Біріккен Ұлттар Ұйымының дамыту бағдарламасы

Пән: Халықаралық қатынастар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Біріккен Ұлттар Ұйымы2

БҰҰ-ның Жарғысы3

Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас ассамблеясы4

Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы6

Бірікке Ұлттар Ұйымының қоғамдық ақпарат департаменті7

Біріккен Ұлттар Ұйымының дамыту бағдарламасы7

Біріккен Ұлттар Ұйымының білім беру, ғылым және мәдениет8

мәселелері жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) 8

Біріккен Ұлттар Ұйымының сауда және даму жөніндегі9

конференциясы (ЮНКТАД) 9

Біріккен Ұлттар Ұйымының халықты орналастыру10

қоры (ЮНПФ) 10

Біріккен Ұлттар Ұйымының балалар қоры11

Біріккен Ұлттар Ұйымының жанындағы Қазақстан Республикасының тұрақты өкілдігі12

Қолданылған әдебиеттер:12

Біріккен Ұлттар Ұйымы

«Біріккен Ұлттар Ұйымы» - екінші дүниежүзілік соғыстан кейін дербес мемлекеттердің ерікті түрде бірігуі арқасында құрылған халықаралық ұйым. БҰҰ ұлы мемлекеттер - КСРО, АҚШ және Ұлыбритания инициативасымен 1945 жылы, маусымда Сан-Франциско конференциясында құрылды. Конференцияға КСРО, АҚШ, Ұлыбритания, Қытай мемлекеттерінің шақыруымен фашистік Германия мен империалистік Жапонияға қарсы соғысқан немесе оларға соғыс жариялаған елдер қатысты. Конференцияда БҰҰ-ның жарғысы қабылданды, мақсаттары мен міндеттері белгіленді. БҰҰ құрылмастан бұрын 1942 жылы 1 қаңтарда Вашингтонда 26 мемлекеттің өкілдері жиналып декларация қабылдады. 1943 жылы Москвада КСРО, АҚШ, Ұлыбритания және Қытай сыртқы істер министрлерінің жалпы кеңесі қауіпсіздік туралы декларация қабылдады. Мұнда бейбітшілікті, қауіпсіздікті қолдап отыру үшін халықаралық ұйым құру қажеттілігі көрсетілді. Бұл қарар ұлы үш держава (КСРО, АҚШ, Ұлыбритания) басшыларының Тегеран конференциясында (1943 ж. 28 қараша) мақұлданды. БҰҰ-ның штаб-пәтері Нью-Йоркта орналасқан. Оның Европадағы бөлімінің тұратын орны - Женева. БҰҰ-ға алғаш 51 мемлекет кірді, 1970 жылы мүшелер саны 126-ға жетті. БҰҰ-ның негізгі және тұрақты органдары болып Бас Ассамблея Қауіпсіздік Советі, Экономикалық және Әлеуметтік Совет, Бақылау Советі, Халықаралық сот және Секретариат сайланды. Олардың міндеттері мен мақсаттары Жарғыда белгіленген. БҰҰ-да талқыланған мәселелер жөніндегі шешімдер Қауіпсіздік Советінің тұрақты мүшелері бір ауыздан қолдағанда ғана толық қабылданады. Шешімнің тек бір ауыздан қабылдану принципі қандай да болса бір мемлекеттің БҰҰ-ға билік жасауына мүмкіндік бермейді. БҰҰ-ның қызметі сан түрлі, олардың ішіндегі негізгілері дүниежүзілік бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау проблемалары, қарусыздандыру, отаршылдықты жою мәселелері, әлеуметтік-экономи-калық міндеттер алады. БҰҰ жұмысында кемшіліктер де жоқ емес. Батыс капиталистік елдерінің, әсіресе АҚШ-тың қарсы тұруына байланысты қазіргі дәуіріміздің көптеген көкей тесті проблемалары, оның ішіндегі қарусыздандыру мәселесі шешілмей келеді. 1950 жылы Корей Халық Демократиялық Республикасына қарсы соғыс БҰҰ-ның астында жүргізілуі. БҰҰ-ны империалистік мемлекеттер Конгоға да қарсы пайдаланды. БҰҰ секретариатында көпшілік орынды империалистік басқыншылық топтарға кіретін батыс елдері алады. Дегенмен соңғы жылдары империалистік-отаршылдық жүйенің күйреуі нәтижесінде бостандық алған көптеген жас, дербес мемлекеттердің БҰҰ-ға кіруіне байланысты бейбітшілік БҰҰ-ны халықтар тілегіне сай, ынтымақ пен бірлестікті күшейту мақсатында жұмыс істеткізуге ұмтылып келеді. БҰҰ құрылғаннан бастап Россия Федерациясы бейбітшілік сүйгіш елдерге бас бола отырып, демократиялық принциптерді, бейбітшілікті сақтау және нығайту саясатын, мемлекеттердің бейбіт-қатар өмір сүруі, арандатушылыққа жол бермеу, талас мәселелерді келіс сөз жүргізу арқылы шешу саясатын табандылықпен жүргізіп келеді. Мемлекеттер арасында достық қарым-қатынасты қалыптастырып дамытуда, халықаралық ынтымақ, бірлік қатынасты дамытуда БҰҰ-ның қосқан үлесі өте зор.

БҰҰ-ның Жарғысы

БҰҰ-ның негізгі документі ол - оның Жарғысы. Оның жобасы 1944 жылы тамыз-қазан айларында Думбартон-Оксте (Вашингтон) КСРО, АҚШ, Ұлыбритания және Қытай өкілдері қатысқан конференцияда жасалды. Жарғы Сан-Франциско конференциясында дайындалып, 1945 жылы 26 маусымда оған 51 мемлекеттің өкілдері қол қойды. Жарғы 1945 жылы 24 қазанда КСРО, АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Қытай және Сан-Франциско конференциясында қатысқан мемлекеттердің көпшілігі ратификациялауына байланысты күшіне енді. БҰҰ-ның Жарғысы кіріспеден және 19 тараудан тұрады. Жарғы бойынша БҰҰ өз міндетін орындауы үшін оның мүшелері мына принциптерді басшылыққа алуы қажет: барлық барлық мүшелердің дербестік теңдігі; ұлы державалардың бірауыздылығы; барлық мүшелердің халықаралық талас мәселелерді бейбіт келіс сөз арқылы шешу; ұйым мүшелерінің халықаралық қатынастарда күш көрсету саясатынан және қандай елдің болмасын территориялық тәуелсіздігіне немесе саяси бостандығына қарсы күш қолдану саясаттан бас тартуы; барлық мушелерді БҰҰ-ның Жарғысы бойынша жүргізген іс-әрекетін, бейбітшілікке қауіп төнген, не ол бұзылған жағдайда төтенше жүргізген шараларды қолдауы; басқа елдің ішкі ісіне БҰҰ-ның қол сұқпауы. Жарғы бойынша БҰҰ мүшелігіне тек бейбітшілік сүйгіш дербес мемлекеттер кіре алады. БҰҰ мүшелерінің Ұйымнан шығуына хақысы бар.

Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас ассамблеясы

Ол БҰҰ-ның басты органдарының бірі. БҰҰ-на мүше мемлекеттердің барлығы тең құқылы түрде Бас ассамблеяны құрайды. Мүшелерінің әрқайсысы 1 дауыс қана иеленіп, делегаттар мәжіліс залына мемлекеттердің ағлшын тіліндегі ресми атауына орай алфавиттік ретпен жайғасады. БҰҰ-ның Жарғысына сәйкес, Ассамблея халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қолдау ісіндегі ынтымақтастықтың ортақ қағидаларын талқылауға, сондай-ақ, бүкіл мәселе бойынша мүдделі мемлекттерге және Қауіпсіздік Кеңесіне нақты ұсыныстар жасауға өкілетті. Қандай да болмасын, әрекет жасауды қажет ететін істің кез келгенін талқылаған соң немесе талқыламай-ақ ол істі Қауіпсіздік Кеңесіне жолдай алады. Сонымен қатар халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікке қатер төндіретін ахуалды Қауіпсіздік Кеңесінің қатеріне салуға құқы бар (БҰҰ Жарғысы, 11-, 13-бап) . Осы баптарға сәйкес, Бас ассамблея экономикалық-әлеуметтік саладағы, мәдениет, білім беру, денсаулық сақтау аясындағы халықаралық ынтымақтастықты өрістетіп, адам құқылары мен бостандықтарын жүзеге асыруға жәремдесу мақсатымен, сондай-ақ, халықаралық прогрессивті даму бағытында зерттеулер жүргізіп, нұсқаулар береді. Халықтар арасындағы ортақ игіліктер мен достық қарым-қатынастарға нұқсан келтіруі ықтимал шараларды жоюды ұсынады. Бас Ассамблея Қауіпсіздік Кеңесінің және БҰҰ-ның басқа да органдарыныңжыл сайынғы, арнайы баяндамаларын талқылауға, БҰҰ бюджетін қарап, бекітуге міндетті, сонымен қатар, мамандандырылған мекемелер арасындағы қаржылық және бюджеттік келісімдерді бекітеді. Бас Ассамблеяның Жарғының 18-бабында атап көрсетілген маңызды мәселелер боынша шешімдері мәжіліске қатысушы әрі дауыс беруші мүшелерінің үштен екісінің басым көпшілігінің дауысымен қабылданады. Өзге мәселелер жөніндегі, әсіресе, процедуралық шараларға қатысты шешімдер кәдуілігі басым көпшілік дауыспен қабылдана береді. Шешімдерді қабылдау үшін Бас Ассамбпеяға БҰҰ-ның барлық мүшелерінің кемінде жартысы қатысуы шарт. Бас Ассамблея жыл сайын, әдетте, қыркүйектің алғашқы сейсенбісінде кезекті және арнайы сессияларын өткізеді. Арнайы сессияларды Қауіпсіздік Комитетінің, БҰҰ-на мүше елдердің көпшілігінің талап етуіне орай немесе БҰҰ-на мүше бір елдің (егер оны қалған мүшелердің кемінде жартысы қолдаса) талап етуі бойынша Бас хатшы шақырады. Әр сессияда төраға және оның 21 орынбасары сайланады. Қауіпсіздік Кеңесіне тұрақты мүшелердің төрағасы сессия төрағаларына сайлана алмайды. Бұған қоса екі процедуралық комитет құралады, құрамына сессия төрағасы, оның орынбасарлары және Ассамблеяның негізгі 7 комитетінің төрағалары енетін Бас комитет пленарлық мәжілістің күн тәртібін әзірлеумен, қаралатын мәселелер кезегін белгілеумен, Бас Ассамблеяның барлық комитеттерінің қызметін үйлестірумен, ал екінші комитет айналысады. Бас Ассамблеяның негізгі 7 комитетінің мынадай міндеттері бар: Бірінші, комитет саяси мәселелермен және қарусыздандыруды қоса алғанда, қауіпсіздік мәселелермен, Арнаулы саяси комитет Бірінші комитетке қатысты мәселелермен; Екінші комитет экономикалық және қаржы мәселелермен; Үшінші комитет әлеуметтік-гуманитарлық және мәдени мәселелермен, Төртінші комитет Қамқорлық және өзін-өзі басқара алмайтын территорияларға жәрдемдесу мәселелерімен, Алтыншы комитет құқықтық мәселелермен айналысады. Сонымен қатар, Ассамблеяның үш жылға тұрақты сайланатын әкімшілік, қаржы мәселелер жөніндегі Кеңесі және Жарналар жөніндегі комитетібар. Бас Ассамблея өзінің қызметтік міндетін толық жүзеге асыруға ықпал ете алатын басқа да қосымша органдарды құру мүмкіндігіне ие.

Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы

БҰҰ-ның Бас хатшысы БҰҰ хатшылығының күнделікті жұмысына басшылық жасйтын лауазым иесі. БҰҰ Бас хатшысын Қауіпсіздік Кеңесінің ұсынысымен Бас Ассамблея 5 жыл мерзімге тағайындайды. Мерзім тағы да 5 жылға созылуы мүмкін. БҰҰ-ның Бас хатшысы жыл сайын Бас Ассамблеяда БҰҰ-ның әр саладағы қызметі туралы баяндама жасайды, БҰҰ шеңберінде ұйымдастырылған халықаралық конференцияларға қатысады. Ол әкімшілік қызметімен және күнделікті жұмыстарды басқарумен қатар, БҰҰ-ның басқа да органдарының шешімдерінің орындалуын қадағалайды, халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікке қатер төндіретін екз келген мәселені Қауіпсіздік Кеңесінің назарына қояды, мемлекеттер арасындағы шиеленісттерді шешудің бейбіт жолдарын ұсынады. БҰҰ құрылғалы бері Бас хатшылар: Т. Ли (Норвегия, 1946 - 53), Д. Хаммаршельд (Швеция, 1953 - 61), У. Тан (Бирма, 1961 - 71), К. Вальдхайм (Австрия, 1972 - 81), Х. Перес де Куэльяр (Перу, 1982 - 91), Б. Бутрос Гали (Египет, 1992 - 96) болды. Қазір Бас хатшылықты 1997 жылдан бері ганалық Кофи Аннан атқаруда.

Бірікке Ұлттар Ұйымының қоғамдық ақпарат департаменті

Ол - БҰҰ-ның ақпараттық мекемесі, Бас Ассамблеяның 1946 жылғы жазғы сессиясында құрылған. Мақсаты - әлем халықтарын БҰҰ-ның қызметі және ұйымдық мәселелері туралы толыққанды ақпаратпен қамтамасыз ету. Штаб-пәтері Нью-Йоркте. Департамент БҰҰ-на мүше мемлекеттердің 80-нен астам қалаларында өз бөлімшелерін ашқан. Олар БҰҰ-ның қызметін халыққа танытумен қатар, жергілікті тұрғындардың назарын әлемдік мәселелерге аударумен айналысады. 1993 жылы қаңтарда департамент өз бөлімін Қазақстанда да ашып, қоғам өмірімен, үкіметтік емес ұйымдар өкілдерімен, оқу мекемелерімен, іскер топтармен және бұқаралық ақпарат орталықтарымен байланыс орнатты. Ол республикадағы мерзімді басылымдарға ұйым қызметі туралы хабарламаның бағдарламалар жасауға көмектеседі, БҰҰ-ның республикаға келген сапаршы мамандарымен, ресми тұлғалары мен конференциялар, кездесулер ұйымдастырылды. Аталмыш құрылым Қазақстан жұртшылығының БҰҰ-ның қызметі жөніндегі ой-пікілерін штаб-пәтерге хабарлап отырады және БҰҰ-ның ресми құжаттарының республикадағы бірден-бір дерек көзі болып табылады.

Біріккен Ұлттар Ұйымының дамыту бағдарламасы

БҰҰ-ның дамыту бағдарламасы - аса ірі қаржыландырушы ұйым. Әр түрлі даму шараларына, сондай-ақ, БҰҰ-ның дамыту ісін үйлестіріп отыратын негізгі органдарына қаражат бөледі. Мақсаты - нашар дамыған елдерге және шаруашылық жүргізудің жоспарлы тәсілінен нарықтық экономикаға көшкен мемлекеттерге жәрдемдесу. Бағдарлама негізінен: 1. Адамды жан-жақты және орнықты дамытып, жеке мүдделерді ардақтау бағытында жүйелі де пәрменді күш жұмсау. 2. Жеке адамды орнықты дамытудың негізгі мақсаттарына, кедейшілік проблемаларын жоюға, жұмыс орнын ашып, баянды тұрмыс ахуалын қалыптастыруға, әйелдердің жағдайларын жақсартуға, табиғи ортаны қорғауға арналған өзіндік ресурстарды шоғырландыру. 3. Ең сенімді тіректі рөлін атқара отырып осы саладағы халықаралық ынтымақтастықты нығайту міндеттерін атқарады. 1993 жылы қарашада Қазақстанда ұйым өкілдігі ашылды. 5 жылда 4, 3 млн. доллардың жобалары іске асырылды. Осы жобалар аясында жергілікті проблемалардың шешімін тауып, мысалы, электр станцияларын салу жөніндегі келіссөздер өткізу, уақыт талабына сай әлеуметтік-ұйымдастырушылық жұмыстар жүргізілді. Жұмыссыздар үшін оқу курстарын ашу шаралары қолға алынды. Макроэкономика мәселелері бойынша кеңесшілік қызмет (құны - 3 АҚШ доллары) көрсетіліп, мемлекет меншігінен алу және жекешелендіру ісін тиімді өткізуге жәрдем берілді. Әсіресе, осы ұйымның қолдауымен 1993 жылы су тасқынынан зардап шеккен Атырау облысының балаларына көмек (құны - 25000 АҚШ доллары) беріліп, баспанасыз қалған тұрғындарға қамқорлық жасалды. БҰҰ-ның дамыту бағдарламасы Қазақстан Президентінің әкімшілігімен, Үкіметпен, Стратегиялық жоспарлау жөніндегі агенттікпен бірлесе отырып, келешекте де тиімді басқаруды, кедейлікке қарсы күресу, әлеуметтік саланы дамытуды, табиғи ортаны қорғауды, т. б. шараларын ұйымдастыруға жәрдемдесе беруді көздейді.

Біріккен Ұлттар Ұйымының білім беру, ғылым және мәдениет

мәселелері жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО)

ЮНЕСКО - БҰҰ жүйесіндегі мамандандырылған мекеме. 1946 жылы 16 қарашада құрылды. Ұйым - Бас конференциядан, Атқару кеңесінен, ұлттық комиссиялардан, аймақтық құрылымдардан және Хатшылықтан тұрады. Жұмыс ағылшын, испан, қытай, орыс және француз тілдерінде жүргізіледі. ЮНЕСКО-ның қаржысы мүше мемлекттердің жарнасынан құралады. Штаб-пәтері - Парижде. ЮНЕСКО-ның мақсаты білім беру, ғылым және мәдениет саласында халықаралық ынтымақтастықты қолдау. Заңдылық пен әділеттілікті сақтау және БҰҰ-ның жарғысына сай нәсіліне, жынысына, тілі мен дініне қарамастан адам құқықтарын оның негізгі бостандықтарын құрметтеу арқылы бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуге үлес қосу. Негізгі міндеттері: бұқаралық ақпарат құралдарының көмегімен өзара түсіністікті нығайту, халықтың білім алуын өолдау және мәдениет пен білімді тарату және тереңдету. ЮНЕСКО-ның негізгі серіктестері: ұлттық комиссиялар, БҰҰ жүйесіндегі органдар мен интернаттар, мемлекеттік емес ұйымдар мен қорлар болып табылады. ЮНЕСКО-ға 183 ел мүше және 3 ассоцияциялық мүше мемлекеттер кіреді. Бұл ұйымға Қазақстан Республикасы 1992 жылы 22 мамырда мүше болды. 1994 жылы ЮНЕСКО Қазақстанда өз өкілеттілігін ашты. Қазақстан Республикасы ЮНЕСКО-ның бағдарламаларына қатысып, Азия мен Океания халықтарының «Білім барлығы үшін» бағдарламасын қолдады, «Қоршаған ортаны жан-жақты зерттеу және Каспий маңы аймағындағы су дағдарысын шешу», т. б. мәселелерді көтерді. ЮНЕСКО қолдауымен Абайдың, М. Әуезовтің, Қ. Сәтбаевтың мерейтойлары өткізілді, Түркістан қаласының негізінің қалануына 1500 жыл толуын атап өту жөнінде шешім қабылданды (1998) .

Біріккен Ұлттар Ұйымының сауда және даму жөніндегі конференциясы (ЮНКТАД)

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.