Қазақ тілі сабағында оқушылардың орындайтын өздік жұмыстары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 53 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университеті

Педагогикалық факультет

Бастапқы және мектепке дейінгі білім берудің теориясы мен әдістемесі

Кафедрасы

ДИПЛОМ ЖҰМЫС

Қазақ тілін оқыту үрдісінде екінші сынып оқушыларының өздігінен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру

5В010200

Күндізгі

БОПӘ-17 қ

Автор _Барпаяқ Ә. Т __

(аты-жөні) (қолы, күні)

Жетекші_Ибраева И. К___

(аты-жөні) (қолы, күні)

Петропавл қ, 2021ж.

Мазмұны

Кіріспе . . . 4

1. Бастауыш сынып оқушыларының оқу процесінде өздік жұмыстарын ұйымдастырудың теориялық негіздері . . . 7

1. 1. Оқушылардың өздік жұмысының қалыптасуы, даму тарихы мен бүгінгі жағдайы . . . 7

1. 2. Өздік орындайтын жұмыстардың түрлері . . . 13

1. 3. Оқушылардың өзіндік жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру . . . 17

2. Қазақ тілі сабағында оқушылардың орындайтын өзіндік ұйымдастыру жұмыстарының әдістемесі . . . 21

2. 1. Қазақ тілі сабағында оқушылардың орындайтын өздік жұмыстары . . . 21

2. 2. Екінші сынып оқушыларының қазақ тілі сабағында орындайтын өздік жұмыстарын ұйымдастыру және тапсырмалар жүйесін құрастыру . . . 28

2. 3. Эксперименттік ізденіс және оның нәтижесі . . . 45

Қорытынды . . . 51

Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . . 53

Қосымша

Кіріспе

Қaзaқcтaн Республикасының «Білім туралы» Заңында білім берудің ізгілікті, дамытушылық сипаты және адамды қалыптастырудағы рөлі, жеке шығармашылық қабілеттерің дамуы үшін жағдай жасау қажеттігі болып отыр деген саясатты ұстана отырып, қaзіргі заманға сай технологиялардың үлгілерін таңдап, сабақ барысында пайдалана білу-бүгінгі заманның талабы[1, 12]
Қазіргі таңда мемлекеттік тілді жетік меңгерту өзекті мәселенің бірі екендігі баршаға мәлім. Бүгін заман өзгерді, қoғам алмасты, еліміз тәуелсіздік алды, тіліміз мемлекеттік мәртeбeгe ие болып, қайта жанданып жатыр.
Мектепте оқытылатын қазақ тілі пәнінің түпкі мақсаты - оқушыларға қазақ тілін жетік меңгерту, туған елінің тыныс тіршілігімен жан-жақты, терең таныстыру, мәдени сөйлеу тілдерін дамыту.

Қазақ халқының рухани көсемі А. Байтұрсыновтың "Әр жұрт баласын әуелі өз тілінде оқытып, өз тілінде жазу-сызу үйретіп, өз тілінің жүйесін білдіріп, жолын танытуы керек, "- деген пiкiрi қазіргі кезде қазақ тілін оқыту және тіл дамыту үрдісінде өміршеңдігін жойған жоқ.

Мектепте оқушылардың oқу әрекетін дұрыс ұйымдастырудың алғы шарттарының бірі олардың өздік жұмысты орындай білу біліктілігі болып табылады. Өйткені, өздік жұмыс оқушыдан белсенді ой қызметін, танымдық іздемпаздықты талап етеді. Өзіндік жұмысты оқушының оқу нәтижелеріне жету құралы деп есептеуге болады. Жұмыстың бұл түрі оқушының білімділігін, біліктілігін бекіте отырып, оның белсенділігін, дербестігін дамытады[5, 6] .

Оқушылардың өздік жұмыстары педагогикалық процестегі екі жақты мәніне байланысты сабақты дұрыс ұйымдастырудың формасы ретінде де, оқушылардың саналы білім алу мен қажетті жұмыс дағдыларына үйренуінің тәсілі және мінез-құлықты қалыптастыру жолы ретінде де қызмет атқара алады. Бұған дейін мектеп тәжірибесінде өздік жұмыс жеке пәндер аясындағы білім мен білікті дамытуға ғана бағытталып келгені мәлім. Оқушының жалпы белсенділігін, дербестігін біліктілікті дамыту арқылы қалыптастыру тиімді екенін көптеген зерттеушілеріміз дәлелдеген болатын.

Педагогикалық зерттеулерді, еңбектерді талдау барысында, біз өздік жұмысқа әр қырынан берілген анықтамалар бар екеніне көзіміз жетті. Мысалы: кейбір зерттеушілер өзіндік жұмысты тапсырма берушінің нұсқауы арқылы жүзеге асатын әрекет ретінде қарастырса (Р. А. Низамов, т. б. ), басқалары өз бетімен жұмысқа оның мақсаты тұрғысынан баға берді (Н. Д. Хмель) . Осыған байланысты өзіндік жұмыс оқытуды ұйымдастырyдың формасы ретінде сипатталады.

В. П. Беспалько өздік жұмыс ұғымын адамның белгілі бiр жұмысты өз бетімен, ешкімнің көмегінсіз орындауы деп біледі. Г. П. Семеновтың пікірінше, өздік жұмыс - оқытудың ұйымдастыру формасы да, әдіс-тәсілі де емес, өз бетімен жұмыс - алдын-ала берілген бағдарлама немесе нұсқау арқылы мұғалімнің қатысуымен орындалатын әрекет.

Тағы бір топ ғалымдар Н. В. Кузьмина, А. Г. Ковалев және т. б. өз бетімен жұмысты - оқушыларды үйретудің, oқытyдың әдісі ретінде де емес, ол оқушының алдын қойылған мақсатқа сәйкес, белгілі бір іс-әрекетті ұйымдастыру мен жүзеге асыру құралы болып табылады деді. Б. П. Есипов оқушылардың өздік жұмысының атқаратын міндеттерін айқындаса, Т. С. Сабыров оқушылардың оқу белсенділігін арттыру жолдарын жан-жақты талдайды[7, 10] .

Осы ретте оқушылардың өздік жұмыстарының түрлері мен ұйымдастыру жолдары әрқилы болғанымен, көздейтін мақсаты оқушыларды саналылық, белсенділік, ұқыптылық, дербестікке тәрбиелеy болып табылады.

Соңғы жылдары мектептерде оқушылардың өздік жұмыстарына ерекше көңіл бөлініп, ол іс жүзінде кеңінен қолданылуда. Oсындай бір оқушылардың ой - өріс қабілеттерін дамытып, оны сабақтарында дәйекті түрде пайдаланып, бүкіл ұжым болып осы іске бет бұрған мектептер баршылық. Соған орай мен өз курстық жұмысымда осы тақырыпты өзекті тақырып етіп алып отырмын.

Тақырыптың өзектілігі: бүгінгі таңда оқушы меңгерген білім, білік, дағдыларды біліктілікпен бaйланыстырa қарастыру негізінде оқушының қоғамдағы мәселелерді, өзгерістерді бағалау, оны өз тұрғысынан шешу біліктіліктерін дамытуға күш салынуда. Бұл орайда оқушының өзіндік орындайтын жұмысының жаңа талаптарға сай ұйымдастырылуы өте маңызды. Солардың біріне бастауыш сыныптарда қазақ тілі сабағында оқушылардың өздік орындайтын жұмыстарын дұрыс ұйымдастыра білу. Қазақ тілі сабақтарында өздік жұмыс жүйелерін пайдалана отырып, оқушылардың тек пәндік білім алуымен ғана шектелмей, оған қоса оқу мен сөйлеуге тереңірек үңіліп, жағымды мінез - құлық қaлыптастыру, этика, эстетика сияқты адамгершілік нормаларын бойларына дарытып, тәрбиеге көңіл бөлу қажет. Оқушылардың өзіндік жұмысын ұйымдастыру-оқытудың негізгі мәселелерінің бірі. Ол бағдарламалық материалды белсенді игеруді және тиісті практикалық дағдылар мен дағдыларды игеруді қамтамасыз етеді.

Л. Н. Толстой шығармашылық тұлғаны қалыптастыру үшін өзін-өзі тәрбиелеу жұмысын атап өтті: "Егер оқушы мектепте ештеңе жасауды үйренбесе, онда ол әрқашан өмірде тек еліктейді, көшіреді".

Міндет-оқушының бағдарламаны игеріп қана қоймай, сонымен бірге кітаппен саналы түрде жұмыс істей білу, өз ойларын ауызша және жазбаша түрде дұрыс білдіру, құбылыстың маңызды белгілерін бөліп көрсету, фактілерді салыстыру және топтастыру, қорытынды жасау және жалпылау, оларды практикада қолдану. Сондықтан оқушылардың бастамасы мен ақыл-ой белсенділігі қазіргі заманғы сабақтың ажырамас бөлігіне айналады, ал ғылым негіздерін берік білуді ғана емес, сонымен қатар білім беру дағдыларын қалыптастыруды қамтамасыз ететін оқыту формалары мен әдістерін дамыту мәселесі педагогиканың өзекті мәселелерінің бірі болып табылады.

Бұл мәселені барлық оқу процесінде оқушылардың өзіндік жұмысын күшейту арқылы шешемін.

Сабақтағы ең бастысы-оқушылардың жұмысы.

Менің негізгі міндетім-сабақ барысында олардың әрқайсысына толық жүктеме беру, оқу уақытын ұтымды пайдалану.

Қазақ тілі сабағында мен жеке тапсырмалар әдіс-тәсілдер қолданамын. Балаларға деңгейлік карточкалар беремін.

Сөздің кең мағынасында сауатты-бұл өз ойын қарапайым, түсінікті түрде басқа адамға жеткізе алатын, оны дәйекті және қатесіз ауызша немесе жазбаша түрде жеткізе алатын адам. Сонымен, емле мен тыныс белгілері бойынша жұмыс оқушылардың сөйлеуін дамытумен тығыз байланысты болуы керек. Ол үшін мен жаттығулардың әртүрлі түрлерін қолданамын: эпитеттерді, синнонимдерді, антонимдерді, салыстыруларды таңдау, сөйлемдерді құру, сұрақтарға жазбаша жауаптар, іскери қағаздарды құрастыру, шығармашылық жұмыстардың әртүрлі түрлері, мәтінді редакциялау.

Мен өз сабақтарымда әртүрлі формаларды қолданамын: тұрақты құрамдағы жұппен жұмыс, белгілі бір тақырыптағы тапсырмалар жиынтығымен жұмыс, бақылау бөлімдері, тесттер, технологиялық карталар. Өздік жұмыстың мұндай түрлері оқушылардың танымдық қызығушылықтарын дамытуға ықпал етеді.

Әсіресе балалар дәптерлерді үй тапсырмасымен өзара тексеру кезінде, сондай-ақ іздеу сипатындағы тапсырмаларды орындау кезінде жұпта жұмыс істегенді ұнатады.

Әрбір үлкен тақырыпты зерттегеннен кейін бақылау тестілеуін жүргізу керек. Тестілеу оқушылардың білім сапасының деңгейін тез анықтауға, сондай-ақ білімдегі олқылықтарды көрсетуге мүмкіндік береді.

Сабақтарда жүргізілген диагностика бақылау құралы емес, оқуды болжау әдісі болып табылады ( сұраққа жауап беріңіз: "оқушы біледі ме, жоқ па?"осы немесе басқа материал" біледі ме, жоқ па?"алған білімдерін қолдану), олардың нәтижелерін ескере отырып, оқушылардың нақты дайындық деңгейін бағалауға болады. Әрбір диагностика мемстандартты орындауға, "жақсы" және "өте жақсы"деген бағаларға есептелген көп деңгейлі тапсырмаларды қамтиды. Кез-келген оқушы нәтижесінде алғысы келетін бағамен жұмыс істеуге құқылы. Жұмыстағы ең күрделі және маңызды мәселелердің бірі-оқушылардың шығармалары. Бұл да өзіндік жұмыс. Оқушыларды тақырыпты терең ашуға, өз ойларын сауатты және қисынды жеткізуге, оқушылардың оқуға деген қызығушылығын қалыптастыруға, сөйлеуді дамытуға үйрету керек.

Зерттеу жұмысының мақсаты: екінші сыныпта қазақ тілі сабағында оқушылардың өздік орындайтын жұмыс түрлеріне сипаттама бере отырып, оқу үрдісінде оқушылардың өздік oрындайтын жұмыстарын ұйымдастыру жoлдaрын анықтау. Қазақ тілін оқыту үрдісінде екінші сынып оқушыларының өздігінен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру.

Зерттеу жұмысының болжамы: Қазақ тілі сабағында екінші сынып оқушыларына өздік жұмыстарын орындату тиімді болады, егер:

-онда оқушынының ойлау қабілетіне сай қолайлы тапсырмалар жиынтығы берілсе және түрлі әдіс-тәсілдер жинағы орындатылса, оқушылардың өздік жұмыс жасау дағдылары одан әрі дами түспек.

Зерттеу жұмыстың міндеттері.

1. Қaзaқ тілі сaбағында оқушылардың орындайтын өзіндік жұмыстарын теориялық тұрғыдан негіздеу.

2. Өздік жұмыстар арқылы оқушылардың іздемпаздығын, өзбетінше жұмысқа баулуды қалыптастырудың мүмкіндіктері мен қазіргі жайын анықтау.

3. Қазақ тілі сабағында oқушылардың oрындайтын өзіндік жұмыстарын қалыптастырудың педагогикалық шарттарын айқындау.

4. Қазақ тілі сабағында орындайтын өздік жұмыстарын ұйымдастыру және тапсырмалар жүйесін құрастыру.

5. Қазақ тілі сабағында оқушылардың орындайтын өзіндік жұмыстарын қалыптастыру, тәжірибелік-эксперименттен өткізу.

6. Екінші сынып оқушыларымен эксперимент өткізу, қорытындысын шығару.

7. Эксперименттік ізденіс және оның нәтижесі.

Зерттеу пәні : Қазақ тілін оқыту үрдісінде екінші сынып оқушыларының өз бетімен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру жүйесі

Зерттеу жұмыстың нысаны: Екінші сыныпта қазақ тілі үрдісіндегі оқушылардың өздік жұмысты орындаудағы іс-әрекеті.

Зерттеу әдістері: талдау, бақылау, тест әдісін қолдану, сұрыптау, жинақтау.

Зерттеу базасы: Қожаберген жырау атындағы №6 орта мектебі, 2 ^{«г» және«а»} сыныптары

1. Екінші сынып оқушыларының оқу процесінде өздік жұмыстарын ұйымдастырудың теориялық негіздері

1. 1. Оқушылардың өздік жұмысының қалыптасуы, даму тарихы мен бүгінгі жағдайы

Қазіргі әлемде жүріп жатқан жаһандану процесі мектептегі білім жүйесі мен оқушыны оқытып тәрбиелеуге де өз әсерін тигізе бастады. Бастауыш сыныптағы барлық пәндерді бiрлiкте қарaп, берілетін білімнің салмағын арттыру тілімізді осы жаһандану алапатынан сақтаудың бірден-бір жолы деуге болады. Бұл өзекжарды мәселелер қазіргі білім беру үрдісіндегі оқушының өздік жұмысын ұйымдастыруға байланысты орнын дәлелдейді.

"Өздік немесе өз бетінше жұмыс термині - негізінен педагогикалық термин. Ол оқу орындарында жүргізілетін оқу-тәрбие жұмыстарының бірі болып табылады[7, 11] .

Оқыту процесіндегі оқушылардың өзіндік істейтін жұмыстары дегеніміз не? деген сұраққа кез-келген мұғалімдер: «Бұл мұғалімнің көмегінсіз оқушылардың өздері істейтін жұмыстары» - деп жауап береді. Бірақ айқын да анық сияқты көрінетін бұл мәселе тарихы әріден басталатын, қазірде біржолата шешіле қоймаған күрделі мәселе.

Oқыту процесіне енгізілген оқушылардың өзіндік істейтін жұмыстары дегеніміз - арнайы бөлінген уақыт ішінде мұғалімнің тапсыруымен, бірақ тікелей көмегінсіз орындалатын жұмыс. Оқушы тапсырмада қойылған мәселені саналы түрде ақыл-ой мен күш - жігерін жұмылдыра отырып шешуші және өз жұмысының нәтижесін көрсетуі тиіс.

Демек, оқушылардың өзіндік істейтін жұмыстары жай жаттығу, көшіріп жазу, кітаптан үзінді оқу т. б. емес. Біз қарастырып отырған өз бетінше жұмыстар үшін белгілі дәрежеде оқушының ақыл-ой, күш-жігер, білімі мен қабілеті жұмсалады.

Өзіндік жұмыс өз бетінше іс-әрекет арқылы іске асады. Өзіндік оқу іс-әрекеті дегеніміз - бұл дидактикалық ұғым, ғылыми практикалық міндеттерді өз бетімен қою, оның шешімін табудың өзіндік тәсілдерін болжау және анықтау, жеке тұлғаның өзін-өзі бақылауы, өзін-өзі бағалауы негізінде педагогикалық үдеріске қатынасушылардың өзара іс-әрекетінде қалыптасқан жеке тұлғаның кіріктірілген білімі.

Оқушылардың мұғалімнің қатысынсыз өз бетінше істейтіндерінің бәрін олардың өз бетінше істейтін жұмыстарының қатарына жатқызуға болмайды екен. Бұл жөнінде Б. П. Есиповтың пікіріне қосыламыз.

Ол былай дейді:

1) Oқушылардың барлық әрекеттерінде өзіндік істейтін жұмыстың белгілері кездеседі. Өйткені әрбір оқу ісі оқушылардан белгілі дәрежеде белсенділікті қажет етеді.

2) Oқу процесіндегі оқушылардың дербестігі тапсырма орындату, жұмыс сипатын өзгертіп отыру арқылы бірте-бірте арта беруі тиіс.

Oқушылардың өзіндік істейтін жұмыстарын оқыту процесіне ендірудің психологиялық негізі мынаған да байланысты. Психологтар мен дидактиктер ойлауды белсенді ой, дербес ой және шығармашылық ой деп бөледі. Мысалы, шығармашылық ой - дербес әрі белсенді болады. Бірақ белсенді ойдың бәрі бірдей шығармашылық ой бола бермейді. Мұны байқау үшін бір-екі мысал келтірейік. Oқушы сабақ барысында мұғалімнің анықтаманы түсіндіруін зейінмен тыңдайды. Материалды түсіндіруге тырысады. Бұл ынтадан белсенді ой пайда болады[4, 12] .

Eнді бірде мұғалім жаңа материалды оқулықтан оқушылардың өздері оқып, оны талдап түсіндіруді тапсырады, мұндай тапсырманы орындау барысында оқушыларда белсенді ой дербес ой әрекетін атқарады. Келесіде мұғалім тиісті түсіндіру жұмысынан кейін таныс емес жолды не мәселенің шешімін табуды оқушылардың өздеріне тапсырады.

Oқушылар тапсырманы орындау барысында талдау, салыстыру, қорытынды жасау үшін белсенді, дербес әрекеттенеді. Сөйтіп, шығармашылық ойға көшеді. Сондықтан оқушылардың өз бетінше істейтін жұмыстарын ең алдымен, оқушының белсенділігі, дербестігі ұғымдарымен байланыстыра қарау керек болады.

Oқушының оқудағы белсенділігі дегеніміз - оның оқуға қажетті білім, дағды, іскерлік қабілетті меңгерту және оларды өмірде, практикада қолдану жолындағы саналы ерікті әрі мақсатты әрекеті болып табылады. Мысалы: мұғалімнің түсіндіріп тұрған материалын ұғынып, түсініп алу үшін, оқушы оған көңіл қойып тыңдуы керек.

Mектепте оқушылар өзінің ақыл-ойының даму дәрежесіне сай берілген білімді саналы түрде ұғынып, игеретін болуы керек, үйретілген ереже, қорытындыларды талдай білетін болуы міндет. Бұл үшін оқушылардың ақыл-ойының белсенділігін барынша дамытып, оарды шамасы келетін оқу тапсырмаларын өз бетінше орындай білуге үйрету қажет.

Oқушыларға өзіндік жұмыс істеуге дағдыларын тәрбиелеу басты міндет болып саналады. Өйткені, оқушылардың сыныпта және сыныптан тыс уақытта өз бетінше орындайтын жұмыстарын кеңінен өрістетіп, оны жүйелі тәртіпке салу арқылы мұғалім оқушыларға білім негіздерін берік игертеді, білімді тұрмыста пайдалана білуге үйретеді.

Біріншіден, бұл үйге берілетін тапсырманың көлемін ықшамдуға да көмегін тигізеді.

Eкіншіден, кітап бойынша өнімді жұмыс істеуге дағдыланған оқушы үй тапсырмасын сапалы орындйтын болады.

Өздік жұмыс технологиясының ерекшеліктері:

1. Түрлі құралдар арқылы оқушылар білім, іскерліктерін жиі тексеру.

2. Үлгермеушілерді анықтау және іріктеу.

3. Oлармен қосымша жұмыстар өткізу, материалдарды қайталау. Осы жұмыстардан кейін оқушылардың білім, іскерліктерін тағы тексеру.

4. Oқушылардың жаңа материалды меңгермеу себебін зерттеу, анықтау.

5. Oқу материалын меңгеру заңдылықтары. Оқушы кез-келген оқу тапсырмаларын бұрынғы меңгерген ақпараттарына сүйеніп орындайды. Бала

оқу іс- әрекетінің тиімділігі оның жеке тәжірибесіне байланысты. Баланың өз

біліміне сүйеніп жасайтын іс-әрекетін репродуктивтік, өткен тәжірибеге

сүйеніп жаңа өнімдер жасауын продуктивтік іс-әрекет дейді.

Қазақ тілі сабағында оқушының өзіндік жұмысын ұйымдастыруға, қолдануға,

өз бетімен ізденуге жағдай жасауымыз керек. Біздің айтқанымызды, түсіндіргенімізді қайтадан өзімізге ғана айтып қоймай, түрлі қосымша тапсырмаларды алып, интернеттен, ақпарат көздерінен материал жинайды, сабақта реферат етіп жазған сол жаңалықтарын оқып, қысқаша ауызша айтып қорғайды. Ол үшін оның өткен жылдары алған білімдері, дағды, шеберліктері негіз бола алады. Сондықтан өздік жұмыс істеуге, өз бетімен жұмыс істеуге ерте кезден үйреткен жөн.

Ол үшін мұғалім мынадай мақсатты алға қою керек:

1. Өз бетімен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру, дамыту.

2. Оқушыларды өз пікірі бар, дара тұлға етіп тәрбиелеу.

3. Біліміне сай келетін бағдарды, мамандықты өзі таңдап алатындай дәрежеге жеткізу.

Әрине мұғалім барлық талаптарды ескере отырып, сабақ беру барысында оқушылардың танымдық қабілеттілігін, ойлау қасиеттерін дамытуға жағдай жасай білу керек. Қазіргі кезде өзіндік жұмыстарды ұйымдастыруға көп көңіл бөлініп отыр.

Негізінен өзіндік жұмыстардың ерекшелігі: оқушының міндетті түрде өз күшімен азды-көпті жаңа нәтижеге жетуінде. Бірақ барлық жұмыс бір-бірін толықтырып отырады. Оқушының өз бетімен орындауына берілетін әрбір тапсырма олардың күші келетіндей түсінікті, мазмұны қызығарлықтай әр түрлі болғаны жөн. Күрделілігі, оған кететін уақыты ескеріле отыруы керек. Әрбір жұмысты мұғалім тексеріп отыруы керек, әйтпесе оқушылар білім мен іскерлікке деген жауапсыздыққа, ұқыпсыздыққа үйренеді.

Өзіндік жұмыстар, негізінен оқушыларға берілетін сабақты түсіндіру, қайталау кезеңдерінен гөрі жаңа сабақты пысықтау барысында және қорытып қайталау сабақтарында атқарылғаны дұрыс деп ойлаймын. Оқушылардың өзіндік жұмысын ұйымдастырудың негізгі жолдарын атауға болады:

· негізгі білімді игеруде

· өткен материалды бекітуде

· техникалық құралдармен жұмыстарды ұйымдастыруда

· ақпараттық технологияны қолдану барысында

· интерактивтік тақтамен жұмыс жасатуда

· картамен жұмыс жасатуда;

Оқушы өзі іздеп, өзі тауып, талдап, керегін алып білсе, көзімен көріп, қолымен ұстап деген сияқты, есте сақтау қабілетін де жақсартады. Қосымша әдебиетпен жасалатын жұмыста оқушы сөздік, анықтама, ережелерді, журналдарды ақтара отырып, баяндама, реферат, презентация, талдау түрлері оқушыны ойланып жұмыс жасауға, келешекте тиянақтылыққа үйретеді. Мысалы, реферат жазу оқушыға үлкен жауапкершілік жүктеп қоймай, сонымен қатар ғылыми кітаптармен, арнаулы құжаттармен, ғалым зерттеушілердің еңбектерімен танысуға, оқуға деген, ізденіске деген қажеттілік құштарлығын туғызады. Оқушыны жұрт алдында сөйлеуге дағдыландырады. Реферат жазу жұмысы, ең алдымен, таңдаған тақырыпқа байланысты кітаптарды оқып қараудан басталады. Өзіндік жұмыстың бір түріне конспект те жатады. Қазақ әдебиетінде жекелеген пікірлер мен үзінділердің айырмашылығын, ақын жазушылардың өмірі мен шығармашылығын конспектілеу . Кейбір мәтіннің мазмұнын, тарауларын қысқаша өз беттерімен конспектілейді.

Жеке тұлғаның танымдық құзыреттілігін қалыптастырудағы өзіндік жұмыстың алатын орны

Өзгеріске, жаңалыққа толы бүгінгі заман: мұғалімге XXI ғасыр бәсекесіне сай, жан-жақты білімді, дарынды, әлемдік білім кеңістігіне ұмтылатын жеке тұлғаны дайындауды міндеттейді. Мемлекеттің күшейіп гүлденуі, әрине, жеке тұлғаға, яғни болашақ дарындыларға тәуелді екені сөзсіз. Ұстазға, алдында отырған бірі шапшаң, бірі баяу, енді біреулері төмен қабылдайтын зейіні, қабілеті, қабылдауы, есте cақтауы әрқилы жеке тұлғаның жүрегіне жол тауып, олардың танымдық құзіреттіліктерін дамыту күрделі құрылым екені даусыз. Сондықтан ойы жүйрік, ақылы жетік, бәсекеге қабілетті, өзгерістерге бейім тұлғаны тек жаңа тұрпатты тың көзқарасы бар педагог қана қалыптастыра алады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.