Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді бағалау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

ҚР АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ МИНИСТРЛІГІ
С.СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІ

Бүркітбай Т.Е.

СҚО, Ғабит Мүсірепов ауданы, Көкалажар ауылдық округіне қарасты, Адиль шаруа қожалығының жер учаскесінің кадастрлық құнын бағалау.

Дипломдық жұмыс
Мамандық:5В090800- Бағалау

Нұр-Сұлтан 2021
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті

"Қорғауға жіберілді
"Кадастр және бағалау"
Кафедра меңгерушісі:
____________Г.К. Курманова
___ ______2021 г.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: СҚО, Ғабит Мүсірепов ауданы, Көкалажар ауылдық округіне қарасты, Адиль шаруа қожалығының жер учаскесінің кадастрлық құнын бағалау

Мамандық:5В090800- Бағалау

Орындаған: Бүркітбай Т.Е.
Ғылым жетекшісі:
Экономика ғылымдарының докторы, доцент Курманова Г.К.
Аға оқытушы Беристенов А.Т.

Нұр-Сұлтан 2021
С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті ҚеАҚ
Факультет: Жер ресурстарын басқару,сәулет және дизайн
Кафедра Кадастр және бағалау
5В090800 - Бағалау мамандығы

Бекітемін
Кафедра меңгерушісі:
"Кадастр және бағалау" кафедрасы
__________ Курманова Г.К.
_________________20___г.
тапсырма
дипломдық жобаны (жұмысты) орындау бойынша
студентке
Бүркітбай Темірлан Ерланұлына

Жоба тақырыбы: СҚО, Ғабит Мүсірепов ауданы, Көкалажар ауылдық округіне қарасты, Адиль шаруа қожалығының жер учаскесінің кадастрлық құнын бағалау
30 11 2020ж. № 1729-Б бұйрығымен бекітілген

Студенттің аяқталған жобаны (жұмысты) тапсыру мерзімі:14.06.2021ж

Жұмысқа бастапқы деректер:
1.Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлері жайлы ақпарат.
2.Жер учаскелерінің кұнын бағалау түрлері.
3. Жердің кадастрлық құнын бағалау.

Есептік-түсіндірме жазбаның мазмұны (әзірленуге жататын мәселелер тізбесі)
Кіріспе;
1 тарау. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді бағалау;
2 тарау. Зерттеу объектісінің сипаттамасы;
3 тарау. Жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау;
Қорытынды.

Графикалық материалдың тізбесі (міндетті сызбаларды дәл көрсете отырып)
1. Топырақ картасы М 1:40000

Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:
1.Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы Жер кодексі;
2. Жер учаскелеріне төлемақының базалық ставкаларын бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 2 қыркүйектегі N 890 қаулысы.
3.Варламов. А. А. Жер кадастры: 6 Т.Т 1. - М.: КолосС, 2004.- 528 Б. - жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқулықтар мен оқу құралдары;
4.Гендельман М.А., Крыкбаев Ж.К. Научные основы землеустройства: Учебник. - Астана, Фолиант, 2004 г
5.Проблемы формирования механизма частного землевладения в Казахстане Темирбекова А. Б. к.э.н., доцент Казахского экономического университета им. Т. Рыскулова (г. Алматы)
6.Оспанов Б., Дюсенбеков З. Земельные ресурсы и земельная реформа в Республике Казахстан. Агентство Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами. 2001
7. Ванданимаева О.М. Оценка стоимости земельных участков М., Московская финансово-промышленная академия - 2005, 119 с.
Диплом бойынша консультанттар (оларға қатысты жобаның бөлімдерін көрсете отырып)

Бөлім
Консультант
Бақылау

мерзім
қолы
Кіріспе
Курманова Г.К.
Беристенов А.Т.
30.11.2020-15.12.2020ж

Негізгі бөлім
Курманова Г.К.
Беристенов А.Т.
15.12.2020-25.03.2021ж

Қорытынды
Курманова Г.К.
Беристенов А.Т.
25.03.2021-25.04.2021ж

Графикалық материалды рәсімдеу
Курманова Г.К.
Беристенов А.Т.
25.04.2021-25.05.2021ж

Тапсырманың берілген күні: 30.11.2020
Диплом жетекшісі:
Экономика ғылымдарының докторы, доцент: Курманова Г.К.____________
Аға оқытушы:Беристенов А.Т._______________
должность, ФИО, подпись

Тапсырманы студент орындауға қабылдады: Бүркітбай Т.Е.
Мазмұны
Норматитік сілтемелер 6
Анықтамалар 7
Белгілер мен қысқартулар 8
Кіріспе 9
I.Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді бағалау 10
1.1 Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердің ұғымы 10
1.2 Жер учаскелерінің құнын бағалау 12
II. Зерттеу объектісінің сипаттамасы 15
2.1 Ғ.Мүсірепов ауданы туралы 15
2.2 Шаруа қожалығы жайлы ақпарат 18
2.3Ауыл шаруашылық алқаптарын кадастрлық бағалау 19
2.4СҚО босалқы жерлер 21
III.Жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау 22
3.1 11-бап. Жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкаларына түзету коэффициенттерi 22
3.2 Арттыратын немесе кемітетін коэффиценттеріне түзету еңгізу 24
3.3 Жеручаскесінің кадастрлық құнын анықтау кезінде жер учаскесі үшін төлемақының базалық ставкаларына түзету коэффициенттерін есептеу 25
Қорытынды 29
Пайдаланылған әдебиеттер 30

Нормативтік сілтемелер
Дипломдық жұмыста келесі нормативтік сілтемелер қолданылады:
Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы Жер кодексі
Жер учаскелеріне төлемақының базалық ставкаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 2 қыркүйектегі N 890 қаулысы.
Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы 2018 жылғы 10 қаңтардағы № 133-VI ҚРЗ Заңы

Анықтамалар
Осы дипломдық жұмыста тиісті анықтамалары бар келесі терминдер қолданылады:
Жер-Қазақстан Республикасының егемендігі белгіленетін шектегі аумақтық кеңістік, табиғи ресурс, жалпыға ортақ өндіріс құралы және кез келген еңбек процесінің аумақтық негізі;
Жер учаскесі-бұл мемлекеттік жер кадастрында ескерілетін, нақты белгіленген шекарасы, ауданы, орналасқан жері, құқықтық мәртебесі және басқа да сипаттамалары бар жер бетінің бөлігі.
Жер нарығы-бұл бәсекелестік сұраныс пен ұсыныс негізінде экономикалық әдістермен меншік иелері мен сатып алушылар арасында жер учаскелерін қайта бөлу құралы.
Жер пайдалану құқығы -жеке немесе заңды тұлғаның мемлекеттік меншіктегі жер учаскесін ақылы және ақысыз негізде мерзімсіз (тұрақты) немесе белгілі мерзім шегінде (уақытша) иелену және пайдалану құқығы.
Кадастрлық нөмір -кадастрлық және техникалық есепке алу кезінде берілген жылжымайтын мүлік объектісінің бірегей нөмірі.
Кадастрлық (бағалау) құны - мемлекет жер учаскесін немесе оны жалға алу құқығын сатқан кезде қолданылатын, инфляцияның жалпы деңгейі туралы ресми статистикалық ақпаратқа сәйкес кезең-кезеңімен нақтыланатын жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкалары және оларға түзету коэффициенттері негізінде айқындалатын жер учаскесінің есептеу құны;
Төлемақының базалық ставкасы - мемлекет жер учаскесіне жеке меншік құқығын берген кезде немесе уақытша өтеулі жер пайдалану (жалдау) құқығын сатқан кезде оның кадастрлық (бағалау) құнын айқындауға арналған жер учаскесінің нормативтік бағасы;-
Тұрақты жер пайдаланушылар - жер пайдалану құқығының мерзімі шектеусіз сипатта болатын тұлғалар;
Уақытша жер пайдаланушылар - жер пайдалану құқығы белгілі бір мерзіммен шектелген тұлғалар;
Шаруа қожалығы - заңды тұлға құқығына ие дербес шаруашылық жүргізуші субъект түріндегі ерікті кәсіпкерлік нысаны.
Сервитут,міндеткерлік (латынша servіtus -- міндет, міндеттеме, міндеткерлік) -- бөтен біреудің мүлкін белгілі бір шекте заңмен немесе шартпен бекітілген пайдалану құқығы

Белгілер мен қысқартулар
Осы дипломдық жұмыста келесідей белгілер мен қысқартулар қолданылды:
ҚР - Қазақстан Республикасы
ҚРЖК- Қазақстан Республикасының Жер Кодексі
МЖК ААЖ-Мемлекеттік жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі
а.о. - ауылдық округ
ШҚ - шаруа қожалығы
жж - жыл
млн - миллион
мм - миллиметр
га - гектар

Кіріспе
Жер саяси, экономикалық,әлеуметтік, өндірістік, экологиялық және басқа салалардағы қоғам өмірінің барлық процестерінің негізі ретінде құндылыққа ие, оны объективті бағалау көп деңгейлі экономиканың қалыпты жұмыс істеуі мен дамуының маңызды шарттарының бірі болып табылады.
Әлемнің көптеген елдерінде жердің құны мемлекеттің жер иелерімен және жер пайдаланушылармен жер қатынастарын реттеудің негізгі тетігі ретінде әрекет етеді.
Нарықтық экономиканың қалыптасуы мен дамуы жағдайында жер учаскелерінің кадастрлық құны туралы сенімді ақпарат алу үшін жерді бағалаудың тәсілдері мен әдістерін жетілдіру қажеттілігі туындайды.
Елімізде ауыл шаруашылығы қарқынды дамып келе жатқандықтан, жер учаскесінің кадастрлық құнын есептеуді жөн көрдім.Тақырыпты зерттеу барысында Қазақстан Республикасының ЖерКодексінің 11бабы және №890қаулыны мұқият зерделеп есептеулер жасадым. Өз тарапымнан ұсыныс жасап, жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкаларына түзету енгізу арқылы жер учаскесінің кадастрлық құнын арттырдым.
Дипломдық жұмысты жазу барысында жылжымайтын мүлікті бағалаудың негізгі міндеттеріне,бағалау мақсаттары мен қағидаларына анықтама берілді.Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлердің кадастрлық құнын анықтау жүргізілді.
Бірінші тарауда ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер және оларды бағалаудың әдістері жазылған.
Екінші тарауда зерттеліп жатқан объект туралы сипаттама берілген.
Үшінші тарауда 11бап пен №890қаулыға сүйеніп жер учаскесінің кадастрлық құнын есептеу жүргізілген, және де ұсыныс жасау арқылы 2ші мәрте жердің кадастрлық құны есептеліп шығарылған.
Зертеу объектісі- СҚО, Ғабит Мүсірепов ауданы, Көкалажар ауылдық округіне қарасты, Адиль шаруа қожалығы.
Жер учаскелерінің басқа бағалау объектілерінен ерекшеліктері:
1. Жер-бұл табиғи ресурс, оны басқа жылжымайтын мүлікке қарағанда еркін көбейту мүмкін емес.
2. Бағалау кезінде әрдайым жерді көп мақсатты пайдалану мүмкіндігін ескеру қажет.
3. Жер қоры ел халқының өмір сүру ортасын қалыптастырудың негізі болып табылады және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Сондықтан мемлекет жерді табиғи және экономикалық объект ретінде пайдалануды реттейді.
4. Жер учаскелерінің құнына физикалық және функционалдық тозу ұғымы қолданылмайды, өйткені жер учаскелерін пайдалану мерзімі шектелмеген.
I.Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді бағалау
1.1 Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердің ұғымы
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 1 бабына сәйкес жер қоры нысаналы мақсатына сәйкес жеті жер санатына бөлінеді:
1) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер;
2) елді мекендердің (қалалардың, кенттердің және ауылдық елді мекендердің жерлері);
3) өнеркәсіп, көлік, байланыс, ғарыш қызметі мұқтажына арналған жер, қорғаныс, ұлттық қауіпсіздік және ауыл шаруашылығына арналмаған өзге де ауыл шаруашылығына арналмаған жерлер;
4) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жері, жер сауықтыру, рекреациялық және тарихи-мәдени мақсаттағы жерлер;
5) орман қорының жері;
6) су қорының жерлері;
7) босалқы жер.
Қазақстанда, басқа дамыған елдердегідей, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер басқа санаттар арасында басым орынға ие. Бұл олардың негізгі маңызы ауылшаруашылық өнімдерін өндіру болып табылатындығына байланысты [1].
Ауыл шаруашылығы - материалдық өндірістің ең маңызды түрлерінің бірі. Ауыл шаруашылығы халықты азық-түлікпен және өнеркәсіпті шикізаттың кейбір түрлерімен қамтамасыз етумен айналысады. Ауыл шаруашылығы екі үлкен саладан, яғни өсімдік шаруашылығынан және мал шаруашылығынан тұрады. Сонымен қатар оның құрамына балық аулау, аңшылық және омарта шаруашылығы да кіреді.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер дегеніміз:
ауыл шаруашылығының қажеттері үшін берілген немесе осы мақсаттарға арналған жерлер болып табылады
Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлер өз кезегінде 3 тоқа бөлінеді:
ауылшаруашылық алқаптары;
ауылшаруашылық мұқтаждарын қамтамасыз етуге арналған құрылыстар, өзге объектілер су айдындары орналасқан жерлер;
өзге алқаптар; құмдар, тақырлар т.б.
Статистикалық мәліметтер бойынша Қазақстан Республикасының жер аумағы 272490,2мың га-ны құрайды. Осылардың ішінде ауыл шаруашылық жерлері-222513,6мың га. Бұның ішіне ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлер де кіреді, оның жалпы көлемі-90910,35мың га.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалану:
1) жерлердің құнарлылығын ұстап тұруды және арттыруды (егістіктің жыртылған қабатындағы жалпы қарашірік құрамының, жеңіл гидролизделетін азоттың, жылжымалы фосфордың және ауыспалы калийдің белгілі бір деңгейі);
2) танаптаржайылымдар тарихының кітабын қалыптастыруды;
3) негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының белгілі бір өнімділік деңгейін ұстап тұруды және арттыруды;
4) жайылым айналымдары мен су пайдалану көздерін ескере отырып ауыспалы егістерді сақтаудыжайылымдарды пайдалануды;
5) топырақтың құнарлылығы мен мелиоративтік жай-күйін сақтауды және жақсартуды;
6) мал шаруашылығы өнімдерін өндіру кезінде жайылымға түсетін оңтайлы жүктемені қамтамасыз етуді;
7) ауыл шаруашылығы алқаптарының шаруашылық айналымынан шығып қалуын болдырмауды, жерлерге арамшөп пен ағаш-бұта өсімдіктерінің өсіп кетуіне, сондай-ақ тұрмыстық және өндірістік қалдықтармен қоқыстауына жол бермеуді;
8) ауыл шаруашылығы дақылдарынан қалған қалдықтар мен жанама өнімдерді ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің өңделген учаскелерінде өртеуге жол бермеуді қамтиды[1].
Ауыл шарашылығы мақсатындағы жердің нарықтық құнын бағалау ерекшеліктері.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін бағалау олардың рұқсат етілген, сарқылмайтын және аумақты ауыл шаруашылығына аудандастыру ерекшеліктері ескеріле отырып, неғұрлым тиімді пайдаланылуына қарай жүргізіледі.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесінің шекараларында бағалау жүргізу үшін оның экспликациясына сәйкес мыналар бөлінеді:
- ауыл шаруашылығы алқаптары (егістіктер, шабындықтар, жайылымдар, тыңайған жерлер және көпжылдық екпелер);
- ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру, сақтау және бастапқы өңдеу үшін пайдаланылатын үйлер, құрылыстар, ғимараттар алып жатқан жерлер;
-жерді теріс (зиянды) табиғи, антропогендік және техногендік құбылыстардың әсерінен қорғауды қамтамасыз етуге арналған шаруашылықішілік жолдар, коммуникациялар, ағаш-бұта өсімдіктері алып жатқан жерлер, тұйық су айдындары.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесінің нарықтық құны оның құрамына кіретін ауыл шаруашылығы алқаптарын және ауыл шаруашылығы өнімін өндіру, сақтау және бастапқы өңдеу үшін пайдаланылатын үйлер, құрылыстар, ғимараттар орналасқан жерлерді бағалау негізінде айқындалады. Бұл ретте бағаланатын жер учаскесінің нарықтық құны оның құрамына кіретін, шаруашылық ішіндегі жолдар, коммуникациялар, ағаш бұта өсімдіктері алып жатқан, жерді қолайсыз табиғи, антропогендік және техногендік құбылыстардың, кәсіпкерлік қызмет үшін пайдалануға болмайтын тұйық су айдындарының әсерінен қорғауды қамтамасыз етуге арналған жерлердің сипаттамаларын ескере отырып айқындалады.
Ауыл шаруашылығы алқаптарында орналасқан шаруашылық құрылыстары (сарайлар және өзге де күрделі емес құрылыстар) астындағы жерлер ауыл шаруашылығы алқаптары ретінде бағаланады.
1.2 Жер учаскелерінің құнын бағалау
Бағалау теориясында жердің құнын бағалау екі тұрғыда қарастырылады.
Бір жағынан, жер-бұл табиғи ресурс, ол кеңістікпен, рельефпен, топырақпен, сулармен, өсімдіктер мен жануарлар әлемімен сипатталады және әрдайым табыс табумен байланысты емес, көп мақсатты функцияларды орындау мүмкіндігі тұрғысынан бағаланады.
Екінші жағынан, жер кез-келген жылжымайтын мүліктің құрамдас және ажырамас бөлігі ретінде қарастырылады және әр нақты жерді пайдаланудың пайдалылығы мен кірістілігі тұрғысынан бағаланады.
Жер учаскелерінің басқа бағалау объектілерінен ерекше ерекшеліктері:
1. Жер-бұл табиғи ресурс, оны басқа жылжымайтын мүлікке қарағанда еркін көбейту мүмкін емес.
2. Бағалау кезінде әрдайым жерді көп мақсатты пайдалану мүмкіндігін ескеру қажет.
3. Жер қоры ел халқының өмір сүру ортасын қалыптастырудың негізі болып табылады және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Сондықтан мемлекет жерді табиғи және экономикалық объект ретінде пайдалануды реттейді.
4. Жер учаскелерінің құнына физикалық және функционалдық тозу ұғымы қолданылмайды, өйткені жер учаскелерін пайдалану мерзімі шектелмеген. Сондықтан, мөлшері шектеулі жердің құны уақыт өте келе артады.
Жер учаскелерін бағалау бағыттары:
- жалға алу;
- жер учаскелерінің нарықтық құны;
- ауылшаруашылық жерлер;
- құрылысқа арналған жерлер;
- саяжай учаскелері;
- қала жерлері;
- елді-мекен;
- өнеркәсіптік мақсаттағы жерлер.
Өндірістің негізгі құралы ретінде жер бірқатар ерекшеліктерге ие. Оны пайдалану климаттық жағдайлармен тығыз байланысты. Ауыл шаруашылығында әртүрлі типтегі және сападағы жерлер қолданылады. Соңғысы топырақтың құнарлылығын, рельефті және учаскелердің конфигурациясын, климаттық жағдайларды қамтиды және ауыл шаруашылығындағы көбею процесіне қатты әсер етеді, бұл ең алдымен дақылдардың өнімділігіне және сол арқылы басқа да тиімді көрсеткіштерге әсер етеді. Осыған байланысты жердің құны бар және оны барабар бағалау экономика мен қоғамның қалыпты жұмыс істеуі мен дамуының маңызды шарттарының бірі болып табылады. Жерді (жер учаскелерін) объективті бағалау нәтижелеріне қажеттілікті Жер ресурстарын тиімді басқару мақсатында мемлекеттік те, меншік иелері де, жер пайдаланушылар да сезінеді [3].
Қазақстанда жер учаскелерін сатып алу-сату кезінде жердің бағалау құнының екі түрі пайдаланылады - нарықтық және кадастрлық. Бірінші жағдайда жер учаскесі меншік иелері (жеке және мемлекеттік емес заңды тұлғалар) мен сатып алушы арасында, екінші жағдайда мемлекет сатып алушыға сатқан кезде пайдаланылады. Бүгінгі таңда ауылшаруашылық жерлерінің нарықтық құнын есептеу үшін үш негізгі тәсіл жалпы қабылданған: салыстырмалы, шығындық және табыстық .
Салыстырмалы тәсіл. Бұл тәсілмен жер тауар ретінде бағаланады. Бұл жағдайда объектінің нарықта қойылғаны маңызды емес. Бұл тәсіл бағалау күніндегі нақты нарықтың баға құраушы факторларының жиынтығын ескереді.
Табыс тәсілі жер учаскесін кірістерді құруға ықпал ететін өндіріс факторы ретінде қарастырады. Ол ықтимал сатып алушының позициясын көрсетеді және Жерді пайдаланудың мақсатты бағытын анықтайды.
Шығындық тәсіл жылжымайтын мүлік объектісін құруға жұмсалған шығындар тұрғысынан жердің құнын көрсетеді және жер учаскесін еңбек нәтижесі ретінде бағалайды. Бұл жер учаскелерінде құрылыс жақсартуларына байланысты барлық шығындарды нақты есепке алудан тұрады.
Ауыл шаруашылығы алқаптарының кадастрлық (бағалау) құны бірнеше кезеңмен айқындалады. Бұл ретте жердің кадастрлық құны оған түзету коэффициенттерін қолдану жолымен нормативтік баға негізінде айқындалады. Бірінші кезеңде топырақты топтастыру, екінші кезеңде - облысішілік жер-бағалау аудандастыруды жүргізу жүргізіледі. Үшінші кезеңде жерді бағалау аудандарының ішіндегі топырақ топтары бойынша 1 га жердің орташа құнын сипаттайтын базалық мөлшерлеме (норматив) айқындалады және бағалау шкалалары жасалады. Соңғы кезеңде топырақ топтары бойынша жер құнының базалық нормативін пайдалана отырып, жер учаскесінің бағалау құны және оған жер учаскесінің ерекшеліктерін сипаттайтын түзету коэффициенттерін (интегралдық көрсеткіштерді) қолдану айқындалады [3,4].
Жердің бағасын анықтау үшін бастапқы деректер ретінде топырақтың сапалық сипаттамалары мен бонитировкасының деректері пайдаланылады. Ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жерлер сапалық сипаттамалары бойынша қалыптасқан топырақ топтары бойынша аймақтарға бөлінеді. Жетекші ауыл шаруашылығы дақылдары мен мал шаруашылығы өнімдерінің түрлерін белгілей отырып, баға аймақтары бөлінеді, яғни жердің нормативтік бағасы Ауыл шаруашылығы өнімдері өндірісінің құндық көрсеткіштері негізінде айқындалады. Қазақстанда жердің нормативтік бағасын айқындау кезінде қазіргі уақытта бастапқы көрсеткіштер ретінде 1 га-дан жалпы өнімнің нормативтік құны және өндірістің 1 га жерге нормативтік шығындары; салынған капиталға пайданың нормативтік орташа нормасы; жерге салынған және кеңейтілген ұдайы өндіру үшін жалға алушы беретін капиталға таза кіріс пен орташа пайда арасындағы айырма ретінде айқындалатын 1 га-дан есептелген ренталық кіріс; капиталдандырудың нормативтік ставкасы пайдаланылады. [3, 4]
Осы көрсеткіштер негізінде ҚР Үкіметі Топырақтың түрлері мен кіші түрлері бойынша 1 гектар ауыл шаруашылығы алқаптары құнының орташа базалық нормативін бекітеді, ол нақты жер учаскесінің мемлекеттік кадастрлық құнын айқындау, жер салығын және жалдау төлемақысын есептеу, жер учаскелерін кепілге беру, жерді жеке меншікке беру және т.б. үшін бастапқы көрсеткіш болып табылады [3, 4].
Мемлекеттік жер кадастры Қазақстан Республикасы жерінің табиғи және шаруашылық жағдайы, жер учаскелерінің орналасқан жері, нысаналы пайдаланылуы, мөлшері мен шекарасы, олардың сапалық сипаттамасы туралы, жер пайдаланудың есепке алынуы мен жер учаскелерінің кадастрлық құны туралы мәліметтердің, өзге де қажетті мәліметтердің жүйесін білдіреді. Мемлекеттік жер кадастрына жер учаскелеріне құқық субъектілері туралы ақпарат та енгізіледі[1].
Мемлекеттік жер кадастрын құру мен жүргізудің мақсаты - ақпараттық қамтамасыз ету:
* мемлекеттік және муниципалдық Жер ресурстарын басқару;
* жерді пайдалану мен қорғауды мемлекеттік бақылау;
* жердің құнарлылығын сақтау және арттыру жөніндегі іс-шаралар;
* жылжымайтын мүлікке құқықтарды және онымен жасалатын мәмілелерді мемлекеттік тіркеу;
* жерді экономикалық бағалау және оның құнын есепке алу;
* жер үшін төлем белгілеу
* жер учаскелерін иеленуге, пайдалануға және оларға билік етуге байланысты өзге де қызметке құқығы бар[8].

ІІ. Зерттеу объектісінің сипаттамасы
2.1Ғ.Мүсірепов ауданы туралы
Ғабит Мүсiрепов ауданы -- Солтүстiк Қазақстан облысында орналасқан. Аудан 1969 жылы құрылған. Ауданы 11,1 мың км2 құрайды.Ауданның орталығы - Новоишим ауылы, облыс орталығынан 270км қашықтықта орналасқан.
Ғабит Мүсірепов атындағы ауданда әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша 17 ауылдық округ және 66 ауылдық елді мекен бар.
Ғабит Мүсірепов атындағы ауданның жалпы аумағы - 1 108 678 га, оның ішінде жер санаттары бойынша:
ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер-965 375 га;
елді мекендердің жері - 92 420 га;
өнеркәсіп, көлік, байланыс және ауыл шаруашылығына арналмаған өзге де жерлер - 5 367 га;
қордағы жерлер-22 592 га.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің ішінде:
егістік-605 480га;
жайылымдық жерлер-257 999 га;
шабындық-101 896га-ны құрайды.
Ауданның климаты күрт континентальды, көбінесе жылдық және тәуліктік температураның үлкен ауытқуларымен көрінеді. Бұл аймақтың климатының қолайсыз ерекшелігі-көктемгі және күзгі аяздардың болуы.
Жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 284-тен 434 мм-ге дейін және орташа есеппен 380 мм құрайды.
Аудан аумағы құрғақ дала аймағында орналасқан, онда топырақ түзудің шымтезек түрі таралған,ал аймақтық топырақтар қара каштан. Аймақтық топырақтардан басқа интразональды топырақтар кең таралды: шалғынды-каштан, шалғынды-каштан, шалғынды каштан. Құнарлы топырақтың қалыңдығы 47-59 см.
Зерттеліп жатқан жер учаскесі Көкалажар ауылдық округінде орналасқан.Кадастрлық нөмірі:15-165-067-117. Топырақ түрі- нақты қара топырақ.Ауданы 90гектарды құрайды.Негізінен бидай және арпа өсірумен айналысады. Жер учаскесінің нысаналы мақсаты: Адиль шаруа қожалығын жүргізу үшін. Жер санаты: ауылшаруашылығын өндіру үшін
Қазіргі уақытта Ғабит Мүсірепов атындағы ауданда 33 461 бас ірі қара, 32 962 бас ұсақ мал, 11 444 бас жылқы бар.
Ғабит Мүсірепов ауданы бойынша ауыл шаруашылығы жануарларын қамтамасыз ету үшін 177 395 га жайылымдық жер бар. Елді мекен шегінде 74 499 га жайылым бар, қордағы жерлерде 5 826 га жайылымдық жерлер бар.
Ғабит Мүсірепов атындағы ауданның жайылым алаңы ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын толық қамтамасыз етеді. Ауыл шаруашылығы жануарларын жаюға арналған жайылымдық жайылымдар жоқ.
2010 жылдың 1 қаңтарына ауданда 383 кәсіпорын тіркелген, оның ішінде 9 ірі, 48 орта, 326 шағын кәсіпорындар. Оның ішінде 150 заңды тұлға мемлекеттік меншік нысанына, 231 - жеке меншік, 2 - шетелдік меншік нысанына жатады. Ауданда облыстың ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің 13,7% өндірілді (32 742,1 млн.теңге). Өнеркәсіп кәсіпорындарымен (қаржылық емес корпорация секторы) 5 918,1 млн.теңгенің өнімі өндірілді, облыстың үлесі 8,6% - ды құрайды. Өнеркәсіп өнімінің нақты көлем индексі 110,7% - ды құрайды. Бөлшек тауар айналымының көлемі (Қоғамдық тамақтандырусыз) 1 705,4 млн.теңге.
Солтүстік Қазақстан облысында осы жылы егістік алқабы өткен жылдың деңгейінде қалады және 4,9 млн га құрайды, деп хабарлады облыс әкімдігінің баспасөз қызметі. Жергілікті атқарушы органның мәліметінше, ауыл шаруашылығы дақылдарының егісі 4,3 млн га құрайды, оның ішінде дәнді дақылдар - 2,8 млн га, майлы дақылдар - 1 млн га, жемшөп дақылдары - 369 мың га, картоп - ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.