Халықтың көші - қон ағымдарын талдау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тақырыбы: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДЕМОГРАФИЯ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ МЕН ТРЕНДТЕРІ (1991-2010)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Түркістан,2020-21жж
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1.Қазақстан Республикасының қазіргі демографиялық дамуы
1.1 Халық саны және жас құрамы өзгеруінің үрдістері мен болашағы
1.2 Бала туу, өлім-жітім, халықтың өмір ұзақтығы деңгейінің бағалары
1.3 Халықтың көші-қон ағымдарын талдау
1.4 Қазақстан Республикасында халықтың қайта жандану үлгісін айқындау
2. Демографиялық болжам
2.1 Қазақстан Республикасындағы демографиялық дамудың болжамы
2.2 Халықтың экономикалық белсенділігін болжау
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі:
Қазақстан халқының 1990 жылдан бастап 2010 жылға дейінгі жас бөлігіндегі саны көрсетілген. Халықтың негізгі үлесін жұмысқа қабілетті жастағы азаматтар құрайды, олардың 2002 жылдан 2012 жылға дейінгі кезеңде жиынтық үлесі халықтың жалпы санында 62-66%-ды құрады. Аталған жас санаты 2002 жылы халықтың жалпы санында 62%-ды құрады, одан кейін 2008 жылы 68%-ды құрап, өзінің үдемелі кезіне жетті, ал 2012 жылы азаматтардың аталған санаты 63%-ды құрады. 0-ден 15 жасқа дейінгі адамдардың жас санаты 2002 жылмен салыстырғанда 2 пайыздық тармаққа төмендеп, 2012 жылы халықтың жалпы санының 26%-ын құрады. Зейнеткерлік жастағы, яғни 63(57) жастан үлкен 6 халық 2002 жылмен салыстырғанда 2 пайыздық тармаққа артып, 10%-ды құрады. Осыған қарамастан, егде жастағы халықтың 2012 жылы күрт өсуін атап өткен жөн, ол 2011 жылмен салыстырғанда 3 пайыздық тармаққа артты.
Тақырыптың мақсаты:
Қазақстандағы демографиялық ахуал жайлы жан-жақты зерттеу жүргізу.
Тақырыптың міндеттері:
Жоғарыда аталған мақсаттарға жету үшін төменде көрсетілген міндеттер орындалады:
- Халық саны және жас құрамы өзгеруінің үрдістері мен болашағын анықтау
- Бала туу, өлім-жітім, халықтың өмір ұзақтығы деңгейінің бағаларын зерттеу
- Халықтың көші-қон ағымдарын талдау
- Қазақстан Республикасында халықтың қайта жандану үлгісін айқындау
- Қазақстан Республикасындағы демографиялық дамудың болжамын анықтау
- Халықтың экономикалық белсенділігін болжау
1.1 Халық саны және жас құрамы өзгеруінің үрдістері мен болашағы
Қазақстан Республикасы халқының саны 1991 жылдың басында 16,4 млн. адамды құрады, ал 2000 жылдың басында 14,9 млн. адамға дейін кеміді (1-сурет). 2002 жылдан бастап аталған көрсеткіш тұрақты өсіп, 2012 жылдың басында 16,9 млн. адамды құрады, ал 2013 жылға қарай 17 млн. адамға жетті. 1990-жылдардағы халық санының елеулі төмендеуі этнос өкілдері бөлігінің тарихи отанына тұрақты тұруға кетуімен және бала туу деңгейінің төмендеуімен байланысты. 2003 жылдан бастап мемлекетімізде халық санының өсуі басталды. Өсудің негізгі көзі табиғи өсім болып табылады. 2013 жылғы 1 қаңтарға Қазақстан халқының саны 16909,6 мың адамды құрады, оның ішінде қалалықтар - 9277,4 мың адам немесе 54,9%, ауылдықтар саны - 7632,2 мың адам немесе 45,1%. Өткен кезеңмен салыстырғанда халықтың саны 1,4% өсті, қалалықтар - 1,61%, ауылдықтар саны - 1,1%; 2009 жылғы 01.01 салыстырғанда елдің халқының саны 5,8%-ға өскен, қалалықтар және ауылдықтардікі сәйкесінше 7,1% және 4,3% (нақтыланған деректер бойынша). Халықтың санының көпшілігі келесі өңірлерде шоғырланған: Оңтүстік Қазақстан - 2678,9 мың адам (15,8%), Алматы - 1946,7 мың адам (11,5%), Шығыс Қазақстан - 1393,6 мың адам (8,2%), Қарағанды облыстарында - 1362,7 мың адам (8,1%) және Алматы 4 қаласында - 1475,4 мың адам немесе 8,7%. Барлығы осы өңірлерде Қазақстан халқының 50%-нан астамы тұрады. Қалалық халық негізінен Қарағанды (78,4%), Павлодар (69,2%), Ақтөбе (61,6%), Шығыс Қазақстан облыстарында орналасқан (58,5%) (1-кесте). Халық саны өсімінің ең жоғары төмендеуі (-2,3%) 1995 жылда (2-сурет) байқалады. 2003 жылдан бастап халық өсімінің оң қарқыны сақталып келеді. Соңғы жылдары өсім қарқыны 1,4 - 2,9%-ды құрады.
Қазақстан халқының 2002 жылдан бастап 2012 жылға дейінгі жас бөлігіндегі саны көрсетілген. Халықтың негізгі үлесін жұмысқа қабілетті жастағы азаматтар құрайды, олардың 2002 жылдан 2012 жылға дейінгі кезеңде жиынтық үлесі халықтың жалпы санында 62-66%-ды құрады. Аталған жас санаты 2002 жылы халықтың жалпы санында 62%-ды құрады, одан кейін 2008 жылы 68%-ды құрап, өзінің үдемелі кезіне жетті, ал 2012 жылы азаматтардың аталған санаты 63%-ды құрады. 0-ден 15 жасқа дейінгі адамдардың жас санаты 2002 жылмен салыстырғанда 2 пайыздық тармаққа төмендеп, 2012 жылы халықтың жалпы санының 26%-ын құрады. Зейнеткерлік жастағы, яғни 63(57) жастан үлкен 6 халық 2002 жылмен салыстырғанда 2 пайыздық тармаққа артып, 10%-ды құрады. Осыған қарамастан, егде жастағы халықтың 2012 жылы күрт өсуін атап өткен жөн, ол 2011 жылмен салыстырғанда 3 пайыздық тармаққа артты. 0-15 жастағы халықтың үлесінің төмендеуі, 16-62 (57) жастағы халықтың үлесінің ұлғаюы және 63 (58) жас және одан үлкен жастағы халықтың үлесінің ұлғаюы байқалады. Аталған үрдістің нәтижесі 2020 жылға қарай жұмысқа қабілетті жастағы (16-62 (57) жастағы) халықтың азаюы болу мүмкін, себебі қазіргі жастар жұмысқа қабілетті жасқа жетеді және егде жастағы халықтың көбеюіне әкеледі, ал қазіргі жұмысқа қабілетті халық тобы зейнеткерлік жасқа жетеді. Осылайша, бала туудың жоғары деңгейіне қарамастан, Қазақстанда халықтың қартаю тәуекелі бар. Аталған үрдісті жынысы бойынша әртүрлі жас топтары бойынша халық санының өзгерістеріне жасалған талдау растайды. Төменде 1990 және 2012 жылдарға арналған жыныстық-жас пирамидасы көрсетілген. Екі жылда да көптеген жас санаттарында әйелдер үстем. Осыған қарамастан, 2012 жылы пирамиданың теңестірілуі немесе әр жас санатында әйелдер санының ерлердің санына сәйкес келуі немесе олардың санына жақындағаны байқалады. 2012 жылы 10-24 жастағы ерлердің де, әйелдердің де күрт азаюы байқалады, бұл 90-жылдардағы бала туудың төмен деңгейіне байланысты. 2012 жылы 0-4 жастағы халық едәуір көбейді, сондай-ақ аталған жас санатында ер балалардың көбеюі байқалады. 7 Соңғы 15-20 жыл аралығында халықтың жалпы санындағы ерлердің үлесі 48%-ды, әйелдердің үлесі 52%-ды құрады.
1.2 Бала туу, өлім-жітім, халықтың өмір ұзақтығы деңгейінің бағалары
Халықтың табиғи өсімі - бала туу деңгейінің өлім-жітім деңгейінен артуы, яғни белгіленген уақыт кезеңінде туылғандар мен өлгендер арасындағы айырым. Халықтың өсу қарқынының жалпы сипаттамасы болып қызмет етеді, негізінен халықтың табиғи өсімінің бір жылға 1000 адам шаққандағы коэффицентпен өлшенеді. Халықтың теріс табиғи өсімі мемлекетте туылғандарға қарағанда өлгендердің көп болғанын білдіреді (яғни халықтың табиғи кемуі). Табиғи өсім промилледегі (%) коэффицентпен өлшенеді, ол санның мыңнан бір үлесіне немесе пайыздың оннан бір үлесіне сәйкес келеді. Яғни табиғи өсім (кему) коэффиценті - 8,5 % - 0,85 %-ға, ал 36,8 %-дағы табиғи өсім коэффиценті +3,68 %-ға сәйкес келеді. 1991-1998 жылдардағы кезең Қазақстан үшін табиғи өсімнің төмендеу үрдісімен сипатталады. 1991 жылы 218850 адамды құраған табиғи өсім 1998 жылы 68066 адамға дейін төмендеді. Кейінгі жылдар аралығында өсім үрдісі осы деңгейде қала берді. 2002 жылдан бастап табиғи өсімнің абсолютті шамаларының біртіндеп артуы байқалады. 2013 жылы қаңтар-қыркүйек айында Қазақстанның табиғи өсімі 189884 адамды құрады. Бала туу деңгейі - халық өсімінің қарқынын айқындаудың басым факторы. Табиғи өсімнің жоғары көрсеткіштері 2002 жылдан бастап 2002- 2011 жылдары туылғандардың жоғары санының аясында болды (6-сурет). Бала туу халықта жаңа мүшелердің пайда болуын сипаттайтын халықтың ұдайы өндірісінің оң көрсеткіші болып табылады. Бүгінгі күні өліммен бірге бала туу негізгі демографиялық процес болып табылады. Бала туу деңгейін өлшеу үшін демографияда көрсеткіштер жүйесі қолданылады. 10 олардың ішінде анағұрлым қарапайымы - бала туу коэффиценті, яғни халықтың орта жылдық санының 1000 адамға шаққандағы күнтізбелік жылда тірі туылғандардың саны.
1991-1999 жылдары туу коэффиценті үштен бірге дейін қысқарды. Сонымен бірге осы кезең бойына құлдырау ауытқусыз дерлік болды. 2000 жылдан бастап бетбұрысты үрдіс байқалды: туудың жалпы коэффиценттері арта бастады. 2012 жылы туу коэффиценті 2001 жылмен салыстырғанда 52,3%-ға артып 22,7 құрады. Туу деңгейі көптеген әлеуметтік-экономикалық факторларға тәуелді, әрі олар өзара байланыста әрекет етеді, кейде әртүрлі жағдайларда қарамақайшы және біркелкісіз әрекет етеді. (1-Сызба). Туудың тарихи эволюциясы қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуымен тығыз байланысты. Өндіріс күштері және адамның өзінің дамуын жетілдіру, оның интеллектуалдық әлеуетін арттыру, әйелдің рөлінің өзгеруі, оның өнеркәсіптік өндіріске тартылуы, отбасы ролі мен функциясының өгеруі барысында туудың ең жоғары деңгейінен (50%. және одан жоғары) ең төменгі деңгейге дейін (көбінесе кәдімгі ұдайы өсіп-өнуіне тән деңгейден төмен -- 16%.) біртіндеп төмендеуі заңды процесс болды. Туу деңгейі төмендеуінің ұзақ мерзімді үрдісін өсіп-өнудің заманауи түріне тарихи ұзақ эволюциялық өтпелі кезеңің меңзеп туу саласындағы демографиялық өтпелі үрдіс деп атайды. Демографтардың көпшілігі туудың заманауи түріне өту барлық дамушы елдерде қандай да бір формада міндетті түрде және сөзсіз өтеді деген пікірді қостайды. Алайда, демографиялық өтпелі кезеңнің себептері бойынша әлі күнге дейін бір мәнді жауап жоқ. Соынмен бірге, әртүрлі тұжырымдар осы демографиялық процесті әртүрлі көзқарастан қарастырып, оның детерминанттары 11 (биологиялық, мінез-құлықтық, микроэкономикалық, микро және макродемографиялық) туралы азды-көпті толық түсінікті қамтамасыз етеді Демографиялық өтпелі кезең тұжырымдамасында әлеуметтікэкономикалық даму деңгейі мен туудың арасында қайтарымды күшті тәуелділік бары айтылады. Алайда, туумен экономикалық даму арасындағы байланыс өте күрделі, желілік емес болып табылады, онда уақыт факторы маңызды роль атқарады. Бұдан бөлек жеке елдер мен өңірлердің өздерінің арнайы ерекшеліктері бар. Туудың, оның кез келген аспектінде ұғынылатын қоғамның дамуы мен ахуалымен үздіксіз байланыста екендігі күмәнсіз. Сондықтан қоғамдық-саяси құрылым, экономикалық даму деңгейі мен ерекшеліктері, кластық және мүліктік бөліну, үстемдік етуші әлеуметтік-мәдени орта және өмір сүрудің ерекшелігі, этникалық, нәсілдік және халықтың өзіндік биологиялық сипаттамалары туу динамикасын белгілі бір дәрежеде айқындайды.
2009-2011 жылдары ТМД көптеген елдерінде туудың жалпы коэффицентінің артуы байқалды. Достастықтың көптеген елдерінде әртүрлі деңгейде және әртүрлі дәрежеде туудың артуы үрдісі тән. Дүниежүзілік банктің бағалауына сәйкес, ТМД елдеріндегі туу коэффицентінің мәні 2009-2011 жылдары Украинада 11-ден Тәжікістанда 33- ке дейін түрленді. Туудың аса жоғары коэффиценттері Орта Азияда орналасқан елдерде байқалады. 2009-2011 жылдары Дүниежүзілік банктің бағалауы бойынша Қазақстанда, Түрікменстанда, Тәжікстанда және Өзбекістанда туу коэффиценті 27 құрады, Қырғызстанда -33, Тәжікстан мен Қазақстанда 23-ке жуықты құраған. Туудың аса төмен коэффиценттері Белоруссия, Ресей мен Украинада байқалады. 1991-1996 жылдары өлім-жітім деңгейі елде едеуір жоғары болды: 1991 жылы 1000 халыққа 8,2 болды, 5 жыл бойы өзінің жоғары деңгейіне халықтың 1000 10,7 болып 1995-1996 жылдары жетті. 2012 жылы өлім-жітім коэффиценті 2005 жылменен салыстырғанда 18,3% төмендеді. Сонымен бірге 2013 жылы қаңтар-қыркүйек айында өлімжітім коэффиценті 8,12 құрап, 2012 жылдың сол кезеңімен салыстырғанда 0,42-ге төмендеді. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары республикада медицинамен қамтамасыз ету және жалпы медициналық қызмет көрсетудің өзі нашарлады. Осындай көрініс ТМД елдерінің барлық мемлекеттерінде дерлік байқалды. Алайда 2012 жылы 2009 жылменен салыстырғанда Қазақстанда нәресте өлімі 26,1% және аналар өлімі 63% жоғары көрсеткіштерге төмендеді (10 сурет). 2013 жылғы қаңтар-қыркүйекте нәрестелер өлімі коэфиценті 11,34 құрап, 2012 жылғы осы кезеңмен салыстырғанда 2,5 есеге төмендегенін атап өту керек
1.3 Халықтың көші-қон ағымдарын талдау
Демографиялық процестердің өзгерісі елдегі көші-қон саясатын анықтайтын маңызды факторлардың бірі болып табылады. Қазақстанның өңірлеріндегі демографиялық ахуал біркелкі емес және бұдан былай халықтың табиғи өсіп-өнуі мен халықтың көші-қонының қалыптасқан үрдістерінің әсерімен дамитын болады. Қалыптасқан демографиялық трендтер ішкі және сыртқы көші-оны процестерінің бағыттары мен ағыстарына маңызды әсер етеді және жоспарлы дамуына сәйкес басқарылатын түзетуді қажет етеді. 2000 жылдан бастап Қазақстанда елдің ішіндегі халықтың көші-қон қозғалысы едеуір артады, халықтың өңіраралық және өңірлік көші-қонының көлемі өседі. Қазақстан Республикасында орта есеппен, 2000-2010 жылы өңіраралық мигранттар саны 138 747 адамды құрады. 2010 жылдан 2012 жыл бойы бұл көрсеткіштің мәні 18,8%-ға өсті. Өңірлік көші-қонның жылдық өсімі 3,2% құрады. Заманауи Қазақстандағы ішкі-көші қонның келесі сипатты белгілері бар: 1. Көші-қонның негізгі ағысы Астана, Алматы, Шымкент қалаларына және батыс өңіріне бағытталған; 2. Қолайлы өңірлерге мигранттардың тұрақты ағысы байқалады; 3. Көші-қон ағысында жас тұрғындар негізгі үлесті алады; 4. Білім мен жоғары табыс табу көші-қон ағыстарының маңызды факторы болып табылады. Қазақстандағы ішкі көші-қон ауылды жерлер мен экологиялық жағынан қоласыз өңірлерден экологиялық тұрғыдан белсенді халықтың экологиялық жағынан қолайлырақ өңірлерге қарқынды көшіп, қабылдайтын өңірлерде жұмысқа қабілетті халықтың үлесін арттырумен сипатталады. Сыртқы көші-қон Соңғы жылдары сыртқы көші-қон ағыстарының қарқындылығы едеуір төмендеді. Халықтың иммиграция және эмиграция процестерінің тежелуде. Ауыспалы нарық реформалары кезңінде 1990 жылдан 1999 жыл бойы елден халықтың 11% кетті. Сыртқы миграцияның теріс балансы Қазақстанда 2003 жылға дейін сақталды. 2004 жылдан ахуал өзгерді және сыртқы көшіқон айырмасы оң салаға ауысты. Эмиграцияның орташа мәні 2007 жылдан 2011 жыл бойы 1000 адамға шаққанда 2,3 құрады, иммиграция коэффициентінің бұл көрсеткіші 1000 адамға шаққанда 2,8-ге тең болады, нәтижесінде таза көші-қон коэффициенті 1000 адамға шаққанда 0,5 адамды құрады. Халықтың таза көші-қон коэффициентінің өсуі Қазақстан Республикасындағы жалпыэкономикалық тенденциялармен байланысты. Иммигранттардың негізгі бөлігі - Қазақстан Республикасының аумағына Өзбекістан, Монғолия, Қытай, Түрікменстаннан келген этникалық қазақтар. Сонымен қатар Қазақстаннан тұрақты мекен-жайға кеткендердің құрамының 43,8% 15-тен 34 жасқа дейінгі жастар құрайтын факті назар аудартады. Этникалық көші-қон Этникалық көші-қон мемлекеттің сипатына маңызды әсер етеді. Халықтың этникалық құрылымындағы маңызды өзгерістер Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғаннан соң, мемлекет этникалық қазақтарды тарихи отанына қайтару саясатын мәлімдегеннен кейін басталды. 1997 жылғы желтоқсанда Халықтың көші-қоны туралы заң қабылдауының нәтижесінде иммиграциялық саясат бірінші кезекте қазақ этносының мүдделерін қозғады. 1991 жылдан 2013 жылғы 1 маусымға дейін тарихи отанына 924 363 этникалық қазақтар немесе 246 603 отбасы оралды және оралман мәртебесін алды. Оралмандардың жалпы санынан көпшілігі - 61,0% Өзбекістаннан келді, 14,0% Қытайдан, 9,5% - Монғолиядан, 7,0% - Түрікменстан, 4,8% - Ресейден және 3,7% - басқа елдерден көшіп келді. 21 Оралмандардың келген елдері олардың орналасу өңірлерін анықтады. Оралмандардың басым көпшілігі Алматы - 16,1% (148 980 адам), Оңтүстік Қазақстан - 21,3% (197168 адам), Маңғыстау 12,6% (116 437 адам) және Жамбыл облыстарына және 40,6% басқа облыстарға қоныстанды. Келгендердің жалпы санынан еңбекке жарамды жастағы тұлғалар - 55,2 % , 18 жасқа дейінгі балалар 40,3 % және 4,5% зейнеткерлер құрайды. Көп жағдайда келген оралмандардың білім мен біліктіліктің жеткілікті деңгейі жоқ, бұл олардың елдің мәдени және әлеуметтік-экономикалық өміріне бейімделуіне және интеграциясы дәрежесіне ықпал етеді. 1991 жылдан 2013 жылғы 1 маусымға дейін келген жұмысқа қабілетті жастағы білім деңгейі бойынша оралмандардың 8,6% жоғары білімі, 20,6% - арнаулы орта білімі, 70,8% - жалпы орта білім болды немесе тіпті білімі жоқ болды. 2013 жылғы 1 жартыжылдықта тарихи отанына келіп оралман мәртебесін 13 780 этникалық қазақ немесе 6 466 отбасы алды. Оралмандардың келген елдері олардың орналасу өңірлерін анықтады. Оралмандардың басым көпшлігі Алматы - 33,0% (4 553 адам), Оңтүстік Қазақстан - 24,3% (3 346 адам), Маңғыстау 14,8% (2 043 адам) және Жамбыл - 7,4% (1 014 адам) облыстарына және 20,5 басқа облыстарға қоныстанды. Келгендердің жалпы санынан жұмысқа қабілетті жастағы тұлғалар - 66,2 % , 18 жасқа дейінгі балалар 26,4 % және 6,4 % зейнеткерлер құрайды. Жұмысқа қабілетті жастағы білім деңгейі бойынша оралмандардың 4,8% жоғары білімі, 16,6% - арнаулы орта білімі, 41,1% - жалпы орта білімі, 37,5% білімі жоқ болды. Нәтижесінде Қазақстан Республикасының еңбек ресурстарының толтырылуы және өсуі біліктілік деңгейі төмен немесе жоқ халықтың есебінен қамтамасыз етіліп отыр. Оралмандардың қоныстануы біркелкісіз, өңірлердің әлеуметтікэкономикалық көрсеткіштерін есепке алмай, шығу елдерімен анықталып жүргізілді. Оралмандардың басым көпшілігі Алматы 16,1% (148 980 адам), Оңтүстік Қазақстан - 21,3% (197 168 адам), Маңғыстау - 12,6% (116 437 адам) және Жамбыл областарына - 9,4% (87 302 адам) қоныстанды. Халықтың басқа этникалық топтары бойынша сыртқы көші-қонды талдау қалыптасқан трендтердің өзгерістерін анықтады. 1999-2006 жылдары Қазақстан Республикасынан орыс этносының эмиграциясы 75% төмендеді (1999 жылы 91 489 адамнан 2006 жылы 22 708 адамға және 2012 жылы 22 046 адамға). Алайда, 2007 жылы орыс этникалық тобының кетуі өсу жолына оралды. Орыстардың эмиграциясының 2009 жылы қарқындылығы 1000 адамға шаққанда 6,2 құрады, 2011 жылы бұл көрсеткіш 26,9% өсіп, 1000 адамға шаққанда 6,3 құрады. 2012 жылы немістердің арасындағы эмигранттардың саны сәйкесінше 17,3% и 2,7% төмендеді. Осы этникалық топтардағы кетудің маңызды қарқындылығы сақталуда. Соңғы жылдары Қазақстан Республикасының аумағында өзбектер мен ұйғырлар этникалық халықтарының саны өскен. Өзбектердің таза көші-қон 22 коэффициенті 2010 жылы 51,3% өсті. 2012 жылы Қазақстан Республикасының аумағына көшіп келген өзбектердің саны 2011 жылғы көрсеткіштерге қатысты 3,5% өскен. Ұйғырлардың таза көші-қон коэффициенті 2011 жылы 29% өсті.
1.4 Қазақстан Республикасында халықтың қайта жандану үлгісін айқындау
Қоғамның әлеуметтік және экономикалық дамуындағы болып жатқан өзгерістер, елдегі көші-қон және демографиялық процесстердің трансформациясына әсерін тигізуде. Бұл демографиялық және көші-қон саясатын әрі қарай жетілдіруді талап етеді. Осы саладағы жағдайды белгілеумен ғана шектелмей, болашақ үрдістердің де ғылыми ... жалғасы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тақырыбы: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДЕМОГРАФИЯ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ МЕН ТРЕНДТЕРІ (1991-2010)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Түркістан,2020-21жж
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1.Қазақстан Республикасының қазіргі демографиялық дамуы
1.1 Халық саны және жас құрамы өзгеруінің үрдістері мен болашағы
1.2 Бала туу, өлім-жітім, халықтың өмір ұзақтығы деңгейінің бағалары
1.3 Халықтың көші-қон ағымдарын талдау
1.4 Қазақстан Республикасында халықтың қайта жандану үлгісін айқындау
2. Демографиялық болжам
2.1 Қазақстан Республикасындағы демографиялық дамудың болжамы
2.2 Халықтың экономикалық белсенділігін болжау
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі:
Қазақстан халқының 1990 жылдан бастап 2010 жылға дейінгі жас бөлігіндегі саны көрсетілген. Халықтың негізгі үлесін жұмысқа қабілетті жастағы азаматтар құрайды, олардың 2002 жылдан 2012 жылға дейінгі кезеңде жиынтық үлесі халықтың жалпы санында 62-66%-ды құрады. Аталған жас санаты 2002 жылы халықтың жалпы санында 62%-ды құрады, одан кейін 2008 жылы 68%-ды құрап, өзінің үдемелі кезіне жетті, ал 2012 жылы азаматтардың аталған санаты 63%-ды құрады. 0-ден 15 жасқа дейінгі адамдардың жас санаты 2002 жылмен салыстырғанда 2 пайыздық тармаққа төмендеп, 2012 жылы халықтың жалпы санының 26%-ын құрады. Зейнеткерлік жастағы, яғни 63(57) жастан үлкен 6 халық 2002 жылмен салыстырғанда 2 пайыздық тармаққа артып, 10%-ды құрады. Осыған қарамастан, егде жастағы халықтың 2012 жылы күрт өсуін атап өткен жөн, ол 2011 жылмен салыстырғанда 3 пайыздық тармаққа артты.
Тақырыптың мақсаты:
Қазақстандағы демографиялық ахуал жайлы жан-жақты зерттеу жүргізу.
Тақырыптың міндеттері:
Жоғарыда аталған мақсаттарға жету үшін төменде көрсетілген міндеттер орындалады:
- Халық саны және жас құрамы өзгеруінің үрдістері мен болашағын анықтау
- Бала туу, өлім-жітім, халықтың өмір ұзақтығы деңгейінің бағаларын зерттеу
- Халықтың көші-қон ағымдарын талдау
- Қазақстан Республикасында халықтың қайта жандану үлгісін айқындау
- Қазақстан Республикасындағы демографиялық дамудың болжамын анықтау
- Халықтың экономикалық белсенділігін болжау
1.1 Халық саны және жас құрамы өзгеруінің үрдістері мен болашағы
Қазақстан Республикасы халқының саны 1991 жылдың басында 16,4 млн. адамды құрады, ал 2000 жылдың басында 14,9 млн. адамға дейін кеміді (1-сурет). 2002 жылдан бастап аталған көрсеткіш тұрақты өсіп, 2012 жылдың басында 16,9 млн. адамды құрады, ал 2013 жылға қарай 17 млн. адамға жетті. 1990-жылдардағы халық санының елеулі төмендеуі этнос өкілдері бөлігінің тарихи отанына тұрақты тұруға кетуімен және бала туу деңгейінің төмендеуімен байланысты. 2003 жылдан бастап мемлекетімізде халық санының өсуі басталды. Өсудің негізгі көзі табиғи өсім болып табылады. 2013 жылғы 1 қаңтарға Қазақстан халқының саны 16909,6 мың адамды құрады, оның ішінде қалалықтар - 9277,4 мың адам немесе 54,9%, ауылдықтар саны - 7632,2 мың адам немесе 45,1%. Өткен кезеңмен салыстырғанда халықтың саны 1,4% өсті, қалалықтар - 1,61%, ауылдықтар саны - 1,1%; 2009 жылғы 01.01 салыстырғанда елдің халқының саны 5,8%-ға өскен, қалалықтар және ауылдықтардікі сәйкесінше 7,1% және 4,3% (нақтыланған деректер бойынша). Халықтың санының көпшілігі келесі өңірлерде шоғырланған: Оңтүстік Қазақстан - 2678,9 мың адам (15,8%), Алматы - 1946,7 мың адам (11,5%), Шығыс Қазақстан - 1393,6 мың адам (8,2%), Қарағанды облыстарында - 1362,7 мың адам (8,1%) және Алматы 4 қаласында - 1475,4 мың адам немесе 8,7%. Барлығы осы өңірлерде Қазақстан халқының 50%-нан астамы тұрады. Қалалық халық негізінен Қарағанды (78,4%), Павлодар (69,2%), Ақтөбе (61,6%), Шығыс Қазақстан облыстарында орналасқан (58,5%) (1-кесте). Халық саны өсімінің ең жоғары төмендеуі (-2,3%) 1995 жылда (2-сурет) байқалады. 2003 жылдан бастап халық өсімінің оң қарқыны сақталып келеді. Соңғы жылдары өсім қарқыны 1,4 - 2,9%-ды құрады.
Қазақстан халқының 2002 жылдан бастап 2012 жылға дейінгі жас бөлігіндегі саны көрсетілген. Халықтың негізгі үлесін жұмысқа қабілетті жастағы азаматтар құрайды, олардың 2002 жылдан 2012 жылға дейінгі кезеңде жиынтық үлесі халықтың жалпы санында 62-66%-ды құрады. Аталған жас санаты 2002 жылы халықтың жалпы санында 62%-ды құрады, одан кейін 2008 жылы 68%-ды құрап, өзінің үдемелі кезіне жетті, ал 2012 жылы азаматтардың аталған санаты 63%-ды құрады. 0-ден 15 жасқа дейінгі адамдардың жас санаты 2002 жылмен салыстырғанда 2 пайыздық тармаққа төмендеп, 2012 жылы халықтың жалпы санының 26%-ын құрады. Зейнеткерлік жастағы, яғни 63(57) жастан үлкен 6 халық 2002 жылмен салыстырғанда 2 пайыздық тармаққа артып, 10%-ды құрады. Осыған қарамастан, егде жастағы халықтың 2012 жылы күрт өсуін атап өткен жөн, ол 2011 жылмен салыстырғанда 3 пайыздық тармаққа артты. 0-15 жастағы халықтың үлесінің төмендеуі, 16-62 (57) жастағы халықтың үлесінің ұлғаюы және 63 (58) жас және одан үлкен жастағы халықтың үлесінің ұлғаюы байқалады. Аталған үрдістің нәтижесі 2020 жылға қарай жұмысқа қабілетті жастағы (16-62 (57) жастағы) халықтың азаюы болу мүмкін, себебі қазіргі жастар жұмысқа қабілетті жасқа жетеді және егде жастағы халықтың көбеюіне әкеледі, ал қазіргі жұмысқа қабілетті халық тобы зейнеткерлік жасқа жетеді. Осылайша, бала туудың жоғары деңгейіне қарамастан, Қазақстанда халықтың қартаю тәуекелі бар. Аталған үрдісті жынысы бойынша әртүрлі жас топтары бойынша халық санының өзгерістеріне жасалған талдау растайды. Төменде 1990 және 2012 жылдарға арналған жыныстық-жас пирамидасы көрсетілген. Екі жылда да көптеген жас санаттарында әйелдер үстем. Осыған қарамастан, 2012 жылы пирамиданың теңестірілуі немесе әр жас санатында әйелдер санының ерлердің санына сәйкес келуі немесе олардың санына жақындағаны байқалады. 2012 жылы 10-24 жастағы ерлердің де, әйелдердің де күрт азаюы байқалады, бұл 90-жылдардағы бала туудың төмен деңгейіне байланысты. 2012 жылы 0-4 жастағы халық едәуір көбейді, сондай-ақ аталған жас санатында ер балалардың көбеюі байқалады. 7 Соңғы 15-20 жыл аралығында халықтың жалпы санындағы ерлердің үлесі 48%-ды, әйелдердің үлесі 52%-ды құрады.
1.2 Бала туу, өлім-жітім, халықтың өмір ұзақтығы деңгейінің бағалары
Халықтың табиғи өсімі - бала туу деңгейінің өлім-жітім деңгейінен артуы, яғни белгіленген уақыт кезеңінде туылғандар мен өлгендер арасындағы айырым. Халықтың өсу қарқынының жалпы сипаттамасы болып қызмет етеді, негізінен халықтың табиғи өсімінің бір жылға 1000 адам шаққандағы коэффицентпен өлшенеді. Халықтың теріс табиғи өсімі мемлекетте туылғандарға қарағанда өлгендердің көп болғанын білдіреді (яғни халықтың табиғи кемуі). Табиғи өсім промилледегі (%) коэффицентпен өлшенеді, ол санның мыңнан бір үлесіне немесе пайыздың оннан бір үлесіне сәйкес келеді. Яғни табиғи өсім (кему) коэффиценті - 8,5 % - 0,85 %-ға, ал 36,8 %-дағы табиғи өсім коэффиценті +3,68 %-ға сәйкес келеді. 1991-1998 жылдардағы кезең Қазақстан үшін табиғи өсімнің төмендеу үрдісімен сипатталады. 1991 жылы 218850 адамды құраған табиғи өсім 1998 жылы 68066 адамға дейін төмендеді. Кейінгі жылдар аралығында өсім үрдісі осы деңгейде қала берді. 2002 жылдан бастап табиғи өсімнің абсолютті шамаларының біртіндеп артуы байқалады. 2013 жылы қаңтар-қыркүйек айында Қазақстанның табиғи өсімі 189884 адамды құрады. Бала туу деңгейі - халық өсімінің қарқынын айқындаудың басым факторы. Табиғи өсімнің жоғары көрсеткіштері 2002 жылдан бастап 2002- 2011 жылдары туылғандардың жоғары санының аясында болды (6-сурет). Бала туу халықта жаңа мүшелердің пайда болуын сипаттайтын халықтың ұдайы өндірісінің оң көрсеткіші болып табылады. Бүгінгі күні өліммен бірге бала туу негізгі демографиялық процес болып табылады. Бала туу деңгейін өлшеу үшін демографияда көрсеткіштер жүйесі қолданылады. 10 олардың ішінде анағұрлым қарапайымы - бала туу коэффиценті, яғни халықтың орта жылдық санының 1000 адамға шаққандағы күнтізбелік жылда тірі туылғандардың саны.
1991-1999 жылдары туу коэффиценті үштен бірге дейін қысқарды. Сонымен бірге осы кезең бойына құлдырау ауытқусыз дерлік болды. 2000 жылдан бастап бетбұрысты үрдіс байқалды: туудың жалпы коэффиценттері арта бастады. 2012 жылы туу коэффиценті 2001 жылмен салыстырғанда 52,3%-ға артып 22,7 құрады. Туу деңгейі көптеген әлеуметтік-экономикалық факторларға тәуелді, әрі олар өзара байланыста әрекет етеді, кейде әртүрлі жағдайларда қарамақайшы және біркелкісіз әрекет етеді. (1-Сызба). Туудың тарихи эволюциясы қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуымен тығыз байланысты. Өндіріс күштері және адамның өзінің дамуын жетілдіру, оның интеллектуалдық әлеуетін арттыру, әйелдің рөлінің өзгеруі, оның өнеркәсіптік өндіріске тартылуы, отбасы ролі мен функциясының өгеруі барысында туудың ең жоғары деңгейінен (50%. және одан жоғары) ең төменгі деңгейге дейін (көбінесе кәдімгі ұдайы өсіп-өнуіне тән деңгейден төмен -- 16%.) біртіндеп төмендеуі заңды процесс болды. Туу деңгейі төмендеуінің ұзақ мерзімді үрдісін өсіп-өнудің заманауи түріне тарихи ұзақ эволюциялық өтпелі кезеңің меңзеп туу саласындағы демографиялық өтпелі үрдіс деп атайды. Демографтардың көпшілігі туудың заманауи түріне өту барлық дамушы елдерде қандай да бір формада міндетті түрде және сөзсіз өтеді деген пікірді қостайды. Алайда, демографиялық өтпелі кезеңнің себептері бойынша әлі күнге дейін бір мәнді жауап жоқ. Соынмен бірге, әртүрлі тұжырымдар осы демографиялық процесті әртүрлі көзқарастан қарастырып, оның детерминанттары 11 (биологиялық, мінез-құлықтық, микроэкономикалық, микро және макродемографиялық) туралы азды-көпті толық түсінікті қамтамасыз етеді Демографиялық өтпелі кезең тұжырымдамасында әлеуметтікэкономикалық даму деңгейі мен туудың арасында қайтарымды күшті тәуелділік бары айтылады. Алайда, туумен экономикалық даму арасындағы байланыс өте күрделі, желілік емес болып табылады, онда уақыт факторы маңызды роль атқарады. Бұдан бөлек жеке елдер мен өңірлердің өздерінің арнайы ерекшеліктері бар. Туудың, оның кез келген аспектінде ұғынылатын қоғамның дамуы мен ахуалымен үздіксіз байланыста екендігі күмәнсіз. Сондықтан қоғамдық-саяси құрылым, экономикалық даму деңгейі мен ерекшеліктері, кластық және мүліктік бөліну, үстемдік етуші әлеуметтік-мәдени орта және өмір сүрудің ерекшелігі, этникалық, нәсілдік және халықтың өзіндік биологиялық сипаттамалары туу динамикасын белгілі бір дәрежеде айқындайды.
2009-2011 жылдары ТМД көптеген елдерінде туудың жалпы коэффицентінің артуы байқалды. Достастықтың көптеген елдерінде әртүрлі деңгейде және әртүрлі дәрежеде туудың артуы үрдісі тән. Дүниежүзілік банктің бағалауына сәйкес, ТМД елдеріндегі туу коэффицентінің мәні 2009-2011 жылдары Украинада 11-ден Тәжікістанда 33- ке дейін түрленді. Туудың аса жоғары коэффиценттері Орта Азияда орналасқан елдерде байқалады. 2009-2011 жылдары Дүниежүзілік банктің бағалауы бойынша Қазақстанда, Түрікменстанда, Тәжікстанда және Өзбекістанда туу коэффиценті 27 құрады, Қырғызстанда -33, Тәжікстан мен Қазақстанда 23-ке жуықты құраған. Туудың аса төмен коэффиценттері Белоруссия, Ресей мен Украинада байқалады. 1991-1996 жылдары өлім-жітім деңгейі елде едеуір жоғары болды: 1991 жылы 1000 халыққа 8,2 болды, 5 жыл бойы өзінің жоғары деңгейіне халықтың 1000 10,7 болып 1995-1996 жылдары жетті. 2012 жылы өлім-жітім коэффиценті 2005 жылменен салыстырғанда 18,3% төмендеді. Сонымен бірге 2013 жылы қаңтар-қыркүйек айында өлімжітім коэффиценті 8,12 құрап, 2012 жылдың сол кезеңімен салыстырғанда 0,42-ге төмендеді. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары республикада медицинамен қамтамасыз ету және жалпы медициналық қызмет көрсетудің өзі нашарлады. Осындай көрініс ТМД елдерінің барлық мемлекеттерінде дерлік байқалды. Алайда 2012 жылы 2009 жылменен салыстырғанда Қазақстанда нәресте өлімі 26,1% және аналар өлімі 63% жоғары көрсеткіштерге төмендеді (10 сурет). 2013 жылғы қаңтар-қыркүйекте нәрестелер өлімі коэфиценті 11,34 құрап, 2012 жылғы осы кезеңмен салыстырғанда 2,5 есеге төмендегенін атап өту керек
1.3 Халықтың көші-қон ағымдарын талдау
Демографиялық процестердің өзгерісі елдегі көші-қон саясатын анықтайтын маңызды факторлардың бірі болып табылады. Қазақстанның өңірлеріндегі демографиялық ахуал біркелкі емес және бұдан былай халықтың табиғи өсіп-өнуі мен халықтың көші-қонының қалыптасқан үрдістерінің әсерімен дамитын болады. Қалыптасқан демографиялық трендтер ішкі және сыртқы көші-оны процестерінің бағыттары мен ағыстарына маңызды әсер етеді және жоспарлы дамуына сәйкес басқарылатын түзетуді қажет етеді. 2000 жылдан бастап Қазақстанда елдің ішіндегі халықтың көші-қон қозғалысы едеуір артады, халықтың өңіраралық және өңірлік көші-қонының көлемі өседі. Қазақстан Республикасында орта есеппен, 2000-2010 жылы өңіраралық мигранттар саны 138 747 адамды құрады. 2010 жылдан 2012 жыл бойы бұл көрсеткіштің мәні 18,8%-ға өсті. Өңірлік көші-қонның жылдық өсімі 3,2% құрады. Заманауи Қазақстандағы ішкі-көші қонның келесі сипатты белгілері бар: 1. Көші-қонның негізгі ағысы Астана, Алматы, Шымкент қалаларына және батыс өңіріне бағытталған; 2. Қолайлы өңірлерге мигранттардың тұрақты ағысы байқалады; 3. Көші-қон ағысында жас тұрғындар негізгі үлесті алады; 4. Білім мен жоғары табыс табу көші-қон ағыстарының маңызды факторы болып табылады. Қазақстандағы ішкі көші-қон ауылды жерлер мен экологиялық жағынан қоласыз өңірлерден экологиялық тұрғыдан белсенді халықтың экологиялық жағынан қолайлырақ өңірлерге қарқынды көшіп, қабылдайтын өңірлерде жұмысқа қабілетті халықтың үлесін арттырумен сипатталады. Сыртқы көші-қон Соңғы жылдары сыртқы көші-қон ағыстарының қарқындылығы едеуір төмендеді. Халықтың иммиграция және эмиграция процестерінің тежелуде. Ауыспалы нарық реформалары кезңінде 1990 жылдан 1999 жыл бойы елден халықтың 11% кетті. Сыртқы миграцияның теріс балансы Қазақстанда 2003 жылға дейін сақталды. 2004 жылдан ахуал өзгерді және сыртқы көшіқон айырмасы оң салаға ауысты. Эмиграцияның орташа мәні 2007 жылдан 2011 жыл бойы 1000 адамға шаққанда 2,3 құрады, иммиграция коэффициентінің бұл көрсеткіші 1000 адамға шаққанда 2,8-ге тең болады, нәтижесінде таза көші-қон коэффициенті 1000 адамға шаққанда 0,5 адамды құрады. Халықтың таза көші-қон коэффициентінің өсуі Қазақстан Республикасындағы жалпыэкономикалық тенденциялармен байланысты. Иммигранттардың негізгі бөлігі - Қазақстан Республикасының аумағына Өзбекістан, Монғолия, Қытай, Түрікменстаннан келген этникалық қазақтар. Сонымен қатар Қазақстаннан тұрақты мекен-жайға кеткендердің құрамының 43,8% 15-тен 34 жасқа дейінгі жастар құрайтын факті назар аудартады. Этникалық көші-қон Этникалық көші-қон мемлекеттің сипатына маңызды әсер етеді. Халықтың этникалық құрылымындағы маңызды өзгерістер Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғаннан соң, мемлекет этникалық қазақтарды тарихи отанына қайтару саясатын мәлімдегеннен кейін басталды. 1997 жылғы желтоқсанда Халықтың көші-қоны туралы заң қабылдауының нәтижесінде иммиграциялық саясат бірінші кезекте қазақ этносының мүдделерін қозғады. 1991 жылдан 2013 жылғы 1 маусымға дейін тарихи отанына 924 363 этникалық қазақтар немесе 246 603 отбасы оралды және оралман мәртебесін алды. Оралмандардың жалпы санынан көпшілігі - 61,0% Өзбекістаннан келді, 14,0% Қытайдан, 9,5% - Монғолиядан, 7,0% - Түрікменстан, 4,8% - Ресейден және 3,7% - басқа елдерден көшіп келді. 21 Оралмандардың келген елдері олардың орналасу өңірлерін анықтады. Оралмандардың басым көпшілігі Алматы - 16,1% (148 980 адам), Оңтүстік Қазақстан - 21,3% (197168 адам), Маңғыстау 12,6% (116 437 адам) және Жамбыл облыстарына және 40,6% басқа облыстарға қоныстанды. Келгендердің жалпы санынан еңбекке жарамды жастағы тұлғалар - 55,2 % , 18 жасқа дейінгі балалар 40,3 % және 4,5% зейнеткерлер құрайды. Көп жағдайда келген оралмандардың білім мен біліктіліктің жеткілікті деңгейі жоқ, бұл олардың елдің мәдени және әлеуметтік-экономикалық өміріне бейімделуіне және интеграциясы дәрежесіне ықпал етеді. 1991 жылдан 2013 жылғы 1 маусымға дейін келген жұмысқа қабілетті жастағы білім деңгейі бойынша оралмандардың 8,6% жоғары білімі, 20,6% - арнаулы орта білімі, 70,8% - жалпы орта білім болды немесе тіпті білімі жоқ болды. 2013 жылғы 1 жартыжылдықта тарихи отанына келіп оралман мәртебесін 13 780 этникалық қазақ немесе 6 466 отбасы алды. Оралмандардың келген елдері олардың орналасу өңірлерін анықтады. Оралмандардың басым көпшлігі Алматы - 33,0% (4 553 адам), Оңтүстік Қазақстан - 24,3% (3 346 адам), Маңғыстау 14,8% (2 043 адам) және Жамбыл - 7,4% (1 014 адам) облыстарына және 20,5 басқа облыстарға қоныстанды. Келгендердің жалпы санынан жұмысқа қабілетті жастағы тұлғалар - 66,2 % , 18 жасқа дейінгі балалар 26,4 % және 6,4 % зейнеткерлер құрайды. Жұмысқа қабілетті жастағы білім деңгейі бойынша оралмандардың 4,8% жоғары білімі, 16,6% - арнаулы орта білімі, 41,1% - жалпы орта білімі, 37,5% білімі жоқ болды. Нәтижесінде Қазақстан Республикасының еңбек ресурстарының толтырылуы және өсуі біліктілік деңгейі төмен немесе жоқ халықтың есебінен қамтамасыз етіліп отыр. Оралмандардың қоныстануы біркелкісіз, өңірлердің әлеуметтікэкономикалық көрсеткіштерін есепке алмай, шығу елдерімен анықталып жүргізілді. Оралмандардың басым көпшілігі Алматы 16,1% (148 980 адам), Оңтүстік Қазақстан - 21,3% (197 168 адам), Маңғыстау - 12,6% (116 437 адам) және Жамбыл областарына - 9,4% (87 302 адам) қоныстанды. Халықтың басқа этникалық топтары бойынша сыртқы көші-қонды талдау қалыптасқан трендтердің өзгерістерін анықтады. 1999-2006 жылдары Қазақстан Республикасынан орыс этносының эмиграциясы 75% төмендеді (1999 жылы 91 489 адамнан 2006 жылы 22 708 адамға және 2012 жылы 22 046 адамға). Алайда, 2007 жылы орыс этникалық тобының кетуі өсу жолына оралды. Орыстардың эмиграциясының 2009 жылы қарқындылығы 1000 адамға шаққанда 6,2 құрады, 2011 жылы бұл көрсеткіш 26,9% өсіп, 1000 адамға шаққанда 6,3 құрады. 2012 жылы немістердің арасындағы эмигранттардың саны сәйкесінше 17,3% и 2,7% төмендеді. Осы этникалық топтардағы кетудің маңызды қарқындылығы сақталуда. Соңғы жылдары Қазақстан Республикасының аумағында өзбектер мен ұйғырлар этникалық халықтарының саны өскен. Өзбектердің таза көші-қон 22 коэффициенті 2010 жылы 51,3% өсті. 2012 жылы Қазақстан Республикасының аумағына көшіп келген өзбектердің саны 2011 жылғы көрсеткіштерге қатысты 3,5% өскен. Ұйғырлардың таза көші-қон коэффициенті 2011 жылы 29% өсті.
1.4 Қазақстан Республикасында халықтың қайта жандану үлгісін айқындау
Қоғамның әлеуметтік және экономикалық дамуындағы болып жатқан өзгерістер, елдегі көші-қон және демографиялық процесстердің трансформациясына әсерін тигізуде. Бұл демографиялық және көші-қон саясатын әрі қарай жетілдіруді талап етеді. Осы саладағы жағдайды белгілеумен ғана шектелмей, болашақ үрдістердің де ғылыми ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz