ҮКІМЕТТЕГІ БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІНІҢ ДАМУЫ
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ - түрік университеті
Төлеген Жауһар
Атқарушы билік органдарындағы баспасөз қызметі
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5B050400 - Журналистика мамандығы
Түркістан 2020 жыл
Мазмұны
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
І. БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ БӨЛІМШЕСІ РЕТІНДЕ
1.1 Баспасөз қызметінің маңызды сипаттамалары ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
1.2 Қоғаммен байланыс қызметінің ұйымдастырушылық негізі және баспасөз хабарламалары ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІ. ҮКІМЕТТЕГІ БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖҰМЫСЫН ТАЛДАУ
2.1 Үкіметтегі баспасөз қызметінің мақсаттары мен міндеттерін талдау ... ... ..
2.2 Мемлекеттік органдардың баспасөз қызметіндегі реформа жобасының кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ІІІ. ҮКІМЕТТЕГІ БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІНІҢ ДАМУЫ
3.1 Билік органдарының баспасөз қызметі саясатты қалыптастыру және іске асырудың факторы ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Баспасөз қызметінің жұмысындағы оқиғалық байланыс технологиялары
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Кіріспе
Диплом жұмысының өзекті мәселелері. Баспасөз қызметі атқарушы билік органдарының қоғаммен тығыз байланысын реттейтін ажырамас бөлігі болып табылады. Мемлекеттік басқаруды сәтті ұйымдастырып, жоспарлау және саяси шешімдерді қабылдау тетіктерін оңтайландыруға ықпал ететін де баспасөз қызметі. Жалпы, журналистика саласының мамандары тек қана радио, интернет, телеарна, газет басылымдарында ғана емес, сонымен қатар мемлекеттік мекемелерде де қызмет атқарады. Баспасөз қызметкерлері эфирден немесе газет, журналдардан бұқараға елдегі, шет мемлекеттердегі жаңалықтарды алғашқы болып жеткізуге тырысса, мемлекеттік мекемелердегі мамандар ұйымның имиджін қалыптастырып нығайтумен айналысады. Мемлекеттік ұйымдардағы баспасөз қызметкерлері өз мекемесіндегі жаңалықтарды таратумен және журналистерге қосымша ақпарат беретін пресc-релиздерді дайындаумен айналысады.
Баспасөз қызметі - бұл баспасөздің және басқа да бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара әрекеттесетін ұйымның, мемлекеттік органның немесе белгілі бір мекеменің бөлімшесі. Олардың күнделікті атқаратын қызметі өзара әрекеттесіп, пресс-релиздерді шығару, баспасөз конференцияларын ұйымдастыру, телефон немесе интернет жүйелерімен кеңестер беру арқылы жүзеге асырылады.
Мұндағы ең басты күрделі мәселе - әкімшілік басшылары баспасөз өкілінің қоғамдық пікірді қалыптастырудағы бастапқы міндетін нақты анықтай алмай келеді. Сол себепті, баспасөз қызметтерін дамыту осы саланы ұйымдастыру мен басқарудағы тәсілдерін қайта қарауды қажет етеді. Баспасөз қызметінде жұмыс атқаратын әрбір азамат(ша) үшін өзінің және өкілінің міндеттерін нақты көрсете отырып, лауазымдық нұсқаулықтарды қатесіз толтыра білуі шарт. Сондай-ақ, экономикалық даму, саяси қатынастар, рухани құндылықтар және тағы басқа салалардан жетік білімі болуы қажет. Себебі, атқарушы билік органдарындағы баспасөз қызметі мұқият зерделеуді қажет етеді.
Ғылыми жаңашылдығы және практикалық маңыздылығы. Жұмыстың ғылыми жаңашылдығы мен практикалық маңыздылығы атқарушы билік органдарындағы баспасөз қызметін оңтайландыру. Баспасөз қызметкерлерінің БАҚ өкілдері ретіндегі негізгі атқаруы тиіс қызметін жүйелеп, зерттеу.
Қазіргі ғылыми мәселелерді шешу, ахуалын бағалау. Азаматтар мен олардың бірлестіктерінің күштік құрылымдармен тең құқылы серіктестік ынтымақтастығы, мемлекеттік органдарға сенімді болуы, күш құрылымдары мен өздерін мазалаған мәселелер мен оны шешуде ынтымақтасуға ұмтылысы мен қабілеті болуы керек.
Қазақстанға келетін болсақ, қоғам мен мемлекет арасындағы қарым қатынастың бұл түрін қалыптастырудың шешуші факторы бұл мемлекет сипатының өзгеруі, оның құқықтық мемлекетке айналуы. онда заң, Конституция қоғам мен азаматтарға қызмет етеді. Мұндай мемлекет жеке тұлғалардың, азаматтардың бірлестіктерінің құқықтарын мойындап қана қоймай, оларды қорғауға кепілдік береді.
Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері. Дипломдық жұмысты жазудағы басты мақсат қазіргі кезеңдегі атқарушы билік органдарындғы баспасөз қызметінің ерекшелігіне талдау жасау. Атқарушы билік органдарындағы баспасөз қызметкерлерінің атқаратын қызметімен толықтай таныстыру.
Диплом жұмысын қарастыратын өзге міндеттер:
атқарушы билік органдарының құрылымында баспасөз қызметін құру қажеттілігін анықтайды;
тұтастай алғанда баспасөз қызметінің негізгі мақсаттары мен
баспасөз функцияларын тұжырымдау;
қоғаммен байланыс барысында пайдаланылатын әдістердің ерекшеліктерін ашып көрсету;
баспасөз қызметінің оңтайлы құрылымын сипаттау;
мысал бойынша баспасөз қызметінің құрылымын талдау.
Зерттеу нысаны: Атқарушы билік органдарының құрылымын анықтау. Баспасөз қызметкерлерінің атқаратын жұмысымен танысу.
Теориялық және әдіснамалық негіздері. Атқарушы билік органдарындағы баспасөз қызметкерлерінің негізгі жұмысын зерттеу барысында олардың қызметі екі жағдайды қарастыратындығына көзім жетті:
1. Өзі ұсынатын ұйымның қызметі туралы ақпараттың толықтығы мен жеделдігін қамтамасыз етеді. Ұйым туралы барлық мағлұматтарды білуі шарт. Қажет болған жағдайда мекемедегі қызметкерлермен сұхбат жүргізіп оны бұқаралық ақпарат құралдарында таратуы міндетті.
2. Аккредиттелген журналистердің жұмысы (және бос уақыты) үшін оңтайлы жағдайлар жасайды. Акридеттелген журналистерді ұйымға тартып, қарым-қатынасты нығайтып, мекеменің имиджін көтеруге ықпал етеді.
Практикалық базасы. Дипломдық жұмысты тек теория жүзінде ғана емес тәжірибе жүзінде де бақылап көрдім. Тақырыпты жан жақты зерттеп зерделеу үшін өндірістік тәжірибеден Түркістан облысы әкімінің аппаратындағы баспасөз қызметінде өткерген болатынмын. Онда баспасөз қызметінің қызметкерлерінің жұмысымен таныстым. Онда бөлім басшысы маған сайтта жарияланған пікірлердің көпшілігі жағымсыз болған жағдайда сол атқарылған жұмысқа жауапты тұлғалармен сұхбат жүргізіп, бұқараға жауап береміз деген болатын. Баспасөз қызметкерлерінің негізгі жұмысымен жан жақты танысу дипломдық жұмысымның жазылуына көмектесті.
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Диплом жұмысы кіріспеден, негізгі үш тараудан және, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Ал, Медиа қатынастарды келесі мамандар жүзеге асыра алады:
::бас маман (бас хатшы);
::баспасөз қызметі;
::баспасөз бөлімі
::баспасөз қызметі немесе баспасөз орталығы;
::PR қызметі (тікелей өзі басқарады).
Баспасөз қызметкерлерінің жұмысы мақсат пен міндеттерге негізделген.
Баспасөз қызметінің құрылымдық бөлімше мақсаты - әр түрлі деңгейдегі дұрыс ақпаратты уақытында беру. Ағымдағы іс-шаралар өткізілетін жерлерде баспасөз қызметі подпресс-орталықтар құрып, пресс-атташеге ие бола алады. Мұндай көріністі қабылдаушы елдің әртүрлі қалаларында өтетін Олимпиада ойындарынан көруге болады. Халықаралық байланыстарға қол жеткізе алатын ұйымдарда, шетелдік өкілдіктерде (көбінесе кеңесшілер, шетелдік бұқаралық ақпарат құралдарымен байланыс жөніндегі сарапшылар) пресс-атташелер бар.
Баспасөз қызметінің міндеттері:
::Саяси және экономикалық қызметті жүзеге асыруға байланысты қоғамдық-саяси ақпараттарды жинау және талдау.
::Мониторинг, экономикалық, саяси және әлеуметтік бағдарламалар мен іс-шараларды жүзеге асырудағы қоғамдық пікірдің жай-күйі мен динамикасын талдау.
::Аймақтық мемлекеттік органдардың қызметін түсіндіруде аймақтық бұқаралық ақпарат құралдарының қызметін талдау.
::Республикалық және аймақтық билік органдарының экономикалық және әлеуметтік саясаттағы бастамаларын, саяси әрекеттерін, шығыстарын іске асыруға байланысты қоғамдық-саяси жағдайды және елдегі, аймақтағы оқиғалардың дамуының болжамды сценарийлерін болжау.
Баспасөз қызметі ұсынатын материалдарды жариялау арқылы бұқаралық ақпарат құралдары компанияның өзі немесе оның қызметі туралы ақпарат алмасады. Кейбір жағдайларда бұл жай ғана артқы жағында болуы мүмкін, бірақ кейде олар тиімді жарнамаға айналуы мүмкін.
Баспасөз қызметінің бағыттары:
Өз функцияларын сәтті орындау үшін баспасөз қызметі келесі бағыттар бойынша жұмыс істеуге дайын болуы керек:
1. Ұйымның ерекшелігіне байланысты мәселелер бойынша кеңестер. Ең дұрысы, баспасөз қызметінің басшысы жоғары басшылыққа осындай ұсыныстар берген кезде. Өкілден фирманың ішіндегі арналар арқылы ауызша немесе жазбаша түрдегі ұсыныстар жасау қажет. Мұндай байланыс әдеттегі пресс-релиздерді дайындауды білдірмейді.
2. Коммуникациялық жұмыс - қоғамның сыртқы топтарына компания, оның қызметі туралы әртүрлі байланыс құралдары арқылы ақпараттандыру кіреді. Коммуникациялық жұмыс брошюраларды, ауызша презентацияларды немесе жарнамаларды қолдана отырып, ұйымның іс-қимылының себептері туралы ақпаратты тарату арқылы бұқаралық ақпарат құралдарын қолдану арқылы кәсіпорын имиджін қалыптастырудың жалпы процесін қамтиды. Кез-келген баспасөз қызметінің мақсаты - оң беделді қалыптастыру және қолдау. Қалғанның бәрі - мақсатқа жетуге бағытталған тапсырмалар. Кез келген PR маманның қызметі баспа сөзімен жұмыс және PR құжаттарының барлық жиынтығын дайындаумен тікелей байланысты. Оларды жазудың әдістемесін сауатты пайдалану PR маманының кәсіби төлем қабілеттілігінің негізгі шарттарының бірі болады. Ерекше рөл тек жазу қабілетімен ғана емес, сонымен бірге әртүрлі PR құжаттарын қалай және қашан қолдану туралы пресс жинақты қашан және қандай формада дайындау керек, оны қашан пресс релизге немесе ақпараттық бюллетенге қою керек екенін біледі. Қазіргі уақытта дайындалған PR құжаты формасының сәйкестігі кәсіби PR мәдениетінің маңызды элементі болып табылады.
Бұл тақырып қазіргі уақытта, ақпараттық және ақпараттық технологиялар дәуірінде өте өзекті деп санаймын, өйткені қарапайым адамдар ақпаратты қауесет пен өсек арқылы емес (достар, таныстар және т.б.) газеттерден жергілікті, аймақтық, теледидар және интернет арқылы алады.
Мемлекеттің қоғаммен қарым қатынасының сипатын тікелей анықтайтын екінші сипаттамасы демократия деңгейі.
Тіпті авторитарлық және тоталитарлық режимдер заңдылықты қажет етеді, сондықтан қоғаммен байланыс орнатумен айналысады. Тағы бір нәрсе қарым қатынастың қандай түрі. Тек шынайы демократиялық режимдер өз азаматтарымен тең диалогты, яғни теңгерімді екіжақты қоғамдық қатынастарды қажет етеді.
Мемлекеттік басқарудағы қоғамдық қатынастардың қатысуы мемлекетке қоғамның саяси сферасының плюаризмі мен мемлекеттік билік тұтастығы арасындағы обьективті қайшылықтарды шешуге көмектесу деп сипаттауға болады. Қоғамдық дамудың жалпы демократиялық тенденцияларына сәйкес мемлекеттік қызметтер жетілдіріліп, азаматтық қоғамның қалыптасуына ықпал етілуі керек, ол үшін азаматтармен тікелей және кері байланыс орнату басымдық болып табылады. Мемлекеттік жүйеде PR-нің негізгі функционалды міндеттеріне қатысты, басқару құрамына кіреді:
1.Мемлекеттік басқаруды демократияландыруға қатысу.
2.Азаматтық қоғамның дамуына ықпал ету.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ БӨЛІМШЕСІ РЕТІНДЕ
0.1 Баспасөз қызметінің маңызды сипаттамалар
Қазақстанда ең алғаш баспасөз ұғымы 1990 жылдың 7 тамызында пайда болған. Ол кезде Қазақстан Компартиясы ОК-нің баспасөз орталығын ұйымдастыру туралы шешім қабылданған болатын. Баспасөз-конференциялар мен брифингтерді өткізетін орын, Алматы қаласындағы Достық мейманханасы болған. Баспасөз мәслихаттары мен жиындар айына бір рет ұйымдастырылып отырған. 1990 жылы 12 қыркүйекте Е.Ш. Шаймерденов ең алғашқы саяси биліктің баспасөз хатшысы болып тағайындалды. [17]
Бaспaсөз қызмeтінің құрылымдық бөлiмше мaқсaты - әр түрлi дeңгeйдeгi рeсми aқпaрaтты уaқытындa бeру. Aғымдaғы iс-шaрaлaр өткiзiлeтiн жeрлeрдe бaспaсөз қызмeтi пoдпрeсс-oртaлықтaр құрып, прecc-aттaшeгe иe бoлa aлaды. Mұндaй көрiнiстi қaбылдaушы eлдiң әртүрлi қaлaлaрындa өтeтiн Oлимпиaдa oйындaрынaн көругe бoлaды. Хaлықaрaлық бaйлaныcтaрғa, шeтeлдiк миccиялaрғa кiругe рұқcaты бaр ұйымдaрдa прecc-aтрибуттaр бaр (көбiнeсe кeңeсшiлeр, шeтeлдiк БAҚ-пeн бaйлaныc жөнiндeгi сaрaпшылaр).
Бacпacөз қызмeтiнiң мiндeттeрi:
:: сaяси жәнe экoнoмикaлық қызмeттi жүзeгe acыруғa бaйлaныcты әлeумeттiк-caяcи aқпaрaттaрды жинaу жәнe тaлдaу.
мoнитoринг, экoнoмикaлық, caяcи жәнe әлeумeттiк бaғдaрлaмaлaр мeн ic-шaрaлaрды іcкe acырудaғы қoғaмдық пiкiрдiң жaй-күйiн жәнe динaмикaсын тaлдaу.
:: мeмлeкeттiк жәнe aймaқтық мeмлeкeттiк oргaндaрдың қызмeтiн жaриялaу жәнe түсiндiру бoйыншa aймaқтық БAҚ қызмeтiнe тaлдaу.
:: фeдeрaлды жәнe aймaқтық билiк oргaндaрының экoнoмикaлық жәнe әлeумeттiк сaясaттaғы бacтaмaлaрын, caяcи әрeкeттeрiн, шығыcтaрын icкe acыруғa бaйлaныcты eлдeгi, aймaқтaғы әлeумeттiк-caяcи жaғдaйды жәнe oқиғaлaрды дaмытудың cцeнaрийлeрiн бoлжaу.
Марков, жалған ақпаратқа қарсы тұрудың тиімділігі көбінесе ұйымның жауаптылығына байланысты болады. Және жауап неғұрлым тез ұйымдастырылса, оның имиджіне зиян азаяды. [247 ]
Бacпacөз қызмeтi ұcынғaн мaтeриaлдaрды жaриялaу aрқылы бұқaрaлық aқпaрaт құрaлдaры oның oрнынa кoмпaния нeмece oның қызмeт caлacы турaлы aқпaрaт aлaды дeп күтeдi. Кeйбiр жaғдaйлaрдa бұл жaй ғaнa aртқы жaғындa бoлуы мүмкiн, бiрaқ кeйдe oлaр тиiмдi жaрнaмaғa aйнaлуы мүмкiн.
Өз функциялaрын cәттi oрындaу үшiн бaспacөз қызмeтi кeлeсi бaғыттaр бoйыншa жұмыc icтeугe дaйын бoлуы кeрeк:
1. Ұйымның eрeкшeлiгiнe бaйлaныcты мәceлeлeр бoйыншa кeңecтeр. Eң дұрыcы, бacпacөз қызмeтiнiң бacшыcы жoғaры бacшылыққa ocындaй ұcыныcтaр бeргeн кeздe. Өкiлдeн фирмaның iшiндeгi aрнaлaр aрқылы aуызшa нeмece жaзбaшa түрдeгi ұcыныcтaр жacaу қaжeт. Мұндaй aқпaрaт, әринe, күндeлiктi прecc-рeлиздeрдi дaйындaуды бiлдiрмeйдi.
2. Кoммуникaциялық жұмыc - қoғaмның cыртқы тoптaрынa кoмпaния, oның қызмeтi турaлы әр түрлi бaйлaныc құрaлдaры aрқылы aқпaрaт бeрудi қaмтиды. Кoммуникaциялық жұмыc брoшюрaлaр, aуызшa прeзeнтaциялaр нeмece жaрнaмaларды қoлдaнa oтырып, ұйымның мoтивтeрi турaлы aқпaрaтты тaрaту aрқылы бұқaрaлық aқпaрaт құрaлдaрын қoлдaнa oтырып, кәciпoрын имиджiн қaлыптaстырудың жaлпы прoцeсiн қaмтиды.
Құқықтық дeмoкрaтиялық мeмлeкeт қoғaммeн бaрлық қaтынacтaрды өзaрa түciнiстiк пeн aқпaрaт aлмacу нeгiзiндe үнeмi бaйлaныcтa ұcтaуы кeрeк. Coндықтaн, үкiмeттeгi қoғaммeн бaйлaныc қызмeттeрiнiң бacты мaқcaты кoммуникaтивтiк әлeуeттi мeмлeкeттiк сaяcaтты жүргiзу көзi рeтiндe пaйдaлaну мexaнизмiн құру бoлып тaбылaды. Мeмлeкeттiк билiктiң кoммуникaциялық мүмкiндiктeрi тeк тиiмдi aқпaрaттық aрнaлaрдың бoлуынa ғaнa eмec, coнымeн бiргe қoғaммeн бaйлaныc oрнaтуғa, қoғaмғa өз шeшiмдeрiн түciндiругe, түрлi әлeумeттiк тoптaрдың сұрaныcтaрын тыңдaуғa мүмкiндiк бeрeдi.
Мeмлeкeттiк oргaндaр - бұл хaлықты aқпaрaттaндырудың құрaлы ғaнa eмeс, сoнымeн қaтaр жeргiлiктi жәнe ұлттық мacштaбтaғы мәceлeлeрдi шeшугe бeлceндi жәнe нәтижeлi қaтыcуды ынтaлaндыру үшiн xaлықтың нeгiзгi тoптaрын oқыту бoлып тaбылaды.
Г.В. Атаманчук "Қоғамдық қатынастар мемлекеттік басқару қызметінің маңызды құрамдас бөлігі ретінде нақты белгіленген функциялардың жиынтығына ие". [3 301]
Бaсқaру функцияcын oрындaй oтырып, бacпacөз қызмeттeрi мeмлeкeттiк ұйымдaрдың бacшылығынa қoғaмдық пiкiр турaлы aқпaрaт бeру, oғaн мeмлeкeттiк қызмeттiң әртүрлi бaғыттaрын aқпaрaттық қaмтaмacыз eтугe көмeктecу жөнiндeгi жұмыcтaрды қaмтиды. Кeз-кeлгeн мeмлeкeттiң cыртқы caяcи қызмeтi әлeмдiк қoғaмдacтыққa oның нeгiзгi хaлықaрaлық прoблeмaлaр, cыртқы caяcи бacтaмaлaр мeн ic-қимылдaрғa қaтыcты ұcтaнымдaры турaлы oбъeктивтi жәнe нaқты aқпaрaт бeрмecтeн жүзeгe acырылa aлмaйды. Тиiстi жұмыcтың aжырaмac бөлiгi - шeтeлдe мeмлeкeттiң iшкi caяcaтының мәнi мeн eлдe бoлып жaтқaн прoцecтeрдi кeңiнeн түciндiругe бaғыттaлғaн. Бұл ғaлaмдық жүйeнiң aрқacындa кeңeйe бacтaғaн бacқaру функцияcын oрындaу бoйыншa тaғы бiр жұмыc, oл өз кeзeгiндe элeктрoнды бaйлaныcтың бacтaпқы тeхникaлық мaқcaтынaн тыc қaлып, caяcи шындықтың фaкторынa aйнaлды.
Мeмлeкeттiк билiктiң eкiншi мaңызды қызмeтi - eлдeгi caяcи тұрaқтылықты caқтaу. Қoғaмдық-caяcи тұрaқтылықты функциoнaлдылық тұжырымдaмacы aрқылы aнықтaуғa бoлaды: әлeумeттiк жүйe oның құрaмдac бөлiктeрiнiң өзaрa әрeкeттecуi жүйeнiң қaлыпты жұмыc icтeуiн қaмтaмacыз eтiп, oның көбeюiнe әкeлгeн кeздe тұрaқты дeп сaнaлaды. Ocылaйшa, caяcи тұрaқтылық дeгeнiмiз бeлгiлi бiр тұтacтықпeн жәнe өзiнe жүктeлгeн функциялaрды тиiмдi жүзeгe aсыру мүмкiндiгiмeн сипaттaлaтын әр түрлi caяcи cубъeктiлeрдiң aрacындaғы қoғaмдық жәнe aқпaрaтты қaмтитын қaтынacтaр жүйeci. Ocы aнықтaмaдaн қoғaмдық қaтынacтaр жүйeciнiң қoғaмдaғы caяcи тұрaқтылықты caқтaу жәнe caқтaу үшiн мaңызы зoр eкeндiгi aйқын көрiнeдi.
А.Ю. Русаков өзінің Мемлекеттік органдардағы қоғаммен байланыс атты оқулығында мемлекеттік органдардың баспасөз қызметіндегі маңызды бағыт сот және құқық қорғау жүйесін ақпараттық қамтамасыз ету болып табылады деген пікірді білдіреді. Демократиялық қоғамдағы билік халық алдында есеп беруі керек. Социологиялық зерттеулерге сәйкес Қазақстан тұрғындары жеке қауіпсіздік мәселесін ең өзекті деп санайды. [4 ]
Aқпaрaттық әрeкeттeр экoнoмикaлық шeшiмдeрдeн бұрын бoлуы кeрeк, әciрece eгeр oлaр көптeгeн aдaмдaрдың мүддeлeрiнe тікeлeй әceр eтce. Бiздiң eлдeгi ocындaй қызмeттiң қызықты мыcaлы caлық кoдeкciн қaбылдaу үшiн жарнамалық-насихаттық науқанды жүргізуге арналған федералды бағдарлама болып табылады.
Салықтар - бұл бүкіл халық теріс байланысты болатын объект. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік салық қызметінің қоғаммен байланыс және БАҚ бөлімі осы науқанның тұжырымдамасын жасады. Салық қатынастарының барлық қатысушыларының хабардарлығын арттыру және ықтимал теріс реакцияны бейтараптандыру мақсатында халықты жан-жақты және объективті ақпараттандыру бойынша шаралар әзірленді, олардың ішінде бірінші кезекте кең аудиторияны теріске негізделген ықпал ету тәсілдерінен қазақ идеологиясымен таныстыру. Бағдарламада демократиялық қоғамда адамдармен күшті көзқарас тұрғысынан сөйлесудің орынсыз екендігі нақты айтылған.
Мемлекеттің әлеуметтік функциясы салыстырмалы түрде жаңа дүние. Біздің елімізде 1917 жылдан кейін бұл бағытта көп жұмыс жасалды: ақысыз білім беру және медициналық көмек, зейнетақылар, сегіз сағаттық жұмыс күні және басқалар. Бұл әлемдегі осындай өзгерістердің катализаторы ғана емес, сонымен қатар PR өнімінің бір түрі ретінде де қолданылды. капиталистік әлемге де, Қазақстан халқына да социалистік жүйенің артықшылықтары туралы сөзсіз дәлелдемелер ұсынуы керек еді.
Әлеуметтік функция негізінен шектеулі ресурстарды бақылауды жүзеге асыруда ірі әлеуметтік топтардың мүдделерін үйлестіру қажеттілігінен туындайды. Мемлекеттің әлеуметтік саясаты туралы ақпараттандыру орта және жоғары білім реформасы туралы бұқаралық ақпарат құралдарында тұрақты түрде жариялауды, мемлекеттің зейнетақыларды, соғыс және еңбек ардагерлеріне жәрдемақы төлеу туралы маңызды шешімдерін жариялауды білдіреді. Жоғарыда айтылғандарға байланысты, қоғамдық қатынастардағы мемлекеттік құрылымдардың жан-жақты қызметі мақсаттарға жету үшін қажетті функциялар жиынтығын егжей-тегжейлі қарастырады. А.Ю. Русаков өзінің Мемлекеттік органдардағы қоғаммен байланыс оқулығында:
:: ақпараттық-аналитикалық функция үкімет қызметінің нақты бағыттары бойынша ақпараттық саясатты, оның динамикасы бойынша деректер бойынша оқиғалардың қозғалысын тіркейтін стратегия мен тактиканы дамытуға бағытталған. Ол сыртқы және ішкі контрагенттерді мұқият зерделеуді, мемлекеттік саясатты іске асырудағы нақты жағдайларды талдауды, қоғамдық пікірлерді, халықтың реакциясын бағалауды, мемлекеттік органдардың тиімді шешімдерін қабылдау үшін аналитикалық мәліметтер жиынтығын дайындауды;
:: ақпараттық-коммуникациялық функция халықпен ақпараттық жұмыстар жүргізу кезінде ақпараттарды өндіруді, көшіруді, сонымен қатар мемлекеттік мекеме ішіндегі әлеуметтік-психологиялық климатты, іскерлік этиканы, корпоративтік сәйкестікті сақтауды қамтамасыз етеді;
:: консультативтік-әдістемелік функция - қоғаммен қарым-қатынасты ұйымдастыру және құру туралы кеңес беру. Оның ішінде мемлекеттік органдардың әртүрлі құрылымдары мен бөлімшелері. Ынтымақтастық пен әлеуметтік серіктестіктің тұжырымдамалық үлгілерін, бағдарламалары мен іс-әрекеттерін жасау;
:: ұйымдастырушылық-құқықтық, бұқаралық ақпарат құралдарын, аудио және видео жабдықтарын, баспасөз қызметінің қызметін құқықтық қолдауды қолдана отырып, белсенді іс-шараларды, түрлі деңгейдегі іскерлік кездесулерді, көрмелерді, конференцияларды дайындау және өткізу бойынша кешенді шараларды көздейді.
Өкіл - үкіметтегі ерекше лауазым.
КСРО КОКП облыстық комитеттерінің хатшыларының өмір сүру кезеңінде М.С. Горбачев осындай ұстанымды енгізіп, оған журналистерді шақыра бастады. Алайда, ол кезде бұл аз құрмет деп саналды. Іс жүзінде, іс басындағы өкілі аз болған. Олардың функциялары формалды болды, тек мәтіндерді өңдеумен және оларды баспасөзде орналастырумен шектелді, олар партия органдарына толық есеп берді.
1991 жылдың тамызынан кейін жағдай күрт өзгерді. Жаңа үкіметтің тұсында шенеуніктердің БАҚ-пен өзара әрекеттесу функциясы тұтас алғанда қоғамды демократияландыру процестерінің өзіндік литмус сынағы болды. Әдетте, бұл лауазымға талантты, тәжірибелі журналистер шақырылды.
Бүгінгі таңда, мемлекеттік басқарудың әртүрлі деңгейлерінде кадрлық қателіктер туындаған кезде, барлық жағдайларды ескере отырып, уәкіл лауазымына кандидаттар мұқият таңдалады. Бұл ережені енгізу үкіметте кеңінен қолданылады. Дегенмен, оны аппараттың құрылымына келтірудің көптеген нұсқалары бар. Көбінесе бірінші тұлғаның өкілі биліктің басшысына (сөз жазушыларына) сөз сөйлеу үшін мәтін дайындайтын, оның журналистермен байланысын қамтамасыз ететін мамандардың бағынышты аппаратына ие. Барлық жерде өкілі лидермен бірге жүреді, оның атынан журналистерге түсініктемелер бере алады. Спикер қызметі бұл жағдайда бірінші адаммен тікелей жұмыс жасайды.
Кейде өкіл бір уақытта биліктің бүкіл баспасөз қызметінің жетекшісі болып табылады және оның жұмысын барлық бағытта ұйымдастырады. Г.Н. Татаринованың айтуынша, үкіметте жұмыс істейтін баспасөз хатшысының қызметін қорытындылай келе, оның бірқатар негізгі функцияларын бөлуге болады:
Сыртқы: ресми ақпараттарды талдау және бұқаралық ақпарат құралдарына хабарлау. Өкіл аудармашы рөлін атқарады: ол қарапайым оқырманға түсіну қиын құжаттар тілін бәріне түсінікті, етіп аударады. Бұл биліктің шешімдерін танымал ету функциясы, сөзбен сөйлеу қабілеттілігін ғана емес, сонымен бірге құжаттың маңыздылығы мен мазмұнын бағалауды да қажет етеді. Өкіл баспасөз қызметінің жұмысын ұйымдастырады, пресс-релиздердің жіберілуін қамтамасыз етеді. Оның міндеті - журналистермен өзара әрекеттесу, сонымен қатар БАҚ мониторингін ұйымдастыру. Өкілдің жиналыстарға, іс-шараларға қатысуға және қажетті ақпаратты сұратуға құқығы бар. Өкіл көбінесе сөйлеуші ретінде әрекет етеді, басшының сөйлеген сөздерін немесе мәлімдемелерін дайындайды. Өкілдің тікелей міндеті - басшының баспасөз конференцияларын (брифингтерін) ұйымдастыру және өткізу. Журналистердің бірінші адамға қол жетімділігі - бұл өкілдің тікелей құқығы. Ол жиналыстар, сұхбат, олардың ұзақтығы мен жүйелілігін реттейді. Өкілдің міндеті - билік басшысы мен БАҚ арасындағы жанжалсыз, мейірімді достық атмосфераны құру және қолдау. Мұнда байланыс дағдылары, дипломатия және икемділік қажет.
Қауіпсіздік: қызметтік ақпаратты, мемлекеттік құпияларды қорғау. Әр бөлімде, әр билік құрылымында көпшілікке қол жетімді емес ақпарат бар. Мемлекеттік органдарда қызметтік құпияны қорғау мәселелері Ресей заңнамасында дұрыс қарастырылмағанына қарамастан, мемлекеттік мүдделер белгілі бір мәселелер бойынша жариялылықты шектеу қажеттігін алға тартады. Баспасөз, әсіресе жеке, коммерциялық, өз кезегінде дәл осындай ақпарат алуға тырысады. Ресми ақпараттарды қорғаумен қатар, өкілдіктің шамадан тыс жақындау сезімін туғызбау үшін, тілші үшін журналистермен қарым-қатынасты шебер құру маңызды.
Ішкі: биліктің, оның басшысының қызметін бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау туралы ақпаратты жинау және талдау. Күн сайын президенттің (губернатордың, мэрдің) үстелінде бұқаралық ақпарат құралдарының жедел шолуы жатыр. Ішкі функцияны орындау белгілі бір батылдықты қажет етеді.
Осылайша, үкіметтегі баспасөз қызметі - бұл екі аспектіні қамтитын, қоғаммен қарым-қатынасты ұйымдастырудың және орнатудың көп функционалды жүйесі. Біріншіден, қоғаммен байланыс қызметі - бұл жоғары басшылыққа арналған ұсыныстарды жасауға бағытталған теориялық жұмыс. Екіншіден, баспасөз қызметтерінің қызметіне қаржылық және материалдық-техникалық құралдарды, сонымен қатар адамдардың, әлеуметтік топтардың, бірлестіктердің жаппай сана мен мінез-құлқына тәрбиелік ықпал етудің арнайы нысандары мен әдістерін кеңінен қолдану арқылы ақпараттың екі жақты ағынын бағалаудың практикалық жұмыстары кіреді.
Қазіргі уақытта барлық дерлік мемлекеттік органдарда БАҚ пен және қоғаммен қарым-қатынаста арнайы құрылған жеке бөлімшелер бар.
Баспасөз бөлімі - бұл қоғамда өзара түсіністікке, ынтымақтастықты жүзеге асыру мақсатында қоғамның мемлекеттік органдарымен, қоғамдық-саяси процестің басқа қатысушыларымен екіжақты өзара іс-қимыл арналарын құруға бағытталған ақпараттық қызмет. Ол мемлекеттік мекемелерге басқарушылық шешім қабылдауға және сол шешім туралы қоғамдық пікір қалыптастыруға, сенімге ие болуға, мемлекеттік ұйымдардың имиджін нығайтуға бағытталған. Мемлекеттік органдардың имиджін қалыптастырудың негізгі құралы бұқаралық ақпарат құралдары. Кез-келген үкімет БАҚ пен толыққанды жұмыс істеуге мүдделі, өйткені мемлекет пен қоғам арасындағы байланыс нәтижесінде олар ерекше рөл атқарады. Бұқаралық ақпарат құралдары екіжақты функцияның арқасында өмірдің барлық салаларында кең билікке ие: бір жағынан, олар биліктің субьектісі ретінде саяси оқиғалар мен қоғамның әлеуметтік өмірі туралы ақпаратты тарату арқылы мемлекеттің саясатын жүзеге асырады, екінші жағынан, бұқаралық ақпарат құралдарының өздері - билік иелері олар саясат жасайды, өйткені олар қоғамдағы әлеуметтік-саяси көзқарастар мен құндылықтар жүйесін қалыптастырады, олар мемлекеттік органдардың қызметі мен әр түрлі топтар арасындағы қатынастарға әсер етеді.
Бүгінгі таңда мемлекеттік органдардың баспасөз қызметтері мен журналистер арасындағы қарым-қатынас барынша тиімді және жемісті болуы керек. Өйткені бүкіл әлем бұқаралық ақпарат құралдары тарататын түсіндірмелерге, ережелер мен талдауларға байланысты.
Бұқаралық ақпарат құралдары қоғамды талқылау үшін күн тәртібін белгілейтіні белгілі, сондықтан мемлекеттік органдардың баспасөз қызметінің міндеттерінің бірі қоғамдық күн тәртібіндегі басымдықтарды жоққа шығару болып табылады.[599 ] Бұл нәзік және мазмұнды процесті басқару қажет. Қоғамдық қатынастардың теоретиктері мен практиктері мұндай басқарудың әртүрлі әдістерін ұсынады: бұқаралық ақпарат құралдарын тіркеу немесе либерализациялау; әртүрлі заң бұзушылықтар үшін жауапкершілікке тарту; билік органдарының бұқаралық ақпарат құралдарының мазмұнын бақылауы; қаржылық субсидиялар беру немесе бермеу және т.б. - кез келген жағдайда, бұл әкімшілік құқықтық реттеулерді қолданумен байланысты.
Мемлекеттік органдардың баспасөз қызметтері бұқаралық пікірді жазу және мақсатты түрде қалыптастыру үшін медиа-ресурстарды белсенді қолданады. Бұқаралық ақпарат құралын пайдалану тәсілдері ақпаратты басқаруға негізделген және оған мыналар кіреді:
Жеке ақпарат ағынын қалыптастыру. Олардың ұйымдастырылуы туралы ақпараттың монополиясына мемлекеттік орган туралы бұқаралық ақпарат құралдарына жүйелі, жедел ақпарат беру ақпарат беру арқылы қол жеткізіледі;
Ақпарат ағынын сегментациялау. Ол ақпаратты басқару арқылы белгілі бір мақсатқа жұмыс жасайтын шектеулі мақсатты ағындарды құру мақсатымен жүзеге асырылады. Энциклопедиялық сөздікте айла-шарғы деп қоғамдық пікірге оны саяси немесе әлеуметтік құрылымдарға қажетті бағытқа нұсқауға әсер ету процесі ретінде анықталған.
Қазақстандағы мемлекеттік органдардағы PR-дың күнделікті қызметі үшін нақты тетік қалыптасуы керек, онда мамандардың және тұтастай қызмет жұмысы қоғамдық пікір туралы толық ақпарат алған мемлекеттік мекемелер оны ұйымдасқан бөлігі ретінде пайдаланған кезде ғана күшіне енеді.
PR-мемлекеттік органдардың қызметтері мемлекеттік аппараттың бөлігі болғандықтан, олардың қызметі көп дәрежеде мемлекеттік аппараттың жұмысы негізделген принциптерге байланысты.[6263] Аппараттың ашықтығы мен демократиялық жұмысы, қоғамдық қатынастарды дамытуға және нығайтуға шынайы қызығушылық, азаматтық қоғам институттары мен құрылымдары мен қоғамның бақылаудың белгілі бір нысандарының болуы үлкен мәнге ие.
Басқару деңгейі мен PR қызметтерінің ерекшеліктері арасында тікелей байланыс бар аймақтық және муниципалды органдарда коммуникативті функция және азаматтармен байланыс үнемі және ұйымдастырылған. Жалпы, мемлекеттік PR қызметі әлеуметтік, корпоративтік және жеке мүдделерді үйлестіруді қамтамасыз етеді.
С.В. Козловтың зерттеуінде PR анықтамасы келесідей мемлекеттік PR - мемлекеттік органдардың қоғам алдындағы жағымды имиджін қалыптастыру үшін саяси қарым қатынас нысандарының бірі. [7]
PR ерекшеліктері.
Мемлекеттік басқарудың ашықтығын арттыру үшін және азаматтардың мүдделеріне жақындау үшін қолданыла алады. Жабық басқару органдары, қоғаммен жеткіліксіз немесе тиімсіз өзара әрекеттесу адамдардың биліктен кетуіне әкеледі, бұл әлеуметтік көтерілістің алғышарты бола алады.
Азаматтарға билікке сенімсіздік тудыратын себептердің бірнеше түрлері бар. Біріншіден, бұл мемлекеттік органдар құрлымдардың жоқтығынан және қоғаммен байланыс жөніндегі маманның азаматтарға өз қызметінің мақсаттары мен мотивтерін түсіндіре алмағаны. Келесі ұйымдастырушылық себептер білікті және құзыретті мамандардың жетіспеушілігімен байланысты, қоғамды ұйымдастырудың жаңа моделіне көшу және қоғаммен жұмыс сипатының өзгеруімен байланысты.
Ресурстық себептері. Мемлекеттік қызметті жеткіліксіз қаржыландырулар мен, қажетті материалдық техникалық базаның болмауымен, қол жетімді шектеулі ресурстармен және т. б. байланысты.
Бұл проблемаларды мемлекеттік органдардағы PR қызметінің келесі нақты бағыттары бойынша шешуге болады:
:: Азаматтармен және ұйымдармен байланыстар орнату, қолдау және кеңейту.
:: Қабылданған шешімдер туралы халықты хабардар ету.
:: Қоға мдық пікірді зерттеу.
:: Шенеуніктердің және жалпы биліктің әрекеттеріне қоғамдық реакцияны талдау.
:: Қоғамдық саяси процестерді болжау.
:: Ұйымды аналитикалық әзірлемелермен қамтамасыз ету.
:: Ұйымның жағымды имиджін қалыптастыру.
Жергілікті және муниципалды басқару жүйесінде байланыс қызметтерін құру өте маңызды. Қызметкер бақылайтын салалардағы немесе аумақтардағы жағдайдың жай-күйі туралы ақпараттың болмауы және олардың өзара әрекеттесуінің жетілмегендігі олардың басқарудағы маңызды кемшіліктерінің бірі болып табылады.[8445]
Ұйымның тиімді жұмысына қол жеткізудің бір әдісі келесі әдістемелік қағидаларды ұстану болып табылады:
1. Жүйелілік. PR-дің қызметі - бұл сәтті тексерілген әдістер, халықпен өзара әрекеттесудің әдістері мен рәсімдері жүйесі.
2. Тиістілігі. Бұл PR қызметі құрылымының, оның қызметі мен технологиясының ұйымның мақсаттары мен міндеттеріне сәйкестігі.
3. Ұтқырлық. Құрылымның жаңа факторлар мен жағдайлардың пайда болуы жағдайында жұмыс бағытын өзгерту және өзгерту мүмкіндігі.
PR бөлімі мен мемлекеттік ұйымның басқа құрылымдары арасындағы үйлестіру келесі түрде жүзеге асырылуы мүмкін:
:: Функцияларды нақты анықтау және бөлу;
:: PR- сервис басқа органдардың әрекеттерін қайталамайтын, бірақ оы сапалы түрде толықтырған кезде "өзара толықтыру" қағидатын іске асыру;
:: Жоспарлау мен бақылауды үйлестіру;
:: Бөлімдер арасындағы қозғалысты, қызметкерлердің біліктілігі мен кәсіпқойлығын зерделеуді, оларды сертификаттау өлшемдерін әзірлеуді ескеру;
:: Тепе теңдікті басқару ережелерін сақтау және корпоративтік аралық даулардағы арбитраж және ұйымның әртүрлі құрылымдарының қызметіне үйлестіруші әсер ету.
PR-дың негізгі анықтамалары
Зерттеушілердің анықтауы бойынша PR-дың 500-ден астам анықтамалары бар екен. Олардың ішіндегі кең тарағандары төмендегілер
1. PR- бұл ұйым мен оның қоғамы арасындағы өзара түсінікті орнатуға және қолдауға бағытталған, жоспарланған үздіксіз әрекет.
2. PR- бұл қоғамның көзқарасын бағалайтын, адамның немесе ұйымның саясаты мен іс-әрекеттерін қоғам мүдделеріне сәйкес келтіретін, көпшіліктің пікірін біліп, жүзеге асыратын басқару функциясы.
3. PR- ақиқат пен толық ақпаратқа негізделген өзара түсіністік арқылы үйлесімділікке қол жеткізу.
4. PR- бұл ұйым мен оның қоғамы арасындағы байланысты, ынтымақтастықты орнатуға және қолдауға ықпал ететін арнайы басқару функциясы. Әртүрлі мәселелер мен міндеттерді шешуге ықпал етеді. Ұйым басшылығына қоғамдық пікір туралы хабардар болуға және оған уақытында жауап беруге көмектеседі.
Қоғамдық қатынастарды басқару функциясы мемлекеттік органдар табысының ажырамас белгісі болып табылады. Бұл мемлекеттік басқаруды сәтті ұйымдастырудың инфрақұрылымдық рөлін атқаратын, жоспарлау, басқару және саяси шешімдер қабылдау тетіктерін оңтайландыруға ықпал ететін баспасөз қызметі.
ХХ ғасырдың 90-шы жылдарының басынан бастап Қазақстанда баспасөз қызметі баяу, ал 90-шы жылдардың ортасынан бастап мемлекеттік билік органдарында әртүрлі қоғамдық қатынастардың қарқынды дамуын байқады. Қазақстанда бүгінде әрбір мемлекеттік басқару органында өзінің қоғаммен байланыс қызметі, баспасөз қызметі және баспасөз хатшысы немесе осы функцияға жауапты адамдар бар. Қазақстанда PR-қызметтер санының артуы заңды, өйткені қоғаммен байланыс халық үшін объективті және қажетті функцияны - қоғам мен мемлекет арасындағы коммуникациялық өзара әрекеттестік тетігі ретінде қызмет етуге шақырылады.
Қоғамдық қатынастар негізінде билік қоғамдық пікірді уақтылы бақылау және халықтың пікірін конструктивті түзету арқылы коммуникациялық және ақпараттық мүмкіндікті тиімді пайдаланады.
Бірақ күрделі мәселе - әкімшілік басшылары әрдайым баспасөз өкілінің қоғамдық пікірді қалыптастыру міндетін нақты анықтай алмайды. Сондықтан, баспасөз қызметтерін дамыту осы құрылымдарды ұйымдастыру мен басқарудың қолданыстағы тәсілдерін қайта қарауды қажет етеді. Баспасөз қызметінің әрбір қызметкері үшін өз міндеттерін және өкілінің міндеттерін нақты көрсете отырып, лауазымдық нұсқаулықтарды әзірлеу өте маңызды. Баспасөз қызметінің қызметін бағалау үшін көрсеткіштерді әзірлеу, баспасөз қызметі үшін есептілік нысандарын анықтау да маңызды. Сонымен бірге, экономикалық даму, саяси қатынастар, рухани құндылықтар және т.б. өте маңызды. Сондықтан қоғамдық қатынастар құрылымындағы баспасөз қызметі мұқият зерттеуді қажет етеді.
Диссертациялық жұмыстың мақсаты - қазіргі кезеңдегі үкіметтегі баспасөз қызметінің ерекшелігіне талдау жасау.
Міндеттері:
:: мемлекеттік органдар құрылымында баспасөз қызметін құру қажеттілігін анықтайды;
:: тұтастай алғанда, баспасөз қызметінің негізгі мақсаттары мен функцияларын тұжырымдай алады;
:: қоғаммен байланыс қызметі қолданатын әдістердің ерекшеліктерін ашып көрсету;
:: баспасөз қызметінің оңтайлы құрылымын сипаттау;
:: мысал арқылы баспасөз қызметінің құрылымын талдау.
1.2 Қоғаммен байланыс қызметінің жұмыс әдістерінің ерекшеліктері және баспасөз хабарламалары
А.Ю. Русаковтың пікірінше, қазіргі уақытта Батыс елдерінде де, Ресейде де әлеуметтанушылар мен саясаттанушылар үкіметтік құрылымдарда қоғаммен байланыс технологияларының қарқынды дамуы бұл технологияларды насихаттаудың жабық түріне айналдыруы мүмкін деп алаңдайды. [4224] Шынында да, қоғамдық саладағы қоғамдық қатынастар үгіт-насихат құралдарының арсеналынан алынған өзіндік әдістермен қатар әдістерді де жиі қолданады. Қоғамдық қатынастар да, насихаттау да ұзақ мерзімді нәтижелерге назар аудара отырып, құндылықтарға әсер етеді. Айырмашылықтар айла-шарғы жасау тәсілдеріне байланысты. Қоғамдық қатынастар бұрыннан бар қатынастарға бейімделуге тырысады, ал үгіт-насихат бұл қатынастарды өз мақсаттары үшін өзгертуге тырысады.
А.И. Таиров өзінің мақаласында: Көпшілікпен байланыс қызметі жұмысының әдіс-тәсілдерінің ерекшеліктерін сипаттай отырып, қоғамдық қатынастар қызметінде қолданылатын насихаттау технологиялары танымдық, коммуникациялық және резонанстық схемаларға негізделуі мүмкін дейді.[93]
Танымдық схемаларды айсберг түрінде көрсетуге болады. Жаппай сана айсбергтің ұшының белгісін алады, содан кейін онымен байланысты барлық ақпарат көрсетіледі.
Қоғамда сынақтан өткізілген әсер ету схемаларының көмегімен ақпарат беру оның тиімділік деңгейін арттырады. Насихат қоғамда бұрыннан бар коммуникациялық сызбаларға негізделген. Еске алу керек, пікір жетекшілерінің саны халықтың 10-20% құрайды. Бірақ бұл топтың болуы материалдық және интеллектуалдық шығындармен ең аз әсер етуге мүмкіндік береді. Осы тұрғыдан алғанда пікір жетекшісі - бұл белгілі бір халықтың тобы үшін мини-медиа рөлін атқаратын өте тиімді байланыс арнасы.
Резонантты технологиялар болып табылатын дәлелденген тізбектерді қолданудың мәні, кейбір жағдайларда олардың кейбіреулері бірнеше жағдайда бұқаралық ақпарат құралын қолдана бастайды. Бұқаралық ақпарат құралдарының реакциясы бар екі резонанстық тізбек:
қоғамда бұрыннан бар қауесетті растау болған кезде, халық өздері сенген нәрселерді растауға дайын. Тек нақты түсінік жоқ. Іске асырылған жағдай, әлеуметтік маңызды тұлғаның іс-әрекеті қалыптасқан имиджге қайшы келіп, ұзақ уақыт есте қалғанда орын алады. Мұндай технологиялар бір тілден екінші тілге транскодтау кезінде ерекше әсер етеді. Бұл саланың маманын вербальды тілден көрнекі және оқиға тілдеріне аудармашы ретінде елестетуге болады, өйткені адамдар оқиғаларға және суреттерге сөздерден гөрі сенеді. Қажетті ақпаратты енгізу үшін фактілер екіншісіне түскен кезде пойыз әдісін қолдануға болады. Бұл әйгілі көшбасшы туралы әңгімемен қатар, оның мекемесі туралы әңгіме болған кезде, назар аударудың стандартты әдісі.
Символдық қайта құрудың тағы үш құбылысы бар. Бұл саналы түрде толық ақпарат болмаған кезде оқырман қажетті нәрсені жазуды аяқтауы үшін бос орын болуы қажет. Бұл жағдайда көлеңкеде тұрған биліктің басшысы бұқаралық сана қажет деп санайтын белгілерді ескереді. Егер тым көп ақпарат болса, адам оны қорытуға қабілетсіз және ол бұрмаланусыз тұтастай бекітілген болады.
Сіз кеңесті бұқаралық аудиториямен жұмыс жасау әдісі ретінде есте сақтауыңыз керек. Жағдайдың таңдалған интерпретациясының дұрыстығын растайтын белгілерді нақты түрде көрсету қажет. Олардың көпшілігі екіұштылықты білдіреді, ал кеңестер оның түсінігін белгілі бір деңгейге жеткізеді. Осы жағдайлардың барлығында, белгілердің қозғалысы тұрғысынан заңдылық байқалады: ең күшті символ әлсізді тартады. Мемлекеттік органдағы келесі жиналыс туралы хабар әрқашан әкімшілік ғимаратының алдындағы жиналыс кезінде болған митинг туралы ақпаратқа қарағанда әлсіз.
Сонымен, қоғаммен байланыс технологиясында қолданылатын айла-шарғы жасау әдістері төменде көрсетілген:
:: бұрыннан қалыптасқан стереотипті асыра айту,
:: оның ауызшадан визуалды немесе оқиға түріне аудармасы,
:: ұсынылатын оқиғаны сенімділік пен егжей-тегжейлі белгілермен нығайту.
Жеке құбылыс - бұл ақпараттың толып кетуі. Ақпаратты өңдей отырып, оны белгілі бір схемаға сәйкес келтіруге тырысатынымыз белгілі. Қоғамдық қатынастардан насихаттан алынған айла-шарғы жасаудың негізгі технологиялары сапалық сипаттамаларында бейтарап. Қоғамдық қатынастар саласындағы маманның ар-ұжданы бойынша, ол оны қандай мақсатта қолданады.
А. В. Мухортова мақсатқа жетудің әдістерінің бірі - әртүрлі критерийлерден жасына, әлеуметтік жағдайына, географиялық орналасуына және т.б сәйкес келетін біртекті топтарды бөлу. Содан кейін әр құрылған топқа жеке-жеке жүгіну керек. Осылайша, билік органдарының ақпараттық ашықтығына қол жеткізіп, ол мемлекеттік органдардың қызметіне қоғамдық бақылаудың тиімділігін арттырады. [10243 ]
Мемлекеттің аймақтарында қоғаммен байланыс орнату бойынша жұмыстарды мемлекеттік ақпараттық агенттіктер, қоғаммен байланыс департаменттері, баспасөз органдарының қызметкерлері және жергілікті биліктің басқа бөлімдері жүзеге асырады.
Мемлекеттік органдардағы баспасөз қызметінің функционалдық ерекшеліктері олардың ұйымдық құрылымын анықтайды. Тәжірибе көрсетіп отырғандай, көбінесе мемлекеттік құрылымдардағы қоғамдық қатынастарға тартылған департаменттер төрт бөлімнен тұрады:
:: Ақпараттық-талдау бөлімі.
:: Ақпараттық коммуникациялар бөлімі.
:: Саяси партиялармен және қоғамдық ұйымдармен жұмыс бөлімі.
:: Заң бөлімі.
Т.Каминскийдің айтуынша, ақпараттық-талдау бөлімінің міндеттері:
:: Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Жоғарғы Кенесінің, аймақтық атқарушы және заң шығарушы органдардың саяси және экономикалық қызметін жүзеге асыруға байланысты әлеуметтік-саяси ақпараттарды жинау және талдау.
:: Мониторинг, экономикалық, саяси және әлеуметтік бағдарламалар мен іс-шараларды жүзеге асырудағы қоғамдық пікірдің жай-күйі мен динамикасын талдау.
:: Мемлекеттік және аймақтық мемлекеттік органдардың қызметін жариялау және түсіндіру бойынша аймақтық БАҚ қызметін талдау.
:: Аймақтық билік органдарының экономикалық және әлеуметтік саясатындағы бастамаларды, саяси әрекеттерді, шығыстарды іске асыруға байланысты елдегі, Қазақстан Республикасының аймақтарындағы қоғамдық-саяси жағдайды және мүмкін болатын оқиғаларды болжау.
:: Мемлекеттік органдардың қызметі туралы ақпарат беретін материалдарды сараптау.
:: Биліктің қызметін ақпараттық қамтамасыз ету, ақпарат тарату және ақпарат алмасуды жүзеге асыру үшін басшылықтың тұрғындары тарапынан толық және сенімді жағымды бағаны қалыптастыру мүдделерін ескере отырып әзірлеу.
Ақпараттық коммуникациялар бөлімі, сол автордың айтуынша, келесі міндеттерді орындайды:
:: Мемлекеттік органның қызметі туралы объективті қоғамдық пікір қалыптастыру.
:: Биліктің қызметі және шешімдері мен практикалық әрекеттері туралы ақпараттандыру.
:: Қолданыстағы заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік мекемеде журналистерді аккредиттеу және қолдау.
:: Мемлекеттік органдардың мәлімдемелерін, хабарламаларын, пресс-релиздерін және басқа да ресми ақпараттық материалдарын дайындау және тарату.
:: Әр түрлі формаларды (брошюралар, ақпараттық стендтер, буклеттер, ақпараттық бюллетендер, пікіртерім және т.б.) қолдана отырып, ақпараттық-насихаттау шараларын өткізу.
:: Баспасөз, радио және теледидардағы жарияланымдарды, азаматтардың хаттары мен өтініштерін, бұқаралық ақпарат құралдарының сұраныстарын талдау. Мемлекеттік органдардың ақпараттық қызметін қамтамасыз ету жөніндегі ұсыныстарды сұрау хаттарын, азаматтардың өтініштерін, баспасөз, теледидарлар мен радиолардың жарияланымдарын, бұқаралық ақпарат құралдарынан сұраныстарды талдау негізінде дайындау.
:: Әкімшіліктің қызметі туралы жалған ақпарат жарияланған жағдайда ресми жауапкершіліктен бас тартуды дайындау және тарату.
:: Биліктің құрылымдық және аумақтық бөлімшелерінің қызметі туралы басылымдар мен телерадио бағдарламаларын дайындауда баспа және электронды БАҚ-пен өзара әрекеттесуді ұйымдастыру.
:: Мемлекеттік органның қызметіне арналған және аймақтың инвестициялық тартымдылығын арттыруға бағытталған баспа, теледидар, радио және бейне өнімдерін шығару.
:: PR және жарнамалық қоғамдастықпен өзара іс-қимыл.
:: Атқарушы биліктің салалық және аумақтық органдарының қосарланған бағыныстылығы жөніндегі баспасөз хатшыларының қызметіне жетекшілік ету.
Қоғамдық бірлестіктермен және ұйымдастыру-құқықтық бөлімдермен жұмыс жөніндегі бөлімнің міндеттерін, Д.А. Вылегжанин өзінің Қоғамдық қатынастар теориясы мен практикасы оқулығында қарастырған.
Қоғамдық бірлестіктермен жұмыс бойынша бөлімнің міндеттері:
:: Қоғамдық бірлестіктермен әрекеттесуді және өзара әрекеттестікті қолдау, қоғамдық бірлестіктермен өзара іс-қимыл жөніндегі органдардың қызметін қамтамасыз ету, саяси партиялармен және қозғалыстармен консультативтік кездесулерді ұйымдастыруға және өткізуге қатысу.
:: Ресми іс-шараларда өкілдік ету: митингілер, жиналыстар, және т.б.[11376] Мемлекеттік органның іс-шаралар жоспарына сәйкес қалалық іс-шараларды ұйымдастыруға және өткізуге қатысу, сондай-ақ қоғамдық бірлестіктер ұйымдастыратын іс-шараларды ұйымдастыруға және өткізуге қатысу. Қоғамдық бірлестіктер өткізетін іс-шараларда әкімшіліктің өкілі болу.
:: Елдегі, Қазақстандағы өмірдің маңызды проблемалары бойынша қоғамдық пікірді зерттеуді ұйымдастыру.
:: Қазақстан Республикасы Үкіметінің және аймақтық атқарушы және заң шығарушы органдардың саяси және экономикалық қызметін жүзеге асыруға байланысты қоғамдық-саяси сипаттағы ақпаратты жинау және талдау.
:: Қоғамдық қатынастар қызметіне қоғамдық пікірдің жай-күйін және қоғамдық-саяси процестердің сипатын бағалауға қатысты ағымдық, аналитикалық, болжамдық ақпаратты ұсыну.
:: Басқарманың қызметін ақпараттық қолдау, ақпараттарды тарату және басқарудың нәтижелеріне толық сенімді, оң баға қалыптастыру мақсатында ақпарат алмасуды жүзеге асыру бойынша ұсыныстар әзірлеу.
:: Бөлімнің құзыретіне кіретін мәселелер бойынша әр түрлі деңгейдегі заң шығарушы биліктің депутаттарымен, сондай-ақ қалалық кеңестердің депутаттарымен өзара әрекеттесу.
:: Азаматтық акцияларды (пикеттер, митингілер, шерулер, демонстрациялар) өткізу туралы қоғамдық бірлестіктер мен азаматтардың бастамашыл топтарының өтініштерін келісу.
:: Қоғамдық бірлестіктердің әлеуметтік маңызы бар жобаларын іске асыру үшін грант түріндегі бюджет қаражатын бөлу бойынша іс-шараларды ұйымдастыру. Тиісті конкурстардың жеңімпаздарымен шарттардың (келісімшарттардың) жобаларын дайындау.
Заң бөлімінің міндеттері:
:: Қоғамдық қатынастар қызметіне берілген немесе келісуге не ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ - түрік университеті
Төлеген Жауһар
Атқарушы билік органдарындағы баспасөз қызметі
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5B050400 - Журналистика мамандығы
Түркістан 2020 жыл
Мазмұны
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
І. БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ БӨЛІМШЕСІ РЕТІНДЕ
1.1 Баспасөз қызметінің маңызды сипаттамалары ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
1.2 Қоғаммен байланыс қызметінің ұйымдастырушылық негізі және баспасөз хабарламалары ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІ. ҮКІМЕТТЕГІ БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖҰМЫСЫН ТАЛДАУ
2.1 Үкіметтегі баспасөз қызметінің мақсаттары мен міндеттерін талдау ... ... ..
2.2 Мемлекеттік органдардың баспасөз қызметіндегі реформа жобасының кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ІІІ. ҮКІМЕТТЕГІ БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІНІҢ ДАМУЫ
3.1 Билік органдарының баспасөз қызметі саясатты қалыптастыру және іске асырудың факторы ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Баспасөз қызметінің жұмысындағы оқиғалық байланыс технологиялары
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Кіріспе
Диплом жұмысының өзекті мәселелері. Баспасөз қызметі атқарушы билік органдарының қоғаммен тығыз байланысын реттейтін ажырамас бөлігі болып табылады. Мемлекеттік басқаруды сәтті ұйымдастырып, жоспарлау және саяси шешімдерді қабылдау тетіктерін оңтайландыруға ықпал ететін де баспасөз қызметі. Жалпы, журналистика саласының мамандары тек қана радио, интернет, телеарна, газет басылымдарында ғана емес, сонымен қатар мемлекеттік мекемелерде де қызмет атқарады. Баспасөз қызметкерлері эфирден немесе газет, журналдардан бұқараға елдегі, шет мемлекеттердегі жаңалықтарды алғашқы болып жеткізуге тырысса, мемлекеттік мекемелердегі мамандар ұйымның имиджін қалыптастырып нығайтумен айналысады. Мемлекеттік ұйымдардағы баспасөз қызметкерлері өз мекемесіндегі жаңалықтарды таратумен және журналистерге қосымша ақпарат беретін пресc-релиздерді дайындаумен айналысады.
Баспасөз қызметі - бұл баспасөздің және басқа да бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара әрекеттесетін ұйымның, мемлекеттік органның немесе белгілі бір мекеменің бөлімшесі. Олардың күнделікті атқаратын қызметі өзара әрекеттесіп, пресс-релиздерді шығару, баспасөз конференцияларын ұйымдастыру, телефон немесе интернет жүйелерімен кеңестер беру арқылы жүзеге асырылады.
Мұндағы ең басты күрделі мәселе - әкімшілік басшылары баспасөз өкілінің қоғамдық пікірді қалыптастырудағы бастапқы міндетін нақты анықтай алмай келеді. Сол себепті, баспасөз қызметтерін дамыту осы саланы ұйымдастыру мен басқарудағы тәсілдерін қайта қарауды қажет етеді. Баспасөз қызметінде жұмыс атқаратын әрбір азамат(ша) үшін өзінің және өкілінің міндеттерін нақты көрсете отырып, лауазымдық нұсқаулықтарды қатесіз толтыра білуі шарт. Сондай-ақ, экономикалық даму, саяси қатынастар, рухани құндылықтар және тағы басқа салалардан жетік білімі болуы қажет. Себебі, атқарушы билік органдарындағы баспасөз қызметі мұқият зерделеуді қажет етеді.
Ғылыми жаңашылдығы және практикалық маңыздылығы. Жұмыстың ғылыми жаңашылдығы мен практикалық маңыздылығы атқарушы билік органдарындағы баспасөз қызметін оңтайландыру. Баспасөз қызметкерлерінің БАҚ өкілдері ретіндегі негізгі атқаруы тиіс қызметін жүйелеп, зерттеу.
Қазіргі ғылыми мәселелерді шешу, ахуалын бағалау. Азаматтар мен олардың бірлестіктерінің күштік құрылымдармен тең құқылы серіктестік ынтымақтастығы, мемлекеттік органдарға сенімді болуы, күш құрылымдары мен өздерін мазалаған мәселелер мен оны шешуде ынтымақтасуға ұмтылысы мен қабілеті болуы керек.
Қазақстанға келетін болсақ, қоғам мен мемлекет арасындағы қарым қатынастың бұл түрін қалыптастырудың шешуші факторы бұл мемлекет сипатының өзгеруі, оның құқықтық мемлекетке айналуы. онда заң, Конституция қоғам мен азаматтарға қызмет етеді. Мұндай мемлекет жеке тұлғалардың, азаматтардың бірлестіктерінің құқықтарын мойындап қана қоймай, оларды қорғауға кепілдік береді.
Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері. Дипломдық жұмысты жазудағы басты мақсат қазіргі кезеңдегі атқарушы билік органдарындғы баспасөз қызметінің ерекшелігіне талдау жасау. Атқарушы билік органдарындағы баспасөз қызметкерлерінің атқаратын қызметімен толықтай таныстыру.
Диплом жұмысын қарастыратын өзге міндеттер:
атқарушы билік органдарының құрылымында баспасөз қызметін құру қажеттілігін анықтайды;
тұтастай алғанда баспасөз қызметінің негізгі мақсаттары мен
баспасөз функцияларын тұжырымдау;
қоғаммен байланыс барысында пайдаланылатын әдістердің ерекшеліктерін ашып көрсету;
баспасөз қызметінің оңтайлы құрылымын сипаттау;
мысал бойынша баспасөз қызметінің құрылымын талдау.
Зерттеу нысаны: Атқарушы билік органдарының құрылымын анықтау. Баспасөз қызметкерлерінің атқаратын жұмысымен танысу.
Теориялық және әдіснамалық негіздері. Атқарушы билік органдарындағы баспасөз қызметкерлерінің негізгі жұмысын зерттеу барысында олардың қызметі екі жағдайды қарастыратындығына көзім жетті:
1. Өзі ұсынатын ұйымның қызметі туралы ақпараттың толықтығы мен жеделдігін қамтамасыз етеді. Ұйым туралы барлық мағлұматтарды білуі шарт. Қажет болған жағдайда мекемедегі қызметкерлермен сұхбат жүргізіп оны бұқаралық ақпарат құралдарында таратуы міндетті.
2. Аккредиттелген журналистердің жұмысы (және бос уақыты) үшін оңтайлы жағдайлар жасайды. Акридеттелген журналистерді ұйымға тартып, қарым-қатынасты нығайтып, мекеменің имиджін көтеруге ықпал етеді.
Практикалық базасы. Дипломдық жұмысты тек теория жүзінде ғана емес тәжірибе жүзінде де бақылап көрдім. Тақырыпты жан жақты зерттеп зерделеу үшін өндірістік тәжірибеден Түркістан облысы әкімінің аппаратындағы баспасөз қызметінде өткерген болатынмын. Онда баспасөз қызметінің қызметкерлерінің жұмысымен таныстым. Онда бөлім басшысы маған сайтта жарияланған пікірлердің көпшілігі жағымсыз болған жағдайда сол атқарылған жұмысқа жауапты тұлғалармен сұхбат жүргізіп, бұқараға жауап береміз деген болатын. Баспасөз қызметкерлерінің негізгі жұмысымен жан жақты танысу дипломдық жұмысымның жазылуына көмектесті.
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Диплом жұмысы кіріспеден, негізгі үш тараудан және, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Ал, Медиа қатынастарды келесі мамандар жүзеге асыра алады:
::бас маман (бас хатшы);
::баспасөз қызметі;
::баспасөз бөлімі
::баспасөз қызметі немесе баспасөз орталығы;
::PR қызметі (тікелей өзі басқарады).
Баспасөз қызметкерлерінің жұмысы мақсат пен міндеттерге негізделген.
Баспасөз қызметінің құрылымдық бөлімше мақсаты - әр түрлі деңгейдегі дұрыс ақпаратты уақытында беру. Ағымдағы іс-шаралар өткізілетін жерлерде баспасөз қызметі подпресс-орталықтар құрып, пресс-атташеге ие бола алады. Мұндай көріністі қабылдаушы елдің әртүрлі қалаларында өтетін Олимпиада ойындарынан көруге болады. Халықаралық байланыстарға қол жеткізе алатын ұйымдарда, шетелдік өкілдіктерде (көбінесе кеңесшілер, шетелдік бұқаралық ақпарат құралдарымен байланыс жөніндегі сарапшылар) пресс-атташелер бар.
Баспасөз қызметінің міндеттері:
::Саяси және экономикалық қызметті жүзеге асыруға байланысты қоғамдық-саяси ақпараттарды жинау және талдау.
::Мониторинг, экономикалық, саяси және әлеуметтік бағдарламалар мен іс-шараларды жүзеге асырудағы қоғамдық пікірдің жай-күйі мен динамикасын талдау.
::Аймақтық мемлекеттік органдардың қызметін түсіндіруде аймақтық бұқаралық ақпарат құралдарының қызметін талдау.
::Республикалық және аймақтық билік органдарының экономикалық және әлеуметтік саясаттағы бастамаларын, саяси әрекеттерін, шығыстарын іске асыруға байланысты қоғамдық-саяси жағдайды және елдегі, аймақтағы оқиғалардың дамуының болжамды сценарийлерін болжау.
Баспасөз қызметі ұсынатын материалдарды жариялау арқылы бұқаралық ақпарат құралдары компанияның өзі немесе оның қызметі туралы ақпарат алмасады. Кейбір жағдайларда бұл жай ғана артқы жағында болуы мүмкін, бірақ кейде олар тиімді жарнамаға айналуы мүмкін.
Баспасөз қызметінің бағыттары:
Өз функцияларын сәтті орындау үшін баспасөз қызметі келесі бағыттар бойынша жұмыс істеуге дайын болуы керек:
1. Ұйымның ерекшелігіне байланысты мәселелер бойынша кеңестер. Ең дұрысы, баспасөз қызметінің басшысы жоғары басшылыққа осындай ұсыныстар берген кезде. Өкілден фирманың ішіндегі арналар арқылы ауызша немесе жазбаша түрдегі ұсыныстар жасау қажет. Мұндай байланыс әдеттегі пресс-релиздерді дайындауды білдірмейді.
2. Коммуникациялық жұмыс - қоғамның сыртқы топтарына компания, оның қызметі туралы әртүрлі байланыс құралдары арқылы ақпараттандыру кіреді. Коммуникациялық жұмыс брошюраларды, ауызша презентацияларды немесе жарнамаларды қолдана отырып, ұйымның іс-қимылының себептері туралы ақпаратты тарату арқылы бұқаралық ақпарат құралдарын қолдану арқылы кәсіпорын имиджін қалыптастырудың жалпы процесін қамтиды. Кез-келген баспасөз қызметінің мақсаты - оң беделді қалыптастыру және қолдау. Қалғанның бәрі - мақсатқа жетуге бағытталған тапсырмалар. Кез келген PR маманның қызметі баспа сөзімен жұмыс және PR құжаттарының барлық жиынтығын дайындаумен тікелей байланысты. Оларды жазудың әдістемесін сауатты пайдалану PR маманының кәсіби төлем қабілеттілігінің негізгі шарттарының бірі болады. Ерекше рөл тек жазу қабілетімен ғана емес, сонымен бірге әртүрлі PR құжаттарын қалай және қашан қолдану туралы пресс жинақты қашан және қандай формада дайындау керек, оны қашан пресс релизге немесе ақпараттық бюллетенге қою керек екенін біледі. Қазіргі уақытта дайындалған PR құжаты формасының сәйкестігі кәсіби PR мәдениетінің маңызды элементі болып табылады.
Бұл тақырып қазіргі уақытта, ақпараттық және ақпараттық технологиялар дәуірінде өте өзекті деп санаймын, өйткені қарапайым адамдар ақпаратты қауесет пен өсек арқылы емес (достар, таныстар және т.б.) газеттерден жергілікті, аймақтық, теледидар және интернет арқылы алады.
Мемлекеттің қоғаммен қарым қатынасының сипатын тікелей анықтайтын екінші сипаттамасы демократия деңгейі.
Тіпті авторитарлық және тоталитарлық режимдер заңдылықты қажет етеді, сондықтан қоғаммен байланыс орнатумен айналысады. Тағы бір нәрсе қарым қатынастың қандай түрі. Тек шынайы демократиялық режимдер өз азаматтарымен тең диалогты, яғни теңгерімді екіжақты қоғамдық қатынастарды қажет етеді.
Мемлекеттік басқарудағы қоғамдық қатынастардың қатысуы мемлекетке қоғамның саяси сферасының плюаризмі мен мемлекеттік билік тұтастығы арасындағы обьективті қайшылықтарды шешуге көмектесу деп сипаттауға болады. Қоғамдық дамудың жалпы демократиялық тенденцияларына сәйкес мемлекеттік қызметтер жетілдіріліп, азаматтық қоғамның қалыптасуына ықпал етілуі керек, ол үшін азаматтармен тікелей және кері байланыс орнату басымдық болып табылады. Мемлекеттік жүйеде PR-нің негізгі функционалды міндеттеріне қатысты, басқару құрамына кіреді:
1.Мемлекеттік басқаруды демократияландыруға қатысу.
2.Азаматтық қоғамның дамуына ықпал ету.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ БӨЛІМШЕСІ РЕТІНДЕ
0.1 Баспасөз қызметінің маңызды сипаттамалар
Қазақстанда ең алғаш баспасөз ұғымы 1990 жылдың 7 тамызында пайда болған. Ол кезде Қазақстан Компартиясы ОК-нің баспасөз орталығын ұйымдастыру туралы шешім қабылданған болатын. Баспасөз-конференциялар мен брифингтерді өткізетін орын, Алматы қаласындағы Достық мейманханасы болған. Баспасөз мәслихаттары мен жиындар айына бір рет ұйымдастырылып отырған. 1990 жылы 12 қыркүйекте Е.Ш. Шаймерденов ең алғашқы саяси биліктің баспасөз хатшысы болып тағайындалды. [17]
Бaспaсөз қызмeтінің құрылымдық бөлiмше мaқсaты - әр түрлi дeңгeйдeгi рeсми aқпaрaтты уaқытындa бeру. Aғымдaғы iс-шaрaлaр өткiзiлeтiн жeрлeрдe бaспaсөз қызмeтi пoдпрeсс-oртaлықтaр құрып, прecc-aттaшeгe иe бoлa aлaды. Mұндaй көрiнiстi қaбылдaушы eлдiң әртүрлi қaлaлaрындa өтeтiн Oлимпиaдa oйындaрынaн көругe бoлaды. Хaлықaрaлық бaйлaныcтaрғa, шeтeлдiк миccиялaрғa кiругe рұқcaты бaр ұйымдaрдa прecc-aтрибуттaр бaр (көбiнeсe кeңeсшiлeр, шeтeлдiк БAҚ-пeн бaйлaныc жөнiндeгi сaрaпшылaр).
Бacпacөз қызмeтiнiң мiндeттeрi:
:: сaяси жәнe экoнoмикaлық қызмeттi жүзeгe acыруғa бaйлaныcты әлeумeттiк-caяcи aқпaрaттaрды жинaу жәнe тaлдaу.
мoнитoринг, экoнoмикaлық, caяcи жәнe әлeумeттiк бaғдaрлaмaлaр мeн ic-шaрaлaрды іcкe acырудaғы қoғaмдық пiкiрдiң жaй-күйiн жәнe динaмикaсын тaлдaу.
:: мeмлeкeттiк жәнe aймaқтық мeмлeкeттiк oргaндaрдың қызмeтiн жaриялaу жәнe түсiндiру бoйыншa aймaқтық БAҚ қызмeтiнe тaлдaу.
:: фeдeрaлды жәнe aймaқтық билiк oргaндaрының экoнoмикaлық жәнe әлeумeттiк сaясaттaғы бacтaмaлaрын, caяcи әрeкeттeрiн, шығыcтaрын icкe acыруғa бaйлaныcты eлдeгi, aймaқтaғы әлeумeттiк-caяcи жaғдaйды жәнe oқиғaлaрды дaмытудың cцeнaрийлeрiн бoлжaу.
Марков, жалған ақпаратқа қарсы тұрудың тиімділігі көбінесе ұйымның жауаптылығына байланысты болады. Және жауап неғұрлым тез ұйымдастырылса, оның имиджіне зиян азаяды. [247 ]
Бacпacөз қызмeтi ұcынғaн мaтeриaлдaрды жaриялaу aрқылы бұқaрaлық aқпaрaт құрaлдaры oның oрнынa кoмпaния нeмece oның қызмeт caлacы турaлы aқпaрaт aлaды дeп күтeдi. Кeйбiр жaғдaйлaрдa бұл жaй ғaнa aртқы жaғындa бoлуы мүмкiн, бiрaқ кeйдe oлaр тиiмдi жaрнaмaғa aйнaлуы мүмкiн.
Өз функциялaрын cәттi oрындaу үшiн бaспacөз қызмeтi кeлeсi бaғыттaр бoйыншa жұмыc icтeугe дaйын бoлуы кeрeк:
1. Ұйымның eрeкшeлiгiнe бaйлaныcты мәceлeлeр бoйыншa кeңecтeр. Eң дұрыcы, бacпacөз қызмeтiнiң бacшыcы жoғaры бacшылыққa ocындaй ұcыныcтaр бeргeн кeздe. Өкiлдeн фирмaның iшiндeгi aрнaлaр aрқылы aуызшa нeмece жaзбaшa түрдeгi ұcыныcтaр жacaу қaжeт. Мұндaй aқпaрaт, әринe, күндeлiктi прecc-рeлиздeрдi дaйындaуды бiлдiрмeйдi.
2. Кoммуникaциялық жұмыc - қoғaмның cыртқы тoптaрынa кoмпaния, oның қызмeтi турaлы әр түрлi бaйлaныc құрaлдaры aрқылы aқпaрaт бeрудi қaмтиды. Кoммуникaциялық жұмыc брoшюрaлaр, aуызшa прeзeнтaциялaр нeмece жaрнaмaларды қoлдaнa oтырып, ұйымның мoтивтeрi турaлы aқпaрaтты тaрaту aрқылы бұқaрaлық aқпaрaт құрaлдaрын қoлдaнa oтырып, кәciпoрын имиджiн қaлыптaстырудың жaлпы прoцeсiн қaмтиды.
Құқықтық дeмoкрaтиялық мeмлeкeт қoғaммeн бaрлық қaтынacтaрды өзaрa түciнiстiк пeн aқпaрaт aлмacу нeгiзiндe үнeмi бaйлaныcтa ұcтaуы кeрeк. Coндықтaн, үкiмeттeгi қoғaммeн бaйлaныc қызмeттeрiнiң бacты мaқcaты кoммуникaтивтiк әлeуeттi мeмлeкeттiк сaяcaтты жүргiзу көзi рeтiндe пaйдaлaну мexaнизмiн құру бoлып тaбылaды. Мeмлeкeттiк билiктiң кoммуникaциялық мүмкiндiктeрi тeк тиiмдi aқпaрaттық aрнaлaрдың бoлуынa ғaнa eмec, coнымeн бiргe қoғaммeн бaйлaныc oрнaтуғa, қoғaмғa өз шeшiмдeрiн түciндiругe, түрлi әлeумeттiк тoптaрдың сұрaныcтaрын тыңдaуғa мүмкiндiк бeрeдi.
Мeмлeкeттiк oргaндaр - бұл хaлықты aқпaрaттaндырудың құрaлы ғaнa eмeс, сoнымeн қaтaр жeргiлiктi жәнe ұлттық мacштaбтaғы мәceлeлeрдi шeшугe бeлceндi жәнe нәтижeлi қaтыcуды ынтaлaндыру үшiн xaлықтың нeгiзгi тoптaрын oқыту бoлып тaбылaды.
Г.В. Атаманчук "Қоғамдық қатынастар мемлекеттік басқару қызметінің маңызды құрамдас бөлігі ретінде нақты белгіленген функциялардың жиынтығына ие". [3 301]
Бaсқaру функцияcын oрындaй oтырып, бacпacөз қызмeттeрi мeмлeкeттiк ұйымдaрдың бacшылығынa қoғaмдық пiкiр турaлы aқпaрaт бeру, oғaн мeмлeкeттiк қызмeттiң әртүрлi бaғыттaрын aқпaрaттық қaмтaмacыз eтугe көмeктecу жөнiндeгi жұмыcтaрды қaмтиды. Кeз-кeлгeн мeмлeкeттiң cыртқы caяcи қызмeтi әлeмдiк қoғaмдacтыққa oның нeгiзгi хaлықaрaлық прoблeмaлaр, cыртқы caяcи бacтaмaлaр мeн ic-қимылдaрғa қaтыcты ұcтaнымдaры турaлы oбъeктивтi жәнe нaқты aқпaрaт бeрмecтeн жүзeгe acырылa aлмaйды. Тиiстi жұмыcтың aжырaмac бөлiгi - шeтeлдe мeмлeкeттiң iшкi caяcaтының мәнi мeн eлдe бoлып жaтқaн прoцecтeрдi кeңiнeн түciндiругe бaғыттaлғaн. Бұл ғaлaмдық жүйeнiң aрқacындa кeңeйe бacтaғaн бacқaру функцияcын oрындaу бoйыншa тaғы бiр жұмыc, oл өз кeзeгiндe элeктрoнды бaйлaныcтың бacтaпқы тeхникaлық мaқcaтынaн тыc қaлып, caяcи шындықтың фaкторынa aйнaлды.
Мeмлeкeттiк билiктiң eкiншi мaңызды қызмeтi - eлдeгi caяcи тұрaқтылықты caқтaу. Қoғaмдық-caяcи тұрaқтылықты функциoнaлдылық тұжырымдaмacы aрқылы aнықтaуғa бoлaды: әлeумeттiк жүйe oның құрaмдac бөлiктeрiнiң өзaрa әрeкeттecуi жүйeнiң қaлыпты жұмыc icтeуiн қaмтaмacыз eтiп, oның көбeюiнe әкeлгeн кeздe тұрaқты дeп сaнaлaды. Ocылaйшa, caяcи тұрaқтылық дeгeнiмiз бeлгiлi бiр тұтacтықпeн жәнe өзiнe жүктeлгeн функциялaрды тиiмдi жүзeгe aсыру мүмкiндiгiмeн сипaттaлaтын әр түрлi caяcи cубъeктiлeрдiң aрacындaғы қoғaмдық жәнe aқпaрaтты қaмтитын қaтынacтaр жүйeci. Ocы aнықтaмaдaн қoғaмдық қaтынacтaр жүйeciнiң қoғaмдaғы caяcи тұрaқтылықты caқтaу жәнe caқтaу үшiн мaңызы зoр eкeндiгi aйқын көрiнeдi.
А.Ю. Русаков өзінің Мемлекеттік органдардағы қоғаммен байланыс атты оқулығында мемлекеттік органдардың баспасөз қызметіндегі маңызды бағыт сот және құқық қорғау жүйесін ақпараттық қамтамасыз ету болып табылады деген пікірді білдіреді. Демократиялық қоғамдағы билік халық алдында есеп беруі керек. Социологиялық зерттеулерге сәйкес Қазақстан тұрғындары жеке қауіпсіздік мәселесін ең өзекті деп санайды. [4 ]
Aқпaрaттық әрeкeттeр экoнoмикaлық шeшiмдeрдeн бұрын бoлуы кeрeк, әciрece eгeр oлaр көптeгeн aдaмдaрдың мүддeлeрiнe тікeлeй әceр eтce. Бiздiң eлдeгi ocындaй қызмeттiң қызықты мыcaлы caлық кoдeкciн қaбылдaу үшiн жарнамалық-насихаттық науқанды жүргізуге арналған федералды бағдарлама болып табылады.
Салықтар - бұл бүкіл халық теріс байланысты болатын объект. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік салық қызметінің қоғаммен байланыс және БАҚ бөлімі осы науқанның тұжырымдамасын жасады. Салық қатынастарының барлық қатысушыларының хабардарлығын арттыру және ықтимал теріс реакцияны бейтараптандыру мақсатында халықты жан-жақты және объективті ақпараттандыру бойынша шаралар әзірленді, олардың ішінде бірінші кезекте кең аудиторияны теріске негізделген ықпал ету тәсілдерінен қазақ идеологиясымен таныстыру. Бағдарламада демократиялық қоғамда адамдармен күшті көзқарас тұрғысынан сөйлесудің орынсыз екендігі нақты айтылған.
Мемлекеттің әлеуметтік функциясы салыстырмалы түрде жаңа дүние. Біздің елімізде 1917 жылдан кейін бұл бағытта көп жұмыс жасалды: ақысыз білім беру және медициналық көмек, зейнетақылар, сегіз сағаттық жұмыс күні және басқалар. Бұл әлемдегі осындай өзгерістердің катализаторы ғана емес, сонымен қатар PR өнімінің бір түрі ретінде де қолданылды. капиталистік әлемге де, Қазақстан халқына да социалистік жүйенің артықшылықтары туралы сөзсіз дәлелдемелер ұсынуы керек еді.
Әлеуметтік функция негізінен шектеулі ресурстарды бақылауды жүзеге асыруда ірі әлеуметтік топтардың мүдделерін үйлестіру қажеттілігінен туындайды. Мемлекеттің әлеуметтік саясаты туралы ақпараттандыру орта және жоғары білім реформасы туралы бұқаралық ақпарат құралдарында тұрақты түрде жариялауды, мемлекеттің зейнетақыларды, соғыс және еңбек ардагерлеріне жәрдемақы төлеу туралы маңызды шешімдерін жариялауды білдіреді. Жоғарыда айтылғандарға байланысты, қоғамдық қатынастардағы мемлекеттік құрылымдардың жан-жақты қызметі мақсаттарға жету үшін қажетті функциялар жиынтығын егжей-тегжейлі қарастырады. А.Ю. Русаков өзінің Мемлекеттік органдардағы қоғаммен байланыс оқулығында:
:: ақпараттық-аналитикалық функция үкімет қызметінің нақты бағыттары бойынша ақпараттық саясатты, оның динамикасы бойынша деректер бойынша оқиғалардың қозғалысын тіркейтін стратегия мен тактиканы дамытуға бағытталған. Ол сыртқы және ішкі контрагенттерді мұқият зерделеуді, мемлекеттік саясатты іске асырудағы нақты жағдайларды талдауды, қоғамдық пікірлерді, халықтың реакциясын бағалауды, мемлекеттік органдардың тиімді шешімдерін қабылдау үшін аналитикалық мәліметтер жиынтығын дайындауды;
:: ақпараттық-коммуникациялық функция халықпен ақпараттық жұмыстар жүргізу кезінде ақпараттарды өндіруді, көшіруді, сонымен қатар мемлекеттік мекеме ішіндегі әлеуметтік-психологиялық климатты, іскерлік этиканы, корпоративтік сәйкестікті сақтауды қамтамасыз етеді;
:: консультативтік-әдістемелік функция - қоғаммен қарым-қатынасты ұйымдастыру және құру туралы кеңес беру. Оның ішінде мемлекеттік органдардың әртүрлі құрылымдары мен бөлімшелері. Ынтымақтастық пен әлеуметтік серіктестіктің тұжырымдамалық үлгілерін, бағдарламалары мен іс-әрекеттерін жасау;
:: ұйымдастырушылық-құқықтық, бұқаралық ақпарат құралдарын, аудио және видео жабдықтарын, баспасөз қызметінің қызметін құқықтық қолдауды қолдана отырып, белсенді іс-шараларды, түрлі деңгейдегі іскерлік кездесулерді, көрмелерді, конференцияларды дайындау және өткізу бойынша кешенді шараларды көздейді.
Өкіл - үкіметтегі ерекше лауазым.
КСРО КОКП облыстық комитеттерінің хатшыларының өмір сүру кезеңінде М.С. Горбачев осындай ұстанымды енгізіп, оған журналистерді шақыра бастады. Алайда, ол кезде бұл аз құрмет деп саналды. Іс жүзінде, іс басындағы өкілі аз болған. Олардың функциялары формалды болды, тек мәтіндерді өңдеумен және оларды баспасөзде орналастырумен шектелді, олар партия органдарына толық есеп берді.
1991 жылдың тамызынан кейін жағдай күрт өзгерді. Жаңа үкіметтің тұсында шенеуніктердің БАҚ-пен өзара әрекеттесу функциясы тұтас алғанда қоғамды демократияландыру процестерінің өзіндік литмус сынағы болды. Әдетте, бұл лауазымға талантты, тәжірибелі журналистер шақырылды.
Бүгінгі таңда, мемлекеттік басқарудың әртүрлі деңгейлерінде кадрлық қателіктер туындаған кезде, барлық жағдайларды ескере отырып, уәкіл лауазымына кандидаттар мұқият таңдалады. Бұл ережені енгізу үкіметте кеңінен қолданылады. Дегенмен, оны аппараттың құрылымына келтірудің көптеген нұсқалары бар. Көбінесе бірінші тұлғаның өкілі биліктің басшысына (сөз жазушыларына) сөз сөйлеу үшін мәтін дайындайтын, оның журналистермен байланысын қамтамасыз ететін мамандардың бағынышты аппаратына ие. Барлық жерде өкілі лидермен бірге жүреді, оның атынан журналистерге түсініктемелер бере алады. Спикер қызметі бұл жағдайда бірінші адаммен тікелей жұмыс жасайды.
Кейде өкіл бір уақытта биліктің бүкіл баспасөз қызметінің жетекшісі болып табылады және оның жұмысын барлық бағытта ұйымдастырады. Г.Н. Татаринованың айтуынша, үкіметте жұмыс істейтін баспасөз хатшысының қызметін қорытындылай келе, оның бірқатар негізгі функцияларын бөлуге болады:
Сыртқы: ресми ақпараттарды талдау және бұқаралық ақпарат құралдарына хабарлау. Өкіл аудармашы рөлін атқарады: ол қарапайым оқырманға түсіну қиын құжаттар тілін бәріне түсінікті, етіп аударады. Бұл биліктің шешімдерін танымал ету функциясы, сөзбен сөйлеу қабілеттілігін ғана емес, сонымен бірге құжаттың маңыздылығы мен мазмұнын бағалауды да қажет етеді. Өкіл баспасөз қызметінің жұмысын ұйымдастырады, пресс-релиздердің жіберілуін қамтамасыз етеді. Оның міндеті - журналистермен өзара әрекеттесу, сонымен қатар БАҚ мониторингін ұйымдастыру. Өкілдің жиналыстарға, іс-шараларға қатысуға және қажетті ақпаратты сұратуға құқығы бар. Өкіл көбінесе сөйлеуші ретінде әрекет етеді, басшының сөйлеген сөздерін немесе мәлімдемелерін дайындайды. Өкілдің тікелей міндеті - басшының баспасөз конференцияларын (брифингтерін) ұйымдастыру және өткізу. Журналистердің бірінші адамға қол жетімділігі - бұл өкілдің тікелей құқығы. Ол жиналыстар, сұхбат, олардың ұзақтығы мен жүйелілігін реттейді. Өкілдің міндеті - билік басшысы мен БАҚ арасындағы жанжалсыз, мейірімді достық атмосфераны құру және қолдау. Мұнда байланыс дағдылары, дипломатия және икемділік қажет.
Қауіпсіздік: қызметтік ақпаратты, мемлекеттік құпияларды қорғау. Әр бөлімде, әр билік құрылымында көпшілікке қол жетімді емес ақпарат бар. Мемлекеттік органдарда қызметтік құпияны қорғау мәселелері Ресей заңнамасында дұрыс қарастырылмағанына қарамастан, мемлекеттік мүдделер белгілі бір мәселелер бойынша жариялылықты шектеу қажеттігін алға тартады. Баспасөз, әсіресе жеке, коммерциялық, өз кезегінде дәл осындай ақпарат алуға тырысады. Ресми ақпараттарды қорғаумен қатар, өкілдіктің шамадан тыс жақындау сезімін туғызбау үшін, тілші үшін журналистермен қарым-қатынасты шебер құру маңызды.
Ішкі: биліктің, оның басшысының қызметін бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау туралы ақпаратты жинау және талдау. Күн сайын президенттің (губернатордың, мэрдің) үстелінде бұқаралық ақпарат құралдарының жедел шолуы жатыр. Ішкі функцияны орындау белгілі бір батылдықты қажет етеді.
Осылайша, үкіметтегі баспасөз қызметі - бұл екі аспектіні қамтитын, қоғаммен қарым-қатынасты ұйымдастырудың және орнатудың көп функционалды жүйесі. Біріншіден, қоғаммен байланыс қызметі - бұл жоғары басшылыққа арналған ұсыныстарды жасауға бағытталған теориялық жұмыс. Екіншіден, баспасөз қызметтерінің қызметіне қаржылық және материалдық-техникалық құралдарды, сонымен қатар адамдардың, әлеуметтік топтардың, бірлестіктердің жаппай сана мен мінез-құлқына тәрбиелік ықпал етудің арнайы нысандары мен әдістерін кеңінен қолдану арқылы ақпараттың екі жақты ағынын бағалаудың практикалық жұмыстары кіреді.
Қазіргі уақытта барлық дерлік мемлекеттік органдарда БАҚ пен және қоғаммен қарым-қатынаста арнайы құрылған жеке бөлімшелер бар.
Баспасөз бөлімі - бұл қоғамда өзара түсіністікке, ынтымақтастықты жүзеге асыру мақсатында қоғамның мемлекеттік органдарымен, қоғамдық-саяси процестің басқа қатысушыларымен екіжақты өзара іс-қимыл арналарын құруға бағытталған ақпараттық қызмет. Ол мемлекеттік мекемелерге басқарушылық шешім қабылдауға және сол шешім туралы қоғамдық пікір қалыптастыруға, сенімге ие болуға, мемлекеттік ұйымдардың имиджін нығайтуға бағытталған. Мемлекеттік органдардың имиджін қалыптастырудың негізгі құралы бұқаралық ақпарат құралдары. Кез-келген үкімет БАҚ пен толыққанды жұмыс істеуге мүдделі, өйткені мемлекет пен қоғам арасындағы байланыс нәтижесінде олар ерекше рөл атқарады. Бұқаралық ақпарат құралдары екіжақты функцияның арқасында өмірдің барлық салаларында кең билікке ие: бір жағынан, олар биліктің субьектісі ретінде саяси оқиғалар мен қоғамның әлеуметтік өмірі туралы ақпаратты тарату арқылы мемлекеттің саясатын жүзеге асырады, екінші жағынан, бұқаралық ақпарат құралдарының өздері - билік иелері олар саясат жасайды, өйткені олар қоғамдағы әлеуметтік-саяси көзқарастар мен құндылықтар жүйесін қалыптастырады, олар мемлекеттік органдардың қызметі мен әр түрлі топтар арасындағы қатынастарға әсер етеді.
Бүгінгі таңда мемлекеттік органдардың баспасөз қызметтері мен журналистер арасындағы қарым-қатынас барынша тиімді және жемісті болуы керек. Өйткені бүкіл әлем бұқаралық ақпарат құралдары тарататын түсіндірмелерге, ережелер мен талдауларға байланысты.
Бұқаралық ақпарат құралдары қоғамды талқылау үшін күн тәртібін белгілейтіні белгілі, сондықтан мемлекеттік органдардың баспасөз қызметінің міндеттерінің бірі қоғамдық күн тәртібіндегі басымдықтарды жоққа шығару болып табылады.[599 ] Бұл нәзік және мазмұнды процесті басқару қажет. Қоғамдық қатынастардың теоретиктері мен практиктері мұндай басқарудың әртүрлі әдістерін ұсынады: бұқаралық ақпарат құралдарын тіркеу немесе либерализациялау; әртүрлі заң бұзушылықтар үшін жауапкершілікке тарту; билік органдарының бұқаралық ақпарат құралдарының мазмұнын бақылауы; қаржылық субсидиялар беру немесе бермеу және т.б. - кез келген жағдайда, бұл әкімшілік құқықтық реттеулерді қолданумен байланысты.
Мемлекеттік органдардың баспасөз қызметтері бұқаралық пікірді жазу және мақсатты түрде қалыптастыру үшін медиа-ресурстарды белсенді қолданады. Бұқаралық ақпарат құралын пайдалану тәсілдері ақпаратты басқаруға негізделген және оған мыналар кіреді:
Жеке ақпарат ағынын қалыптастыру. Олардың ұйымдастырылуы туралы ақпараттың монополиясына мемлекеттік орган туралы бұқаралық ақпарат құралдарына жүйелі, жедел ақпарат беру ақпарат беру арқылы қол жеткізіледі;
Ақпарат ағынын сегментациялау. Ол ақпаратты басқару арқылы белгілі бір мақсатқа жұмыс жасайтын шектеулі мақсатты ағындарды құру мақсатымен жүзеге асырылады. Энциклопедиялық сөздікте айла-шарғы деп қоғамдық пікірге оны саяси немесе әлеуметтік құрылымдарға қажетті бағытқа нұсқауға әсер ету процесі ретінде анықталған.
Қазақстандағы мемлекеттік органдардағы PR-дың күнделікті қызметі үшін нақты тетік қалыптасуы керек, онда мамандардың және тұтастай қызмет жұмысы қоғамдық пікір туралы толық ақпарат алған мемлекеттік мекемелер оны ұйымдасқан бөлігі ретінде пайдаланған кезде ғана күшіне енеді.
PR-мемлекеттік органдардың қызметтері мемлекеттік аппараттың бөлігі болғандықтан, олардың қызметі көп дәрежеде мемлекеттік аппараттың жұмысы негізделген принциптерге байланысты.[6263] Аппараттың ашықтығы мен демократиялық жұмысы, қоғамдық қатынастарды дамытуға және нығайтуға шынайы қызығушылық, азаматтық қоғам институттары мен құрылымдары мен қоғамның бақылаудың белгілі бір нысандарының болуы үлкен мәнге ие.
Басқару деңгейі мен PR қызметтерінің ерекшеліктері арасында тікелей байланыс бар аймақтық және муниципалды органдарда коммуникативті функция және азаматтармен байланыс үнемі және ұйымдастырылған. Жалпы, мемлекеттік PR қызметі әлеуметтік, корпоративтік және жеке мүдделерді үйлестіруді қамтамасыз етеді.
С.В. Козловтың зерттеуінде PR анықтамасы келесідей мемлекеттік PR - мемлекеттік органдардың қоғам алдындағы жағымды имиджін қалыптастыру үшін саяси қарым қатынас нысандарының бірі. [7]
PR ерекшеліктері.
Мемлекеттік басқарудың ашықтығын арттыру үшін және азаматтардың мүдделеріне жақындау үшін қолданыла алады. Жабық басқару органдары, қоғаммен жеткіліксіз немесе тиімсіз өзара әрекеттесу адамдардың биліктен кетуіне әкеледі, бұл әлеуметтік көтерілістің алғышарты бола алады.
Азаматтарға билікке сенімсіздік тудыратын себептердің бірнеше түрлері бар. Біріншіден, бұл мемлекеттік органдар құрлымдардың жоқтығынан және қоғаммен байланыс жөніндегі маманның азаматтарға өз қызметінің мақсаттары мен мотивтерін түсіндіре алмағаны. Келесі ұйымдастырушылық себептер білікті және құзыретті мамандардың жетіспеушілігімен байланысты, қоғамды ұйымдастырудың жаңа моделіне көшу және қоғаммен жұмыс сипатының өзгеруімен байланысты.
Ресурстық себептері. Мемлекеттік қызметті жеткіліксіз қаржыландырулар мен, қажетті материалдық техникалық базаның болмауымен, қол жетімді шектеулі ресурстармен және т. б. байланысты.
Бұл проблемаларды мемлекеттік органдардағы PR қызметінің келесі нақты бағыттары бойынша шешуге болады:
:: Азаматтармен және ұйымдармен байланыстар орнату, қолдау және кеңейту.
:: Қабылданған шешімдер туралы халықты хабардар ету.
:: Қоға мдық пікірді зерттеу.
:: Шенеуніктердің және жалпы биліктің әрекеттеріне қоғамдық реакцияны талдау.
:: Қоғамдық саяси процестерді болжау.
:: Ұйымды аналитикалық әзірлемелермен қамтамасыз ету.
:: Ұйымның жағымды имиджін қалыптастыру.
Жергілікті және муниципалды басқару жүйесінде байланыс қызметтерін құру өте маңызды. Қызметкер бақылайтын салалардағы немесе аумақтардағы жағдайдың жай-күйі туралы ақпараттың болмауы және олардың өзара әрекеттесуінің жетілмегендігі олардың басқарудағы маңызды кемшіліктерінің бірі болып табылады.[8445]
Ұйымның тиімді жұмысына қол жеткізудің бір әдісі келесі әдістемелік қағидаларды ұстану болып табылады:
1. Жүйелілік. PR-дің қызметі - бұл сәтті тексерілген әдістер, халықпен өзара әрекеттесудің әдістері мен рәсімдері жүйесі.
2. Тиістілігі. Бұл PR қызметі құрылымының, оның қызметі мен технологиясының ұйымның мақсаттары мен міндеттеріне сәйкестігі.
3. Ұтқырлық. Құрылымның жаңа факторлар мен жағдайлардың пайда болуы жағдайында жұмыс бағытын өзгерту және өзгерту мүмкіндігі.
PR бөлімі мен мемлекеттік ұйымның басқа құрылымдары арасындағы үйлестіру келесі түрде жүзеге асырылуы мүмкін:
:: Функцияларды нақты анықтау және бөлу;
:: PR- сервис басқа органдардың әрекеттерін қайталамайтын, бірақ оы сапалы түрде толықтырған кезде "өзара толықтыру" қағидатын іске асыру;
:: Жоспарлау мен бақылауды үйлестіру;
:: Бөлімдер арасындағы қозғалысты, қызметкерлердің біліктілігі мен кәсіпқойлығын зерделеуді, оларды сертификаттау өлшемдерін әзірлеуді ескеру;
:: Тепе теңдікті басқару ережелерін сақтау және корпоративтік аралық даулардағы арбитраж және ұйымның әртүрлі құрылымдарының қызметіне үйлестіруші әсер ету.
PR-дың негізгі анықтамалары
Зерттеушілердің анықтауы бойынша PR-дың 500-ден астам анықтамалары бар екен. Олардың ішіндегі кең тарағандары төмендегілер
1. PR- бұл ұйым мен оның қоғамы арасындағы өзара түсінікті орнатуға және қолдауға бағытталған, жоспарланған үздіксіз әрекет.
2. PR- бұл қоғамның көзқарасын бағалайтын, адамның немесе ұйымның саясаты мен іс-әрекеттерін қоғам мүдделеріне сәйкес келтіретін, көпшіліктің пікірін біліп, жүзеге асыратын басқару функциясы.
3. PR- ақиқат пен толық ақпаратқа негізделген өзара түсіністік арқылы үйлесімділікке қол жеткізу.
4. PR- бұл ұйым мен оның қоғамы арасындағы байланысты, ынтымақтастықты орнатуға және қолдауға ықпал ететін арнайы басқару функциясы. Әртүрлі мәселелер мен міндеттерді шешуге ықпал етеді. Ұйым басшылығына қоғамдық пікір туралы хабардар болуға және оған уақытында жауап беруге көмектеседі.
Қоғамдық қатынастарды басқару функциясы мемлекеттік органдар табысының ажырамас белгісі болып табылады. Бұл мемлекеттік басқаруды сәтті ұйымдастырудың инфрақұрылымдық рөлін атқаратын, жоспарлау, басқару және саяси шешімдер қабылдау тетіктерін оңтайландыруға ықпал ететін баспасөз қызметі.
ХХ ғасырдың 90-шы жылдарының басынан бастап Қазақстанда баспасөз қызметі баяу, ал 90-шы жылдардың ортасынан бастап мемлекеттік билік органдарында әртүрлі қоғамдық қатынастардың қарқынды дамуын байқады. Қазақстанда бүгінде әрбір мемлекеттік басқару органында өзінің қоғаммен байланыс қызметі, баспасөз қызметі және баспасөз хатшысы немесе осы функцияға жауапты адамдар бар. Қазақстанда PR-қызметтер санының артуы заңды, өйткені қоғаммен байланыс халық үшін объективті және қажетті функцияны - қоғам мен мемлекет арасындағы коммуникациялық өзара әрекеттестік тетігі ретінде қызмет етуге шақырылады.
Қоғамдық қатынастар негізінде билік қоғамдық пікірді уақтылы бақылау және халықтың пікірін конструктивті түзету арқылы коммуникациялық және ақпараттық мүмкіндікті тиімді пайдаланады.
Бірақ күрделі мәселе - әкімшілік басшылары әрдайым баспасөз өкілінің қоғамдық пікірді қалыптастыру міндетін нақты анықтай алмайды. Сондықтан, баспасөз қызметтерін дамыту осы құрылымдарды ұйымдастыру мен басқарудың қолданыстағы тәсілдерін қайта қарауды қажет етеді. Баспасөз қызметінің әрбір қызметкері үшін өз міндеттерін және өкілінің міндеттерін нақты көрсете отырып, лауазымдық нұсқаулықтарды әзірлеу өте маңызды. Баспасөз қызметінің қызметін бағалау үшін көрсеткіштерді әзірлеу, баспасөз қызметі үшін есептілік нысандарын анықтау да маңызды. Сонымен бірге, экономикалық даму, саяси қатынастар, рухани құндылықтар және т.б. өте маңызды. Сондықтан қоғамдық қатынастар құрылымындағы баспасөз қызметі мұқият зерттеуді қажет етеді.
Диссертациялық жұмыстың мақсаты - қазіргі кезеңдегі үкіметтегі баспасөз қызметінің ерекшелігіне талдау жасау.
Міндеттері:
:: мемлекеттік органдар құрылымында баспасөз қызметін құру қажеттілігін анықтайды;
:: тұтастай алғанда, баспасөз қызметінің негізгі мақсаттары мен функцияларын тұжырымдай алады;
:: қоғаммен байланыс қызметі қолданатын әдістердің ерекшеліктерін ашып көрсету;
:: баспасөз қызметінің оңтайлы құрылымын сипаттау;
:: мысал арқылы баспасөз қызметінің құрылымын талдау.
1.2 Қоғаммен байланыс қызметінің жұмыс әдістерінің ерекшеліктері және баспасөз хабарламалары
А.Ю. Русаковтың пікірінше, қазіргі уақытта Батыс елдерінде де, Ресейде де әлеуметтанушылар мен саясаттанушылар үкіметтік құрылымдарда қоғаммен байланыс технологияларының қарқынды дамуы бұл технологияларды насихаттаудың жабық түріне айналдыруы мүмкін деп алаңдайды. [4224] Шынында да, қоғамдық саладағы қоғамдық қатынастар үгіт-насихат құралдарының арсеналынан алынған өзіндік әдістермен қатар әдістерді де жиі қолданады. Қоғамдық қатынастар да, насихаттау да ұзақ мерзімді нәтижелерге назар аудара отырып, құндылықтарға әсер етеді. Айырмашылықтар айла-шарғы жасау тәсілдеріне байланысты. Қоғамдық қатынастар бұрыннан бар қатынастарға бейімделуге тырысады, ал үгіт-насихат бұл қатынастарды өз мақсаттары үшін өзгертуге тырысады.
А.И. Таиров өзінің мақаласында: Көпшілікпен байланыс қызметі жұмысының әдіс-тәсілдерінің ерекшеліктерін сипаттай отырып, қоғамдық қатынастар қызметінде қолданылатын насихаттау технологиялары танымдық, коммуникациялық және резонанстық схемаларға негізделуі мүмкін дейді.[93]
Танымдық схемаларды айсберг түрінде көрсетуге болады. Жаппай сана айсбергтің ұшының белгісін алады, содан кейін онымен байланысты барлық ақпарат көрсетіледі.
Қоғамда сынақтан өткізілген әсер ету схемаларының көмегімен ақпарат беру оның тиімділік деңгейін арттырады. Насихат қоғамда бұрыннан бар коммуникациялық сызбаларға негізделген. Еске алу керек, пікір жетекшілерінің саны халықтың 10-20% құрайды. Бірақ бұл топтың болуы материалдық және интеллектуалдық шығындармен ең аз әсер етуге мүмкіндік береді. Осы тұрғыдан алғанда пікір жетекшісі - бұл белгілі бір халықтың тобы үшін мини-медиа рөлін атқаратын өте тиімді байланыс арнасы.
Резонантты технологиялар болып табылатын дәлелденген тізбектерді қолданудың мәні, кейбір жағдайларда олардың кейбіреулері бірнеше жағдайда бұқаралық ақпарат құралын қолдана бастайды. Бұқаралық ақпарат құралдарының реакциясы бар екі резонанстық тізбек:
қоғамда бұрыннан бар қауесетті растау болған кезде, халық өздері сенген нәрселерді растауға дайын. Тек нақты түсінік жоқ. Іске асырылған жағдай, әлеуметтік маңызды тұлғаның іс-әрекеті қалыптасқан имиджге қайшы келіп, ұзақ уақыт есте қалғанда орын алады. Мұндай технологиялар бір тілден екінші тілге транскодтау кезінде ерекше әсер етеді. Бұл саланың маманын вербальды тілден көрнекі және оқиға тілдеріне аудармашы ретінде елестетуге болады, өйткені адамдар оқиғаларға және суреттерге сөздерден гөрі сенеді. Қажетті ақпаратты енгізу үшін фактілер екіншісіне түскен кезде пойыз әдісін қолдануға болады. Бұл әйгілі көшбасшы туралы әңгімемен қатар, оның мекемесі туралы әңгіме болған кезде, назар аударудың стандартты әдісі.
Символдық қайта құрудың тағы үш құбылысы бар. Бұл саналы түрде толық ақпарат болмаған кезде оқырман қажетті нәрсені жазуды аяқтауы үшін бос орын болуы қажет. Бұл жағдайда көлеңкеде тұрған биліктің басшысы бұқаралық сана қажет деп санайтын белгілерді ескереді. Егер тым көп ақпарат болса, адам оны қорытуға қабілетсіз және ол бұрмаланусыз тұтастай бекітілген болады.
Сіз кеңесті бұқаралық аудиториямен жұмыс жасау әдісі ретінде есте сақтауыңыз керек. Жағдайдың таңдалған интерпретациясының дұрыстығын растайтын белгілерді нақты түрде көрсету қажет. Олардың көпшілігі екіұштылықты білдіреді, ал кеңестер оның түсінігін белгілі бір деңгейге жеткізеді. Осы жағдайлардың барлығында, белгілердің қозғалысы тұрғысынан заңдылық байқалады: ең күшті символ әлсізді тартады. Мемлекеттік органдағы келесі жиналыс туралы хабар әрқашан әкімшілік ғимаратының алдындағы жиналыс кезінде болған митинг туралы ақпаратқа қарағанда әлсіз.
Сонымен, қоғаммен байланыс технологиясында қолданылатын айла-шарғы жасау әдістері төменде көрсетілген:
:: бұрыннан қалыптасқан стереотипті асыра айту,
:: оның ауызшадан визуалды немесе оқиға түріне аудармасы,
:: ұсынылатын оқиғаны сенімділік пен егжей-тегжейлі белгілермен нығайту.
Жеке құбылыс - бұл ақпараттың толып кетуі. Ақпаратты өңдей отырып, оны белгілі бір схемаға сәйкес келтіруге тырысатынымыз белгілі. Қоғамдық қатынастардан насихаттан алынған айла-шарғы жасаудың негізгі технологиялары сапалық сипаттамаларында бейтарап. Қоғамдық қатынастар саласындағы маманның ар-ұжданы бойынша, ол оны қандай мақсатта қолданады.
А. В. Мухортова мақсатқа жетудің әдістерінің бірі - әртүрлі критерийлерден жасына, әлеуметтік жағдайына, географиялық орналасуына және т.б сәйкес келетін біртекті топтарды бөлу. Содан кейін әр құрылған топқа жеке-жеке жүгіну керек. Осылайша, билік органдарының ақпараттық ашықтығына қол жеткізіп, ол мемлекеттік органдардың қызметіне қоғамдық бақылаудың тиімділігін арттырады. [10243 ]
Мемлекеттің аймақтарында қоғаммен байланыс орнату бойынша жұмыстарды мемлекеттік ақпараттық агенттіктер, қоғаммен байланыс департаменттері, баспасөз органдарының қызметкерлері және жергілікті биліктің басқа бөлімдері жүзеге асырады.
Мемлекеттік органдардағы баспасөз қызметінің функционалдық ерекшеліктері олардың ұйымдық құрылымын анықтайды. Тәжірибе көрсетіп отырғандай, көбінесе мемлекеттік құрылымдардағы қоғамдық қатынастарға тартылған департаменттер төрт бөлімнен тұрады:
:: Ақпараттық-талдау бөлімі.
:: Ақпараттық коммуникациялар бөлімі.
:: Саяси партиялармен және қоғамдық ұйымдармен жұмыс бөлімі.
:: Заң бөлімі.
Т.Каминскийдің айтуынша, ақпараттық-талдау бөлімінің міндеттері:
:: Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Жоғарғы Кенесінің, аймақтық атқарушы және заң шығарушы органдардың саяси және экономикалық қызметін жүзеге асыруға байланысты әлеуметтік-саяси ақпараттарды жинау және талдау.
:: Мониторинг, экономикалық, саяси және әлеуметтік бағдарламалар мен іс-шараларды жүзеге асырудағы қоғамдық пікірдің жай-күйі мен динамикасын талдау.
:: Мемлекеттік және аймақтық мемлекеттік органдардың қызметін жариялау және түсіндіру бойынша аймақтық БАҚ қызметін талдау.
:: Аймақтық билік органдарының экономикалық және әлеуметтік саясатындағы бастамаларды, саяси әрекеттерді, шығыстарды іске асыруға байланысты елдегі, Қазақстан Республикасының аймақтарындағы қоғамдық-саяси жағдайды және мүмкін болатын оқиғаларды болжау.
:: Мемлекеттік органдардың қызметі туралы ақпарат беретін материалдарды сараптау.
:: Биліктің қызметін ақпараттық қамтамасыз ету, ақпарат тарату және ақпарат алмасуды жүзеге асыру үшін басшылықтың тұрғындары тарапынан толық және сенімді жағымды бағаны қалыптастыру мүдделерін ескере отырып әзірлеу.
Ақпараттық коммуникациялар бөлімі, сол автордың айтуынша, келесі міндеттерді орындайды:
:: Мемлекеттік органның қызметі туралы объективті қоғамдық пікір қалыптастыру.
:: Биліктің қызметі және шешімдері мен практикалық әрекеттері туралы ақпараттандыру.
:: Қолданыстағы заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік мекемеде журналистерді аккредиттеу және қолдау.
:: Мемлекеттік органдардың мәлімдемелерін, хабарламаларын, пресс-релиздерін және басқа да ресми ақпараттық материалдарын дайындау және тарату.
:: Әр түрлі формаларды (брошюралар, ақпараттық стендтер, буклеттер, ақпараттық бюллетендер, пікіртерім және т.б.) қолдана отырып, ақпараттық-насихаттау шараларын өткізу.
:: Баспасөз, радио және теледидардағы жарияланымдарды, азаматтардың хаттары мен өтініштерін, бұқаралық ақпарат құралдарының сұраныстарын талдау. Мемлекеттік органдардың ақпараттық қызметін қамтамасыз ету жөніндегі ұсыныстарды сұрау хаттарын, азаматтардың өтініштерін, баспасөз, теледидарлар мен радиолардың жарияланымдарын, бұқаралық ақпарат құралдарынан сұраныстарды талдау негізінде дайындау.
:: Әкімшіліктің қызметі туралы жалған ақпарат жарияланған жағдайда ресми жауапкершіліктен бас тартуды дайындау және тарату.
:: Биліктің құрылымдық және аумақтық бөлімшелерінің қызметі туралы басылымдар мен телерадио бағдарламаларын дайындауда баспа және электронды БАҚ-пен өзара әрекеттесуді ұйымдастыру.
:: Мемлекеттік органның қызметіне арналған және аймақтың инвестициялық тартымдылығын арттыруға бағытталған баспа, теледидар, радио және бейне өнімдерін шығару.
:: PR және жарнамалық қоғамдастықпен өзара іс-қимыл.
:: Атқарушы биліктің салалық және аумақтық органдарының қосарланған бағыныстылығы жөніндегі баспасөз хатшыларының қызметіне жетекшілік ету.
Қоғамдық бірлестіктермен және ұйымдастыру-құқықтық бөлімдермен жұмыс жөніндегі бөлімнің міндеттерін, Д.А. Вылегжанин өзінің Қоғамдық қатынастар теориясы мен практикасы оқулығында қарастырған.
Қоғамдық бірлестіктермен жұмыс бойынша бөлімнің міндеттері:
:: Қоғамдық бірлестіктермен әрекеттесуді және өзара әрекеттестікті қолдау, қоғамдық бірлестіктермен өзара іс-қимыл жөніндегі органдардың қызметін қамтамасыз ету, саяси партиялармен және қозғалыстармен консультативтік кездесулерді ұйымдастыруға және өткізуге қатысу.
:: Ресми іс-шараларда өкілдік ету: митингілер, жиналыстар, және т.б.[11376] Мемлекеттік органның іс-шаралар жоспарына сәйкес қалалық іс-шараларды ұйымдастыруға және өткізуге қатысу, сондай-ақ қоғамдық бірлестіктер ұйымдастыратын іс-шараларды ұйымдастыруға және өткізуге қатысу. Қоғамдық бірлестіктер өткізетін іс-шараларда әкімшіліктің өкілі болу.
:: Елдегі, Қазақстандағы өмірдің маңызды проблемалары бойынша қоғамдық пікірді зерттеуді ұйымдастыру.
:: Қазақстан Республикасы Үкіметінің және аймақтық атқарушы және заң шығарушы органдардың саяси және экономикалық қызметін жүзеге асыруға байланысты қоғамдық-саяси сипаттағы ақпаратты жинау және талдау.
:: Қоғамдық қатынастар қызметіне қоғамдық пікірдің жай-күйін және қоғамдық-саяси процестердің сипатын бағалауға қатысты ағымдық, аналитикалық, болжамдық ақпаратты ұсыну.
:: Басқарманың қызметін ақпараттық қолдау, ақпараттарды тарату және басқарудың нәтижелеріне толық сенімді, оң баға қалыптастыру мақсатында ақпарат алмасуды жүзеге асыру бойынша ұсыныстар әзірлеу.
:: Бөлімнің құзыретіне кіретін мәселелер бойынша әр түрлі деңгейдегі заң шығарушы биліктің депутаттарымен, сондай-ақ қалалық кеңестердің депутаттарымен өзара әрекеттесу.
:: Азаматтық акцияларды (пикеттер, митингілер, шерулер, демонстрациялар) өткізу туралы қоғамдық бірлестіктер мен азаматтардың бастамашыл топтарының өтініштерін келісу.
:: Қоғамдық бірлестіктердің әлеуметтік маңызы бар жобаларын іске асыру үшін грант түріндегі бюджет қаражатын бөлу бойынша іс-шараларды ұйымдастыру. Тиісті конкурстардың жеңімпаздарымен шарттардың (келісімшарттардың) жобаларын дайындау.
Заң бөлімінің міндеттері:
:: Қоғамдық қатынастар қызметіне берілген немесе келісуге не ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz