдауда басымдылық деректер қорына бөлінді, Django фреймворкінде деректер қорымен жұмыс жаңартылаған. Ал Node.js-те деректердің біршама санымен жұмыс жасағандықтан жоғары өнімділікті талап етеді;
node.js - браузердің клиенттік ортасынан алынған JavaScript орындау ортасы, ал Django-Python ортасы. Бұл құралдармен жұмыс жасау үшін, олардың негізгі программалау тілін жетік меңгеру керек. Соңғы кезде Python тілін қолдану кеңінен тарап келе жатыр;
node.js-ті меңгеру үшін көптеген онлайн оқулықтар бар, бірақта көптеген мысалдар толық қарастырылмаған, бұл программалауды жаңадан меңгеріп жүрген пайдаланушыларға бірталай қиындықтар туғызады;
node.js -ты пайдаланатын танымал атаулар: Uber, Twitter, eBay, Netflix, DuckDuckGo, PayPal, LinkedIn, Trello, PayPal, Mozilla и GoDaddy. Жұмыста таңдалған фреймворктің танымал пайдаланушылары: Pinterest, Instagram, Eventbrite, Sentry, Zapier, Dropbox, Spotify и YouTube [7].
Барлығын салыстыра келе дәлелдемесі негізінде және фреймворктің қолайлы архитектурасы, өзіндік критерийлері назарға алынып, проектінің серверлік бөліміне Django таңдалды.
Django фреймворкінің өзіндік ерекшеліктері
oo Orm, транзакцияны қолдайтын дерекқорға кіру API;
oo Көптеген тілдерге аудармалары бар кірістірілген әкімші интерфейсі;
oo Тұрақты өрнектерге негізделген URL менеджері;
oo Тегтер мен мұрагерлікпен шаблондардың кеңейтілген жүйесі;
oo Кэштеу жүйесі;
oo Интернационалдандыру;
oo Кез-келген Django веб-сайттарына орнатуға болатын қосымшалардың қосылған архитектурасы;
oo "generic views" - контроллер функциясының үлгілері;
oo Авторизация және аутентификация, сыртқы аутентификация модульдерін қосу: LDAP, OpenID және басқалар.
oo Қосымша сұрау өңдеушілерін құруға арналған сүзгі жүйесі ("middleware"), мысалы, кэштеу, қысу, URL мекен-жайларын қалыпқа келтіру және анонимді сессияларды қолдау үшін тарату сүзгілеріне енгізілген;
oo Пішіндермен жұмыс істеуге арналған кітапхана (мұрагерлік, қолданыстағы мәліметтер базасының моделіне сәйкес формаларды құру);
oo Әкімшілік қосымша арқылы қол жетімді шаблон тегтері мен деректер модельдері үшін кірістірілген Автоматты құжаттама;
oo Раманың кейбір компоненттері бір-бірімен тығыз байланысты, сондықтан оларды жай ғана ұқсас компоненттермен ауыстыруға болады. Бірақ кейбіреулерімен (мысалы, ORM-мен) бұл оңай емес. Жақтаудың өзегіне салынған мүмкіндіктерден басқа, оның мүмкіндіктерін кеңейтетін пакеттер бар.
Django негізінде еркін лицензия бойынша таратылатын көптеген дайын шешімдер әзірленді, олардың ішінде интернет-дүкендерді басқаруға арналған жүйелер, мазмұнды басқарудың әмбебап жүйелері, сондай-ақ тар бағытталған жобалар бар.
Python программалау тілі
Python-соңғы бірнеше жылдағы ең жылдам дамып келе жатқан бағдарламалау тілі. Бұл туралы 2019 жылғы StackOverflow зерттеуі айтады. Әзірлеушілер оны не үшін жақсы көретінін және неге бастаушы бағдарламашыларға оны бірінші тіл ретінде сынап көруді ұсынамыз [8].
Python түсінуге және үйренуге оңай.
Егер сіз кодты ешқашан жазбаған болсаңыз, бірақ алғашқы жұмыс бағдарламасын мүмкіндігінше тез алғыңыз келсе, Python-ны сынап көруіңіз керек.
Python-да есептерді шешуге арналған көптеген дайын кітапханалар бар
Бағдарламалаудағы кітапханалар-бұл нақты мәселелерді шешуге арналған құралдар. Python үшін танымал кітапханалардың бірнеше мысалдары келтірілген:
Pygame. Шағын ойындар мен мультимедиялық қосымшаларды құруға арналған кітапхана.
NumPy. Жасанды интеллектпен және машинамен жұмыс істеуге арналған кітапхана. Күрделі математикалық есептеулер үшін қолданылады.
Pandas. Үлкен деректермен жұмыс істеуге арналған кітапхана.
SQLAlchemy. Деректер қорымен жұмыс істеуге арналған кітапхана.
Django, Flask. Қосымшалардың серверлік бөлігін жасауға арналған кітапханалар.
Python-ны алып компаниялар пайдаланады.
Біз білетін көптеген компаниялар мен ұйымдар Python қолданады:
Spotify және Amazon деректерді талдау және ұсыныстар жасау үшін Python қолданады.
Walt=" Python деген не: ол не жақсы, қайда пайдалы және оны қалай үйренуге болады " Дисней Python-ны анимация үшін сценарий тілі ретінде қолданады.
YouTube және Instagram толығымен Python-да жазылған.
Егер бұл жеткіліксіз болса, NASA әлі де бар: олардың was процестерін автоматтандыру жүйесі Python көмегімен жасалған.
Python ұзақ уақыт танымал болып қалады
Машиналық оқыту және үлкен деректер көп таралуда. Жақсы жаңалық -- Python осы салаларда жұмыс істеу үшін ең жақсы бағдарламалау тілі болып саналады. Міне, олар оның көмегімен не істейді:
Олар сатып алу белсенділігінің деректерін жинайды, гипотезалар жасайды және компанияның жаңа өсу нүктелерін табады.
Машиналық оқыту алгоритмдерін жасаңыз. Мысалы, Netflix Python-да ұсыныс қызметін жазды.
Қол байлайтын міндеттерді автоматтандырады. Мысалы, қарапайым Python сценарийі көрсетілген сайттан барлық сілтемелер мен суреттерді жинап, оларды қалтаға сақтай алады.
Басқа тілдермен салыстырғанда артықшылықтары
Python артықшылықтары
Негіздерден бастайық. Python шамамен 40 жыл бұрын жасалған. Осы уақыт ішінде оның көмегімен көптеген сайттар мен бағдарламалар жазылды. Неліктен көптеген компаниялар өз өнімдерін жасау үшін Python-ны таңдайтынын түсінейік.
Қарапайымдылық. Python-да жазылған кодты оқу және түсіну оңай. Осының арқасында, проблемалар туындаған жағдайда, әзірлеуші тілдің күрделілігіне алаңдамай, оларға назар аудара алады.
Тегін. Python-бұл ақысыз және ашық технология. Әзірлеушілер оны тарата, көшіре және өзгерте алады. Осының салдарынан Python тез дамып келеді және жақсы қоғамдастыққа ие. Соңғысына келетін болсақ, ол бастаушы әзірлеушілерді қолдайды, олармен білім бөліседі.
Үйлесімділік. Python әртүрлі платформалармен үйлесімділікті ұсынады. Бұл Python-да жазатын әзірлеушілерді басқа тілдерге тән көптеген мәселелерден құтқарады.
Объектілік-бағдарлылық. Python процедураға бағытталған және объектіге бағытталған бағдарламалауды қолдайды. Біріншісі кодтың әртүрлі бөліктерін қайта пайдалануға мүмкіндік береді. Ал OOP деректер мен функционалдылыққа негізделген нысандарды пайдалануға мүмкіндік береді.
Кітапханалардың көптігі. Python үшін көптеген кітапханалар құрылды. Осы әзірлеушілерге құжаттамамен, мәліметтер базасымен және шолғыштармен жұмыс істеу, блокты тестілеу және т.б. сонымен қатар, Python-ны көптеген тапсырмалар үшін қолдануға болады, мысалы, жұмыс үстелі мен веб-қосымшаларды, күрделі есептеу жүйелерін, ойындарды, заттар интернетін және т. б. дамыту үшін.
Python коды жақсы оқылады және тіпті бұл тілде ешқашан жұмыс жасамаған әзірлеушілерге де түсінікті. Нәтижесінде Python қауымдастығы үнемі өсіп келеді. Сонымен қатар, бұл тіл ғылым саласында басым, сондықтан оны қолданушылар арасында көптеген профессорлар мен ғалымдар бар [8].
Python-бұл веб-қосымшаларды құру үшін қолдануға болатын әмбебап тіл.
oo Танымалдық. Көптеген тұтынушылар мен өнім иелері өз жобаларында тек танымал технологияларды қолдануға тырысады. Осының салдарынан әзірлеушілер де трендтерді ұстануы керек. Бірақ танымалдылыққа келетін болсақ, Python және PHP бір-бірінен кем түспейді: екеуі де дамуда өте кең қолданылады. Мысалы, PHP Википедия, Yahoo, WordPress және т. б. сияқты жобаларды құруда қолданылды, ал Python YouTube, Instagram, Quora, Spotify және т. б. жасау үшін таңдалды.
oo Фреймворк. Бағдарламалау тілін таңдаудағы маңызды факторлардың бірі-фреймворк саны. Олар әзірлеушінің жұмысын айтарлықтай жеңілдетеді, оны ыңғайлы етеді. Ең танымал PHP шеңберлеріне Ларавель, симфония, Кодельгнитер кіреді, бірақ басқа PHP шеңберлері де бар. Әрине, Python шеңберлері аз. Олардың ішіндегі ең танымалдары -- Джанго және Фласк. Бірақ өсіп келе жатқан қауымдастықтар Жаңа шеңберлерді құруға бейім, сондықтан Python шеңберлерінің саны жақында өзгеруі мүмкін.
oo Зерделеу. Егер сіз қандай да бір бағдарламалау тілін үйренгіңіз келсе, оның қаншалықты қарапайым немесе күрделі екенін білуіңіз керек. Мұнда Python жеңімпаз болып табылады-оның синтаксисі PHP-ге қарағанда қарапайым және оңай. Бірақ PHP веб-әзірлеу үшін арнайы жасалған, сондықтан бұл салада көбінесе қиын болса да, оны таңдайды.
2.4 Деректер қоры
Деректер базасы (ДБ) -- бұл ақпаратты құрылымдық түрде сақтауға және өңдеуге мүмкіндік беретін бағдарлама.
ДБ-бұл бағдарламалау тілінің құрамына кірмейтін жеке тәуелсіз бағдарлама. Кейінірек қол жеткізу үшін кез-келген ақпаратты дерекқорда сақтауға болады.
Пайдалану мысалы
Мәліметтер базасы ақпаратты сақтау үшін қажет. Заманауи веб-бағдарламалауда дерекқорды пайдалану қажеттілігі туралы толық түсінік алу үшін үш сұраққа жауап беру керек:
Қандай Ақпарат және біз не үшін сақтаймыз?
Бұл ақпаратты қандай түрде және қалай сақтау керек?
Бұл ақпаратқа қалай және қалай қол жеткізуге болады?
Сіз әр қолданушы өз қаласында жеке ауа-райын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz