Қауын өсіру технологиясы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Сәкен Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті

ОҚУ ТӘЖІРИБЕСІНІҢ ЕСЕБІ

Тақырыбы: Қауынның өсіру технологиясы

Орындаған: Бердибаева Айгерім .Б
Факультеті: Агрономия
Кафедра: Өсімдік қорғау және карантин
Топ: 19-12
Тексерген: Сертек Мақпал.Н

Нұр-Сұлтан 2021ж
Мазмұны:

І.Кіріспе: ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІ.Негізгі бөлім: ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІ.І.Қауын дақылының шығу тегі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІ.ІІ.Ботаникалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ІІ.ІІІ Қауын сорттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
II.IV.Қауын өсіру технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
II.V. Қауын өсіріру ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
II.VI.Қызылорда облысындағы қауын өндірісінің дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... .
II.VII. Қауынның пайдасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ІІ.VIII.Қауын дақылы аурулары және оның алдын алу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
II.IX.Қауында кездесетін нематодалар, кеміргіштер және кенелер ... ... ... ... ... ...
II.X.Қауында кездесетін нематодалар, кеміргіштер және кенелермен күресу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІІ.Қорытынды: ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІV.Пайдаланылған әдебиеттер: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

І.Кіріспе:

Мен бұл оқу тәжірибелік есебте қауын дақылының қаншалықты пайдалы болатынымен оны өсіру технологиясы, сонымен қатар оны өсіру барысында болатын қиындықтарды қарастыратын боламын. Мысалға алып қарастыратын болсақ дақылға қауіп төндіретін зиянкес насекомдармен өнімнің түсімін азайтатын аурулардың қаншалықты қауіпті бола алатынын және олармен қалай күресу керек екендігін біле алатын боламын.

Жалпы алғанда Қауын (лат. Cucumis melo) - асқабақ тұқымдасына жататын бір жылдық шөптесін өсімдік.
Қауын жабайы түрде Оңтүстік-Батыс пен Африкада өседі.Бұдан 2 мың жыл бұрын Қауынды Кіші және Орта Азия жерінде мәдени дақыл ретінде өсіріп бастаған.
Қауын таза оңтүстік тұрғыны болғанына қарамастан, жазғы тұрғындар оны тек оңтүстікте өсірмейді. Мұның бәрі бұл мәдениеттің өте дәмді және пайдалы екендігіне байланысты.

ІІ.Негізгі бөлім:
ІІ.І.Қауынның шығу тегі;
Қауынның отаны - Азия. Оның шығу тегі арқасында ол құрғақшылыққа төзімді, жылу мен күннің көп мөлшерін қажет етеді, тұзды топырақты жақсы көтереді, бірақ нашар - жоғары ылғалдылық.

ІІ.ІІ.Ботаникалық сипаттамасы;

Қауынның жапырағы ірі салалы, кезектесіп орналасқан, жіңішке сабағы бірнеше буынға бөлініп, жер бетіне төселіп өседі. Қауынның жемісі қарбыз немесе асқабақ жемісіне қарағанда үлкенді - кішілі, қабығының, тұқымының түсі әр қилы болып келеді. Қауынның жемісінің құрамында 4,5-18% қант, 0,6% ақуыз, С, РР дәрумендері болады.
Қауынның дәмі өте тәтті жемістерден кем емес. Оның құрамында көп мөлшерде жеңіл сіңімді қант, А, С дәрумендері болғандықтан, жүрек пен бауырдың жұмыстарын жақсартады, ағзаның жалпы тонусы көтеріледі. Қауындағы С дәруменінің мөлшері алмаға парапар. Темірдің мөлшері тауық етіндегіден 2 есе, балықтан 3 есе, ал сүттен 17 есе көп. Қауынды халықтық медицинада түрлі ауруларға ем ретінде қолданады. Қауын жұмсағын өңдеп тосап, пюре, компот, повидло және цукат дайындайды.

ІІ.ІІІ. Қауын сорттары;
Dream Sybarite қысқа жазға (50-55 күн) арналған ерте сорт. Жемістері кішкентай (салмағы 400 г-ға жуық), ұзартылған, жасыл түсті жолақпен. Целлюлоза ақ, қытырлақ, балдың дәмі мен хош иісі бар.Ауырмайды, аязға дейін мол өнім береді.
Титовка ультра ертерек (55-70 күн) жатады. Жіңішке қабығы бар сары, сарғыш немесе сары-сарғыш жемістер. Целлюлоза ақ түсті, хош иісі бар тығыз. Жақсы сақталды. Оңтүстік және орта жолаққа сәйкес келеді.

Золушка - жаздың қысқа мерзіміне қолайлы ерте пісетін сорт (60 күн). Жемістер дөңгеленген, сары түсті, дөңес тормен жабылған. Целлюлоза ақ, шырынды, хош иісі мол. Әртүрлілік температура, аурулар мен зиянкестерге төзімді, бірақ сақтау мен тасымалдауға жол бермейді.

Колхозшы - маусымның ортасы (79-95 күн). Жемістер сфералық, сарғыш-сары түсті, тормен жабылған. Целлюлоза тәтті, хош иісті, ашық сары. Өтірік. Оңтүстік және орта жолаққа сәйкес келеді.

Ананас - орташа ерте (70-80 күн). Жемістер домалақ ұзартылған, қоңыр реңкке жақын терең сарғыш түске ие. Еті ашық қызғылт, қант дәмі бар шырынды, ананастың жеңіл хош иісі бар. Оңтүстік және орта жолақ үшін қолайлы.

II.IV. Қауын өсіру технологиясы;

Қауын біржылдық шөптәріздес өсімдік. Ол қиярға ағайындау, бірақ жылыға өте талапшыл. Қауын - бір үйлі өсімдік. Қауынның гүлдеуі сабағының пайда болғанын кейінгі сорттың және егудің шарттарына қарай 30-50 күнінде басталады. Қауынның ұрығы әртүрлі көлемде және түсте болып келеді, сабағы пайда болғаннан кейін 60-120 күнде өсе бастайды.
Қауын өсіруге арналған жерлерді асқабақтық өсімдіктерді өсіруге арналған жер секілді дайындайды. Жоғары көлемде өнім жинаудың міндетті шарттарының бірі - жерді терең жырту . Жерді тереңірек өңдеу өсімдіктің жақсы өсуі мен олардың жемісті мол салуына мүмкіндік береді.
Қауынды Қазақстанның оңтүстік аймағының қолайлы климаттық жағдайында өсіреді. Тұқым отырғызуды 8 - 10 см тереңдіктегі топырақ 15 - 17° С - ге дейін қызған кезде сәуір айының соңына қарай бастайды. Жекелеген кішігірім, желден жақсы қорғалған, күн түсетін учаскелерде және аулаларда тұқым отырғызуды 5 - 6 күн ерте бастауға болады.
Қауын өсіру үшін 2-3 жыл сақталған тұқымды пайдаланған дұрыс. Былтырғы егіннен қалған ұрықты 2 сағат бойы 40 - 50°С қыздырып барып отырғызады. Егінді кеш еккен кезде оны көктетіп барып отырғызған жөн. Ұрықты термикалық өңдеуден өткізеді. Ол үшін ұрықтарды ыстық суға (60-65°С) 3 - 4 минутқа салады, одан кейін 3 - 4 күн бойы 25°С температурада мақталы төсеніште, ылғалды жабын астында ұстайды.
Тұқым отырғызуды ұялық тәсілмен, бір ұяшыққа 5-6 ұрықтан сала отырып егеді. Қауын үшін 1,5 x 0,3 м болатындай етіп отырғызады. Егу нормасы тиісінше гектарына 4-5 және 3-4 кг. Тұқым жерді жарып шыққаннан кейін әр ұяда тек бір ғана мықты әрі жақсы дамыған өсімдікті қалдырады.
Нағыз егіндік жапырақтары шыққаннан кейін көшеттер көтеріледі. Қатараралық өңдеуді кетпенмен немесе көпсіткішпен іске асырады. Өсімдікті көпсіте отырып, оны көпсіген ылғал топырақпен жабады.
Кеберсіген топырақты 2-3 рет суғарады. Алғашқы суғаруды тұқымның өсуі алдында не тұқым шыға салысымен жүзеге асырады, екіншісін - сабақтары шыққан кезде, үшіншісін - жеміс пісуінің алдында. Суғару жыртылған жер жанында өсіп жатқан өсімдіктер бойынша жасалады, алайда судың көп мөлшерде болмауын қадағалау керек.
Қауынды ыстық күндері піскендерін іріктеп жинайды. Дақылдарды жинауды ауа-райы суымай тұрғанға дейін аяқтайды.
Қауындарды қолайлы жағдай жасай отырып, қоймаларда, қораларда, гараждарда сақтауға болады.
Қазақстанның оңтүстігіндегі суармалы жерлерде гектарынан 300-400 ц өнім алынады. Қызылорда облысының диқандары шығарған - әңгелек, ерте пісетін - ақ дәмбілше, орта мерзімде пісетін - колхозшы, кеш пісетін - қара күләбі, торлама т.б. түрлері бар.

Қауынның өсіру технологиясы қарбызға ұқсас. Қауынды өсіруге жақсы жылынатын, жарық және ылғалмен қамтамасыз етілген танап таңдалады. Ыза суларының орналасу деңгейі 1,5-2,0 м төмен болуы керек. Жоғары және сапалы өнім алу үшін барлық агротехникалық шаралар қолайлы мерзімінде жүргізілуі және егісті арамшөптерден таза күйінде ұстау қажет.
Қауын қоңыр түсті құмдауыт және жеңіл саздақты, саздақты қара топырақты жерлерде жақсы өтеді. Тығыз, әлсіз аэрацияланатын топырақтар өсімдіктің физиологиялық солуына әкеліп соғады. Қауын тұзға қарбызға қарағанда төзімді дақыл, тұздардың одан жоғары мазмұны өсімдік өсуіне, дамуына және жемісінің химиялық құрамына кері әсерін тигізеді. Күшті тұзданған топырақтар алдымен шаюды қажет етеді.
Егер қауынды бір орында бірнеше жыл қайталап өсірсе, онда ол үшінші жылдан бастап, аурулардың көптеп таралуынан өнімділігін күрт төмендетеді. Қауынның тұқымын топырақтың 10 см тереңдігі 12-15° С жылынған кезде себеді. Себілу тереңдігі топырақ типіне, оның ылғалдылығына және себу мерзіміне байланысты 4-6 см жүргізіледі.
Қауын тұқымын себуге әзірлеу қарбыз тұқымына ұқсас. Әрбір шұңқырға 5-7 данадан тұқым себеді де уақытында сиретеді. Қауынды міндетті түрде суару қажет, әсіресе өсімдіктің аталық және аналық гүлдері пайда болғанда, сонымен бірге қауынның қарқынды қалыптасуы мен жемісінің өсу кезеңдерінде. Суарудың ең жақсы тәсілі - аз ағынмен жүйектеп. Қауын жемісінің пісуін сортына тән қабығында баяу және суреттің пайда болуымен анықтайды. Қауын жемісін мезгілінде жинамау жемісінің жарылуына әкеліп соғады. Сондықтан қауынды үнемі жемісінің пісуіне байланысты жинап отырады. Орнында пайдалану үшін жемісі толық піскенде жинайды, алысқа тасымалдайтын қауынды - толық піспей, ал қыстық сорттарды - көктей, техникалық піскенде жинайды.

II.V. Қауын өсіру ерекшеліктері
а) Орын таңдау

Жоғарыда айтылғандай, қауын күн сүйгіш,өте ұнайды. Сондықтан, осы мәдениетке арналған орынды таңдай отырып, ашық жерлерге, оңтүстік беткейлерге, суық желден қорғалған жерлерге отырғызып өзгешеліг беру керек. Зауытта жарықтың болмауы байланған жемістердің азаюын және олардың сапасының нашарлауын әкеліп соқтырады.

Сонымен қатар, қауын жылуды жақсы көреді. Оның тұқымдары топырақ + 15 ° C-қа дейін, ал жақсырақ + 24 ° C дейін жылыған кезде өне бастайды, егер топырақ себілгеннен кейін + 15 ° C-тан төмен түссе, олар жай шіріп кетеді, ал егер олар өніп кетсе, оларға жиі әсер етеді қара аяғы. Ол мәдениетті және температураның күрт ауытқуын ұната қоймайды. Осы себептен қауіпті шаруашылықта оны жылыжайларда немесе көшеттерді отырғызу кезеңінде және жаздың соңында арнайы баспанада өсіреді.
Қауын кең,үлкен жерлерді ұнатады. Толыққанды дақыл қалыптастыру үшін оған жеткілікті үлкен қоректік аймақ қажет, сондықтан екпелерді қалыңдату мүмкін емес.
Қауынның топырағы жақсырақ жеңіл, жақсы өңделген, қоректік заттарға бай, бейтарап реакциясы бар және ауа мен суды жақсы өткізеді. Сондықтан бұршақ тұқымдастар, қырыққабат, жүгері, сарымсақ немесе пияз, қысқы дәнді дақылдар болуы мүмкін предшественниктерден кейін өсіру үшін бөлінген жер жақсы қазылып, көң себіліп, сазды топыраққа да құм себіледі.

б)Ашық жердегі көшет әдісімен қауын отырғызу

Оңтүстікте қауын топыраққа себіледі. Қысқа жаздың жағдайында олар жылы төсектердегі көшеттер арқылы өсіріледі. Оның пісіп үлгеруі үшін, ерте пісетін сорттар мен будандар таңдалады, оларда өнген кезден бастап алғашқы жемістердің пісуіне дейін 75 күн өтеді.
Қауын тұқымын алдын-ала маринадтайды, дымқыл дәкеге батырады, содан кейін өсімдіктерді топыраққа 28-30 тәулікте қайтып келетін аяз қаупінен кейін ғана отырғызуға болатындығын ескере отырып ыдысқа салады. Мәдениет жарақатты тамыр жүйесіне ауыр түрде жіберетін болғандықтан, егу үшін диаметрі 10 см контейнерлерді алыңыз немесе шымтезек қорғандарына немесе пакеттерге отырғызыңыз.
Бақша дақылдарының өнгіштік қабілеті егін жинаудың соңғы жылында емес, 2 - 5 жыл бұрын болған.

Жас көшеттерді суару тамырдың астында жүзеге асырылады. Олар температура айырмашылығы жоқтығына, өсімдіктердің жақсы желдетілетіндігіне көз жеткізеді. Көшеттердің өсу кезеңінде екі рет олар күрделі тыңайтқышпен қоректенеді - екі шынайы жапырақ пайда болғаннан кейін және екі аптадан кейін. Қажет болса, өсімдіктер 12 сағаттық күндізгі жарықпен жарықтандырады.
Топырақ ашық жерде + 15 ° C-қа дейін жылынғаннан кейін және аяздың қайту қаупі өткеннен кейін, екі апта бойы қатайтылған және 3-6 шынайы жапырақтары бар көшеттер 70x70, 140x70, 100x50 схемасы бойынша ашық жерге мұқият тереңдетусіз отырғызылады. см, әртүрліліктің мүмкіндігіне байланысты.
Тәуекелді егіншілік аймағында бақтың үстінде уақытша кинотаспа салынады. Бұл көшеттерге тезірек тамыр жайып, өсе бастайды.

с) Ашық жерге тұқым себу

Қауын дереу тұрақты жерге себу кезінде тұқымдар 3 см тереңдікке көміліп, шұңқырға орналастырылады, бір-бірінен қашықтықта, 2-3 тұқым. Көшеттердің пайда болуын тездету үшін дақылдардың орны пленкамен жабылған. Өсімдіктер аздап өскен кезде әлсіздері жойылып, тек жақсы дамығандары қалады.

д)Сыртқы қауынның қалыптасуы

Жақсы өнім алу үшін қауынды пішіндеу керек. Сортты өсімдіктерде үшінші ретті бүйірлік өсінділерде көбірек аналық гүлдер пайда болады, сондықтан олар негізгі кірпікті 4-ші жапырақтың үстінен, содан кейін бүйірлік гүлшоғырларды 2-4-ші орындардан қысады.
Содан кейін, қашудың қайсысы мықты екендігі анықталған кезде, олар тек өсімдікте қалады, 3-тен көп емес, қалғаны жойылады.

Гибридті өсімдіктерде негізгі дақыл негізгі сабаққа салынады, сондықтан олар екінші жапырақтан жоғары бүйірлік өсінділерді қысады. Сонымен қатар, қысқа жазғы жағдайларда бір өсімдікте бір-бірінен белгілі қашықтықта 2-3 жеміс қана қалады. Ал оңтүстікте - 6-8 жеміс.

е)Суару

Қауынның агротехнологиясында суаруға ерекше назар аудару керек. Бұл мәдениет құрғақ, ыстық климатты жақсы көреді, сондықтан топырақтың артық ылғалдылығымен ол қанағаттанарлықсыз сезінеді.
Осы себепті, егер қауын гүлдегенге дейін оны үнемі суарып отырса, онда гүлдегеннен кейін өте сирек кездеседі, қажет болған жағдайда ол топырақтың өзінен қажетті ылғал алады. Жемістердің пісуі кезінде суару мүлдем қалдырылады.

ж)Қоректенуі және тыңайтқыштар

Даму кезеңінде қауын үш рет тамақтанады: көшеттер жерге отырғызылғаннан кейін екі аптадан кейін, алғашқы гүлдер еріген кезде және жемістер байланған кезде. Жоғарғы орамға тек органикалық тыңайтқыштар қолданылады, өйткені минералды тыңайтқыштар қауын жемістерінің мөлшеріне айтарлықтай әсер ететіндігі байқалады, бірақ сонымен бірге олар тәттілікке жол бермейді.
Пісу кезінде күлді өсімдіктердің айналасына шашырату пайдалы - бұл калий тыңайтқышы, саңырауқұлақ ауруларының алдын-алу және зиянкестерге қарсы тұру.

II.VI. Қызылорда облысындағы қауын өндірісінің дамуы;

Қызылорда облысы бақша дақылдарының отаны болып келсе, қазір бұл шешімін таппай тұрған мәселеледің біріне айналды. Сондықтанда біз өз жұмысымызды осындай үлкен өзектілігі бар жұмысқа арнадық. Қызылорда облысының қауындарының өте ежелгі тарихы бар. Алғаш бұл жерде ХІІ ғасырдан бастап беріле бастаған. Қауын адамдардың сүйікті тағамына айналған. Бір адам үшін орта есеппен жылына медициналық норма бойынша 13 кг қауын, 25 кг қарбыз тұтыну керек. Ол құрамындағы жеңіл сіңімді қантымен, А,С және В2 витаминдерімен, органикалық қышқылдарымен, микроэлементтерімен, әсіресе мырыш және темірмен бағалы. Қауын халық медицинасында бүйрек аурауларына, асқазан ауруларына, жүректің жұмысын жақсартуға, қан аздыққа кеңінен қолданылады. Қауын құрамында қанның құрлыуында маңызды ролі бар фолий қышқылы және ішек флорасына жағымды әсері бар клетчатка кіреді. Сонымен қатар организмнен холистериннің шығарылуына қатысып, ас қорыту процесін жақсартады. Қауынды тек жасаң күйінде ғана емес, өңделген түрінде де қолданады. Қауын жұмсағынан тосап, қайнатпа, қауын қақтар жасайды және бекмез балын қайнатады, күнге кептіріп, жоғары сапалы өнімдер алады. Кезінде Қызылорданың қауыны құрамындағы қанттылығы, тасымалдауға төзімділігі жөнінен алдыңғы қатарда болған. Бұны осы салада еңбек етіп жүрген республикамыздың белгілі маман-ғалымдары да мойындап отыр. Қазіргі кезде тұқым шаруашылығының дұрыс ұйымдастырылмауына, дұрыс жолға қойылмауына байланысты бұл сорттар жойылып кету қаупінде тұр. Қазір республика бойынша бақша шаруашылығымен айналысатын негізгі облыстар: Оңтүстік Қазақстан 25,0 мың га, Қызылорда облысы 8,1 мың га, Оңтүстік-Шығыс 4,5 мың га, Шығыс-Қазақстан 4,3 мың га, Атырау 10,0 мың га шамасында екен. Оның ішінде қауын шаруашылығы негізінен Қызылорда облысында кең тараған, ал қалған облыстарда қарбыз өсірумен көбірек айналысады. Қазіргі кезде мұнда қауынның ерте пісетін түрлерінен Ангелек, жаздық түрлері Әміре, күздік сорттардан Торлама және Кара Куляби және Калайсан егіледі. Қазіргі таңда бұл аймақ атақ даңқын жоғалтып барады. Жергілікті сорттармен жұмыс аз жүргізіледі. Қызылордалық қауындарға сұраныс төмендеп кетті. Облыста қауын-қарбыз егетін жердің көлемінің тарылуы, қауынның фузариозды аурулармен зақымдануы үлкен экономикалық шығын әкеледі. Сонымен қатар қауын өсіретін шаруалар қанатты зиянкестерден де зардап шегіп отыр. Соңғы жылдары қауын шыбыны таралып кетті. Бұл зиянды аурулармен күрес нашар, жеткіліксіз жүргізіледі. Бұл аурулармен зиянкестердің пайда болуының бір себебі дақылды өсіру технологиясы бұзылып барады. Қызылордалық қауындардың тәттілік және тауарлық сапасының төмендеуі, негізінен тұқым шаруашылығының әлсіреп кеткенімен түсіндіріледі. Ең жақсы өнімдер негізінен сатылуға кетеді, ал тұқымға сапасыз, толық піспеген жемістер қолданылады. Қауынның өндірістік тауарлық өсіміне және жоғарғы сапалы тұқым өндірісінің көлемін арттыруға тұқым өндіргеннен кейін қалған қалдығынан тосап, қайнатпа жасау жолымен жетуге болады. Халықты жасаң жоғары сапалы өніммен ұзақ уақыт қамтамасыз ету сияқты маңызды сұрақтың шешімі -- күздік-қыстық сорттардың сақталуын ұйымдастыру болып табылады.

II.VII. Қауынның пайдасы;
Негізінен қауынды жаңа піскен тағаммен жейді. Дегенмен, ол дәмді және кептірілген, кептірілген және джем, бал, қант, жемістер, маринадтар үшін өңделеді. Оның тұқымдары кептіріледі, олардан сүттен және коктейлден жасалады, салқындатылған әдіспен маймен өңделеді
Май ашық сары реңкке ие және қарапайым қауын хош иісі бар. Үйде пісіруге, құймақ пен қайнатуға, витаминді көкөніс салаттарына арналған тұздыққа және маринадтарға қоспа ретінде тағам дайындау кезінде қолданылды.

Қауын жемістері сергітетін, диуретикалық, холеретикалық, іш жүргізетін және склеротикалық әсерге ие. Олардың құрамында C, B6 дәрумендері, каротин, фолий және никотин қышқылдары, темірдің жеңіл сіңімді тұздары бар. Олар бүйрек, бауыр, жүрек-қан тамырлары жүйесі, шамадан тыс жұмыс, подагра, семіздік, геморрой, анемия кезінде диеталық тамақтануда жиі қолданылады және антигельминтикалық дәрі ретінде ұсынылады.
Қауын тұқымы бүйрек пен бауыр ауруларында, ішек микрофлорасын, жүйке жүйесін жақсарту, созылмалы жөтелді диуретик және іш жүргізетін дәрі ретінде емдеу, қандағы холестеринді қалыпқа келтіру, қабынумен күресу және емізетін аналарда сүт өндіруді ынталандыру үшін қолданылады. Тұқымдар минералдар мен микроэлементтерге бай, құрамында құнды майлар мен белоктар бар.
Қауын тұқымының майына адам ағзасына пайдалы әсер ететін май қышқылдарының және басқа заттардың бай спектрі кіреді. Пайдалы құрамының арқасында оны жүрек-қан тамырлары ауруларының алдын-алу, асқазан-ішек жолдары мен бауырды жақсарту, холестеринді төмендету, жүйке жүйесін қолдау, аллергенге қарсы және қалпына келтіретін агент ретінде ұсынылады.

Қауын жемістерін ұзақ уақыт қолдану туралы барлық пайдалы және ұсыныстарға қарамастан, целлюлозаны бірден көп мөлшерде жеу қажет емес, себебі бұл коликаны қоздыруы немесе ішектің күрт босаңсуына әкелуі мүмкін.
Қауынның целлюлозасы мен тұқымын косметикалық процедураларға жағыңыз. Жұмсартылған целлюлозаның маскасы жақсы нәрлендіріп қана қоймай, бет, ерін, қол терісін тоналайды. Тұқымдардың қайнатпасы оны ақырын ағартады.

II.VIII. Қауын дақылының аурулары және оның алдын алу шаралары

Қазіргі қауын сорттары мен будандары ауруға айтарлықтай төзімді. Алайда, жоғары ылғалдылық жағдайында қауын, антракноз, кладоспороз, ұнтақты көгерудің жоғары температурасымен үйлескен кезде бұрыштық дақтар табылуы мүмкін. Қауын түрлі болуы мүмкін саңырауқұлақтар, бактериялық және вирустық аурулар, бұл кірістілік пен жеміс сапасының төмендеуіне әкеледі. Бұл зауыттың шабақтарында азық-түлік зиянкестерінің көптігі оған аз зиян келтіреді

Қауын аурулары:

Антракноза

Куколь спиритозы

Ақ дақ (септориоз)

Түбір шірік

Қияр әшекейі

Mealy шырыны

Көктемгі көгеру (perinospora)

Сұр құйма

Fusarium wilt

Антракноза

Қауын жапырақтары дөңгелектелген қоңыр немесе қызғылт дақтармен жабылған, олар біраз уақыттан кейін мөлшерін ұлғайтады. Зақымдалған жапырақтарда тесіктер пайда болады, жапырақтар бұралып, құрғақ болады. Зардап шеккен өсімдіктер жұқа әрі мыжылып кетеді. Ауру жемістер деформацияланып, өте тез шіріп кетеді.
Сондықтан көкөністер антракнозаға зиян келтірмейді, өсімдік қалдықтарын уақытында төсектен алып тастау керек, егістікті дұрыс айналдыруға, өсімдіктерді қалыпты суда ұстауға, топырақты босатуға, 1 пайыздық Бордо сұйықтығымен қауынды бүркуге немесе күкірт ұнтағымен шайқауға керек.
Мұндай емдеу 3-4 күн қажет, ол 10-12 күн аралығында
Куколь спиритозы
Саңырауқұлақ, қауынның мойнының түбірін жоғалтудағы ең зиянды ауру. Бастапқыда көптеген нүктелері бар ақшыл дақтар (пиксидиялар) пайда болады, олар бірте-бірте барлық түбірлік мойынды көтереді және жабады. Ауру дақылдардың жұтуына және өнімнің азаюына әкеледі.
Ауру да жапырақтарға, сабақтарға және жемістерге әсер етуі мүмкін. Зақымдалған жемістердің тіндері жұмсақ, қара, содан кейін құрғақ болады.Зақымдалған сабы қараңғы және үзіледі. Саңырауқұлақтарды өсімдік қалдықтарында екі жылға сақтауға болады.
Ауру ауаның ылғалдылығы мен топырақтың және төмен температураның артуымен байланысты. Бақылау шаралары: терең күзгі күзгі жырту, өсімдіктердің қалдықтарын жою, топырақты дезинфекциялау, өсімдіктің ауру бөліктерін тазарту, калий тыңайтқыштарын тыңайтқышпен өңдеу, Бордо сұйықымен өсімдіктерді емдеу
Ақ дақ (септориоз)
Бұл зауытта ақ дөңгелек дақтар пайда болған саңырауқұлақ ауруы. Саңырауқұлақтың жемісінен кейін қара дақтардың орталық бөліктері қалыптасады.
Ауру ылғалды жаңбырлы ауа-райды жақсы көреді. Инфекция ұзақ уақыт бойы топырақта, тұқым мен өсімдік қалдықтарында сақталуы мүмкін. Бақылау шаралары: астық айналуын бақылап, топырақтың (25-30 см) терең күзгі жырымын орындау, ауру өсімдік қалдықтарын жойып, 1% бор суының сұйылтылған бүркуін орындау.
Түбір шірік
Бұл ауруға шалдығудың көпшілігі қарбыз өсімдіктерін әлсіретеді. Жас өсімдіктердің тамырлары мен сабақтары қоңыр болып, ақырындап жіңішке болады. Ақыр аяғында котлондар мен жапырақтары кетеді, өсімдіктер қайтыс болады.Ересектер қауынының жапырақтары сары түске боялады. Түбірлері мен сабақтарының төменгі бөлігі қоңыр болады.
Бақылау шаралары: бес минут 40% формалин оларды отырғызу бұрын тұқым тұрақты, тиісті суару, дезинфекция қопсыту арамшөпті, топырақты алып тастау өсімдік айналу
Қияр әшекейі
Бұл қауындық вирустық ауру. Белгілер қауын: өсімдіктер өсуіне баяулату жасыл және сары өсімдіктер гүл құлаған ескі жапырақтары өледі жапырақтары гофр пайда болу біраз береді веналардың арасында жас өсімдіктердің, витая және деформацияланған жапырақтары, соққылардан және дөңес бойынша мозаика дақтар, warty беті жемістер, жарықшақтар сабақтарының негізінде.
вирус арамшөптер мен қауын тли ауыстырылды басқа ауыл шаруашылығы дақылдарының тамыры сақталуы мүмкін. Тұқымдық вирус сирек беріледі.+
Бақылау шаралары: бұруды сақтауға, егу алдында тұқым жылытып, қауын тли бірге арамшөптер мәміле жою үшін калий перманганаты (5%) ерітіндісімен өсімдіктер кесіп ауру өсімдіктерді, процесс қайшы және пышақтар, бұзады
Mealy шырыны

Бау-бақша дақылдарының ең көп кездесетін ауруларының бірі - ұнтақты зең. Қауынның сабақтары мен жапырақтары шағын ақ дақтармен жабылған (1 см-ге дейін), бірақ уақыт өте келе олар жапырақ тақтайшасын жаба алады. Жапырақтары қоңыр түске боялады, сынғыш, бұйра және құрғақ болады.
Бақылау шаралары: аурудың алғашқы пайда болуында (100 шаршы метр 400 г) 80 кг күкірт ұнтағы бар бақша отырғызу және өсімдік өсімдік қалдықтарын және арамшөптерді уақтылы жою, он күн аралығымен және соңғы емдеу жиырма күн бұрын .
Көктемгі көгеру (perinospora)
Бұл ерте кезеңде өсімдік жапырақтары әсер ететін көкөністердің саңырауқұлақ ауруы. Олар сары-жасыл дақтар болып көрінеді, олар уақыт өте үлкен мөлшерде артады. Жапырақтың астыңғы жағында, жоғары ылғалдылықта сұр-күлгін кен орны пайда болады (саңырауқұлақ споруляциясы).
Қауіпсіздік шаралары: Егіс алдында қауын тұқымдарын зарарсыздандыру. Ол үшін термоста суды (45 градус) екі сағат бойы жылытыңыз. Сондай-ақ, калий перманганатының 1% ерітіндісімен тұқымдық емдеуді жасай аласыз, оларды жиырма минутқа ерітіндіге сіңіреді.
Ауырған бақша себу себілген болуы мүмкін несепнәр ерітіндісі (1 литр су 1 г), 1% Бордо қоспасы (10 ш.м. үшін 1 л). Өсімдіктер Топаз және Оксихпен он күн аралығымен өңделеді.
Сұр құйма

Бұл ылғал мен суық ауа райы жақсы көретін саңырауқұлақ ауруы. Жас бауырдың аналықтары сулы болып, саңырауқұлақтар мен көгерген қара склеротияны тез жауып отырады.
Саңырауқұлақтар топырақта екі жылдан астам уақыт бойы қалады. Ауру 15 градус температурада өте қарқынды дамиды. Сырттағы сырқаттанған кезде ауру баяулайды.
Қауіпсіздік шаралары: мұқият арамшөп, жұқтырған сабақтар мен жапырақтарды алып тастаңыз, өсімдіктерді барлық аурулардың сабақтарын, жапырақтары мен жемістерін алып тастағаннан кейін ғана сумен араластырыңыз.
Келесі шешімді спрейді: 10 литр суға 1 г мырыш сульфаты, 10 г несепнәр, 2 г мыс сульфаты.
Fusarium wilt
Көкөністердің орташа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.