Еңбекті толық оқыту немесе арнайы оқыту
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Әдеби-сын зерттеу еңбектерін және әдеби-теориялық ұғымдарды оқыту мен қалыптастыру
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
І. Әдеби-сын зерттеу еңбектері және әдеби-теориялық ұғымдарды жалпы мазмұны мен сипаты
1.1 Әдеби-сын оның пәні мен міндеттері
1.2 Әдеби-сын мақаланың сюжеті мен композициясы
ІІ. Әдеби-сын зерттеу еңбектері және әдеби-теориялық ұғымдарды жалпы оқытудың маңызы мен негіздері
2.1 Әдеби-сын зерттеу еңбектерін оқыту
2.2 Әдеби-теориялық ұғымдарды оқыту
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Қазіргі қоғамымыздағы ең өзекті мәселенің бірі - оқушыларға сапалы білім беру болып табылады. Осы сапалы білім беру деген сөздің астарында не жатыр? Сапалы білім беру - ұстаздың қолында. Қазақ тілі өз мәртебесін алғаннан бері мектептерде қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарын өткізу де жаңаша мәнге ие бола бастады. Ұстаздар күн сайын өздерінің сабақта қолданылатын әдістерін өзгертіп, күнде жаңалық енгізуге тырысады. Сондай жаңалық енгізетін ұстаздарымыз жаңалық іздеуші оқушыларды дайындап шығарады. Жаңалық іздеуші оқушы дегеніміз - сын-зерттеу еңбектерін оқу арқылы ғылыми зерттеушілік қабілеті қалыптасқан оқушы. Әдебиет сабақтарында сын-зерттеу еңбектерін оқыту бүгінгі күннің өзекті мәселесі болып саналады. Себебі, кейбір ұстаздарымыз ақын-жазушылар шығармаларын оқытқанды оқу құралынан аса алмайды. Ал, мектептегі оқу құралындағы мәліметтерді оқушы мұғалімнің көмегінсіз-ақ оқи алады. Қазіргі заманның оқушылары үшін мұғалім күндеоікті сабақта оларға жаңа мәлімет беріп отыру керек. Сондықтан ұстаздарымыз ақын-жазушылар шығармаларын оқытқан кезде қосымша сын-зерттеу еңбектеріне сүйену орынды. Себебі, сын-зерттеу еңбектерін оқу арқылы оқушының ғылыми зерттеу қабілеті дамиды. Мектеп қабырғасында отырған оқушылардың бәрінің де зерттеушілік қабілеті мықты болмайды. Сондықтан да осындай оқушылардың жалпы әдебиет пәніне деген қызығушылығын арттыру, оларға қосымша білім беру - ұстаздардың алдына қойған басты міндеті болып саналады.
Сын-зерттеулерді оқытудың мақсаты мен маңызы:
Оқу бағдарламаларында әдеби-сын зерттеу еңбектерін оқытуға арнайы сағат берілген, оқулықтарда әр ақын жазушының өмірі,шығармашылығынан соң ғылыми сын еңбектерінің тізімі көрсетілген. Тәжірибеде ұстаздар қауымы тақырып мазмұнын ғылыми еңбектермен байытып, тереңдетіп беруде сын еңбектерге назар аударып келеді. Сын - зерттеулерді оқыту - тереңдетіп оқыткдың ең маңызды бір саласы.
Әдебиетті оқытуда сын-зерттеулердің маңызы неде?
1.Өтіліп отырған тақырыпты тереңдетіп беру, білім мазмұнын байыту,
көркем шығарманы оқушы жан-жақты терең түсінуде, танымын дамытуда;
2.Оқушылардың ойлау белсенділігін арттыру, дүниетанымын кеңейту, өз
бетімен жұмыс істеу, қортынды жасау дағдыларын жетілдіруде;
3.Көркем туынды туралы оқушылар бірнеше пікір, баға, сын болатынын түсінеді, әрі сол туынды туралы ғылыми шындыққа көз жеткізу, өзіндік пікір айта білуге баулу, зерттеу, іздендіру бағытындағы жұмыстарға икемдеу мәселелерінде сын-зерттеу еңбектерінің маңызы ұшан-теңіз.
Сын-зерттеу еңбектерін оқыту мынадай жолдармен жүзеге асырылады:
А) Еңбекті толық оқыту, арнайы оқыту;
Б) Ең негізгі түйінін, пәнін бөліп ала отырып оқыту;
В) Өтіліп жатқан шығармаға ғана байланысты ішінара керекті пікір,
ойларын теріп алып оқыту.
Сын-зерттеу еңбектерін оқытуға қойылатын бірден-бір талап - оны көркемдік шығармамен бірлікте оқыту болып табылады. Сондай-ақ сын-зерттеу еңбектің жазылу тарихы, мақсаты туралы түсінікті мұғалім міндетті түрде оны пайдалану алдында беру керек. Сын-зерттеу еңбектерінің өзіндік ерекшелігі, жанрлық сипаты туралы да теориялық ұғым беру де мұғалім назарынан тыс қалмағаны дұрыс (мысалы, Шоқанның еңбектері, Абайтану ғылымы не? деген сұрақтарды.).
Еңбектерді оқытудың жолдары, әдіс-тәсілінің бірі:
Еңбекті толық оқыту немесе арнайы оқыту.
Мысалы: Х сынып әдебиетінде Абай Құнанбаев шығармашылығын оқытуға ерекше көңіл бөлінеді. Осы сыныптағы әдебиет курсының ішіндегі ең басты тақырып - Абай шығармашылығын талдау болып табылады. Абайдың өмірі, шығармалары туралы бірінші сабақтан кейін-ақ мұғалім Абай Құнанбаев атты монографиясына арнайы тоқталуына болады. Балаларға бұл еңбектің негізгі түйінді дәнін, маңызын бірден аңғарту мақсатында, әрі оны игерудің бірден- бір тиімді жолы ретінде Нені міндетті түрде білу керек? Деген тақырыпшамен монографияның ең басты мәселелерін төмендегідей етіп жазып қою керек:
:: Абайды тудырған дәуір - ХІХ ғасырдың ІІ жартысына берілген талдау, әсіресе, патшаның отарлық саясаты, мемлекеттік-әкімшілік жүйенің шындықпен берілуі.
:: Ағартушы-демократтардың шыға бастауы, оған екінші Ресей - Ресейінің әсері.
:: Абайтану ғылымының қалыптасу жолы, Кәкітайдың бұл саладағы еңбегі, Абай шығармаларының халыққа жету тарихы, Абайтануға қалам тартқан әдебиетші ғалымдар.
:: Абайдың өмірбаяны, ата тегі, ұшқан ұясы (Өскенбей, Құнанбайлар туралы дерек ).
:: Абайдың білімге қанат қағуы. Шығыс шайырлары - Науаи, Физули
:: мұраларының әсері.
:: Туған халқының мол мұрасы, ақындығының игі ықпалы болып табылады
Менің курстық жұмысым екі тараудан тұрады. Бірінші тарауда әдеби-сын зерттеу еңбектері және әдеби-теориялық ұғымдардың жалпы маңызы мен мазмұны және жанрларына тоқталдым.. Екінші тарауда әдеби-сын зерттеу еңбектері мен оның теориялық негізін қалыптастыру жолдары мен оқытуына тоқталып өттім.
І. Әдеби-сын зерттеу еңбектері және әдеби-теориялық ұғымдарды жалпы мазмұны мен сипаты
1.1 Әдеби-сын оның пәні мен міндеттері
Әдеби сынның мәні туралы әр түрлі көзқарастар бар. Үш көзқарасты ажыратуға болады:
1. Сын - әдеби сынның синонимі болатын ұғым.
2. Сын - әдеби сынның ажырамас бөлігі. Бұл көзқарас дәстүрлі болып табылады.
3. Сын - әдеби процестің маңызды құрамдас бөлігі, және осы мағынада әдебиеттің өзі.
Сонымен қатар әдеби сын ұғымын қызмет түрі ретінде және ғылыми пән ретінде бөліп қарастыруға болады. Сын кәсіби қызметтің түрі ретінде алғашқы мерзімді басылымдар пайда болған кезде пайда болады. Журналдар мен альманахтар оқырмандардың әдеби шығармаларды түсіндіру, қазіргі әдебиетті ұстану қажеттілігін бейнелейтін. Ғ. Мүсірепов әдеби сын кейін дамиды, ол реализммен құрдас. Сын ғылыми пән ретінде оның құрамында әдебиет тарихы мен теориясы сияқты бөліктер қалыптасқан кезде әдеби сыннан туады
Құнанбаев өзінің Көркем сынның теориялық мәселелері (М., 1980) атты еңбегінде әдеби сынды сыннан бөлу процесін атап өтіп, А.Н. Веселовский: Қазіргі заман өте абыржулы, ол бізді қатты толғандырады, сонда біз оның заңдарын қорғай отырып, оны толығымен және сабырлы түсінеміз; ескі күндерде біз салқындадық .
Мұнда сынның өрісі ретінде қазіргі заманның әдіснамалық маңызды тұжырымдамасы тұжырымдалған. Сондай-ақ, сынның бизнесі - бағалау, ал әдебиеттану ғылымы ретінде өнер құбылыстарын талдау деген пікір бар. Бұл ереже сыни жұмыстағы аналитикалық принциптің рөлін төмендетпеуі керек. Әдебиеттанудың әртүрлі бөліктері үшін зерттеу мен зерттеу функциясын бөліп қарастыру қиын. Әдетте, сын - заманауи шығармаларды түсіндіруді бірінші болып қабылдайды, оны түсіну әдебиеттануда тереңдей түседі. Бұл, әсіресе, сыншылардың байқаулары мен тұжырымдарына негізделген, қазіргі заманғы әдебиеттегі зерттеу жұмыстарына қатысты. В.Кубилиустың Шеллингке оралатын ойы негізінен дұрыс: Шығарманы бірыңғай және түпкілікті интерпретациялау мүмкін емес, өйткені эмоционалды көңіл-күй мен тәжірибе - қабылдаудың негізі - жаңа тарихи жағдайларға байланысты өзгереді.
Әдеби сынның дамуы өз алдына жалпы барлық әдебиеттің білім дәрежесін көрсетеді.
Зерттеуші Л.Якименко сынды талдаудың нақты пәнін анықтауға тырысады: Әдеби сын тарихқа айналған немесе солай болған нәрсе туралы айтады. Әдеби сын бүгінгі күннің құбылыстарын талдайды . Әдебиеттану тарихы сыншылардың өткен дәуірлердің шығармаларына жүгінген кездерін біледі, сонымен бірге олардың мазмұны өз уақытына сәйкес әрдайым өзекті болып отырады. Поспелов Г.Н. өткен әдеби шығармаларды қазіргі кездегі оқу дәл әдеби сын емес, әдеби сынның ісі деп санайды. Сын саласы - бұл дамып келе жатқан әдебиет аймағына қызу қатысу. Сонымен, публицистика - әдеби сынның ғылыми және көркемдік сияқты басқа ұстанымдарымен өзара байланыста болатын маңызды сапасы. Ғылым мен өнер синтезінде интеллектуалды-аналитикалық принцип басым болады. Тұлғаның өзін-өзі танытуы сынды өнерге жақындатады.
М.Каган: сын өзінің табиғаты бойынша ғылым да, өнер де емес, үшіншіден ... тек танымдық емес, сонымен бірге құндылық-бағдарлық - бәрінен бұрын - идеологиялық - адам қызметінің аясымен байланысты.
Сонымен, сын қоғамдық пікірдің қалыптасуына әсер етеді, әдеби дамудың келешегін болжайды және оған қазіргі әдебиеттің ерекшеліктерін анықтай отырып әсер етеді.
Ы.Алтынсарин өзінің сыни шығармалар жанрларын жіктеуінде
(1925) сыни жұмыстардың 17 түрін анықтайды: 1) әдеби портрет 2) философиялық тәжірибе (эссе) 3) импрессионистік зерттеу 4) трактат мақаласы 5) публицистикалық немесе насихаттық сын (нұсқаулық мақала) 6) сыни фельетон 7) әдеби шолу 8) шолу 9) сын әңгіме 10) көркем жазу 11) сыни диалог 12) пародия 13) жазушы туралы буклет 14) әдеби параллель 15) академиялық шолу 16) сын монография 17) мақала-жылтыр. Мұнда жіктеудің әр түрлі әдістері қолданылады: 1) әдебиеттанушының әдісі бойынша: эссе, трактат, академиялық шолу, 2) әдеби жұмыс түрі бойынша: фельетон, хаттар, диалог, 2) объектілерді қамту дәрежесі мен кеңдігі бойынша: шолу, шолу, әдеби портрет.
Сыни ойдың поэзиясы еңбегінде М.Ауезов жанрлық бөлінудің негізі ретінде классификация принципі ретінде факт пен проблематика арасындағы құрылымдық байланысты қолданады. Ол зерттеушінің айтуы бойынша ой әдеби фактінен әлеуметтік-әдеби проблемаға ауысатын сыни шығармалардың интерпретациялық түрін бөліп көрсетеді. Жанрлардың екінші түрі М.Ауезов оны идеологиялық деп атайды, осы әдіспен сыни ойдың қозғалысы мәселелерден, мысалы, әдеби фактілерге дейін жүреді. Бұл әдеби шолу жанры. Үшінші тип - бұл идеялық типтің бір түрі, фактадан фактіге ауысатын мақала (әдеби портрет, философиялық-сыни зерттеу, ішінара шолулар. Ауезов классификациясындағы төртінші түр - рефлексиялық немесе полемикалық жанрлар, мұнда әдеби фактілер шектеулі , негізгі орынды белгілі бір идеялық позициясы бар сыншының жеке тұлғасы алады, сыни ойдың қозғалысы проблемадан проблемаға ауысады. Бұл түрлерді таза түрінде бөліп алу өте қиын, осы классификацияда сыни пікірді талдау құнды, онда әдеби факт пен проблеманың тұжырымдамасы бөлектелген.
Декабристтер дәуіріне қатысты И.Есенберлин 3 жанрлық топты бөледі: сыни, шолушы және полемикалық. Сын жанрларын жіктеудің басқа да тәсілдері бар, мысалы, сыншының мұраттарына жақындығының дәрежесі бойынша позитивті кері байланыс, бейтарап мақалалар, ирониялық шолулар, сатиралық пародия, полемика, буклеттер жанрлары осылай ажыратылады. Мұнда сыншы ойлап тапқан объект сынға ұшырайтын ерекше жанр - критикалық жалғандық - пастика бар. Бұл жанрға жүгінуді ерекше жағдай мен шарттармен түсіндіруге болады, көбінесе әлеуметтік бостандық жетіспеушілік, қашан белгілі бір авторлардың ашық сыны белгілі бір себептермен мүмкін емес, ал пастическая болып жатқан процестерге өз көзқарасын білдіруге, сынды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Басқа жағдайлар да болуы мүмкін, сондықтан қазіргі кезде сын іс жүзінде жарияланған әдебиеттің үлкен ағынына төтеп бере алмайды, бірқатар жаңа авторлардың пайда болуымен, постмодерндік мәдениет жағдайында бұқаралық әдебиеттің әртүрлі деңгейлерін ажырату қиын , нақты өнерден алынған графомания. Белгілі эксперимент, қазіргі заманғы сыншылар авторды ойлап тапқан кезде, оған белгілі бір жұмыс жатқызып, өмірге жіберді. Біраз уақыттан кейін олар шығармалар да, автор да ешқашан шындықта болмағанына қарамастан, осы автор туралы басқа сыншылардың пікірлерімен кездесті. Пастика құрудың бұл экспрессивті мысалы қазіргі әдеби жағдайдың барлық ерекшелігін көрсетеді.
Жалпы, әртүрлі формациялардың синтетикалық табиғаты қазіргі заманғы жанрларға тән, оларды анықтау, анықтау үшін жылудың ерекшеліктерін таза түрде білу қажет.
1.2 Әдеби-сын мақаланың сюжеті мен композициясы
Мақала атауы өнер мен өмір арасындағы байланысты талдауға, жалпылауға, бағалауға, түсіндіруге, ашуға бағытталған сыни жұмыстардың кең өрісін білдіреді. Зерттеушілер келесі типтерді бөледі: теориялық, мерейтойлық, эссе, полемикалық, негізінен басқа түрлерін бөліп алуға болады, мысалы, проблемалық мақала.
Композиция - бұл элементтердің құрамы мен ретін білдіретін жалпы термин. Көп компонентті сын мақалада қандай элементтерді ажыратуға болады деген сұрақ туындайды. И. Есенберлин келесі анықтаманы береді: Әдеби-сын мақаланың композициялық құрылысы ең алдымен сынның үш элементін біріктіру принципіне және нақты мазмұнына байланысты: әдеби-сыни мәселелерді қою, шығарманың көркемдік жақтарын талдау және оқырмандарға байланысты қоғамның алдында тұрған міндеттермен . Зерттеуші ғылыми, көркемдік және публицистикалық табиғатпен корреляциялық құраушы элементтерді жалпы сынның негізгі қасиеттері ретінде анықтайды. Факт - интерпретация - теория тізбегінде элементтердің арақатынасы сыншының тапсырмасына байланысты әр түрлі болуы мүмкін.
Мақала құрамына қойылатын басты талап - құрылымның тұтастығы мен бірлігі, оны мақаланың басынан бастап жүзеге асыру керек. Публицистикалық сынның басында көбінесе клише, клише болады: кітаптың бастапқы деректері туралы ақпарат беріледі.
Мәдени зерттеу әдебиеті және одан кейінгі сын элита ісіне айналған жағдайда, сыншының міндеті басынан бастап оқырман назарын талқылау тақырыбына аудару. Тамырлар Алтынсарин жас сыншыларға оқырманға тұзақ орнату керек, оны ілмекке түсіру керек деп үйреткен.
Ы.Алтынсарин өзінің оқулығында мақаланы құрудың келесі түрлерін анықтайды:
1. Автордың негізгі идеясын тұжырымдау
2. жалпы ой немесе сипаттама.
3. суретшінің мазмұны мен стилімен ерекшеленетін шығармадан дәйексөз.
Мақаланың құрамы көбінесе жанрмен анықталады, талдау, дәйексөз, өнердің басқа түрлеріне шығу, өмірге шығу процесінде егжей-тегжейлі пайымдау сияқты компоненттерді анықтауға болады.
Зерттеушілер мақала құрудың келесі принциптерін анықтайды: дедуктивті және индуктивті. Бірінші жағдайда, сыни ойдың қозғалысы жалпы проблемадан әдеби материалға ауысады, екіншісінде - оқшауланған, жекелеген бақылаулардан жалпы тұжырымдар мен мәселелерге дейін. Мақала құрылыстың екі принципін де біріктіре алады.
Ішкі мазмұны мен толықтығы құрылымына сәйкес, эстетикалық доминантқа сәйкес әдеби-сын мақаланың құрамы логикалық, субъективті-лирикалық және фактографиялық болуы мүмкін. Логикалық композицияның негізінде ойдың, ең алдымен, субъективті-лирикалық композицияның басым болуы, автор сезімдерінің негізінде материалды ассоциация арқылы орналастыру, фактілік композиция материалды сәйкесінше ұйымдастыруды көздейді. қарапайым листинг принципі, бөлек блоктарда. Іс жүзінде барлық таңдалған композиция түрлерін бір шығарма шеңберінде біріктіруге болады, доминантты бөліп көрсетуді үйренудің маңызы зор.
Дәлелдеу табиғаты бойынша композиция центрифугалық сипатқа ие, барған сайын тезистен алшақтайды және осылайша оны дамытады, бір сызық сызылғанда және ой спиральдың жаңа айналымына оралғанда және дәлелденгенде, салыстырмалы, ой эквивалентті құбылыстарды салыстыруға байланысты дамыған кезде.
Сыни ой қозғалысының логикасы, оның механизмдері мақала сюжетінде көрсетілген. Әдеби сын дегеніміз, белгілі бір мағынада рефлексияның көрінісі болып табылады, сондықтан сын мен шындықтың арақатынасы көбіне делдал болады, оның позициясы көптеген түрлі қатынастардан тұрады. Рецептивті эстетика шеңберінде сыншы автор - шығарма - оқырман тізбегіне ең алдымен автор мен оқырман арасындағы делдал ретінде қосыла алады, жазушының шығармашылығын бұрыннан жасалған қайта жасаушы ретінде түсіндіреді. мәтін. Сыншы әрдайым шындық пен көркемдік рефлексия материалын өте жақсы білуі керек. Әдеби-сын мақаланың сюжетті қалыптастырушы бастамасы көркем шығармада бейнеленген және жазушының шығармашылық тұжырымдамасын көтеретін оқиғалардың өзара байланысын ашу және оларды сыншы өмірлік тексеру арқылы анықтау деген анықтама бар. өзі сенімділік, маңыздылық және прогрессивтілік үшін . Сыншы мен оқырман арасындағы диалогта объектілердің публицистикалық және эстетикалық типтерін ажыратуға болады, олардың арасында жылжымалы өзара байланыс болады. Объектілердің публицистикалық типі сынның заманауи түсінуімен байланысты, оған полемиканың барлық түрлері, публицистикалық және лирикалық шегіністер, шындықты сол немесе басқа формада бағалау кіреді. Заттардың эстетикалық типіне сыншының көркем шығармамен жұмысының барлық түрлері кіреді: мәтінді, теориялық және әдеби материалды талдау, түсіндіру. Сыншының ойлауында үнемі ғылыми және бейнелі-публицистикалық принциптердің синтезі жүреді.
Сыншы сендіргісі келетін оқырманмен оның сеніміне көшу үшін ерекше қарым-қатынас орнатады. Мақала сюжеті көркем шығарманы заманауи оқырманмен диалогта түсіндіруге негізделген. Мақала сюжетінің маңызды жағы - сыншы мен автор арасындағы байланыс.
Зерттеушілер олардың қарым-қатынастарының әртүрлі түрлерін анықтайды, сондықтан сыншы талдаушы, судья немесе әңгімелесуші позициясын ала алады. Қалай болғанда да, сыншы авторға жүгінгенде, бұл оқырманмен диалог нысандарының бірі ғана. Мұндай қарым-қатынастың көптеген әдістері бар, мысалы, автордың позициясын - жазушының позициясын тұрғызу - жазушының мәлімдемелеріне еліктеудің бір түрі.
Сыншының ойындағы оқырман бейнесі сан қырлы. Бұл белгілі бір позицияны жатқызған оқырманның үлгісі, конструкциясы болуы мүмкін, оқырман-модель - сыншы қолындағы қуыршақ, не оның өзгертілген эго рөлінде, содан кейін прогрессивті қоғамдық пікір, содан кейін қазіргі қоғамның ең инертті бөлігінің бейнесі ретінде, содан кейін жалпы өнердің сараланбаған тұтынушысы ретінде .
Оқырман жіктемесі бар:
1. оқырман - үнсіз сұхбаттасушы. Бұл тұжырымдама ұжымдық болып табылады, сыншы шешендік және эпистолярлық фигураларды қолдана отырып, сөйлеудің монологтық түрін жиі таңдайды: назар аударыңыз, қараңыз және т.б.
2. оқырман белгілі бір көзқарасты, әлеуметтік-этикалық және эстетикалық позицияны жеткізуші болып табылады. Бұл жағдайда оның көзқарасын қайта баяндау енгізіледі, сыншының оған деген қатынасы көрсетіледі.
3. оқырман тек идеяның жеткізушісі ғана емес, сонымен қатар өзіне тән белгілерге ие (әлеуметтік, мәдени, этнографиялық, таптық, жас және т.б.).
Оқырман қарым-қатынасының күрделі суреті есімдіктер мен есімдік құрылымдардың әр түрлі мағыналарына негізделген (сен, біз сенімен, олар, мен басқалар сияқтымын және т.б.)
Сонымен, мақаланың сюжеті сыншы мен оқырман арасындағы диалог арқылы қалыптасады және диалогты қалыптастырудағы қозғалысты тең сұхбаттасушылардың әңгімесі ретінде бөліп көрсетуге болады.
ІІ. Әдеби-сын зерттеу еңбектері және әдеби-теориялық ұғымдарды жалпы оқытудың маңызы мен негіздері
2.1 Әдеби-сын зерттеу еңбектерін оқыту
Әдеби сын - әдеби сынның құрамдас бөліктерінің бірі. Әдебиет тарихы мен теориясымен тығыз байланысты, сөздік шығармашылықтың табиғатын анықтаумен, шындықты эстетикалық игерудің негізгі заңдылықтарын белгілеумен, классикалық әдеби мұраны талдаумен айналысады. Әдеби сын ең алдымен заманауи әдеби дамуды бағалайды, көркем шығармаларды қазіргі заман тұрғысынан түсіндіреді. Қазіргі әдеби-көркем шығарманың, әдеби сынның идеялық-эстетикалық сапасын анықтау, әдебиеттану, ең алдымен, қоғам дамуының осы кезеңінде тұрған міндеттерден туындайды.
Оқырманның рухани ой-өрісін кеңейтпейтін, адамға эстетикалық ләззат бермейтін, яғни эмоционалды түрде кедей, сондықтан эстетикалық сезімге әсер етпейтін көркем шығарма - ондай шығарманы шынайы көркем деп тану мүмкін емес. Әдеби сынның тарихы алыстағы өткеннен бастау алады: әдебиет туралы сыни пікірлер өнер туындыларының пайда болуымен қатар туды.Ойшылдар арасынан шыққан алғашқы оқырмандар, өмірлік тәжірибесі мол, эстетикалық талғамға ие және мәні бойынша алғашқы әдеби сыншылар. Антикалық дәуірдің өзінде-ақ әдебиеттану шығармашылықтың дербес саласы ретінде қалыптасты.[1]
Акмеологиялық және психологиялық кеңес беру ұсыныстар берумен аяқталмайды, сонымен қатар әртүрлі өмірлік стратегияларды бірлесіп әзірлейді және оларды жарақат алуы мүмкін жағдайларда да, күнделікті жағдайларда да игеруге көмектесу қиын. Клиенттің бағыты оның шығармашылық әлеуетін анықтауға және оның өзінің өмірлік биігіне көтерілуіне көмектесуге негізделген. Психолог басшылыққа алатын критерийлер және ол осы жағдайда жұмыс жасайтын тұжырымдамалар өзінің мәні бойынша гуманистік болып табылады. Олар теориялық бағдардан, субъективизмнен және жүктелген шарттардан тәуелсіз. Негізгі критерий өлшемдері - бұл белсенді өмір және оның мәні, қоғамға пайдалы, нәтижелі жұмыс негізінде қол жеткізу, адамның даралығының бірегейлігі мен ерекшелігін тану. Бірақ ... жалғасы
Тақырыбы: Әдеби-сын зерттеу еңбектерін және әдеби-теориялық ұғымдарды оқыту мен қалыптастыру
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
І. Әдеби-сын зерттеу еңбектері және әдеби-теориялық ұғымдарды жалпы мазмұны мен сипаты
1.1 Әдеби-сын оның пәні мен міндеттері
1.2 Әдеби-сын мақаланың сюжеті мен композициясы
ІІ. Әдеби-сын зерттеу еңбектері және әдеби-теориялық ұғымдарды жалпы оқытудың маңызы мен негіздері
2.1 Әдеби-сын зерттеу еңбектерін оқыту
2.2 Әдеби-теориялық ұғымдарды оқыту
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Қазіргі қоғамымыздағы ең өзекті мәселенің бірі - оқушыларға сапалы білім беру болып табылады. Осы сапалы білім беру деген сөздің астарында не жатыр? Сапалы білім беру - ұстаздың қолында. Қазақ тілі өз мәртебесін алғаннан бері мектептерде қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарын өткізу де жаңаша мәнге ие бола бастады. Ұстаздар күн сайын өздерінің сабақта қолданылатын әдістерін өзгертіп, күнде жаңалық енгізуге тырысады. Сондай жаңалық енгізетін ұстаздарымыз жаңалық іздеуші оқушыларды дайындап шығарады. Жаңалық іздеуші оқушы дегеніміз - сын-зерттеу еңбектерін оқу арқылы ғылыми зерттеушілік қабілеті қалыптасқан оқушы. Әдебиет сабақтарында сын-зерттеу еңбектерін оқыту бүгінгі күннің өзекті мәселесі болып саналады. Себебі, кейбір ұстаздарымыз ақын-жазушылар шығармаларын оқытқанды оқу құралынан аса алмайды. Ал, мектептегі оқу құралындағы мәліметтерді оқушы мұғалімнің көмегінсіз-ақ оқи алады. Қазіргі заманның оқушылары үшін мұғалім күндеоікті сабақта оларға жаңа мәлімет беріп отыру керек. Сондықтан ұстаздарымыз ақын-жазушылар шығармаларын оқытқан кезде қосымша сын-зерттеу еңбектеріне сүйену орынды. Себебі, сын-зерттеу еңбектерін оқу арқылы оқушының ғылыми зерттеу қабілеті дамиды. Мектеп қабырғасында отырған оқушылардың бәрінің де зерттеушілік қабілеті мықты болмайды. Сондықтан да осындай оқушылардың жалпы әдебиет пәніне деген қызығушылығын арттыру, оларға қосымша білім беру - ұстаздардың алдына қойған басты міндеті болып саналады.
Сын-зерттеулерді оқытудың мақсаты мен маңызы:
Оқу бағдарламаларында әдеби-сын зерттеу еңбектерін оқытуға арнайы сағат берілген, оқулықтарда әр ақын жазушының өмірі,шығармашылығынан соң ғылыми сын еңбектерінің тізімі көрсетілген. Тәжірибеде ұстаздар қауымы тақырып мазмұнын ғылыми еңбектермен байытып, тереңдетіп беруде сын еңбектерге назар аударып келеді. Сын - зерттеулерді оқыту - тереңдетіп оқыткдың ең маңызды бір саласы.
Әдебиетті оқытуда сын-зерттеулердің маңызы неде?
1.Өтіліп отырған тақырыпты тереңдетіп беру, білім мазмұнын байыту,
көркем шығарманы оқушы жан-жақты терең түсінуде, танымын дамытуда;
2.Оқушылардың ойлау белсенділігін арттыру, дүниетанымын кеңейту, өз
бетімен жұмыс істеу, қортынды жасау дағдыларын жетілдіруде;
3.Көркем туынды туралы оқушылар бірнеше пікір, баға, сын болатынын түсінеді, әрі сол туынды туралы ғылыми шындыққа көз жеткізу, өзіндік пікір айта білуге баулу, зерттеу, іздендіру бағытындағы жұмыстарға икемдеу мәселелерінде сын-зерттеу еңбектерінің маңызы ұшан-теңіз.
Сын-зерттеу еңбектерін оқыту мынадай жолдармен жүзеге асырылады:
А) Еңбекті толық оқыту, арнайы оқыту;
Б) Ең негізгі түйінін, пәнін бөліп ала отырып оқыту;
В) Өтіліп жатқан шығармаға ғана байланысты ішінара керекті пікір,
ойларын теріп алып оқыту.
Сын-зерттеу еңбектерін оқытуға қойылатын бірден-бір талап - оны көркемдік шығармамен бірлікте оқыту болып табылады. Сондай-ақ сын-зерттеу еңбектің жазылу тарихы, мақсаты туралы түсінікті мұғалім міндетті түрде оны пайдалану алдында беру керек. Сын-зерттеу еңбектерінің өзіндік ерекшелігі, жанрлық сипаты туралы да теориялық ұғым беру де мұғалім назарынан тыс қалмағаны дұрыс (мысалы, Шоқанның еңбектері, Абайтану ғылымы не? деген сұрақтарды.).
Еңбектерді оқытудың жолдары, әдіс-тәсілінің бірі:
Еңбекті толық оқыту немесе арнайы оқыту.
Мысалы: Х сынып әдебиетінде Абай Құнанбаев шығармашылығын оқытуға ерекше көңіл бөлінеді. Осы сыныптағы әдебиет курсының ішіндегі ең басты тақырып - Абай шығармашылығын талдау болып табылады. Абайдың өмірі, шығармалары туралы бірінші сабақтан кейін-ақ мұғалім Абай Құнанбаев атты монографиясына арнайы тоқталуына болады. Балаларға бұл еңбектің негізгі түйінді дәнін, маңызын бірден аңғарту мақсатында, әрі оны игерудің бірден- бір тиімді жолы ретінде Нені міндетті түрде білу керек? Деген тақырыпшамен монографияның ең басты мәселелерін төмендегідей етіп жазып қою керек:
:: Абайды тудырған дәуір - ХІХ ғасырдың ІІ жартысына берілген талдау, әсіресе, патшаның отарлық саясаты, мемлекеттік-әкімшілік жүйенің шындықпен берілуі.
:: Ағартушы-демократтардың шыға бастауы, оған екінші Ресей - Ресейінің әсері.
:: Абайтану ғылымының қалыптасу жолы, Кәкітайдың бұл саладағы еңбегі, Абай шығармаларының халыққа жету тарихы, Абайтануға қалам тартқан әдебиетші ғалымдар.
:: Абайдың өмірбаяны, ата тегі, ұшқан ұясы (Өскенбей, Құнанбайлар туралы дерек ).
:: Абайдың білімге қанат қағуы. Шығыс шайырлары - Науаи, Физули
:: мұраларының әсері.
:: Туған халқының мол мұрасы, ақындығының игі ықпалы болып табылады
Менің курстық жұмысым екі тараудан тұрады. Бірінші тарауда әдеби-сын зерттеу еңбектері және әдеби-теориялық ұғымдардың жалпы маңызы мен мазмұны және жанрларына тоқталдым.. Екінші тарауда әдеби-сын зерттеу еңбектері мен оның теориялық негізін қалыптастыру жолдары мен оқытуына тоқталып өттім.
І. Әдеби-сын зерттеу еңбектері және әдеби-теориялық ұғымдарды жалпы мазмұны мен сипаты
1.1 Әдеби-сын оның пәні мен міндеттері
Әдеби сынның мәні туралы әр түрлі көзқарастар бар. Үш көзқарасты ажыратуға болады:
1. Сын - әдеби сынның синонимі болатын ұғым.
2. Сын - әдеби сынның ажырамас бөлігі. Бұл көзқарас дәстүрлі болып табылады.
3. Сын - әдеби процестің маңызды құрамдас бөлігі, және осы мағынада әдебиеттің өзі.
Сонымен қатар әдеби сын ұғымын қызмет түрі ретінде және ғылыми пән ретінде бөліп қарастыруға болады. Сын кәсіби қызметтің түрі ретінде алғашқы мерзімді басылымдар пайда болған кезде пайда болады. Журналдар мен альманахтар оқырмандардың әдеби шығармаларды түсіндіру, қазіргі әдебиетті ұстану қажеттілігін бейнелейтін. Ғ. Мүсірепов әдеби сын кейін дамиды, ол реализммен құрдас. Сын ғылыми пән ретінде оның құрамында әдебиет тарихы мен теориясы сияқты бөліктер қалыптасқан кезде әдеби сыннан туады
Құнанбаев өзінің Көркем сынның теориялық мәселелері (М., 1980) атты еңбегінде әдеби сынды сыннан бөлу процесін атап өтіп, А.Н. Веселовский: Қазіргі заман өте абыржулы, ол бізді қатты толғандырады, сонда біз оның заңдарын қорғай отырып, оны толығымен және сабырлы түсінеміз; ескі күндерде біз салқындадық .
Мұнда сынның өрісі ретінде қазіргі заманның әдіснамалық маңызды тұжырымдамасы тұжырымдалған. Сондай-ақ, сынның бизнесі - бағалау, ал әдебиеттану ғылымы ретінде өнер құбылыстарын талдау деген пікір бар. Бұл ереже сыни жұмыстағы аналитикалық принциптің рөлін төмендетпеуі керек. Әдебиеттанудың әртүрлі бөліктері үшін зерттеу мен зерттеу функциясын бөліп қарастыру қиын. Әдетте, сын - заманауи шығармаларды түсіндіруді бірінші болып қабылдайды, оны түсіну әдебиеттануда тереңдей түседі. Бұл, әсіресе, сыншылардың байқаулары мен тұжырымдарына негізделген, қазіргі заманғы әдебиеттегі зерттеу жұмыстарына қатысты. В.Кубилиустың Шеллингке оралатын ойы негізінен дұрыс: Шығарманы бірыңғай және түпкілікті интерпретациялау мүмкін емес, өйткені эмоционалды көңіл-күй мен тәжірибе - қабылдаудың негізі - жаңа тарихи жағдайларға байланысты өзгереді.
Әдеби сынның дамуы өз алдына жалпы барлық әдебиеттің білім дәрежесін көрсетеді.
Зерттеуші Л.Якименко сынды талдаудың нақты пәнін анықтауға тырысады: Әдеби сын тарихқа айналған немесе солай болған нәрсе туралы айтады. Әдеби сын бүгінгі күннің құбылыстарын талдайды . Әдебиеттану тарихы сыншылардың өткен дәуірлердің шығармаларына жүгінген кездерін біледі, сонымен бірге олардың мазмұны өз уақытына сәйкес әрдайым өзекті болып отырады. Поспелов Г.Н. өткен әдеби шығармаларды қазіргі кездегі оқу дәл әдеби сын емес, әдеби сынның ісі деп санайды. Сын саласы - бұл дамып келе жатқан әдебиет аймағына қызу қатысу. Сонымен, публицистика - әдеби сынның ғылыми және көркемдік сияқты басқа ұстанымдарымен өзара байланыста болатын маңызды сапасы. Ғылым мен өнер синтезінде интеллектуалды-аналитикалық принцип басым болады. Тұлғаның өзін-өзі танытуы сынды өнерге жақындатады.
М.Каган: сын өзінің табиғаты бойынша ғылым да, өнер де емес, үшіншіден ... тек танымдық емес, сонымен бірге құндылық-бағдарлық - бәрінен бұрын - идеологиялық - адам қызметінің аясымен байланысты.
Сонымен, сын қоғамдық пікірдің қалыптасуына әсер етеді, әдеби дамудың келешегін болжайды және оған қазіргі әдебиеттің ерекшеліктерін анықтай отырып әсер етеді.
Ы.Алтынсарин өзінің сыни шығармалар жанрларын жіктеуінде
(1925) сыни жұмыстардың 17 түрін анықтайды: 1) әдеби портрет 2) философиялық тәжірибе (эссе) 3) импрессионистік зерттеу 4) трактат мақаласы 5) публицистикалық немесе насихаттық сын (нұсқаулық мақала) 6) сыни фельетон 7) әдеби шолу 8) шолу 9) сын әңгіме 10) көркем жазу 11) сыни диалог 12) пародия 13) жазушы туралы буклет 14) әдеби параллель 15) академиялық шолу 16) сын монография 17) мақала-жылтыр. Мұнда жіктеудің әр түрлі әдістері қолданылады: 1) әдебиеттанушының әдісі бойынша: эссе, трактат, академиялық шолу, 2) әдеби жұмыс түрі бойынша: фельетон, хаттар, диалог, 2) объектілерді қамту дәрежесі мен кеңдігі бойынша: шолу, шолу, әдеби портрет.
Сыни ойдың поэзиясы еңбегінде М.Ауезов жанрлық бөлінудің негізі ретінде классификация принципі ретінде факт пен проблематика арасындағы құрылымдық байланысты қолданады. Ол зерттеушінің айтуы бойынша ой әдеби фактінен әлеуметтік-әдеби проблемаға ауысатын сыни шығармалардың интерпретациялық түрін бөліп көрсетеді. Жанрлардың екінші түрі М.Ауезов оны идеологиялық деп атайды, осы әдіспен сыни ойдың қозғалысы мәселелерден, мысалы, әдеби фактілерге дейін жүреді. Бұл әдеби шолу жанры. Үшінші тип - бұл идеялық типтің бір түрі, фактадан фактіге ауысатын мақала (әдеби портрет, философиялық-сыни зерттеу, ішінара шолулар. Ауезов классификациясындағы төртінші түр - рефлексиялық немесе полемикалық жанрлар, мұнда әдеби фактілер шектеулі , негізгі орынды белгілі бір идеялық позициясы бар сыншының жеке тұлғасы алады, сыни ойдың қозғалысы проблемадан проблемаға ауысады. Бұл түрлерді таза түрінде бөліп алу өте қиын, осы классификацияда сыни пікірді талдау құнды, онда әдеби факт пен проблеманың тұжырымдамасы бөлектелген.
Декабристтер дәуіріне қатысты И.Есенберлин 3 жанрлық топты бөледі: сыни, шолушы және полемикалық. Сын жанрларын жіктеудің басқа да тәсілдері бар, мысалы, сыншының мұраттарына жақындығының дәрежесі бойынша позитивті кері байланыс, бейтарап мақалалар, ирониялық шолулар, сатиралық пародия, полемика, буклеттер жанрлары осылай ажыратылады. Мұнда сыншы ойлап тапқан объект сынға ұшырайтын ерекше жанр - критикалық жалғандық - пастика бар. Бұл жанрға жүгінуді ерекше жағдай мен шарттармен түсіндіруге болады, көбінесе әлеуметтік бостандық жетіспеушілік, қашан белгілі бір авторлардың ашық сыны белгілі бір себептермен мүмкін емес, ал пастическая болып жатқан процестерге өз көзқарасын білдіруге, сынды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Басқа жағдайлар да болуы мүмкін, сондықтан қазіргі кезде сын іс жүзінде жарияланған әдебиеттің үлкен ағынына төтеп бере алмайды, бірқатар жаңа авторлардың пайда болуымен, постмодерндік мәдениет жағдайында бұқаралық әдебиеттің әртүрлі деңгейлерін ажырату қиын , нақты өнерден алынған графомания. Белгілі эксперимент, қазіргі заманғы сыншылар авторды ойлап тапқан кезде, оған белгілі бір жұмыс жатқызып, өмірге жіберді. Біраз уақыттан кейін олар шығармалар да, автор да ешқашан шындықта болмағанына қарамастан, осы автор туралы басқа сыншылардың пікірлерімен кездесті. Пастика құрудың бұл экспрессивті мысалы қазіргі әдеби жағдайдың барлық ерекшелігін көрсетеді.
Жалпы, әртүрлі формациялардың синтетикалық табиғаты қазіргі заманғы жанрларға тән, оларды анықтау, анықтау үшін жылудың ерекшеліктерін таза түрде білу қажет.
1.2 Әдеби-сын мақаланың сюжеті мен композициясы
Мақала атауы өнер мен өмір арасындағы байланысты талдауға, жалпылауға, бағалауға, түсіндіруге, ашуға бағытталған сыни жұмыстардың кең өрісін білдіреді. Зерттеушілер келесі типтерді бөледі: теориялық, мерейтойлық, эссе, полемикалық, негізінен басқа түрлерін бөліп алуға болады, мысалы, проблемалық мақала.
Композиция - бұл элементтердің құрамы мен ретін білдіретін жалпы термин. Көп компонентті сын мақалада қандай элементтерді ажыратуға болады деген сұрақ туындайды. И. Есенберлин келесі анықтаманы береді: Әдеби-сын мақаланың композициялық құрылысы ең алдымен сынның үш элементін біріктіру принципіне және нақты мазмұнына байланысты: әдеби-сыни мәселелерді қою, шығарманың көркемдік жақтарын талдау және оқырмандарға байланысты қоғамның алдында тұрған міндеттермен . Зерттеуші ғылыми, көркемдік және публицистикалық табиғатпен корреляциялық құраушы элементтерді жалпы сынның негізгі қасиеттері ретінде анықтайды. Факт - интерпретация - теория тізбегінде элементтердің арақатынасы сыншының тапсырмасына байланысты әр түрлі болуы мүмкін.
Мақала құрамына қойылатын басты талап - құрылымның тұтастығы мен бірлігі, оны мақаланың басынан бастап жүзеге асыру керек. Публицистикалық сынның басында көбінесе клише, клише болады: кітаптың бастапқы деректері туралы ақпарат беріледі.
Мәдени зерттеу әдебиеті және одан кейінгі сын элита ісіне айналған жағдайда, сыншының міндеті басынан бастап оқырман назарын талқылау тақырыбына аудару. Тамырлар Алтынсарин жас сыншыларға оқырманға тұзақ орнату керек, оны ілмекке түсіру керек деп үйреткен.
Ы.Алтынсарин өзінің оқулығында мақаланы құрудың келесі түрлерін анықтайды:
1. Автордың негізгі идеясын тұжырымдау
2. жалпы ой немесе сипаттама.
3. суретшінің мазмұны мен стилімен ерекшеленетін шығармадан дәйексөз.
Мақаланың құрамы көбінесе жанрмен анықталады, талдау, дәйексөз, өнердің басқа түрлеріне шығу, өмірге шығу процесінде егжей-тегжейлі пайымдау сияқты компоненттерді анықтауға болады.
Зерттеушілер мақала құрудың келесі принциптерін анықтайды: дедуктивті және индуктивті. Бірінші жағдайда, сыни ойдың қозғалысы жалпы проблемадан әдеби материалға ауысады, екіншісінде - оқшауланған, жекелеген бақылаулардан жалпы тұжырымдар мен мәселелерге дейін. Мақала құрылыстың екі принципін де біріктіре алады.
Ішкі мазмұны мен толықтығы құрылымына сәйкес, эстетикалық доминантқа сәйкес әдеби-сын мақаланың құрамы логикалық, субъективті-лирикалық және фактографиялық болуы мүмкін. Логикалық композицияның негізінде ойдың, ең алдымен, субъективті-лирикалық композицияның басым болуы, автор сезімдерінің негізінде материалды ассоциация арқылы орналастыру, фактілік композиция материалды сәйкесінше ұйымдастыруды көздейді. қарапайым листинг принципі, бөлек блоктарда. Іс жүзінде барлық таңдалған композиция түрлерін бір шығарма шеңберінде біріктіруге болады, доминантты бөліп көрсетуді үйренудің маңызы зор.
Дәлелдеу табиғаты бойынша композиция центрифугалық сипатқа ие, барған сайын тезистен алшақтайды және осылайша оны дамытады, бір сызық сызылғанда және ой спиральдың жаңа айналымына оралғанда және дәлелденгенде, салыстырмалы, ой эквивалентті құбылыстарды салыстыруға байланысты дамыған кезде.
Сыни ой қозғалысының логикасы, оның механизмдері мақала сюжетінде көрсетілген. Әдеби сын дегеніміз, белгілі бір мағынада рефлексияның көрінісі болып табылады, сондықтан сын мен шындықтың арақатынасы көбіне делдал болады, оның позициясы көптеген түрлі қатынастардан тұрады. Рецептивті эстетика шеңберінде сыншы автор - шығарма - оқырман тізбегіне ең алдымен автор мен оқырман арасындағы делдал ретінде қосыла алады, жазушының шығармашылығын бұрыннан жасалған қайта жасаушы ретінде түсіндіреді. мәтін. Сыншы әрдайым шындық пен көркемдік рефлексия материалын өте жақсы білуі керек. Әдеби-сын мақаланың сюжетті қалыптастырушы бастамасы көркем шығармада бейнеленген және жазушының шығармашылық тұжырымдамасын көтеретін оқиғалардың өзара байланысын ашу және оларды сыншы өмірлік тексеру арқылы анықтау деген анықтама бар. өзі сенімділік, маңыздылық және прогрессивтілік үшін . Сыншы мен оқырман арасындағы диалогта объектілердің публицистикалық және эстетикалық типтерін ажыратуға болады, олардың арасында жылжымалы өзара байланыс болады. Объектілердің публицистикалық типі сынның заманауи түсінуімен байланысты, оған полемиканың барлық түрлері, публицистикалық және лирикалық шегіністер, шындықты сол немесе басқа формада бағалау кіреді. Заттардың эстетикалық типіне сыншының көркем шығармамен жұмысының барлық түрлері кіреді: мәтінді, теориялық және әдеби материалды талдау, түсіндіру. Сыншының ойлауында үнемі ғылыми және бейнелі-публицистикалық принциптердің синтезі жүреді.
Сыншы сендіргісі келетін оқырманмен оның сеніміне көшу үшін ерекше қарым-қатынас орнатады. Мақала сюжеті көркем шығарманы заманауи оқырманмен диалогта түсіндіруге негізделген. Мақала сюжетінің маңызды жағы - сыншы мен автор арасындағы байланыс.
Зерттеушілер олардың қарым-қатынастарының әртүрлі түрлерін анықтайды, сондықтан сыншы талдаушы, судья немесе әңгімелесуші позициясын ала алады. Қалай болғанда да, сыншы авторға жүгінгенде, бұл оқырманмен диалог нысандарының бірі ғана. Мұндай қарым-қатынастың көптеген әдістері бар, мысалы, автордың позициясын - жазушының позициясын тұрғызу - жазушының мәлімдемелеріне еліктеудің бір түрі.
Сыншының ойындағы оқырман бейнесі сан қырлы. Бұл белгілі бір позицияны жатқызған оқырманның үлгісі, конструкциясы болуы мүмкін, оқырман-модель - сыншы қолындағы қуыршақ, не оның өзгертілген эго рөлінде, содан кейін прогрессивті қоғамдық пікір, содан кейін қазіргі қоғамның ең инертті бөлігінің бейнесі ретінде, содан кейін жалпы өнердің сараланбаған тұтынушысы ретінде .
Оқырман жіктемесі бар:
1. оқырман - үнсіз сұхбаттасушы. Бұл тұжырымдама ұжымдық болып табылады, сыншы шешендік және эпистолярлық фигураларды қолдана отырып, сөйлеудің монологтық түрін жиі таңдайды: назар аударыңыз, қараңыз және т.б.
2. оқырман белгілі бір көзқарасты, әлеуметтік-этикалық және эстетикалық позицияны жеткізуші болып табылады. Бұл жағдайда оның көзқарасын қайта баяндау енгізіледі, сыншының оған деген қатынасы көрсетіледі.
3. оқырман тек идеяның жеткізушісі ғана емес, сонымен қатар өзіне тән белгілерге ие (әлеуметтік, мәдени, этнографиялық, таптық, жас және т.б.).
Оқырман қарым-қатынасының күрделі суреті есімдіктер мен есімдік құрылымдардың әр түрлі мағыналарына негізделген (сен, біз сенімен, олар, мен басқалар сияқтымын және т.б.)
Сонымен, мақаланың сюжеті сыншы мен оқырман арасындағы диалог арқылы қалыптасады және диалогты қалыптастырудағы қозғалысты тең сұхбаттасушылардың әңгімесі ретінде бөліп көрсетуге болады.
ІІ. Әдеби-сын зерттеу еңбектері және әдеби-теориялық ұғымдарды жалпы оқытудың маңызы мен негіздері
2.1 Әдеби-сын зерттеу еңбектерін оқыту
Әдеби сын - әдеби сынның құрамдас бөліктерінің бірі. Әдебиет тарихы мен теориясымен тығыз байланысты, сөздік шығармашылықтың табиғатын анықтаумен, шындықты эстетикалық игерудің негізгі заңдылықтарын белгілеумен, классикалық әдеби мұраны талдаумен айналысады. Әдеби сын ең алдымен заманауи әдеби дамуды бағалайды, көркем шығармаларды қазіргі заман тұрғысынан түсіндіреді. Қазіргі әдеби-көркем шығарманың, әдеби сынның идеялық-эстетикалық сапасын анықтау, әдебиеттану, ең алдымен, қоғам дамуының осы кезеңінде тұрған міндеттерден туындайды.
Оқырманның рухани ой-өрісін кеңейтпейтін, адамға эстетикалық ләззат бермейтін, яғни эмоционалды түрде кедей, сондықтан эстетикалық сезімге әсер етпейтін көркем шығарма - ондай шығарманы шынайы көркем деп тану мүмкін емес. Әдеби сынның тарихы алыстағы өткеннен бастау алады: әдебиет туралы сыни пікірлер өнер туындыларының пайда болуымен қатар туды.Ойшылдар арасынан шыққан алғашқы оқырмандар, өмірлік тәжірибесі мол, эстетикалық талғамға ие және мәні бойынша алғашқы әдеби сыншылар. Антикалық дәуірдің өзінде-ақ әдебиеттану шығармашылықтың дербес саласы ретінде қалыптасты.[1]
Акмеологиялық және психологиялық кеңес беру ұсыныстар берумен аяқталмайды, сонымен қатар әртүрлі өмірлік стратегияларды бірлесіп әзірлейді және оларды жарақат алуы мүмкін жағдайларда да, күнделікті жағдайларда да игеруге көмектесу қиын. Клиенттің бағыты оның шығармашылық әлеуетін анықтауға және оның өзінің өмірлік биігіне көтерілуіне көмектесуге негізделген. Психолог басшылыққа алатын критерийлер және ол осы жағдайда жұмыс жасайтын тұжырымдамалар өзінің мәні бойынша гуманистік болып табылады. Олар теориялық бағдардан, субъективизмнен және жүктелген шарттардан тәуелсіз. Негізгі критерий өлшемдері - бұл белсенді өмір және оның мәні, қоғамға пайдалы, нәтижелі жұмыс негізінде қол жеткізу, адамның даралығының бірегейлігі мен ерекшелігін тану. Бірақ ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz