Химияны оқыту жолдары
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Павлодар педагогикалық университеті
Жаратылыстану жоғары мектебі
«Қорғауға жіберілді»
ББ жетекшісі Муканова Р. Ж.
(қолы)
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы «Химиядан жүйелік білімді қалыптастыру»
5B011200 - «Химия» Білім беру бағдарламасы
(код және ББ атауы)
Орындаған Ахметова А. А.
(қолы)
Ғылыми жетекшісі
(ғылыми дәрежесі, атауы, лауазымы) х. ғ. к., доцент Муканова Р. Ж.
(қолы)
Норма бақылаушы Баймурат М.
(қолы)
Павлодар 2021ж
Павлодар педагогикалық университеті
Павлодарский педагогический университет
Жоғары мектеп/Высшая школаЖаратылыстану
Білім беру бағдарламасы/Образовательная программа 5 В011200_-Химия
Дипломдық жұмысты (жоба), магистрлік диссертацияны орындауға арналған ТАПСЫРМА/ЗАДАНИЕ на выполнение дипломной работы (проект), магистрской диссертации
Білім алушыға/Обучающемуся __ Ахметова Айша Адильбековна
тегі, аты, әкесінің аты/фамилия, имя, отчество
Тақырып/Тема«Химиядан жүйелік білімді қалыптастыру»университет бойынша 20ж. № ___бұйрығымен бекітілген/утверждена приказом по университету от 20___г. №
Жұмысты тапсыру мерзімі/Срок сдачи работы
Жұмысқа бастапқы деректер/Исходные данные к работе
Химияны оқытудағы тарихи көзқарасты жүзеге асыру мәселесін талдау химия курсында және мектептің басқа пәндерінде көрнекті ғылым қайраткерлерінің өмірі мен шығармашылығын қарастыруға байланысты айтылады.
Дипломдық жұмыста (жоба), магистрлік диссертацияда әзірлеуге жататын сұрақтар тізбесі немесе қысқаша мазмұны/Перечень подлежащих разработке в дипломной работе (проект), магистерской диссертации вопросов или краткое содержание:
а) __ Қазіргі уақытта мектепте білім беру оның сапасын арттыруға, оқу - тәрбие процесінде оқушылардың құзыреттілігін қалыптастыруға бағытталған химияда жүйелік білімді қалыптастыру теориясының бағыты.
б) __ Химияда жүйелік білімді қалыптастыру процесінің мәнін ашып көрсету және жалпы білім беретін мектепте химияны оқытудағы жеке байланыстар үшін осы процестің ерекшеліктерін анықтау (жаңа материалды меңгеру, қайталау және бекіту, білімді жүйелеу және жалпылау) . Химияда жүйелік білімді қалыптастыру үдерісіне жалпы әдістемелік қағидалар мен нақты талаптарды әзірлеу.
в) __ Химиялық заттар мен процестер туралы жүйелік білімді қалыптастырудың теориялық негізделген нақты әдістерін әзірлеу. Химияда жүйелік білімді қалыптастырудың теориялық тұрғыдан жасалған әдістемесінің тиімділігі мен қолданылуын эксперименталды түрде тексеріңіз.
Графикалық материал тізбесі/Перечень графического материала
Зерттеудің сандық және сапалық нәтижелерін математикалық өңдеу әдістері (талдау, нәтижелерді кестелік және графикалық ұсыну) ; зерттеу нәтижелері бойынша анықтау, қалыптастыру және қорытынды кезеңіндегі эксперимент нәтижелерінің салыстырмалы көрсеткіші_(кесте 3. 1, кесте 3. 2 және кесте 3. 3_ көрсетілген.
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер/Рекомендуемая основная литература
1. Ѳнербаева З. О. Номенклатура мен символиканың ѳзара байланысы арқылы оқушылардың химиялық білімін жетілдіру. Алматы, «Ғылым»ғылыми баспа орталығы, 2003.
Тарауларын көрсетумен жұмыс бойынша берілетін кеңестер/Консультации по работе с указанием относящихся к ним разделов
Ғылыми жетекші/Научный руководитель__х. ғ. к., _доцент__ Муканова М. К. ___
Тапсырма берілген күн /Дата выдачи задания 20___ж/г.
Білім беру бағдарламасының жетекшісі/
Руководитель образовательной программы 20___ж/г.
Мазмұны
Кіріспе
Химияны оқыту әдістемесі - студенттерді химияны оқыту теориясымен қаруландырып, іс жүзінде күнделікті туындап отыратын жеке әдістемелік мэселелерді ғылыми түрғьщан шеше білуге әзірлейді.
Мұнда химияны орта мектепте оқыту әдістемесінің жалпы және жеке мәселелері баяндалады.
Оқулықтың жалпы бөлімінде химияны оқыту әдістемесі бойынша зерттелетін нысаны, оның басқа пәндермен байланысы, қалыптасу кезеңдері, Қазақстан Республикасындағы химияны оқыту әдістемесінің даму жолдары қарастырылады. Жалпы білім беретін орта мектепте химияны оқытудын мақсаттары мен міндеттері, мазмұны, оқыту әдістері және ұйымдастыру түрлері мектеп реформасының талаптары мен тұжырымдамалары тұрғысынан талданды. Бұл еңбекте орта мектепте химиядан сабақ берудің аса маңызды құралы болып табылатын химиялық эксперименттердің түрлеріне, мөлшерлік және эксперименттік есептерді шығару әдістемесіне аса назар аударылды.
Химиялық ғылыми тілдің табиғаты, құрамы, оқыту құралдарының жүйесіндегі орны, оқу - тәрбие саласында атқаратын қызметі семиотикалық және дидактикалық көзқарастар тұрғысынан біршама кеңірек талданды. Қазақ мектептерінде химияны оқытудың негізгі ерекшелігі ғылыми тілге байланысты екені ескеріліп, химиялық символика мен номенклатураның қазақша қалыптасуына және даму кезеңдеріне қысқаша шолу жасалды. Бұл салада авторлардың ұзақ жылдар бойы жүргізген зерттеулерінің нәтижесінде химиялық тілдің оқыту құралдары жүйесіндегі орны анықталып, оны оқушылардың жете игеруіне мүмкіндік беретін әдістер баяндалады.
Химияны оқытудың жеке әдістемесі тек тақырыптар бойынша ғана емес, аса маңызды әдістемелік мәселелерді топтастыру арқылы берілді. Ал химиялық негізгі ұғымдар орта мектептегі курстардың әр түрлі теориялық деңгейлеріне байланысты қарастырылып, кітаптың екінші бөлімінде талданды. Әдістеме дайын нұсқаулар түрінде ғана түсіндірілмей, оны студенттердің ойын ұштайтын құралға айналдыру мақсаты кѳзделді. Әдістемелік талдаулар жасағанда химияның орта мектептерге арналған жетілдірілген бағдарламасы мен жаңадан шыққан оқулықтардың мазмұны ескерілді.
Кітаптағы әр тараудың соңында студенттерге ѳзін-ѳзі бақылауға арналған сұрақтар, өздігінен істейтін жұмыстардың тапсырмалары берілді. Олар тақырыптың негізгі мәселелеріне студенттердің назар аударуына, әдістемелік сарамандық сабақтарға әзірленуіне, орта мектептің химия курсымен толығырақ танысуына бағыт-бағдар сілтейді.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі
Белгілі бір сұрақтардың дамуы жалпы химия бойынша жүйелік білімді қалыптастырудың тиімді әдістемесін құрудың орнын баса алмайды. Сондықтан химиядан жүйелік білімді қалыптастырудың біртұтас әдіснамасын жасау өте қажет болып көрінеді. Ол қазіргі таңда жалпы білім беру мектептерінде химияны оқытудың жетекшілік принципі ретінде оқушыларды оқыту, тәрбиелеу және дамытудың бірлігі қағидатын жүзеге асыруға әкеледі.
Зерттеудің мақсаты
Жалпы химия біліміне қойылатын талаптарға сүйене отырып, химиядан жүйелік білімді қалыптастырудың ғылыми негізделген тұтас әдіснамасын әзірлеу болып табылады.
Зерттеудің міндеттері:
1. Химияда жүйелік білімді қалыптастыру теориясы мен практикасының жағдайы мен негізгі бағыттарын анықтау.
2. Химияда жүйелік білімді қалыптастыру процесінің мәнін ашып көрсету және жалпы білім беретін мектепте химияны оқытудағы жеке байланыстар үшін осы процестің ерекшеліктерін анықтау (жаңа материалды меңгеру, қайталау және бекіту, білімді жүйелеу және жалпылау) .
3. Химияда жүйелік білімді қалыптастыру үдерісіне жалпы әдістемелік қағидалар мен нақты талаптарды әзірлеу.
4. Химиялық заттар мен процестер туралы жүйелік білімді қалыптастырудың теориялық негізделген нақты әдістерін әзірлеу.
5. Химияда жүйелік білімді қалыптастырудың теориялық тұрғыдан жасалған әдістемесінің тиімділігі мен қолданылуын эксперименталды түрде тексеріңіз.
Зерттеу нысаны : жалпы білім беретін мектептегі химияны оқыту процесі.
Зерттеу пәні - химия бойынша жүйелік білімді қалыптастыру үдерісіндегі заңдылықтарды анықтау.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы: химиядағы жүйелік білімді қалыптастырудың әдіснамалық негіздерін және тұтас оқыту әдістемесін жүзеге асыру барысында алынған зерттеу нәтижелерін әзірлеуде жатыр.
Қорғауға келесі әдістемелік ережелер ұсынылды:
1. Химияда жүйелік білімді қалыптастырудың әдістемелік негіздері - бұл оқушыларды оқыту, тәрбиелеу және дамытудың бірлігінде, сондай-ақ химияны оқытудың мазмұны мен теориялық аспектілерінде көрінеді.
2. Ұсынылған оқу зерттеу материалы мен қолданылған оқыту әдістемесі біртұтас тұтастыққа біріктіреді, ол осы зерттеуде химиядан жүйелік білімді қалыптастырудан тұрады.
3. Химиядан жүйелік білімді қалыптастыруға химия пәнін оқытудың жинақылығы мен сабақтастығы принципіне негізделген оқу материалын құрастыру және оқу процесін ұйымдастыру арқылы қол жеткізуге болады.
4. Химияны оқытудың ықшамдылығы мен сабақтастығы қағидасына сәйкес жаңа әдістеменің барлық компоненттері жүзеге асырылады: нақты химиялық заттар мен процестерді таңдау, оқу материалын ұсынудың дәйектілігін жақсарту, оқытудың әр түрлі әдістерін ұштастыру жалпы білім беретін мектептегі химияны оқу барысында оқу материалындағы қатынастарды игеруге бағытталған жаттығулар мен тапсырмаларды шешу.
Зерттеудің болжамы
Оқу материалын таңдау және құру, сонымен қатар химияны оқытудың барлық процесін жинақы және сабақтастық принципі негізінде ұйымдастыру:
- оқушыларды белсенді етеді, оқудың мақсатын түсінуге, пәнге деген ынта мен қызығушылық деңгейін арттыруға ықпал етеді;
- оқушылардың өзара байланысты білімді игеру қабілетінің жоқтығының орнын толтырады, бұл барлық оқушылардың химия пәнінің оқу бағдарламаларын орындауына әкеледі;
- сайып келгенде химиядан жүйелік білімді игеруді қамтамасыз етеді.
Зерттеудің теориялық маңызы
Химияны жаңа материалды ұсыну, оны қайталау, білімді бекіту және тексеру кезінде жүйелік білімді қалыптастыру процесінің мәні мен мәнін ашады. Біз зерттеп әзірлеген химияны оқыту әдістемесіне химиялық заттар мен процестер сияқты мәселелер бойынша білім берудің ықшамдығы мен үздіксіздігі принципін енгізу жалпы білім беретін мектепте химияны оқытудың теориялық негіздерін едәуір кеңейтеді.
Зерттеудің практикалық маңыздылығы
Зерттеу нәтижелерін күнделікті оқу үдерісінде қолданудың мүмкіндіктері мен перспективасында жатыр. Жасалған әдістемелік ережелер негізінде химияны оқытуды оқушылар арасында химиядан жүйелік білімді қалыптастырудың жолдарын қамтамасыз етеді.
1 Химияны оқыту әдістемесінің жалпы мәселелері
1. 1 Ғылым ретінде химияны оқыту әдістемесі және оқу пәні
Химияны оқыту әдістемесінің зерттейтін мәселелері. Қазірге дейін химияны оқыту әдістемесі - ғылым ретінде танылып келеді. Сондықтан да химия пәні мұғалімдерін дайындайтын жоғары оқу орындарының оқу жоспарына химияны оқыту әдістемесінің курсы енгізілді.
Химия - заттардың бір - біріне өзгеруін зерттейтін ғылым. Демек, химияны оқыту әдістемесі мектептің химия курсындағы осындай заңдылықтарды оқушыларға үйрету жолдарын, түсіндіру тәсілдерін зерттейтін педагогикалық ғылым деп түсінуіміз керек. Оған оқу үрдісін ұйымдастыру, оқушылардың танымдық іс-әрекетіне басшылық, сарамандық дағдылар мен іскерліктер қалыптастыру, шығармашылық қабілеттер мен ғылыми дүниетанымдық кѳзқарастарды дамыту жатады.
Келесі мәселе - «қалай оқиды?» - деген сұрақтың жауабына келсек, ол оқуиіылардын іс-әрекеті бойынша анықталады. Химияны оқыту әдістемесіне ғылыми тұрғыдан қандай анықтама беруге болады? Бұл әлі күнге дейін толық шешімін таппаган мәселелердің бірі болып саналады. Кейбір оқу құралдарында мынадай анықтама берілген: бұл - жасѳспірімдерге химия ғылымын үйретудің қоғамдық әрекеті және оларды білім алуға тәрбиелеп, дамыту, мектептегі химия курсының мазмұнын оқушыларга игерту заңдылықтары туралы педагогикалық гылым [1] .
Химияны оқыту әдістемесі мұғалімнің оқу материалын оқытуы мен оқушылардың химиялық білімді саналы меңгеруін, алған білімдерін іс жүзінде қолдану ерекшеліктерін және дағдыларын дамыту әдістері мен құралдарын айқындап береді. Химияны оқыту әдістемесі әрі ғылым, әрі оқу пәні ретінде оқытудың мазмұнын, оқыту әдістерін тәрбие жұмысымен тығыз бірлікте, ѳзара байланыста зерттейді. Оқытудың зандылықтарын ашумен қатар, оқытудың мазмұн-мақсатын, әдістерін, оқыту формалары мен құралдарын, оқытушы мен оқушының іс-әрекетін бір-бірінен ажыратпай біртұтас қарастырады.
Химияны оқыту әдістемесінің зерттейтін объектісі - сол пәнді оқыту әрекеті. Оқыту, педагогика, дидактика және әдістеме ғылымы тұрғысынан түсінуге болатын күрделі әрекет болып табылады.
Педагогикалық тұрғыдан қарастырғанда оқыту дегеніміз -жасѳспірімнің бойына ұжымдық тәжірибені сіңіру. Дидактикалық жағынан алғанда, оқыту білім берудің мазмұнын жасѳспірімге жеткізу ісіндегі сабақ беру (мұғалімнің қызметі) мен оқудың (оқушының таным әрекеті) бірлігі. Ал әдістемелік тұрғыдан алганда оқыту - нақтылы оқу пәнінің материалын жасѳспірімге жеткізу ісіндегі сабақ беру мен оқудың бірлігі. Оқыту әрекетіне «мұғалім-оқушы», «оқушы-оқу пәні», «оқушы-оқушы» қатысады. Осылардың ішіндегі ең негізгісі - мұғалім мен оқушы қарым-қатынасының бірлігі мен үйлесуі, оқытудың мақсаттары мен міндеттері, мазмұны, ұйымдастыру формалары, құралдары мен әдістері арқылы жүзеге асады.
Химияны оқыту әдістемесі ғылымы оқыту әрекетін әдістемелік деңгейде зерттейді( 1 -сызбанұсқа) .
Оқыту әрекетін, тұтасынан алғанда, дидактика зерттейді. Ол оқыту әрекетінің мәнін ашып береді, заңдылықтары мен негіздерін саралайды. Дидактика, бір жағынан, оқытудың теориясын жасайды, екінші жағынан, сол теорияны қолдану арқылы оқытудың сарамандығын жетілдіреді. Барлық жеке пәндерді оқыту, солардың ішінде химияны оқыту әдістемесі дидактиканың ашқан жаңалықтарына сүйенеді, оларды өзінің әдістемелік негізі ретінде пайдаланады.
Әдістеменің зерттейтін тағы бір мәселесі - оқытудың ұйымдастыру формаларын, құралдарын және әдістерін жетілдіру, мектеп алдына қойылған жаңа талаптарға сәйкестендіру. Бұлар мүғалім мен оқушы еңбегінің арасындағы қатынасты, оқушының еріктілігін, дәйектілігін және белсенділігін арттыру жағына қарай бағыттап отыр.
Сызба нұсқа 1 - Оқыту әрекетінің жеке бөліктері
Нәтижесі
Жалпы педагогикалық және дидактикалық заңдылықтарға сүйеніп, химияны оқыту әдістемесі орта метептегі химия пәнінің мақсаттары мен міндеттерін анықтайды. Соларға сәйкес мектептегі химия курсының мазмұны таңдап алынады. Ол мазмұн бағдарламаларда, оқулықтар мен оқу құралдарында баяндалады.
Әдістеме химияны оқытудың нәтижесін, оқушылардың білім сапасына, тәрбиесі мен адами тұлғасына тигізген әсерін зерттейді. Оқушылардың химиялық білімді игерудегі таным әрекетінің ерекшеліктерін және оны іске жұмылдыру жолдарын іздестіреді. Тәрбие беру және оқушыларды дамыту - орта мектепте оқылатын барлык пәннің міндеті. Бұл салада мектепте өтілетін жиырмадан астам пәннің бірі ретінде ғана химия ѳз үлесін қосады. Оның үстіне химия өзінің бұл міндетін оқу пәні мазмұнының негізінде жүзеге асырады. Жоғарыда айтылғандарды ескере келіп, “Химияны оқытудың әдістемесі - химиядан білім берудің мазмұнын жэне химияны оқыту барысының заңдылықтарын зерттейтін педагогика ғылымының дербес бір саласы” деген анықтама беруге болады. Мұның алғашқы бѳлігі оқытудың мазмұнын, соңғы бѳлігі әрекет етуін қамтиды. Мазмұнды бөліп қараудың себебі де бар [2] .
Мұғалімдер дайындайтын жоғары оқу орындарында химияны оқыту әдістемесінің оқу пәні теориялық және сарамандық курстардан тұрады. Теориялық курстың мазмұны студенттерге арналып, орыс тілінде басылып шыққан И. Н. Борисовтың (1956), Д. М. Кирюшкин мен В. С. Полосиннің (1984), Н. Е. Кузнецова (1984) және т. б., Г. М. Чернобельскаяның (1987) әдістемелік оқу құралдарында баяндалган. Бұларда химияны оқыту әдістемесі жалпы және жеке бѳлімнен тұрады.
Жалпы бѳлімде орта мектепте химия курсының мақсаттары мен міндеттері, мазмұны мен құрылысы, оқулықтары және химияны оқытудың ұйымдастыру формалары мен әдістері талданады. Жеке мәселелерін қарастыратын бөлімінде химияның теориялық кѳзқарастарын оқып-үйрену, химиялық элемент және реакция, зат туралы негізгі ұғымдарды қалыптастыру және дамыту әдістемесі баяндалады. Д. М. Кирюшкин мен В. С. Полосиннің әдістемесі қазақ тіліне 1984 ж. аударылды. Бұл оқу құралында бұрынғы бағдарламаға сәйкес жеке тақырыптарды оқытудың әдістемелік ұсыныстары берілғен. Бағдарлама ѳзгерген соң бұл ұсыныстарды пайдалану мүмкіндігі азайды және студенттерге арналған әдістеме оқулығын жеке тақырыптар бойынша кұрудың тиімсіздігі байқалды.
Сарамандық курста химиялық эксперименттің түрлері, техникасы мен әдістемесі және оларды жүргізуге қажетті икемділіктер мен дағдылар қалыптастырылады. Мѳлшерлік және эксперименттік есептерді шығару әдістемесіне, химияның бағдарламасына және оқу-әдістемелік құралдарына талдаулар жасалады. Химияны оқыту жұмысын жоспарлауға сабақтың күнделікті жоспары жасалып, қысқаша жазбалар жазуға байланысты жаттығулар орындалады. Мұның бәрі химиядан сабақ беретін болашақ мұғалімнің әдістемелік дайындығын жақсартуға, үздіксіз білім алу әзірлігін қамтамасыз етуге жәрдемдеседі [3] .
Химияны оқыту әдістемесінің зерттеу әдістері және оның басқа ғылымдармен байланысы
Осының алдында ғана баяндалған химияны оқыту әдістемесін зерттеуді төрт мәселеге топтастыруға болады.
1. Химия не үшін оқытылады?
2. Химияда нені оқытады?
3. Химияны қалай оқытады?
4. Химияны оқытудың нәтижесі қандай?
Бірінші сұрақтың жауабы мектеп химия курсындағы материалдарды іріктеп алу арқылы анықталады. Ол үшін химия ғылымының даму логикасы мен тарихы, теориялық және нақты материалдардың ѳзара ара қатынасы ескеріледі.
Екінші сұраққа былай жауап беруге болады: химияны оқыту әдістемесі оқушының жас ерекшеліктеріне карай оқу материалдарының мазмұнына сай қарастыруға нұсқау береді; оқу құралдарын қалай қолдану жѳнінде ұсыныс жасайды; оқушылардың өздігінен орындайтын жұмыстары мен жаттығуларына бағыт сілтейді. Оқыту үрдісінде үғымдарды, заңдарды, теорияларды іріктеп алудың жолдарын қарастырады.
Үшінші сұрақтың жауабы оқытуға байланысты қарастырылғаны жѳн. Оқыту - мұғалімнің қызметі. Мұғалім оқушыларға химиялық білімді меңгертеді, оны ақпараттар берумен байланысты орындатады. Сонымен бірге, химияны оқыту әдістемесі - орта мектептерде химиядан сабақ беретін мұғалімдерді жоғары оқу орындарында кәсіптік мамандыққа даярлайтын оқу пәні.
Химияны оқыту әдістемесі педагогикалық ғылым және оқу пәні болғандықтан, қоғам талаптарына сай педагогика ғылымы анықтап берген жалпы орта білім беру және тәрбиелеудің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес химия пәнінің озіндік ерекшеліктеріне негізделіп құрылады.
Химияны оқыту әдістемесі алдымен химия ғылымымен тығыз байланысты қарастырылады. Себебі, химияны оқыту әдістемесі мектеп химиясының мазмұнын анықтауда шешуші рөл атқарады.
Мектеп химиясы оқушыларға химия ғылымы ашқан теориялар мен заңдылықтарды, деректерді, ұғымдар мен түсініктердің негізін үйретеді. Химияны оқыту әдістемесі осы ғылым негіздерінің неғұрлым маңызды элементтерін, оқып-үйрену ңысандарын дұрыс таңдауға, оқу материалдарын неғұрлым түсінікті және еске сақтауға жеңіл де, ұғымды түсінуге бағыттайды. Химияны оқыту әдістемесіне өзара жақын химия ғылымының бір саласы - химия тарихы. Ол химия ғылымының жеке тарауларын оқытқанда - оның даму жолдары мен зандылықтарын ашуда, ғалымдардың өмірі мен ғылыми еңбектерін түсіндіруде, элементтердің ашылу тарихын оқытқанда, -нақты деректермен көрсетуге мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, химияны оқыту әдістемесі ғылымы дидактиканың заңдары мен ұстанымдарына сәйкес дамиды. Химияны оқыту әдістемесінің жүйесі мен оған қойылатын талаптар оқыту әдістерінің дидактикалық сипатталуымен тығыз байланысты. Ол психология мен физиология ғылымдарымен де байланысты, өйткені, оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес, нақты материалдарға байланысты білім дамытыльш отырады [2, 3] .
Бұл мәселелерді шешу үшін химияны оқыту әдісі педагогикалық зерттеулерде кеңінен қолданылатын мына әдістерді пайдаланады:бақылау, жорамал жасау, педагогикалық эксперимент, оқу-тәрбие құжаттарын, оқушылардың жазбаша, графикалық, техникалық және т. б. жұмыстарын талдау, мұғаліммен және оқушымен әңгімелесу, анкета алу т. б.
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz