Сығылған ауаның қүштік тұтынушылары

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Коммерциялық емес акционерлік қоғамы

Ғұмарбек Дәукеев атындағы

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

Өнеркәсіптік жылутехнологиялары кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Степногорск қаласының өнеркәсіптік кәсіпорынын ауамен жабдықтау

5В071700 - Жылуэнергетикасы мамандығы бойынша

Орындаған: Абзарова Флора Балиевна Тэ(ПТЭ) к-17-2 тобы

(студенттің аты - жөні) (тобы )

Ғылыми жетекші : ИМжКК кафедрасының доценті Абильдинова С. К.

(аты-жөні, ғылыми дәрежесі, атағы)

«»2021 ж.

(қолы)

Техникалы кеңесші: _

(аты-жөні, ғылыми дәрежесі, атағы)

«»2021 ж.

(қолы)

Пікір жазушы: _

(аты-жөні, ғылыми дәрежесі, атағы)

«»2021 ж.

(қолы)

Мөлшер бақылаушы: _

(аты-жөні, ғылыми дәрежесі, атағы)

«»2021 ж.

(қолы)

Кеңесшілер:

Экономикалық бөлім бойынша:

Абильдина А. Ш., ИМжКК кафедрасының аға оқытушысы

(аты-жөні, ғылыми дәрежесі, атағы, )

«»2021 ж.

(қолы)

Өміртіршілігі қауіпсіздігі бойынша:

Абдрешов Ш. А., ИЭжЕҚ кафедрасының аға оқытушысы

(аты-жөні, ғылыми дәрежесі, атағы)

«»2021 ж.

(қолы)

Алматы, 2021 ж.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Коммерциялық емес акционерлік қоғамы

Ғұмарбек Дәукеев атындағы

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

Жылуэнергетика және жылутехника институты

5В071700-Жылуэнергетикасы мамандығы

Өнеркәсіптік жылутехнологиялары кафедрасы

жұмысты орындауға берілген

ТАПСЫРМА

Студент Абзарова Флора Балиевна

(аты - жөні)

Жұмыс тақырыбы ректордың « ___ » № бұйрығы бойынша бекітілген.

Аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі: «15» мамыр 2021 ж.

Жұмысқа бастапқы деректер (талап етілетін жұмыс нәтижелерінің

параметрлері және нысанның бастапқы деректері)

Дипломдық жобаның мақсаты өнеркәсіптік кәсіпорынды сығылған ауамен жабдықтау жүйесін құрастыру болып табылады. Степногорск қаласындағы өнеркәсіптік кәсіпорынды сығылған аумен жабдықтау үшін: сығымдағыш станцияның сығымдағыш типі мен саны, сығымдағыштың көмекші жабыдқтары есептелініп, таңдалды.

Диплом жұмысындағы әзірленуі тиіс сұрақтар тізімі немесе диплом жұмысының қысқаша мазмұны:

1. Кіріспе бөлім

2. Сығымдағыш станицяның сығымдағыш типін және түрін таңдау

3. Сығымдағыш станцияның cумен жабдықтау жүйесі

Сызба материалдарының (міндетті түрде дайындалатын сызуларды көрсету тізімі:

1. Ортадан тепкіш сығымдағыштары бар сығымдағыштық станцияның қимасы

2. Сығымдағыш станцияны орналастыру жоспары

3. Сығымдағыш станцияның көмекші жабдықтарымен орналастыру жоспары

Негізгі ұсынылатын әдебиеттер:

1. Абильдинова С. К., Алярова М. Б. «Системы производства и распределения энергоносителей промышленных предприятий», Учебное пособие для бакалавров специальности 5В071700 - Теплоэнергетика. - Алматы: АУЭС, 2016. - 36 с.

2. Портнов В. В. Воздухоснабжение промышленного предприятия: Учебное поcобие/ Воронеж: ГОУ ВПО «Воронежский государственный технический университет», 2007. - 160с.

3. Лаптев, А. Г. Устройство и расчет промышленных градирен / А. Г. Лаптев, И. А. Ведьгаева. - Казань: КГЭУ, 2004. - 179 с.

Жұмыс бойынша бөлімшелерге қатысты белгіленген кеңесшілер

диплом жұмысын дайындау

К Е С Т Е С І

Тапсырманың берілген уақыты «05» қаңтар 2021 ж.

Кафедра меңгерушісі Умбетов Е. С. (қолы) (аты-жөні, ғылыми дәрежесі, атағы)

Жұмыс жетекшісі _ Абильдинова С. К. (қолы) (аты-жөні, ғылыми дәрежесі, атағы)

Орындалатын тапсырманы

қабылдаған студент Абзарова Ф. Б. (қолы) (аты -жөні)

Аңдатпа

Диплом жобасы Степногорск қаласындағы машина жасау саласындағы кәсіпорынды сығылған ауамен жабдықтау жүйесіне арналған.

Негізгі бөлімде кәсіпорынның сығылған ауаға қажеттілігі есептелініп, ауа сығымдағыш станциясының: сығымдағыш түрі және сығымдағыштың көмекші жабдықтары таңдалған. Арнайы сұрақта сығымдағыш станцияның айналмалы сумен жабдықтау жүйесі қарастырылған.

Дипломдық жобаның «Тіршілік қауіпсіздігі» бөлімінде кәсіпорынды ауамен жабдықтау кезіндегі техникалық қауіпсіздік шаралары қарастырылған және сығымдағыш станцияның электржетегін жермен түйістірлуі есептелінген.

Дипломдық жобаның «Экономикалық» бөлімінде шығарылатын өнімнің өзіндік құны, жобаның экономикалық тиімділігі есептелінген.

Аннотация

Дипломный проект посвящен системе снабжения сжатым воздухом предприятия машиностроительной отрасли г. Степногорска.

В основной части рассчитана потребность предприятия в сжатом воздухе, выбраны: типы компрессоров и вспомогательные оборудование для компрессорной станции. В специальном вопросе предусмотрена система оборотного водоснабжения компрессорной станции.

В разделе «Безопасность жизнедеятельности» дипломного проекта предусмотрены меры технической безопасности при воздушном снабжении предприятия и рассчитана стыковка электропривода компрессорной станции с землей.

В экономической части дипломной работы рассчитаны себестоимость выпускаемой продукции, экономическая эффективность проекта.

Annotation

The diploma project is dedicated to the compressed air supply system of the machine-building enterprise in Stepnogorsk.

In the main section, the compressed air demand of the enterprise is calculated and the air compressor station is selected: the type of compressor and auxiliary equipment of the compressor. A special issue concerns the circulating water supply system of the compression station.

In the section "Life safety" of the diploma project, technical safety measures for air supply of the enterprise are considered and the connection of the electric drive of the compression station with the ground is calculated.

In the "Economic" section of the diploma project, the cost of production and economic efficiency of the project are calculated.

МАЗМҰНЫ

Кіріспе. . .

I бөлім. Машина жасау саласы кәсіпорынын сығылған ауамен қамтамасыз ету жүйесін құрастыру

1. 1. Кәсіпорын жайлы ақпарат . . .

1. 2. Кәсіпорында сығылған ауаны қолдану бағыттары

1. 3. Кәсіпорынның сығылған ауаға қажеттілігін анықтау . . .

1. 4. Патенттік шолу.

1. Патент №1 Кешенді сығылғн ауамен жабдықтау жүйесі. .

1. 4. 2. Патент №2 Сығымдағыш станция.

1. 4. 3. Патент №3 Сығымдағыш станция. .

II бөлім. Кәсіпорынның сығымдағыш станциясын жобалау бөлімі

2. 1 Сығымдағыш станциясының жүктемесін анықтау . . .

2. 2. Сығымдағыш станцияға орнататын сығымдағыш санын және типін таңдау . . .

2. 3. Ортадан тепкіш сығымдағыштың жұмыс істеу принципі . . .

2. 4. Ауа сығымдағыш станциясының тәуліктік жүктеме графигі . . .

2. 5. Сығылған ауаның сапасына қойылатын талаптар . . .

2. 6. Атмосфералық ауаның алдын-ала тазарту.

2. 7. Сығымдағыш станцияның көмекші жабдықтары . . .

2. 7. 1. Тазалауға арналған құрал (сүзгікамера) . . .

2. 7. 2. Ауа жинағыш есептеу және таңдау . . .

2. 7. 3. Ылғал және май ажыратқышты есептеу және таңдау . . .

2. 7. 4. Сығылған ауаның салқындатқышын есептеу.

2. 7. 5. Ауа салқындатқыштың конструкциясы

2. 7. 6. Толтыру рампалары . . .

2. 7. 7. Ауаны құрғатуға арналған қондырғы . . .

2. 8. Арнайы сұрақ. СС-ның градирнясының жылулық есептеу . . .

III бөлім. Экономикалық бөлім . . .

IV бөлім. Өміртіршілік қауіпсіздігі . . .

Қорытынды . . .

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

Қосымша.

Кіріспе

Дипломдық жобаның мақсаты Степногорск аласындағы өнеркәсіптік кәсіпорынды сығылған ауамен жабдықтау жүйесін құрастыру. Бұл жобаның зерттеу нысаны - өнеркәсіптік кәсіпорынның сығылған ауаны өндіру жүйесі. Сығылған ауамен қамтамасыздандыру жүйелерінде қолданылатын негізгі жұмыс денесі сығылған ауа болып табылады.

Өнеркәсіптік кәсңпорындарда сығылған ауа көптеген технологиялар - пневматикалық құралдардың жұмысы, машиналар мен механизмдердің электр жетегі үшін, пневматикалық пресстер мен балғалар, бақылау - өлшеу аспаптары мен автоматиканың жұмысын қамтамасыз ету үшін кеңінен қолданылады. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың ауамен жабдықтау жүйелері әртүрлі тұтынушыларды белгіленген тұтыну мәндеріне сәйкес сандық (шығын) және сапалық (қысым, температура, ылғалдылық, тазалық) көрсеткіштер бойынша берілген параметрлермен сығылған ауамен қамтамасыздандыруға арналған .

Сығылған ауаны энергия тасымалдаушысы ретінде кеңінен қолдануға оның ерекше қасиеттері: серпімділігі, мөлдірлігі, зиянсыздығы, жанбауы, конденсацияланбауы, қысымның тез берілуі және табиғатта шексіз мөлшерде болуы ықпал етті.

Кәсіпорын тұтынушыларын сығылған ауамен қамтамасыз ету үшін кәсіпорындарда сығылған ауаны өндіру және тарату жүйелерін қамтитын ауамен жабдықтау жүйелері жасалады. Сығылған ауаны өндіру жүйелерінің (сығымдағыш станциялар) құрамына сығымдағыштар, сығымдағыштардың жетекті қозғалтқыштары, атмосфералық ауаны жинауға және тазалауға арналған құрылғылар, сығылған ауаны салқындатуға арналған жабдық, ылғал май бөлгіштер, ауаны құрғатуға арналған қондырғылар, ауа жинағыштар мен ауа сақтайтын сыйымдылықтар, толтыру рампалары, құбырлардың ішкі желілері және басқа да жабдықтар кіреді. Сығылған ауаны тарату жүйелерінің құрамына ауа тарату желілері (цехаралық және цехішілік), пневматикалық қабылдағыштардағы тарату құрылғылары (сығылған ауаны тұтынушылар), баллонды көлік, ресиверлер кіреді.

Өнеркәсіптік кәсіпорында сығылған ауаны өндіру жеке тұрған сығымдағыш станцияда жүзеге асырылады

Негізінен станциялар өнімділігі 1, 7 м3/с-қа дейінгі поршеньді компрессорлармен және 0, 2-ден 40 МПа-ға дейінгі және одан да көп қысым диапазонымен немесе өнімділігі 2-ден 110 м3/с-қа дейінгі және артық қысымы 0, 35-тен 1 МПа-ға дейінгі (кейде 4 МПа-ға дейін) ортадан тепкіш компрессорлармен жинақталады.

Ауамен жабдықтау жүйесі энергияны көп қажет ететін тұтынушылардың бірі болып табылады, ал сығылған ауа кез - келген өнеркәсіптік кәсіпорында ең көп таралған энергия тасымалдаушысы болып табылады. Тұтынушыда сығылған ауа негізінен технологиялық қажеттіліктерге (жану процестерін қарқындату, оттегі алу, шойын мен болатты балқыту және т. б. ) және қуат процестеріне (көптеген пневматикалық құрылғылар мен механизмдердің жетегі) жұмсалады.

Энергетикалық тиімділік тұрғысынан сығылған ауа өндірісі тиімсіз екенін атап өткен жөн. Электр энергиясын тұтынушы (компрессор жетегі) ретінде сығылған ауа көзінен соңғы тұтынушыға дейін айтарлықтай шығындарға байланысты сығылған ауаның құны қазба отынының бағасынан шамамен 50 есе және электр энергиясының бағасынан 15 есе жоғары. Шын мәнінде, сығылған ауаны тұтынудың соңғы нүктесінде жұмсалған энергияның тек 10% қолданылады. Технологиялық процестерді сығылған ауамен үнемді және сенімді қамтамасыз ету өндірістік кәсіпорындарда сығылған ауаны өндіру және тарату жүйелерін сауатты жобалау және білікті пайдалану арқылы мүмкін болады.

Кәсіпорында сығылған ауаны беруді тоқтату, әдетте, үлкен апатқа әкеледі. Кәсіпорындардың пневматикалық жүйелерінің әмбебаптығына байланысты сығылған ауаны тұтыну режимдерінде де, оны дайындауға қойылатын талаптарда да айтарлықтай өзгерістер болады. Осыған байланысты жеке элементтерді мезгіл-мезгіл түзету қажет, ал кейбір жағдайларда өнеркәсіптік нысанды ауамен қамтамасыз етудің бүкіл жүйесін жаңарту қажет.

I Машина жасау саласы кәсіпорынын сығылған ауамен қамтамасыз ету жүйесін құрастыру

1. 1 Кәсіпорын жайлы ақпарат

"Степногорск подшипник зауыты" акционерлік қоғамы - Қазақстан Республикасы Ақмола облысының Степногорск қаласындағы өндірістік кәсіпорны. Еуропалық подшипник корпорациясының құрамына кіреді. .

«Степногорск ЕМК» зауыты 1977 жылы құрылды.

«Степногорск ЕМК» АҚ - бұл ТМД-да өзінің профилінің ең ірі және ең жоғары технологиялық кәсіпорны болып табылады. «Степногорск ЕМК» АҚ теміржол көлігіне (вагондар, локомотивтер) арналған қысқа цилиндрлік роликтері бар радиалды жылжымалы мойынтіректерді өндіруге маманданған. 2003 жылдан бастап, зауыт, өндірісті өндіруден басқа, ЕМК кәсіпорындарына арналған мойынтіректерді өндіруді белсенді түрде арттырады. 2007 жылдың қазан айынан бастап кәсіпорын темiр жол, тау-кен, металлургия, химия өнеркәсiбi, целлюлоза-қағаз өнеркәсiбi және машина жасау үшiн сфералық мойынтiректердi өндiрудi бастады. 2014 жылдан бастап «Мәскеу ЕМК» АҚ кәсіпорнынан берілген ірі көлемді цилиндрлік және сфералық мойынтіректерді шығарады. 2016 жылдың сәуір айынан бастап зауыт американдық Brenco компаниясының темір жол мойынтіректеріне арналған сақина дайындайды.

Өндірістің жоғары технологиялық, ғылыми-техникалық деңгейі, дамыған өндірістік инфрақұрылымы, қызметкерлердің кәсібилігі (70% жоғары, орташа техникалық және орта арнайы білімі бар) зауытта өндірілетін өнімнің жоғары сапасын қамтамасыз етеді.

2008 жылы зауыт «Сапа саласындағы жетістіктері үшін» Қазақстан Республикасы Президентінің сыйлығымен марапатталды.

Кәсіпорын 2004 жылы зауытта іске асырылған ИСО 9001-2001 сапа менеджменті жүйесінің талаптарына сәйкес жұмыс істейді. 2011 жылы кәсіпорын СМЖ ISO 9001-2011 және ISO 9001:2008 МЕМСТ талаптарына сәйкестік сертификатын сәтті тапсырды. 2013 жылдың қараша айында халықаралық IRIS теміржол саласының стандарттарының талаптарына сәйкес кәсіпорынның бизнесті басқару жүйесі (ББЖ) сертификатталды. 2016 жылы «Степногорск ЕМК» АҚ менеджмент жүйесінің ISO 9001-2011, ISO 9001-2008, ИСО 50001: 2011 және IRIS МЕМСТ халықаралық стандарттарының талаптарына сәйкестігін сәтті растады.

Жобалық қуаты: жылына 2, 1 млн. «Степногорск ЕМК» АҚ өнімдерін пайдаланатын кәсіпорындар: теміржол, вагон жөндеу, тау-кен, металлургия, химиялық. Пайдаланушы елдер - Ресей Федерациясы, Қазақстан Республикасы, Беларусь Республикасы, Украина. 2014 жылдың қараша айында Степногорск мойынтірек зауытында 40 млн мойынтірек жиналды. Зауытта өндірістің максималды көлемі 1990 жылы - 2 млн 209 мың мойынтірек болды. 2015 жылдың 10 сәуір күні Степногорск қаласының мойынтірек зауыты «Степногорск ЕМК» Акционерлік қоғам атауына ауыстырылды.

«Степногорск ЕМК» АҚ Қазақстандағы машина жасау және металл өңдеу саласында ғана емес, сондай-ақ бүкіл ТМД-ның мойынтірек өнеркәсібінде жоғары технологияларды дамыту және жетілдіру саласындағы көшбасшы болып танылды. Степногорск қаласындағы мойынтірек зауыты Достастық елдерінің арасында бірінші болып пластмасса сепараторымен вагондардың мойынтірек өндірісіне ауысқан, ол техникалық және экономикалық маңызды әсерге ие болды.

Кәсіпорынның технологиялық жабдықтары жоғары сапалы сфералық және цилиндрлік мойынтіректерді, тұтынушылардың қажеттіліктерін барынша қанағаттандыруға мүмкіндік беретін әртүрлі типтегі және мөлшердегі компоненттерді шығаруға мүмкіндік береді.

1. 2. Кәсіпорында сығылған ауаны қолдану бағыттары

Сығымдағыш станция мойынтірек зауытының ауа қабылдағыштары үшін 0, 7 МПа қысыммен сығылған ауаны шығарады.

Кәсіпорында ұста өндірісіндегі ірі ауа тұтынушылардан басқа (престер, үрлеу машиналары, құм ағынды камералар, вибраторлар), әртүрлі механизмдердің жетектері үшін сығылған ауа энергиясын пайдалану үлесі едәуір көп: пневматикалық білектер, пневматикалық қозғалтқыштар, пневматикалық бұрғылар, пневматикалық көлік, пневматикалық құралдар, пневматикалық құрылғылар үшін (бұрғылау машиналары, тойтару және кесу балғалары, тегістеу машиналары), технологиялық операциялар, бақылау-өлшеу және автоматика құралдары.

Сығымдағыш қондырғының құрамы - ортадан тепкіш К-250-61-1 типті 4 дана сығымдағыш. Бір сығымдағыш үнемі резервте тұрады.

Сығымдағыш қондырғының негізгі параметрлері:

- ауаны өндіру бойынша орнатылған өндірулігі Q= 1250 м ³ /мин

- сығымдағыш станциясының есептік жүктемесі Q _мд = 1000 м ³ /мин

- ауа қысымы (манометр бойынша) 0, 7…0, 8 МПа

- сығымдағыштың электржетегінің қуаты N _дв = 1600 кВт

1. 3. Кәсіпорынның сығылған ауаға қажеттілігін анықтау

Өнеркәсіптік кәсіпорынның сығылған ауаға қажеттілігі жеке цехтардың қажеттіліктерінің қосындысы ретінде есептеледі. Цехтардағы ауаның жалпы орташа шығынын есептеу үшін жеңілдетілген техниканы қолданамыз. Барлық тұтынушыларды технологиялық, яғни пневматикалық қабылдағыштарға жатқызуға болады. Олар үшін белгілі $q_{\ уд\ i}$ тұтыну нормалары жабдықтың біркелкі жұмыс істемеуі мен оның тозуын ескерілді.

Тұтынушылардың орташа ауа шығыны $Q_{ср}$ барлық технологиялық және күштік тұтынушыларындағы орташа шығындарының қосындысы:

$Q_{ор} = \sum_{}^{}Q_{ор\ i}^{техн} + \sum_{}^{}Q_{ор\ i}^{сил}$ (1. 1)

Технологиялық тұтынушылар (пневмоқабылдағыштар) үшін ауаның орташа шығыны:

$Q_{ор}^{техн} = \ \frac{q_{уд\ i}*G_{жыл}}{\tau_{раб\ i}}$ (1. 2)

мұндағы $q_{уд\ i}$ - сығылған ауаның шығын нормасы, м ³ /т;

G _жыл - санына сай келетін жылдық шығарылған өнім, т/жыл; ${\ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \tau}_{раб\ i} - \$ жабдықтың жұмысының жылдық сағатының саны, сағ/жыл.

Күштік тұтынушылар (пневмоқұралдар) үшін ауаның орташа шығыны:

${\ \ \ \ \ \ \ \ \ Q}_{ор\ i}^{сил} = q_{н\ i}*k_{спр\ i}*n_{\ i} = \ q_{н\ i}*k_{загр\ i}*k_{одн\ i}*k_{изн\ i}*n_{\ i}$ (1. 3)

мұндағы $n_{\ i}$ - құралдар мен жабдықтар типтерінің саны;

$q_{н\ i} -$ номиналды режимде үздіксіз жұмыс істеудегі пневмоқабылдағыш бірлігіне сай келетін ауаның папорттық шығыны, м ³ /мин;

$k_{спр\ i} - \$ тұтынушылардың жүктемесін, бір мезгілде қосу мен жабдықтың тозуын ескеретін сұраныс коэффициенті;

${\ k}_{изн\ i} - \$ механикалық тозу салдарынан ауа шығыны мен шығынының ұлғаюын ескеретін тозу коэффициенті;

$k_{загр\ i} - \$ нақты жүктеме мен номиналды жүктеме арасындағыоның төмендеуіне және реттеуді қолдануға байланысты айырмашылықты көрсететін жүктеме коэффициенті;

$k_{одн\ i} - \$ бір уақытта жұмыс істейтін жабдықтың бір бөлігін ескеретін біркелкілік коэффициент. .

Көп жағдайда ұлғайтылған әдіс ауамен жабдықтау жүйелерін жобалау міндеттері үшін жеткілікті дәлдік береді. $\ \lbrack 6\rbrack$

Кесте 1. 1 - Сығылған ауаның технологиялық тұтынушылары.

... жалғасы

Үлкен көлемді майлы ажыратқыштар

ГИДРАВЛИКАЛЫҚ ЖЕТЕКТЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ҚҰРАСТЫРУ

Бөлшектеу бөлімшесі

Шағын газ турбиналы қозғалтқыштар

Электрқозғалтқыштарға техникалық қызмет көрсету

ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ АУДИТ ЖӘНЕ МЕНЕДЖМЕНТ НЕГІЗДЕРІ

Қозғалтқыштың табиғи сипаттамаларын есептеу

Айналдырғыш электржетегін модерлендіру және құру

Қозғалтқыштың түрлері мен жіктелуі

Цилиндрді майлау майы

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс