Қолданбалы бағдарламалар пакеті
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
8
1. Ұялы телефон дүкенінің құжат айналымын автоматтандыру ақпараттық жүйесін құрудың маңыздылығы
1.1 Ұялы телефон дүкен администраторының жұмысын автоматтандырудың бағдарламалық жобалануы
8
1.2 Ұялы телефон дүкен администраторының жұмысын автоматтандырудағы кейбір мәселелер
9
0.3 Берілген тапсырманың қойылымы
9
1.4 Бағдарламалау технологиясының негізгі түсініктері
11
1. Электроника әлемі дүкенінің құжат айналымын автоматтандырудың бағдарламалық орындалуы
12
2.1 Тапсырманы орындауда пайдаланылған қолданбалы бағдарламалық пакеттер
12
2.2 Аппараттық талаптар
18
2.3 Электроника әлемі дүкенінің жұмысын автоматтандырудағы кестелері мен өрістері
19
2.4 Электроника әлемі дүкен жұмысының бағдарламасын қолдану тәртібі
24
Қорытынды
28
Қолданылған әдебиеттер тізімі
29
Қосымша
30
КІРІСПЕ
Өндірісте, ауыл шаруашылығы мен оқу орындарында, коммерциялық мекемелерде, Ұялы телефон дүкенлерінде және т.б. обьектiлерде үлкен көлемдi мәлiметтермен жұмыс iстейдi. Яғни, түрлі берілгендерді дайындау, оларды өндеу, сақтау жиі кездеседі. Осы кезде компьютер технологиясын қолдана отырып сол обьектiлердiң мәлiметтерiн басқаратын бағдарлама түзуге болады. Қазiргi кезде үлкен көлемдi мәлiметтердi сақтауға және оларды өңдеуге арналған мәлiметтер базасының түрлерi өте көп. Олардың әрбiреуiнiң түрлi объектiлермен жұмыс iстеу ерекшелiктерiне, қолданушыға ұсынатын қызмет түрiнiң өзгешелiгiне қарамастан, оларда ортақ ұғымдар кешенi қалыптасқан. Сондықтан бiзге бiр ғана мәлiметтер базасын басқару жүйесiн қарастырсақ жеткiлiктi.
ХХ ғасырдың соңғы үш он жылдығы білім көлемінің және қоғамда айналымдағы ақпарат ағындарының бұрын болып көрмеген өсімімен сипатталады. Бұл күндері бұл ағындардың қуаты мен динамикасы соншалықты, оларды адам баласы қазіргі информатика құралдары мен жаңа жоғары тиімді ақпараттық технологияларды пайдаланған жағдайда ғана меңгере алады.
Қазіргі әлемнің көптеген елдері өмір сүріп отырған ақпараттық өмір сүру орталарының негізгі параметрлерін осы ортаның 30 жыл бұрынғы ғана параметрлерімен салыстырып қарайтын болсақ, онда бүгінде біз адамдардың бұлтартпас жаңа ақпараттық өмір сүру ортасы жөнінде айта алаиынымыз айдан анық. Міне, дәл осы орта қазір адамдардың әлеуметтек жағдайының жаңа стереотипін, оларды өмір сапасын, жаңа әдеттерін, басқаша айтқанда, біз тұрмыс қалпы деп жүргеннің бәрін қалыптастыруда.
Қазіргі ғылыми-техникалық даму кезеңінде инженерлі, экономикалық, басқару, ғылыми және басқа түрлі есептерді тиімді түрде шешу мен медициналық диагноз қою т.б. зерттеу нәтижелерін жоғары дәлдікпен алуды электронды-есептеуіш мәшинелерсіз (ЭЕМ-сіз) ұйымдастыру мүмкін емес. Осы себепті орта және жоғары білімді мамандар өз білімін ЭЕМ-ді тиімді пайдалану әдістерімен кеңінен үйлестіре алатын болуы тиіс. Бұл олардың келешек жұмысында ЭЕМ-мен жұмыс істеуді күнделікті дағдыға айналдыруы үшін де қажет.
Осыған мысал ретінде Электроника әлемі дүкенінің құжат айналымын автоматтандыру:
-- келген телефон тізімі (Фирмасы, моделі, шығарылған жері, бағасы, сату бағасы, саны, келген күні сериялық нөмір т.б.)
-- сатылатын телефон тізімі (Фирмасы, моделі, шығарылған жері, сату бағасы, жалпы саны, сұраныс, скидка, кепілдеме, сериялық нөмір т.б.)
-- сатылған телефон тізімі (Фирмасы, моделі, шығарылған жері, сату бағасы, сұраныс, скидка, сомасы, сатылған күні, кепілдеме, сериялық нөмір т.б.)
oo келген телефондар тізімдері;
-- дүкенде бар телефондар тізімдері;
-- сатылып жатқан телефондар тізімдері;
oo сатылған телефондар тізімдері;
oo қаржы айналымы жөніндегі мәліметтік тізімдер т.б.
Есептің өзектілігі: Электроника әлемі дүкені администраторларының жұмысын бақылау кезінде көптеген мәселенің алдын алу үшін тиімді бағдарлама арқылы автоматтандыру.
Бұл жұмыстың мақсаты: Электроника әлемі сату орталығының жұмысын автоматтандыру. Жаңадан келген ұялы телефондарды тіркеу. Клиенттің сұранысындағы ұялы телефондардың қорда бар немесе жоқ екендігін анықтау. Кез келеген уақытта келген клиенттің сұранысына жауап беріп отыру. Клиенттердің сатып алған ұялы телефондарын және олардың төлеген ақыларын тіркеп отыру, счет фактурасын шығарып беруді қарастыра отырып бағдарламаны құру.
Осы мәселерді есептеуде керекті сұраныстар мен есептерді құруға байланысты болатын қиын және көп уақыт алатын есептеулерге кететін жұмыс күшін азайтумен осы жұмыстарды жеңілдетуге бағытталған онфологиялық және концептуалдық модельдерін құру.
Жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қортындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен турады.
І Электроника әлемі дүкенінің құжат айналымын автоматтандыру ақпараттық жүйесін құрудың маңыздылығы администраторлардың жұмысын зертеп жеңілдетуі және автоматтандыру мәселелері қарастырылады.
ІІ Электроника әлемі дүкенінің құжат айналымын автоматтандырудың бағдарламалық орындалуы. Яғни тапсырманы орындауда пайдаланылған қолданбылы бағдарламалық пакеттер, Ұялы телефон дүкен администраторларының бағдарламасын қолданылуын таныстыру.
І. ҰЯЛЫ ТЕЛЕФОН ДҮКЕНІНІҢ ҚҰЖАТ АЙНАЛЫМЫН АВТОМАТТАНДЫРУ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ҚҰРУДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
1.1 Электроника әлемі дүкен администраторының жұмысын автоматтандырудың бағдарламалық жобалануы
Құпия емес ұялы телефон қазіргі таңда өте керек құрылғы болып табылады. Барлық адамдарда қызметкер, жұмысшы, оқушы, және үй қызметшілер т.б. ұялы телефон ұстайды. Іс-сапарда жүрген адамдар, туристтер, қарапайым адамдардың тығыз жұмысы шығып дер кезінде хабарласу керек болып қалған жағдайды ұялы телефонды пайдаланған өте тиімді. Негізінен ұялы телефон алар кезде оның сапасын, желіні жақсы ұстайтындығына қатты мән берген дұрыс. Ұялы телефон көп қолданыста жүрген фирмалар төмендегідей:
Nokia
LG
Samsung
FLY
Motorola
Sony Ericsson
Siemens
Тапсырыс берілген ұялы телефондардың модельдерін де қарастыру керек. Осы мәселелерге байланысты ұялы телефон дүкен администраторының жұмысы жаңадан келген ұялы телефондарды тіркеу. Клиенттің сұранысындағы ұялы телефондардың қорда бар немесе жоқ екендігін анықтау. Кез келеген уақытта келген клиенттің сұранысына жауап беріп отыру. Клиенттердің сатып алған ұялы телефондарын және олардың төлеген ақыларын тіркеп отыру, счет фактурасын шығарып беруді қарастыра отырып бағдарламаны құру.
Осы мәселерді есептеуде керекті сұраныстар мен есептерді құруға байланысты болатын қиын және көп уақыт алатын есептеулерге кететін жұмыс күшін азайтумен осы жұмыстарды жеңілдетуге бағытталған инфологиялық және концептуалдық модельдерін құру.
Деректер қорын жобалауда кестелерді нормалаудың келесі ережелерін сақтау керек:
Ереже 1. Кез - келген кестенің әрбір өрістер бірегей болуы тиіс.
Ереже 2. Әрбір кестеде бір немесе бірнеше өрістерден тұратын бірегей айнымалылар (алғашқы кілт) болуы тиіс.
Ереже 3. Әрбір алғашқы кілттің мәні үшін кез - келген берілгендер бағандарының тек бір ғана мәні болады және осы мән кестенің объектісіне қатысты болады.
Ереже 4. Кез - келген кестенің алаңдарын өзгерту мүмкіндігі болуы тиіс (алғашқы кілтке қатысты болмағандары) және сол өзгертулер басқа өрістердің өзгеріп кетуіне әкеп соқпауы керек
1.2 Ұялы телефон дүкен администраторының жұмысын автоматтандырудағы кейбір мәселелер
Курстық жұмыстың тақырыбы - Электроника әлемі дүкенінің құжат айналымын автоматтандыру. Ол көптеген уақыт алатын, жауапкершілігі мол жұмыстың бағдарламасын құру болып саналады.
Бұл жұмыс Ұялы телефон дүкен администраторының жұмысын жеңілдетудің жолдарының бірі болып саналады. Онда келген ұялы телефондар тізімі ғана емес сонымен қатар олардың сатылған төлем ақыларында жазылып тұрады күнделікті ұялы телефон дүкене неше ақша түскенін қадағалап отыруға болады. Сонымен қатар клиент ұялы телефондар модельдерінің функцияларын бір-бірімен салыстыруды қарастыру керек. Осы мәселелерге байланысты ұялы телефон дүкен администраторының жұмысы ұялы телефондардың келген санын, сатылған, қалған санын қадағалау.
Клиенттің сұранысындағы ұялы телефондардың қорда бар немесе жоқ екендігін анықтау. Кез келеген уақытта келген клиенттің сұранысына жауап беріп отыру. Клиенттердің сатып алған ұялы телефондарын және олардың төлеген ақыларын тіркеп отыру, счет фактурасын шығарып беруді қарастыра отырып бағдарламаны құру.
1.3 Берілген тапсырманың қойылымы
Қазіргі озық технологиялы дамыған заманда деректер қоры түсінігі көп қолдалынуда. МҚБЖ - (мәліметтер қорын басқару жүйесі) бағдарламаның ең үлкен тобы. Ол дисплейде тек қана әріп пен санды ғана емес, сонымен бірге суретті көру мүмкіндігі жоқ кезде пайда болған. Осы МҚБЖ дами келе мамандар есептеу техникасының, яғни дербес компьютердің ақпараттарды сақтауға, өңдеуге мүмкіншілігі мол екендігіне көздерін жеткізен. Қазіргі кездің өзінде Access МҚБЖ мен жұмыс жасайтын мамандар көп емес. Мысалы: Visual Basic тілінде бағдарламалау, формалар мен есептерді орналастыру үшін дизайннерлік білімде қажет, кестелер мәліметтер сызбаларды орналастыру үшін логикалық тұрғыдан ойланудың өзі де аз жұмыс емес.
Үлкен көлемдегі ақпаратты сақтау қажеттілігі туғанда оны қалай жүзеге асыру керек деген сұрақ тұрған. Сол себепті МҚБЖ - ң MS ACCESS және ORACLE т.с.с қолданбалы бағдарламалар пакеті бар.
МҚБЖ - көптігіне қарамастан Access өз атағын мәліметтер қорына байланысты жинаған жоқ. Неге? Оның атағын шығарған Access сөзі емес. Microsoft Office Sуstem деген бағдарламалық пакеті. Кәсіпорындардың көбісі осы бағдарлама пакетін қолданады. Яғни МҚБЖ - ін қолданады. Осыған мысал ретінде - Ұялы телефон дүкенінің құжат айналымын автоматтандыру.
Администратор жұмысын автоматтандыру - ол Ұялы телефон дүкенінің қаржыға байланысты барлық жұмыстарын бір операциямен орындау. Ол дегеніміз бір қолға қалам, кағаз ал екінші қолға калькулятор алып есептеу емес, керісінше мүмкін болған артық шығындарды кеміту.
Тапсырманың қойылымына келер болсақ, осы Ұялы телефон дүкеніне күнделікті келетін кіріс-шығыстан қанша қаржы сомасы түсетіндігін есептейтін, ондағы келген ұялы телефондар, сатылған ұялы телефондар туралы мәліметтерді сақтауға, өзгертуге, сорттауға және өңдеуге, керек болған мәліметті іздеп табуға, қағазға басып шығаруға мүмкіндік беретін бағдарлама құру болып табылады.
Келген телефон тізімі
* Фирмасы
* Моделі
* шығарылған жері
* бағасы, сату бағасы
* саны
* келген күні
* сериялық нөмір
Сатылатын телефон тізімі
* Фирмасы
* Моделі
* шығарылған жері
* сату бағасы
* жалпы саны
* сұраныс
* скидка
* кепілдеме
* сериялық нөмір
Сатылған телефон тізімі
* Фирмасы
* Моделі
* шығарылған жері
* сату бағасы
* сұраныс
* скидка
* сомасы
* сатылған күні
* кепілдеме
* сериялық нөмір
Осының барлығын ұйымдастыра келе кіріс-шығыс сомасын шығарып береді.
1.4 Бағдарламалау технологиясының негізгі түсініктері
Бағдарлама есепті шешуге арналған компьютер командаларының ретімен тізбегі. Бағдарламалау, программа обеспечение - құжаттар мен мәліметтерді өндеуге арналған бағдарлама жиынтығы.
Есеп (задача) - шешу керек болған проблема
Есеп 2-ге бөлінеді. Технологиялық есеп, функционалдық есеп.
Функционалдық есеп деп - басқару функциясын информациялық жүйе шегінде құру арқылы
Есептің қойылымы
алгоритм
бағдарламасы
Сурет 1 - Бағдарламалау технологиясы
Есептің қойылымы. - Кіріс және шығыс мәліметтері сипатталған есептің түсініктемесі. Есептің қойылымын сипаттағанда төмендегі мәселелерді ескеру керек:
Есептің мақсаты, орны және басқа есептермен байланысы.
Есептеу техникасына қойылатын шарттар.
Функционалдық есептердің мазмұны.
Бағдарламаның қолдану жиілігі.
Шығыс информацияның дәлдігі және шығу уақыты.
Шығыс мәліметтің құрамы және түрі.
Кіріс информацияның көзі.
Қолданушылар туралы мәлімет.
Кіріс информация деп - бағдарламаға енгізетін бастапқы мәліметтер.
Шығыс информация деп - бағдарламаның беретін нәтижесі.
Бағдарламалауға қатысатын мамандардың катигориялары
Бағдарлама 2 - ге бөлінеді.
1. Утилитарлық бағдарлама
2. Бағдарламалық өнім.
Утилитарлық бағдарлама - бағдарламалардың өз мұқтаждығын қамтамасыздандыру.
Бағдарламалық өнім - көпшілікке арналған.
Бағдарламалық өнім 1 жеке тапсырыс ретінде, 2 көпшілік сұранысына байланысты жасалуы мүмкін.
Бағдарламалық өнімді сүйемелдеу (сопровождение) - бағдарламаның жұмыс істеуін қамтамасыздандырылды.
Бағдарламалық өнімнің сапасын анықтайтын
Мобильность. Тасмалданғыштығы. Көп платформалы. ОЖ таңдамайды.
Надёжность. Сенімділігі. Бағдарламаның үздіксіз, тұрақты істеуі. Дәлділігі талапқа сай болуы, Қателерге шыдамды болуы.
Эффективность. Тиімділігі. Бағдарлама компьютер ресурстарын тиімді қолданатын болу керек.
Учёт человеческого фактора. Адам факторын ескеру.
Модифицируемость. Жетілдіргіштігі.
Коммуникативность. Басқа бағдарламалармен (информация) байланысы.
Бағдарламалық өнімнің өмір сүру кезеңдері
А) Бағдарламалық өнімдер риногын зерттеу. (маркетинг жүргізу) Мұндағы мақсат бағдарламалық өнімнің талаптарын атқаратын қызметін, техникалық жабдықтарын зерттеу.
В) Бағдарламалық өнімнің структурасын жобалау.
С) Бағдарламалау, тестілеу, өңдеу.
D) Бағдарламалық өнімнің құжаттарын дайындау. Құжат 1) Қағаздар 2) электрондық түрде болуы мүмкін.
Е) Бағдарламалық өнімді рыногқа шығару. Яғни сату.
F) Бағдарламалық өнімді пайдалану.
G) Бағдарламалық өнімді сүйемелдеу.
H) Бағдарламалық өнімді рыногтан алып тастау сүйемелдеуден бас тарту.
Бағдарламалық өнімді дайындау
Қолдану және сүйемелдеу
Бағдарламаның соңы
А
В
С
D
E
F
G
H
Сурет 2 - Бағдарламалық өнімнің өмір сүру кезеңдері
Бағдарламалық өнімді классификациялау
Бағдарламалық өнім қолдану жағдайына байланысты 3-ке бөлінеді:
А) Жүйелік бағдарламамен қамтамасыздандыру.
Б) Қолданбалы бағдарламалар пакеті.
В) Бағдарламалау құрал-жабдықтары.
Жүйелік бағдарламамен қамтамасыздандыру дегеніміз - компьютер техникасы мен желілерінің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін бағдарламалар жиынтығы.
Қолданбалы бағдарламалар пакеті дегеніміз - нақты бір класс жұмыстарын автоматтандыруға немесе шешуге арналған бағдарламалар жиынтығы.
Бағдарламалау құрал-жабдықтары дегеніміз - бағдарламалық өнім құрауға керекті бағдарламалар жиынтығы.
Операциялық бет
Желілік операциялық жүйе
Операциялық жүйе
Диагностикалық бағдарламалары
Антивирустік бағдарламалары
Дискімен жұмыс істеу бағдарламалары
Архивтік бағдарламалары
Желімен жұмыс істеу бағдарламалары
Базалық бағдарламалар
Сервистік бағдарламалар
Жүйелік бағдарламамен қамтамасыздандыру.
Қолданбалы бағдарламалар пакеті.
Бағдарламалау құрал-жабдықтары.
Бағдарламалық өнім
Сурет 3 - Бағдарламалық өнім
Қолданбалы бағдарламалар пакеті:
1. Мәселеге бағытталған қолданбалы бағдарламалар пакеті.
2. Автоматты жобалау қолданбалы бағдарламалар пакеті.
3. Әдіске бағытталған қолданбалы бағдарламалар пакеті.
4. Офистік қолданбалы бағдарламалар пакеті.
5. Жалпы қолдану қолданбалы бағдарламалар пакеті.
6. Мультимедиялық қолданбалы бағдарламалар пакеті.
7. Интеллектуалдық жүйелер қолданбалы бағдарламалар пакеті.
8. Баспахана жүйелер қолданбалы бағдарламалар пакеті.
Бағдарламалау құрал жабдықтары
Бағдарламалау тілі - есепті шешу алгоритмін сипаттайтын формалды тіл.
Бағдарламалау тілінің кластары:
1. Машиналық код - компьютер түсінетін тіл.
2. Машинаға бағытталған тіл -
3. Алгоритмдік тіл - машинаға тәуелсіз тіл.
4. Процедураға бағытталған тіл - дайын бағдарламаларды пайдалану.
5. Проблемаға бағытталған тіл -
6. Бағдарламалау ортасы - бағдарламалардың барлығы орындалатын орта.
Алгоритм тілінде жазылған бастапқы код
Транслятор
Объектілі код (машиналық код)
Байланыс
тыру редакторы
Орындала
тын файл (*.ехе)
Сурет 4 - Бағдарламаның орындалуы
2. ЭЛЕКТРОНИКА ӘЛЕМІ ДҮКЕНІНІҢ ҚҰЖАТ АЙНАЛЫМЫН АВТОМАТТАНДЫРУДЫҢ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ОРЫНДАЛУЫ
2.1 Тапсырманы орындауда пайдаланылған қолданбалы бағдарламалық пакеттер
Мәліметтер қорын басқару жүйелері Өндірісте, ауыл шаруашылығы мен оқу орындарында, коммерциялық мекемелерде, Ұялы телефон дүкенлерінде және т.б. салаларда түрлі берілгендерді дайындау, оларды өндеу, сақтау жиі кездеседі. Осыған мысал ретінде Яссы Ұялы телефон дүкенінің автоматтандырылған ақпараттық жүйесін құру:
-- келген қонақтардың тізімі (тегі, аты,әкесінің аты, құжатын, адресі, телефоны, жұмыс орнын, т.б.).
Оларды сақтаудың көп тараған әдісі -- компьютерде деректер қоры түрінде сақтау. Деректер қоры (ДҚ) -- құрылымы берілген тәсіл бойынша ұйымдастырылған арнайы форматтағы файл (деректер қорын кейде - мәліметтер қоры (МҚ) деп те атайды). ДҚ-да сақталатын берілгендер кесте түрінде дайындалады. Яғни дискілік файл -- деректер қоры, оған енгізілетін кесте -- ДҚ құрамында сақталушы объект (объект -- қасиеттері, өрістері бар, өзімен түрлі әрекеттер орындауға болатын бөлім, мысалы, кесте). Деректердің байланысты элементтер тобын жазба немесе жазу деп атайды.
Деректерді және олардың арасындағы байланыстарды ұйымдастырудың түрлі типтері бар: иерархиялық, реляциялық және тораптық.
Иерархиялық ДҚ-ында жазба элементтері реттеліп жазылады да, оның бір элементі негізгі, қалғандары бағыныңқы элементтер деп есептелінеді. Мұнда элементтер нақты тізбек бойынша сатылы түрде реттеліп қойылады. Онда берілгендерді іздеп табу саты бойынша төмен бағытта жүргізіледі. Мысалы, Norton Commander қабықша программасындағы каталогтар, білім жүйесіндегі иерархиялық кластар тізімі, т.б.
Реляциялық ДҚ -- кесте түрінде дайындалған берілгендер. Ол ең коп тараған берілгендер қоры (ағылшын relation -- қатыс, байланыс сөзінен келіп шыққан), кестелер арасындағы байланыстар -- жиі пайдаланылатын ең маңызды ұғым. Деректер қорыңда жазба үшін кесте жолы түсініледі, кестеде қайталанатын бірдей жолдар болмайды. Кесте бағанын құрайтын жазба элементтері өріс деп аталады. Өрістің негізгі ерекшелігі -- бір өріс элементтері бірдей типті етіп құрылады, мысалы, сандық не символдық.
Бұл -- реляциялық деректер қорының Excel-ден негізгі айырмашылығы - (Excel-де бір өріс элементтері түрлі типті бола береді және ол тек бір пайдаланушыға ғана арналған, ал реляциялық ДҚ - мен көптеген адамдар жұмыс істей бере алады). Мұндай ДҚ-да кестелерді байланыстырып, олардың кейбір өрістері арқылы түрлі жаңа кестелер құруға да болады. Мұндай кестелерді сұраныстар деп атайды.
Реляциялық деректер қорын құру және онымен жұмыс істеуді басқару үшін көптеген арнайы программалар дайындалған: dBASE, FoxBase, FoxPro, Access, т.б. Оларды Мәліметтер қорын басқару жүйелері (МҚБЖ) деп атайды.
Алғашқы кездерде қолданылып жүрген dBASE-тің түрлі нұсқалары, FoxPro, т.б. жүйелер әрі программалау тілдері, әрі МҚБЖ болатын және олар MS DOS жүйесінде жұмыс істейтін болатын. Бағдарламалаудың кіші бизнестік сияқты шағын мекемелерде көп қиындық туғызатыны белгілі. Осы себепті, соңғы жылдары пайдаланушыдан бағдарламалауды қажет ете бермейтін Microsoft Оffice (Windows) құрамына кірістірілген реляциялық МҚБЖ-лері, оның ішінде Access атаулы жан - жақты мүмкіндікті МҚБЖ-нің бірнеше нұсқалары жарық көрді: Access 2.0, Access 7.0, Access 97, Access 2000, Access 2003, Access 2007 (access -- ағылшын тілінен аударғанда -кіру, еркін ену деген сөзін білдіреді). Бұлар жұмыс істеуге жеңіл және анықтамалық жүйелері барынша жетілдірілген күрделі бағдарламалар.
Access, Excel, Word сияқты күрделі бағдарламалар арқылы дайындалған кестелердің ерекшеліктерінің бірі -- олар бірінен екіншісіне жеңіл түрде жіберіле және қабылдана алады.
Acces 97 және Access 2000-мен жұмыс тәсілдері шамалас, тек Access 20003 және Access 20007 -ге қосымша мүмкіндіктер, мысалы, мәзір жолын дайындау; форма мен есептерге стандартты аспаптар панелі мен мәзір жолын кірістіру; дайындалған объектілер жиынын байланыстырып, бір тұрақтыға біріктіру; Access-ті Интернетте пайдалану жөне т.б. тәсілдер енгізілген. Сонымен қатар визуалды көрінісі де едәуір артықшылықтарға ие.
Кесте құрылымы. Есептегіш өрісі
ДҚ кестесінде деректер адресі, Excel-дегі сияқты, жолдар мен бағандар қиылысы арқылы анықталады. Бағанды epic (поле) деп, жолды жазу не жазба (запись) деп атайтыны жоғарыда ескертілген.
Кестенің өріс құрылымы жөнінде ескеретін жайттар:
-- Өріс атаулары бірегей (қайталанбайтын) болуы тиіс. Атау үшін. (нүкте), ! (леп белгісі), [, ] (ашу, жабу квадрат жақшалары) символдарынан басқа саны 64-ке дейін символдар тізбегін алуға болады.
-- Әр өріске бір типті ғана берілгендерді енгізу мүмкін. Типтер мәтіндік (текстік), сандық, датауақыт, логикалық, ақшалық болып бірнеше түрге бөлінеді. Мәтіндік өріс ұяшығына 256-ға дейін символдар тізбегін енгізуге болады. Қалған типті берілгендерді енгізу тәсілі олардың тип атауларынан белгілі.
-- Түрлі өріс түрлі қасиетті (қасиет - өріс типі, өріс ұзындығы, т.б.)
-- Кейбір жағдайларда Access-те ДҚ кестесінің бірінші өрісі етіліп автоматты түрде Код тақырыбы меншіктелген epic қосылып қойылады. Оны Есептегіш (Счетчик) типті өpic деп атайды. Егер кестеде мұндай epic бар болса, әр жазу енгізілген сайын оның реттік нөмірі осы өріске кірістіріліп қойылады.
Байланысты кестелер жөнінде. Кілттік өріс
Деректер қорында құрылған кестелердің бірдей атаулы өрістері болып және олардың типтері бірдей болса, мұндай кестелерді байланыстыруға болады және оларды пайдаланып басқа кесте құру да мүмкін (белгілі жағдайларда Access байланыстыруды автоматты түрде жүргізе алады).
Мәндері бірегей болатын өрісті бірегей өріс деп атайды. Мысалы, жазбалар нөмірлері енгізілген өріс -- бірегей. Егер кестенің бірде-бір өрісі бірегей болмаса, қажет кезінде қосымша етіп, ондай өрісті қолдан құру қиын емес.
Кестелерді байланыстыру үшін тағайындалған өрістерді кілттік өрістер деп атайды. Олардың кемінде біреуінің кілттік өрісі бірегей, екіншісінің өрісі осы типті болуы тиіс. Басқа нұсқау берілмесе, Access автоматты түрде есептегіш өріс құрып, оны кілттік етіп қояды. Қолдан бірнеше өрістерді кілттік етіп қою да қиын емес. (Есептегіш өрісі, қасиеттерді орнату, кілттік өріс және кестелерді байланыстыру жөнінде кеңейтілген түсініктемелер мен мысалдар келесі тақырыптарда берілген.)
Access-ті пайдаланатындар - көбінесе есептеу техникаларымен жұмыс істейтін, бірақ бағдарламалаумен айналыспайтын адамдар. Мұндай қолданушыларды бұл бағдарламаның оқып-үйрену жеңілдігі көптеген мәселелерді өздері ... жалғасы
Кіріспе
8
1. Ұялы телефон дүкенінің құжат айналымын автоматтандыру ақпараттық жүйесін құрудың маңыздылығы
1.1 Ұялы телефон дүкен администраторының жұмысын автоматтандырудың бағдарламалық жобалануы
8
1.2 Ұялы телефон дүкен администраторының жұмысын автоматтандырудағы кейбір мәселелер
9
0.3 Берілген тапсырманың қойылымы
9
1.4 Бағдарламалау технологиясының негізгі түсініктері
11
1. Электроника әлемі дүкенінің құжат айналымын автоматтандырудың бағдарламалық орындалуы
12
2.1 Тапсырманы орындауда пайдаланылған қолданбалы бағдарламалық пакеттер
12
2.2 Аппараттық талаптар
18
2.3 Электроника әлемі дүкенінің жұмысын автоматтандырудағы кестелері мен өрістері
19
2.4 Электроника әлемі дүкен жұмысының бағдарламасын қолдану тәртібі
24
Қорытынды
28
Қолданылған әдебиеттер тізімі
29
Қосымша
30
КІРІСПЕ
Өндірісте, ауыл шаруашылығы мен оқу орындарында, коммерциялық мекемелерде, Ұялы телефон дүкенлерінде және т.б. обьектiлерде үлкен көлемдi мәлiметтермен жұмыс iстейдi. Яғни, түрлі берілгендерді дайындау, оларды өндеу, сақтау жиі кездеседі. Осы кезде компьютер технологиясын қолдана отырып сол обьектiлердiң мәлiметтерiн басқаратын бағдарлама түзуге болады. Қазiргi кезде үлкен көлемдi мәлiметтердi сақтауға және оларды өңдеуге арналған мәлiметтер базасының түрлерi өте көп. Олардың әрбiреуiнiң түрлi объектiлермен жұмыс iстеу ерекшелiктерiне, қолданушыға ұсынатын қызмет түрiнiң өзгешелiгiне қарамастан, оларда ортақ ұғымдар кешенi қалыптасқан. Сондықтан бiзге бiр ғана мәлiметтер базасын басқару жүйесiн қарастырсақ жеткiлiктi.
ХХ ғасырдың соңғы үш он жылдығы білім көлемінің және қоғамда айналымдағы ақпарат ағындарының бұрын болып көрмеген өсімімен сипатталады. Бұл күндері бұл ағындардың қуаты мен динамикасы соншалықты, оларды адам баласы қазіргі информатика құралдары мен жаңа жоғары тиімді ақпараттық технологияларды пайдаланған жағдайда ғана меңгере алады.
Қазіргі әлемнің көптеген елдері өмір сүріп отырған ақпараттық өмір сүру орталарының негізгі параметрлерін осы ортаның 30 жыл бұрынғы ғана параметрлерімен салыстырып қарайтын болсақ, онда бүгінде біз адамдардың бұлтартпас жаңа ақпараттық өмір сүру ортасы жөнінде айта алаиынымыз айдан анық. Міне, дәл осы орта қазір адамдардың әлеуметтек жағдайының жаңа стереотипін, оларды өмір сапасын, жаңа әдеттерін, басқаша айтқанда, біз тұрмыс қалпы деп жүргеннің бәрін қалыптастыруда.
Қазіргі ғылыми-техникалық даму кезеңінде инженерлі, экономикалық, басқару, ғылыми және басқа түрлі есептерді тиімді түрде шешу мен медициналық диагноз қою т.б. зерттеу нәтижелерін жоғары дәлдікпен алуды электронды-есептеуіш мәшинелерсіз (ЭЕМ-сіз) ұйымдастыру мүмкін емес. Осы себепті орта және жоғары білімді мамандар өз білімін ЭЕМ-ді тиімді пайдалану әдістерімен кеңінен үйлестіре алатын болуы тиіс. Бұл олардың келешек жұмысында ЭЕМ-мен жұмыс істеуді күнделікті дағдыға айналдыруы үшін де қажет.
Осыған мысал ретінде Электроника әлемі дүкенінің құжат айналымын автоматтандыру:
-- келген телефон тізімі (Фирмасы, моделі, шығарылған жері, бағасы, сату бағасы, саны, келген күні сериялық нөмір т.б.)
-- сатылатын телефон тізімі (Фирмасы, моделі, шығарылған жері, сату бағасы, жалпы саны, сұраныс, скидка, кепілдеме, сериялық нөмір т.б.)
-- сатылған телефон тізімі (Фирмасы, моделі, шығарылған жері, сату бағасы, сұраныс, скидка, сомасы, сатылған күні, кепілдеме, сериялық нөмір т.б.)
oo келген телефондар тізімдері;
-- дүкенде бар телефондар тізімдері;
-- сатылып жатқан телефондар тізімдері;
oo сатылған телефондар тізімдері;
oo қаржы айналымы жөніндегі мәліметтік тізімдер т.б.
Есептің өзектілігі: Электроника әлемі дүкені администраторларының жұмысын бақылау кезінде көптеген мәселенің алдын алу үшін тиімді бағдарлама арқылы автоматтандыру.
Бұл жұмыстың мақсаты: Электроника әлемі сату орталығының жұмысын автоматтандыру. Жаңадан келген ұялы телефондарды тіркеу. Клиенттің сұранысындағы ұялы телефондардың қорда бар немесе жоқ екендігін анықтау. Кез келеген уақытта келген клиенттің сұранысына жауап беріп отыру. Клиенттердің сатып алған ұялы телефондарын және олардың төлеген ақыларын тіркеп отыру, счет фактурасын шығарып беруді қарастыра отырып бағдарламаны құру.
Осы мәселерді есептеуде керекті сұраныстар мен есептерді құруға байланысты болатын қиын және көп уақыт алатын есептеулерге кететін жұмыс күшін азайтумен осы жұмыстарды жеңілдетуге бағытталған онфологиялық және концептуалдық модельдерін құру.
Жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қортындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен турады.
І Электроника әлемі дүкенінің құжат айналымын автоматтандыру ақпараттық жүйесін құрудың маңыздылығы администраторлардың жұмысын зертеп жеңілдетуі және автоматтандыру мәселелері қарастырылады.
ІІ Электроника әлемі дүкенінің құжат айналымын автоматтандырудың бағдарламалық орындалуы. Яғни тапсырманы орындауда пайдаланылған қолданбылы бағдарламалық пакеттер, Ұялы телефон дүкен администраторларының бағдарламасын қолданылуын таныстыру.
І. ҰЯЛЫ ТЕЛЕФОН ДҮКЕНІНІҢ ҚҰЖАТ АЙНАЛЫМЫН АВТОМАТТАНДЫРУ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ҚҰРУДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
1.1 Электроника әлемі дүкен администраторының жұмысын автоматтандырудың бағдарламалық жобалануы
Құпия емес ұялы телефон қазіргі таңда өте керек құрылғы болып табылады. Барлық адамдарда қызметкер, жұмысшы, оқушы, және үй қызметшілер т.б. ұялы телефон ұстайды. Іс-сапарда жүрген адамдар, туристтер, қарапайым адамдардың тығыз жұмысы шығып дер кезінде хабарласу керек болып қалған жағдайды ұялы телефонды пайдаланған өте тиімді. Негізінен ұялы телефон алар кезде оның сапасын, желіні жақсы ұстайтындығына қатты мән берген дұрыс. Ұялы телефон көп қолданыста жүрген фирмалар төмендегідей:
Nokia
LG
Samsung
FLY
Motorola
Sony Ericsson
Siemens
Тапсырыс берілген ұялы телефондардың модельдерін де қарастыру керек. Осы мәселелерге байланысты ұялы телефон дүкен администраторының жұмысы жаңадан келген ұялы телефондарды тіркеу. Клиенттің сұранысындағы ұялы телефондардың қорда бар немесе жоқ екендігін анықтау. Кез келеген уақытта келген клиенттің сұранысына жауап беріп отыру. Клиенттердің сатып алған ұялы телефондарын және олардың төлеген ақыларын тіркеп отыру, счет фактурасын шығарып беруді қарастыра отырып бағдарламаны құру.
Осы мәселерді есептеуде керекті сұраныстар мен есептерді құруға байланысты болатын қиын және көп уақыт алатын есептеулерге кететін жұмыс күшін азайтумен осы жұмыстарды жеңілдетуге бағытталған инфологиялық және концептуалдық модельдерін құру.
Деректер қорын жобалауда кестелерді нормалаудың келесі ережелерін сақтау керек:
Ереже 1. Кез - келген кестенің әрбір өрістер бірегей болуы тиіс.
Ереже 2. Әрбір кестеде бір немесе бірнеше өрістерден тұратын бірегей айнымалылар (алғашқы кілт) болуы тиіс.
Ереже 3. Әрбір алғашқы кілттің мәні үшін кез - келген берілгендер бағандарының тек бір ғана мәні болады және осы мән кестенің объектісіне қатысты болады.
Ереже 4. Кез - келген кестенің алаңдарын өзгерту мүмкіндігі болуы тиіс (алғашқы кілтке қатысты болмағандары) және сол өзгертулер басқа өрістердің өзгеріп кетуіне әкеп соқпауы керек
1.2 Ұялы телефон дүкен администраторының жұмысын автоматтандырудағы кейбір мәселелер
Курстық жұмыстың тақырыбы - Электроника әлемі дүкенінің құжат айналымын автоматтандыру. Ол көптеген уақыт алатын, жауапкершілігі мол жұмыстың бағдарламасын құру болып саналады.
Бұл жұмыс Ұялы телефон дүкен администраторының жұмысын жеңілдетудің жолдарының бірі болып саналады. Онда келген ұялы телефондар тізімі ғана емес сонымен қатар олардың сатылған төлем ақыларында жазылып тұрады күнделікті ұялы телефон дүкене неше ақша түскенін қадағалап отыруға болады. Сонымен қатар клиент ұялы телефондар модельдерінің функцияларын бір-бірімен салыстыруды қарастыру керек. Осы мәселелерге байланысты ұялы телефон дүкен администраторының жұмысы ұялы телефондардың келген санын, сатылған, қалған санын қадағалау.
Клиенттің сұранысындағы ұялы телефондардың қорда бар немесе жоқ екендігін анықтау. Кез келеген уақытта келген клиенттің сұранысына жауап беріп отыру. Клиенттердің сатып алған ұялы телефондарын және олардың төлеген ақыларын тіркеп отыру, счет фактурасын шығарып беруді қарастыра отырып бағдарламаны құру.
1.3 Берілген тапсырманың қойылымы
Қазіргі озық технологиялы дамыған заманда деректер қоры түсінігі көп қолдалынуда. МҚБЖ - (мәліметтер қорын басқару жүйесі) бағдарламаның ең үлкен тобы. Ол дисплейде тек қана әріп пен санды ғана емес, сонымен бірге суретті көру мүмкіндігі жоқ кезде пайда болған. Осы МҚБЖ дами келе мамандар есептеу техникасының, яғни дербес компьютердің ақпараттарды сақтауға, өңдеуге мүмкіншілігі мол екендігіне көздерін жеткізен. Қазіргі кездің өзінде Access МҚБЖ мен жұмыс жасайтын мамандар көп емес. Мысалы: Visual Basic тілінде бағдарламалау, формалар мен есептерді орналастыру үшін дизайннерлік білімде қажет, кестелер мәліметтер сызбаларды орналастыру үшін логикалық тұрғыдан ойланудың өзі де аз жұмыс емес.
Үлкен көлемдегі ақпаратты сақтау қажеттілігі туғанда оны қалай жүзеге асыру керек деген сұрақ тұрған. Сол себепті МҚБЖ - ң MS ACCESS және ORACLE т.с.с қолданбалы бағдарламалар пакеті бар.
МҚБЖ - көптігіне қарамастан Access өз атағын мәліметтер қорына байланысты жинаған жоқ. Неге? Оның атағын шығарған Access сөзі емес. Microsoft Office Sуstem деген бағдарламалық пакеті. Кәсіпорындардың көбісі осы бағдарлама пакетін қолданады. Яғни МҚБЖ - ін қолданады. Осыған мысал ретінде - Ұялы телефон дүкенінің құжат айналымын автоматтандыру.
Администратор жұмысын автоматтандыру - ол Ұялы телефон дүкенінің қаржыға байланысты барлық жұмыстарын бір операциямен орындау. Ол дегеніміз бір қолға қалам, кағаз ал екінші қолға калькулятор алып есептеу емес, керісінше мүмкін болған артық шығындарды кеміту.
Тапсырманың қойылымына келер болсақ, осы Ұялы телефон дүкеніне күнделікті келетін кіріс-шығыстан қанша қаржы сомасы түсетіндігін есептейтін, ондағы келген ұялы телефондар, сатылған ұялы телефондар туралы мәліметтерді сақтауға, өзгертуге, сорттауға және өңдеуге, керек болған мәліметті іздеп табуға, қағазға басып шығаруға мүмкіндік беретін бағдарлама құру болып табылады.
Келген телефон тізімі
* Фирмасы
* Моделі
* шығарылған жері
* бағасы, сату бағасы
* саны
* келген күні
* сериялық нөмір
Сатылатын телефон тізімі
* Фирмасы
* Моделі
* шығарылған жері
* сату бағасы
* жалпы саны
* сұраныс
* скидка
* кепілдеме
* сериялық нөмір
Сатылған телефон тізімі
* Фирмасы
* Моделі
* шығарылған жері
* сату бағасы
* сұраныс
* скидка
* сомасы
* сатылған күні
* кепілдеме
* сериялық нөмір
Осының барлығын ұйымдастыра келе кіріс-шығыс сомасын шығарып береді.
1.4 Бағдарламалау технологиясының негізгі түсініктері
Бағдарлама есепті шешуге арналған компьютер командаларының ретімен тізбегі. Бағдарламалау, программа обеспечение - құжаттар мен мәліметтерді өндеуге арналған бағдарлама жиынтығы.
Есеп (задача) - шешу керек болған проблема
Есеп 2-ге бөлінеді. Технологиялық есеп, функционалдық есеп.
Функционалдық есеп деп - басқару функциясын информациялық жүйе шегінде құру арқылы
Есептің қойылымы
алгоритм
бағдарламасы
Сурет 1 - Бағдарламалау технологиясы
Есептің қойылымы. - Кіріс және шығыс мәліметтері сипатталған есептің түсініктемесі. Есептің қойылымын сипаттағанда төмендегі мәселелерді ескеру керек:
Есептің мақсаты, орны және басқа есептермен байланысы.
Есептеу техникасына қойылатын шарттар.
Функционалдық есептердің мазмұны.
Бағдарламаның қолдану жиілігі.
Шығыс информацияның дәлдігі және шығу уақыты.
Шығыс мәліметтің құрамы және түрі.
Кіріс информацияның көзі.
Қолданушылар туралы мәлімет.
Кіріс информация деп - бағдарламаға енгізетін бастапқы мәліметтер.
Шығыс информация деп - бағдарламаның беретін нәтижесі.
Бағдарламалауға қатысатын мамандардың катигориялары
Бағдарлама 2 - ге бөлінеді.
1. Утилитарлық бағдарлама
2. Бағдарламалық өнім.
Утилитарлық бағдарлама - бағдарламалардың өз мұқтаждығын қамтамасыздандыру.
Бағдарламалық өнім - көпшілікке арналған.
Бағдарламалық өнім 1 жеке тапсырыс ретінде, 2 көпшілік сұранысына байланысты жасалуы мүмкін.
Бағдарламалық өнімді сүйемелдеу (сопровождение) - бағдарламаның жұмыс істеуін қамтамасыздандырылды.
Бағдарламалық өнімнің сапасын анықтайтын
Мобильность. Тасмалданғыштығы. Көп платформалы. ОЖ таңдамайды.
Надёжность. Сенімділігі. Бағдарламаның үздіксіз, тұрақты істеуі. Дәлділігі талапқа сай болуы, Қателерге шыдамды болуы.
Эффективность. Тиімділігі. Бағдарлама компьютер ресурстарын тиімді қолданатын болу керек.
Учёт человеческого фактора. Адам факторын ескеру.
Модифицируемость. Жетілдіргіштігі.
Коммуникативность. Басқа бағдарламалармен (информация) байланысы.
Бағдарламалық өнімнің өмір сүру кезеңдері
А) Бағдарламалық өнімдер риногын зерттеу. (маркетинг жүргізу) Мұндағы мақсат бағдарламалық өнімнің талаптарын атқаратын қызметін, техникалық жабдықтарын зерттеу.
В) Бағдарламалық өнімнің структурасын жобалау.
С) Бағдарламалау, тестілеу, өңдеу.
D) Бағдарламалық өнімнің құжаттарын дайындау. Құжат 1) Қағаздар 2) электрондық түрде болуы мүмкін.
Е) Бағдарламалық өнімді рыногқа шығару. Яғни сату.
F) Бағдарламалық өнімді пайдалану.
G) Бағдарламалық өнімді сүйемелдеу.
H) Бағдарламалық өнімді рыногтан алып тастау сүйемелдеуден бас тарту.
Бағдарламалық өнімді дайындау
Қолдану және сүйемелдеу
Бағдарламаның соңы
А
В
С
D
E
F
G
H
Сурет 2 - Бағдарламалық өнімнің өмір сүру кезеңдері
Бағдарламалық өнімді классификациялау
Бағдарламалық өнім қолдану жағдайына байланысты 3-ке бөлінеді:
А) Жүйелік бағдарламамен қамтамасыздандыру.
Б) Қолданбалы бағдарламалар пакеті.
В) Бағдарламалау құрал-жабдықтары.
Жүйелік бағдарламамен қамтамасыздандыру дегеніміз - компьютер техникасы мен желілерінің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін бағдарламалар жиынтығы.
Қолданбалы бағдарламалар пакеті дегеніміз - нақты бір класс жұмыстарын автоматтандыруға немесе шешуге арналған бағдарламалар жиынтығы.
Бағдарламалау құрал-жабдықтары дегеніміз - бағдарламалық өнім құрауға керекті бағдарламалар жиынтығы.
Операциялық бет
Желілік операциялық жүйе
Операциялық жүйе
Диагностикалық бағдарламалары
Антивирустік бағдарламалары
Дискімен жұмыс істеу бағдарламалары
Архивтік бағдарламалары
Желімен жұмыс істеу бағдарламалары
Базалық бағдарламалар
Сервистік бағдарламалар
Жүйелік бағдарламамен қамтамасыздандыру.
Қолданбалы бағдарламалар пакеті.
Бағдарламалау құрал-жабдықтары.
Бағдарламалық өнім
Сурет 3 - Бағдарламалық өнім
Қолданбалы бағдарламалар пакеті:
1. Мәселеге бағытталған қолданбалы бағдарламалар пакеті.
2. Автоматты жобалау қолданбалы бағдарламалар пакеті.
3. Әдіске бағытталған қолданбалы бағдарламалар пакеті.
4. Офистік қолданбалы бағдарламалар пакеті.
5. Жалпы қолдану қолданбалы бағдарламалар пакеті.
6. Мультимедиялық қолданбалы бағдарламалар пакеті.
7. Интеллектуалдық жүйелер қолданбалы бағдарламалар пакеті.
8. Баспахана жүйелер қолданбалы бағдарламалар пакеті.
Бағдарламалау құрал жабдықтары
Бағдарламалау тілі - есепті шешу алгоритмін сипаттайтын формалды тіл.
Бағдарламалау тілінің кластары:
1. Машиналық код - компьютер түсінетін тіл.
2. Машинаға бағытталған тіл -
3. Алгоритмдік тіл - машинаға тәуелсіз тіл.
4. Процедураға бағытталған тіл - дайын бағдарламаларды пайдалану.
5. Проблемаға бағытталған тіл -
6. Бағдарламалау ортасы - бағдарламалардың барлығы орындалатын орта.
Алгоритм тілінде жазылған бастапқы код
Транслятор
Объектілі код (машиналық код)
Байланыс
тыру редакторы
Орындала
тын файл (*.ехе)
Сурет 4 - Бағдарламаның орындалуы
2. ЭЛЕКТРОНИКА ӘЛЕМІ ДҮКЕНІНІҢ ҚҰЖАТ АЙНАЛЫМЫН АВТОМАТТАНДЫРУДЫҢ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ОРЫНДАЛУЫ
2.1 Тапсырманы орындауда пайдаланылған қолданбалы бағдарламалық пакеттер
Мәліметтер қорын басқару жүйелері Өндірісте, ауыл шаруашылығы мен оқу орындарында, коммерциялық мекемелерде, Ұялы телефон дүкенлерінде және т.б. салаларда түрлі берілгендерді дайындау, оларды өндеу, сақтау жиі кездеседі. Осыған мысал ретінде Яссы Ұялы телефон дүкенінің автоматтандырылған ақпараттық жүйесін құру:
-- келген қонақтардың тізімі (тегі, аты,әкесінің аты, құжатын, адресі, телефоны, жұмыс орнын, т.б.).
Оларды сақтаудың көп тараған әдісі -- компьютерде деректер қоры түрінде сақтау. Деректер қоры (ДҚ) -- құрылымы берілген тәсіл бойынша ұйымдастырылған арнайы форматтағы файл (деректер қорын кейде - мәліметтер қоры (МҚ) деп те атайды). ДҚ-да сақталатын берілгендер кесте түрінде дайындалады. Яғни дискілік файл -- деректер қоры, оған енгізілетін кесте -- ДҚ құрамында сақталушы объект (объект -- қасиеттері, өрістері бар, өзімен түрлі әрекеттер орындауға болатын бөлім, мысалы, кесте). Деректердің байланысты элементтер тобын жазба немесе жазу деп атайды.
Деректерді және олардың арасындағы байланыстарды ұйымдастырудың түрлі типтері бар: иерархиялық, реляциялық және тораптық.
Иерархиялық ДҚ-ында жазба элементтері реттеліп жазылады да, оның бір элементі негізгі, қалғандары бағыныңқы элементтер деп есептелінеді. Мұнда элементтер нақты тізбек бойынша сатылы түрде реттеліп қойылады. Онда берілгендерді іздеп табу саты бойынша төмен бағытта жүргізіледі. Мысалы, Norton Commander қабықша программасындағы каталогтар, білім жүйесіндегі иерархиялық кластар тізімі, т.б.
Реляциялық ДҚ -- кесте түрінде дайындалған берілгендер. Ол ең коп тараған берілгендер қоры (ағылшын relation -- қатыс, байланыс сөзінен келіп шыққан), кестелер арасындағы байланыстар -- жиі пайдаланылатын ең маңызды ұғым. Деректер қорыңда жазба үшін кесте жолы түсініледі, кестеде қайталанатын бірдей жолдар болмайды. Кесте бағанын құрайтын жазба элементтері өріс деп аталады. Өрістің негізгі ерекшелігі -- бір өріс элементтері бірдей типті етіп құрылады, мысалы, сандық не символдық.
Бұл -- реляциялық деректер қорының Excel-ден негізгі айырмашылығы - (Excel-де бір өріс элементтері түрлі типті бола береді және ол тек бір пайдаланушыға ғана арналған, ал реляциялық ДҚ - мен көптеген адамдар жұмыс істей бере алады). Мұндай ДҚ-да кестелерді байланыстырып, олардың кейбір өрістері арқылы түрлі жаңа кестелер құруға да болады. Мұндай кестелерді сұраныстар деп атайды.
Реляциялық деректер қорын құру және онымен жұмыс істеуді басқару үшін көптеген арнайы программалар дайындалған: dBASE, FoxBase, FoxPro, Access, т.б. Оларды Мәліметтер қорын басқару жүйелері (МҚБЖ) деп атайды.
Алғашқы кездерде қолданылып жүрген dBASE-тің түрлі нұсқалары, FoxPro, т.б. жүйелер әрі программалау тілдері, әрі МҚБЖ болатын және олар MS DOS жүйесінде жұмыс істейтін болатын. Бағдарламалаудың кіші бизнестік сияқты шағын мекемелерде көп қиындық туғызатыны белгілі. Осы себепті, соңғы жылдары пайдаланушыдан бағдарламалауды қажет ете бермейтін Microsoft Оffice (Windows) құрамына кірістірілген реляциялық МҚБЖ-лері, оның ішінде Access атаулы жан - жақты мүмкіндікті МҚБЖ-нің бірнеше нұсқалары жарық көрді: Access 2.0, Access 7.0, Access 97, Access 2000, Access 2003, Access 2007 (access -- ағылшын тілінен аударғанда -кіру, еркін ену деген сөзін білдіреді). Бұлар жұмыс істеуге жеңіл және анықтамалық жүйелері барынша жетілдірілген күрделі бағдарламалар.
Access, Excel, Word сияқты күрделі бағдарламалар арқылы дайындалған кестелердің ерекшеліктерінің бірі -- олар бірінен екіншісіне жеңіл түрде жіберіле және қабылдана алады.
Acces 97 және Access 2000-мен жұмыс тәсілдері шамалас, тек Access 20003 және Access 20007 -ге қосымша мүмкіндіктер, мысалы, мәзір жолын дайындау; форма мен есептерге стандартты аспаптар панелі мен мәзір жолын кірістіру; дайындалған объектілер жиынын байланыстырып, бір тұрақтыға біріктіру; Access-ті Интернетте пайдалану жөне т.б. тәсілдер енгізілген. Сонымен қатар визуалды көрінісі де едәуір артықшылықтарға ие.
Кесте құрылымы. Есептегіш өрісі
ДҚ кестесінде деректер адресі, Excel-дегі сияқты, жолдар мен бағандар қиылысы арқылы анықталады. Бағанды epic (поле) деп, жолды жазу не жазба (запись) деп атайтыны жоғарыда ескертілген.
Кестенің өріс құрылымы жөнінде ескеретін жайттар:
-- Өріс атаулары бірегей (қайталанбайтын) болуы тиіс. Атау үшін. (нүкте), ! (леп белгісі), [, ] (ашу, жабу квадрат жақшалары) символдарынан басқа саны 64-ке дейін символдар тізбегін алуға болады.
-- Әр өріске бір типті ғана берілгендерді енгізу мүмкін. Типтер мәтіндік (текстік), сандық, датауақыт, логикалық, ақшалық болып бірнеше түрге бөлінеді. Мәтіндік өріс ұяшығына 256-ға дейін символдар тізбегін енгізуге болады. Қалған типті берілгендерді енгізу тәсілі олардың тип атауларынан белгілі.
-- Түрлі өріс түрлі қасиетті (қасиет - өріс типі, өріс ұзындығы, т.б.)
-- Кейбір жағдайларда Access-те ДҚ кестесінің бірінші өрісі етіліп автоматты түрде Код тақырыбы меншіктелген epic қосылып қойылады. Оны Есептегіш (Счетчик) типті өpic деп атайды. Егер кестеде мұндай epic бар болса, әр жазу енгізілген сайын оның реттік нөмірі осы өріске кірістіріліп қойылады.
Байланысты кестелер жөнінде. Кілттік өріс
Деректер қорында құрылған кестелердің бірдей атаулы өрістері болып және олардың типтері бірдей болса, мұндай кестелерді байланыстыруға болады және оларды пайдаланып басқа кесте құру да мүмкін (белгілі жағдайларда Access байланыстыруды автоматты түрде жүргізе алады).
Мәндері бірегей болатын өрісті бірегей өріс деп атайды. Мысалы, жазбалар нөмірлері енгізілген өріс -- бірегей. Егер кестенің бірде-бір өрісі бірегей болмаса, қажет кезінде қосымша етіп, ондай өрісті қолдан құру қиын емес.
Кестелерді байланыстыру үшін тағайындалған өрістерді кілттік өрістер деп атайды. Олардың кемінде біреуінің кілттік өрісі бірегей, екіншісінің өрісі осы типті болуы тиіс. Басқа нұсқау берілмесе, Access автоматты түрде есептегіш өріс құрып, оны кілттік етіп қояды. Қолдан бірнеше өрістерді кілттік етіп қою да қиын емес. (Есептегіш өрісі, қасиеттерді орнату, кілттік өріс және кестелерді байланыстыру жөнінде кеңейтілген түсініктемелер мен мысалдар келесі тақырыптарда берілген.)
Access-ті пайдаланатындар - көбінесе есептеу техникаларымен жұмыс істейтін, бірақ бағдарламалаумен айналыспайтын адамдар. Мұндай қолданушыларды бұл бағдарламаның оқып-үйрену жеңілдігі көптеген мәселелерді өздері ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz