Өлшеудің стандартты емес құралдарын метрологиялық аттестаттау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

I . Теориялық бөлім.

1. 1. Қазақстандағы метрологияның даму тарихы

1. 2 Өлшеулер теориясының негізгі түсініктері

1. 3 Өлшеу процесінің элементтері

II. Негізгі бөлім.

2. 1 Өлшеу түрлерінің сипаттамасы

2. 2 Өлшеу классификациясы, ауытқулар мен қателіктер

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ

Метрология (гректің «метро»-өлшем, «логос»-оқу, білім) -өлшемдер туралы, олардың бірлігі мен талап етілетін дәлдігін қамтамасыз ететін әдістер мен құралдар жиынтығы.

Метрология ғылым және тәжірибелік қызмет саласы ретінде ерте замандарда пайда болған.

Қазақстандағы өлшемдер мен өлшем техникасының дамуы Ресейдегі метрологияның дамуымен тығыз байланысты. Қазақстандағы метрология саласындағы ең алғаш мекеме 1923 жылы Семей қаласында ашылған.

Қазіргі уақытта метрология ғылым ретінде қарқынды даму үстінде, ол барлық басқа ғылыми және қолданбалы салалардағы өлшемдер тәжірибесінің жетілуіне ықпал етуде.

Метрологияның негізгі ұғымдары: физикалық шама, физикалық шама размері және сандық мәні, физикалық шама бірлігі және размерлігі, физикалық шама бірлігінің эталоны, өлшем, өлшем құралдары, өлшем құралдарын дәлдеу, өлшем дәлдігі, өлшем дұрастығы, өлшем анықтығы, өлшем ұқсастығы, өлшем қайталымдылығы, өлшем қатесі. Ал, осындай қарапайым теориялық сұрақ сияқты жан-жақты қарастыратын метрология органы болып табылады. Мемлекеттік метрологиялық органдарға өте кең құқық берілген.

Метрологияның ғылым ретінде, сондай-ақ өлшем туралы, өлшем бірегейлігі мен дәлдігін сақтаудың жолдары мен әдістері туралы тұрғысынан да халық шаруашылығында атқаратын рөлі зор.

Қазіргі кезде Қазақстанның метрологиялық қызметі экономиканың талаптарына сәйкес жетілуде. Ұлттық білім және сол тұрғыда өлшемді және салмақты тепе-тең бағалау мүмкіндігі барлық салаларда үлкен мағынасы бар-азаматтардың күнделікті өмірінен бастап, өнеркәсіптегі өндіріске және ғылыми зерттеулерге дейін. Бүгінгі уақытта тауарлар және қызметтердің халықаралық рыногының әлемінің жағдайында тауардың еркін қозғалуының бірегей қағидасы қалыптасқан: «бір стандарт, бір өлшем, бір сетификат». Метроогияның бұл қағиданы орындаудағы рөлі-қайта өлшеуді және сынақтауды болдырмау, қорларды, материалдарды, уақытты, қызметкерлерді, қаржыларды тиімді пайдалануға жету. Қазақстан Республикасының метрологиялық инфрақұрлымының әлемдік үдеріске тиімді қатысуы үшін және метрологияның негізгі мақсатын іске асыруға барлық мүмкіндіктері бар. Республикада метрологияның дамуының жетілген елдерде қабылдаған қағидаларымен мүлдем жақындасқан. Оған дәлел Қазақстан мүше болуға талпынуында ДСҰ жеткілікті қатаң талатар қойды, олардың арасында-өнімдер сапасының жоғары кепілдікте болуы. Сонда бар халықаралық стандартармен шығарылды, олар барлық елдерде, оған сенетін аспаптармен сынақталады және сертификатталады.

Метрология - бұл өлшеулермен байланысты мәселелер шеңберін қамтитын ғылым. Сөзбе-сөз талқылығанда «метрология» - «өлшемдер туралы ілім».

Қоршаған ортада адамның өмірі үнемі ондағы жүріп жататын процестер мен құбылыстарды өлшеумен байланысты болады. Өлшемдер әлемді танудың әдістерінің бірі болып табылады, сондықтан ерекше маңызға ие. Қандай салада болмасын: өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында, ғылымда, медицинада, саудада өлшемдік ақпараттарды алу және пайдалану еңбек процесінің біртұтас бөлігі болып саналады.

Өлшемдік ақпараттың құндылығы өлшемдердің нақтылығы мен біртұтастығына байланысты болады. Өлшемдердің біртұтастығы дегенді өлемдердің нәтижелері заңды бірліктерде берілуін, ал қателіктер белгіленген кездейсоқтық деңгейінде айқындалуын түсінуге болады.

Өлшемдердің біртұтастығы олардың нәтижелерін өлшемдерді қашан, қай жерде, кім, қандай әдістердің және техникалық құралдардың көмегімен жасағандағына тәуелсіз түрде сәкестендіруге мүмкіндік береді. Өлшемдердің нақтылығы - бұл олардың нәтижелерін нәтижелерінің өлшенетін шаманың шынайы мәніне жақындығының деңгейі. Нәтиже мен өлшенетін шаманың арасындағы айырмашылық неғұрлым аз болған сайын, соғұрлым нақтылық жоғары болады.

Физикалық шамаларды өлшеу метрология ғылымының зерттеу объектісі болып табылады.

Метрология - өлшемдер, олардың біртұтастылығы мен қажетті нақтылығын қамтамасыз етуші құралар мен әдістер туралы ғылым. Қазіргі заманғы метрология үш құраушыдан тұрады: заңнамалық, негізін қалаушы (ғылыми) және практикалық (қолданбалы) метрология.

Практикалық қызметтің бірде-бір аясы өлшенетін шама және осы шаманы өлшеу бірлігі арасында өзара қатынас бар жағдайда өлшемдерсіз қызмет ете алмайды.

Кез-келген талдауда, болжауда, жоспарлауда, бақылауда, реттеуде шикізаттың, дайын өнімнің саны мен сапасы, жалпы өндірістік құрылымның технологиялық операциялардың жүру барысы туралы нақты ақпарат қажет. Бұл ақпаратқа кең көлемде түрлі физикалық шамалар, көрсеткіштер мен өлшемдерді өлшеу арқылы қол жеткізе аламыз.

Талап етілтін дәлдікпен алынған, шынайы өлшеуіш ақпарат қабылданатын шешімдердің дұрыстығын қамтамасыз етеді. Жалған ақпарат сауда-коммерциялық операциялар кезінде өнімнің сапасының төмендеуіне, апаттарға, ғылыми зерттеулердегі дұрыс емес қорытындыларға, пайдалы қазбалар қорларын дұрыс емес бағалауға, дұрыс емес есептеулер мен өлшеулерге алып келуі мүмкін емес.

Өлшеулердің біртұтас әдісі өзара түсіністікті, ақпаратпен алмасуды, өлшеу әдістері мен құралдарын стандартизациялау мүмкіндігін, халықаралық тауарайналым жүйесінде өнімді сынау және өлшеу нәтижелерін өзара тануды кепілдендіреді.

Барлық өлшейтіндер (техникалық құралдарды қолдану арқылы өлшенетін шаманың мәнін тәжірибелі жолмен табатындар), яғни кәсіби метрологтар өлшеудің алынған нәтижелеріне сенгісі келеді. Өлшеулердің алынған нәтижелеріне сенімнің болмауы ғана өлшеуді қайталауға, өлшеулерге басқа лабораторияларды, мамандарды тартуға мәжбүрлейді.

Өлшеу арқылы толық және шынайы мәліметтерді алу болмағанда, ғылыми зерттеулерде, ғарышты игеру, жаңа материалдар, жаңа технологиялар жасау облысында, барлық салалардағы бұйымдардың сенімділігін қамтамасыз етуде жетістіктерге қол жеткізу мүмкін емес болар еді.

Көбінесе көптеген мәслелерді өлшеулердің әртүрлі жерлерде, әртүрлі уақытта, әртүрлі құралдарды қолдану арқылы алынған үлкен көлемдегі нәтижесінің арқасында ғана шешуге болады. Мұндай нәтижелерді, тек оларды сәйкестендіруге болатын жағдайда ғана, қолдануға болады. Өлшеулердің дәлдігін, шынайылығын және сәйкестігін жоғарлатуға өндірістің автоматтандырылуы мәжбүрлейді.

Курстық жұмыстын мақсаты: өлшемдерді және ауытқулармен қателіктерін зерттеу.

I . Теориялық бөлім.

1. 1. Қазақстандағы метрологияның даму тарихы.

Өлшеудің деңгейі этолондық базаның жетілуімен анықталады, «Қазақстандық метрология институты» қарfмағында. Бүгінгі күні Қазақстандық этолондық база 96 этолон бірлігінен және этолондық құрал жабдықтардан тұрады, оларды 51 мемлекеттік этолондар, 16 жұмысшы этолондар, 29 бірлік этолондық құрал жабдықтар құрайды. Этолондық базаның жетілуі және дамуы 2007-2009 жылдарға арналған өлшеудің бірегейлігін қамтамасыз ету туралы мемлекеттік жүйені дамыту Бағдарламасына сәйкес іске асырылады.

Қазақстандағы метрологияның дамуына шолу. 1925 жылдың қазанында Семипалаталық бөлім жекедара растау палатысына болып қайта ұйымдастырылды және Семипалаталық және Жетісу губернияларына қызмет көрсетті. Қазақстанның басқа территориясы Қазақстан Республикасынан тыс жердегі растау мекемелерімен қызмет көрсетілді.

1929 жылы Семипалатталық палата аймақтық палата болып өзгертіледі, және оның әрекеті Қазақ және Қырғыз Республикаларына таралған болатын. Бұл палата-палатаның Жетекшісінен және үш растаушыдан тұрады. 1929 жылдың 30 қаңтарында Семипалат растау палатасы бойынша №20 бұйрықпен РСФСР-дың өлшеу және салмақ Палатасының жарлығымен Алма-Атаға ақпан айының ішінде бөлім ашу үшін Калачиков. Т. А. жіберілді. Оған айына екі рет «Бөлімінің ұйымдастыру барысы туралы хабардар ету» бұйырылды. Бөлім басқарушысының хабарлауы бойынша «Алма-Атадағы Палатаның уақытша бөлімі» өзінің әрекетін 1929 жылдың 1 сәуірінен бастады. 1929 1 маусымынан Аймақтық растау палатасының 1929 жылдың 6 тамыздағы №48 бұйрығымен Алма-Ата қаласындағы бөлім, тұрақты іс-әрекетте, деп қабылдады. 1929 жылы 1 қазанынан Қазақтың Аймақтық өлшеу және салмақты растау Палатасы бес бөлімен - Алма-Аталық, Оралдық, Фрунзелік, Петропавлдық және Ақтөбелік болып ұйымдастырылды.

Қазақстандағы метрологияның дамуының екінші кезеңі.

Отандық метрологияның тарихы өзінің басталуын 1923 жылдан, қашан Томскілі растау палатасының Семипалаталық бөлімі құрылған кезден алады. Сол кезден бастап Қазақстанда метрология тарихы өз санауын бастады, 2010 жылы Қазақстан метрологиясына 87 жыл толды.

Мемлекетіміздің ұзақ мерзімдік «Қазақстан-2030» даму стратегиясында энергетикалық ресурстарға үлкен көңіл бөлінуде. Оның ішінде энергетикалық ресурстарды халықаралық рынокқа экспорттау мақсатындағы мұнай өндіру, тасымалдау және өңдеу жүйесін дамыту болып табылады. Бұл өз кезегінде ел экономикасының қаржылық дамуы мен сенімді экспортпен қамтамасыз ететіні анық. Өлшемдердің біртұтастығы олардың нәтижелерін өлшемдерді қашан, қай жерде, кім, қандай әдістердің және техникалық құралдардың көмегімен жасағандағына тәуелсіз түрде сәкестендіруге мүмкіндік береді. Өлшемдердің нақтылығы - бұл олардың нәтижелерін нәтижелерінің өлшенетін шаманың шынайы мәніне жақындығының деңгейі. Нәтиже мен өлшенетін шаманың арасындағы айырмашылық неғұрлым аз болған сайын, соғұрлым нақтылық жоғары болады.

Неғырлым мәселе күрделі болған сайын, метрология соғұрлым үлкен маңызға ие болады. Жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының «Өлшеулердің біртұтастығын қамтамасыз ету туралы» Заңының, басқа да нормативті-құқықтық актілердің, елшеулердің ету бойынша халықаралық келісімдер мен нормативтік құжаттардың талаптарын сақтауын тексеруге мүмкіндік беретін, метрологиялық қадағалауды ұйымдастыру жүйесі өзінің өзектілігін арттырады.

Әлемнің ірі кен орындарында бүгінгі таңда мың және бес мың метр тереңдікке дейін мыңдаған, он мыңдаған мұнайдың скважиналары бұрғыланған. Миллиондаған бұрғылаушы және компрессорлық станциялар жер қыртысындағы мұнай мен газды жер астынан тартып, сорып, мұнай өнімдерінің құбырлары мен газ құбырлары дамыған елдер территориясына еніп тірі организмдегі қан тамырлары сияқты әр түрлі мемлекеттер мен континенттерді біріктіре байланыстыруда.

Қазақстанның бәсекелік басымдылықты иемденуі, саладағы рыноктық потенциалдың жоғарылығымен, табиғат ресурстарының молдығымен, тєжірбиелі еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілуімен, елдің стратегиялық орналасуымен т. б. факторлаға тікелей байланысты.

Еліміздің мұнайгаз кешені инвестицияны өзіне тартатын сала ретінде экономикадан дербес, бөлек дамуы мүмкін емес. Мұнайгаз кешені тек қана бір секторды ғана емес, сонымен бірге аралас салаларды, нәтижесінде экономиканың бәсекелестік қабілеттілігін арттыруы қажет, яғни бүкіл республика экономикасының локомотиві болуы тиіс.

Сондықтан, мұнай өндіру, тасымалдау жүйесі мұнайгаз саласындағы бәсекелестікті жоғарылатудағы мақсатты стратегиясы болып табылады және Қазақстан экономикасындағы өндірісті дамытуда үлкен рөл атқарады. Қазіргі таңда мұнай өндіру, тасымалдау жүйесіндегі инфрақұрылым мен технологиялық дәрежесін дамыту және мұнайды өткізу каналдарын кеңейту мәселелері өзекті мәселелердің қатарында. Ол үшін бұл салаға бәсекелестік баға қою мен уақытында сапалы мұнайды жеткізу, мұнай тасымалдау жүйесінің қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, сенімділігін жоғарылату т. б. стратегиялық мақсаттар күн тәртібіне қойылған. Барлық жоғарыда аталған мәселелер тақырыптың өзектілігі мен маңыздылығын анықтайды.

Метрологиялық қамтамасыз ету міндеттері: Метрологиялық қамтамасыз етудің негізгі міндеттері. Мамандар өнімнің өмірлік цикілінің кезеңдерінде шешетін, метрологиялық қамтамасыз ету міндеттері. Өндірісті дайындауды метрологиялық қамтамасыз ету.

Метрологиялық қамтамасыз ету негіздері: Метрологиялық қамтамасыз етудің ғылыми негіздері. Метрологиялық қамтамасыз етудің ұйымдас-тырушылық негізі. Метрологиялық қамтамасыз етудің техникалық негізі. Метрологиялық қамтамасыз етудің нормативтік-құқықтық негізі.

Нормативтік құжаттар. Метрологиялық қызметтер қызметінің бағыттары: Нормативтік құжаттар - өндірісті метрологиялық қамтамасыз етудің заңды негізі. Метрологиялық қызметтер. Кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің метрологиялық қызметтері жұмысының негізгі бағыттары. Стандарттардың, техникалық шарттардың, метрологиялық ережелер мен нормалар талаптарының сақталуын мемлекеттік қадағалауды жүзеге асыру тәртібі. Өнімнің өмірлік цикілінің сатылырын қамтамасыз ететін кәсіпорындарды метрологиялық қамтамасыз ету (МҚ) жағдайын талдау: Өнім өндіру және оны шығаруды технологиялық дайындау сатысында МҚ талдау. Өнімді бақылау, сынау, орау және сақтау сатыларында МҚ талдау. Өнімді пайдалану, техникалық қызмет көрсету және жөндеу сатыларында МҚ талдау. Өлшеудің стандартты емес құралдарын метрологиялық аттестаттау.

Қазақстан Республикасының метрологиялық инфрақұрлымының әлемдік үдеріске тиімді қатысуы үшін және метрологияның негізгі мақсатын іске асыруға барлық мүмкіндіктері бар. Республикада метрологияның дамуының жетілген елдерде қабылдаған қағидаларымен мүлдем жақындасқан. Оған дәлел Қазақстан мүше болуға талпынуында ДСҰ жеткілікті қатаң талатар қойды, олардың арасында-өнімдер сапасының жоғары кепілдікте болуы. Сонда бар халықаралық стандартармен шығарылды, олар барлық елдерде, оған сенетін аспаптармен сынақталады және сертификатталады. Өзін қоршаған ортадағы адамның өмірі онда өтетін процестер және құбылыстардың өлшемдерімен тұрақты түрде байланыста болады. Өлшеу әлемді (дүниені) тану тәсілдерінің бірі болып қызмет етеді және сондықтан да ерекше түрде маңызды рөл атқарады. Өнеркәсіптегі, ауыл шаруашылығындағы, ғылымдағы, медицинадағы, саудадағы кез келген қызмет саласының өлшем ақпараттарын алуы және пайдалануы еңбек процесінің ажырағысыз бөлігі болып саналады.

1. 2 Өлшеулер теориясының негізгі түсініктері

Қоршаған ортаның барлық объектілері өз қасиеттерімен сипатталады. Қасиет - бұл объектінің (құбылыстың, процестің) бір жағы, ол оның айырмашылығын немесе басқа объектілермен ортақтығын анықтайды және оның оларға деген қатынастарында байқалады. Әр түрлі қасиеттерді сандық анықтау үшін «шама» ұғымы енгізіледі. Шама - бұл бірдеңенің қасиеті, ол басқа қасиеттердің арасынан сол немесе өзге тәсілмен ерекшеленуі, соның ішінде сандық бағалануы да мүмкін. Талдау шамаларды 2 түрге бөлуге мүмкіндік береді: нақты және идеал. Идеал шамалар математикаға жатады, нақты ұғымдардың жалпыламасы болып табылады, сол немесе өзге тәсілмен есептеледі. нақты шамалар физикалық және физикалық емес болып бөлінеді. Физикалық шама - бұл жаратылыстану және техникалық ғылымдарда зерделенетін, материалдық объектілерге тән шама. Физикалық емес шамаларға қоғамдық ғылымдарда: философияда, әлеуметтануда, экономикада және т. б. зерделенетін шамалар жатады.

Физикалық шама - бұл физикалық объект қасиеттерінің бірі екендігін МЕСТ 16263-70 анықтайды, сапалық қатынаста - көптеген физикалық шамаларға ортақ, сандық қатынаста олардың әрқайсысы үшін жеке. Сөйтіп, физикалық шама - бұл олардың көмегімен зерделенуі мүмкін, физикалық объектілердің немесе процестердің өлшенген қасиеттері.

Физикалық шамалар өлшенетін және бағаланатын болып бөлінеді. Өлшенетін шамалар белгіленген өлшем бірліктерінің белгілі саны түрінде сандық өрнектелуі мүмкін. Физикалық - бұл олар үшін өлшем бірліктері енгізіле алмайтын шамалар, олар тек бағалануы. Бағалау - бұл белгілі ережелер бойынша жүргізілетін, берілген шамаға белгілі санды тіркеп жазу операциясы. Бағалау шкалалардың көмегімен жүргізіледі. Шкала - бұл дәл өлшеулер нәтижелерінің негізінде қабылданған, физикалық шама мәндерінің реттелген тізбектілігі. Бұдан, физикалық емес шамалар тек бағалануы ғана мүмкін.

Физикалық шамаларды келесі түрде жіктеуге болады:

Құбылыстар түрлері бойынша олар топтарға бөлінеді:

заттық, олар заттардың, материалдардың және олардан жасалған бұйымдардың физикалық, физика-химиялық қасиеттерін (масса, тығыздық, сыйымдылық және т. б. ) сипаттайды;
энергетикалық, олар энергияны (қуатты, кернеуді) түрлендіру, тарату және пайдалану процестерінің энергетикалық сипаттамаларын сипаттайды;
процестердің уақытта өтуін сипаттайтындар. Оларға әр түрлі спектрлік сипаттамалар, корреляциялық функциялар және т. б. жатады

Физикалық процестердің әр түрлі топтарына тиесілігі бойынша шамалар механикалық, жылулық, акустикалық, электрлік және магниттік, жарықтық, кеңістікті-уақыттық, иондаушы сәуле шығару, атомдық және ядролық физика, физика-химиялық болып бөлінеді.

Берілген топтың басқа шамаларына шартты тәуелсіздігі дәрежесі бойынша физикалық шамалар негізгі, туынды, қосымша деп бөлінеді.

Өлшемділігінің бар болуы бойынша физикалық шамалар өлшемді және өлшемсіз болып бөлінеді.

Физикалық объектілер шексіз алуан түрлілікпен айқындалатын қасиет-тердің көпшілігін иеленеді, олардың кейбіреулерін оларды өлшеу кезіндегі сандардың жиынтығымен анықтау қиын. Қасиеттердің барлық айқындалулары-ның арасында, эквиваленттік қатынастарында, аддитивтік тәртібінде айқында-латын, ортақ қасиеттер бар. Бұл қатынастар математикалық логика постулат-тарымен сипатталады.

Эквиваленттік қатынасы - бұл онда берілген X қасиеті әр түрлі А, В объектілерінде бірдей немесе бірдей емес болатын қатынас. Эквиваленттік қатынасының постулаттары:

дихотомия (ұқсастық немесе айырмашылық) : не Х(А) =Х(В), не Х(А) ≠Х(В) ;

б) эквиваленттік қатынасының симметриялылығы: егер Х(А) =Х(В), онда Х(В) =Х(В) ;

в) сапа бойынша транзитивтік (эквиваленттік қатынасын өту) : егер Х(А) =Х(В) және Х(В) =Х(С), онда Х(А) =Х(С) .

Тәртіп қатынасы - бұл онда берілген Х қасиеті әр түрлі объектілерде артық немесе кем болатын қатынас. Тәртіп қатынасының постулаттары:

а) антисимметриялық: егер Х(А) >Х(В), онда Х(В) <Х(А) ;

б) қасиеттің қарқындылығы бойынша транзитивтік (тәртіп қатынасын өту) : егер Х(А) >Х(В) және Х(В) >Х(С), онда Х(А) >Х(С) .

Аддитивтік қатынасы - бұл әр түрлі объектілердің біртекті қасиеттері қосындылана алатын қатынас. Аддитивтік қатынас постулаттары:

а) бір сарындылық (бір бағыттылық, аддитивтік) : егер Х(А) =Х(С) және Х(В) >0, онда Х(А) +Х(В) >Х(С) ;

б) коммутативтік (қосылғыштардың орын ауыстырғыштығы) : егер Х(А) +Х(В) = Х(В) +Х(А) ;

в) дистрибутивтік (үлестірімділік) : Х(А) +Х(В) =Х(А+В) ;

г) ассоциативтік (терімділік) : [Х(А) +Х(В) ] +Х(С) =Х(А) +[Х(В) +Х(С) ] .

Осыдан, эквиваленттік, тәртіп және аддитивтіктің аса ортақ қатынастары-ның айқындалуына байланысты, қасиеттер мен шамалардың үш түрін ажырату керек: - Х _экв - бұл қасиет өзін эквиваленттік қатынасында ғана айқындайды; - Х _инт - бұл өздерін эквиваленттік пен тәртіп қатынасында айқындайтын, қарқынды шамалар; - Х _экст - бұл өздерін эквиваленттік, тәртіп және аддитивтік қатынасында айқындайтын, экстенсивті шамалар.

Өлшеу және негізгі операциялар

Өлшейтін физикалық шамаларды 2 топқа бөлуге болады:

- тікелей өлшенетін, олар берілген мөлшермен ұдайы өсірілуі және өіне ұқсастармен (ұзындық, масса) салыстырылуы мүмкін;

- өлшемдік түрлендіру операцияларының көмегімен, берілген дәлдікпен тікелей өлшенетін шамаларға (тығыздық, қуат) түрлендірілетін.

Тура өлшеудің мәні - бұл тікелей тәжірибелік деректерден, яғни өлшеу құралдарының көрсеткіштері бойынша шаманың ізделіп отырған мәнін табу.

Өлшемдік түрлендіру - ол кезде біртексіз түрлендірілетіндердің және физикалық шамамен түрлендірілгендердің өлшемдері арасындағы сәйкестік анықталатын операция. Q=F(x) теңдеуімен сипатталады. Бұл функция физика-лық заңдылықтар негізінде алынады. Жалпы жағдайда бұл кезде келесі операциялар болуы мүмкін:

- түрленетін шаманың физикалық тегінің өзгеруі;

- масштабты-сызықтық түрлендіру;

- масштабты-уақытша түрлендіру;

- сызықтық емес немесе функционалды түрлендіру;

- сигнал модуляциясы;

- сигналды кванттау және дискреттеу.

Қарапайым өлшеу физикалық шама мөлшерін көп мәнді өлшеммен рет-телетін, шығыстық шаманың мөлшерлерімен салыстырудан тұрады. Осыдан, біртекті шамалардың ара қатысын анықтау үшін физикалық құбылыстар мен процестерді пайдалану тәсілдерінің жиынтығы салыстыру әдісі деп аталады.

Бірақ барлық шамаларды салыстыруға болмайды, осыған сәйкес физикалық шамалар 3 топқа бөлінеді:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.