Батыс Қазақстан экономикалық ауданындағы мұнай өнеркәсібі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
Кіріспе
1.БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАЛЫҚ АУДАНЫНА ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
1.1 Батыс Қазақстан экономикалық ауданының географиялық-экономикалық жағдайы
1.2 Батыс Қазақстан экономикалық ауданының халқы
2. БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАЛЫҚ АУДАНЫНЫҢ ШАРУАШЫЛЫҚ ГЕОГРАФИЯСЫ
2.1 Батыс Қазақстан экономикалық ауданының өнеркәсібі
2.2 Батыс Қазақстан экономикалық ауданындағы мұнай өнеркәсібі
2.3 Батыс Қазақстан экономикалық ауданындағы газ өнеркәсібі
3 БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАЛЫҚ АУДАНЫНЫҢ АГРАРЛЫ-ӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІ
3.1 Батыс Қазақстан экономикалық ауданындағы мал шаршылығы
3.2 Батыс Қазақстан экономикалық ауданының ауылшаруашылығы
3.4 Батыс Қазақстан экономикалық ауданындағы балық шаруашылығы
4. БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАЛЫҚ АУДАНЫНЫҢ ӘКІМШІЛІК АУМАҚҚА БӨЛІНІСІ
4.1 Әкімшілік аумақтарға қысқаша шолу
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі. Батыс Қазақстан экономикалық ауданы еліміздің батысында орналасқан. Экономикалық аудан республикамыздың халықаралық маңызы бар мұнай, газ кен орындарының, барит кенінің, т.б. пайдалы қазбаларына бай. Батыс Қазақстан экономикалық ауданының экономикасындағы жетекші салалар болып табылатын мұнай-газ, мұнай-химиясы өнеркәсібінің, балық шаруашылығының маңызы зор. Сондықтан өз экономикасын еліміздегі басқа экономикалық аудандарымен, шетелдермен экономикалық байланыс орнатып, дамытып келеді. Мұнсыз қазіргі заманғы шаруашылықты серпінді әрі жан-жақты дамыту мүмкін емес. Нақ осы уақыттағы саяси-әлеуметтік және экономикалық қауырт даму аймақтың табиғат байлықтарына сүйенеді. Оны ұтымды пайдалану ісі мен қорғау ісін қатар жүргізуді заман талабы қажет етіп отыр.
Жалпы Батыс Қазақстанның экономикалық ауданы болып Оңтүстік Қазақстан және Орталық Қазақстан деп қарастырылады. Бұл Республикамыздың Солтүстік - батсында орналасқан.Табиғи ресустарға бай,географиялық жағдайы қолайлы мекен,Ресейдің қалаларымен басқа да мемлекеттер арасындағы экономикалық байланыстар дамуына жіне сыртқы экономикалық ынтымастықтыңда дамуына ықпалын тигізеді.Жалпы айтқанда Батыс Қазақстан экономикалық ауданының құрамына Батыс Қазақстан,Атырау,Маңғыстау,Ақтөбе облыстары кіреді. Осы аймақ республикамыздың өте шалғай батысы мен оңтүстік батысында орналасқан. Бұл аймақтың аумағы солтүстіктен оңтүстікке 1200 км-ге дейін, ал батыстан шығысқа 1300 км-ге дейін созылды.
Жалпы айтқанда менің курстық жұмысымның алға қойған мақсаты Батыс Қазақстан экономикалық ауданының өнеркәсібінің салалық құрылымын талдап, Батыс Қазақстан экономикалық ауданының өнеркәсібінің мамандану деңгейі мен ел экономикасында алатын орнын анықтау. Бұл мақсаттарға мына міндеттер арқылы жетуге ұмытыламын:
1.Батыс Қазақстан зкономикалық ауданының географиялық-экономикалық жағдайы;
2. Батыс Қазақстан зкономикалық ауданының өнеркәсіп салалары;
3. Батыс Қазақстан зкономикалық ауданының шаруашылығы;
Ал, курстық жұмыстың мазмұны үш тараудан тұрады. Бірінші тарауда Батыс Қазақстан экономикалық ауданының географиялық-экономикалық жағдайы, жалпы айтқанда экономикалық ауданының орналасқан географиялық орнының тиімділігі және халқы жайлы жазылатын болады.
Екінші тарауда Батыс Қазақстан зкономикалық ауданының өнеркәсіп салаларына жекелеп тоқталып кететін боламын, яғни мұнай, газ және ауыл шаруашылығы туралы сөз қозғалады.
Ал, үшініш тарауға келетін болсақ, бұл Батыс Қазақстан зкономикалық ауданының шаруашылығы жайында толық атап өтемін.Атап айтқанда, ауылшаруашылығы және өнімі,мал мен балық шаруашылығы қарастырылады.
Курстық жұмысымның көлемі кіріспеден, төрт тараудан және қорытындыдан тұрады. Сонымен қатар 2 кестеден және - 19 пайдаланған әдебиеттен тұрады.

1.БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАЛЫҚ АУДАНЫНА ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
1.1 Батыс Қазақстан экономикалық ауданының географиялық-экономикалық жағдайы
Батыс Қазақстан ауданы ішіндегі республикамыздағы өте үлкені. Бұл-республиканың халық аз қоныстанған шөлді аумағы болып табылады. Жалпы Сырт, Каспий маңы ойпаты мен Мұғалжар таулары,Тұран ойпатының солтүстік батысымен Маңғыстау түбегі,Орал тауларының оңтүстік бөлігін, Үстіртті алып жатқаны белгілі. Батыс Қазақстан экономикалық ауданға Батыс Қазақстан,Атырау,Маңғыстау жәнеАқтөбе облыстары кіреді.
Батыс Қазақстан Республикамыздың шаруашылығында ерекше орын алып тұрған мұнай мен газ өндіретіпү өңдейтін, бұған қоса ферроқорытпа,минеральды тыңайтқыштар,хромит,мұнай және газ өнеркәсібіне арналған құрал-саймандар өндіретін ауданы болып табылады.
Аудан экономикасында ауыл шаруашылығы салаларынан мал шаруашылығы мен егін шаруашылығы дамыған.Батыс Қазақстан республикамыздағы негізгі балық аулау және балық өңдеу орталығы.
Еліміздің батысында орналасқан бұл экономикалық аудан Ресей Федерациясының Шығыс Еуропа жазығы мен Орта Азия шөлдерінің аралығында орналасқан.Осындай географиялық жағдайына байланысты климаты шұғыл континетті әрі құрғақ.Қысы суық, аумағының көпшілік бөлігін шөл және шөлейт алып жатқандықтан, тұщы су тапшылығы байқалады.
Бұл ауданның жер қойнауында пайдалы қазбалар көп.Бірақ бүгінгі күнге дейін кең көлемде пайдаланылмай келді.
60-жылдардан бастап мұнай мен газ ірі кен орындарының ашылуымен Батыс Қазақстан экономикасы дами бастады.Мұнай мен газ кен орындарын игеруге байланысты Мақаттан Ақтауға және Жаңаөзенге теміржол тартылды.Сөйтіп, Маңғыстау облысының аумағында Атырау-Ор теміржол жүйесі қалыптасты.
Батыс Қазақстанда кен байлықтарының 50-ден астам түрі кездессе, олардың мыңға жуық кен орындары ашылған.Олардың ішіндегі ең бастылары-Каспий маңы ойпаты мен Маңғыстау түбегіндегі мұнай мен газ, Мұғалжар тауларындағы хромит, никель, темір, марганец, көмір, фасфорит, мұнай, мыс, т.б.Көптеген жерлерде гипс, әктас, ұлутас, ал Жалпы Сырт сілемдерінде Жанғыш тақтатастың қалың қабаттары кездеседі.Мұның бәрі өнеркәсіптің алуан түрлі салаларын дамытуға мүмкіндік береді.
Шығыс Қазақстанға қарағанда бұл ауданда кейде мұхит деңгейінен бірнеше ондаған метр төмен жатқан тегіс ойпаттар мен шағын төбелі жазықтар кең тараған, оның есесіне, қарлы шыңды және орманды беткейлі биік таулар мүлде жоқ.Ақтау секілді аласа таулар Маңғыстау түбегінде ғана кездеседі.Ақтөбе қаласының маңындағы Мұғалжар да осындай аласа тауларға жатады.Кейде едәуір алқапты сусымалы құмдар немесе үстірт тәрізді шөлді алқаптар алып жатыр.Мұның бәрі республиканың осы бөлігінің табиғатына айтарлықтай біркелкі көрініс беріп тұр.
Батыс Қазақстанның жерлерінде жауын аз түседі.Ақтөбе мен Батыс Қазақстан облыстарыда, солтүстік бөлігінде жылына 300мм-ден астам жауын-шышын түседі, осының өзі суарылмайтын егіншілікпен айналысуға мүмкіндік беріп отыр.Басқа жерлерде түсетін жауын-шашын 200мм-ден аспайды, сол себепті осы жерлерде қолдан суармайынша егіншілікті жүргізу мүмкін болмай тұр.Аудандағы шөлейттер және шөлдер мал жайылымы ретінде пайдаланып отыр.

1.2 Батыс Қазақстан экономикалық ауданының халқы
Батыс Қзақстан экономикалық ауданы республика бойынша халық саны жөнінен үшінші орын алып тұр.Батыс Қазақстан экономикалық ауданының халықының жалпы саны-2082,4 мың адам болып табылады, орташа орналасу тығыздығы 1км-ге 2,9 адамнан келеді.Осы ауданда халықтың орналасу тығыздығы солтүстіктен оңтүстікке қарай азаяа түседі.Себебі солтүстікте далалық алқаптар, Жайық өзенінің аңғарлары егін егуге өте қолайлы болып табылады.Соңғы уақыттарда Орал,Маңғыстау, Ембі, халқының саны айтарлықтай артқан.Себебі, мұнай және газдың игерілуіне байланысты көптеген жаңа елді мекендер бой көтерді.
Қазан революциясынан кейінгі жылдардағы өнеркәсіп дамуы және жаңа жерлердің игерілуіне байланысты Батыс Қазақстан халқы саны атап өтерліктей көбейді.Бірақ, осы аудан қазіргі таңда да халық аз қоныстанған аудан ретінде қалып тұр.Бұл жерде Қазақстан халқының 12,8%-ы ғана тұрып жатыр.Оңтүстік жағында халық аз қоныстанған.Себебі, Атырау, Ақтөбе облыстарында егіншілік мүлде жоқ болып тұр.Соңғы 20-30 жыл ішінде мұнай және газдың игерілуіне байланысты Маңғыстау түбегі халқының саныатап өтерліктей өсті, ал Үстіртте тұратын халықтың саны дәл бұрынғыдай аса көп емес.Революциядан кейінгі жылдары Ақтөбе,Орал, Атырау, сияқты қалалар халық саны артты.Солай, Ембі алабы мен Маңғыстау түбегінде мұнай өндіруге, Мұғалжар мен Кемпірсай алқабында хромит пен никель кендерін өндіруге байланысты көптеген жаңа қалалар және елді мекендер пайда болды.
Республикамыздың өзге аймақтарына қарағанда, Батыс Қазақстан халқының жартысынан астамы қазақтар құрайды.Бұлар Ембі және Маңғыстау мұнай кәсіпшілікте орналасқан жұмысшы қонысын қосып есептей, негізінен, ауданның оңтүстік бөлігінде қоныстанған, бұл Үстірттің халқы түгелімен қазақтардан тұрады.Солтүстік бөлігінгде егіншілікпен айналысатын аудандар және қалаларда қазақтардан бөлек орыстар, украиндар және татарлар, бұл Жайықтың сағасында оларға қоса кәрістер тұрып жатыр.

2. БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАЛЫҚ АУДАНЫНЫҢ ШАРУАШЫЛЫҚ ГЕОГРАФИЯСЫ
2.1 Батыс Қазақстан экономикалық ауданының өнеркәсібі
Батыс Қазақстан экономикалық ауданының өнеркәсібі дамыған салалары-мұнай, газ мен химия өнеркәсіптері.Бұл жерде,ең алдымен, Мақат пен Доссор мұнай кәсіпшіліктері пайда болды. Осыдан соң Ембі алабы, Маңғыстау түбегіндігі Өзен және Жетібай, Бозащы түбегіндегі Қаламқас мен Қаражамбас мұнай, газ кен орындары игеріледі.Сол,90-жылдардың басында Теңіз мұнай кен орындары пайдаланылуға беріліп отыр. Қазіргі таңда Каспий теңізінің солтүстік қайраңында мұнайдың мол қоры бар екендігі айқындалды.Мұнай өнеркәсібі дамуына байланысты Батыс Қазақстан аумақтық-өндірістік кешені жақсы дамыған.Ембі алабы және Маңғыстау түбегінде мұнай және газды өндіру, Атырауда мұнай өңдеу, полиэтилен өндіру, ал Жаңаөзен мен Теңізде газ өңдеу өнеркәсіптері жақсы дамыған.

1-кесте - Батыс Қазақсан экономикалық ауданының облыстары

Ақтау қаласында мұнай, газ мен химия өнімдерінің негізінде пластмасса өндіреді.Батыс Қазақстан экономикалық ауданында мұнайдан не бары 20-30% ғана өнім өндіріліп отыр.
Батыс Қазақстан экономикалық ауданында хром және никель кендерінің ірі қоры қара металлургия өнеркәсібінің орталығы-Кемпірсай алабы бар.Ақтөбе қаласындағы ферроқорытпа зауыты хорм кен орындары шикізатын пайдаланып жұмыс жасайды.
Машина жасау өнеркәсібі -Атыраудағы машина жасау зауыты, Ақтөбедегі рентген аппаратурасы зауыты, осылай Орал қаласында механикалық арматура, аспап, құрылыс-монтаж құралдарын жасайтын мен кеме жөндейтін зауыттар кіреді.
Химия өнеркәсібі мұнай мен мұнай-химия өндірістері негізінде дамып келген.Ірі химия өнеркәсібіне-Атырау полиэтилен зауыты, Ақтөбе хром қоспалар зауыты және Ақтөбе химия комбинаты кіреді.
Ақтөбе химия комбинаты жергілікті фасфориттер және Каспий маңының тұздарын пайдаланып отыр.
Батыс Қазақстан экономикалық ауданы-гипс,мергель,әктас секілді құрылыс материалына бай.Маңғыстауда ұлутас өндіретін карьерлер жұмыс жасайды.Әктас, ұлутас-Ақтаудың негізгі құрылыс материалдары болады
Батыс Қазақстан экономикалық ауданында тамақ өнеркәсібі жағынан балық өңдеу саласы жақсы дамыған.Осы экономикалық ауданда балық зауыттарымен бірге, балық өңдейтін бірнеше кәсіпорындар да бар.Осылардың ішінде ең ауқымдысы-Атырау балық өңдеу комбинаты.
Бұдан өзге Ералиев мен Баутино қалаларында орналасқан балық-консерві зауыттары жұмыс жасайды.Осымен қоса Батыс Қазақстан және Ақтөбеде ұн-жарма кәсіпорындары бар.
Жеңіл өнеркәсіптері - киіз басу, былғары, тон, аяқкиім, тігін тігу салалары жақсы дамыған.
Орал қаласында киіз-байпақ фабрикасы орналасқан.Жеңіл өнеркәсіптен тағы бір өндіріс орны Клара Цеткин атындағы тігін фабрикасын атап өтуге болады.

2.2 Батыс Қазақстан экономикалық ауданындағы мұнай өнеркәсібі
Дәл,қазіргі таңда шаруашылықты мұнайсыз елестету мүмкін емес.Мұнайды шикі күйінде пайдалана алмаймыз.Бұны өңдеген кезде түрлі отын, яғни бензин, дизель майы,керосин мен химиялық өнімдер өндіріледі.Мұнайды өңдеу кезінде түзілетін мазут электр станцияларында, металлургия пешінде отын ретінде қолданылса, оның сонғы қалдығы гудрон жол құрылысында пайдаланды.Мұнайды өңдеу барысында пайда болған газ қалдықтары-химиялық шикізат болады.Оны өңдеу арқылы синтетикалық талшық, каучук, спирт, пластмасса т.б. өнімдер өндіріледі.
Қазақстанда негізінде мұнай-газ өндірісі дамыған.Республикамыздың мұнайдың 14-ке жуық болашағы зор бассейндері белгілі, олар Атырау-Ембі, Маңғыстау аумақтарында, Каспий қайраңында шоғырланған.

2-кесте - Қызмет атқарған мұнай құбырларының негізгі техникалық сипаттамалары

Қазақстанда мұнай революцияға дейін, 1899 жылдан бастап Ембіде өндіріліп басталды.1911 жылдан Доссор, 1915 жылдан бастап Мақат кен орындары мұнайды тұрақты түрде өндірілуде.
1979 жылы Атырау облысында ашылған Теңіз әлемдегі мұнай кен орындарының бірі болып табылады.Болжап айтқанда мұнайдың геологиялық қоры 3млрд 133млн.т шамасы.1993 жылы Қазақстан Республикасы және Шеврон компаниясы арасында Теңізшевройл серіктестігі құрылды, Теңізбен Королев мұнай кені игеріле бастап келеді.Теңіз мұнайын экспорттау мақсатында 2001 жылы ұзындығы 1580км. Теңіз-Новороссийск мұнай құбыры іске қосылды.Теңіз кенішінде дәл қазіргі уақытта жылына 12млн т-ға дейін мұнай өндіріліп жатыр.
Каспий қайраңында мұнайдың өте бай қоры шоғырланғын.Болжаммен мұнайдың қоры-4,5 млрд т, газ конденсаты бойынша-1,6 млрд т мен табиғи газ-5,9 трлн м.Каспий қайраңын игеру Қазақстанның мұнай өнеркәсібінде жетекші орын алып тұр.Каспий қайраңында қоры мол Қашаған, Құрманғазы, Ақтоқты, Қайраң кендері кездеседі.Каспий аймағы келешкете Батыс Сібір, Мексика мен Парсы шығанығы сияқты мұнай өндірудегі үлкен аймақтарымен қатар тұрады.Каспий Қазақстан үшін теңіздік мұнай өндіруді дамытудың стратегиялық маңызы өте зор.2000 жылдың шілде айында Қашаған кен орнын бұрғылау процесінде мұнайдың мол қоры бар екендігі айқындалды.
Соңғы жылдары Бозащы түбегіндегі Қаламқас пен Қаражамбас жаңа мұнай кен орындары игеруден өтті.
Батыс Қазақстан республикада ең алғаш салынған Атырау мұнай өңдеу зауыты жұмыс жасайды.Ол Атырау-Ембі мен Маңғыстау алабы мұнайын өңдейді.Зауытты мұнаймен қамтамасыз ету мақсатында Ақтау-Атырау мұнай құбыры салынған.
Ембі мұнайының күкірті, парафині аз, технологиялық сапасы жоғары, одан алынған жанармай өте жоғары бағаланып келеді.Ембі мұнайы Ұлы Отан соғысы жылдары әскери ұшақтарды жанармаймен қамтамасыз етуде жетекші орында болған.
Маңғыстау мұнайының құрамында күкірті жоқ, қарамай аз, алайда парафин көбірек болады (18-20%).Парафинде мұнай жылдам қатып қалады, сол себепті оны құбырмен тасымалдау үшін қосымша жылу беріп тұру керек.
Болашақта Батыс Қазақстан-Құмкөл мұнай құбырын салу жоспарланып отыр.Ол екі құбырдан тұрады: Батыс Қазақстан-Кенқияқ мен Кенқияқ-Құмкөл. Содан соң Құмкөл-Павлодар мен Шымкент мұнай құбырларымен жалғастырып отыр.

2.3 Батыс Қазақстан экономикалық ауданындағы газ өнеркәсібі
Жалпы айтқанда газ өнеркәсібі Қазақстандағы отын-энергетика кешенінің ең жас саласы деп айтсақ та болады.Газ-толық жанатын, ауаны ластамайтын, құбыр жолымен тасымалданатын отын түрі болып табылады.
Қазақстандағы Каспий қайраңын қосып алғанда газдың жалпы қоры 6трлн м, осы қоры арқасында әлемде он екінші орында тұр.
Газ мұнаймен табиғи жекелеп те кездеседі.Мұнайдың қосалқы газы Атырау-Ембі бассейнінде кездеседі.Маңғыстау түбегіндегі Теңге, Үстірт кен орындарында табиғи газға мол.Жалпы газдың ірі кен орындарына Қарашығанақ, Имаш, Жаңажол, Батыс Прорва, Тасболат, Шынар, Өзен т.б. жатады.
1980жылдардан бастап, Батыс Қазақстан облысының солтүстігінде Қарашығанақ газ-конденсаты игеріліп жатыр.Ол Қазақстан газ қорының 70%-ын құрады.Бұны өндіруге әлемнің ЭНИ (Италия) Бритишгаз, Шеврон Тексако(АҚШ) және Лукойл (Ресей) сияқты ірі компаниялар қатысып жатыр.Газдың құрамында химия өнеркәсібінде пайдаланатын конденсат кейпіндегі шикізат көп.Қарашығанақты игеруге 9млрд доллар шетел инвестициясы бөлінген.Бұдан алынатын табыс көлемі 65 млрд АҚШ долларыды құрайды, соның 47 млрд доллары қатысушы компанияларға тиесілі екен.2002 жылы ұзындығы 635 км Қарашығанақ-Атырау құбыры ашылды.
Қазіргі Қарашығанақ газы Ресейдің Орынбор газ өңдеу заводында өңделеді.Бұл, біз үшін қолайсыз.Қарашығанақ кені құрамында газ конденсатымен бірге мұнай да бар.Мұнайдың қоры-1,1 млрд т.Қарашығанақта қуаты 5 млн т мұнай өңдеу зауыты салынбақ.
Қазір Қарашығанақтан Ақсай-Красный Октябрь-Қостанай-астана газ құбыры тартылып жатыр.Атырау облысындағы Теңіз мұнай кені мен Жаңаөзен қаласында газ өңдеу зауыттары жұмыс жасайды.Қазақстанда қазіргі таңда газ өндіру мөлшері-7 млрд м, осы ретте әлемде жиырма бесінші орында тұр.Республика көлемін газбен қамтамасыз ету үшін Түрікменстаннан 6,8 млрд м , Өзбекістаннан 7,2 млрд м, Ресейден 2млрд м, газ алынып жатыр.Газды еліміздің батыс аудандарынан оңтүстік мен шығыс аудандарға жеткізу қажеттілігі туып отыр.Жаңаөзен қаласында этан шығаратын газ өңдеу зауыты жұмыс жасайды. Осы газ Ақтау қаласындағы пластмасса зауытының шикізаты болып табылады.

3 БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАЛЫҚ АУДАНЫНЫҢ АГРАРЛЫ-ӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІ
3.1 Батыс Қазақстан экономикалық ауданындағы мал шаршылығы
Мал шаруашылығы - ауыл шаруашылығының жалпы өнімін өндіру көлемінде елеулі үлес алып отыр.
Қой шаруашылығы экономикалық жағынан тиімді шаруашылықтардың бірі болып табылады. Еділбай қойы өсімтал, әрі табиғат жағдайына жақсы бейімделген тұқым болғандықтан аймақтың барлық аудандарында өсіріліп келеді.
Қаракөл шаруашылығы. Қызылқоға ауданында қаракөл елтірісін өндіру жөніндегі жұмысы елеулі орын алған. Гурьев асыл тұқымды қаракөл қой зауытының аспан түстес қаракөл шығарудан аты жайылса, Х.Досмұхамедов атындағы асыл тұқымды қой зауыты Қазақстан сұр елтірісін шығарып есімі кеңінен мәлім болып келеді.
Ірі қараның ішінде ет бағытында өсірілетін қазақтың ақбас сиыры әсіресе, қуаңшылық аймақтарда басым болып келеді. Осы тұқым табиғат жағдайына жақсы бейімделген, өсімтал, еті сапалы болады екен. Ірі қара шаруашылығы негізінен Құрманғазы, Қызылқоға, Индер аудандарында жақсы дамып келген.
Жылқы және түйе шаруашылығы аймақтың Құрманғазы, Исатай, Индер, Жылыой аудандарындағы шаруашылықтарда жақсы дамыған.
Түйе шаруашылығы Жылыой, Исатай аудандарындағы жеке қожалықтарда жақсы дамыған.
Шошқа өсіру облыста өте нашар дамыған ауыл шаруашылығының саласы болып тұр. Бұл негізінде Махамбет, Құрманғазы аудандарындағы жеке қожалықтарда өсіріліп отыр. Бұл шаруашылық негізінен қосалқы сала болып табылған.
Батыс Қазақстанның экономикалық ауданында аграрлық-өнеркәсіптік кешенінде мал шаруашылығы жетекші рөл атқарып келеді, себебі аудандағы пайдаланып жатқан жер қорының 92%-ы жайылымдар және шабындықтар болады.Сонымен қатар, Батыс Қазақстандағы жайылымдар маусым кезінде ғана пайдалануға болады.Ең жақсы жайылымдар Ақтөбе облысымен Батыс Қазақстан облысының солтүстігінде, сонымен де Жайықтың аңғарында орналасқан.Қысқы мен жыл бойы пайдаланылған жайылымдар негізінде Еділ-Жайық өзен аралығы мен Жайықтың сол жақ жағасында кең көлемде құмды кеңістікті алып жатыр.Үстірт пен Маңғыстау түбегіндегі шөлдер ішінара жайылымдар ретінде пайдаланып келеді.Өзен аңғарлары және олардың жайылымдарында жақсы өсетін шабындықтар да табиғи мал азығы алынатын алқаптарға жатады.Республикадағы шабындықтардың 13-іне жуығы осы ауданның үлесіне келеді.Бұл-Қазақстандағы пішен көп дайындалатын ауданның бірі болып табылады.
Батыс Қазақстан экономикалық ауданындағы мал шаруашылығының басты саласы-қой өсіру болып табылады. Мұнда негізінен, етті-жүнді еділбай тұқымды қылшық жүнді қой өсіріліп отыр.Солтүстікте егіншілікті аудандарда етті-сүтті мал шаруашылығы дамыған, барлық жерде жылқы өсіріледі, ал ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.