Мемлекеттік басқару функциялары
Мазмұны
Кіріспе 1 Мемлекеттік басқарудың жалпы негіздері 1.1 Басқарудың мәні, түсінігі. 1.3 Мемлекеттік басқарудың тиімді аппаратын құрудың шетелдік тәжірибесі
1.2 Мемлекетті басқаруды әдістемелік тұрғыдан қарастырудың тиімділігі2 Мемлекеттік басқарудағы мемлекеттік қызметтің қазіргі жағдайын талдау2.1 ҚР мемлекеттік қызметінің кадрлық потенциалының сапалық және сандық құрамын талдау 2.2 Мемлекеттік қызметшілерді әлеуметтік сауалнама арқылы кадрлық жұмыстың іске асырылу тиімділігін сараптау 3 Мемлекеттік басқарудағы жаңашылдықтарды енгізу механизмі3.1 Кадрларды іріктеу мен даярлау жүйесін жақсарту . мемлекеттік басқару тиімділігін арттыру факторларының бірі 3.2 Ақпараттандыру . мемлекеттік басқарудың стратегиялық ресурсы ретіндеҚорытындыПайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Жұмыстың жалпы сипаты.Диплом жұмыстың негізгі мәселесі Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудағы жаңашылдықтар енгізу механизмі болып табылады. Дипломдық жұмыста мемлекеттік басқарудың түсінгі мен мәні, шетелдік тәжірибенің тиімділігі мен жаңашылдықтар енгізу жолдарын қарастырамыз.
Диплом тақырыбының өзектілігі.Қазақстан тәуелсіздігін иеленгеннен бастап, экономикалық, саяситүрленумен қатар жалпы масштабты мемлекеттік басқаруында реформаланды. Мемлекеттік басқарудың қоғамдағы өзгерістерін бастан өткеріп, қарқындыдамып жатқан жаңа эканомикалық және саяси қатынастардан қалып қою үлкенкедергі болар еді.1990 жылдары басталған мемлекеттік құрылыспен қатар мемлекеттікбасқарудың қызметтері мен атқаратын қызметтері өзтерді. Нарықтықэкономикаға өту және шаруашылық қожалықтың либерализациясы мемлекеттікбасқарудың қызметтерінің өзгеруіне әсер етті.Жалпылай реформа жүргізу арқылы заманға сай нарықтық жүйегебейімделген мемлекеттік басқару орталықтандырылыпшекаралық дамуы мен қалыптасуына орасан зор әсерін тигізді.Мемлекеттік басқарудың дамуы елбасымыздың болашаққа жол ашқан Қазақстан-2030. Гүлдену, қазақстандықтардыңқауіпсіздігі мен әл-ауқаттылығы бағдарламасымен айқындалды.Бұл құжаттың бір бөлігімемлкеттік дамуды сапалы және жоғарғы деңгейде ұйымдастыруқарастырылған.Мемлекетті к және жергілікті басқарудағы билік өкілдеріне арнайықызмет пен жүктелер өкілеттіктерін бір жүйеге келтіру және мемлекеттікқызметтің тиімділігін арттыру осы жұмыстың өзектілігі болып саналады. Бұлмәселенің қойылу мақсаты жоғары. Себебі бұның нәтижелері мен бағалауларыарқылы мемлекеттік басқаруды одан сайын жетілдіруге жол ашылады.Халықаралық тәжірибе бірде-бір елде мемлекетік басқарудың аса жетілген құрылымының әлі құрылмағандығына көзімізді жеткізіп отыр, ал мемлекеттік өкімет органдарын реформалау үздіксіз үрдіс болып табылады.
Қазақстан Республикасында бірнеше жылдан бері Қазақстандамуының ағымдағы және келешектегі мәселелерін тиімді шешуге қабілетті кәсіби Үкімет құру мақсатында мемлекеттік басқару құрылымын ұтымды бағытта жетілдіру үрдісі жүріп жатыр.
Басқару мен мемлекеттік қызметтің қазіргі заманғы жоғары сапалы мемлекеттік жүйесін қалыптастыру - бүгінгі таңда алға қойылып отырған түйінді мәселелердің бірі. Қазақстандағы экономикалық реформалардың барысы, қоғамды демократияландыру жолымен алға жылжыту, құқықтық мемлекеттің құрылуы, елдегі тұрақтылық пен даму мемлекетті басқару машинасының жағдайына, шенеуліктердің кәсіби біліктілігіне, олардың қабілеті мен бастамашылдығына, ел ұстанған бағытқа мүдделігіне тікелей байланысты екені анық.
Мемлекеттік басқару жүйесін түбегейлі жаңа бастауларға сүйене отырып құру қажеттігін тотолитарлық жүйеден нарыққа көшуді жүзеге асырып жатқан барлық транзитті мемлекеттер сезінуде. Бұл мәселе көптеген дамушы елдердің күн тәртібінен түспей отыр. Тіптен көтпеген классикалық демократиялар өздерінің басқару жүйелеріндегі кем тұстардың теріс әсерін сезіне бастады. Дегенмен , бұл елдердегі мемлекеттік қызметтің қалыптасу, жетілу мен шыңдалу тарихы айрықша деп танылатындықтан, жинақталған тәжірбиені пайдаланудың игілігіде, сөзсіз, көп.Батыстың алдыңғы қатарлы елдеріндегі әкімшілік құрылымдарды реформалау тәжірбиесіне жүгіну кездейсоқ емес, бұл ескі басқару жүйесін сыни бағалауға, мемлекеттік қызметті жаңа бастауларға сүйене құруға, оларды өзгермелі жағдайларға дер кезінде бейімдеуге мүмкіндік береді.
^Транзиттің^ барлық мемлекеттер үшін басқарудың жаңа мемлекеттік жүйелерін құрулың жалпы тенденциялары неде? Партиялар мен қозғалыстар түріндегі реформаторлық саяси күштер күш пен тәжірбие жинақтауда, ал бірқатар елдерде әлі де болса қалыптасу сатысында.Кәсіпкерлік орта бастапқы капиталды жинақтаумен айналысуда, кірістің сыртынан пайда табу жолында.Бұл көбінде оларды әлеуметтік экономикалық процестерді тиімді реттеуге, қаржыландыру функцияларын орындауға, мемлекеттік меншікті жекешелендіру мәселелерін ретке келтіруге, экономикалық қылмыстармен күрес жүргізуге қабілетті де күшті, өркениетті құқықтық мемлекеттің қалыптасуына қарсылық білдіруге итермелейді. Мұндай жағдайда мемлекеттік қызметшілер корпусы рефорлардың басты қозғаушысы мен біржола бетбұрысының кепілі рөлін өзіне алады.
Мемлекеттік қызмет жұмысының нормативтік-құқықтық негізі жетілген және толық аяқталған деп айтылудан алыс екенін де мойындаған жөн мемлекеттік қызметті материалдық қаржылай әлеуметтік қаматамасыз ету қуатты және мықты мемлекеттік бюджеттің қалыптасуымен тығыз байланысты. Бүгінгі таңда, мемлекеттік қызметшілердің материалдық жағдайы жақсартуды талап етеді. Шенеуліктер арасындағы сыбайлас жемқорлықтың, кадрлардың биснез саласына кетіп қалуының, идеялық тұрақсыздықтың, кәсіби жетілуге қажетті көтермелеудің болмау себебі де осында. Шығатын қортынды, мемлекеттік басқару саласы кадрларды үнемі даярлау және қайта даярлауды, оларды мамандандыруды, олардың қызметін материалдық-техникалық қамтамасыз етуді нығайтуды қажет етеді.
Әрине, ұлттық ерекшеліктер мен салт-дәстүрлер де мемлекеттік қызметтің формасы мен мазмұнына айтарлықтай әсер етеді.Осы қатарда жаңа тәуелсіз мемлекеттердің әлемдік қауымдастықпен жақындасу мүмкіндігін де жан-жақты таразылау қажет.
Көптеген мамандар бұл жағдайдан шығу жолы мемлекеттік басқару жүйесіне сынақтан өткен әлемдік стандарттарды ендіру, көшпелі экономикасы бар елдердің мемлекеттік қызмет құрылысында халықаралық қағидаттарды қолдану мәселелерімен тығыз байланысты деп атап көрсетеді.
Диплом тақырыбының зертелу деңгейі.Дипломдық жұмыста мынадай әдебиеттер қолданылды атап атйқанда Баянов Е. Әкімшілік құқық оқулығы соны мен қоса Б.Б.Сейдеш Қызылов М. А., Ибраева Г. А., Есенов Д. Қ., Искакова И. Е. A. А. Таранов A. А. Таранов-тың еңбектері зерделеніп қолданылды.
Талдау обьектісі бұл мемлекеттік басқару мен жаңашылдықтар мен тиімділік арттыру болып табылады.
Талдаудың пәні -Мемлекеттік басқарудағы жаңашылдықтарды енгізу механизмі болып абылады.
Диплом тақырыбының міндеттері:
- Мемлекеттік басқару теориясына шолу жасау және мемлекеттікбасқарудың ерекшеліктерін, мақсатын, міндеттері мен қағидалаларын зерделеу.
- Тиімділіктің өлшемдері мен индекаторларының әдістемесін зерттеу.
- Шетелдік мемлекеттік басқару тәжірибесінің тиімділігін анықтау.
- Қазақстандағы мемлекеттік басқарудың тиімділігіне талдау жасау.
- мемлкеттік басқару тиімділігін жолдарын қарастыру.
Дипломдық жұмыстың құрылымы.Дипломдық жұмыс үш тараудан тұрады. Бірінші бөлімде мемлекеттік басқарудың теориялық негіздемелері және шетелдердегі мемлекеттік басқару модельдері салыстырмалы түрде баяндалған. Екінші бөлімде Қазақстан Республикасы бойынша мемлекеттік қызметкерлердің сандық және сапалық көрсеткіштері қарастырылды Үшінші бөлімде нақты өзекті мәселелердің шешілу жолдары мен мемлекеттік басқару органдарының тиімді қызметі үшін жағдай жасау амалдары қарастырылған.
1 Мемлекеттік басқарудың жалпы негіздері
1.1 Басқарудың мәні, түсінігі.
Мемлекеттік басқарудың ерекшелігі мен мазмұнын игермес бұрын, бірінші кезекте басқару деген не? Басқарудың ең көп таралған мәні-бір нәрсені (немесе біреуді) басқару. Бірақ мұндай тұжырыммен шектелу жеткіліксіз, менеджменттің мазмұнын, оның функционалды мағынасын ашу қажет, жалпы теориялық ұстанымдар келесі тұжырымдар үшін жеткілікті негіз береді.
1) Басқару функцияларына әр түрлі табиғи жүйелерді (биологиялық, техникалық, әлеуметтік) ұйымдастыру, олардың тұтастығы, мақсаттарға жету, құрылымдық қызмет көрсету, жұмыс режимдерін қолдау кіреді.
2) Менеджмент элементтердің белгілі бір жүйесінің мүдделерін құруда өзара әрекеттеседі және барлық элементтердің міндеттерін біртұтас тұтастыққа көрсетеді.
3) Менеджмент дегеніміз - бұл әрдайым бастапқы өзін-өзі ұйымдастырудағы (өзін-өзі басқару) негізгі элемент пен субъект (басқару элементі) мен объект (басқару элементі) арасындағы өзара байланыс, толық жүйенің ішкі сапасы
4) Басқару тек ішкі өзара әрекеттесудегі элементтер жүйесін құруға дейін азаяды, әртүрлі иерархиялық деңгейлерде өзара әрекеттесудің көптеген жалпы жүйелері бар, олар ішкі жүйе сияқты, басқару функцияларын жүзеге асыруға тән жүйе аралықты білдіреді. Екінші жағдайда, жоғары ретті жүйе жоғары ретті жүйеге қатысты субъект рөліне енеді, басқарушы субъектінің өзара тығыз байланысында болады.
5) Басқарма өзінің мәні бойынша басқарушы субъектінің объектісіне әсер етуге арналған, жүйелерді реттеудің мазмұны болып табылады, жалпы құқықтық іс-шараларға сәйкес оның дамуын, қызметінің мәнін қамтиды. Бұл мақсатты әсер ету, субъект пен объект арасындағы байланысты жүзеге асыру және субъектіні басқару.
6)Басқару субъектісіне қызмет ететін объект болса, басқарудың объективтілігі егер таныс болса, басқарушы экономикалық жүйемен бақыланатын элемент. Демек, басқарушылық (тәртіптік) субъектіге басқарушылық ықпал.
Бұл жалпы басқаруды сипаттайтын Тұжырымдаманың негізгі ерекшеліктері.Қазіргі ғылыми әдебиеттерде басқару әр түрлі себептермен ерекшеленеді. Жалпы қоғамдық өмір саласына байланысты: жалпы басқару, Экономикалық басқару, әлеуметтік басқару, саясатты басқару рухани-идеологиялық басқару; саясатқа сәйкес қоғамдық құрылымдық қатынастардан экономикалық басқару, қоғамдық рухани және әлеуметтік даму; басқару объектілерінен: экономикалық (экономикалық) басқару, әлеуметтік-саяси басқару, рухани өмірді басқару; қоғамдық құбылыстарды басқарудың сипаттамасы мен көлемі: қоғамды басқару, мемлекетті басқару, салаларды басқару, халық шаруашылығы саласы, кәсіпорынды, ұйымды, мекемені, фирманы басқару және т. б.
Басқару түрлері де, жоспарланған, аймақтық, салааралық.стратегиялық, жалпы бағдарламалық және т.б. сондықтан, мәселе мен мемлекеттік басқару бойынша іргелі машина бар немесе тек оның функционалды және иерархиялық басқару жүйесі және объектілермен өзара әрекеттесу құрылады. Жіктеуді кім алады, теріс жағдайда бәрі есептеу нүктесіне байланысты. "Құлау" болмас үшін, бөлектеу кезінде сынды нақты анықтау керек.
Тақырыпты басқаруда басқарудың алты түрін бөлуге болады, олар көп жағдайда бір-біріне сәйкес келеді.
1) бірінші кезекте айтуға болатын мемлекеттік басқару, оның
субъект - мемлекет, өйткені субстратқа сәйкес қоғам типі онымен байланысты. Мұндағы басты басқару - тарихи уақыт шеңберінде барлық елдердің қауымдастығы, егемендігі, қауіпсіздігі, тәртібі және әлеуметтік дамуы.
2) аймақтық өзара бақылау типі, субъектісі және әкімшілік-аумақтық басқару, оның мәні адамдарды жергілікті кешенге орналастыру мәселелері болып табылады.
3) Меншікті басқару (меншік иесі, меншік иесі). Әрине, жеке меншік дегеніміз - меншік пен қызмет түрлерін пайдаланбай, адамдар өз көздерімен қатысатын әлеуметтік қатынастар. Мұнда ештеңе өзгермейді, егер жеке меншік жеке меншік болса, жеке меншіктің нұсқауы бойынша немесе соттылығы бойынша менеджерлер мен жалдамалы менеджерлер (жоғары тұрған) болуы мүмкін. жалпы, жарнамалық, кооперативтік, ұжымдық, халықтық муниципалдық, мемлекеттік және т.б. болса да. Жеке меншікті басқару дегеніміз объектіні кірістен, жалданудан алу.
4) мемлекеттік басқару, институционалды тұлға (заңды тіркеу-зан.
жарғы арқылы) қоғамдық бірлестіктер. Мұндай пәндер
еркін, плюристік азаматтық қоғамда өзінің ішкі құрылымдық меншігінде де көп нәрсе бар
сыртында жұмыс істеді.
5) субъектісі адамдар тобы болып табылатын топтық (ұжымдық) өзін-өзі реттеу, әр қоғамдық өмірде және өз уақытында басқалардың мүдделерін, мәдени нормалар мен жалпы мемлекеттің мүдделерін басшылыққа ала отырып, еркін (өзіндік көзқарасы бойынша). жеке тұлғаның және іс-әрекеттің.
Жеке адамның мінезі немесе белсенділігі, егер ол өзінің өмірінде белгілі бір мақсаттарды көздесе және оларға жетістікке жету үшін өз уақытын бөлсе. Бұл барлық басқарудың негізі, негізі, өйткені сипат пен әрекетке, мазмұнға байланысты соңғы көлем мен механизм.
Сонымен қатар, бақылаудың барлық түрлері сақталуы керек:
- конституциялық және өзге де құқықтық реттеуге жатады,
басқару басқа басқару түрлерімен тығыз байланысты жүзеге асырады;
- өзара байланыс, бірін-бірі толықтыру, толықтыру, толықтыру және толықтыру.
- әр тарихи сәтте өзінің даму деңгейін меңгереді, оларды басқарады
объектілерді басқаруға сәйкес өзінің қабілетін көрсетеді.
Сондықтан менеджменттің кез-келген түріне абстрактілі түрде жақындау мүмкін емес, қандай-да бір артықшылық алынады, өйткені оны бүгінде менеджмент жасайды. Сіз әрдайым осы процестерді басқарудың ақиқатын көруге тиіссіз,
құбылыс пен қарым-қатынас, әдетте, белгілі бір субъектілерді басқару арқылы басқаруға бағытталған. Мемлекеттік басқарудың барлық түрлері арасында мемлекеттік басқару, сіз түсінгендей, оған сәйкес келетін үш сипаттаманы түсіндіретін ерекше орын алады:
1) мемлекетті басқару субъектісі ретінде орындайды, мемлекеттік басқаруға үлкен мән береді, онсыз ол құрылмайды. Бұл жүйелік жүйе адам мен материал сияқты үлкен массалық бақылауды жүзеге асыра алады. Бұл сипаттама сандық дәйектілік, үйлестіру, мақсатқа сай және тиімділік шеңберінде ғана маңызды болып табылады.
2)сипаттамаға басқарудың осы түрімен жүзеге асырылатын, оның субъектісін, мемлекет кіретін билікті көрсететін айқындаушы әрекет әсер етеді. Осылайша, қазіргі заманғы" қысқаша философиялық энциклопедия" мемлекет "әрқашан адамдардың бірлескен өзара әрекеттесуінің нәтижесінде болатын Құдай құрылымы белгілі бір саладағы әлеуметтік қызметті реттейді" мемлекет. Мемлекет әлеуметтік құрылымдардан адамдарға, А. - ны жүзеге асыруға мәжбүрлеу құралдары бар мемлекеттік аппараттың күшіне қатысты құқықтық шарттылығы (заңдылығы) бар мемлекеттік биліктің болуымен бөлінеді. бұл күш қысымы басқарудағы мақсаттар, олардағы ұйымдастырушылық сәттер мен белгіленген нормалар орындалуы керек екендігіне әкеледі. Тиісінше, мемлекеттік басқаруға қатысты барлық мәселелер Тарихи: мемлекет дегеніміз не, ол не істейді және ол қалай жасайды, өзіне қандай мақсаттар қояды.
3) бұл, сөзсіз, Мемлекеттік басқарудың таралу шегі. Мұндай шектеулер қоғам ішінде не болып жатқандығымен емес, оның шеңберіне не кіретіндігімен және осы мемлекеттің сыртқы саясатында көрінетіндігімен анықталуы мүмкін. Мемлекет пен қоғамның арақатынасының дұрыс нұсқасы адамдардың әлеуметтік өмірі көптеген еркіндік пен өзін-өзі басқарумен сипатталады, ал автономия шектерін өз кезегінде мемлекеттік институттар анықтайтын мемлекет анықтайды. Яғни, мемлекет заңнама арқылы өмірдің барлық салаларында адамдардың мінез-құлқының негізгі түрлері мен нормаларын белгілейді және олардың билік күшімен сақталуын қамтамасыз етеді. Бұл мәтіндегі мәселе" мемлекеттік басқаруды қоғамға таратуда", өйткені бұл жерде технологиялық өзгерістер туралы емес, қоғамның жай-күйін сараптау, өзін-өзі реттеуге және инновацияларға бейімделу туралы айтылады. Мұндай көзқарас мемлекеттік басқару қоғамға деген көзқарасты сақтайды деген қорытындыға әкеледі, бірақ мәселе-бұл әсер соншалықты терең. Бұл әсер қоғамның жағдайын өздері арқылы көрсетуге және өзгертуге бағытталғанын атап өткен жөн. Сонымен қатар, басқарушылық қызметтің мақсаты ұйымдастырушылық және реттеуші әсерді бағыттайтын процестермен және құбылыстармен өзара байланысты болуы керек.Осылайша, мемлекеттік басқару-бұл адамдардың қоғамдық өміріне, билікке негізделген реттеу, сақтау және қайта құру мақсатында мемлекеттің құқықтық, ұйымдастырушылық және реттеуші әсері.Мақсаттар ынталандырушы, ынталандырушы және ынталандырушы функциялардың кең спектрін орындайтыны белгілі. Мемлекеттік басқару осы қоғамның өмір сүруіне негізделген мақсаттар негізінде құрылады. Олар қоғам мақсаттарының туындысы.
Мемлекеттік басқарудың мақсаттары;
1) елдің ішкі және сыртқы қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
2) елдің сенімді және тұрақты демократиялық дамуын қамтамасыз ету
мемлекеттік институттарды дамыту және нығайту;
3) азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын конституциялық қорғау, жалпы әкімшілік-құқықтық реттеу;
4) адамдардың әл-ауқатын жақсартуға бағытталған мемлекеттік саясатты қалыптастыру;
5) жағымды экологиялық жағдайды қолдау;
6) нарықтық механизмдерді қолдау;
7) аймақтар мен Орталық арасындағы сауатты, өзара тиімді серіктестік.
Бұл мемлекеттік басқару мақсаттарының жалпы көрінісі ғана. Бірақ стратегиялық, түпкілікті және аралық, жалпы және жеке мақсаттар анықталатын мақсаттар ағашын құру өте маңызды. Мақсаттар селективтілікте, яғни қандай да бір тұтастықта болуы керек. Бірақ бұл тұтастық шынайы құралдармен, әдістермен және іске асыру әдістерімен үйлесуі керек, әйтпесе дұрыс қойылған мақсаттар да жүзеге асады.
Мемлекеттік басқару функциялары-мемлекеттің қоғамдық процестерге ықпал етуінің объективті негізделген нысандары. Мемлекеттің бұл ерекше ықпалы біртұтас екенін атап өткен жөн. Мемлекеттік басқару функцияларының тиімділігіне кемінде 2 фактор әсер етеді: қоғамдық процестердің жай-күйі,құрылымы, өзара алмасуы, яғни басқарылатын объектілердің жағдайы және мемлекеттің қоғамдағы орны мен рөлі. Осылайша, мемлекеттік басқару, бір жағынан, мәжбүрлеуді қолданады деп қорытынды жасауға болады, яғни. "заңды мәжбүрлеу", екінші жағынан, қоғамға бағынышты рөл атқарады және әлеуметтік дамудың қажеттіліктерімен, қалауымен және мүдделерімен байланысты. Мұндай қарама-қайшылық туралы айтатын болсақ,мен шектеу мен ауыстыру бағытында қадам жасағым келеді, атап айтқанда, бірінші сәтте бұл функцияны жою ойға келеді (яғни, "мәжбүрлеу"). Бірақ егер бұл функция жойылса, онда бірінші кезекте өзін-өзі басқару тетігі ғана ойға келеді, әйтпесе біз ұйымдастырушылық және реттеуші механизмдердің девальвациясы және басқару әсерінің вакуумының пайда болу фактісіне тап боламыз, яғни. хаос, басс.Осылайша, мемлекеттік басқару функцияларын орындау мүмкіндігі және
олардың іске асырылуын қамтамасыз ете алатын қоғамдық институттарды дайындау, іріктеу және бағалау қозғалуы тиіс. Біз қазіргі қоғамда мемлекеттік сектордың төмендеуі (бұл ретте жекешелендіру мемлекеттік сектордағы тиімділікті арттырудың негізгі тәсілі ретінде қарастырылады), ал екінші жағынан-нарықтық қатынастарды ұйымдастыру саласындағы саясатты ұйымдастыру мен дайындаудағы мемлекеттік реттеудің рөлін арттыру дегенді негізге аламыз.
Мемлекеттік басқару функциялары.
1) жоспарлау функциясы. Сонымен бірге не? Қалай? Қайда? Қашан?
Мақсатқа жету туралы сұрақтарға жауап беріңіз. Стратегиялық мағыналық функция.
2) Ұйымның қызметі. Адамдардың өзара әрекеттестігі және қалаған нәтижесі
әкелер және жер аудару.
3 реттеу функциясы. Тиісті көлемдегі ұйымдағы адамның функциялары
шеберлікті орындауға бағытталған.
4) жеке адамдармен жұмыс істеу функциясы. Әлемдік тәжірибеде бұл мәселеге көп көңіл бөлінеді.
5) басқару функциясы. Барлық аталған кері байланыс функциялары
болып табылады.
Өкінішке орай, олар неоконсерваторлар туралы мүлдем білмейді, барлығы қоғамдық өмірдің ортасында нарықтық реттеу біздің мемлекетіміздің аясында екенін растамайды. Берілген функциялар нарықтық тетіктерге сатып алуға өтпеуі үшін, бірақ республикалық және нарықтық механизм деңгейінде мемлекет берген функциялардың көлемін анықтау үшін мемлекеттің өзіндік ерекшеліктерін анықтау маңызды. Бұл ретте қорытынды салықтар қамтамасыз ету, инвенстиция деңгейінде жүзеге асырылуы тиіс, бұл нарықтық экономика ортасындағы бақылау болып табылады. Ерекше функцияларға: ғылыми-техникалық даму,еңбек қатынастарындағы бақылау және реттеу және, әрине, қаржы жүйесі жатады. Берілген функциялар жеке түр болып табылады және мемлекет тарапынан қатаң бақылауды талап етеді, әйтпесе біз мемлекеттің қауіпсіздігіне қауіп төндіреміз.Яғни, оларды іске асыру кезінде мемлекет дамуының барлық ерекшеліктерін ескеру қажет, олардың ерекшелігі мемлекеттік басқару тәсілінің әдіснамалық тұтастығында құрылымдарды құру мен өзгертудің кешенді тетігін құру болып табылады және Мемлекеттік басқарудың нақты қағидаттары болған кезде ғана.
Принцип (лат. Principium -бастапқы, фундаментальды) теория ұғымы ретінде мемлекеттік басқару жүйесіндегі заңдылықты, оның элементтері арасындағы байланыс пен байланысты көрсетеді. Яғни, олардың көпшілігі заңмен бекітілген және адамдардың теориялық және практикалық басқару қызметінде қолданылатын ұйымдық құрылым және белгілі бір ғылыми ережелер түрінде көрсетілген қоғамдық және саяси өмірдің бірдей заңдылықтары мен қатынастары. Біріншіден, мемлекеттік басқару принциптері мәселесінде өзара байланысты және өзара байланысты 3 аспектіні бөліп көрсетуге болады:
1) онтологиялық (бұл аспект принциптердің генезисін, олардың табиғатымен, мәнімен, орны мен рөлімен байланысын, олар көрінетін заңдардың қатынастарын қамтиды);
2) гносеологиялық (принциптердің табиғатын тексеру, олардың дұрыс ғылыми талдауы, логикасы мен құрылымы);
3) әдіснамалық (принциптерді теориялық және практикалық қолдану
механизмдерін көрсетеді).
Сонымен бірге барлық құқықтар, олардың қатынастарының принциптері бірін-бірі толықтыра алмайтындығы анықталды. Мемлекеттік басқаруда өздеріне тәуелді адамдардың қатынастары осы тәжірибеде анықталады. Практикалық басқаруда принциптерді білу, практикалық әрекеттерді қолдана білу маңызды. Сонымен, мемлекеттік басқаруда біз заң түріндегі қатынас құқықтары туралы айтамыз, содан кейін ғылыми мемлекеттік басқаруда ұйымның қызметі мен маңызы ерекше мәнге ие болады. Мемлекеттік басқарудағы принциптерді дәлелдеу технологияларын анықтағанда келесі талаптарды қоюға болады.
а) өзара әрекеттесу мен қатынастарға ие құқықтардың көрсеткіші;
ә) қарым-қатынас пен өзара әрекеттесу құқықтары біртекті болуы керек;
б) мемлекеттік басқарудың өзара әрекеттесуіндегі әлеуметтік өзара әрекеттестік
мақсаты мен тұтастығы болуы керек;
г) ерекшеліктер мемлекеттік басқаруда көрінуі керек;
Мемлекеттік басқарудың қағидаттарының келісімділігін ескере отырып, бұл жұмыста осы саладағы елеулі қиындықтарды көрсете отырып, біртектілік байқалады, жүйелеу Г.В.Атаманчуктің мемлекеттік басқару теориясының еңбегінен алынған:
Мемлекеттік басқару ережелері:
1) қоғамдық-саяси (мемлекеттік басқарудың әлеуметтік табиғатын зерттеу, оның
дамудың жалпы заңдылықтары мен негізгі ерекшеліктерін тану нәтижесінде
қалыптасты);
2) функционалдық және құрылымдық (мемлекеттік және әкімшілік әсер ету)
құрылымының заңдылықтарын ашады),
3) ұйымдастырушылық-құрылымдық (заңдылықтар мен ерекшеліктерді, мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрылымының сипатын және оларды қалыптастыру мен жетілдірудегі қызметкерлердің болжамдарын, сондай-ақ мемлекеттік және басқарушылық ықпалдарды ұйымдастыруды көрсетеді);
4) мемлекеттік басқару қызметі (басқару функцияларын қалыптастыру мен жүзеге асырудағы мемлекеттік органдардың басқару қызметінің нысандары мен кезеңдерінің заңдылықтарын, байланыстарын және өзара байланысын ашу). Бұл қағидалар элементтердің әр тобында өзіндік ерекшелікке ие болады, өйткені мемлекеттік басқарудың онтологиялық элементтер жүйесіндегі бұл топтардың орны мен рөлі олардың ерекше құрылымын анықтайды.
Сонымен, мемлекеттік басқару дегеніміз - бұл адамдардың әлеуметтік өміріне, билік күшіне негізделген, реттеу, сақтау және түрлендіру мақсатында мемлекеттің құқықтық, ұйымдастырушылық және реттеуші әсері. Тиімді мемлекеттік басқару Осы тақырыптарға арналған көптеген ғылыми еңбектер бар. Сонымен қатар, осы әдіске бағыну кезінде біз іс жүзінде әртүрлі проблемаларға тап боламыз. Олар: кадрлық, экономикалық, саяси және т.б. Негізінде бұл дұрыс тұжырымдама, өйткені менеджмент жүйесі басқару деңгейі жоғары деңгеймен анықталады. Сонымен бірге, ғылыми түсінігі бар адамдар тиімді басқару әдісінің мәселелерін өзінше түсінеді.
1.2 Мемлекетті басқаруды әдістемелік тұрғыдан қарастырудың тиімділігі
Мемлекетті тиімді басқару және жеке меншікті басқару осы тақырыптарға арналған көптеген ғылыми жұмыстар бар. Сонымен қатар, осы әдіске бағынуда біз іс жүзінде әртүрлі проблемаларға тап боламыз.Олар: Кадрлық, экономикалық, саяси және т.б. негізінде бұл дұрыс тұжырымдама, өйткені басқару жүйесі жоғары тиімді басқару сатысымен сипатталады. Сонымен бірге, ғылыми түсінігі бар адамдар тиімді басқару мәселелерін өздері түсінеді. Экономикалық көздерді басқарудың ең тиімді әдістерін тамақ өнімдерінің шығындары мен басқару механизмімен анықтауға болады. Оларға басқару жүйесінде жұмыс істейтін және белгілі бір басқарушылық қызметті жүзеге асыратын немесе оған ықпал ететін жұмысшылар, яғни басқару процесіне шебер қатысатын және басқару аппаратына кіретін жұмысшылар жатады. Мемлекеттік басқару әдістері-бұл мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды тұлғаларының (яғни атқарушы билік субъектілерінің) басқару объектісіне тікелей және мақсатты әсер ету әдістері (яғни. басқарылатын-бағынышты органдар, органдар және т.б. нысандар, олардың санасы мен еркі).
Мемлекеттік органдарға келесі ерекшеліктер тән:
- басқару әдістері мемлекеттің қалауы бойынша қалыптасады және одан туындайды;
- ереже бойынша, олар мемлекетті орындаған кезде
орындалған;
- мемлекеттік басқару субъектілері мемлекет атынан және үшін пайдаланады;
- мемлекеттік және билік өкілеттіктерімен қамтамасыз етілген;
- құқықтық және ұйымдастырушылық нысандарды алады;
- жан-жақты фокусқа ие (ол басқару процесінің әртүрлілігі мен күрделілігінде көрінеді).
Мемлекеттік басқарудың тиімділігі. Басқару міндеттері мен функцияларын жүзеге асыруда белгілі бір әдістерді дұрыс қолданудан тәуелді, сондықтан осы әдістердің жетілдірілуі басқаруды жетілдіруді білдіреді: мемлекеттік қызметті жүзеге асыру үшін мемлекеттік басқару әдістері қолданылады. Осыған байланысты олар көбінесе басқару қызметінің құқықтық формаларында болады.
Мемлекеттік басқару әдістерінің түрлері:
1) әмбебап әдістер немесе негізгі: сендіру және мәжбүрлеу;
2) заңдық әдістер - іс жүзінде қолданылған кезде тікелей бөлінуді, ұсынысты, шешімді, келісімді қамтитын құқықтық салдарға алып келеді;
3) заңдық емес (ұйымдастырушылық) - іс жүзінде қолданылған кезде құқықтық салдарға алып келмейді, оған мыналар жатады: қаулы, бұйрықтар, түсініктемелер, шешімдер дайындау;
4) басқару әсерінің мазмұны бойынша:
а) адамгершілік және саяси әдістер - бұл білім беру, моральдық қолдау, үгіт, насихат;
б) ұйымдастыру әдістері - үйлестіру, үйлестіру, бақылау, субъектінің өзіндік жұмысын ұйымдастыру (нұсқау беру, сілтеме жасау), қадағалау, тексеру;
в) әлеуметтік әдістер - бақылау, эксперимент, бақылау, сұрақ қою, сұхбаттасу;
г) психологиялық әдістер - психологиялық қолдау, дәлелдеу, кәсіби іріктеу, бедел,
д) әкімшілік әдістер - әкімшілік юрисдикция, қаулылар, бұйрықтар
д) экономикалық әдіс - баға, несие, материалдық қолдау, сыйақы, жәрдемақы;
Барлық осы әдістер бір-бірін жоймайды, тек бір-бірін толықтырады, және басқарудың әр әдісі басқарудың қандай-да бір ерекше жолмен жүргізілетіндігімен сипатталады.Мемлекеттік басқаруда әкімшілік-экономикалық әдістер маңызды мәнге ие.Әкімшілік-құқықтық әдістер-бағыныштылардың бағыныштыларға бағынуымен сипатталады, яғни "билік-бағыныштылық" оларда басқарушылық қызметтің билік сипатын айқын көрсетеді. Әкімшілік-құқықтық нормаларды қолдану субъект басқаратын басқаруға тікелей әсер етеді.Бірақ әкімшілік әдісті пайдалана отырып бақыланатындарға әсер еткен бақыланатындардың (бағыныштылардың) мүдделерін ескермеу
бірақ, керісінше, ғылым оларды өз мүдделерін ескере отырып қолдануды ұсынады. Әкімшілік-құқықтық әдістер мемлекеттік қауіпсіздікті, ішкі істерді басқаруда ерекше орын алады.
Әкімшілік-құқықтық әдістердің келесі түрлері бар:
1) көрсету нысаны бойынша:
а) әкімшілік-құқықтық жағынан көрінеді;
ә) әкімшілік, ұйымдастырушылық және басқарушылық қызметтің ұйымдастырушылық-әкімшілік қызметінде көрінеді,
2) мүлік бойынша:
а) БТА нұсқамаларын, бұйрықтарын, қарамағындағылардың қызметін реттейтін басқа актілерді сенбеу;
б) белгілі бір орындаушыға берілген тапсырыстар;
3) бақылау субъектілерінің мінез-құлқына әсер ету әдістері бойынша:
а) нақты әрекеттерді орындауға міндеттейтін әдістер;
ә) билікті жаман әрекеттерді жасауға беретін әдістер;
в) қоғамдық пайдалы әрекеттерді орындауды қолдау;
г) қандай да бір әрекеттерді жасауға тыйым салатын әдістер;
4) нысан бойынша:
a) императивті;
б) тапсырушы;
г) ұсынымдар.
Әкімшілік әдістердің мазмұны:
1) Мемлекеттік басқару саласындағы міндетті мінез-құлық қағидаларын белгілеу;
2) нақты тапсырмаларды бекіту.
3) лауазымға тағайындау:
4) белгілі бір іс-әрекетті жасауға келісу;
5) белгілі бір әрекеттерді жасауға тыйым салу;
6) белгілі бір іс-әрекеттер жасауға рұқсат;
7) қоғамдық қатынастарға қатысушылардың заңды мүдделерін қорғау;
8) материалдық санкцияларды қолдану;
9) стандарттарды белгілеу;
10) тіркеу;
11) бақылау және қадағалау;
12) материалдық және моральдық көтермелеу;
13) басқарушылық қатынастарға қатысушылардың дауларын шешу;
14) мемлекеттік тапсырыстарды дайындау;
15) әкімшілік-мәжбүрлеу шараларын қолдану болып табылады.
VSMPO-құқықтық әдістерден айырмашылығы, экономикалық әдістер басқару объектілеріне тікелей емес, жанама әсер етеді, өйткені оларды басқару материалдық ынталандыру, қажетті мінез-құлыққа деген ұмтылысты тудыратын экономикалық жағдайлар жасау арқылы жүзеге асырылады. Экономикалық әдістердің ішінде баға, табыс, табыс, несие, экономика маңызды рөл атқарады.Әкімшілік-экономикалық әдістер өзара тығыз байланысты.
Басқарушы субъектілердің қызметін ұйымдастыру процесі-бұл құрылымдық бөлімшелерді құру және олардың функцияларын орындау үшін беру,оларды атқарушы органдардың құрамына қосу. Бір сөзбен айтқанда, атқарушы органдар өз міндеттеріне сәйкес тиісті нәтижелерге қол жеткізу үшін өз аппараттарын ұйымдастырады.Басқару процесінде нақты мәселелер жеке (министрлер, комитет төрағасы),алқалы (алқада, ғылыми-әдістемелік кеңесте) немесе бірлесіп (2 немесе одан да көп министрліктердің, комитеттердің қатысуымен) шешіледі.Басқаруды әр түрлі белгілер бойынша бағалауға болады: басқару деңгейі бойынша-жоғарғы, орта және төменгі сілтемелер; кәсіби құрылымы бойынша - инженерлер; қызмет түрі бойынша-ауылшаруашылық, өнеркәсіптік кәсіпорындар; басқарушылық еңбектің мамандану түрі бойынша-басқарушылық, экономикалық. Білімі бойынша жоғары және арнаулы орта білімі бар практиктер, адамдар орындайтын жұмыстың күрделілігі және кәсібилік.Басшылар қызметтегі рөлі бойынша мамандар және қоса атқарушылар (қызмет көрсетушілер, техникалық қызметкерлер) болып бөлінеді.
Басқару жүйесіндегі осы санаттағы қызметкерлердің әрқайсысы еңбек қызметінің ерекшеліктерімен, кәсіби дайындықпен және қайта дайындықпен сипатталады. Қолында бар қызметкерлермен бірге кадр саясатын әзірлейді және іске асырады, штатты жинақтайды,кадрларды іріктеуді, оқытуды, орналастыруды және ауыстыруды жүзеге асырады.Басқару процестерінің үнемі кеңеюін, әлеуметтік мемлекеттік түсіндірулерді, Саяси, заң ғылымдарын басқарудағы тиімділікті, жалпы адамзаттық шараларды ұстануды, мемлекеттік басқарудағы ашықтықты ескере отырып, бұл тұтастай алғанда кейбір қиындықтарды тудырады. Егер экономикалық тұрғыдан алғанда тиімділік түсінікті және қарапайым болса, онда оны басқару жүйесі деп санауға болады, басқару тиімділігі де осы процестің негізгі факторы ретінде қарастырылуы мүмкін. Жалпы алғанда, тиімділік басқару жүйесінің негізгі атрибуты және басқару жүйесінің өзгеруі болып табылады, модельдеу теориясы осы өзгерістерден құрылады, нәтижесінде тиімділік артады.
Осындай тезисті алға тарта отырып, сіз осындай сұраққа жауап беруіңіз керек - егер тиімділікті бағалау қиын болса, оны басқаруда қалай қолдануға болады? бұл суреттің жауабының нәтижесі-шешім. Шешім қабылдау ақпарат алмасу сияқты кез-келген басқарушылық қызметтің құрамдас бөлігі болып табылады. Шешім қабылдау қажеттілігі менеджердің мақсатқа жету үшін қалыптасуы мен әрекеттерін қамтиды.Шешім-бұл балама немесе балама таңдау. Нақты шешімді басқару тобының негізгі тиімді өлшем бірлігі деп санауға болады. Әрине, басқа да өлшем бірліктері бар, бірақ соған қарамастан, басқару органдары мен тиімді басқарудың мемлекеттік формаларының жоғарғы дирекциясы дұрыс шешім қабылдауды шектеуі теориялық сұрақта да, проблемаларды нақты шешуде де сөзсіз рөл атқарады.
Жаңа саясаттануда стандартты саяси және басқарушылық шешім қабылдау процестерінің бірнеше типтері ажыратылды. Бұл рационалды модель g-ға жатады. Саймон, өсіп келе жатқан модель, Лидблом циклы және саяси-басқару моделі. Саймонның ұтымды тәсілі
мысалы, шешім қабылдауға саяси және басқарушылық ұтымды балама ұйыммен, басқару жүйесінің құрылуымен және ұйым мүшелерінің меншігімен нақты анықталған.
Шешімді ұйымдастыру процесі әрдайым тоқтамайды.ирационал деп аталатын нәрсе жан-жақты рационализммен байланысты, ал сұранысты таңдау деңгейі тек басқарушылық шешімнің басымдылығына қатысты.Г. Саймонның теориясына сүйене отырып, ол "классикалық басқару мектебін" (классикалық Басқару Мектебі) жасады. Бұл басқарумен жақындасу, ұтымды ұйымдастыру жалпы принциптерде үлкен маңызға ие. Бұл мектептің теоретиктері бизнестің жаңа дамуының арқасында жаңа ұйымдастыру жүйесін ойлап табуға болады деп санайды. Осы Тұжырымдаманың нәтижесінде Функционалды және ұйымдастырушылық құрылым құрылды, атқарушы билік пен ұтымды басқару процесінің рөлі бекітілді.Мемлекетті тиімді басқарған бюрократтардың алғашқысы М. Вебербол болды. Рационалды бюрократия соншалықты жоғары болғандықтан, ол тіпті өз қызығушылығына ие болмады және оның мақсаты ұйымның мақсатымен бірдей болды және ол келесі сипаттамаларды көрсетеді:
1) нәтижесінде жоғары мамандану дәрежесін анықтауға мүмкіндік беретін нақты еңбек бөлінісі;
2) бағынушылар жоғары тұрған адамдармен басқарылатын және оларға бағынатын иерархиялық басқару дәрежесі;
3) Біртектілік мәселесін қолданыстағы жинақталған жүйемен өзгерту және жұмысты орындау және тапсырманы стандартты жұмысшылар шешу;
4) адамның сыртқы келбеті, формальды адам өз міндеттерін орындайды;
5) жоғары білімді қызметкерлерді жалдау тәртібін қатаң сақтауға, олардың жұмыстан босатылуын бақылауға.
Жеке өмірде шешім қабылдауға қарағанда менеджментте шешім қабылдау қиынырақ процесс. Адамдардың шешім қабылдау қабілеті де тәжірибеде біртіндеп дамиды. Маңызды шешімдер қабылдау кезінде менеджменттің көшбасшылығы ауыртпалықты көтереді. Сондықтан менеджерлер маңызды шешімдер қабылдай алмайды.Жоспарлау - бұл жүйені адал ететін, сол арқылы өндірістің даму қарқынын, көзделген мақсатқа жету үшін материалдық көздер мен оны жетілдіру әдістерін анықтайтын белсенді басқару процесі.
Жоспарлау басқарудың негізгі функциясы ретінде:
- ұйымның болашақтағы дамуын анықтайды;
- алға қойылған мақсатқа жетудің жолдары мен әдістері көрсетілген;
- тапсырманы орындау мүмкін салдарды көре білуді талап етеді.
Жоспарлаудың маңыздылығы сыртқы орта факторлары мен ұйымның ішкі мүмкіндіктерін бағалау және осы мақсаттарға жетудің тиімді әдістерін таңдау арқылы анықталады.
Нарық жағдайындағы жоспар маркетинг жүйесімен және өндіріс пен сатудың өнімділігін үнемі қадағалап отыру үшін басқару процесімен тығыз байланысты. Бастапқыда парламент келесі сұрақтарға жауап бермеді. Біздің қазіргі, бүгінгі жағдайымыз қандай? Осыған сүйене отырып, ұйым деңгейінде жоспарлау барысында мыналар жүзеге асырылатындығын атап өтуге болады:
1) басқару жүйесі мен ұйымдық құрылымды қалыптастыру және реттеу;
2) еңбек өнімділігі мен пайда деңгейін арттыру, өндіріс процесі мен жабдықты пайдалану және пайдалану жолдарын қарастыру;
3) сенімді басқару жүйесін қамтамасыз ету арқылы проблемаларды шешуге қол жеткізу.
Басшылықтың алдында тұрған проблемалар мен міндеттер әрқашан өзара байланысты іс-қимылдар кешенін талап етеді. Осы тікелей жоспарлауды ұйымның даму барысын тіркейтін күрделі жиынтық ретінде қарастыра отырып, бірлестіктің бастапқы кезеңдерін атап өтуге болады.Модельдік модельдердің болмауына байланысты циклдік модель және саяси және басқару модельдері шығарылды (Policy Cycle Дж. Андерсон. Бұл процестердің ерекшеліктері бір процесті құру нәтижесінде бақылаушы белгілі бір кезеңдерден өтеді. Сол кезеңдер: Agenda setting (күндерді құру кезеңі); Policy formulation (альтерация);Policy adoption (шешім қабылдау); Policy implementation (шешімнің шынайылығы);Policy evaluation (шешімді бағалау және өзгерту).Мемлекетті неғұрлым тиімді басқару мемлекетті орнықты басқарумен, басқарудың жоғары аппаратурасымен және жұмыс дәрежелерін бөлумен айқындалады. Мемлекетті басқару және тиімді басқару осы екі модельдің нәтижесінде осы кейінге қалдырылған құрылымның дамуына ықпал ететін мемлекеттің ішкі жүйесі құрылады.В. И. Симон, Д. Смитбург, В. Томпсондардың пікірінше, Бизнес құрылымы ұйым мен атқарушы органдардан өзгеше. Осы тұрғыдан алғанда, мемлекеттік әкімшілік "кеңестік", ал жеке басқарушы фирмалар"іскерлік мінез-құлық", мемлекеттік әкімшілік саясаттандырылған, ал жеке басқарушы фирмалар жоқ; мемлекеттік әкімшілік формальдылыққа толы, Алжир басқарушы фирмалары жоқ.Ұтымды модельдің дамуына байланысты г. Саймон инкрементализм болды. Жалпы алғанда, бұл модель сынға ие болды, ұтымды іріктеу нұсқасы құрылымға байланысты, шешімдер және ұтымды модельдер де болжау мүмкін емес қасиеттерге ие.
Билік белгілі бір бюрократиялық қызметті орындау үшін сайланған қоғамнан жалақы алатын адамға айналады. Ол осы функцияны орындауға лайықты адам ретінде белгілі бір қызметтік лауазымға сайланады,ал басқарудың тиімділігі балама бағалауға да, анықтау стратегиясы мен тактикалық мақсаттарға да байланысты. Негіз басқарушылық баламаны жеңе алмайды. Сонымен қатар, балама ешқандай кепілдік бермейді, өйткені жалпы жүйелер күн сайын өзгеріп отырады. Өйткені, шешім тиімділік пен басқарудың тиімді критерийі болып табылады, бірақ сыртқы ортадағы өзгерістерді, максималды және құнды позициялауды және әртүрлі түзетулерді ескере отырып.
Мақсаттар мен құралдар көбінесе бірдей өзгереді, әкімшілікке байланысты өзгереді. Бұл тұжырымдама әкімшілік процестердің биліктің атқарушы органдарынан қалай ерекшеленетінін көрсетеді.Билік қатынастарының ерекше мәселесі бақылауға жататын билік құқығына дейін төмендейді: неге бұл субъект билікке құқылы және неге бағынушылар импульстерді қабылдауға және орындауға міндетті одан барлық дәрежедегі қуат. Саяси ой тарихында бұл проблема әрдайым болған және болып қала береді. Ақыр соңында, билік қатынастары белгілі бір тұрақсыздықпен сипатталады, өйткені олар субъективті және субъективті қатынастар ретінде субъективті және ситуациялық болып табылады.
Қорытындылай келе, ғылыми түсінігі бар адамдарда дұрыс басқару мәселелерін түсінудің өзіндік тәсілі бар.Экономикалық көздерді басқарудың тиімді әдістерін тамақ өнімдерінің құны мен басқару механизмі арқылы анықтауға болады. Басқару жүйесінде жұмыс жасайтын және белгілі бір басқарушылық функцияны орындайтын немесе оны жүзеге асыруға үлес қосатын жұмысшылар - бұл жұмысшылар, яғни басқару аппаратының құрамына кіретін басқару процесіне кәсіби түрде қатысатындар.Айтпақшы, соңғы 10 жыл ішінде өсу елде күшті бюрократия жағдайында байқалды .
1.3 Мемлекеттік басқарудың тиімді аппаратын құрудың шетелдік
тәжірибесі
Оңтүстік Кореяның жедел индустрияландырылуы көпшілік назарын өзінеаудартты, Көптеген зерттеушілер бұндай жетістіктерге қол жеткізу мықты бюрократияның аппараттың белсенді қатысуынсыз мүмкін емес деп есептеді.Ел экономикасын оңтайлы саяси басшылық арқасында ғана емес, соныменқатар өзгеріс агенттері рөлінде болған бюрократтардың қатысуы арқылыдамыта алды [47, 12 б.].
Бірақ қазіргі уақытта ел дамуының алдағы уақыттағы мүмкіндіктерітуралы күдік туындады. Олардың кейбіреулері Оңтүстік Корея экономикасышарықтау шегіне жетті деп есептейді. Қарқынды дамудың табиғи салдарыболып басында мән берілмеген бірқатар мәселелер табылды, олар қазіргіуақытта алдағы уақыттағы елдің дамуын тежеп отыр. Ол ең алдымен ұжым менкәсіпорын менеджменті арасындағы қысым, аймақтар, халықтың бай жәнекедей қабаттары арасында кірістерді дұрыс үлестірмеу, өмір құнының артуы,инфракұрылым дамуының артта қалуы, экология және өмір сапасымен
байланысты мәселелер.Ел дечократиясының алға ілгерілеуі барысында бірқатар күрмеуі қиынмәселелерге тап болды - саяси көшбасшылардың берік емес ұстанымы, саяситұрақсыздық, басқаруға азаматтардың қатысуынашар ұйымдастыру, ерекшемүдделері бар топтар ықпалының артуы, мемлекеттік әкімшілікте төменкәсіпқойлық деңгейі және т.б.Сыртқы байланыстар аясында Оңтүстік Корея дамыған және дамушымемлекеттер арасында аралық жағдайға ұшырайтын мемлекеттер ықпалындаболды. Оның жақсы дайындалған әрі арзан жұмыс күшінен болғанартықшылықтары тез жойылды, себебі ол дамыған мемлекеттермен бәсекелесуітиіс.Консерваторлар ойынша, демократияны экономикалық гүлдену үшінқабылдау керек. Бұл ұмтылыс негізсіз емес. Осындай демократия мениндустрия тандыру арасындағы себеп-салдардық байланысты Ұлыбритания менАҚШ-тан байқауға болады, ал Германия, КСРО және Оңтүстік Кореядаиндустрияландыру авторитарлық басқару жағдайында жүзеге асырылдыОбъективті айтар болсақ, соңғы 40 жылда елде өсім күшті бюрократияарқасында байқалды. Бірақ басқа болжамды да келтіруге болады, ол болжамға
сәйкес Оңтүстік Кореяның экономикалық дамуы толы демократияжағдайындаәлеқайда негізді болды. Демократия индустрияландыру үшін қажетті шартболуы мүмкін, бірақ ол постиндустриалды кезеңдегі адамдардың саяси жәнеәлеуметтік әл-ауқаттылығы үшін де дәл сондай. Демократия-барлықмәслелердің шешімі емес, бірақ ол инновациялық рухты жандандырып, әріқарай дамыту үшін жағдай жасайды.Жаңажағдайларда дамуды қамтамасыз ету үшін мемлекетпенбақыланатып экономиканы қайта құру керек. Жаңа индустриалдымемлекеттерде Оңтүстік Кореяны қосқанда басқарылатын экономиканыңбастапқы үлгісі қайта құрылды, ал реттеудегі мемлекет қатысы және оныменсубсидияланатын кәсіпорындар саны төмендетілді.Оңтүстік Кореяда әрі қарай дамудың перспективалары кең ауқымдаталқылануда (ресми емес, формада), әсіресе басқару мен мемлекет рөлінеқатысты, Мемлекеттік әкімшілікке келер болсақ, көптеген корей ғалымдарыескі бюрокра иялық үлгі жаңа мәселелерді шеше алмайтындығымен,демократия мен жаһандану кезеңінің талаптарына жауап бермейтіндігіменкеліседі. Сондықтан ұсынылған реформалардың нұсқалары нарықтық бағытқабет алу үрдісін көрсетеді, мемлекеттік реттеуді, жекешелендіруді қыскартады,үкімет функцияларын тарылтады, басқаруда қоғамның қатысуын күшейтедіжәне т.б.Осыған байланысты осындай мәселе туындайды: оңтүстік кореялықүкімет сырттан келген идеяларды меңгеруге жеткілікті әзір ме жәнереформаторлық көңіл-күйді ынталандыру үшін, трансформация үдерісіндегіелдегі жаңа идеялардың генерациясы үшін алдын ала жағдайлар қандай болуытиіс.Негізінен ең алдымен жерді өңдеп (яғни мемлекеттік әкімшіліктіңинфрақұрылымын жетілдіру), сонан соң дән сепкен абзал (новаторлықидеялар). Осыған байланысты екі мәселені қарастырған жөн: біріншіден,постиндустриалды кезеңдегі Оңтүстік Кореяда тиімді мемлекеттік басқаруинфрақұрылымы қандай құрылымдардан тұрады; екіншіденд ол неге маңыздымәнге ие.
Оңтүстік Корея алдында екі аспектіні қамтитын күрделі міндет тұр:біріншіден, демократияны нығайту қажет; екіншіден, мемлекеттікбюрократияны өзгерту керек. Тиімді мемлекеттік әкімшілік инфрақұрылым текдемократиялық элементтерді ғана қамтымауы тиіс, сонымен қатар тиімді
басқарудың мүмкіндігін де анықтауы тиіс. Демократиялық елдердіңкөпшілігінде ол мемлекеттік шенеуніктердің жоғары кәсібилігін, саясибейтараптықты (әкімшілік автономия) және әкімшіліктің репрезентативтікқұрамын қамтамасыз етеді. Одан өзге тағы да үш элемент қажетинновациялық климат, әкімшілік қызметтің айқындығы және мәдениеттердіңөзара әрекеттесуі.Кәсібилік арнайы білімдер, ақпаратты өңдеу қабілетімен, инновациялылықпен және тиімділікпен анықталады. Кәсіби білімдер ретіндедайындық деңгейі мен мемлекеттік басқарушының біліктілігі түсініледі.Ақпаратты өңдеу саласындағы құзыретті бағдарламаларды тиімді басқару жәнеалынған мәліметтерді тарату үшін деректердің жиналуы мен сарапталуышенеуніктің даярлығы мен қабілеттігіне байланысты. Мемлекеттік әкімшіліксаласында инновациялық басқару мүмкіндіктерін кеңейту үшін жаңа саясат пентехнологияны қабылдауға қабілеттілікті икемдеу керек. Және де осылайшатиімді бағдарламаларды іске асыруға жұмсалған ресурстар мен алынғаннәтижелер араҫындағы байланыс көрінеді.
Әкімшілік кәсібилік тиімді басқарудың алғышарты болып табылады. Оләсіресе ерікті нарықтық жүйе соңына дейін қалыптаспаған дамушы және жаңаиндустриалды елдер үшін маңызды. Олардың халықтары (дамығанмемлекеттерге қарағанда) мемлекеттік міндеттерді шешуде маңызды рөлатқармайтын жеке секторға зор үміт артпайды. Осыдан біршама қателіктер де
пайда болады.Кореяда ірі корпрорациялар мен шағын кәсіпорындаарасындағы жосықсыз бәсеке, бәсекелестіктің жалпы деструктивті сипаты,монополизмді қосқанда көптеген созылмалы мәселелер көп. Жаңа мәселелер детуындайды, әсіресе әлсіз банк жүйесі және заңсыз иммигранттардың келуі.
Бюрократия осы мәселелерді тиімді шешу үшін кәсіпқойларға мұқтаж.Әлемдік шаруашылық хал-ахуал әрдайым күрделенеді. Шығындар менқорытындылар алуантүрлілігіне әрекет ету қиындауда. Ресурстар бүкіл әлембойынша үлестіріледі. Нарықтар кіші аймақтарға жіберіледі. Білімдер көлемінеғұрлым қысқа мерзімдерде еселенуде. Технологияларды мамандандыруартуда және ұйымдар оларды жиі игеріп, жаңаларды енгізілуі тиіс. Жаһандық
бәсекелестік, тұтынушылар сұранысындағы ілгерілеуіжәне қоршаған ортадағыүдерістер барлық инстигуттардың өзгеруін талап етеді. Бұндай қиын жағдайдажұмыс және ауысымдарды туындататын факторларға уақтылы әрекет етуүшін копаспектілі, икемді және шығармашыл шешімдерді жедел қабылдауғақабілетті құру қажет.
Шағын үкіметтер құру туралы ұсыныстар эмоциялардан туындайдыжәне белгілі бір саяси мақсаттарды көздейді. Сонымен қоса зияткерлер бұндайұсыныстарды іске асыру ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе 1 Мемлекеттік басқарудың жалпы негіздері 1.1 Басқарудың мәні, түсінігі. 1.3 Мемлекеттік басқарудың тиімді аппаратын құрудың шетелдік тәжірибесі
1.2 Мемлекетті басқаруды әдістемелік тұрғыдан қарастырудың тиімділігі2 Мемлекеттік басқарудағы мемлекеттік қызметтің қазіргі жағдайын талдау2.1 ҚР мемлекеттік қызметінің кадрлық потенциалының сапалық және сандық құрамын талдау 2.2 Мемлекеттік қызметшілерді әлеуметтік сауалнама арқылы кадрлық жұмыстың іске асырылу тиімділігін сараптау 3 Мемлекеттік басқарудағы жаңашылдықтарды енгізу механизмі3.1 Кадрларды іріктеу мен даярлау жүйесін жақсарту . мемлекеттік басқару тиімділігін арттыру факторларының бірі 3.2 Ақпараттандыру . мемлекеттік басқарудың стратегиялық ресурсы ретіндеҚорытындыПайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Жұмыстың жалпы сипаты.Диплом жұмыстың негізгі мәселесі Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудағы жаңашылдықтар енгізу механизмі болып табылады. Дипломдық жұмыста мемлекеттік басқарудың түсінгі мен мәні, шетелдік тәжірибенің тиімділігі мен жаңашылдықтар енгізу жолдарын қарастырамыз.
Диплом тақырыбының өзектілігі.Қазақстан тәуелсіздігін иеленгеннен бастап, экономикалық, саяситүрленумен қатар жалпы масштабты мемлекеттік басқаруында реформаланды. Мемлекеттік басқарудың қоғамдағы өзгерістерін бастан өткеріп, қарқындыдамып жатқан жаңа эканомикалық және саяси қатынастардан қалып қою үлкенкедергі болар еді.1990 жылдары басталған мемлекеттік құрылыспен қатар мемлекеттікбасқарудың қызметтері мен атқаратын қызметтері өзтерді. Нарықтықэкономикаға өту және шаруашылық қожалықтың либерализациясы мемлекеттікбасқарудың қызметтерінің өзгеруіне әсер етті.Жалпылай реформа жүргізу арқылы заманға сай нарықтық жүйегебейімделген мемлекеттік басқару орталықтандырылыпшекаралық дамуы мен қалыптасуына орасан зор әсерін тигізді.Мемлекеттік басқарудың дамуы елбасымыздың болашаққа жол ашқан Қазақстан-2030. Гүлдену, қазақстандықтардыңқауіпсіздігі мен әл-ауқаттылығы бағдарламасымен айқындалды.Бұл құжаттың бір бөлігімемлкеттік дамуды сапалы және жоғарғы деңгейде ұйымдастыруқарастырылған.Мемлекетті к және жергілікті басқарудағы билік өкілдеріне арнайықызмет пен жүктелер өкілеттіктерін бір жүйеге келтіру және мемлекеттікқызметтің тиімділігін арттыру осы жұмыстың өзектілігі болып саналады. Бұлмәселенің қойылу мақсаты жоғары. Себебі бұның нәтижелері мен бағалауларыарқылы мемлекеттік басқаруды одан сайын жетілдіруге жол ашылады.Халықаралық тәжірибе бірде-бір елде мемлекетік басқарудың аса жетілген құрылымының әлі құрылмағандығына көзімізді жеткізіп отыр, ал мемлекеттік өкімет органдарын реформалау үздіксіз үрдіс болып табылады.
Қазақстан Республикасында бірнеше жылдан бері Қазақстандамуының ағымдағы және келешектегі мәселелерін тиімді шешуге қабілетті кәсіби Үкімет құру мақсатында мемлекеттік басқару құрылымын ұтымды бағытта жетілдіру үрдісі жүріп жатыр.
Басқару мен мемлекеттік қызметтің қазіргі заманғы жоғары сапалы мемлекеттік жүйесін қалыптастыру - бүгінгі таңда алға қойылып отырған түйінді мәселелердің бірі. Қазақстандағы экономикалық реформалардың барысы, қоғамды демократияландыру жолымен алға жылжыту, құқықтық мемлекеттің құрылуы, елдегі тұрақтылық пен даму мемлекетті басқару машинасының жағдайына, шенеуліктердің кәсіби біліктілігіне, олардың қабілеті мен бастамашылдығына, ел ұстанған бағытқа мүдделігіне тікелей байланысты екені анық.
Мемлекеттік басқару жүйесін түбегейлі жаңа бастауларға сүйене отырып құру қажеттігін тотолитарлық жүйеден нарыққа көшуді жүзеге асырып жатқан барлық транзитті мемлекеттер сезінуде. Бұл мәселе көптеген дамушы елдердің күн тәртібінен түспей отыр. Тіптен көтпеген классикалық демократиялар өздерінің басқару жүйелеріндегі кем тұстардың теріс әсерін сезіне бастады. Дегенмен , бұл елдердегі мемлекеттік қызметтің қалыптасу, жетілу мен шыңдалу тарихы айрықша деп танылатындықтан, жинақталған тәжірбиені пайдаланудың игілігіде, сөзсіз, көп.Батыстың алдыңғы қатарлы елдеріндегі әкімшілік құрылымдарды реформалау тәжірбиесіне жүгіну кездейсоқ емес, бұл ескі басқару жүйесін сыни бағалауға, мемлекеттік қызметті жаңа бастауларға сүйене құруға, оларды өзгермелі жағдайларға дер кезінде бейімдеуге мүмкіндік береді.
^Транзиттің^ барлық мемлекеттер үшін басқарудың жаңа мемлекеттік жүйелерін құрулың жалпы тенденциялары неде? Партиялар мен қозғалыстар түріндегі реформаторлық саяси күштер күш пен тәжірбие жинақтауда, ал бірқатар елдерде әлі де болса қалыптасу сатысында.Кәсіпкерлік орта бастапқы капиталды жинақтаумен айналысуда, кірістің сыртынан пайда табу жолында.Бұл көбінде оларды әлеуметтік экономикалық процестерді тиімді реттеуге, қаржыландыру функцияларын орындауға, мемлекеттік меншікті жекешелендіру мәселелерін ретке келтіруге, экономикалық қылмыстармен күрес жүргізуге қабілетті де күшті, өркениетті құқықтық мемлекеттің қалыптасуына қарсылық білдіруге итермелейді. Мұндай жағдайда мемлекеттік қызметшілер корпусы рефорлардың басты қозғаушысы мен біржола бетбұрысының кепілі рөлін өзіне алады.
Мемлекеттік қызмет жұмысының нормативтік-құқықтық негізі жетілген және толық аяқталған деп айтылудан алыс екенін де мойындаған жөн мемлекеттік қызметті материалдық қаржылай әлеуметтік қаматамасыз ету қуатты және мықты мемлекеттік бюджеттің қалыптасуымен тығыз байланысты. Бүгінгі таңда, мемлекеттік қызметшілердің материалдық жағдайы жақсартуды талап етеді. Шенеуліктер арасындағы сыбайлас жемқорлықтың, кадрлардың биснез саласына кетіп қалуының, идеялық тұрақсыздықтың, кәсіби жетілуге қажетті көтермелеудің болмау себебі де осында. Шығатын қортынды, мемлекеттік басқару саласы кадрларды үнемі даярлау және қайта даярлауды, оларды мамандандыруды, олардың қызметін материалдық-техникалық қамтамасыз етуді нығайтуды қажет етеді.
Әрине, ұлттық ерекшеліктер мен салт-дәстүрлер де мемлекеттік қызметтің формасы мен мазмұнына айтарлықтай әсер етеді.Осы қатарда жаңа тәуелсіз мемлекеттердің әлемдік қауымдастықпен жақындасу мүмкіндігін де жан-жақты таразылау қажет.
Көптеген мамандар бұл жағдайдан шығу жолы мемлекеттік басқару жүйесіне сынақтан өткен әлемдік стандарттарды ендіру, көшпелі экономикасы бар елдердің мемлекеттік қызмет құрылысында халықаралық қағидаттарды қолдану мәселелерімен тығыз байланысты деп атап көрсетеді.
Диплом тақырыбының зертелу деңгейі.Дипломдық жұмыста мынадай әдебиеттер қолданылды атап атйқанда Баянов Е. Әкімшілік құқық оқулығы соны мен қоса Б.Б.Сейдеш Қызылов М. А., Ибраева Г. А., Есенов Д. Қ., Искакова И. Е. A. А. Таранов A. А. Таранов-тың еңбектері зерделеніп қолданылды.
Талдау обьектісі бұл мемлекеттік басқару мен жаңашылдықтар мен тиімділік арттыру болып табылады.
Талдаудың пәні -Мемлекеттік басқарудағы жаңашылдықтарды енгізу механизмі болып абылады.
Диплом тақырыбының міндеттері:
- Мемлекеттік басқару теориясына шолу жасау және мемлекеттікбасқарудың ерекшеліктерін, мақсатын, міндеттері мен қағидалаларын зерделеу.
- Тиімділіктің өлшемдері мен индекаторларының әдістемесін зерттеу.
- Шетелдік мемлекеттік басқару тәжірибесінің тиімділігін анықтау.
- Қазақстандағы мемлекеттік басқарудың тиімділігіне талдау жасау.
- мемлкеттік басқару тиімділігін жолдарын қарастыру.
Дипломдық жұмыстың құрылымы.Дипломдық жұмыс үш тараудан тұрады. Бірінші бөлімде мемлекеттік басқарудың теориялық негіздемелері және шетелдердегі мемлекеттік басқару модельдері салыстырмалы түрде баяндалған. Екінші бөлімде Қазақстан Республикасы бойынша мемлекеттік қызметкерлердің сандық және сапалық көрсеткіштері қарастырылды Үшінші бөлімде нақты өзекті мәселелердің шешілу жолдары мен мемлекеттік басқару органдарының тиімді қызметі үшін жағдай жасау амалдары қарастырылған.
1 Мемлекеттік басқарудың жалпы негіздері
1.1 Басқарудың мәні, түсінігі.
Мемлекеттік басқарудың ерекшелігі мен мазмұнын игермес бұрын, бірінші кезекте басқару деген не? Басқарудың ең көп таралған мәні-бір нәрсені (немесе біреуді) басқару. Бірақ мұндай тұжырыммен шектелу жеткіліксіз, менеджменттің мазмұнын, оның функционалды мағынасын ашу қажет, жалпы теориялық ұстанымдар келесі тұжырымдар үшін жеткілікті негіз береді.
1) Басқару функцияларына әр түрлі табиғи жүйелерді (биологиялық, техникалық, әлеуметтік) ұйымдастыру, олардың тұтастығы, мақсаттарға жету, құрылымдық қызмет көрсету, жұмыс режимдерін қолдау кіреді.
2) Менеджмент элементтердің белгілі бір жүйесінің мүдделерін құруда өзара әрекеттеседі және барлық элементтердің міндеттерін біртұтас тұтастыққа көрсетеді.
3) Менеджмент дегеніміз - бұл әрдайым бастапқы өзін-өзі ұйымдастырудағы (өзін-өзі басқару) негізгі элемент пен субъект (басқару элементі) мен объект (басқару элементі) арасындағы өзара байланыс, толық жүйенің ішкі сапасы
4) Басқару тек ішкі өзара әрекеттесудегі элементтер жүйесін құруға дейін азаяды, әртүрлі иерархиялық деңгейлерде өзара әрекеттесудің көптеген жалпы жүйелері бар, олар ішкі жүйе сияқты, басқару функцияларын жүзеге асыруға тән жүйе аралықты білдіреді. Екінші жағдайда, жоғары ретті жүйе жоғары ретті жүйеге қатысты субъект рөліне енеді, басқарушы субъектінің өзара тығыз байланысында болады.
5) Басқарма өзінің мәні бойынша басқарушы субъектінің объектісіне әсер етуге арналған, жүйелерді реттеудің мазмұны болып табылады, жалпы құқықтық іс-шараларға сәйкес оның дамуын, қызметінің мәнін қамтиды. Бұл мақсатты әсер ету, субъект пен объект арасындағы байланысты жүзеге асыру және субъектіні басқару.
6)Басқару субъектісіне қызмет ететін объект болса, басқарудың объективтілігі егер таныс болса, басқарушы экономикалық жүйемен бақыланатын элемент. Демек, басқарушылық (тәртіптік) субъектіге басқарушылық ықпал.
Бұл жалпы басқаруды сипаттайтын Тұжырымдаманың негізгі ерекшеліктері.Қазіргі ғылыми әдебиеттерде басқару әр түрлі себептермен ерекшеленеді. Жалпы қоғамдық өмір саласына байланысты: жалпы басқару, Экономикалық басқару, әлеуметтік басқару, саясатты басқару рухани-идеологиялық басқару; саясатқа сәйкес қоғамдық құрылымдық қатынастардан экономикалық басқару, қоғамдық рухани және әлеуметтік даму; басқару объектілерінен: экономикалық (экономикалық) басқару, әлеуметтік-саяси басқару, рухани өмірді басқару; қоғамдық құбылыстарды басқарудың сипаттамасы мен көлемі: қоғамды басқару, мемлекетті басқару, салаларды басқару, халық шаруашылығы саласы, кәсіпорынды, ұйымды, мекемені, фирманы басқару және т. б.
Басқару түрлері де, жоспарланған, аймақтық, салааралық.стратегиялық, жалпы бағдарламалық және т.б. сондықтан, мәселе мен мемлекеттік басқару бойынша іргелі машина бар немесе тек оның функционалды және иерархиялық басқару жүйесі және объектілермен өзара әрекеттесу құрылады. Жіктеуді кім алады, теріс жағдайда бәрі есептеу нүктесіне байланысты. "Құлау" болмас үшін, бөлектеу кезінде сынды нақты анықтау керек.
Тақырыпты басқаруда басқарудың алты түрін бөлуге болады, олар көп жағдайда бір-біріне сәйкес келеді.
1) бірінші кезекте айтуға болатын мемлекеттік басқару, оның
субъект - мемлекет, өйткені субстратқа сәйкес қоғам типі онымен байланысты. Мұндағы басты басқару - тарихи уақыт шеңберінде барлық елдердің қауымдастығы, егемендігі, қауіпсіздігі, тәртібі және әлеуметтік дамуы.
2) аймақтық өзара бақылау типі, субъектісі және әкімшілік-аумақтық басқару, оның мәні адамдарды жергілікті кешенге орналастыру мәселелері болып табылады.
3) Меншікті басқару (меншік иесі, меншік иесі). Әрине, жеке меншік дегеніміз - меншік пен қызмет түрлерін пайдаланбай, адамдар өз көздерімен қатысатын әлеуметтік қатынастар. Мұнда ештеңе өзгермейді, егер жеке меншік жеке меншік болса, жеке меншіктің нұсқауы бойынша немесе соттылығы бойынша менеджерлер мен жалдамалы менеджерлер (жоғары тұрған) болуы мүмкін. жалпы, жарнамалық, кооперативтік, ұжымдық, халықтық муниципалдық, мемлекеттік және т.б. болса да. Жеке меншікті басқару дегеніміз объектіні кірістен, жалданудан алу.
4) мемлекеттік басқару, институционалды тұлға (заңды тіркеу-зан.
жарғы арқылы) қоғамдық бірлестіктер. Мұндай пәндер
еркін, плюристік азаматтық қоғамда өзінің ішкі құрылымдық меншігінде де көп нәрсе бар
сыртында жұмыс істеді.
5) субъектісі адамдар тобы болып табылатын топтық (ұжымдық) өзін-өзі реттеу, әр қоғамдық өмірде және өз уақытында басқалардың мүдделерін, мәдени нормалар мен жалпы мемлекеттің мүдделерін басшылыққа ала отырып, еркін (өзіндік көзқарасы бойынша). жеке тұлғаның және іс-әрекеттің.
Жеке адамның мінезі немесе белсенділігі, егер ол өзінің өмірінде белгілі бір мақсаттарды көздесе және оларға жетістікке жету үшін өз уақытын бөлсе. Бұл барлық басқарудың негізі, негізі, өйткені сипат пен әрекетке, мазмұнға байланысты соңғы көлем мен механизм.
Сонымен қатар, бақылаудың барлық түрлері сақталуы керек:
- конституциялық және өзге де құқықтық реттеуге жатады,
басқару басқа басқару түрлерімен тығыз байланысты жүзеге асырады;
- өзара байланыс, бірін-бірі толықтыру, толықтыру, толықтыру және толықтыру.
- әр тарихи сәтте өзінің даму деңгейін меңгереді, оларды басқарады
объектілерді басқаруға сәйкес өзінің қабілетін көрсетеді.
Сондықтан менеджменттің кез-келген түріне абстрактілі түрде жақындау мүмкін емес, қандай-да бір артықшылық алынады, өйткені оны бүгінде менеджмент жасайды. Сіз әрдайым осы процестерді басқарудың ақиқатын көруге тиіссіз,
құбылыс пен қарым-қатынас, әдетте, белгілі бір субъектілерді басқару арқылы басқаруға бағытталған. Мемлекеттік басқарудың барлық түрлері арасында мемлекеттік басқару, сіз түсінгендей, оған сәйкес келетін үш сипаттаманы түсіндіретін ерекше орын алады:
1) мемлекетті басқару субъектісі ретінде орындайды, мемлекеттік басқаруға үлкен мән береді, онсыз ол құрылмайды. Бұл жүйелік жүйе адам мен материал сияқты үлкен массалық бақылауды жүзеге асыра алады. Бұл сипаттама сандық дәйектілік, үйлестіру, мақсатқа сай және тиімділік шеңберінде ғана маңызды болып табылады.
2)сипаттамаға басқарудың осы түрімен жүзеге асырылатын, оның субъектісін, мемлекет кіретін билікті көрсететін айқындаушы әрекет әсер етеді. Осылайша, қазіргі заманғы" қысқаша философиялық энциклопедия" мемлекет "әрқашан адамдардың бірлескен өзара әрекеттесуінің нәтижесінде болатын Құдай құрылымы белгілі бір саладағы әлеуметтік қызметті реттейді" мемлекет. Мемлекет әлеуметтік құрылымдардан адамдарға, А. - ны жүзеге асыруға мәжбүрлеу құралдары бар мемлекеттік аппараттың күшіне қатысты құқықтық шарттылығы (заңдылығы) бар мемлекеттік биліктің болуымен бөлінеді. бұл күш қысымы басқарудағы мақсаттар, олардағы ұйымдастырушылық сәттер мен белгіленген нормалар орындалуы керек екендігіне әкеледі. Тиісінше, мемлекеттік басқаруға қатысты барлық мәселелер Тарихи: мемлекет дегеніміз не, ол не істейді және ол қалай жасайды, өзіне қандай мақсаттар қояды.
3) бұл, сөзсіз, Мемлекеттік басқарудың таралу шегі. Мұндай шектеулер қоғам ішінде не болып жатқандығымен емес, оның шеңберіне не кіретіндігімен және осы мемлекеттің сыртқы саясатында көрінетіндігімен анықталуы мүмкін. Мемлекет пен қоғамның арақатынасының дұрыс нұсқасы адамдардың әлеуметтік өмірі көптеген еркіндік пен өзін-өзі басқарумен сипатталады, ал автономия шектерін өз кезегінде мемлекеттік институттар анықтайтын мемлекет анықтайды. Яғни, мемлекет заңнама арқылы өмірдің барлық салаларында адамдардың мінез-құлқының негізгі түрлері мен нормаларын белгілейді және олардың билік күшімен сақталуын қамтамасыз етеді. Бұл мәтіндегі мәселе" мемлекеттік басқаруды қоғамға таратуда", өйткені бұл жерде технологиялық өзгерістер туралы емес, қоғамның жай-күйін сараптау, өзін-өзі реттеуге және инновацияларға бейімделу туралы айтылады. Мұндай көзқарас мемлекеттік басқару қоғамға деген көзқарасты сақтайды деген қорытындыға әкеледі, бірақ мәселе-бұл әсер соншалықты терең. Бұл әсер қоғамның жағдайын өздері арқылы көрсетуге және өзгертуге бағытталғанын атап өткен жөн. Сонымен қатар, басқарушылық қызметтің мақсаты ұйымдастырушылық және реттеуші әсерді бағыттайтын процестермен және құбылыстармен өзара байланысты болуы керек.Осылайша, мемлекеттік басқару-бұл адамдардың қоғамдық өміріне, билікке негізделген реттеу, сақтау және қайта құру мақсатында мемлекеттің құқықтық, ұйымдастырушылық және реттеуші әсері.Мақсаттар ынталандырушы, ынталандырушы және ынталандырушы функциялардың кең спектрін орындайтыны белгілі. Мемлекеттік басқару осы қоғамның өмір сүруіне негізделген мақсаттар негізінде құрылады. Олар қоғам мақсаттарының туындысы.
Мемлекеттік басқарудың мақсаттары;
1) елдің ішкі және сыртқы қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
2) елдің сенімді және тұрақты демократиялық дамуын қамтамасыз ету
мемлекеттік институттарды дамыту және нығайту;
3) азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын конституциялық қорғау, жалпы әкімшілік-құқықтық реттеу;
4) адамдардың әл-ауқатын жақсартуға бағытталған мемлекеттік саясатты қалыптастыру;
5) жағымды экологиялық жағдайды қолдау;
6) нарықтық механизмдерді қолдау;
7) аймақтар мен Орталық арасындағы сауатты, өзара тиімді серіктестік.
Бұл мемлекеттік басқару мақсаттарының жалпы көрінісі ғана. Бірақ стратегиялық, түпкілікті және аралық, жалпы және жеке мақсаттар анықталатын мақсаттар ағашын құру өте маңызды. Мақсаттар селективтілікте, яғни қандай да бір тұтастықта болуы керек. Бірақ бұл тұтастық шынайы құралдармен, әдістермен және іске асыру әдістерімен үйлесуі керек, әйтпесе дұрыс қойылған мақсаттар да жүзеге асады.
Мемлекеттік басқару функциялары-мемлекеттің қоғамдық процестерге ықпал етуінің объективті негізделген нысандары. Мемлекеттің бұл ерекше ықпалы біртұтас екенін атап өткен жөн. Мемлекеттік басқару функцияларының тиімділігіне кемінде 2 фактор әсер етеді: қоғамдық процестердің жай-күйі,құрылымы, өзара алмасуы, яғни басқарылатын объектілердің жағдайы және мемлекеттің қоғамдағы орны мен рөлі. Осылайша, мемлекеттік басқару, бір жағынан, мәжбүрлеуді қолданады деп қорытынды жасауға болады, яғни. "заңды мәжбүрлеу", екінші жағынан, қоғамға бағынышты рөл атқарады және әлеуметтік дамудың қажеттіліктерімен, қалауымен және мүдделерімен байланысты. Мұндай қарама-қайшылық туралы айтатын болсақ,мен шектеу мен ауыстыру бағытында қадам жасағым келеді, атап айтқанда, бірінші сәтте бұл функцияны жою ойға келеді (яғни, "мәжбүрлеу"). Бірақ егер бұл функция жойылса, онда бірінші кезекте өзін-өзі басқару тетігі ғана ойға келеді, әйтпесе біз ұйымдастырушылық және реттеуші механизмдердің девальвациясы және басқару әсерінің вакуумының пайда болу фактісіне тап боламыз, яғни. хаос, басс.Осылайша, мемлекеттік басқару функцияларын орындау мүмкіндігі және
олардың іске асырылуын қамтамасыз ете алатын қоғамдық институттарды дайындау, іріктеу және бағалау қозғалуы тиіс. Біз қазіргі қоғамда мемлекеттік сектордың төмендеуі (бұл ретте жекешелендіру мемлекеттік сектордағы тиімділікті арттырудың негізгі тәсілі ретінде қарастырылады), ал екінші жағынан-нарықтық қатынастарды ұйымдастыру саласындағы саясатты ұйымдастыру мен дайындаудағы мемлекеттік реттеудің рөлін арттыру дегенді негізге аламыз.
Мемлекеттік басқару функциялары.
1) жоспарлау функциясы. Сонымен бірге не? Қалай? Қайда? Қашан?
Мақсатқа жету туралы сұрақтарға жауап беріңіз. Стратегиялық мағыналық функция.
2) Ұйымның қызметі. Адамдардың өзара әрекеттестігі және қалаған нәтижесі
әкелер және жер аудару.
3 реттеу функциясы. Тиісті көлемдегі ұйымдағы адамның функциялары
шеберлікті орындауға бағытталған.
4) жеке адамдармен жұмыс істеу функциясы. Әлемдік тәжірибеде бұл мәселеге көп көңіл бөлінеді.
5) басқару функциясы. Барлық аталған кері байланыс функциялары
болып табылады.
Өкінішке орай, олар неоконсерваторлар туралы мүлдем білмейді, барлығы қоғамдық өмірдің ортасында нарықтық реттеу біздің мемлекетіміздің аясында екенін растамайды. Берілген функциялар нарықтық тетіктерге сатып алуға өтпеуі үшін, бірақ республикалық және нарықтық механизм деңгейінде мемлекет берген функциялардың көлемін анықтау үшін мемлекеттің өзіндік ерекшеліктерін анықтау маңызды. Бұл ретте қорытынды салықтар қамтамасыз ету, инвенстиция деңгейінде жүзеге асырылуы тиіс, бұл нарықтық экономика ортасындағы бақылау болып табылады. Ерекше функцияларға: ғылыми-техникалық даму,еңбек қатынастарындағы бақылау және реттеу және, әрине, қаржы жүйесі жатады. Берілген функциялар жеке түр болып табылады және мемлекет тарапынан қатаң бақылауды талап етеді, әйтпесе біз мемлекеттің қауіпсіздігіне қауіп төндіреміз.Яғни, оларды іске асыру кезінде мемлекет дамуының барлық ерекшеліктерін ескеру қажет, олардың ерекшелігі мемлекеттік басқару тәсілінің әдіснамалық тұтастығында құрылымдарды құру мен өзгертудің кешенді тетігін құру болып табылады және Мемлекеттік басқарудың нақты қағидаттары болған кезде ғана.
Принцип (лат. Principium -бастапқы, фундаментальды) теория ұғымы ретінде мемлекеттік басқару жүйесіндегі заңдылықты, оның элементтері арасындағы байланыс пен байланысты көрсетеді. Яғни, олардың көпшілігі заңмен бекітілген және адамдардың теориялық және практикалық басқару қызметінде қолданылатын ұйымдық құрылым және белгілі бір ғылыми ережелер түрінде көрсетілген қоғамдық және саяси өмірдің бірдей заңдылықтары мен қатынастары. Біріншіден, мемлекеттік басқару принциптері мәселесінде өзара байланысты және өзара байланысты 3 аспектіні бөліп көрсетуге болады:
1) онтологиялық (бұл аспект принциптердің генезисін, олардың табиғатымен, мәнімен, орны мен рөлімен байланысын, олар көрінетін заңдардың қатынастарын қамтиды);
2) гносеологиялық (принциптердің табиғатын тексеру, олардың дұрыс ғылыми талдауы, логикасы мен құрылымы);
3) әдіснамалық (принциптерді теориялық және практикалық қолдану
механизмдерін көрсетеді).
Сонымен бірге барлық құқықтар, олардың қатынастарының принциптері бірін-бірі толықтыра алмайтындығы анықталды. Мемлекеттік басқаруда өздеріне тәуелді адамдардың қатынастары осы тәжірибеде анықталады. Практикалық басқаруда принциптерді білу, практикалық әрекеттерді қолдана білу маңызды. Сонымен, мемлекеттік басқаруда біз заң түріндегі қатынас құқықтары туралы айтамыз, содан кейін ғылыми мемлекеттік басқаруда ұйымның қызметі мен маңызы ерекше мәнге ие болады. Мемлекеттік басқарудағы принциптерді дәлелдеу технологияларын анықтағанда келесі талаптарды қоюға болады.
а) өзара әрекеттесу мен қатынастарға ие құқықтардың көрсеткіші;
ә) қарым-қатынас пен өзара әрекеттесу құқықтары біртекті болуы керек;
б) мемлекеттік басқарудың өзара әрекеттесуіндегі әлеуметтік өзара әрекеттестік
мақсаты мен тұтастығы болуы керек;
г) ерекшеліктер мемлекеттік басқаруда көрінуі керек;
Мемлекеттік басқарудың қағидаттарының келісімділігін ескере отырып, бұл жұмыста осы саладағы елеулі қиындықтарды көрсете отырып, біртектілік байқалады, жүйелеу Г.В.Атаманчуктің мемлекеттік басқару теориясының еңбегінен алынған:
Мемлекеттік басқару ережелері:
1) қоғамдық-саяси (мемлекеттік басқарудың әлеуметтік табиғатын зерттеу, оның
дамудың жалпы заңдылықтары мен негізгі ерекшеліктерін тану нәтижесінде
қалыптасты);
2) функционалдық және құрылымдық (мемлекеттік және әкімшілік әсер ету)
құрылымының заңдылықтарын ашады),
3) ұйымдастырушылық-құрылымдық (заңдылықтар мен ерекшеліктерді, мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрылымының сипатын және оларды қалыптастыру мен жетілдірудегі қызметкерлердің болжамдарын, сондай-ақ мемлекеттік және басқарушылық ықпалдарды ұйымдастыруды көрсетеді);
4) мемлекеттік басқару қызметі (басқару функцияларын қалыптастыру мен жүзеге асырудағы мемлекеттік органдардың басқару қызметінің нысандары мен кезеңдерінің заңдылықтарын, байланыстарын және өзара байланысын ашу). Бұл қағидалар элементтердің әр тобында өзіндік ерекшелікке ие болады, өйткені мемлекеттік басқарудың онтологиялық элементтер жүйесіндегі бұл топтардың орны мен рөлі олардың ерекше құрылымын анықтайды.
Сонымен, мемлекеттік басқару дегеніміз - бұл адамдардың әлеуметтік өміріне, билік күшіне негізделген, реттеу, сақтау және түрлендіру мақсатында мемлекеттің құқықтық, ұйымдастырушылық және реттеуші әсері. Тиімді мемлекеттік басқару Осы тақырыптарға арналған көптеген ғылыми еңбектер бар. Сонымен қатар, осы әдіске бағыну кезінде біз іс жүзінде әртүрлі проблемаларға тап боламыз. Олар: кадрлық, экономикалық, саяси және т.б. Негізінде бұл дұрыс тұжырымдама, өйткені менеджмент жүйесі басқару деңгейі жоғары деңгеймен анықталады. Сонымен бірге, ғылыми түсінігі бар адамдар тиімді басқару әдісінің мәселелерін өзінше түсінеді.
1.2 Мемлекетті басқаруды әдістемелік тұрғыдан қарастырудың тиімділігі
Мемлекетті тиімді басқару және жеке меншікті басқару осы тақырыптарға арналған көптеген ғылыми жұмыстар бар. Сонымен қатар, осы әдіске бағынуда біз іс жүзінде әртүрлі проблемаларға тап боламыз.Олар: Кадрлық, экономикалық, саяси және т.б. негізінде бұл дұрыс тұжырымдама, өйткені басқару жүйесі жоғары тиімді басқару сатысымен сипатталады. Сонымен бірге, ғылыми түсінігі бар адамдар тиімді басқару мәселелерін өздері түсінеді. Экономикалық көздерді басқарудың ең тиімді әдістерін тамақ өнімдерінің шығындары мен басқару механизмімен анықтауға болады. Оларға басқару жүйесінде жұмыс істейтін және белгілі бір басқарушылық қызметті жүзеге асыратын немесе оған ықпал ететін жұмысшылар, яғни басқару процесіне шебер қатысатын және басқару аппаратына кіретін жұмысшылар жатады. Мемлекеттік басқару әдістері-бұл мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды тұлғаларының (яғни атқарушы билік субъектілерінің) басқару объектісіне тікелей және мақсатты әсер ету әдістері (яғни. басқарылатын-бағынышты органдар, органдар және т.б. нысандар, олардың санасы мен еркі).
Мемлекеттік органдарға келесі ерекшеліктер тән:
- басқару әдістері мемлекеттің қалауы бойынша қалыптасады және одан туындайды;
- ереже бойынша, олар мемлекетті орындаған кезде
орындалған;
- мемлекеттік басқару субъектілері мемлекет атынан және үшін пайдаланады;
- мемлекеттік және билік өкілеттіктерімен қамтамасыз етілген;
- құқықтық және ұйымдастырушылық нысандарды алады;
- жан-жақты фокусқа ие (ол басқару процесінің әртүрлілігі мен күрделілігінде көрінеді).
Мемлекеттік басқарудың тиімділігі. Басқару міндеттері мен функцияларын жүзеге асыруда белгілі бір әдістерді дұрыс қолданудан тәуелді, сондықтан осы әдістердің жетілдірілуі басқаруды жетілдіруді білдіреді: мемлекеттік қызметті жүзеге асыру үшін мемлекеттік басқару әдістері қолданылады. Осыған байланысты олар көбінесе басқару қызметінің құқықтық формаларында болады.
Мемлекеттік басқару әдістерінің түрлері:
1) әмбебап әдістер немесе негізгі: сендіру және мәжбүрлеу;
2) заңдық әдістер - іс жүзінде қолданылған кезде тікелей бөлінуді, ұсынысты, шешімді, келісімді қамтитын құқықтық салдарға алып келеді;
3) заңдық емес (ұйымдастырушылық) - іс жүзінде қолданылған кезде құқықтық салдарға алып келмейді, оған мыналар жатады: қаулы, бұйрықтар, түсініктемелер, шешімдер дайындау;
4) басқару әсерінің мазмұны бойынша:
а) адамгершілік және саяси әдістер - бұл білім беру, моральдық қолдау, үгіт, насихат;
б) ұйымдастыру әдістері - үйлестіру, үйлестіру, бақылау, субъектінің өзіндік жұмысын ұйымдастыру (нұсқау беру, сілтеме жасау), қадағалау, тексеру;
в) әлеуметтік әдістер - бақылау, эксперимент, бақылау, сұрақ қою, сұхбаттасу;
г) психологиялық әдістер - психологиялық қолдау, дәлелдеу, кәсіби іріктеу, бедел,
д) әкімшілік әдістер - әкімшілік юрисдикция, қаулылар, бұйрықтар
д) экономикалық әдіс - баға, несие, материалдық қолдау, сыйақы, жәрдемақы;
Барлық осы әдістер бір-бірін жоймайды, тек бір-бірін толықтырады, және басқарудың әр әдісі басқарудың қандай-да бір ерекше жолмен жүргізілетіндігімен сипатталады.Мемлекеттік басқаруда әкімшілік-экономикалық әдістер маңызды мәнге ие.Әкімшілік-құқықтық әдістер-бағыныштылардың бағыныштыларға бағынуымен сипатталады, яғни "билік-бағыныштылық" оларда басқарушылық қызметтің билік сипатын айқын көрсетеді. Әкімшілік-құқықтық нормаларды қолдану субъект басқаратын басқаруға тікелей әсер етеді.Бірақ әкімшілік әдісті пайдалана отырып бақыланатындарға әсер еткен бақыланатындардың (бағыныштылардың) мүдделерін ескермеу
бірақ, керісінше, ғылым оларды өз мүдделерін ескере отырып қолдануды ұсынады. Әкімшілік-құқықтық әдістер мемлекеттік қауіпсіздікті, ішкі істерді басқаруда ерекше орын алады.
Әкімшілік-құқықтық әдістердің келесі түрлері бар:
1) көрсету нысаны бойынша:
а) әкімшілік-құқықтық жағынан көрінеді;
ә) әкімшілік, ұйымдастырушылық және басқарушылық қызметтің ұйымдастырушылық-әкімшілік қызметінде көрінеді,
2) мүлік бойынша:
а) БТА нұсқамаларын, бұйрықтарын, қарамағындағылардың қызметін реттейтін басқа актілерді сенбеу;
б) белгілі бір орындаушыға берілген тапсырыстар;
3) бақылау субъектілерінің мінез-құлқына әсер ету әдістері бойынша:
а) нақты әрекеттерді орындауға міндеттейтін әдістер;
ә) билікті жаман әрекеттерді жасауға беретін әдістер;
в) қоғамдық пайдалы әрекеттерді орындауды қолдау;
г) қандай да бір әрекеттерді жасауға тыйым салатын әдістер;
4) нысан бойынша:
a) императивті;
б) тапсырушы;
г) ұсынымдар.
Әкімшілік әдістердің мазмұны:
1) Мемлекеттік басқару саласындағы міндетті мінез-құлық қағидаларын белгілеу;
2) нақты тапсырмаларды бекіту.
3) лауазымға тағайындау:
4) белгілі бір іс-әрекетті жасауға келісу;
5) белгілі бір әрекеттерді жасауға тыйым салу;
6) белгілі бір іс-әрекеттер жасауға рұқсат;
7) қоғамдық қатынастарға қатысушылардың заңды мүдделерін қорғау;
8) материалдық санкцияларды қолдану;
9) стандарттарды белгілеу;
10) тіркеу;
11) бақылау және қадағалау;
12) материалдық және моральдық көтермелеу;
13) басқарушылық қатынастарға қатысушылардың дауларын шешу;
14) мемлекеттік тапсырыстарды дайындау;
15) әкімшілік-мәжбүрлеу шараларын қолдану болып табылады.
VSMPO-құқықтық әдістерден айырмашылығы, экономикалық әдістер басқару объектілеріне тікелей емес, жанама әсер етеді, өйткені оларды басқару материалдық ынталандыру, қажетті мінез-құлыққа деген ұмтылысты тудыратын экономикалық жағдайлар жасау арқылы жүзеге асырылады. Экономикалық әдістердің ішінде баға, табыс, табыс, несие, экономика маңызды рөл атқарады.Әкімшілік-экономикалық әдістер өзара тығыз байланысты.
Басқарушы субъектілердің қызметін ұйымдастыру процесі-бұл құрылымдық бөлімшелерді құру және олардың функцияларын орындау үшін беру,оларды атқарушы органдардың құрамына қосу. Бір сөзбен айтқанда, атқарушы органдар өз міндеттеріне сәйкес тиісті нәтижелерге қол жеткізу үшін өз аппараттарын ұйымдастырады.Басқару процесінде нақты мәселелер жеке (министрлер, комитет төрағасы),алқалы (алқада, ғылыми-әдістемелік кеңесте) немесе бірлесіп (2 немесе одан да көп министрліктердің, комитеттердің қатысуымен) шешіледі.Басқаруды әр түрлі белгілер бойынша бағалауға болады: басқару деңгейі бойынша-жоғарғы, орта және төменгі сілтемелер; кәсіби құрылымы бойынша - инженерлер; қызмет түрі бойынша-ауылшаруашылық, өнеркәсіптік кәсіпорындар; басқарушылық еңбектің мамандану түрі бойынша-басқарушылық, экономикалық. Білімі бойынша жоғары және арнаулы орта білімі бар практиктер, адамдар орындайтын жұмыстың күрделілігі және кәсібилік.Басшылар қызметтегі рөлі бойынша мамандар және қоса атқарушылар (қызмет көрсетушілер, техникалық қызметкерлер) болып бөлінеді.
Басқару жүйесіндегі осы санаттағы қызметкерлердің әрқайсысы еңбек қызметінің ерекшеліктерімен, кәсіби дайындықпен және қайта дайындықпен сипатталады. Қолында бар қызметкерлермен бірге кадр саясатын әзірлейді және іске асырады, штатты жинақтайды,кадрларды іріктеуді, оқытуды, орналастыруды және ауыстыруды жүзеге асырады.Басқару процестерінің үнемі кеңеюін, әлеуметтік мемлекеттік түсіндірулерді, Саяси, заң ғылымдарын басқарудағы тиімділікті, жалпы адамзаттық шараларды ұстануды, мемлекеттік басқарудағы ашықтықты ескере отырып, бұл тұтастай алғанда кейбір қиындықтарды тудырады. Егер экономикалық тұрғыдан алғанда тиімділік түсінікті және қарапайым болса, онда оны басқару жүйесі деп санауға болады, басқару тиімділігі де осы процестің негізгі факторы ретінде қарастырылуы мүмкін. Жалпы алғанда, тиімділік басқару жүйесінің негізгі атрибуты және басқару жүйесінің өзгеруі болып табылады, модельдеу теориясы осы өзгерістерден құрылады, нәтижесінде тиімділік артады.
Осындай тезисті алға тарта отырып, сіз осындай сұраққа жауап беруіңіз керек - егер тиімділікті бағалау қиын болса, оны басқаруда қалай қолдануға болады? бұл суреттің жауабының нәтижесі-шешім. Шешім қабылдау ақпарат алмасу сияқты кез-келген басқарушылық қызметтің құрамдас бөлігі болып табылады. Шешім қабылдау қажеттілігі менеджердің мақсатқа жету үшін қалыптасуы мен әрекеттерін қамтиды.Шешім-бұл балама немесе балама таңдау. Нақты шешімді басқару тобының негізгі тиімді өлшем бірлігі деп санауға болады. Әрине, басқа да өлшем бірліктері бар, бірақ соған қарамастан, басқару органдары мен тиімді басқарудың мемлекеттік формаларының жоғарғы дирекциясы дұрыс шешім қабылдауды шектеуі теориялық сұрақта да, проблемаларды нақты шешуде де сөзсіз рөл атқарады.
Жаңа саясаттануда стандартты саяси және басқарушылық шешім қабылдау процестерінің бірнеше типтері ажыратылды. Бұл рационалды модель g-ға жатады. Саймон, өсіп келе жатқан модель, Лидблом циклы және саяси-басқару моделі. Саймонның ұтымды тәсілі
мысалы, шешім қабылдауға саяси және басқарушылық ұтымды балама ұйыммен, басқару жүйесінің құрылуымен және ұйым мүшелерінің меншігімен нақты анықталған.
Шешімді ұйымдастыру процесі әрдайым тоқтамайды.ирационал деп аталатын нәрсе жан-жақты рационализммен байланысты, ал сұранысты таңдау деңгейі тек басқарушылық шешімнің басымдылығына қатысты.Г. Саймонның теориясына сүйене отырып, ол "классикалық басқару мектебін" (классикалық Басқару Мектебі) жасады. Бұл басқарумен жақындасу, ұтымды ұйымдастыру жалпы принциптерде үлкен маңызға ие. Бұл мектептің теоретиктері бизнестің жаңа дамуының арқасында жаңа ұйымдастыру жүйесін ойлап табуға болады деп санайды. Осы Тұжырымдаманың нәтижесінде Функционалды және ұйымдастырушылық құрылым құрылды, атқарушы билік пен ұтымды басқару процесінің рөлі бекітілді.Мемлекетті тиімді басқарған бюрократтардың алғашқысы М. Вебербол болды. Рационалды бюрократия соншалықты жоғары болғандықтан, ол тіпті өз қызығушылығына ие болмады және оның мақсаты ұйымның мақсатымен бірдей болды және ол келесі сипаттамаларды көрсетеді:
1) нәтижесінде жоғары мамандану дәрежесін анықтауға мүмкіндік беретін нақты еңбек бөлінісі;
2) бағынушылар жоғары тұрған адамдармен басқарылатын және оларға бағынатын иерархиялық басқару дәрежесі;
3) Біртектілік мәселесін қолданыстағы жинақталған жүйемен өзгерту және жұмысты орындау және тапсырманы стандартты жұмысшылар шешу;
4) адамның сыртқы келбеті, формальды адам өз міндеттерін орындайды;
5) жоғары білімді қызметкерлерді жалдау тәртібін қатаң сақтауға, олардың жұмыстан босатылуын бақылауға.
Жеке өмірде шешім қабылдауға қарағанда менеджментте шешім қабылдау қиынырақ процесс. Адамдардың шешім қабылдау қабілеті де тәжірибеде біртіндеп дамиды. Маңызды шешімдер қабылдау кезінде менеджменттің көшбасшылығы ауыртпалықты көтереді. Сондықтан менеджерлер маңызды шешімдер қабылдай алмайды.Жоспарлау - бұл жүйені адал ететін, сол арқылы өндірістің даму қарқынын, көзделген мақсатқа жету үшін материалдық көздер мен оны жетілдіру әдістерін анықтайтын белсенді басқару процесі.
Жоспарлау басқарудың негізгі функциясы ретінде:
- ұйымның болашақтағы дамуын анықтайды;
- алға қойылған мақсатқа жетудің жолдары мен әдістері көрсетілген;
- тапсырманы орындау мүмкін салдарды көре білуді талап етеді.
Жоспарлаудың маңыздылығы сыртқы орта факторлары мен ұйымның ішкі мүмкіндіктерін бағалау және осы мақсаттарға жетудің тиімді әдістерін таңдау арқылы анықталады.
Нарық жағдайындағы жоспар маркетинг жүйесімен және өндіріс пен сатудың өнімділігін үнемі қадағалап отыру үшін басқару процесімен тығыз байланысты. Бастапқыда парламент келесі сұрақтарға жауап бермеді. Біздің қазіргі, бүгінгі жағдайымыз қандай? Осыған сүйене отырып, ұйым деңгейінде жоспарлау барысында мыналар жүзеге асырылатындығын атап өтуге болады:
1) басқару жүйесі мен ұйымдық құрылымды қалыптастыру және реттеу;
2) еңбек өнімділігі мен пайда деңгейін арттыру, өндіріс процесі мен жабдықты пайдалану және пайдалану жолдарын қарастыру;
3) сенімді басқару жүйесін қамтамасыз ету арқылы проблемаларды шешуге қол жеткізу.
Басшылықтың алдында тұрған проблемалар мен міндеттер әрқашан өзара байланысты іс-қимылдар кешенін талап етеді. Осы тікелей жоспарлауды ұйымның даму барысын тіркейтін күрделі жиынтық ретінде қарастыра отырып, бірлестіктің бастапқы кезеңдерін атап өтуге болады.Модельдік модельдердің болмауына байланысты циклдік модель және саяси және басқару модельдері шығарылды (Policy Cycle Дж. Андерсон. Бұл процестердің ерекшеліктері бір процесті құру нәтижесінде бақылаушы белгілі бір кезеңдерден өтеді. Сол кезеңдер: Agenda setting (күндерді құру кезеңі); Policy formulation (альтерация);Policy adoption (шешім қабылдау); Policy implementation (шешімнің шынайылығы);Policy evaluation (шешімді бағалау және өзгерту).Мемлекетті неғұрлым тиімді басқару мемлекетті орнықты басқарумен, басқарудың жоғары аппаратурасымен және жұмыс дәрежелерін бөлумен айқындалады. Мемлекетті басқару және тиімді басқару осы екі модельдің нәтижесінде осы кейінге қалдырылған құрылымның дамуына ықпал ететін мемлекеттің ішкі жүйесі құрылады.В. И. Симон, Д. Смитбург, В. Томпсондардың пікірінше, Бизнес құрылымы ұйым мен атқарушы органдардан өзгеше. Осы тұрғыдан алғанда, мемлекеттік әкімшілік "кеңестік", ал жеке басқарушы фирмалар"іскерлік мінез-құлық", мемлекеттік әкімшілік саясаттандырылған, ал жеке басқарушы фирмалар жоқ; мемлекеттік әкімшілік формальдылыққа толы, Алжир басқарушы фирмалары жоқ.Ұтымды модельдің дамуына байланысты г. Саймон инкрементализм болды. Жалпы алғанда, бұл модель сынға ие болды, ұтымды іріктеу нұсқасы құрылымға байланысты, шешімдер және ұтымды модельдер де болжау мүмкін емес қасиеттерге ие.
Билік белгілі бір бюрократиялық қызметті орындау үшін сайланған қоғамнан жалақы алатын адамға айналады. Ол осы функцияны орындауға лайықты адам ретінде белгілі бір қызметтік лауазымға сайланады,ал басқарудың тиімділігі балама бағалауға да, анықтау стратегиясы мен тактикалық мақсаттарға да байланысты. Негіз басқарушылық баламаны жеңе алмайды. Сонымен қатар, балама ешқандай кепілдік бермейді, өйткені жалпы жүйелер күн сайын өзгеріп отырады. Өйткені, шешім тиімділік пен басқарудың тиімді критерийі болып табылады, бірақ сыртқы ортадағы өзгерістерді, максималды және құнды позициялауды және әртүрлі түзетулерді ескере отырып.
Мақсаттар мен құралдар көбінесе бірдей өзгереді, әкімшілікке байланысты өзгереді. Бұл тұжырымдама әкімшілік процестердің биліктің атқарушы органдарынан қалай ерекшеленетінін көрсетеді.Билік қатынастарының ерекше мәселесі бақылауға жататын билік құқығына дейін төмендейді: неге бұл субъект билікке құқылы және неге бағынушылар импульстерді қабылдауға және орындауға міндетті одан барлық дәрежедегі қуат. Саяси ой тарихында бұл проблема әрдайым болған және болып қала береді. Ақыр соңында, билік қатынастары белгілі бір тұрақсыздықпен сипатталады, өйткені олар субъективті және субъективті қатынастар ретінде субъективті және ситуациялық болып табылады.
Қорытындылай келе, ғылыми түсінігі бар адамдарда дұрыс басқару мәселелерін түсінудің өзіндік тәсілі бар.Экономикалық көздерді басқарудың тиімді әдістерін тамақ өнімдерінің құны мен басқару механизмі арқылы анықтауға болады. Басқару жүйесінде жұмыс жасайтын және белгілі бір басқарушылық функцияны орындайтын немесе оны жүзеге асыруға үлес қосатын жұмысшылар - бұл жұмысшылар, яғни басқару аппаратының құрамына кіретін басқару процесіне кәсіби түрде қатысатындар.Айтпақшы, соңғы 10 жыл ішінде өсу елде күшті бюрократия жағдайында байқалды .
1.3 Мемлекеттік басқарудың тиімді аппаратын құрудың шетелдік
тәжірибесі
Оңтүстік Кореяның жедел индустрияландырылуы көпшілік назарын өзінеаудартты, Көптеген зерттеушілер бұндай жетістіктерге қол жеткізу мықты бюрократияның аппараттың белсенді қатысуынсыз мүмкін емес деп есептеді.Ел экономикасын оңтайлы саяси басшылық арқасында ғана емес, соныменқатар өзгеріс агенттері рөлінде болған бюрократтардың қатысуы арқылыдамыта алды [47, 12 б.].
Бірақ қазіргі уақытта ел дамуының алдағы уақыттағы мүмкіндіктерітуралы күдік туындады. Олардың кейбіреулері Оңтүстік Корея экономикасышарықтау шегіне жетті деп есептейді. Қарқынды дамудың табиғи салдарыболып басында мән берілмеген бірқатар мәселелер табылды, олар қазіргіуақытта алдағы уақыттағы елдің дамуын тежеп отыр. Ол ең алдымен ұжым менкәсіпорын менеджменті арасындағы қысым, аймақтар, халықтың бай жәнекедей қабаттары арасында кірістерді дұрыс үлестірмеу, өмір құнының артуы,инфракұрылым дамуының артта қалуы, экология және өмір сапасымен
байланысты мәселелер.Ел дечократиясының алға ілгерілеуі барысында бірқатар күрмеуі қиынмәселелерге тап болды - саяси көшбасшылардың берік емес ұстанымы, саяситұрақсыздық, басқаруға азаматтардың қатысуынашар ұйымдастыру, ерекшемүдделері бар топтар ықпалының артуы, мемлекеттік әкімшілікте төменкәсіпқойлық деңгейі және т.б.Сыртқы байланыстар аясында Оңтүстік Корея дамыған және дамушымемлекеттер арасында аралық жағдайға ұшырайтын мемлекеттер ықпалындаболды. Оның жақсы дайындалған әрі арзан жұмыс күшінен болғанартықшылықтары тез жойылды, себебі ол дамыған мемлекеттермен бәсекелесуітиіс.Консерваторлар ойынша, демократияны экономикалық гүлдену үшінқабылдау керек. Бұл ұмтылыс негізсіз емес. Осындай демократия мениндустрия тандыру арасындағы себеп-салдардық байланысты Ұлыбритания менАҚШ-тан байқауға болады, ал Германия, КСРО және Оңтүстік Кореядаиндустрияландыру авторитарлық басқару жағдайында жүзеге асырылдыОбъективті айтар болсақ, соңғы 40 жылда елде өсім күшті бюрократияарқасында байқалды. Бірақ басқа болжамды да келтіруге болады, ол болжамға
сәйкес Оңтүстік Кореяның экономикалық дамуы толы демократияжағдайындаәлеқайда негізді болды. Демократия индустрияландыру үшін қажетті шартболуы мүмкін, бірақ ол постиндустриалды кезеңдегі адамдардың саяси жәнеәлеуметтік әл-ауқаттылығы үшін де дәл сондай. Демократия-барлықмәслелердің шешімі емес, бірақ ол инновациялық рухты жандандырып, әріқарай дамыту үшін жағдай жасайды.Жаңажағдайларда дамуды қамтамасыз ету үшін мемлекетпенбақыланатып экономиканы қайта құру керек. Жаңа индустриалдымемлекеттерде Оңтүстік Кореяны қосқанда басқарылатын экономиканыңбастапқы үлгісі қайта құрылды, ал реттеудегі мемлекет қатысы және оныменсубсидияланатын кәсіпорындар саны төмендетілді.Оңтүстік Кореяда әрі қарай дамудың перспективалары кең ауқымдаталқылануда (ресми емес, формада), әсіресе басқару мен мемлекет рөлінеқатысты, Мемлекеттік әкімшілікке келер болсақ, көптеген корей ғалымдарыескі бюрокра иялық үлгі жаңа мәселелерді шеше алмайтындығымен,демократия мен жаһандану кезеңінің талаптарына жауап бермейтіндігіменкеліседі. Сондықтан ұсынылған реформалардың нұсқалары нарықтық бағытқабет алу үрдісін көрсетеді, мемлекеттік реттеуді, жекешелендіруді қыскартады,үкімет функцияларын тарылтады, басқаруда қоғамның қатысуын күшейтедіжәне т.б.Осыған байланысты осындай мәселе туындайды: оңтүстік кореялықүкімет сырттан келген идеяларды меңгеруге жеткілікті әзір ме жәнереформаторлық көңіл-күйді ынталандыру үшін, трансформация үдерісіндегіелдегі жаңа идеялардың генерациясы үшін алдын ала жағдайлар қандай болуытиіс.Негізінен ең алдымен жерді өңдеп (яғни мемлекеттік әкімшіліктіңинфрақұрылымын жетілдіру), сонан соң дән сепкен абзал (новаторлықидеялар). Осыған байланысты екі мәселені қарастырған жөн: біріншіден,постиндустриалды кезеңдегі Оңтүстік Кореяда тиімді мемлекеттік басқаруинфрақұрылымы қандай құрылымдардан тұрады; екіншіденд ол неге маңыздымәнге ие.
Оңтүстік Корея алдында екі аспектіні қамтитын күрделі міндет тұр:біріншіден, демократияны нығайту қажет; екіншіден, мемлекеттікбюрократияны өзгерту керек. Тиімді мемлекеттік әкімшілік инфрақұрылым текдемократиялық элементтерді ғана қамтымауы тиіс, сонымен қатар тиімді
басқарудың мүмкіндігін де анықтауы тиіс. Демократиялық елдердіңкөпшілігінде ол мемлекеттік шенеуніктердің жоғары кәсібилігін, саясибейтараптықты (әкімшілік автономия) және әкімшіліктің репрезентативтікқұрамын қамтамасыз етеді. Одан өзге тағы да үш элемент қажетинновациялық климат, әкімшілік қызметтің айқындығы және мәдениеттердіңөзара әрекеттесуі.Кәсібилік арнайы білімдер, ақпаратты өңдеу қабілетімен, инновациялылықпен және тиімділікпен анықталады. Кәсіби білімдер ретіндедайындық деңгейі мен мемлекеттік басқарушының біліктілігі түсініледі.Ақпаратты өңдеу саласындағы құзыретті бағдарламаларды тиімді басқару жәнеалынған мәліметтерді тарату үшін деректердің жиналуы мен сарапталуышенеуніктің даярлығы мен қабілеттігіне байланысты. Мемлекеттік әкімшіліксаласында инновациялық басқару мүмкіндіктерін кеңейту үшін жаңа саясат пентехнологияны қабылдауға қабілеттілікті икемдеу керек. Және де осылайшатиімді бағдарламаларды іске асыруға жұмсалған ресурстар мен алынғаннәтижелер араҫындағы байланыс көрінеді.
Әкімшілік кәсібилік тиімді басқарудың алғышарты болып табылады. Оләсіресе ерікті нарықтық жүйе соңына дейін қалыптаспаған дамушы және жаңаиндустриалды елдер үшін маңызды. Олардың халықтары (дамығанмемлекеттерге қарағанда) мемлекеттік міндеттерді шешуде маңызды рөлатқармайтын жеке секторға зор үміт артпайды. Осыдан біршама қателіктер де
пайда болады.Кореяда ірі корпрорациялар мен шағын кәсіпорындаарасындағы жосықсыз бәсеке, бәсекелестіктің жалпы деструктивті сипаты,монополизмді қосқанда көптеген созылмалы мәселелер көп. Жаңа мәселелер детуындайды, әсіресе әлсіз банк жүйесі және заңсыз иммигранттардың келуі.
Бюрократия осы мәселелерді тиімді шешу үшін кәсіпқойларға мұқтаж.Әлемдік шаруашылық хал-ахуал әрдайым күрделенеді. Шығындар менқорытындылар алуантүрлілігіне әрекет ету қиындауда. Ресурстар бүкіл әлембойынша үлестіріледі. Нарықтар кіші аймақтарға жіберіледі. Білімдер көлемінеғұрлым қысқа мерзімдерде еселенуде. Технологияларды мамандандыруартуда және ұйымдар оларды жиі игеріп, жаңаларды енгізілуі тиіс. Жаһандық
бәсекелестік, тұтынушылар сұранысындағы ілгерілеуіжәне қоршаған ортадағыүдерістер барлық инстигуттардың өзгеруін талап етеді. Бұндай қиын жағдайдажұмыс және ауысымдарды туындататын факторларға уақтылы әрекет етуүшін копаспектілі, икемді және шығармашыл шешімдерді жедел қабылдауғақабілетті құру қажет.
Шағын үкіметтер құру туралы ұсыныстар эмоциялардан туындайдыжәне белгілі бір саяси мақсаттарды көздейді. Сонымен қоса зияткерлер бұндайұсыныстарды іске асыру ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz