Жасыл экономикаға көшу міндеттері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Алматы облысының ілім беру басқармасының қарамағындағы МҚҚК "Экология және орман шаруашылығы колледжі, Щучье қ."

Курстық жұмыс
Тақырыбы: Жасыл экономикаға көшудің экономикалық тетіктері мен шарттары

Орындаған: Муhадин Абдуллаұлы
Группа: СП-32
Қабылдаған: М.Мырзабаева

Шучье 2021

Жоспары:
I . Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
II. Жасыл экономика туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
2.1. Жасыл экономикаға қажеттілік ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
III. 2013 жыл- Жасыл экономикаға көшу тұжырымдамасы ... ... ... ... ... .. ... ... 15
3.1 Жасыл экономикаға көшу міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...20
IV. Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
I . Кіріспе
Бір нәрсенің пайда болып, дамуы үшін, оның біреуге қажет болуы шарт екендігі баршаға аян. Жай ғана, еріккеннен бір нәрсе пайда болса да, ол ешкімге қажет болмағандықтан, тез жоғалады, сондықтан біз ешкімге керек болмағаны ғой дейміз де қоямыз. Соңғы жылдары Жасыл Экономика ұғымы қоғамда кеңінен пайда бола бастағандықтан, бұрынғы экономиканың несі кем? Жаңа экономика неге қажет, неліктен ол жасыл? Қазіргі бар экономика сонда қандай түсте болғаны? - деген сияқты маңызды сұрақтардың пайда болуы заңды. Қазіргі экономикадан ерекшеленетін жаңа экономиканы құрудың себептері мен қажеттілігін көп іздеудің қажеті жоқ. Ол үшін кейдетерезеден ешқандай құралсыз қаланы жауып тұрған тұмшаны, яғни өндірістің, жылыту мен көліктің ластауыштары шоғырланған ауа қабатына назар салсаңыз жеткілікті. Өндіріс шығарылымдары әсерінен көз алдымызда өзгеріп жатқан климат, су мен топырақ ресурстарының ластануы мен жұтаңдануы, жануарлар мен өсімдіктердің мүлдем жоғалуы, қоршаған ортаның ластануы әсерінен әр түрлі аурулардың етек алуы - бұрынғы экономикада адамзат пен адамзат мекендейтін планета арасындағы өзара қатынастағы кризис бар екендігінің дабылы болып табылады. Бұрынғы экономиканы дамыту - салауатты тіршілік етуге жарамды ортаны жоғалтуға әкеліп соқтырады. Бұрынғы, дәстүрлі экономика, жер ресурстарының шексіздігі ұстанымына негізделген, барлық болашақ проблемалар белгісіз келешектегі ұрпақтың үлесіне қалдырыла берген, біздің ғұмырымызға жететін сияқты көрінген. Алайда өркениеттің даму жылдамдығының тез болғаны сонша, оның жетпейтіндігі көрінді. Болашақ ұрпақтар түгілі, тіпті өзімізге де жетер емес, қазірдің өзінде бізге су жетіспей жатыр, егістік алқаптар, минералдық қорлар жетіспейді. Мысалы, болжауларға сәйкес, су жетіспеушілігі бұдан әрі де арта бермек, 20 жылдан кейін су қоры әлемдік сұраныстың 60% ғана қанағаттандыра алады. XX ғасырдың соңғы ширегінде әлемдік жалпы өнім 4 есеге көбейді, осының нәтижесінде жүз миллиондаған адамдардың әлауқаты көтерілді, алайда олардың күнелтуіне қажет 60% негізгі экожүйелік тауарлар мен қызмет көрсетулердің сапасы төмендеді, немесе бұл тауарлар мен қызметтер тұрақсыз түрде⁸ пайдаланылды. Бұл соңғы ондаған жылдар бойы экономикалық өсімге табиғат ресурстарын шығындау есебінен қол жеткізілді деген сөз; адамзат ол қорлардың қалпына келуіне мүмкіндік бермеді, алайда экожүйелердің деградацияға ұшырауы мен жоғалуына жол берді⁹. Осылай, мысалы, ауыл шаруашылығындағы егіннің бітіктігіне топырақ сапасын төмендететін⁹ химиялық тыңайтқыштарды пайдалану арқылы қол жеткізілді. Ормандарды кесуді кеңейту тенденциясын өзгерту мүмкін болмады: 1990-2005 жылдары орман аудандары жыл сайын 13 млнгектарға¹¹ азайып отырды. қорлардың тапшылығы адамзатты азық-түлікпен (балық аулау, ауыл шаруашылығы, ауыз сумен жабдықтау, орман шаруашылығы) қамтамасыз етудегі маңызды роль атқаратын және кедейлердің тіршілік етуінің маңызды көзі болып табылатын экономиканың барлық секторларына терең әсер етеді. Экологиялық тапшылық пен әлеуметтік әділетсіздік - жасылдан әлдеқайда алшақ экономиканың негізгі анықтаушы белгілері. Кейбір елдер экономика мен адамзат потенциалының жоғары даму деңгейіне бұрынғы жасыл емес экономиканың үлгілерін пайдалану арқылы қол жеткізді, алайда бұл көп жағдайларда табиғат қорларының жұтауы, қоршаған орта сапасының төмендеуі, жинақталып жатқан ластаушылар мен жылыжайлық газдардың шығарылуы есебінен жүзеге асырылады. Бұл елдердің алдында жергілікті халықтың тіршілік ету сапасын төмендетпеу арқылы тұрғындар санына келетін қоршаған ортаға әсерін азайту мәселелері тұр. Осындай ауыр зардаптарға соқтыратын экономиканың түсі қандай? Мүмкін, сіздер аңғарған да шығарсыздар - мұндай экономика, тіпті БҰҰ ресми құжаттарында да қоңыр экономика деп аталады. Бұл атау әдеттегі экономиканың табиғат пен адамзат қорына тиімсіз қарауы нәтижесінде осы қорлардың басым бөлігін қалдыққа айналдырып, табиғаттың деградацияға ұшырауына жол бере отырып, саяси және әлеуметтік-экономикалық дағдарыстарға әкеліп соқтыруына байланысты аталды. Бұндай экономика мемлекет бюджетінің кәсіпорындардың қоршаған ортаны ластағаны үшін төлейтін өтемақысына кеселді тәуелділігін орнатқан, яғни қоңыр экономикада қоршаған орта көп ластанған сайын мемлекет бюджетіне де ақша көбірек түседі немесе керісінше - өнеркәсіп таза болған сайын, экологиялық төлемдер де азаяды. Барлық әлемдегі жаңа экономикаға деген қызығушылықтың артуы, бір жағынан, ортаның жұтауы мен қор тапшылығы салдарынан XXI ғасыр басында жиілеп кеткен қақтығыстарға байланысты болса, екінші жағынан - осындай қақтығыстарды шешуді қоңыр емес экономика арқылы шешу мен алдын алудың көптеген мысалдарының пайда болуына байланысты. Мұндай экономика жаңа ғылыми-инновациялық идеяларды пайдаланып қана қоймай, қазірде бар қатерлерді материалдық әл-ауқат үшін, бар проблемалардың жиналып көбейе беруі мен әлеуметтік теңсіздік үшін төлемеуге болатын экономикалық үлгілерді де қолданады. Қысқарта келе, Жасыл Экономика қоңыр экономика тудырған проблемаларды шешуге және болашақта мұндай қателіктерге жол бермеуге мүмкіндік беретін жол деуге болады. 9ЖАСЫЛ ЭКОНОМИКА ДЕГЕН НЕ, ОНЫҢ АДАМ МЕН ТАБИҒАТҚА ҚАНДАЙ ПАЙДАСЫ БАР? Бір қарағанда Жасыл Экономика деген атау қарапайым әрі түйсік деңгейінде түсінікті сияқты болып көрінеді. Егер ол туралы қарапайым адамнан сұрасаңыз, ол өзінің ойынша Жасыл Экономикаға жатады деген ұғымдарды санамалай бастары сөзсіз, мысалы: жел генераторлары, күн батареялары, электромобильдер мен ммм ..., - о, қоқысты бөліп жинау. Мұндай пікір телебағдарламалар арқылы қалыптасады, себебі олар Жасыл Экономиканы тура осындай суреттер арқылы көрсетеді. Алайда, өкінішке орай, өмірде жиі болатындай, шындығында бұл мүлдем олай емес. Кейде мүлдем олай болмайды! Әлемнің әр бұрышында Жасыл Экономика ұғымын түсіндіру әр түрлі беріледі, осыған орай әр түрлі тәсілдер арқылы құрылған жасыл экономикалар да әр түрлі болады.

II. Жасыл экономика туралы түсінік
ЖАСЫЛ ЭКОНОМИКА ҰҒЫМЫН АНЫҚТАУ Қоршаған ортаны қорғауға арналған БҰҰ бағдарламасы (ЮНЕП) келесідей анықтама береді: Жасыл Экономика - бұл қоршаған ортаға 11 арналған қатерлер мен оның жұтаңдануын төмендете отырып, адамдардың әл-ауқатын көтеріп, әлеуметтік әділеттілікті қамтамасыз ететін экономика. Ең қарапайым түсінік бойынша жасыл экономика - көміртекті қосындылардың төмен шығарылуы, қорларды тиімді пайдаланатын және бүкіл қоғам талаптарына сай экономика деуге болады. Жасыл экономикада көміртек шығарылымы мен ластауларды азайтатын, энергия мен қорларды пайдалану тиімділігін арттыратын және биологиялық алуан түрлілік пен экожүйелік қызметтерді жоғалтудың алдын алатын, мемлекеттік және жеке меншік инвестициялар арқылы қамтамасыз етіледі. Бұл инвестицияларды мақсатты мемлекеттік шығындар, саяси саладағы реформалар мен өзгерістерді басқару арқылы катализдеу және қолдау қажет. Мұндай даму жолы табиғат капиталын маңызды экономикалық актив және қоғам әл-ауқатының көзі, әсіресе, кіріс пен қорғаныш көзі табиғатқа тәуелді тұрғындардың кедей бөлігі үшін сақтап, көбейтіп, қажет болған жағдайда, оны қайта қалпына келтіріп отыру қажет⁹. Қазақстанның Жасыл Экономикаға көшу тұжырымдамасы бұл экономикаға халықтың өмір сүру деңгейі жоғары, болашақ ұрпақтың мүддесінде табиғи ресурстар ұқыпты әрі ұтымды пайдаланылатын және ел қабылдаған халықаралық міндеттемелерге сәйкес табысты экономика¹², - деп сипаттама береді Қазақстан Республикасы Үкіметінің сайтында¹³ Жасыл Экономикаға мынандай анықтама береді: Жасыл экономика - бұл табиғи қорларды тиімді пайдалану есебінен қоғамның әл-ауқатын сақтауға бағытталған, сондай-ақ соңғы пайдалану өнімдерін өндірістік циклге қайтаруды қамтамасыз ететін экономика. Жасыл экономика бірінші кезекте, қазіргі уақытта сарқылуға ұшыраған (пайдалы қазбалар - мұнай, газ) ресурстарды үнемді тұтынуға және сарқылмайтын ресурстарды тиімді пайдалануға бағытталған. Жасыл экономиканың негізінде - таза немесе жасыл технологиялар жатыр.
2.1. Жасыл экономикаға қажеттілік
Қазақстандағы қабылданған Жасыл Экономика анықтамалары БҰҰ ұсынған және қоғам алдында тұрған барлық проблемаларды қамтымаса да, ұлттық экономиканы жасылдандыру бойынша біздің еліміз аймақ бойынша көш басында тұр. Ағымдағы, - Жасыл Экономика²Қазақстанның жасыл экономикаға көшу тұжырымдамасы ұстанымдарына көшудің бастапқы кезеңінде қазақстандық нұсқа қорларды тиімді әрі ұқыпты пайдаланатын индустрияның дамуы негізінде үздіксіз тұтыну моделін дамыту идеясына ықыласты. Қорыта айтқанда, Жасыл Экономика бұрын болғандай тек экономиканың ғана мүдделерін есепке алмайды, сонымен бірге халықтың әл-ауқатын көтеру мен қолайлы табиғи ортаны сақтап қалуда әлеуметтік жауапкершілікті жоғарылатудағы қоғамның мүддесін де көздейді. Бұл мүдделердің бір-біріне қарама-қарсылығы және олардың арасындағы қайшылық пен қақтығыстардың болатындығы бір қарағаннан-ақ байқалады. Жасыл Экономика осындай қайшылықтарды шешіп, қақтығыстарды жаңа технологиялық әдістерді пайдалану, заңнаманы өзгерту, қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық дәстүрлер мен тәртіпті мемлекеттік реттеу арқылы шешуге бағытталған. Жасыл экономика - бұл бірінші кезекте табиғатты сақтауға мүдделі экономика деп ойлауға болмайды. Жоқ, Жасыл Экономика, ең біріншіден, - экономика, содан кейін барып жасыл. Сондықтан Жасыл Экономикаға көшу кезінде шағын кәсіпкерлікке қатысты кейбір табиғат қорғауға байланысты заңнамалық талаптардың босаңсуын байқасаңыз, таң қалмаңыз. Себебі қоршаған ортаны қорғауды құжаттауға жұмсайтын қоғамның ысырабы мен қисынсыз шығыны шағын кәсіпкерлік әрекеттен гөрі экономика мен табиғатқа көбірек зиян келтіруі мүмкін, мысалы селолық дүкен мен шаштараздың қызметтік әрекетінен гөрі олардың облыс орталығына ірі зауытпен қатар экологиялық рұқсаттама алу үшін бірнеше мәрте барып, едәуір ақша құртуы көбірек зиянды. Көптеген дамыған елдерде мұндай шағын бизнес экологиялық реттеуден босатылған. Бейнелей айтқанда, Жасыл Экономиканың мақсаты ескіден келе жатқан Құда да тыныш, құдағи да разы мәтелінің қиын шешімін табу болып табылады. Бұл мүмкін емес сияқты, алайда Жасыл Экономиканың кейінгі жылдардағы жетістіктері қоғамның саяси ерік-жігерін, қоры мен күшін шоғырландырған жағдайда ол мақсатқа қол
жеткізудің шынайы мүмкіндігіне негізделген үміт пен сенім сыйлайды. ЖАСЫЛ ЭКОНОМИКАНЫҢ ДАМУЫ Жасыл Экономикадан басқа да атаулар қолданылатын және алдында жоғарыда сипатталған міндеттер тұрған экономиканың басқа 12 да модельдері бар. Олардың кейбіреулері әдейі жаңылдырады, мысалы, таза экономика ұғымы, алайда қоршаған ортаға әсерін мүлдем тигізбейтін адам әрекетінің жоқ екендігі баршаға аян. Басқа атаулар, біздің ойымызша, Жасыл экономика сияқты әдемі естілмесе де, бұл жаңа экономикалардың енгізетін өзгерістерінің мағынасын тура ашатын сияқты. Осындай атаулардың бірі - Циклдық экономика, атауына сәйкес бұл экономика - кез-келген қорды жоғалтуды болдырмау үшін барлық экономикалық процесстердің циклдық тұйықталуын қарастырады. Егер Циклдық Экономикада жоспарланып отырған технологияда немесе өндірісте белгілі бір қордың қайта толмас шығыны болса, онда ол технологияны немесе өндіріс құрылысын жүзеге асырмас бұрын пайда болатын шығындар мен қалдықтарды басқа технологиялардың қор көзі ретінде орналастыруды қамтамасыз ететін заңнамалық, технологиялық және экономикалық іс-шаралар жүзеге асырылуы тиіс. Инклюзивті Жасыл Экономика Жасыл Экономика моделінің әрі қарайғы дамуы болып табылады (ағылшынның "inclusive" - өзіне қосу), және соңғы кездері БҰҰ бұл идеяны қолдап, алға жылжытып отыр. БҰҰ Бас Ассамблеясында 2015 жылы ЮНЕП Инклюзивті жасыл экономика: көшбасшылар үшін түйіндемені¹⁴ жариялады, онда бірігіп пайдалану, циклдылық, серіктестік, ынтымақтастық, тұрақтылық, мүмкіндіктер және өзара тәуелділік деген ұғымдарға баса назар аударылған. Инклюзивті жасыл экономика қоршаған орта мен денсаулыққа кеңінен танымал қатерлер тудыратын, үнемсіз тұтыну мен өндіріске жағдай жасайтын, экологиялық және қор потенциалының тапшылығына, теңсіздікке әкелетін қазіргі таңда басым болып отырған экономикалық моделдің баламасы болып табылады. Бұл - тұрақтылықпен қатар тұрақты әрі өркендеуші қаржылық жүйенің функциясы ретінде әлеуметтік әділеттілікті көтеру мүмкіндігі болып табылады. Бұл - кедейлікті құрту мен адам денсаулығы, әл-ауқаты мен дамуы негізіндегі экологиялық стандарттарды қорғау. Соңғы он жылдарда жасыл экономика тұжырымдамасы көптеген елдердің үкіметтері мен үкіметаралық ұйымдар стратегиялық басымдылыққа ие болды. Бүгінгі күннің өзінде кем дегенде 65 ел, оның ішінде Қазақстан да бар, Инклюзивті Жасыл Экономикаға апарар жолға түсті. Өз елдерінің экономикасын қоғамның тұрақтылығының жылжытушы күшіне айналдыра отырып, олар XXI ғасырдың негізгі міндеттерін - өсіп келе жатқан урбанизация мен қор тапшылығынан бастап климаттың өзгеруі мен экономикалық тұрақсыздыққа дейінгі мәселелерді шешуге жұмылған. Жаңа экономиканың қажет болғандығын, оның алдында қандай мақсаттар тұрғанын анықтағаннан кейін, шын мәнінде Жасыл Экономиканың қандай болатынын және оның қоңырдан қандай айырмашылығы бар екендігін түсіну үшін нақты мысалдарды талқылауға болады. 1 МЫСАЛ. КҮН МЕН ЖЕЛ Біз айтып өттік, кез-келген қатардағы адам үшін дәстүрлі жасыл экономикалық топтама - ол жел генераторлары, күн батареясы мен қоқысты жеке жинау. Мұндай көзқарас жаппай енгізілуде, оның ішінде қарапайым халықта осындай көзқарас қалыптасуына бұқаралық ақпарат құралдарының да суреттері атсалысуда. Шындығында солай ма? Қоғам санасында қалыптасқан Жасыл Энергетиканың ең танымал бөлігі - жел генераторлары мен күн электр энергиясының қондырғыларын алып қарастырайық. Олардың суретінсіз экономиканы жасылдандыру туралы бір де бір мақала не хабар шығарылмайды. Келесі сұраққа жауап беріп көрелік, - Егер сендердің елдеріңде ЖАСЫЛ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ МЫСАЛДАРЫ 15 энергияның баламалы көздері бар болып, тіпті жаңалары да салынып жатса, онда сендердің экономикаларың жасыл ма? Бір қарағанда, жауап анық сияқты, әрине, бұл - Жасыл Экономика, себебі олар көмір жақпайды, олардан ластауыш заттар шығарылмайды, олар аппақ әрі мамықтай және экологиялық таза энергия шығарады. Бұның барлығы шындық болар еді, алайда... Жалпы алғанда қандай да бір технологияның жағдайға әсерін кешенді түрде бағалау үшін осы технологияның қоғамға, экономикаға, қоршаған ортаға тигізетін әсерлерінің барлық түрлерін есепке алуға тура келеді. Яғни, басқаша айтқанда, баламалы энергия түрлерінің жағымсыз әсерлерін де есепке алу қажет, мысалы, атап айтқанда, жел генераторларының жылдам айналатын қалақтарынан немесе күн электр станциялары айналарындағы шоғырланған күн сәулесінен болатын құстар өлімін алайық. Өкінішке орай, бұқаралық ақпарат құралдары аталған экологиялық таза жел генераторларын өндіру үшін бір жерлерде шахта мен рудниктер қазылып, олардан руда алынып, алынған рудадан металлургия заводтарында жоғары технологиялық таза экологиялық энергия көздерін өндіруге қажетті металлдар жасалатындығы туралы үндемейді. Бұл процесстердің барлығы сөзсіз қоршаған ортаға төгілетін зиянды қалдықтар мен шығарындылар өндіруге әкеліп соқтырады. Егер бір жерде таза жел генераторын орнатса, ал басқа бір жерде қоршаған ортаға жағымсыз әсер болды деген сөз. Сонымен қатар, бұл генераторлар жоғары технологиялық өнім болғандықтан, көптеген елдерде өндірілмейді, оны, мысалы, Қазақстанға мыңдаған километрден әкеледі, сондықтан олардың құны екі есе жоғары болады (құн мәселесі өте маңызды, себебі біз жасыл болса да, экономика туралы айтып отырмыз) және тасымалдау кезінде жылыжайлық газдардың шығарылуы болары да сөзсіз. Қарапайым ғана мысалдан өздеріңіз көріп отырғандай, толық таза экологиялық немесе бейтарап технология деген болмайды, - оның барлығы қоршаған ортаға бәрібір әсер етеді. Жасыл Экономика ұстанымдары белгілі бір технологияны, өнім мен қондырғыны пайдалану циклының барлық кезеңдеріндегі осындай әсерлерді кешенді түрде жан-жақты бағалауды талап етеді. Яғни табиғат пен экономикаға тиетін әсерлердің барлығын - өнімді өндіру кезеңінен бастап оны пайдаланып болғаннан кейінгі жою кезеңіне дейін есепке алу керек. Тіптен осындай толық сараптаманың өзі де, осындай 16 технологияны енгізген күнде де еліңіздің экономикасы жасыл болып кетеді деген кепілдікті бере алмайды. Мысалы, егер жел генераторларымен қатар қоршаған орта үшін зиянды қалдықтар мен шығарындылардың негізгі көздерінің бірі көмір электр станцияларының қуатын есептеуді жалғастыра берсеңіз, онда, сөзсіз, электр энергиясын көп шығаратын боларсыз, әйтсе де сіздің еліңіздің экономикасы бұдан жасыл болмайды. Себебі осы әрекет нәтижесінде қоршаған ортаға шығарылған улы эмиссиялар азая түспегені анық, ендеше ортаның тіршілік жағдайы төмендеп, оның ластануы әрі қарай жалғаса береді. Жоғарыда келтірілген мысалда егер баламалы энергетиканы дамытумен қатар энергия генерациясының дәстүрлі көздерінен ластаушылардың шығарылуы төмендегенде, қазба отын көздері арқылы алынатын электр энергиясының үлесі азайғанда, ол энергия көздерін жағудың тиімділігі көтерілгенде және осыған байланысты, сарқылмалы энергия шығарушылар - көмір, газ, мұнай көздерін пайдалану төмендеген кезде, экономика жасыл болады. 2-МЫСАЛ. ҚОРДЫ САҚТАУ Біз жоғарыда көргендей, елдегі баламалы энергия көздерінің болу фактісі, ол елдің экономикасын автоматты түрде жасыл қылдырмайды. Қорларды ұтымды әрі тиімді пайданау туралы не айта аласыздар? Олар экономиканы қаншалықты жасылдандырады? Қорларды тиімді пайдалану -- сан қырлы тақырып, себебі оған энергияны, су мен шикізатты өндірісте, ауыл шаруашылығында тиімді пайдалану, сонымен бірге қалдықтарды басқару мен оларды болдырмау мәселелері де кіреді. Бұрын, адамзат өркениетінде табиғат қорларын тиімсіз пайдаланғаны үшін ақы төлеу маңызды тоқтатушы фактор болған емес, себебі табиғат қорларына деген эксплуататорлық көзқарас қалыптасқан, әлі ешкім қоныстанбаған жерлерден таусылған қорлардың орнына жаңа қор көздерін аша беруге мүмкіндік болған еді¹⁵. Қорларды ұтымды пайдалану әдеті қиындықпен қалыптасуда, алайда, жаңа экологиялық көзқарастарды жылжытудың арқасында технологияларды ұтымды, оның ішінде, қорларды қайта пайдалануды табысты енгізудің практикалық мысалдары көбеюде. Мұндай технологиялар экономикалық тартымдылығымен өміршең болады. Мысалы, жиналған сынықтардан алюминий өндіруге, оны алғашқы өндіруге жіберілген энергия көзінің 5% ғана жұмсалады. Энергияны пайдаланудың тиімділігін арттырудың басқа маңызды әрі аз пайдаланылатын мүмкіндігі - кокс, домна, электр және цемент пештерде жасалатын және пайдаланылмайтын жоғары температуралы жылуды утилизациялау болып табылады. Қорды сақтау міндеттері қалдықтардың жасалу проблемасымен тығыз байланысты. Қазіргі таңда кіріс пен қалдықтардың залалады өзара қарым-қатынасы байқалуда, - елдегі кіріс деңгейі жоғарылаған сайын, ондағы жиналатын қалдықтар да көбеюде. Қалдықтар санын экономикалық өсім мен өмір сүру деңгейіне тәуелділігін жою - қор тиімділігін арттырудағы маңызды фактор, қазір, мысалы, өмір сүру деңгейі мен кірістің жоғарылауына байланысты адамзат 2050 жылы 13,1 млрд тоннадан артық қалдық шығарады, бұл 2009 жылға қарағанда шамамен 20% артық. Зерделі мемлекеттік саясат қалдықтар көлемін азайтып, табиғат пен адам үшін зиянды кірістің қалдыққа тәуелділігін жояды. Қалдықтардан алынған қорды қалпына келтіруге байланысты болашақ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.