Ыстық батик
Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы салқын батик техникасында компазиция орындау. Дипломдық жұмысымның мазмұнына келетін болсақ кіріспе, 2 бөлімнен, қорытынды және қолданылған әдебиеттерден жазылған.
КІРІСПЕ. Сәндiк-қолданбалы өнердiң әсемдiк әлемiндегi алар орны ерекше. Жылдар өткен сайын адамзат баласының осы өнерге деген қызығылушылығы, құштарлығы еселеп артып келедi. Сәндiк қолданбалы өнер адам өмiрiмен, оның тұрмысымен тығыз байланысты. Барлық жоғары оқу орындарында, соның iшiнде әсiресе бiздiң М.Әуезов атындағы Оңтүстiк Қазақстан Мемлекеттiк университетiнде оның Педагогикалық мәдениет және өнер институтында осы өнерге деген ынта-ықылас, құлшыныс өте жоғары. Осы сәндiк-қолданбалы өнердiң бiр түрi- батик өнерi. Бұл өзi ежелден шығыс халқына тән өнер. Мен өзiм дипломдық жұмысыма, осы батик өнерiн алдым. Өйткенi батик техникасы өзiнiң нәзiктiгiмен, әдемiлiгiмен ерекшеленедi. Қазіргі кезде халықтардың өнер туындыларына деген көзқарасы, бағалауы күннен күнге өсiп келе жатқанын көремiз. Декорация деген сөз латын сөзiнен алғанда әрлеймiн, әшекейлеймiн деген сөз. Бұл батикті салу мақсатым қазіргі өмір талабына сай жаңашыл заманында бүгінгі мектеп оқушысының ой-өрісін дамытып, практикалық жүзінде оқушыларға үйрету.
ТАРИХЫ. Бейнелеу өнері (ағылш.visual arts) - дүниені көзбен көріп, түйсіну негізінде бейнелейтін пластикалық өнердің бір саласы. Оған: графика, мүсіндеме, сән және қолданбалы өнер жатады. Батик өнері өте ертеде дамыған. Индонезияның Ява аралында алғаш рет дүниеге келді. Алғашқы маталардың өндірісіне дейін малайзиялықтар заттарын алып келіп аралда, ағаштын қабығына, өрнектерді жабайы аралардың балқытылған балауызы арқасында, өсімдік бояғыш заттармен қалған орындарды содан соң бояп отырған. Маталар пайда болған соң бұл әдістің негізі - балқытылған балауызбен сурет түсіру - сол жұмыстың сәндеуге де қолдана бастады. Матаға жағылған балауыз бояу түстерін өткізбейді яғни механикалық түрде резерв жасайды. Содан соң матаға түрлі түсті бояуды жаға беруге болады. Балауыздың осы бір қасиеті арқасында - ежелгі әдістердің бірі матаны әрлеудің негізі каланды. Ежелгі матаны әрлеудің әдісінің тәсілі - Батик. Батик сөзі Яван тілінен аударғанда ыстық балауызбен сурет салу деген мағынаны білдіреді. Осы сөздің арқасында ыстық батик техникасының атауы шығады. Батик ( Индонез әріптерінен "маталарға тамшы") - матада жасалатын ерекше техника (сонымен қатар қолымен сәнденген матаның өзін де батик деп атайды). Орындалу техникасы сурет үйлестіруінде негізі салынған. Батик Индонезия халықтарында баяғыдан белгілі (әсіресе Ява аралында, біздің I ғасырда.), Индияда, содан соң Шумермен ертедегіде, Жапонияда, Перуде, Батыстағы және Орталық Африкада, және кешірек (XVIII ғ)- Европада, Ресейде 1930 жылдарға қарай көрінді. Өз уақыты бойынша батик пайда болуы мен дамуы, әртүрлі елдермен саяхатта және суретшіден суретшіге ұрпақтан ұрпаққа көшіп акварель, пастельді, графиканы, витражды, бейнелеу өнерінің көптеген қабілеттерін өзіне сіңіріп алды. Ява аралында әлі күнге дейін ескілікті дәстүрлерді көзінің қарашығындай сақтап жатыр, осы күнге дейін балауыздың ежелгі формалары сақталған. Матаның тек қана қолдан жасалғанын алады, бояу жергілікті өсімдік түбірінен әзірленіп алынады. Индияда орта ғасырларда матаға сурет салуды немесе қолдық тәсілмен, немесе ағаш штампыларымен жасап отырған. Үнді технологияларының қазіргі кезеңінде бандхана техникасы кең таралған. Адамдарды киімде бейнелеулеуде ұсақ тегіс өрнектерді салғанда ежедгі үнді храмдарын көруге болады. Малайзияда, Индонезияда ұқсас түйінді техникасын планги деп атайды, Мәнділеп жатыр деген мағынаны білдіреді. Дүниеге ең алғаш рет жібек матада көркем көріністі бейнелеу осы қытайда келді.
Қазақстандағы батик өнері. Қазақстанда батик техникасы даму алу үстінде. Суретшілер одағының мүшесі, мәдениет қайраткері Камила Жапарова батик техникасын терең меңгерген. Өнер иесінің әрбір туындысы тылсымдылығымен, көңіл күйді сан алуан сезім иірімдеріне жетектеп әкететін сиқырлылығымен, өзгелерге ұқсамайтын қолтаңбасымен дараланады. Ілия Жақанов Камиланың қандай картинасын қарасаңыз да, барлығында ұлттық нақыш, адамның қиялының ұшқырлығын бейнелеген әсем туындыны көресіз деді. Тағы батик өнерінің иесі Юлия Исмагамбетова. Ол батик техникасымен көптеген туындыларды бейнелеп шығарды. Көптеген қылқалам шеберлерінен жағымды пікір алды.
Батикпен сурет салу әдістері, түрлері. Түйінді батик техникасы Индо қытайдағы ең ежелгі болып есептеледі. Технологиясы қарапайым: дәл басқа батиктегі сияқты дәл солай жасалды. Балауызбен жүріліп өтеді бояудың бір біріне тиюінен сақтайды, бірақ - құрамда, әртүрлі ширақтар, арқандар болады. Матаны тығыз орап алып, жіппен байлайды, краскаға салынады немесе красканы қылқаламмен жүріп өтеді. Одан соң матадан жіпті алып тастағаннан кейін жіп тұрған жері боялмай қалады. Матада пайда болған сурет матаны орауына жіпті байлауына байланысты болады. Түйіншектер тоқылып немесе қолмен істелетін қаттап салулар немесе инемен бізбен жасалады. Ең танымал батиктің түрлері - ыстық және суық батик. Батиктің негізі әртүрлі техникада қаланған, резервтің матаға түсірілуі және осы резервтің жүргізілуі суық батик пен ыстық батиктің арасын ашып тұрады. Ыстық және суық батикті салыстырайық
Ыстық батик
Негізгі кезеңдері (матаға резерв жүргізу және бояу кезінде):
· Қабаттық жазу резервпен және бояулармен
· Кракле
· Балауыздың жоғалуы
Сурет абстрактті.
Егер суық батик пен ыстық батикті салыстырсақ, онда суық батик бояуға көбірек ұқсас болып келеді, ал ыстық батикте жұмыс әлде қайда тереңірек, тірілеу және көлемді.
Мата
Ыстық батик жазуға жиірек мақта манаты қолданады. Ал мақта күнделікті өмірге ауыстырғысыз. Ыстық зығыр тіпті балауызды сіңіріп алады.
Еңбек сіңіргіштігі
Осындай жұмыстың нәтижесі өте жақсы, бірақ процессі өте көп еңбекті қажет етеді. Ыстық батик - көбірек уақыт алады және құны қымбат бағалы. Ыстық батикте практикалық орындалмайтын жұмыстар бар.
Пайдаланылатын түстердің саны
Шектеулі. Жұмысты айқын талап етеді түрлі -- түсті гаммаларда жарықтан қараңғыға нобай салу .
Стиль
Ыстық батик парасатпен, жұмбақталған, алдын ала болжамсыз. Оны түстері терең. Ол қандай да бір шарммен көздің жауын алады. Немесе ол жапалақтанған ақ резервтің артында жасырынып жатқан сурет. Ыстық батик кемірек болжанады сондықтан да бірсыпыра суретшілер оны жоғары бағалайды.
Суық батик
Негізгі кезеңдері (матаға резерв жүргізу және бояу кезінде):
· Нысаналау (резервтік контурдың жүргізілуі)
· Бояулармен жұмыс
· Қосымша өңдеу, матаға қызықты фактурасын беру.
Графиктік сурет, анық контуры бар. Суық батикте ақ және түрлі түсті сызық ең мінездемелі айқын нұсқаларды бөліп жатыр. Барлық сурет бөлшектерінде айқын шекаралар бар. Жазу тек қана резерв жүріп өткен сызықтың ішінде болады.
Мата суық батикке арналған әрбір резервті мақта сіңіріп ала алмайды. Суық батик жазу кезінде мейлінше натуральды маталарды пайдаланады, жібек болса тіпті керемет, бірақ басқа да маталарды пайдалануға болады. Синтетикалық мата берік болғанымен барлық жағдайда жазуға жарамды емес.
Еңбек сіңіргіштігі
Суық батикте ыстық батикке қарағанда жұмысты орындау жеңілірек.
Туынды жасау уақыты ыстық батикке қарағанда, суық батик тәсілімен бірнеше рет азырақ сүретші сол арада әшекейленген бұйыморындай алады.
Қолданылатын түстердің санына шек қойылмайды.
Тағы бір қасиеті : осы әдіс бояудан кейін резервті жоғалтуды қажет етпейді.
Батиктiң орындалу әдiстерi оған қажеттi материалдар
Батикті орындауға қажетті материалдар мен орындау техникасы. Жұмысты бастамас бұрын қажетті құралдарды реттеп алайық.
Неден бастау керек?
1. Матаны әзірлеу.
2. Нобай әзірлеу.
3. Жұмыс орнын ұйымдастыру.
4. Раманы әзірлеп, және матаны оған керу.
5. Суретті дайындау.
Матаны өндеy.
Жұмысқа таңдап алынған матаны жазу алдында жақсылап ыстық сабын суда жуу керек. Содан соң ыстық суда суық суда жақсылап шаю керек. Өндірісі жанында аппретпен сіндіріп, соның арқасында мата талшықтарына бояудың жайылмауына енуіне кедергі жасайды. Матаны шайып жатқанда 1 ас қасық соданы 1 литр суға салып шаямыз. Oған қоса кейбір мата түрлері жуғаннан кейін красканы жақсы қабылдайды (мысалы, натуральды жібек). Кейбір оқиғаларда, бояу матаға жақсырақ сіну үшін, несеп ерітіндісінде оны сулап алады. Матаны жуғаннан кейін үтіктеп алып, осыдан кейін кесуді бастауға болады. Нобайды дайындау. Келешек жұмысқа қызықты, үйлесімді нобайды қалаған жерде алуға болады. Жұмыс орны жарық мол түсетін және пәтерде желдеткіші бар бөлмені таңданыздар, жұмыс үстелін дайындаңыз. Қалыңырақ үстелді қорғауға арналған ДВП немесе картонды бетіне қойыңыз. Жұмыстың бастамасы үшін қызықты идеялардың өзі жетеді. Көшедегі табиғат, кітап бетіндегі картина, шыныдағы тойтарыс т.с.с.
Қарандашпен ойды қағаз бетіне түсіреміз. Матаны керу раманың размері жазылатын жұмыстың размерімен бірдей болу керек. Aл подрамникті эскизге қарап тапсырыс беруге болады. Кейде подрамникті матамен немесе бинтпен орап, содан соң матаны подрамникке матамен, содан сол, матаны подрамникке туйреуштерімен тігіп қояды. Мата подрамникке арнайы қармақтар мен немесе кәдімгі шегелермен керіледі және де жихазға арналған арнайы шегелер немесе түйреуіштермен керуге де болады. Eгер сіз дайын суретті салғыңыз келсе, онда түйреyiшті пайдалансаңыз дұрыс болады, себебі шегелер матада өзіңізге зияны тиетін іздер қалдыруы мүмкін. Мата рамаға біркелкі тегіс және қатты керуі тиіс. Негізгі жіптері өзара бір-бірімен перпендикуляр. Алдымен матаның шеттері бекітілу тиіс (қатарынан сағат тілі бойынша немесе "айқасқан көлденең"), ал содан соң ортасында ешбір бұрышынан рамалар жіберіледі. Матаны қанша керген сайын сонша жұмыстың жақсы шығуына кепілдік береді. Матаның дұрыс не бұрыс кергенін матаны саусақ сүйегімен қағып біледі. Егер саусақ сүйегімен соққанда матадан барабанның даусы сияқты дыбыс шығуы керек. Және де тaғы бір тәсілі бар, ол матаға түйреуішті тастағанда түйреуіш матадан ыршып кету керек. Сонымен қатар қисаюлар болмауы тиіс. Мата керіп қойылған болса оған да өзгерістер енгізудің қажеті жоқ. Матаның шеттерін скотчпен жабыстырып тастауға болады. Ол жұмыстың таза шығуына көп септігін тигізеді. Бастапқы жылдам тәжірибелік жұмыстар үшін суреттердің мұқият түсіруін талап етпейтіндер, матаны керуді қажет етпейтін жұмыстарға картонда кеп септiгін тигізеді. Картонға матаны қойып жан жағынан түйреуішпен қадап жұмыс істей беруге болады. Eгep матаның сапасы керуге немесе мата қалың болса, онда оны жай үстелдің үстіне жайып жіберіп, жұмысты бастай беруге болады. Матаны ылғал кезінде де құрғақ кезінде де керуге болады. Ылғал матаны негізінде еркін жезу батигіне қолданады ал, салқын және ыстық батик үшін құрғақ матаны пайдаланған дұрыс. Eгер мата ылғал кезінде кіріспе, ол кепкеннен кейін одан сайын тартыла түседі. Сурет нұсқаларын тасымалдау.
ЖАСАЛУ ЖОЛЫ.
Батик өнері бұл Индонезияның Ява аралдарынан бастау алатын өнер. Алғаш рет жібек матаны түйіндеу әдісі пайда болған кезде ява халқы жібектің бетіне табиғи тастарды салу арқылы неше түрлі өрнектерді ойлап тапты. Бүгінде бұл өнердің қыр сырын еліміздің қол өнер шеберлеріде жетіп меңгерді. Батик өнері яғни матаға сурет салу әдісі мынадай. Ең әуелі жібекті алып, жиырылмас үшін ағашқа керіп қояды. Содан кейін оның бетіне арнайы карандашпен шектеулі сызықтар түсіреді бұл бояудың жан жаққа жайылып кетпеуіне жол бермейді. Ең маңыздысы матаны әр қилы түске бояу. Арасында тұз сеуіп орыған дұрыс, сонда жалт жұлт етіп реңі өзгеріп құбылып тұрады. Жұмыс аяқталған соң жақсылап кептіру керек, содан кейін қанша жусаңызда бояуы шықпайды. Батиктерді көбінесе киім ретінде немесе бөлмені безендіретін бұйым ретінде яғни картина ретінде де іліп қоюға болады. Бұл өнердің отаны оңтүстік шығыс азия болып есептеледі. Ал батик сөзі малай тілінен аударғанда балауыз тамшысы дегенді білдіреді.
Суық батик техникасында мен жібек матасына пиона гүлін салдым. Жұмыс барысында көптеген ашық түстер мен қою түстерді қолдандым. Яғни политраға қою түстерден ашық түстер жасадық. Бояулар туралы айтып кетсем ашық қызғылт сары жасыл жәнеде көптеген ашық түстерді қолдандым.
Батик технологиясының шығу және даму тарихы
Батиктің орындалу әдістері оған қажетті материалдар
Салыстырмалы кесте
Қажетті құрал жабдықтар
Матаны өңдеу
Нобайды дайындау
Матаны керу
Сурет нұсқаларын тасымалдау
Горячий батик
Холодный батик
Түйінді батик техникасы
Қортынды кезең
Қосымша матиралдармен құралдар
Батик техникасының шығу және даму тарихы
Батик өнері өте ертеде дамыған. Индонезияның Ява аралында алғаш рет дүниеге келді. Алғашқы маталардың өндірісіне дейін малайзиялықтар заттарын алып келіп аралда, ағаштын қабығына, өрнектерді жабайы аралардың балқытылған балауызы арқасында, өсімдік бояғыш заттармен қалған орындарды содан соң бояп отырған. Маталар пайда болған соң бұл әдістің негізі - балқытылған балауызбен сурет түсіру - сол жұмыстың сәндеуге де қолдана бастады. Матаға жағылған балауыз бояу түстерін өткізбейді яғни механикалық түрде резерв жасайды. Содан соң матаға түрлі түсті бояуды жаға беруге болады. Балауыздың осы бір қасиеті арқасында - ежелгі әдістердің бірі матаны әрлеудің негізі каланды. Ежелгі матаны әрдеудің әдісінің тәсілі - Батик. Батик сөзі Яван тілінен аударғанда ыстық балауызбен сурет салу деген мағынаны білдіреді. Осы сөздің арқасында Горячий батик техникасының атауы шығады. Горячии батик техникасы жеткілікті күрделі және көп еңбекті қажет етеді, сондықтан да қысқа тоқталып жатырмыз. Рамаға керілген матаға балауызды пайдалана отырып, әртүрлі өрнек элементтерін саламыз. Балауыздың толық кебуінен кейін ашық қалған жерлерді түрлі түсті бояулармен бояп шығамыз. Осы әдісті бірнеше рет қайталауға болады түстердің қалай шығуына байланысты. Соңғы рет матаны кептіргеннен кейін үтіктің көмегімен балауызды алып тастаймыз. Бүгінде балауыздың жағылуына пайда болған жаңа тәсілдердің арқасында Горячии батик көп еңбекті кемірек қажет ететін болды. Сонда да бұрынғысынша жоғары көркем дік түрінде қалды.
Көп ғасырлар бұрын Қытай сүретшілері жібек маталарда әуедегі пейзаждарды таң қалатын сұлулықтарды жасау, ерекше гүлдердің суретін салды, бамбук, ағаштар, тұрмыс сахнасының суретін салды. Кейбір сүретшілер өз жұмыстарында тек қана тушьты қолданды. IX ғасырда жаңа көркем стилі пайда болды. Оны сыншылар бояу декоративтігі деп атады. Түстері керемет корінеді сызықтың азар жақын бояумен көрінетінін ашық түспен жасалғанын тушь пен қылқаламның кең қозғалыстармен қолданылғанын көруге болады. Азат көркем стилі Қытайда кең тарады және сондай биік белесті бағындырды. ХII соңында академиялық стиль атағына ие болды. Шебер қолындағы қылқалам жібек бетімен азат сырғанады немесе қағаздың бетінде. Мүмкін сондықтан болар қазіргі заманғы жазу қандай да бір резервтің қолнануынсыз еркін жазу деп аталады
XX ғасырдың басында Ресейде жылытуды қажет етпейтің резерв құрамын ойлап тапты. Осының арқасында біздің елімізді Холодный батиктің отаны болды. Мен жиірек мына техникада жұмыс істеймін азат жазумен оны біріктіре отырып, сол себепті оның арқасында керемет жасап шығаруға болатынын айта кеткенім жөн.
Батик ( Индонез әріптерінен маталарға тамшы )- матада жасалатын ерекше техника (сонымен қатар қолымен сәнденген матаның өзін де батик деп атайды). Орындалу техникасы сурет үйлестіруінде негізі салынған.
Батик Индонезия халықтарында баяғыдан белгілі (әсіресе Ява аралында, біздің I ғасырда.), Индияда, содан соң Шумермен ертедегіде, Жапонияда, Перуде, Батыстағы және Орталық Африкада, және кешірек (XVIII ғ)- Европада, Ресейде 1930 жылдарға қарай көрінді.
Өз уақыты бойынша батик пайда болуы мен дамуы, әртүрлі елдермен саяхатта және суретшіден суретшіге ұрпақтан ұрпаққа көшіп акварель, пастельді, графиканы, витражды, бейнелеу өнерінің көптеген қабілеттерін өзіне сіңіріп алды.
Ява аралында әлі күнге дейін ескілікті дәстүрлерді көзінің қарашығындай сақтап жатыр, осы күнге дейін балауыздың ежелгі формалары сақталған. Резервтің бұл жердегі қызметі арнайы салынған паста бамбуктік шыбықтың арқасында жағады. Матаның тек қана қолдан жасалғанын алады,бояу жергілікті өсімдік түбірінен әзірленіп ... жалғасы
КІРІСПЕ. Сәндiк-қолданбалы өнердiң әсемдiк әлемiндегi алар орны ерекше. Жылдар өткен сайын адамзат баласының осы өнерге деген қызығылушылығы, құштарлығы еселеп артып келедi. Сәндiк қолданбалы өнер адам өмiрiмен, оның тұрмысымен тығыз байланысты. Барлық жоғары оқу орындарында, соның iшiнде әсiресе бiздiң М.Әуезов атындағы Оңтүстiк Қазақстан Мемлекеттiк университетiнде оның Педагогикалық мәдениет және өнер институтында осы өнерге деген ынта-ықылас, құлшыныс өте жоғары. Осы сәндiк-қолданбалы өнердiң бiр түрi- батик өнерi. Бұл өзi ежелден шығыс халқына тән өнер. Мен өзiм дипломдық жұмысыма, осы батик өнерiн алдым. Өйткенi батик техникасы өзiнiң нәзiктiгiмен, әдемiлiгiмен ерекшеленедi. Қазіргі кезде халықтардың өнер туындыларына деген көзқарасы, бағалауы күннен күнге өсiп келе жатқанын көремiз. Декорация деген сөз латын сөзiнен алғанда әрлеймiн, әшекейлеймiн деген сөз. Бұл батикті салу мақсатым қазіргі өмір талабына сай жаңашыл заманында бүгінгі мектеп оқушысының ой-өрісін дамытып, практикалық жүзінде оқушыларға үйрету.
ТАРИХЫ. Бейнелеу өнері (ағылш.visual arts) - дүниені көзбен көріп, түйсіну негізінде бейнелейтін пластикалық өнердің бір саласы. Оған: графика, мүсіндеме, сән және қолданбалы өнер жатады. Батик өнері өте ертеде дамыған. Индонезияның Ява аралында алғаш рет дүниеге келді. Алғашқы маталардың өндірісіне дейін малайзиялықтар заттарын алып келіп аралда, ағаштын қабығына, өрнектерді жабайы аралардың балқытылған балауызы арқасында, өсімдік бояғыш заттармен қалған орындарды содан соң бояп отырған. Маталар пайда болған соң бұл әдістің негізі - балқытылған балауызбен сурет түсіру - сол жұмыстың сәндеуге де қолдана бастады. Матаға жағылған балауыз бояу түстерін өткізбейді яғни механикалық түрде резерв жасайды. Содан соң матаға түрлі түсті бояуды жаға беруге болады. Балауыздың осы бір қасиеті арқасында - ежелгі әдістердің бірі матаны әрлеудің негізі каланды. Ежелгі матаны әрлеудің әдісінің тәсілі - Батик. Батик сөзі Яван тілінен аударғанда ыстық балауызбен сурет салу деген мағынаны білдіреді. Осы сөздің арқасында ыстық батик техникасының атауы шығады. Батик ( Индонез әріптерінен "маталарға тамшы") - матада жасалатын ерекше техника (сонымен қатар қолымен сәнденген матаның өзін де батик деп атайды). Орындалу техникасы сурет үйлестіруінде негізі салынған. Батик Индонезия халықтарында баяғыдан белгілі (әсіресе Ява аралында, біздің I ғасырда.), Индияда, содан соң Шумермен ертедегіде, Жапонияда, Перуде, Батыстағы және Орталық Африкада, және кешірек (XVIII ғ)- Европада, Ресейде 1930 жылдарға қарай көрінді. Өз уақыты бойынша батик пайда болуы мен дамуы, әртүрлі елдермен саяхатта және суретшіден суретшіге ұрпақтан ұрпаққа көшіп акварель, пастельді, графиканы, витражды, бейнелеу өнерінің көптеген қабілеттерін өзіне сіңіріп алды. Ява аралында әлі күнге дейін ескілікті дәстүрлерді көзінің қарашығындай сақтап жатыр, осы күнге дейін балауыздың ежелгі формалары сақталған. Матаның тек қана қолдан жасалғанын алады, бояу жергілікті өсімдік түбірінен әзірленіп алынады. Индияда орта ғасырларда матаға сурет салуды немесе қолдық тәсілмен, немесе ағаш штампыларымен жасап отырған. Үнді технологияларының қазіргі кезеңінде бандхана техникасы кең таралған. Адамдарды киімде бейнелеулеуде ұсақ тегіс өрнектерді салғанда ежедгі үнді храмдарын көруге болады. Малайзияда, Индонезияда ұқсас түйінді техникасын планги деп атайды, Мәнділеп жатыр деген мағынаны білдіреді. Дүниеге ең алғаш рет жібек матада көркем көріністі бейнелеу осы қытайда келді.
Қазақстандағы батик өнері. Қазақстанда батик техникасы даму алу үстінде. Суретшілер одағының мүшесі, мәдениет қайраткері Камила Жапарова батик техникасын терең меңгерген. Өнер иесінің әрбір туындысы тылсымдылығымен, көңіл күйді сан алуан сезім иірімдеріне жетектеп әкететін сиқырлылығымен, өзгелерге ұқсамайтын қолтаңбасымен дараланады. Ілия Жақанов Камиланың қандай картинасын қарасаңыз да, барлығында ұлттық нақыш, адамның қиялының ұшқырлығын бейнелеген әсем туындыны көресіз деді. Тағы батик өнерінің иесі Юлия Исмагамбетова. Ол батик техникасымен көптеген туындыларды бейнелеп шығарды. Көптеген қылқалам шеберлерінен жағымды пікір алды.
Батикпен сурет салу әдістері, түрлері. Түйінді батик техникасы Индо қытайдағы ең ежелгі болып есептеледі. Технологиясы қарапайым: дәл басқа батиктегі сияқты дәл солай жасалды. Балауызбен жүріліп өтеді бояудың бір біріне тиюінен сақтайды, бірақ - құрамда, әртүрлі ширақтар, арқандар болады. Матаны тығыз орап алып, жіппен байлайды, краскаға салынады немесе красканы қылқаламмен жүріп өтеді. Одан соң матадан жіпті алып тастағаннан кейін жіп тұрған жері боялмай қалады. Матада пайда болған сурет матаны орауына жіпті байлауына байланысты болады. Түйіншектер тоқылып немесе қолмен істелетін қаттап салулар немесе инемен бізбен жасалады. Ең танымал батиктің түрлері - ыстық және суық батик. Батиктің негізі әртүрлі техникада қаланған, резервтің матаға түсірілуі және осы резервтің жүргізілуі суық батик пен ыстық батиктің арасын ашып тұрады. Ыстық және суық батикті салыстырайық
Ыстық батик
Негізгі кезеңдері (матаға резерв жүргізу және бояу кезінде):
· Қабаттық жазу резервпен және бояулармен
· Кракле
· Балауыздың жоғалуы
Сурет абстрактті.
Егер суық батик пен ыстық батикті салыстырсақ, онда суық батик бояуға көбірек ұқсас болып келеді, ал ыстық батикте жұмыс әлде қайда тереңірек, тірілеу және көлемді.
Мата
Ыстық батик жазуға жиірек мақта манаты қолданады. Ал мақта күнделікті өмірге ауыстырғысыз. Ыстық зығыр тіпті балауызды сіңіріп алады.
Еңбек сіңіргіштігі
Осындай жұмыстың нәтижесі өте жақсы, бірақ процессі өте көп еңбекті қажет етеді. Ыстық батик - көбірек уақыт алады және құны қымбат бағалы. Ыстық батикте практикалық орындалмайтын жұмыстар бар.
Пайдаланылатын түстердің саны
Шектеулі. Жұмысты айқын талап етеді түрлі -- түсті гаммаларда жарықтан қараңғыға нобай салу .
Стиль
Ыстық батик парасатпен, жұмбақталған, алдын ала болжамсыз. Оны түстері терең. Ол қандай да бір шарммен көздің жауын алады. Немесе ол жапалақтанған ақ резервтің артында жасырынып жатқан сурет. Ыстық батик кемірек болжанады сондықтан да бірсыпыра суретшілер оны жоғары бағалайды.
Суық батик
Негізгі кезеңдері (матаға резерв жүргізу және бояу кезінде):
· Нысаналау (резервтік контурдың жүргізілуі)
· Бояулармен жұмыс
· Қосымша өңдеу, матаға қызықты фактурасын беру.
Графиктік сурет, анық контуры бар. Суық батикте ақ және түрлі түсті сызық ең мінездемелі айқын нұсқаларды бөліп жатыр. Барлық сурет бөлшектерінде айқын шекаралар бар. Жазу тек қана резерв жүріп өткен сызықтың ішінде болады.
Мата суық батикке арналған әрбір резервті мақта сіңіріп ала алмайды. Суық батик жазу кезінде мейлінше натуральды маталарды пайдаланады, жібек болса тіпті керемет, бірақ басқа да маталарды пайдалануға болады. Синтетикалық мата берік болғанымен барлық жағдайда жазуға жарамды емес.
Еңбек сіңіргіштігі
Суық батикте ыстық батикке қарағанда жұмысты орындау жеңілірек.
Туынды жасау уақыты ыстық батикке қарағанда, суық батик тәсілімен бірнеше рет азырақ сүретші сол арада әшекейленген бұйыморындай алады.
Қолданылатын түстердің санына шек қойылмайды.
Тағы бір қасиеті : осы әдіс бояудан кейін резервті жоғалтуды қажет етпейді.
Батиктiң орындалу әдiстерi оған қажеттi материалдар
Батикті орындауға қажетті материалдар мен орындау техникасы. Жұмысты бастамас бұрын қажетті құралдарды реттеп алайық.
Неден бастау керек?
1. Матаны әзірлеу.
2. Нобай әзірлеу.
3. Жұмыс орнын ұйымдастыру.
4. Раманы әзірлеп, және матаны оған керу.
5. Суретті дайындау.
Матаны өндеy.
Жұмысқа таңдап алынған матаны жазу алдында жақсылап ыстық сабын суда жуу керек. Содан соң ыстық суда суық суда жақсылап шаю керек. Өндірісі жанында аппретпен сіндіріп, соның арқасында мата талшықтарына бояудың жайылмауына енуіне кедергі жасайды. Матаны шайып жатқанда 1 ас қасық соданы 1 литр суға салып шаямыз. Oған қоса кейбір мата түрлері жуғаннан кейін красканы жақсы қабылдайды (мысалы, натуральды жібек). Кейбір оқиғаларда, бояу матаға жақсырақ сіну үшін, несеп ерітіндісінде оны сулап алады. Матаны жуғаннан кейін үтіктеп алып, осыдан кейін кесуді бастауға болады. Нобайды дайындау. Келешек жұмысқа қызықты, үйлесімді нобайды қалаған жерде алуға болады. Жұмыс орны жарық мол түсетін және пәтерде желдеткіші бар бөлмені таңданыздар, жұмыс үстелін дайындаңыз. Қалыңырақ үстелді қорғауға арналған ДВП немесе картонды бетіне қойыңыз. Жұмыстың бастамасы үшін қызықты идеялардың өзі жетеді. Көшедегі табиғат, кітап бетіндегі картина, шыныдағы тойтарыс т.с.с.
Қарандашпен ойды қағаз бетіне түсіреміз. Матаны керу раманың размері жазылатын жұмыстың размерімен бірдей болу керек. Aл подрамникті эскизге қарап тапсырыс беруге болады. Кейде подрамникті матамен немесе бинтпен орап, содан соң матаны подрамникке матамен, содан сол, матаны подрамникке туйреуштерімен тігіп қояды. Мата подрамникке арнайы қармақтар мен немесе кәдімгі шегелермен керіледі және де жихазға арналған арнайы шегелер немесе түйреуіштермен керуге де болады. Eгер сіз дайын суретті салғыңыз келсе, онда түйреyiшті пайдалансаңыз дұрыс болады, себебі шегелер матада өзіңізге зияны тиетін іздер қалдыруы мүмкін. Мата рамаға біркелкі тегіс және қатты керуі тиіс. Негізгі жіптері өзара бір-бірімен перпендикуляр. Алдымен матаның шеттері бекітілу тиіс (қатарынан сағат тілі бойынша немесе "айқасқан көлденең"), ал содан соң ортасында ешбір бұрышынан рамалар жіберіледі. Матаны қанша керген сайын сонша жұмыстың жақсы шығуына кепілдік береді. Матаның дұрыс не бұрыс кергенін матаны саусақ сүйегімен қағып біледі. Егер саусақ сүйегімен соққанда матадан барабанның даусы сияқты дыбыс шығуы керек. Және де тaғы бір тәсілі бар, ол матаға түйреуішті тастағанда түйреуіш матадан ыршып кету керек. Сонымен қатар қисаюлар болмауы тиіс. Мата керіп қойылған болса оған да өзгерістер енгізудің қажеті жоқ. Матаның шеттерін скотчпен жабыстырып тастауға болады. Ол жұмыстың таза шығуына көп септігін тигізеді. Бастапқы жылдам тәжірибелік жұмыстар үшін суреттердің мұқият түсіруін талап етпейтіндер, матаны керуді қажет етпейтін жұмыстарға картонда кеп септiгін тигізеді. Картонға матаны қойып жан жағынан түйреуішпен қадап жұмыс істей беруге болады. Eгep матаның сапасы керуге немесе мата қалың болса, онда оны жай үстелдің үстіне жайып жіберіп, жұмысты бастай беруге болады. Матаны ылғал кезінде де құрғақ кезінде де керуге болады. Ылғал матаны негізінде еркін жезу батигіне қолданады ал, салқын және ыстық батик үшін құрғақ матаны пайдаланған дұрыс. Eгер мата ылғал кезінде кіріспе, ол кепкеннен кейін одан сайын тартыла түседі. Сурет нұсқаларын тасымалдау.
ЖАСАЛУ ЖОЛЫ.
Батик өнері бұл Индонезияның Ява аралдарынан бастау алатын өнер. Алғаш рет жібек матаны түйіндеу әдісі пайда болған кезде ява халқы жібектің бетіне табиғи тастарды салу арқылы неше түрлі өрнектерді ойлап тапты. Бүгінде бұл өнердің қыр сырын еліміздің қол өнер шеберлеріде жетіп меңгерді. Батик өнері яғни матаға сурет салу әдісі мынадай. Ең әуелі жібекті алып, жиырылмас үшін ағашқа керіп қояды. Содан кейін оның бетіне арнайы карандашпен шектеулі сызықтар түсіреді бұл бояудың жан жаққа жайылып кетпеуіне жол бермейді. Ең маңыздысы матаны әр қилы түске бояу. Арасында тұз сеуіп орыған дұрыс, сонда жалт жұлт етіп реңі өзгеріп құбылып тұрады. Жұмыс аяқталған соң жақсылап кептіру керек, содан кейін қанша жусаңызда бояуы шықпайды. Батиктерді көбінесе киім ретінде немесе бөлмені безендіретін бұйым ретінде яғни картина ретінде де іліп қоюға болады. Бұл өнердің отаны оңтүстік шығыс азия болып есептеледі. Ал батик сөзі малай тілінен аударғанда балауыз тамшысы дегенді білдіреді.
Суық батик техникасында мен жібек матасына пиона гүлін салдым. Жұмыс барысында көптеген ашық түстер мен қою түстерді қолдандым. Яғни политраға қою түстерден ашық түстер жасадық. Бояулар туралы айтып кетсем ашық қызғылт сары жасыл жәнеде көптеген ашық түстерді қолдандым.
Батик технологиясының шығу және даму тарихы
Батиктің орындалу әдістері оған қажетті материалдар
Салыстырмалы кесте
Қажетті құрал жабдықтар
Матаны өңдеу
Нобайды дайындау
Матаны керу
Сурет нұсқаларын тасымалдау
Горячий батик
Холодный батик
Түйінді батик техникасы
Қортынды кезең
Қосымша матиралдармен құралдар
Батик техникасының шығу және даму тарихы
Батик өнері өте ертеде дамыған. Индонезияның Ява аралында алғаш рет дүниеге келді. Алғашқы маталардың өндірісіне дейін малайзиялықтар заттарын алып келіп аралда, ағаштын қабығына, өрнектерді жабайы аралардың балқытылған балауызы арқасында, өсімдік бояғыш заттармен қалған орындарды содан соң бояп отырған. Маталар пайда болған соң бұл әдістің негізі - балқытылған балауызбен сурет түсіру - сол жұмыстың сәндеуге де қолдана бастады. Матаға жағылған балауыз бояу түстерін өткізбейді яғни механикалық түрде резерв жасайды. Содан соң матаға түрлі түсті бояуды жаға беруге болады. Балауыздың осы бір қасиеті арқасында - ежелгі әдістердің бірі матаны әрлеудің негізі каланды. Ежелгі матаны әрдеудің әдісінің тәсілі - Батик. Батик сөзі Яван тілінен аударғанда ыстық балауызбен сурет салу деген мағынаны білдіреді. Осы сөздің арқасында Горячий батик техникасының атауы шығады. Горячии батик техникасы жеткілікті күрделі және көп еңбекті қажет етеді, сондықтан да қысқа тоқталып жатырмыз. Рамаға керілген матаға балауызды пайдалана отырып, әртүрлі өрнек элементтерін саламыз. Балауыздың толық кебуінен кейін ашық қалған жерлерді түрлі түсті бояулармен бояп шығамыз. Осы әдісті бірнеше рет қайталауға болады түстердің қалай шығуына байланысты. Соңғы рет матаны кептіргеннен кейін үтіктің көмегімен балауызды алып тастаймыз. Бүгінде балауыздың жағылуына пайда болған жаңа тәсілдердің арқасында Горячии батик көп еңбекті кемірек қажет ететін болды. Сонда да бұрынғысынша жоғары көркем дік түрінде қалды.
Көп ғасырлар бұрын Қытай сүретшілері жібек маталарда әуедегі пейзаждарды таң қалатын сұлулықтарды жасау, ерекше гүлдердің суретін салды, бамбук, ағаштар, тұрмыс сахнасының суретін салды. Кейбір сүретшілер өз жұмыстарында тек қана тушьты қолданды. IX ғасырда жаңа көркем стилі пайда болды. Оны сыншылар бояу декоративтігі деп атады. Түстері керемет корінеді сызықтың азар жақын бояумен көрінетінін ашық түспен жасалғанын тушь пен қылқаламның кең қозғалыстармен қолданылғанын көруге болады. Азат көркем стилі Қытайда кең тарады және сондай биік белесті бағындырды. ХII соңында академиялық стиль атағына ие болды. Шебер қолындағы қылқалам жібек бетімен азат сырғанады немесе қағаздың бетінде. Мүмкін сондықтан болар қазіргі заманғы жазу қандай да бір резервтің қолнануынсыз еркін жазу деп аталады
XX ғасырдың басында Ресейде жылытуды қажет етпейтің резерв құрамын ойлап тапты. Осының арқасында біздің елімізді Холодный батиктің отаны болды. Мен жиірек мына техникада жұмыс істеймін азат жазумен оны біріктіре отырып, сол себепті оның арқасында керемет жасап шығаруға болатынын айта кеткенім жөн.
Батик ( Индонез әріптерінен маталарға тамшы )- матада жасалатын ерекше техника (сонымен қатар қолымен сәнденген матаның өзін де батик деп атайды). Орындалу техникасы сурет үйлестіруінде негізі салынған.
Батик Индонезия халықтарында баяғыдан белгілі (әсіресе Ява аралында, біздің I ғасырда.), Индияда, содан соң Шумермен ертедегіде, Жапонияда, Перуде, Батыстағы және Орталық Африкада, және кешірек (XVIII ғ)- Европада, Ресейде 1930 жылдарға қарай көрінді.
Өз уақыты бойынша батик пайда болуы мен дамуы, әртүрлі елдермен саяхатта және суретшіден суретшіге ұрпақтан ұрпаққа көшіп акварель, пастельді, графиканы, витражды, бейнелеу өнерінің көптеген қабілеттерін өзіне сіңіріп алды.
Ява аралында әлі күнге дейін ескілікті дәстүрлерді көзінің қарашығындай сақтап жатыр, осы күнге дейін балауыздың ежелгі формалары сақталған. Резервтің бұл жердегі қызметі арнайы салынған паста бамбуктік шыбықтың арқасында жағады. Матаның тек қана қолдан жасалғанын алады,бояу жергілікті өсімдік түбірінен әзірленіп ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz