Java бағдарламалау тілі

Жоспар

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

1 Java бағдарламалау тілінің теориялық негіздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
1.1 Java бағдарламалау тіліне кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2 Басқа тілдерден артықшылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.3 Жұмыс орнын дайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
1.4 Мәліметтер типі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
1.5 Арифметикалық операторлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
1.6 Логикалық және салыстыру операторлары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18

2 Java виртуалды машинасының қолдану әмбебаптылығын және
Java.дағы басқарушы құрылымдарды қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
2.1 Виртуалды Java . машина, байт . код , JIT . компиляциясы ... ... ... ...20
2.2 Java тілінің алфавиті. Алгоритмдеу және Java.дағы
басқарушы құрылымдарды қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
2.3 Көптік тармақталудың тапсырмасын орындайтын көптік
таңдау операторы қолданылатын бағдарлама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30

Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

1 Java бағдарламалау тілінің теориялық негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... .6
1.1 Java бағдарламалау тіліне кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.2 Басқа тілдерден артықшылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.3 Жұмыс орнын дайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
1.4 Мәліметтер типі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
1.5 Арифметикалық операторлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
1.6 Логикалық және салыстыру операторлары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18

2 Java виртуалды машинасының қолдану әмбебаптылығын және
Java-дағы басқарушы құрылымдарды қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
2.1 Виртуалды Java - машина, байт - код , JIT - компиляциясы ... ... ... ...20
2.2 Java тілінің алфавиті. Алгоритмдеу және Java-дағы
басқарушы құрылымдарды қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .23
2.3 Көптік тармақталудың тапсырмасын орындайтын көптік
таңдау операторы қолданылатын бағдарлама ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...26

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .30

Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31

Кіріспе

Компьютер жұмыс істеу үшін оған керекті програмаларды програмалаушы адам жасайды.
Программалаушы мамандығы дүние жүзіндегі ең бір тапшы мамандықтардың бірі. Программалау мамандығын таңдаған адам өмір бойы үйренеді. Оқып шығып бірден программалаушы бола салатын ешқандай оқу құралы жоқ.
Программалаушының дайындығы негізгі ұғымдарды оқып үйренуден және қарапайым прграммалау тәсілдерін меңгеруден басталады. Компьютер командаларға бағынып жұмыс істейді. Біздер бұл командаларды пернетақтаның көмегімен жазу машинкасында жазу жазғандай теріп ендіреміз.
Бірінші команданы ендірдік, компьютер оны қалай орындайды, қарап шықтық, екінші команданы ендірдік, нәтижесін бағаладық,үшінші команданы ендірдік. Осылайша, ендірілетін командалар көп әрі біртектес болған сайын оларды ендіру адамның шыдамын тауысып жалықтырып жібереді. Төрт-бес команданы есте сақтай отырып ендіруге, ал он команданы ендіру үшін қағазға жазып алуға болады.Жүзден астам командаларды ендіру үшін өте жоғары шыдамдалық қажет.
Ал егер жиі қайталанатын командалар тізбегін компьютерде файл түрінде қатаң немесе иілгіш магниттік дискіге жазып сақтап қойып, командаларды біздің пернетақтадан ендіруімізді күтпей-ақ сол дискідегі файлдан енгізуді компьютердің өзіне жүктесек, қалай болған болар еді? Әрине, қолмен қайта-қайта теріп отырғаннан горі ыңғайлы болар еді. Программаларды жасау осылайша басталады, жоғарыда айтылғандай дискіге жазылған командалардан тұратын файл нағыз прграмманың өзі болып табылады. Сонымен, прграмма дегеніміз командалардың реттелген тізімі. Программа үшін оған қандай командалардың кіретіндігі ғана емес, сонымен бірге олардың қандай ретпен берілетіндігі де маңызды.
Хат жазғанда да адамдар оларды әр түрлі тілдерде жазады. Мысалы, қазақ тілінде , ағылшын тілінде т.с.с. Ағылшын мен қазақ тілінде жазылған хаттардың сыртқы көрінісі тіптен бөлек болады.
Программаларды да программалаушылар арнай тілдердің көмегімен жазады, оларды программалау тілдері деп те атайды. Әр түрлі тілдерде жазылған бірдей программалардың көрінісінің өзі де түрліше болатындығы табиғи нәрсе.
Жүздеген программалау тілдері және олардың әрқайсының бірнеше нұсқасы бар. Программалаушы адам программаны өзіне ыңғайлы тілде жазады. Барлық жағдайда жарамды әмбебап программалау тілі жоқ.
Бірақ барлық программалау тілдерінің бір ортақ қасиеті бар. Олар програмалаушыларға түсінікті, бірақ процессорға түсініксіз. Процессор тек сандармен ғана жұмыс істей алады, сондықтан тек машиналық кодта жазылған программаларды ғана түсінеді, сондықтан кез-келген тілде жазылған программа алдымен процессор тіліне аударылады, яғни машиналық кодқа айналады. Бұл аудару жұмысын арнайы аудармашы программа орындайды. Оның жұмысын мына схемадан көруге болады.
Java - бағдарламашылардың (программистердің) арасында кең таралған, танымал ОБ (объектіге бағытталған) бағдарламалау тілдердің бірі. Sun Microsystems 1995 жылы шығарған Java 1.0 версиясы бағдарламалауда жаңа стандарттар орнатып, революция жасады. Нәтижесінде Web нағыз интерактивті ортаға айналды. Әрине ғаламдық тордың дамуы есептеуіш жүйелердің қалыптасуына үлкен әсерін тигізді. Web пайда болмаған кезде көпшілік қолданушыларда бір-бірімен байланыспаған дербес компьтерлер болған. Ал қазіргі кезде компьтерлердің барлығына жуығы Интернетке қосылған, ал ол, өз кезегінде есептеуіш жүйелердің жаңадан қалыптасуына және ақпатарты бірлесіп қолдануға мүмкіндік береді. Сол жаңа жүйелердің қалыптасуы мен Интернеттің дамуы бағдарламалауда Java-ға негізделген жаңа көз-қарас, шешім алып келді. Бұл тіл тек қана Web-бағдарламалауды жеңілдеткен жоқ, оған қоса желілік бағдарламалаудағы жаңа типке, аплетке, жол ашты.
Java-да "аплет" ұғымы web бетте орындалатын кішкентай бағдарлама ретінде қарастырылады. Қолданушының компьютеріне жүктелген соң, ол браузер арқылы қолданушымен өзара әрекет жасап, белгілі бір тапсырмаларды орындайды.

1 Java бағдарламалау тілінің теориялық негіздері

1.1 Java бағдарламалау тіліне кіріспе

Java бағдарламалау тілі бұл Internet желісінде жұмыс істейтінJava тілі объектілі-бағытталған, платформалы - тәуелсіз, желі ішінде жұмыс істейтін тармақталған қосымшалардың өңдеуіне қолданылатын программалау тілі. Java жобасы 1995 жылы Sun Microsystems бірлестігінің арқасында көрсетілген болатын. Java бағдарламалау жүйесі кішкене интерактивті қолданбалы программалар - апплеттерді таратуға World Wide Web (WWW) жүйесін қолдануға мүмкіндік береді. Олар Internet серверлерінде орналасып, таратылады, клиентке желі арқылы тасымалданады, автоматты түрде орнатылады және WWW құжатының бөлігі ретінде орнында орындалуға жіберіледі. Апплетке клиент компьютері қорларына қолжетімділігіне шек қойылған, сондықтан да ол жанама мультимедиялық интерфейсті бере алады және дисқіде сақталған мәліметтерге ешқандай ақау келтірместен күрделі есептеулерді жүргізе алады. Бағдарламалардың басқа түрі ретінде Java қосымшаларын алуға болады. Олар кез келген компьютерде, тіпті оның архитектурасына қарамастан орындалатын тасымалдана алатын кодтарды көрсетеді. Осы кезде генерацияланатын виртуалды код виртуалды Java - машинадағы (JVM - Java Virtual Machine) виртуалды код интерпретаторында орындалатын нұсқаулардың жиынтығы болып табылады. Клиенттерге сервердегі қосымшаларға және деректер базасына қолжетімділікке мүмкіндік беретін JSP ( Java Server Pages ) және сервлеттер өте кең ауқымда таралуға мүмкіндік алды.
Java тілі С++ тілінің синтаксисын қолданады, бірақ объектілік үлгі Smalltalk тілінен алынған. Осыдан Java тілінің С++ тілімен ұқсастықтары тек қана сыртқы түрде екенін көруге болады. Басқа программалау тілдерімен салыстырып қарағандағы негізгі айырмашылығы - программалар мөлшерінің азаюын қажет етуі мен желіде жұмыс істейтін тасымалданатын қосымшалардың қауіпсіздігі шарттарының ұлғаюы. Java көрсеткіштерді (С++, Pascal және тағы да басқа тілдердің ең қауіпті құралы) қолдамайды, себебі, жадтың жанама адрестерімен типі көрсетілмеген көрсеткіштер арқылы жұмыс істеу мүмкіндігі жадтың қорғанышын елемеуге рұқсат береді. Java тілінде айнымалы арифметикамен есептеудің тәсілдері өзгерген, сондықтан да тіл түрлерінің арасында аралық код шыдамдылығын қамтамасыздандыру үшін strictfp кілттік сөзі енгізілді. Ол компиляторға айнымалы үтірі бар сандар үшін арифметикалық әрекеттерді алдыңғы түрдегі есептеулерге сәйкес орындау керек екендігін көрсетіп, жаздырады.
Тіл кластарының жүйелік кітапханасы кластар және пакеттерден тұрады, олар тілдің әртүрлі базалық мүмкіншіліктерін жүзеге асырады. Бұл кітапханаларға қосылған кластардың әдістері JVM-нан Java - бағдарламаның интерпретациясы кезінде шақырылады. Java-да бағдарламаның барлық объектілері динамикалық жадта орналасқан (heap) және стектерде сақталынатын объекті сілтемелер арқылы қолжетімді. Бұл шешім жадқа тікелей қолжетімсіздікке мүмкіндік берді, бірақ массив элементтерімен жұмыс істеуді қиындатып жіберді. Java тіліндегі объектілі сілтемелер өздері бағытталып тұрған объектілердің класы туралы хабардан тұрады. Сондықтан да объектілі сілтемелер дегеніміз, көрсеткіштер емес, олар объектілердің дескрипторлары. Дескрипторлардың болуы JVM-ге код интерпретациясы фазасында типтердің сәйкес келуін тексеруге мүмкіндік береді. Java-да жадты динамикалық бөлу концепциясы да қайта қарастырылған: динамикалық бөлінген жадты босату тәсілдері жоқ болады. Оның орнына new (қоқыс жинаушысы) операторының көмегі арқылы көрсетілген жадты автоматты түрде босату жүйесі іске асырылған. Java - бағдарламаларда класс спецификациясы мен оның жүзеге асырылуы әрқашан да тек қана бір файлда болады.Java тілі операторларды қайта жүктеуді және typedef, белгісіз бүтіндерді (егер ол ретінде char- ды есептемесек) қолдамайды. Java-да көптік мұрагерлік жоқ, тек құрастырушылар бар, бірақ деструкторлар жоқ (қоқысты автоматты түрде жинастыру қолданылады), тілдің кейінге сақталған сөздері бола тұрса да, goto операторы және const сөзі қолданылмайды.
Java тілінде пайда болған маңызды мүмкіндіктер интерфейстер мен кең ағымдылық (бағдарлама бөлімдерінің бір уақытта орындалу мүмкіншілігі).

1.2 Басқа тілдерден артықшылығы

Java шынында да желілік ортада құнды құрал болып табылады. Бірақ ол тек онымен шектеліп қалмайды. Java тілі әртүрлі бағдарлама жасау үшін қолданылатын универсалды тіл. Оған қоса Java платформаға тәуелсіз проектер жасау үшін қолданылады. Бағдарлаудың қарапайымдылығы және қауіпсіздік амалдары тез және түсінікті код жазуға мүмкіндік береді. Басқа бағдарлау тілдерінде кеңінен тараған қателер Java бағдарламаларында болмайды. Десекте, барлық ішкі әдіс-амалдарына қарамастан Java бағдарлау тілі қарапайым, үйренуге оңай тіл.
Артықшылықтары:
- Архитектураға тәуелсіз
- Интернет бағдарламалар үшін мінсіз
- Бір рет жазылған код басқа жерлерде орындалады
- Көп ағымды
- Бағдарламалар желі арқылы тапсырманы орындай алады
- Динамикалы
- Код қажет болған жағдайда ғана қолданылады
- ООП-ның бар болуы
Java бағдарлау тілі қазіргі ООП негізіне сәйкес бағдарламалар жазу үшін қолданылады
- Жад басқарылмалы
- Жад автоматты түрде бөлінеді
- "Garbage collector" қолданылмайтын жадты өшіріп отырады
- Сенімді
- Қатты типтелген
- Көрсеткіштер жоқ
- Қарапайым
- Бір-бірімен өте жақсы қиысқан тілдің элементтері оның қолданысын жеңілдетеді.
Java бағдарлау тілі - ол JDK (Java Development Kit). Яғни, бағдарлау тілі бір-бірімен топтасқан көптеген кішкентай бөлшектерден, класстардан, тұрады. Демек, Java-да жазылған бағдарламалар, негізінде, осы класстардың жиынтығын, пакеттерді, қолданады.
Сонымен, Java-да бағдарлау кезінде қолданылады:
- Java-ның страндартты пакеттеріндегі класстар
- Өзіміз жаңадан жазған класстар
- Басқалардың көпшілік үшін жазған класстары
Java-да бағдарламаның жазу процессі:
Жазу: .java файлын жазу арқылы өзіміздің классты анықтаймыз.
Компиляция: жазылған .java файлды Java компиляторына жіберіп .class файлды аламыз.
Орындау: пайда болған .class файлды Java интерпретаторына кодты орындау үшін жібереміз.
Java компиляторы - жазылған кодты орындау үшін дайындайды және байт-коды бар .class файлды шығарады. Егер компиляция кезінде қателер болса, онда кодтағы қателерді түзетіп қайтадан компиляциядан өткізу керек.
Байт-код - Java виртуалды машинасында орындалатын оңтайландырылған нұсқаулардың жиынтығы. Яғни, JVM байт-кодтың интерпретаторы. Бұл әдіс басында әдеттегіден тыс болып көрінуі мүмкін, өйткені қазіргі кездегі бағдарлау тілдерінің компиляторлары байт-кодты шығармай бірден орындалатын кодты шығарады (.exe). Бірақ бұндай әдістің өзіндік артықшылықтары бар және жылдамдық ерекшеліктері зор емес.
Java интерпретаторы (JVM - Java Virtual Machine) - .class файлды оқып оны компьютерге түсінікті тілге аударады, яғни бағдарламаны орындайды.
1.3 Жұмыс орнын дайындау

Java-да бағдарлауды бастамастан бұрын жұмыс орнын дайындау қажет. Жазылған кодты компиляциядан өткізіп, оны орындау үшін компьютеріңізге JDK (Java Development Kit) орнату керек. Бұл сабақты жазу барысында Java Standard Edition-ның JDK 7 пакеті қолданылды. Оны келесі сілтеме арқылы жүктей аласыз (мұқиат болыңыз, өзіңіздің ОС-ға сәйкес нұсқаны көшіріңіз).
JDK-дің көптеген бағдарламаларының ішінен бізге қажетті деген екі бағдарламалар бар. Олар javac.exe, Java компиляторын орындайды, және java.exe, Java интерпретаторы. Байқасаңыз JDK-ға кіретін бағдарламалар терезелі емес, яғни олармен жұмыс істеу үшін командалық жол қолданылады.
Salem, Alem!
Төмендегі қарапайым бағдарламаны орындап көріңіз.
*
Бұл Java-да жазылған бағдарламаның мысалы.
Example.java файлына келесі кодты жазыңыз.
*
class Example {
Java-да кез-келген бағдарлама
main() методынан (функциясынан) басталады.
public static void main(String args[]) {

System.out.println("Salem, Alem!");
}
}

Естеріңізде болса Java-да бағдарламаны жазу процессі 3 кезеңнен тұрады:
1. Код жазу
2. Оны компиляциядан өткізу
3. Бағдарламаны орындау
Егер кодты жазсаңыз оны компиляциядан өткізейік. Ол үшін коммандалық жолда біз білетін javac-ты орындайық.
C:\javac Example.java
Айтқандай javac компиляторы ішінде байт-коды бар Example.class файлын шығарды. Байт-код бірден орындалмайтындықтан (.exe сияқты) біз JDK-дің Java интерпретаторын қолданамыз. Параметр ретінде оған Example классын береміз.
C:\java Example
Бағдарламаны орындау кезінде экранда төмендегі жол шығады:
Salem, Alem!
Бағдарламаның өте қарапайым болғанына қарамай оның әр бөлігін қарастырып шығайық.
Бастапқы код келесі жолдардан басталады:
*
Бұл Java-да жазылған бағдарламаның мысалы.
Example.java файлына келесі кодты жазыңыз.
*
Бұл - комментарии деп аталады. Басқа тілдердегідей Java-да комментариилер жазуға болады. Оларды компилятор елемейді, яғни олардың кодқа еш әсері жоқ. Комментариилер жазылған кодты сипаттайды. Соның арқасында бастапқы код қабылдауға жеңіл, түсінікті болады. Бұл жерде * және * арасындағы барлық жазулар комментарии болып саналады.
Келесі жол төмендегідей:
class Example {
Бұл жерде жаңа классты анықтайтын кілт сөз class жазылған. Алдында айтылғандай класс Java тілінің негізгі конструкциясы. Example болса класстың аты. Класстың сипатталуы фигуралық жақшаның ({) ашылуымен басталады. Ал оның ішіндегі заттар сол класстың элементтері болады.
Бағдарламаның келесі жолы - комментарии. Комментариидің бұл түрі тек бір жолды. Демек символынан кейінгі барлық жол комментарии болып есептеледі. Және оларды компилятор елемейді.
Келесі жолда жазылған код:
public static void main(String args[]) {
Жоғарыдағы комментарииде жазылғандай кез-келген бағдарламалар main методынан басталады. Сол себепті бұл жолдың болуы шарт.
Кезекті жол main() методының ішінде орналасқан.
System.out.println("Salem, Alem!");
Бұл код экранға "Salem, Alem!" жолын шығарады. Код System.out-пен басталады (оның мәні басында түсініксіз болып көрінуі мүмкін). System - Java-ның страндартты пакеттеріндегі нақты бір класс. Ал out болса консольмен байланысқан шығатын ағым. println() болса ішіне берілген праметрді out арқылы консольға шығарады. Назар салыңыз, println()-нан кейін үтір нүкте тұр. Бұл символмен Java-да барлық командалар аяқталады.
Бірінші жабылатын фигуралық жақша main() методын аяқтаса, екіншісі Example классының сипатталуын аяқтайды.
Тағы бір айтатын жайт Java символдардың регистріне сезімтал. Мысалы, main орнына Main немесе MAIN, ал println орнына PrintLn десек бағдарлама коды қате болып есептеледі. Бұның салдарынан компиляция кезінде (compile-time error) немесе орындау кезінде (run-time error) қате шығуы мүмкін.
Көріп тұрғаныңыздай Java бағдарламалар жәй мәтінді файлдар. Демек олар кезкелген мәтін өңдейтін бағдарламаларда жазылуы мүмкін. Мысалы, NotePad-та (блакнот) жазып, оны командалық жол арқылы компиляциядан өткізіп, орындауымызға болады. Десекте, бұл жалықтыратын және уақыт алатын жұмыс (егер бағдарламамызда 100-ден(!!!) аса класстар болса). Сондықтан қосымша бағдарлама қолданған жөн. Олар IDE (Integrated Development Environment) деп аталады. Олардың тиімді жақтары:
Түрлі-түсті код жазуға болады
Компиляция мен орындау тез жүзеге асады
Қосымша басқа Java технологияларды қолдануға болады (Java Beans, EJB's, Servlet-тер, т.б.)
IDE-лардың кейбір түрлері:
JCreator LE (Windows) - www.jcreator.com
Eclipse (Windows, Mac OS X, Linux) - www.eclipse.org
Dr. Java (Windows, Mac OS X) - drjava.sourceforge.net
NetBeans (Windows, Mac OS X, Linux, Solaris) - netbeans.org
Сабақ барысында Eclipse Indigo IDE-сі пайдаланылды.

1.4 Мәліметтер типі

Мәліметтер типі - белгілі бір мәндердің жиынтығы. Мысалы, бүтін сандардың жиынтығы (Z) немесе нақты сандардың жиынтығы (R)
Java - қатты типтелген бағдарламау тілі. Демек барлық айнымалылардың анықталған типтері болуы керек, ол өте маңызды. Бұл жерде негізгі сегіз кірістірілген мәліметтер типі бар. Олардың көбісі сандарға арналған. Басқа типтерді системалық пакеттерден табуға болады және бағдарламалау барысында өзіміздің мәліметтер типтерімізді анықтауға болады.
1. Бүтін сандар (Integers)
2. Өзгермелі нүктесі бар типтер (Floating-Point)
3. Символдар типі (Characters)
4. Логикалық тип (Boolean)
Бүтін сандар (Integers). Математикадағыдай Java-да бүтін сандар бөлшек бөлігі жоқ сандар. Java тілінде бүтін сандар үшін 4 тип қарастырылған.

Тип
Жадтағы орны
Анықталу облысы, [ ]
int
4 байт
- 2,147,483,648; 2,147,483, 647
short
2 байт
- 32,768; 32,767
long
8 байт
-9,223,372,036,854,775,808; 9,223,372,036,854,775,807
byte
1 байт
- 128; 127

Көп жағдайда int типі тапсырманы шешу үшін жеткілікті болады. Бірақ егер бағдарлама үлкен сандармен жұмыс істейтін болса, онда long бүтін сан типін таңдасақ болады.
Өзгермелі нүктесі бар типтер (Floating-Point). Өзгермелі нүктесі бар типтер, яғни нақты сандар, бөлшек бөлігі бар сандарды сипаттайды. Бұл мәлімет типінің екі түрі бар.

Тип
Жадтағы орны
Анықталу облысы, [ ]
float
4 байт
шамамен +-3.40282347E+38F
double
8 байт
шамамен +-1.79769313486231570E+308

Байқасаңыз double типі float-қа қарағанда екі есе көп орын алады. Демек double типі санды екі есе дәлдікпен көрсетеді.
Символдар типі (Characters). Символдар типі char кілт сөзі арқылы белгіленеді және 1 байттық символдар мен әріптерді сақтай алады.
Логикалық тип (Boolean). Логикалық типтің екі ғана мәні бар: true (ақиқат) және false (жалған). Бұл тип логикалық шарттарды бағалау үшін қолданылады. boolean кілт сөзі арқылы белгіленеді.
Мәліметтер типтерімен танысқаннан кейін сол типтерге тиісті мәндерді сақтайтын айнымалылар керек. Ал кез-келген айнымалының өзіндік типі болу керек. Сонымен айнымалыны жариялау үшін алдымен оның типін содан кейін айнымалының атын жазамыз. Мысалы:
double zhalaky;
int demalysKunderi;
boolean bitti;
Естеріңізде болса барлық командалар үтір нүктемен аяқталады.
Айнымалының аты кез-келген әріптерден, "_" және "$" символдарынан басталуы мүмкін. Бірақ сандардан бастап жазуға болмайды. Және кез-келген ұзындықта бола алады. $2, ComputeArea, area, radius және showMessageDialog деп айнымалыны атауға болады. Бірақ 2A және d+4 деп айнымалыны атай алмаймыз. Java символдардың регистріне сезімтал тіл болғандықтан x және X айнымалылары екі бөлек болады.
Және айнымалылар келесі кілт сөздер бола алмайды.

abstract default goto package this
assert do if private throw
boolean double implement protected throws
break else import public transient
byte enum instanceof return true
case extends int short try
catch false interface static void
char final long strictfp volatile
class finally native super while
const float new switch
continue for null synchronized

Айтқандай айнымалылар бағдарламада мәліметті сақтау үшін қолданылады. Мысалы келесі бағдарлама шеңбердің ауданын есептейді:
class ComputeArea {
public static void main(String args[]) {
int radius = 1;
double area = radius * radius * 3.14159;
System.out.println("The area is " + area + " for radius " + radius);
}
}
main() методының ішіндегі кодқа тоқталайық. Бірінші жолда radius деп аталатын бүтін сан типі айнымалыны жариялап оны 1-ге теңестірдік: radius айнымалысы 1 деген санды сақтайды. Келесі жолда бөлшек типті area айнымалысын жарияладық және шеңбердің ауданын табу формуласына теңестірдік. area айнымалысының типі неге double екендігі түсінікті шығар?! Десекте, шеңбердің ауданын табу формуласы (PI*R^2) нақты санды қайтарады (бүтін санды бөлшек санға көбейткенде бөлшек сан шығады). ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.