ЗАҢДЫ КҮШІНЕ ЕНГЕН СОТ ШЕШІМДЕРІН ҚАЙТА ҚАРАУ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

КІРІСПЕ:

ЗАҢДЫ КҮШІНЕ ЕНГЕН СОТ ШЕШІМДЕРІН ҚАЙТА ҚАРАУ

3: 6

КІРІСПЕ: ИНСТИТУТЫ ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ ТАРИХИ АСПЕКТІЛЕРІ

3: 6

КІРІСПЕ:

Ежелгі Рим мемлекетіндегі сот шешімдерін қайта қарау институтының қалыптасу тарихы

3: 12

КІРІСПЕ:

Рим құқығы- рецепциясы, батыс мемлекеттерде аппеляциялық іс жүргізу институтының қалыптасу аспектілері

3: 17

КІРІСПЕ: 2 ҚАЗАҚСТАННЫҢ СОТ ӨНДІРІСІНДЕГІ СОТ ШЕШІМДЕРІН ҚАЙТА ҚАРАУ МЕН ІС ЖҮРГІЗУДІҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ТӘЖІРИБЕСІ

3: 21

КІРІСПЕ:

Қазақ әдет құқығы бойынша би шешімдерін қайта қарау институтының қолданылу маңыздылығы

3: 21

КІРІСПЕ:

Кеңестік дәуірдегі Қазақстанның сот өндірісінде заңды күшіне енген сот шешімдерін қайта қарау институтының қалыптасу тәжірибесі

3: 24

КІРІСПЕ:

Қазіргі сот жүйесіндегі кассациялық өндірістен аппеляциялық өндіріске өтудің құқықтық қолданысы

3: 27

КІРІСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

3: 31

КІРІСПЕ: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

3: 32

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі . Қылмыстық сот өндірісінде адам құқықтарының ең басты кепілдіктерінің бірі процеске қатысушының сот шешімін қайта қарату құқығы. Сондықтанда ғылыми жұмыстың өзектілігі елдегі сот үкімдері мен қаулыларын қайта қарау институты құрылымының мәні мен мазмұнының ғылми үлгісін жасау, пайда болу жолдарын зерттеп сипаттама беру. Сот үкімінің заңдылығын және негізділігін тексеру қажеттілігі, жалпы, іс жүргізудің міндетті мақсаттарынан және қоғамның сол мемлекеттің ізгі мұратына қайшы келетін сот қателіктерін, үкімнің әділетсіздігін мүмкіндігінше болдырмау талаптарыныан туындайды. Шындығында сол сот шешімдерін қайта қарау сатысында іс бойынша нағыз шындыққа қол жеткізілгендігін тексеру мақсаты қойылады, сөйтіп соның нәтижесінде жіберілген сот қателіктері түзетіліп, еліміздің сот тәжрибесінде әділеттілік жолына негізделген біркелкілік орнайды.

Қазіргі мемлекеттің егемендігі ұғымымен байланысты «өзінің халқы тұратын жеріне билік ету арқылы басқара алатын әкімшілік аумақтарға бөлінуі, сол аумақтардағы халық мұраттарына қарай құқықтық негіздерді тудырады. Сондықтан, мемлекеттің бесінші нысаны болып, негізгі арқау- құқықтық жүйе табылады» [1, 30] .

Сот шешімдерін қайта қарау институты өзінің тарихын сонау Көне Греция, Рим мемлекеттерінің құқығынан бастау алады. Жалпы сот қаулыларына шағымдану институтының, соның ішінде аппеляциялық және кассациялық шағымдану институттарының пайда болу және даму тарихын сөз етпес бұрын ең алдымен алғашқы қоғам пайда болған кезеңдерінен кейін оның мүшелерінің арасында қоғамдық қатынастардың орныға бастағандығына назар аударған жөн. Ол қатынастардың күрделенуі, одан әрі дами түсуі бұл заңды құбылыс болатын.

Әдет сөзі кәдімгі құқыққа негіз бола тұрғанымен де, оның дәл мәніне заң сөзі толығырақ сай келеді. Жалпы құқықтың қалыптасуындағы алғашқы кезеңдерде дәстүрлік құқық нормаларының жүйеге келтірілуі белгілі бір дәрежеде өзара байланыста болады. Мысалы: Римдегі 12 таңба, таблица ретінде белгіленген заң тізбесі - дәстүрлік құқық нормаларының жазбаша түрі деп танылған. Кез-келген қоғам өзінің даму кезеңін талдай отырып, бастапқы кезеңдегі заң нормаларын аттап өтуіне болмайды. Бұл жалпы құқықтың орнығуына, теориялық тұрғыдан түсінуге маңыз береді [2, 22-24] .

Көптеген қоғам мүшелерінің арасындағы туындаған дау-жанжалдардың кейбіреулері қоғам мүшелері арасында ірі келіспеушілікке әкеп соқты.

Осы ереже ежелгі Грецияның және Көне Римнің, сондай-ақ еуропалық елдердің мемлекеттік және құқықтық тарихында өзіндік дәлелін тауып отыр.

Тарихтан білетініміздей, ол замандарға мынадай өзіндік ерекшеліктер тән еді:

Біріншіден , дауды шешудің ескі тәсілдері әлі де сақталынып, пайдаланылды. Мысалы, қайсыбір қиын мәселелер әкімшілік билігі бар халық жиындарында, ақсақалдар кеңесінде талқыланды. Сондай-ақ жекпе-жек, ант беру, т. б. осы сияқты көне дәстүрлі тәсілдер қолданылды.

Екіншіден, с ол уақыттарда мемлекеттік биліктің арнайы органы ретіндесоттар қалыптаса бастады. Бұл соттардың құрылымдары, тіптен істерді қараудың бұрынғырулық институттарымен ешқандай байланысы жоқтын. Гректердің сол ғасырлардағы өмір сүрген мемлекет-қалаларында халық жиынындағы соттың өткізілу тәртібі ежелгі сот нысандары ретінде пайда болды, ең қызықтысы олар 6-7 ғасырларға дейін сол қолданыстағы түрін бұзбай қолданылып келді. Бұл соттар «гелиэя» деп аталды, негізгі себебі бұл жиындардың күндіз басталып, күн батқанда аяқталуында болуы мүмкін.

Қазақ мемлекетінің қоғамдық жүйесіне қызмет істеген азаматтық, қылмыстық құқық түрлері, соған лайықты қолданылған шешімдер мен үкімдер, жаза шарттары заң актілерінің бастау көзі деп есептеуге болады. Сондықтан біз осы зерттеу еңбегіміздің тақырыбындағы тарауларында көрсетілген сұрақтарға жауап беруге тырыстық.

Жұмыстың мақсаты - соттың заңды енген шешімдерін қайта қарау жөніндегі іс жүргізу ерекшеліктерін талдау.

Жұмыстың алға қойған мақсатына байланысты төмендегідей міндеттерді шешу көзделді:

- Заңды күшіне енген сот шешімдерін қайта қарау институтының қалыптасу тарихын қарастыру;

- Қазақстанның сот өндірісіндегі сот шешімдерін қайта қарау мен іс жүргізудің құқықтық тәжірибесін зерттеу;

Зерттеу объектісі соттың заңды күшіне енген шешімдерін қайта қарау нормаларымен байланысты іс жүргізу нормаларымен байланысты ерекшеліктерін көрсету болып табылады.

Зерттеу нысаны сот жүйесі мен оған қызмет еткен дәстүрлі құқықтың заң нормаларын басқа да көне батыстық өркениет мемлекеттердің сот жүйелерімен салыстырмалы құқықтық сипаттама беру

Зерттеу әдістері: Зерттеуші өзінің зерттеу жұмысының тақырыбын ашу мақсатында жалпы диалектикалық, салыстырмалы-тарихи, тарихи-құқықтық талдау, жүйелі-құрылымды, саралау тәсілдерін қолданды.

Тақырыптың ғылыми зерттелу дәрежесі Зерттеуші өз еңбегінде бұрынғы және қазіргі Қазақстан мемлекетінің құқығындағы сот үлгілерінің әлемдік тәжірибесін, ерекшеліктерін саралау мәселесіне байланысты теориялық және тәжірибелік негіздемелері мен шарттарын қарастырады. Сонымен бірге ұлттық дәстүрлі-құқықтық жүйедегі билер институтының қалыптасуымен пайда болған мемлекеттік биліктің бір нысаны билер сотының рөлін қазіргі сот жүйесімен байланыстыра отырып сол саланы зерттеген республиканың көрнекті заңгер-ғалымдарының еңбектеріне сүйене отырып: Ғ. С. Сапарғалиев [1, 30], И. Я. Фойницкий [4, 509], Т. М. Культелеев [40, 154], С. З. Зиманов [42, 25], З. Кенжалиев [70, 123] өзінің ғылыми ұсыныстарын берген.

Жұмыстың ғылыми жаңалығы: сот жүйесіндегі шешімдерді қайта қарау мен іс жүргізудің құқықтық мәселелерін жан-жақты зерделеп, сот тәжірибесіндегі Облыстық және оған теңестірілген соттың қарауына жататын қылмыстық істер, Жоғарғы соттың қарауына жататын заңды күшіне енген шешімдерді қадағалау сатысында қайта қараудың құқықтық негіздерін жан-жақты саралап, өзектілігін зерттеген.

Қорғауға шығарылатын мәселелер: істі бірінші сатыда толық және әділ қарауға кепілдік орнату, ең алдымен әділ үкім шығаруды қамтамасыз ету мен сотты кездейсоқ қателесуден қорғау міндеттерін негізге ала отырып;

- сот шешімдерін қайта қарау институтының қалыптасу тарихын мен тәсілдерін анықтау;

- мемлекеттегі сот шешімдерін қайта қарау институттарының 1997 жылдағы, 2004 жылдағы қылмыстық істердің соттылығына байланысты енгізілген өзгерістердің рөлін ашу;

Жұмыстың практикалық маңызы - заңды күшіне енген сот шешімдерін қайта қарау өндірісінің қадағалау мен шағымдану тәртібімен қарастырудың ерекшеліктерін қазіргі сот жүйесінде қолдану мәселелерін жетілдіру жолдарын көрсету.

Зерттеу жұмысының сыннан өтуі мен саралануы. Ғылыми жұмыстың жеке нәтижелерін Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университетінің оқу процессінде «Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы», «Мемлекет және құқық теориясы», «ҚР Конституциялық құқығы» пәндерін өтуде қосымша курстарда қажет дерек көзі ретінде қолдануға ұсынылады.

Зерттеу тақырыбы бойынша жарияланған ғылыми жұмыстар. 1. Изжанов Б. Т. « Қазақ әдет құқығы бойынша би шешімдерін қайта қарау институты » атты мақала баспаға берілді.

«Білім беру және ғылымның инновациялық дамуы: Қазіргі заман беталыстары мен болашақ көрінісі» атты халықаралық ғылыми-тәжірибиелік конференция материалдарының жинағы. Том 3. -Көкшетау: АМКУ, 2013. 124.

Зерттеу жұмысының құрылымы: Кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.

Жұмыстың көлемі машинаға басылған 80 бет, 3 қосымшадан тұрады. Кіріспеде тақырыптың өзектілігі, мақсаты, міндеті, зерттеу объектісі, нысаны, мәні, ғылыми жаңалығы, әдістемелік негізі, зерттеу деңгейі және жұмыстың құрылымы қарастырылған.

ЗАҢДЫ КҮШІНЕ ЕНГЕН СОТ ШЕШІМДЕРІН ҚАЙТА ҚАРАУ ИНСТИТУТЫ ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ ТАРИХИ АСПЕКТІЛЕРІЕжелгі Рим мемлекетіндегі сот шешімдерін қайта қарау институты- ның қалыптасу тарихы

Қазіргі таңда, қоғам арасында сот билігіне байланысты әртүрлі пікірлер айтылып жататындығы белгілі. Тіпті, кейбір газет-журнал беттеріндегі мақалаларда жалпы соттар шығарған шешімдердің ішінара қаншасы әділ, қаншасы заңсыз деген сұраққа жауап беруді мақсат еткен әртүрлі қоғамдық сұраулардың қорытындысы негізінде пайыздық көрсеткіштерді анықтап, осыған байланысты қоғамдағы пікірді қалыптастыру тәсілдері де кең орын алғаны жасырын емес.

Осыған байланысты айта кететін бір жәйт, кез келген сотта істі қарау барысында белгілі бір тараптың сот шешімімен келіспейтіндігі анық. Өйткені, тек заңдарға сүйене отырып шешім шығару барысында сот белгілі бір тұлғаға жауапкершілік, не болмаса міндет жүктейтіндігі ақиқат. Осы орайда, қоғамдағы соттар жалпы сот билігі жайлы пікірді тек халық арасында жүргізген сұрау қорытындысы бойынша анықтау дұрыс па деген заңды сұрақ туады. Меніңше, қазіргі тандағы қоғамдағы сот билігі жайлы кейбір теріс пікірлердің қалыптасуының астарлы себептері осы саланы зерттеудегі, сондай-ақ, сот билігінің халыққа деген қызмет көрсету дәрежесін анықтаудағы таңдалып жатқан тәсілдердің біржақты, үстіртін қолданылуында. Сондықтан, қоғамдағы сот билігіне деген сенімнің артуына бағытталған шаралар кешенді әрі жан-жақты болуы тиіс.

Басқа мемлекеттік органдардың қызметімен салыстыратын болсақ, сот билігін жүзеге асыру әрқашан да ашық әрі жарыспалылық қағидаларына сүйенген. Демек, сотта кез келген қоғам мүшесі заң мен белгілі бір іс шеңберінде өз құқықтары мен мүдделерін қорғауға тікелей қатыса алады. Өз кезіңде Т. Джеферсон айтқандай «Адамның тумысынан пайда болған құқықтарынан басқа нәрсенің барлығы уақыт өте өзгеріске ұшырайды». Сондықтанда билік бөлу тұжырымдамасы (концепциясы) қалай пайда болды деген сұраққа жауап іздейтін болсақ, оның классикалық теориясын аса көрнекті француз ағартушысы, ойшылы, философ Ш. Л. Монтескьенің еңбектерінен көре аламыз. Ш. Л. Монтескье ілімінің негізі - жеке адамның құқықтары мен бостандықтарын мемлекеттік билік басшыларының қалпына келтірсе деген негізбен жазылғанын айтуға болады.

Ш. Л. Монтескье биліктің үш тармағын «Заң шығарушы билік, халықаралық құқықтар мәселесін атқаратын билік және азаматтардың құқықтары жөніндегі мәселесін атқаратын билік», - деп бөліп қарайды. Демек, Ш. Л Монтескье билікті мүлде дербес үш тармаққа бөлмейді, ол, биліктің үш түрі туралы яғни біртұтас мемлекеттік биліктің үш бөлігі жөнінде мемлекеттік басқаруды жақсарту үшін жасалған құрылымдар жөнінде айтып көрсетеді. Шамасы Ш. Л. Монтескьенің пікірінше біртұтас мемлекеттік жүйе мен олардың әрекеттерін шатастырып алмас үшін жасалған құрылымдар шығар. Биліктерді бір-бірінен ажырату, олардың арасындағы байланыс пен бағыныштылық жойылса бүкіл мемлекеттің жан-жаққа ыдырап кетуіне қауіп төндіруі мүмкін.

Биліктің үш тармағын анықтаған соң Ш. Л. Монтескье олардың әрқайсысының өз өкілеттігіне байланысты мәселелерін де анықтайды. Мәселен, біріншісі (заң шығарушы билік) заңдарды шығарады, осы заңдардың күшін жояды және оған түзетулер енгізеді. Ал, екіншісі (атқарушы билік) соғысу мен татуласу мәселесін және мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесін шешеді. Үшіншісі (сот билігі) қылмыс жасағандарды жазалайды және жеке адамдардың арасындағы қақтығыстарды шешеді.

Ш. Л. Монтескье өз еңбегінде биліктердің ара шектерін ашу мәселелеріне көп көңіл бөліп, оларды жеке билік тармақтарына бөлу қажеттігін көрсетеді. Биліктерді біріктіру туралы сөз болса, дейді Ш. Л. Монтескье: «Егер бір адамның немесе мекеменің қолында қаулы шығару да қылмысты мінеуде болса бәрі де күйреген, бүлінген болар еді және жеке адамдардың жағдайы да ауыр халде болар еді. Осындай республикалардың азаматтарының жағдайы қандай болатынын ойлаңыз. Мұндай республикаларда заңдарды орындаушы ретінде әрбір ведомства заң шығарушы ретінде өзіне - өзі берген бүкіл билікке иелік етеді. Ол өзінің жалпы қаулысы бойынша мемлекетті қиратуы мүмкін және сондай-ақ сот билігіне ие бола отырып ол өзінің үкімдерімен әрбір адамды бас көтертпестей ету мүмкінігіне ие». Осыған байланысты Ш. Л. Монтескье әрбір билік тармағынан тиесілі құзырын анықтап, биліктердің бірін-бірі өзара тежеу тетігін жасаған. Ш. Л. Монтескье тұжырымдамасы бойынша сот тек әділеттілікті жүзеге асыру мақсатында қызмет етеді. Сондықтан Ш. Л. Монтескье биліктің біраз бөлігін заң шығарушыларға береді.

Оның пікірінше Парламент екі палатадан тұрады:

1. Мейірбандар мәжілісі (Жоғарғы палата)

2. Өкілдер мәжілісі (Төменгі палата) . Жоғарғы палата федеральдық өкілдерді соттауға құқылы (жай сот емес) . Екіншіден, Жоғарғы палата тағайындалған жазаны төмендетуге және кешірім жасау құқығы берілген. Үшіншіден, бұл палата сот билігін алмастыра алатын болғандықтан теңгермешілік қызмет те атқарады. Үш биліктің ішінде сот тіпті билікте емес, билік кепілдігі деуге болады, қалған екеуі: шектен шығып кетпес үшін оларға реттеушінің билігі керек. Осыған заң шығарушының мейрбандар тобы бұл орынға өте лайық. Сонымен Ш. Л. Монтескье сот билігін оның ең негізгі қызметі - сот бақылауынан айырады. Бұл оның өзінің биліктерді тәуелсіз үш жеке билікке бөлу керектігі жөніндегі айтқан сөзіне қайшы келіп тұр. Сот билігін «билік кепілдігі» дей отырып, оның құзыретінің бір бөлігін Парламенттің Жоғарғы палатасына беріп жіберу арқылы, заң шығарушы және атқарушы биліктеріне қарағанда, сот билігін бағынышты жағдайға түсіріп тастаған. Бұнда Ш. Л. Монтескьенің мемлекеттік моделді құру мәселесі таптық тұрғысынан қаралғанын көре аламыз.

Сот билігін ұйымдастыруда Ш. Л Монтескьенің қызықты көзқарастары бар, мәселен, сот билігі арнайы бір тұрақты орган есебінде жұмыс атқармай-ақ, ол тек «белгілі уақыт аралығында халық арасынан, заңды жолмен құрылып, қажеттілігі ақталған соң таратылады. Екіншіден , сотты сайлау керек, тек кейбір жағдайларда ғана тағайындалуы тиіс. Үшіншіден, сот алқалы түрде жүргізілуі керек. Төртіншіден, сот сол уақыттағы қолданып жүрген заңды дәлме-дәл қолдануы керек. Бесіншіден, соттың шығарған үкімінде тек судьяның жеке пікірі емес, ол заңда да тікелей көрсетіліп тұрылуы керек», [5, 11] - деген өз ойларын тұжырымдап көрсеткен болатын.

Өзінің ұлы еңбегінде Ш. Л. Монтескье, сот әділдігін жүзеге асыруда - тек сот қызметінің негізгі міндеттеріне тоқталмай, сонымен қатар, атқарушы және сот билігінің өз қызметтерін атқаруда заң ережелерін сақтауын және бұл заңның бәріне де тән екенін атап көрсетеді. Ш. Л. Монтескьенің жасаған билік бөлу тұжырымдамасының негізі адамның құқықтары мен бостандықтарын толық айқындайтындықтан билік бөлу теориясының классикалық ядросының түйіні болды. Ш. Л. Монтескье ілімі мемлекеттік билікті бұдан былай дұрыс түсінуге орасан ықпал етіп, көптеген елдердің Ата заңдарын қалыптастыруға негіз болды.

Демократиялық елдердің барлығының Ата заңдарында Ш. Л. Монтескьенің тұжырымдамасының элементтері бар, бұл белгілер Республика Конституциясында қалыптасқан сот билігінің бірнеше конституциялық негіздерінен анық байқалады. Осы негіздерді саралау арқылы сот билігінің қызметін реттей отырып, ондағы нормаларды атап көрсетуге болады:

І. Сот билігін мемлекеттік биліктің бір тармағы есебінде бекіту (3-баптың 4-тармағы) .

2. Тікелей сот арқылы адамдардың, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау (баптар: 13-бап-тың 2-тармағы, 14-бап, 15-бап, 16-бап, 25-бап, 26-бап) .

Осы айтылғандардан байқағанымыздай істі бірінші сатыда толық және әділ қарауға кепілдік орнату, ең алдымен әділ үкім шығаруды қамтамасыз ату мен сотты кездейсоқ қателесуден қорғау міндеттерін алға тартады. Демек биліктің бір тармағы ретінде сот шешімдерінің әділдігі мен заңдылығы қоғамның тұрақтылығын қорғаудың бір бағыты деп те есептеуге болады. Сол себепті де сот шешімдерін қайта қарау институты осы талаптарға негізделеді, яғни соттың шешімі немесе үкімі тексеруге жатқызылады.

Сот өндірісінің осындай нысанының бірі аппелляция болып табылады. Оның шығу тарихы сонау ежелгі Греция құқығы мен Көне Римдік құқықтан бастау алады. Ол заңдық күшіне енбеген сот шешімдерін қайта қарау сатысы ретінде жақсы таныс. С. И. Ожегов орыс тілі сөздігінде бұл терминге мынадай анықтама береді « Аппеляция істі қайта қарату мақсатымен жоғары сатыдағы сотқа Сот шешімі жөнінде шағымдану »[6, 28] .

Жалпы сот қаулыларына шағымдану институтының, соның ішінде аппеляциялық және кассациялық шағымдану институтарының пайда болу және даму тарихын сөз етпес бұрын, ең алдымен алғашқы қоғам пайда болғаннан оның мүшелерінің арасында қоғамдық қатынастардың орныға бастағандығына назар аударған жөн. Нәтижесінде, сол қоғам мүшелерінің арасында дау-жанжалдардың туындауының басты себептерінің бірі болып, ол қатынастардың күрделенуі, әрі ақсақалдар билігінің әділдік шешімдерінің болмауы да қатты әсерін тигізді. Ал, мұндай өзара қауым ішіндегі келіспеушілік, араздықтар көп жағдайда өздері үшінде тиімді болмады, сондықтан оларды шешудің қажеттілігі туындады. Алғашқы қауым тұрақты емес ол үнемі даму үстінде болды. Әрі сол даму барымында адамзат біртіндеп экономиканы жасаушы дәрежесіне көтеріліп, алғашқы қауымдастық қоғамды өзінің ең асқаралы даму шыңына (қоғамның әлеуметтік жіктелуі, таптардың пайда болуы, мемлекеттің дүниеге келуі) жеткізді.

Европалық мемлекеттердің ертедегі даму кезеңінде орталық мемлекеттік биліктің тым әлсіз, әрі өзінің мекемелері арқылы сотты бағындыруға және оны бақылауға бейімделмегенін атап өткен жөн. Сондықтанда сот өз қызметінде тәуелсіз болды, яғни, бұл сот билігінің қабылдаған шешімінің әрдайым дұрыстығын дәлелдеді. Алайда қоғамдық қатынастардың күрделеніп өзгеруі, мемлекеттің орталықталықдырылған билік жүйесінің өркендеп дамуына себепкер болды. Жоғарыда айтып кеткеніміздей бұл орталық билік тарапының сот шешімдерін тексеру құқығына ие болуына негіз болды. Сот шешімдерін қайта қараудың бұл түрі тергеу процесіне ұқсас еді. Мұндағы тексеру бастамасының мәні сол, процесс барысы мүдделі адамдардың еркіне ешқандай байланысты болмады. Тергеу процесі сот өндірісінде тараптардың іс-әрекетін мүлдем назарға алмағандықтан, соттағы қайта қарауда бұл тіпті мойындалмады да, әрбір іс міндетті түрде төменгі сатыдан жоғары қарай алдын-ала заңмен белгіленген тәртіппен қозғалуы тиісті. Әрі сот шешімдерін қайта қарау жөніндегі инстанциялар ол кезде өте көп еді, әрине бұл істің тез қаралуына кері әсерін тигізді. Нәтижесінде бұл істер өте ұзақ қаралды. Бір соттың шешімін басқа сот түзетпейтін, яғни, қабылданған шешімді, сол шешімді қабылдаған соттың өзі ғана өзгерте алатын. Сот шешімдерін қайта қарау институтының өмірге келуіне, тек мемлекеттік билік күшейіп, халық сотын өзінің бақылауына бағындырғаннан кейін ғана мүмкіндік туды.

Сот шешімдерін қайта қарау институтының өмірге келуіне, тек мемлекетік билік күшейіп, халық сотын өзінің бақылауына бағындырғаннан кейін ғана мүмкіндік туды. Бұл иерархиялық бағынушылыққа, яғни төменгі соттың өзінен жоғары тұрған сотқа бағыну жүйесіне негізделген еді.

Мұнда тексеру бастамасы біртіндеп жеке бастамаға ауыса бастады. Яғни, жоғары инстанция тек төменгі сатыдағы соттың шешімімен құқығы бұзылған адамның өтініші бойынша ғана шағымдалған шешімді қарауға кіріседі. Бұндай жағдайда сот шешімдерін қайта қарайтын инстанциялар саны әлдеқайда азая түстеді.

Бұл жөнінде И. Фойницкий былай дейді: «істерді тездетіп қарау мәселесі алға тартылып, өндірістік инстанциялардың санын қысқарта отырып, сот шешімдерінің тұрақтылығына қол жеткізу кеңінен мойындала бастады. Сөйтіп, қайта қараудың мынадай түрлері белгіленді:

Жеке шағымдану, аппеляция, кассация және қылмыстық істерді қайтадан қарау.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.