Қазақ тілі сабақтарында ауызекі және ауызекі сөйлеуді дамыту

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 112 бет
Таңдаулыға:

Жаңартылған білім беру мазмұны бойынша оқушылардың тілдік құзыреттілігін қалыптастыру

Мазмұны

Кіріспе

I ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫ АЯСЫНДА ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ

1. 1 Жаңартылған білім беру мазмұны аясында қазақ тілін оқытудың әдіс-тәсілдері

1. 2 Жаңартылған білім беру мазмұны аясында Қазақ тілі сабақтары арқылы оқушылардың тілдік құзыреттілігін дамыту

II ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҚТАРЫ АРҚЫЛЫ ЖОҒАРЫ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ТІЛДІК ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ДАМЫТУ

2. 1 Жоғары сынып оқушыларының тілдік құзыреттілігін қазақ тілі сабақтары арқылы дамыту

2. 2 Қазақ тілі сабақтары арқылы жоғары сынып оқушыларының тілдік құзыреттілігін дамытудың тиімді әдістерінің түрлері

III ҚОРЫТЫНДЫ БӨЛІМ

IV ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

V ҚОСЫМША

Кіріспе

Зерттеудің өзектілігі:

Білім беру мазмұнын жаңарту-бұл білім беру бағдарламасының құрылымы мен мазмұнын, оқыту мен тәрбиелеудің әдістері мен тәсілдерін қайта қарастыру. Өзіне ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтарды сіңірген, кез келген өмірлік жағдайларда функционалдық сауаттылық пен бәсекеге қабілеттілікті көрсететін тұлғаны үйлесімді қалыптастыру және зияткерлік дамыту үшін қолайлы білім беру ортасын құру-білім берудің жаңартылған мазмұнын енгізудің нәтижесі.

"Қазақ тілі" пәнінің маңыздылығы оның оқушыларды қазақ тілінде оқуға, жазуға, тыңдауға және еркін, өз ойын дұрыс жеткізуге үйрететіндігімен, мектепте оқытылатын басқа пәндерді меңгеру құралы болып табылатындығымен айқындалады. Өйткені, оқушының тілдік дағдылардың барлық түрлерін жетік меңгеруі және кез келген басқа пәнді меңгеруі көбіне-көп қазақ тілін меңгеру деңгейіне байланысты.

"Қазақ тілі" пәні бағдарламасының мақсаты-тілдің функционалдық және коммуникативтік қызметі арқылы қоғамдық-әлеуметтік ортада тілдік қатынастарды жүзеге асыратын тұлғаны дамыту үшін мүмкіндіктер жасау.

Қазақ тілі " пәнінің бағдарламасы":

- тілдің ерекшеліктері, оның элементтері және тілдік қызметі туралы жалпы түсінік алу;

- лексика мен грамматиканы қолдана отырып, коммуникативтік, оқу, әлеуметтік-тұрмыстық, ақпараттық-коммуникациялық құзіреттіліктерді қалыптастыру;

- өмірде қажетті тілдік дағдыларды игеруге көмектеседі.

Қазақ тілі" пәнінің негізгі міндеттері":

- тілдік ойлау мен сөйлеу әрекетінің түрлерін дамыту (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) ) ;

- әр түрлі қарым-қатынас жағдайларында сөйлеу этикетін қолдану;

- оқушылардың тілдік дағдыларды меңгеруі арқылы сыни ойлау мен жазуға жетелейді;

-әлеуметтік-тұрмыстық ортада тілдік дағдыларды еркін қолдана білуге дағдыландыру;

- құрмет, ашықтық, азаматтық жауапкершілік және қазақстандық патриотизм құндылықтарын қалыптастыру, өмір бойы білім алуға баулу;

Сөйлеуді дамыту-сөйлеу, жазу, ойларды дәйекті түрде жеткізу, сөйлемдер құру, сөздік қорын молайту, жеке дыбыстарды, сөздерді, сөз тіркестерін дұрыс айту қабілеті.

Ауызша сөйлеу кезінде сөздер белсенді және пассивті болып бөлінеді. Актив сөздер-бұл күн сайын жиі қолданылатын сөздер. Пассивті сөздер-бұл сирек қолданылатын, бірақ күн сайын мағынасын түсінетін сөздер [1, 4 б. ] .

Бірінші кезектегі және негізгі тіл болып табылатын қазақ тілі мен Қазақ әдебиеті бойынша сапалы білім беру оқушыларға өз ойлары мен эмоцияларын басқаларға жеткізе алатындай еркін оқуға және жазуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, басқалар олармен оқу және тыңдау арқылы өзара әрекеттесе алады. Оқушылар оқу арқылы мәдени, эмоционалды, интеллектуалдық, әлеуметтік және рухани дамуға мүмкіндік алады. Оқыту студенттерге жаңа білімді игеруге және болашақта алған білімдерін дамытуға мүмкіндік береді. Қоғамның толыққанды мүшесі болу үшін барлық тілдік дағдылар адамдар үшін маңызды болады.

Жаңартылған оқу бағдарламасы мен бағалау жүйесін енгізу осы міндеттерді шешу үшін қабылданған шаралардың бірі болып табылады. Бұл үдерістің құрамдас бөлігі" қазақ тілі "және" Қазақ әдебиеті"пәндері бойынша жаңартылған оқу бағдарламалары болып табылады. Бұл бағдарламалар қазақ тілінде оқу, жазу, айтылым, тыңдалым дағдыларын, әдебиетті түсіну және жауап беру, талдау және түсіндіру, бағалау және салыстыру дағдыларын дамытуға көмектеседі. Жыл сайын Студенттер келесі сыныпқа көшкенде, олар ақпаратты бағалау, дәлелдерді қабылдау және өз дәлелдерін ұсыну, берілген дағдыларды тапсырмаға, аудиторияға және мақсатқа сәйкес келетін терең жазбаша материал шығару үшін пайдалану дағдыларына ие болады. Олар кез-келген ортада, ресми/іскери ортада бәсекеге қабілетті болуға, оларды қарым-қатынас процесінде тиімді пайдалануға мүмкіндік беретін білім мен дағдыларға ие болады. Сондықтан оқушылар қазақ тілі мен әдебиеті арқылы өз білімдерін қажетті жағдайларда қолдануға үйренеді, соның нәтижесінде олардың бәсекеге қабілеттілігі артып, түрлі өмірлік қиындықтарды еңсеру барысында оларды пайдалану мүмкіндігі пайда болады.

Жаңартылған оқу бағдарламаларында оқушылардың бойында қалыптастырылатын мынадай құндылықтар мен дағдылар айқындалған: шығармашылық және Сын тұрғысынан ойлау; қарым-қатынас жасау қабілеті; бөгде мәдениет пен көзқарастарға құрметпен қарау; жауапкершілік; денсаулық, достық және айналадағыларға қамқорлық көрсету; өмір бойы оқуға дайын болу; сын тұрғысынан ойлау; білімді шығармашылықпен қолдану қабілеті; проблемаларды шешу қабілеті; ғылыми-зерттеу дағдылары; коммуникативтік дағдылар (тілдік дағдыларды қоса алғанда) ; жеке және топта жұмыс істеу қабілеті; АКТ саласындағы дағдылар. Осы оқу жылынан бастап Оқушылар жаңа бағдарлама бойынша білім алуда. Бұл бағдарлама Менің педагогикалық шеберлігімнің жаңа қырларын аша отырып, жаңа серпін берді. Сабақ-бұл оқушының да, мұғалімнің де барлық аспектілерінде ашылатын қайнаған орта, менің осы сабақтағы әр қадамым, оқу процесінде менің шеберлігім оқушының неге білім алып, пәнге деген қызығушылығы артып келе жатқандығы туралы ойлануға мәжбүр етеді. Себебі олар мұғалімнің инновациялық іс-әрекеттерінде оқушының конструктивті ойлауға жетелейтін тақырыптың қыр-сырын біледі. Әр сабақта таңдалатын оқу мақсаттарына жету үшін мұғалім сабақты қалай құруға болатындығын білуі керек, әсіресе оқу мақсаттарына сәйкес дағдыларды қалыптастыратын тиімді тапсырмаларды ұйымдастыру үшін. Тапсырма мен оқу мақсаты сәйкес келген кезде ғана білім алушы сабақта игерілуі тиіс дағдыларды дамыту бойынша жұмыс істей бастайды. Оқушылар оқу мақсатын тым ауыр қабылдауы және кедергілерге тап болмауы үшін оларға педагогикалық қолдау көрсету керек.

Зерттеу нысаны -оқушылардың тілдік құзыреттілігін қалыптастыру процесі.

Зерттеу пәні- оқушылардың тілдік құзыреттілігін қалыптастыру әдістемесі.

Зерттеу мақсаты: қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында жаңа әдістеме элементтерін қолдана отырып, оқушылардың ауызша сөйлеуін қалыптастыру, тіл байлығын, сөйлеу шеберлігін дамыту, сондай-ақ оқушылардың көркем әдебиетті оқуға деген ынтасын арттыру, шығармашылықты, танымдық қасиеттерді жетілдіру, әдеби сөйлеу арқылы тіл мәдениетін қалыптастыру, сондай-ақ пән мұғалімі жүргізетін жұмыстың ғылыми-теориялық негіздемесі, мәтінмен жұмыс істеу әдістемесін жетілдіру.

Зерттеу міндеттері:

1. мәтін бойынша тапсырмалар түрлері (диалог, монолог, еркін пікірталас түрінде) және жазу тілінің интесивті белсенділігі арқылы қарым-қатынас дағдыларын дамыту және дамыту;

2. сөздік қорын кеңейту;

3. тілдік құбылыстарды, сондай-ақ жалпы өмір құбылыстарын зияткерлік талдау дағдыларын жетілдіру;

4. тілді дамыту, меңгерудегі қиындықтарды жеңудің тиімді әдістерін қалыптастыру;

5. сабақтың тиімділігі мен тиімділігін арттыру жолдарын анықтау;

6. қазақ тілін оқытудың ғылыми негіздерін анықтау;

7. сөйлеуді дамыту бойынша жұмыстың түрлері мен мазмұнын анықтау;

Зерттеу болжамы: тұлғаның танымдық қабілеті және танымдық процесс.

* жеке тұлғаның қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, өзін-өзі тануға, өзін-өзі тануға, қарым-қатынас жасауға ұмтылуға, ойынды дамытуға, танымдық және шығармашылық қажеттіліктерді қанағаттандыруға бағытталған;

* белсенді сөздік қорын қалыптастыру және дамыту (ауызша және жазбаша тілде) ;

* пән мұғалімі мен оқушылардың жұмыс жүйесі тиімді өзара іс-қимыл арқылы педагогикалық ынтымақтастық негізінде ұйымдастырылған, жаңа әдістемелік технология элементтерін пайдалана отырып, қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында оқушылардың тілді меңгеру деңгейі артады, пән мұғалімі мен оқушылардың жұмыс тиімділігі артады.

Зерттеу әдістемесі философиядағы таным теориясының танымның эмпирикалық және теориялық деңгейлері туралы ілімін, белсенділік теориясын, оқушыны өз іс-әрекетінің субъектісі, үнемі дамып келе жатқан сипаттағы тұлға ретінде тану теориясын және оны жетілдіру туралы тұжырымдарды құрады.

Зерттеудің теориялық негізі диссертация тақырыбына сәйкес лингвистика, психолингвистика, этнолингвистика, педагогика, психология, әлеуметтану, тәрбие теориясы, оқушының жеке басын қалыптастыру теориясы, рухани-адамгершілік теориясы, өзін-өзі тану теориясы, субъектінің өзін-өзі басқару теориясы және т. б. салалардағы тұжырымдар болды.

Зерттеу әдістері. Зерттеудің әдіснамалық және теориялық-әдістемелік негіздерін айқындауда: талдау, жалпылау, жекеден жалпыға, модельдеу, салыстыру, бақылау әдістері; педагогикалық эксперимент жүргізумен байланысты әдістер: байқау, сұрау, әңгімелесу, интервью беру, диагностика; зерттеу қорытындыларын шығару кезінде талдаудың, жинақтаудың Талдамалық әдістері; эксперименттік деректерді сапалық және сандық мәнде талдау, модельдеу, қорыту әдістері пайдаланылды.

I ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫ АЯСЫНДА ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ

1. 1 жаңартылған білім беру мазмұны аясында қазақ тілін оқытудың әдіс-тәсілдері

Білім беру мазмұнын жаңарту-бұл білім беру бағдарламасының құрылымы мен мазмұнын, оқыту мен тәрбиелеудің әдістері мен тәсілдерін қайта қарастыру. Кез келген өмірлік жағдайда функционалдық сауаттылық пен бәсекеге қабілеттілікті көрсетуге қабілетті ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтарға дағдыланған тұлғаның үйлесімді қалыптасуы мен зияткерлік дамуы үшін қолайлы білім беру ортасын құру - білім берудің жаңартылған мазмұнын енгізу нәтижесі.

"Қазақ тілі" пәні жалпы білім берудің негізін құрайтын білім беру бағдарламасының маңызды пәндерінің бірі болып табылады.

"Қазақ тілі" пәнінің негізгі бағыты-оқушының ақыл-ой қабілеті мен тілдік эстетикалық талғамын дамытуда, оның жеке қасиеттерін қалыптастыруда, коммуникативтік дағдыларын жетілдіру мен жетілдіруде тіл арқылы өз бетінше білім алуға деген қызығушылығын арттыру.

"Қазақ тілі" пәнін оқытуда негізгі назар коммуникативтік дағдыларды, сөйлеу қызметінің төрт түрін - тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым, ауызекі және жазбаша тілдесу дағдыларын жетілдіруге, оқу мен жазудың функционалдық сауаттылығын дамытуға аударылатын болады.

"Қазақ тілі" пәнін оқу барысында оқушылар әлем туралы, жалпы адамзат туралы білім алады, қоршаған ортаны тану құралы ретінде тіл мен әдеби мұраның құндылығын түсінеді, әртүрлі проблемаларға өз көзқарасын дәлелдейді.

"Қазақ тілі" пәні оқушыларға тез өзгеретін өмірге бейімделуге, оқу және болашақ кәсіби қызметінде коммуникативтік дағдыларды адекватты қолдануға, өз пікірін білдіру және дәлелдеу үшін әртүрлі ақпарат көздері мен заманауи ақпараттық технологияларды пайдалануға көмектеседі.

Қазақ тілі" пәнінің негізгі міндеттері":

- тілдік ойлау мен сөйлеу әрекетінің түрлерін дамыту (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) ) ;

-тілдік материалдардың (фонетика, лексика, грамматика, орфография) игерілуін қамтамасыз ете отырып, тілдік-коммуникативтік біліктер мен дағдылардың дамуын ынталандыру; ) ;

- әр түрлі қарым-қатынас жағдайларында сөйлеу этикетін қолдану;

- тыңдайтын, оқитын, түсінетін, ойлайтын, мәнерлі және жинақы жеткізе алатын, талдай алатын, салыстыра алатын, жинақтай алатын, бағалай алатын ауызша және жазбаша жоспарлау дағдыларын меңгеру;

- оқушыларды тілдік дағдыларды игеру арқылы сыни ойлау мен жазуға жетелейді;

- мәтіннің құрылымын, тақырыбын, тілдік және баяндау ерекшеліктерін талдау, мәтінді түсіндіру арқылы ойларды ауызша, жазбаша түрде еркін жеткізе білу қабілетін қалыптастыру;

-әлеуметтік-тұрмыстық ортада тілдік дағдыларды еркін қолдана білуге дағдыландыру;

- оқушылардың қазақ тіліне деген қызығушылығын арттыру арқылы тілге деген құрмет пен мақтаныш сезімін қалыптастыру, тілдің маңыздылығы мен эстетикалық құндылығын сезіну;

- құрмет, ашықтық, азаматтық жауапкершілік және қазақстандық патриотизм құндылықтарын қалыптастыру, өмір бойы білім алуға баулу .

Оқу бағдарламасының мазмұны оқушының тіл туралы білімін толықтырады және алынған тілдік дағдыларды әлеуметтік ортада қарым-қатынас құралы ретінде пайдалануды қамтамасыз етеді.

Қазақ тілі " пәнінің бағдарламасы":

- тілдің ерекшеліктері, оның элементтері және тілдік қызметі туралы жалпы түсінік алу;

- өмірде қажетті тілдік дағдыларды игеруге көмектеседі.

"Қазақ тілі"пәнін оқыту процесін ұйымдастыруға қойылатын талаптар.

«Қазақ тілі» пәні бойынша әр сыныптағы сағат саны:

Сынып

Апталық сағат саны

Жылдық сағат саны

Сынып: 2-сынып

Апталық сағат саны: 4 сағат

Жылдық сағат саны: 136 сағат

Сынып: 3-сынып

Апталық сағат саны: 4 сағат

Жылдық сағат саны: 136 сағат

Сынып: 4-сынып

Апталық сағат саны: 4 сағат

Жылдық сағат саны: 136 сағат

Сыныпта жұмыс түрлерін (жеке, жұптық, топтық) ұйымдастыру үшін жиһаз ыңғайлы және оңай қозғалуы керек. Сондай-ақ кітап сөрелері, стендтер және оқушылардың жұмыстарын көрсету үшін арнайы орындар болуы қажет.

Қазақ тілі " пәнін сапалы, тиімді оқытуға арналған жабдықтар":

техникалық құралдар: проектор, графопроектор, экран немесе интерактивті тақта; кеңсе құрылғылары: (компьютер, принтер, сканер, құлаққап және ноутбуктер) Шектеусіз интернет; дыбыс жазу құралдары: диктофон, микрофон, бейнекамера, цифрлық фотоаппарат, мобильді маркерлік тақталар;

Кеңсе тауарлары: түрлі-түсті қағаз, флип-Чартр, ватмандар; А-3, А-4, А-5 қағаздары; фломастерлер, маркерлер, түрлі-түсті қарындаштар; еңбек құралдары: қайшы, ине, жіп, желім, матадан жасалған қиындылар, түймелер, бояулар, пластилин және т. б;

Жиһаз: "жазу бұрышы" және "оқу бұрышы" үшін диван, кілемшелер, орындықтар, дөңгелек үстелдер, жылжымалы кітап сөрелері;

Дидактикалық және қосымша үлестірме материалдар: иллюстрацияланған кітаптар, поэтикалық кітаптар, қазіргі заманғы көркем әдебиет, классикалық ертегілер, аңыз әңгімелер, фантастикалық, фантастикалық шығармалар, ғылыми мәтіндер, аудио, видео материалдар, газеттер мен журналдар, үгіт мәтіндері (памфлеттер мен брошюралар және т. б. ) ; анықтамалықтар (түсіндірме, орфографиялық, орфоэпиялық сөздіктер) ; энциклопедиялар; грамматикалық кестелер жинағы; ұлттық қуыршақтар (сахналық көріністер үшін) ; мамандыққа байланысты костюмдер, ұлттық костюмдер, маскалар.

Қазақ тілі "пәнін оқытудағы педагогикалық тәсілдер":

ҚР жалпы білім беру ұйымдары (мектеп, гимназия, лицей және т. б. ) жеке тұлғаны қалыптастыруға бағытталған "білім алу жолын білетін", өз бетінше білім алуға ұмтылатын, шешім қабылдауға қабілетті, бастамашыл, жоғары мүдделілік пен жауапкершілікпен, өзіне сенімді, өз және өзгенің іс-әрекеттерін талдай алатын принципті ұстанады.

Оқушылар арасында осы қасиеттерді қалыптастыруда мұғалімдер әртүрлі педагогикалық тәсілдер мен технологияларды қолдана алады. Атап айтқанда, олар:

- оқытудың коммуникативтік (коммуникативтік) тәсілі (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) ; ) ;

- зерттеу тәсілі (оқушылар өз іс-әрекеттерін "мен не білемін, не білгім келеді, не үйрендім" тұрғысынан талдауға үйренеді) ;

- жүйелік-әрекеттік тәсіл;

- дамыта оқыту технологиясы (оқушылар оқу іс-әрекетінің тәсілдерін меңгереді, өз іс-әрекеттерін жоспарлауға және басқаруға үйренеді) ;

- саралап оқыту технологиясы (оқушыларды қабілеттері, мүмкіндіктері, ерекшеліктері бойынша оқыту) .

Қазақ тілі "пәнін оқытуда қолданылатын оқыту стратегиялары мен әдістері":

- "субъект-субъективтілік" дидактикалық тұрғыдан білімді іздеу процесіне мұғалім мен оқушының тең енуі" ;

- оқу мәселелерін шешуде мұғалім мен оқушы ынтымақтасатын шығармашылық ізденіс әдістерін пайдалану; оқушыларды дамыта оқыту принципіне сәйкес оқу проблемаларын шешудің әдістері мен тәсілдерін құру және көрсету;

- оқушының жеке пікірін тыңдау, оның бұрын алған білімі мен қалыптасқан идеяларын одан әрі дамыту;

- ойын әдісі;

- "оқытуды бағалау және оқуды бағалау" арқылы қолдау";

- сыни ойлау дағдыларын дамыту;

- ақпараттық-коммуникациялық технологияларды тиімді пайдалану арқылы оқушылардың қазақ тіліне деген қызығушылығын арттыру;

- практикалық, шығармашылық оқу қызметін ынталандыру (түрлі шығармашылық жұмыстар жасау ) ;

- оқушылардың білімін жүйелі түрде бақылау;

- оқушыларды зерттеу қызметіне және зерттеушілік қызметке негізделген белсенді оқытуға ынталандыру; ;

- оқушыларға алдын-ала берілген әр түрлі стильдегі жазбаша мәтіндердің шаблондарын қолдану (мұғалім алдын-ала модельдер мен үлгілерді береді) ;

- оқушылардың оқу іс-әрекетін жеке, топтық және ұжымдық түрде ұйымдастыру (оқушылар өзара оқытуды, бір-бірін бағалауды, пікір алмасуды және т. б. үйренеді) . ) ) ;

- оқу барысында " Мен не білемін? мен білуге келеді? неге үйрендім?"кері байланысты жүзеге асыру.

Негізгі назар білімге емес, осы білімді қолдану процесіне аударылады. Оқушылардың оқу процесіндегі табыстылығы мен одан арғы қадамдарын анықтау үшін алдын ала оқытудың нақты мақсаттары мен табыстылық критерийлерін белгілеу қажет [2, с. 4] .

Қазақ тілін тиімді оқытудың алғышарты мұғалімдердің әдістемелік ұсынымдары арқылы түрлі әдістер мен тәсілдерді қолдану нәтижесінде тәжірибе жинақтай отырып, оның тиімді аспектілерін өз практикасына енгізу болып табылады.

Тиімді оқытудың негізгі шарттарының бірі-білім беру мазмұнын дәл тиімді анықтау. Негізгі ұғымдар мен мәселелерді, теория мен фактілерді таңдай білу, өз бетінше оқи білу, үйрену.

Қазақ тілін тереңдетіп оқыту үшін тілді дамыту жөніндегі жұмыстың маңызы зор. Сөйлеуді дамыту сабақтарын сапалы өткізу оқушылардың сөйлеуін дамытуға ықпал ететіні анық. Бұл туралы педагогика ғылымдарының докторы Н. Құрманова былай дейді: "сөйлеуді дамыту-бұл оқушыға берілген теориялық материалды оның практикалық қажеттіліктерімен, түрлі тілдік жағдайлармен, сөйлеу жағдаяттарымен салыстыра отырып жаттығуларды орындау. Тілді дамытуда ситуациялық жаттығулар мен іс-әрекеттерді, стильдердің ерекшеліктерін игеруге басымдық беріледі". Әрине, бұл жағдайларды күнделікті іс-шаралар кезінде тиімді пайдалану үшін білім жүйесін меңгерудің икемділігі мен қабілеті болуы керек.

Сөйлеуді дамыту жұмысының ерекшелігі-студенттерге тілдік заңдылықтар туралы тиімді ақпарат беру және оларды оқу іс-әрекетінің барлық кезеңдерінде дамыту. Мысалы, белгілі ақындар мен жазушылардың, ғалымдар мен ойшылдардың мақал-мәтелдерін талдай отырып, тілдің әлеуметтік рөлін, сұлулығын, байлығын, даралығын түсіндіру қажет.

1. дидактикалық мәтіндерді таңдап, олардағы ой жүйесін қорытындылаңыз;

2. халық ауыз әдебиетінің үлгілерін, тілдің құдіреті туралы мақал-мәтелдер мен мақалдарды жинау;

3. оқушының тіл туралы ойларын, тәжірибелерін ұсыну сияқты жұмыс түрлерін ұсыну оқушының білімін арттырады.

Тіл дамып келеді, оның ішкі заңдылықтары да оқушының назарынан тыс қалмауы керек. Әр буынның сөздік қорының өзгеруімен, яғни оның негізінің тілін сақтай отырып, ішкі алмасу, жаңарту жүреді.

Сондай-ақ, оқушының назарын тілдік бірліктердің өзара байланысына, бір-біріне тәуелділікке, яғни тілдің күрделі құбылыс екендігіне аудару керек. Мысалы, дыбыстың морфемада және сөзде, сөз тіркесінде және сөйлемде, сөйлемде қолданылатындығын білу тізбектің орналасуында ерекше заңдылыққа ие. Оқушылар сөздегі әр дыбыстың грамматикалық, лексикалық мағынаны түрлендірудің негізі екенін біледі, екінші жағынан, олар сөз құру, форманың өзгеруі және сөздердің бірігуі сол сөздің лексикалық мағынасына байланысты екенін біледі. Мысалы, лексика тарауын өту кезінде тілдік сананы басқа тараулармен қалай байланыстыруға болады?

Мектепте оқытылатын қазақ тілі пәнінің лексикасы басқа тараулармен тығыз байланыста қайталанатын өзекті сала болып табылады. Бұл мұнда тілдің негізі - сөз, оның негізгі белгісі - мағынасы туралы егжей-тегжейлі айтылатындығына байланысты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.