Электронды оқулық түсінігі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

Нұр-Сұлтан қаласының білім басқармасы
Басқару колледжі ЖШС

010000 1304000

ДИПЛОМЛЫҚ ЖОБА

Тақырыбы: Электрондық оқу құралдарын жасау Python бағдарламалау тілі
(Түсідірме жазба)

ДЖ. 1304000.С-11 27.06.20.ТЖ

Орындаған: __________ Қалкөз Д.
Дипломдық жоба жетекшісі: __________ Ұмтылқызы Н.
Рецензент: __________
Экономикалық бөлім
бойынша консультант __________ Абдикалова Т.Ә.
Еңбекті қорғау бойынша
консультант __________
Нормоконтроль __________

Қорғауға жіберілді
Директордың ОЖ орынбасары
_______________________
___________2020 ж.

Нұр-Сұлтан 2020ж.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИТРЛІГІ
МИНИСТРЕСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РЕСПУБЛИКИ
КАЗАХСТАН

НҰР-СҰЛТАН ҚАЛАСЫ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ
УПРАВЛЕНИЕ ОБРАЗОВАНИЯ Г. НҰР-СҰЛТАН

БАСҚАРУ КОЛЛЕДЖІ
КОЛЛЕДЖ УПРАВЛЕНИЯ

БЕКІТЕМІН
УТВЕРЖДАЮ
Директордың оқу ісі
жөніндегі орынбасары
Зам.директора по УР
_____________________
___________202__ ж.

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБАНЫҢ ТАПСЫРМАЛАРЫ
ЗАДАНИЕ НА ДИПЛОМНОЕ ПРОЕКТИРОВАНИЕ №____
Мамандығы бойыншапо специальности 1300400 Есептеу техникасы және бағдарламамен қамтамасыз ету______________________________ _______

Топгруппа ВтиПО-42 оқушыуч-ся Қалкөз Дінмұханбет
(шифр группы) (тегі, аты-жөні, фамилия, инициалы)

Тақырыбытема Электрондық оқу құралдарын жасау Python бағдарламалау тілі

Дипломдық жобаның мазмұны
Содержание дипломного проекта
Дипломдық жоба түсініктемеден, технологиялық және графикалық құжаттардан тұрады. Дипломный проект состоит из пояснительной записки, технологической документации и графических документов.

Түсініктеме
Пояснительная записка
(обьем 60-80 листов формата А4)

Алғашқы парақ Титульный лист
Дипломдық жобаның тапсырмасы Задание на дипломное проектирование
Пікір Отзыв
Рецензия Рецензия
Мазмұны Содержание
Кіріспе Введение
I. Жалпы бөлім Общая часть
Дипломдық жобаның басты мақсаты: қазіргі ғылым мен техниканың дамыған заманында электронды оқулықтың маңыздылығын көрсету. Қашықтықтан оқу жағыдайы туындаған кезде студенттердің оқу материалдарынан таршылық көрмеуы басты назарға алынды.

II. Технологиялық бөлім Технологическая часть
Бұл дипломдық жобада электронды оқулық жасалды. Бірінші бөлімде келесі мәселелер қарастырылды: дипломдық жұмыстың маңыздылығы мен атқаратын міндеттері. Қазіргі заманға электронды оқулықтың қажеттілігі. Екінші бөлімде электронды оқулықты құру ортасы. Delphi бағдарламалау ортасының мүмкіндіктері қарастырылды.

III. Конструктор-техникалық бөлім Конструкторско - техническая часть
Конструкторлық бөлімде қолданушыға пайдалану нұсқаулығы, бағдарламалық өнімді тестілеу қарастырылған.
IV. Экономикалық бөлім Экономическая часть
Экономикалық бөлімде жобаны техникалық қолдау және экономикалық тиімділік шығындары есептеледі.

V. Техника қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бөлімі Техника безопасности и охрана труда
Бұл бөлімге есептеу орталығындағы еңбекті қорғау, өнеркәсіптік санитария, электр қауіпсіздігі, өрт қауіпсіздігі, электр қауіпсіздігі талаптары кіреді.
Дипломдық жобаның орындалу кестесі
График выполнения дипломного проекта

Жұмыс
кезендері

Этапы
работы
Жобаның орындалу реті
Последовательность выполнения проета

Орындалудың пайыздық көлемі

Примерный объем выполнения в процентах

Орындалу мерзімі

Срок выполнения

Жобаның орындалуы көніндегі белгі

Отметка руководителя проекта о выполнении

Түсініктеме(тараулар және бөлімдер)
Пояснительная записка (разделы и подразделы)
Технологиялық құжаттары және графикалық құжаттар
Технологическая документация и графические документы

1.
Кіріспе
Орындалды
20%
22.03.2021

2.
Жалпы бөлім
Орындалды
20%
27.03.2021

3.
Технологиялық бөлім
Орындалды
10%
06.04.2021

4.
Конструктор - техникалық бөлім
Орындалды
20%
11.05.2021

5.
Экономикалық бөлім
Орындалды
10%
14.05.2021

6.
Техникалық қауіпсіздік және еңбекті қорғау бөлім
Орындалды
10%
25.05.2021

7.
Қорытынды
Орындалды
10%
14.06.2021

Жоба бойынша консультация Консультация по проекту _________________
Тапсырма берілген күні Дата выдачи задания __________________________
Жобаның аяқталған мерзімі Срок окончания проекта ___________________

Ұйымдастыру - экономикалық бөлімінің консультатанты Консультант по организационно - экономическому разделу Абдикалова А.Т.______________
(тегі, аты-жөні, фамилия, инициалы)
ЦӘК төрайымдар отырысынды қарастырылды және бекітілді
Хаттама №______ ___________________202__ж.
Задание расмотрено и утверждено на заседании цикловой коммисии
Протокол №______ ___________________202__г. и закреплено приказом по колледжу
№______ ___________________202__г.

Бөлім меңгерушісі
Заведующая отделением_________________Букеева Г.Г.__________________
(тегі, аты-жөні, фамилия, инициалы)

Тасырманы орындауға қабылдады
Задание принял к исполнению ___________ Қалкөз Дінмұханбет_________
(тегі, аты-жөні, фамилия, инициалы)
Басқару колледжі студентінің дипломдық жобасына сын - пікір

Аты-жөні Қалкөз Дінмұханбет
ДЖ 1304000 Есептеу техникасы және бағдарламамен қамтамасыз ету

Дипломдық жобаның тақырыбы: Электрондық оқу құралдарын жасау Python бағдарламалау тілі
Тапсырма бойынша орындау қажет Python бағдарламалау тілі пәні бойынша электронды оқулық жасауда, студент қашықтықтан және өз бетімен пәнді меңгеруге болатындай оқулық жасауы керек болды. Сонымен қатар, оқулықтар дәрістер мен тәжірибелік жұмыстар, бейне сабақтар мен қосымша тапсырмалар толық қамтылуы көзделді.

Студенттің орындалған жұмысқа қатынасы жобада жұмыс істеу барысында Дінмұханбет дизайнерлік шешімдерді қабылдауда талғампаздық және шығармашылық қабілеттерін, өзіндік сенімділікті көрсетті, бағдарламалау саласындағы мықты білімдерін көрсетті, мәтіндік және графикалық материалдарды дайындады.

Орындалған жұмысты сапасы Дінмұханбет орындаған барлық тапсырмалар сәтті өтті, жоғары кәсіптік деңгейде ол әдеби көздерден деректерді сауатты түрде түсіндірді, бағдарламалауға тамаша тәсіл әзірленді, бұл мүмкіндік: барлық мүмкін әдебиеттерді зерттеу және қажетті деректерді іріктеу. Бұл міндет ақпараттың жеткілікті болуына байланысты. 1. Жобада дәрістер толық қамтылды. 2. Қосымша тапсырмалар мен тесттер қосылды. 3. Тақырыпты түсінуге оңай болу үшін бейне сабақтар қосылды. 4. Электронды оқулық өз бетімен білім алушылар мен қосымша білім алушыларға таптырмас құрал болды. Жоба Тапсырмасы толығымен және өз уақытында аяқталады.

Дипломдық жоба бағасы ________________(__________)

Дипломдық жобаның
жетекшісі _________________________ Ұмтылқызы Н.

_______________202__г.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТТРЛІГІ
МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

АСТАНА ҚАЛАСЫ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ
УПРАВЛЕНИЕ ОБРАЗОВАНИЯ Г. НУР-СУЛТАН

ДИПЛОМ ЖОБАСЫНЫҢ РЕЦЕНЗИЯСЫ
РЕЦЕНЗИЯ НА ДИПЛОМНЫЙ ПРОЕКТ

Диплом қорғаушы Дипломник Қалкөз Дінмұханбет
(тегі, аты-жөні, фамилия, инициалы)
Тақырыбы Тема Электрондық оқу құралдарын жасау Python бағдарламалау тілі

МамандықСпециальность 1304000-Есептеу техникасы және бағдарламамен қамтамасыз ету

Дипломдық жобаның көлемі Обьем дипломного проекта 23МБ

Жазба беттерінің саны Количество страниц записи 64бет

Дипломдық жобаның және шешімінің қабылдануы жайлы қысқаша мәлімет Сжатое описание дипломного прокта и принятых решений
Қашықтықтан оқу жағдайы туындағанда студенттердің білімінің нашарлауы, оқу құралдарының жетіпеушілігі сияқты бірқатар мәселелерді ескере отырып электронды оқулық жасау шешіміне келдім.
Жобаның жағымсыз жағы Положительные стороны проекта
Жобаның жағымсыз жағы табылмады.

Жобаның жағымды жағы Положительные стороны проекта
Оқу материалына оңай қол жеткізу. Қашықтықтан оқу мүмкіндігі.

Оқушының жалпы білімі мен техникалық дайындығының іс сапасы Оценка общеобразовательной и технической подготовки деловых качеств дипломника Дінмұханбет теориялық материалдардың үлкен көлемін өңдеді, жұмыс өте жоғары теориялық және әдістемелік деңгейде жүргізілді. Жұмыстың мазмұны дипломдық жұмысқа берілген тапсырмаға толық сәйкес келеді. Жұмыстағы материал логикалық қарым-қатынас бар секциялар арасындағы ішкі логикаға сәйкес келтірілген. Дінмұханбет қаралып отырған мәселе бойынша өзінің көзқарасын қалыптастырудың тамаша қабілеттілігін

көрсетті. Жұмыста тұжырымдары жеткілікті негізделген және практикалық қызметте пайдаланылуы мүмкін.
Дипломдық жобаға баға беріледі Предлагается оценка дипломного проекта жұмыс ГОСТ талаптарына сәйкес орындалды. Бұл өзекті, толық, жоғары сапалы. Осыған байланысты, дипломдық жоба жақсы деп бағаланады.

Рецензент:

Лауазымы:__________________________ _________________________
__________________________________ _______________________

Қолы___________ ____________ ___202__ж.

МАЗМҰНЫ

Кіріспе
I Жалпы бөлім
1. Электронды оқулық түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
1.1 Электрондық оқулықтың құрылымдық ұйымдастырылуы ... ... ... ... ... . ...17
1.2 Электрондық оқулықтың Қазақстандағы жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
II Технологиялық бөлім
2.1 Delphi - визуалды бағдарламалау ортасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .23
2.2 Delphi программалау тілінің интеграцияланған ортасы ... ... ... ... ... ... ... . .23
2.3 Иерархиялық мәліметтерді ағаш түрінде шығару. Treeview және WebBrowser компоненттерінің байланысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .39
2.4 Delphi -де мультимедиа құралын қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
III Конструктор - техникалық бөлім
3.1 Бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .46
3.2 Графикалық пайдаланушы интерфейсі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...47
IV Экономикалық бөлім
4.1 Бағдарламалық өнімді жасау шығындарын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... 49
V Техникалық қауіпсіздік және еңбекті қорғау бөлім
5 Қауіпсіздік ережелері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 55
5.1 Ойын тәуелділігінің алдын алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...56
5.2 Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... 59
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..55
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .55
Бағдарлама листингі

Кіріспе

Бүгінгі ХХІ ғасыр ғылым мен білімнің шарықтап дамыған кезеңіндегі тəуелсіз Қазақстан Республикасының əрбір білім беру саласы мен білім іздеген жас өскелең ұрпаққа білімге деген ерекше ізденіс керек екені айдан анық.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ə.Назарбаев халыққа жолдауында Электрондық үкімет жүйесін шұғыл енгізу қажеттілігі жəне жоғары білім сапасы ең жоғары халықаралық талаптарға жауап беруі тиіс [1], -- деп нақты атап көрсетті. Біз электрондық үкіметпен ел басқарамыз, мемлекеттік органдарды тиімді пайдаланамыз.
Білім іздеушілердің қазіргі заман талабына сай қашықтан оқыту жəне электрондық оқулықтарды пайдаланып, арнайы және қоғамдық пəндерге деген қызығушылығын арттыру -- əрбір білм беру саласының, елім деген, елінің ертеңін ойлатын, ұлтын сүйетін азаматтың басты міндеті деп ойлаймын. Ерекше айтып өтетін жайғыдай, бүгінгі бүкіл әлемге төнген қауіпті кезеңде қаншама білім алушыларымыз оқу мәтериалдарына зар болып қалды. Интернет дүкендер жабылды. Қоғамдық кітапханалар жұмыс істемеді. Білім ошақтары қашықтықтан оқуға көшті. Бұл аталғандар әрине білімнің нәшарлауына, алып келді.
Міне, осыларды ескере келе мен дипломдық жұмысымды білім алушылардың қай кезде болсын қолдануына қолайлы болатын электронды оқулық жасауға арнадым.
Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы: Электрондық оқу құралдарын жасау Python бағдарламалау тілі.
Менің дипломдық жұмысымның мақсаты: білім алушыларға өз бетімен білім алуға арналған дәрістер, тәжірибелік жұмыстар, тесттер, сөзжұмбақтар мен басқа да қосымша тапсырмалар бір қосымшаға шоғырландырылған, тез қол жеткізу мүмкіндігі бар электронды оқу құралын әзірлеу.
Менің дипломдық жұмысымның өзектілігі: менің мамандығым жыл сайын емес, күн сайын өзгеретін маманды. Менің мамандығым IT саласының дәуірлеп тұрған кезінде күн сайын жаңа бағдарламалау тілі мен жаңа техника ойлап табылатын, көз ілестірмей жылдам дамитын мамандық. Сол себепті, бұл мамндықты игеру табандылық пен талмай оқуды талап етеді. Шексіз көп

материалды қажет етеді. Алайда, өкініштісі де сол материалдар алдымен тек шет ел тілдерінде табылады. Қазақша оқулықтар мен материалдар жоқтың қасы десек өтірік емес. Осы бір келеңсіздіктерді жойып, қазақша электронды оқулықтың санын да, сапасын да арттыруға үлес қосу.
Менің дипломдық жұмысым бес бөлінен тұрады. Бірінші жалпы бөлімде электронды оқулықтың маңызы мен артықшылықтары. Қазіргі таңда
Қазақстандағы элетронды оқу құралдарының жалпы қоры мен дамуы туралы айтылады. Екінші технологиялық бөлімде электронды оқулық жасалған орта туралы жалпы түсінік беріледі. Үшінші конструктор - техникалық бөлімде жасалған электонды оқулықты құрлымы туралы егжей-тегжейлі түсіндіріледі. Төртінші экономикалық бөлімде жалпы шығындар мен кірістер, пайдасы туралы есептеліп көрсетіледі. Бесінші Техникалық қауіпсіздік және еңбекті қорғау бөлімде қауіпсіздік ережелер мен еңбекті қорғау туралы айтылады.
Менің электронды оқулығым енді қолға алынып келе жатқан Python бағдарламалау тіліне арналады. Бұл оқу құралында дәрістер, тәжірибелік жұмыстар, тест тапсырмалары, бағдарламалау тіліне арналған маңызды кестелер мен негізгі операторлар, бейне сабақтар мен сөзжұмбақтар барлығы да қазақ тілінде жасалған. Жобаның артықшылықтары қолдануға қолайлы әрі түсінікті, пәнге байланысты дәрістер толық қамтылған. Қазақ тіліндегі бейне сабақтар және студенттердің өз білімін тексеруіне арналған тапсырмалар.

I Жалпы бөлім

Электронды оқулық түсінігі

Электрондық кітап - мәтінді электронды түрде көрсетуге арналған, жоғары мамандандырылған жинақы планшеттік компьютерлік құрылғылар тобының жалпы атауы, мысалы, e- кітаптар [2].
Компьютерлік құрылғылардың осы топтың PDA-дан, смартфондардан, планшеттік компьютерлерден немесе ішкі кітаптардан негізгі айырмашылығы шектеулі функционалдылықта, сондай-ақ батареяның қызмет ету мерзімін едәуір ұзартады. Соңғысына электронды қағаз технологиясын қолдану арқылы қол жеткізіледі. Осы технологияны қолданып жасалған дисплей бірнеше сұр реңктерді ғана көрсетеді, бірақ сонымен бірге жарықты шағылыстырады (өзі жанбайды) және энергияны тек кескін қалыптастыру үшін жұмсайды (парақты айналдыру).
Электрондық кітаптар планшеттік компьютердің типіне жатады. Олардың пайда болуы жалпы планшеттік компьютерлердің дамуы мен мамандандырылуына байланысты. Кейбір заманауи құрылғылар сенсорлық экранмен жабдықталған және кеңейтілген функциялар жиынтығына ие, тек мәтінді оқып қана қоймай, оны өңдеуге де мүмкіндік береді.
Электрондық кітап не үшін қажет: оның артықшылығы қандай?
Электрондық кітап - оқуды шын сүйетіндер үшін біздің заманымыздың ерекше өнертабысы. Көбісі әдеттегі қағаз кітаптарға үйреніп қалған. Алайда, арнайы оқу құрылғысы түріндегі инновацияның бірнеше артықшылығы бар.
Электрондық кітаптың артықшылықтары:
1. Қолдану кезінде ол мыжылмайды, жыртылмайды және ешбір жағдайда кітаптың сапасы нашарламайды. Істің қауіпсіздігі үшін арнайы қақпақ қарастырылған.
2. Кітаптың мөлшері әрқашан бірдей ықшам. Бұл дегеніміз, сіз басылымның қолайсыздығына байланысты немесе кітаптың ауырлығына байланысты бұрын үйде оқыған кітаптарды да өзіңізбен бірге ала аласыз. Оқушылар үшін ауыр сөмкелерді арқалаудан құтылдырып, тек қана бір электронды құрылғы алып жүрсеіңз болғаны.

3. Енді сіздің үйіңізде сіз бұрын жақсы көретін әдебиет жинақталған жаңа сөрелер - шаң жинағыштар болмайды. Енді барлық жұмыстарды электронды түрде сақтауға болады. Сонымен қатар, бұл сіздің өмір сүретін кеңістігіңізді айтарлықтай босатады, ол бұрын бүкіл шкафтармен (үй кітапханалары) қамтылған. Кейбіреулер үшін бұл тармақ өте маңызды болуы мүмкін.
4. Олар барынша көп білім алып, материалдарды бірнеше рет қайталап тыңдауға, сондай-ақ тапсырмалардың дұрыс жауаптарын бірден білуге мүмкіндік береді. Дамыған байланыс пен іздеу жүйесі оқулықтың бір бөлімінен екіншісіне немесе фрагментінен басқасына бірдемде ауысуға мүмкіндік береді.
Электрондық кітаптың денсаулыққа зияны бар ма?
Енді электронды кітаптардың зиянды екендігі туралы айтып өтейік. Егер сіз өзіңіздің денсаулығыңыз туралы ойланып, техниканың қауіптілігі туралы алаңдасаңыз, онда сіздің қорқынышыңыз бекер. Экранның өлшемдері кітап беттерінің стандарттары үшін арнайы жасалған. Электрондық кітаптардың соңғы үлгілері электронды сия технологиясына негізделген (E-Ink) осындай жарқын жарықсыз шығарылады. E-Ink технологиясымен мәтіннің және экранның жарықтығы қарапайым кітаптан еш айырмашылығы жоқ.
Электрондық кітаптардың түрлері
Басқы уақытта электронды оқулықты PDF форматына ауыстырып электронды оқулық деп шатастырды. Әрине, бұл қате пікір. Электронды оқулық бейне сабақтардан, мультимедиалық жаттығулардан, тапсырмалар мен жауабын бірден көруге арналған жұмыстардан тұрады. Әрине, электронды кітаптардың әр түрлі түрлері бар. Осы құрылғыларды түсінуге және жіктеуге тырысайық. Біріншіден, электронды кітаптарды экран принципіне сәйкес бөлуге болады:
Сурет сәулеленген жарықта көрсетіледі - бұл телефон, компьютер және т.б. сияқты LCD дисплейі.
Сурет шағылысқан жарықта көрсетіледі - электронды сия технологиясын қолдану көзіңізге зиян келтірмей оқуға мүмкіндік береді.
Екінші нұсқа неғұрлым ұтымды екені анық. Сонымен қатар, СК-дисплейлер де өз тұтынушыларын табады, өйткені қағаз тәрізді экрандық технологияны қолданатын кітаптар көбінесе артқы жарықсыз жүреді, бұл бөгде жарықсыз оқу уақытын шектейді. Сонымен қатар, көпшілігі сұйық кристалды экрандарға үйренеді, олар айтпақшы арзанырақ болады және оларды сау

опцияны сатып алудың практикалық екендігіне сендіру қиынға соғады.
Электрондық кітап: артықшылықтары мен кемшіліктері:
Электрондық кітаптардың көптеген артықшылықтары бар екенін бірден атап өтуге болады:
бүкіл кітапхананы шағын портативті құрылғыда сақтау мүмкіндігі;
көрсетілген мәтін мен суретті өзіңіз үшін теңшеу мүмкіндігі;
оқудың қарапайымдылығы, ақпаратты іздеу, бетбелгілерді құру мүмкіндігі;
электронды тасымалдағыштардың төмен салмағы;
интернеттегі кез-келген әдебиетті сатып алу мүмкіндігі;
оқырмандардың экологиялық тазалығы - қағаз тасымалдағыштар жасау үшін ормандарды кесудің қажеті жоқ;
кітаптарды іздеп кітапханаларды кезбейсіз, жолға ақшақұртпайсыз, уақыт жоғалтпайсыз.
Электрондық оқулықтардың кемшіліктері:
құны - егер сіз әр кітапты баспа түрінде сатып алсаңыз, қанша ақша жұмсайтыныңызды есептесеңіз, дегенмен, бұл кемшілік өте күмәнді;
бұл құрылғыларды мезгіл-мезгіл қайта зарядтау қажет;
динамикалық орналасудың арқасында мәтіндер мен беттердегі тақырыптардың орналасуы сияқты есте сақтау белгілері жоқ.

Электрондық оқулықтың құрылымдық ұйымдастырылуы

Компьютерлік өнімдер нарығы жыл сайын білім беру бағдарламаларының, электронды оқулықтардың және т.б. санының өсуімен ұлғаюда. Сонымен қатар, функциялары ауыстырылатын электрондық оқулық қандай болуы керек екендігі туралы дау туындамайды. Дәстүрлі ЕС құрылысы: оқу материалын ұсыну, практика, тестілеу.
Қазіргі уақытта оқулықтарға келесі талаптар қойылды:
Таңдалған курс бойынша ақпарат жақсы құрылымдалған және жаңа түсініктердің шектеулі санымен курстың толық фрагменттерін ұсынуы керек.
Әрбір фрагмент мәтінмен жабдықталған, ақпаратты аудио немесе

бейнеде бейнелеуі керек (тірі дәрістер). Тікелей эфирдегі дәрістер интерфейсінің міндетті элементі дәрісті кез келген жерден қайталауға мүмкіндік
беретін айналдыру жолағы болады.
Мәтіндік ақпарат тірі дәрістердің бір бөлігін қайталай алады.
Күрделі модельдер немесе құрылғыларды бейнелейтін иллюстрацияларда иллюстрацияның жекелеген элементтерінде (диаграмма, тақта, макет, тақта, жоспар және т.б.) жүгірткінің қозғалысымен синхронды түрде пайда болатын немесе жоғалып кететін жедел нұсқаулар болуы керек.
Мәтіндік бөлімге қажетті ақпаратты іздеуге кететін уақытты қысқарту үшін көптеген айқас сілтемелер, сондай-ақ қуатты іздеу орталығы қосылуы керек. Перспективалық элемент - бұл берілген тақырыптық бағыт бойынша мамандандырылған түсіндірме сөздіктің байланысы.
Бейне ақпарат немесе анимация әдеттегі презентацияда түсінуге қиын бөлімдермен бірге жүруі керек. Бұл жағдайда пайдаланушыларға арналған уақыт дәстүрлі оқулықпен салыстырғанда бес-он есе аз. Кейбір құбылыстарды адамға сипаттау мүмкін емес, оларды ешқашан көрмеген (сарқырама, от, т.б.). Бейне клиптер уақытты үлкейтуге және құбылысты жылдам, баяу немесе таңдамалы қозғалыста көрсетуге мүмкіндік береді.
Көп жағдайда оқулықтың негізгі және алмастырылмайтын бөлігі болып табылатын дыбыстық ақпараттың болуы.
Электрондық оқулықтың жұмыс режимдері
Электр станциясының жұмысының 3 негізгі режимі бар:
тексерусіз оқыту;
әр тараудың (абзацтың) соңында оқушының материалды игеру дәрежесін анықтау үшін бірнеше сұрақтарға жауап беруі қажет болатын тексерумен оқыту;
білімді бағалау арқылы қорытынды бақылауға арналған тесттік бақылау.
Қашықтықтан оқыту жүйесінде жаңа технологияларды қолдану мәселені сапалы жаңа жолмен шешуге мүмкіндік береді. Біз оқулықтың электронды нұсқасына енгіздік.Сонымен жаңа ақпараттық технологияларды қолдану оқытудың тиімділігін арттырады, сонымен қатар оқушының өзін-өзі тәрбиелеуінің таптырмас құралы болады деп үміттенуге болады.

Электрондық оқулықтың құрылымына мультимедиялық элементтерді қосу ақпараттың әртүрлі түрлерін бір уақытта жіберуге мүмкіндік береді. Бұл әдетте мәтіннің, дыбыстың, графиканың, анимацияның және бейненің тіркесімін білдіреді.
Электрондық оқулықтағы көптеген процестер мен объектілерді олардың даму динамикасында, сондай-ақ 2 немесе 3 өлшемді модель түрінде ұсынуға болады, бұл пайдаланушыға бейнеленген объектілер шындығының иллюзиясын береді.
Интерактивтілік ақпаратты пайдаланушыдан (студенттен) оның қайнар көзіне (мұғаліміне) кері байланыс орнатуға мүмкіндік береді [3].
Интерактивті өзара әрекеттесу жедел әрекет ету және іс-әрекетке немесе хабарламаға көзбен расталған реакциямен сипатталады.
Студенттің жеке басына жеке көзқарас психологиялық тестілеуден кейін қалыптасады. Мұндай тестілеудің нәтижесі студенттерді белгілі бір топтарға бөлуге және оқу материалын оқудың ең лайықты модельдерін ұсынуға мүмкіндік береді.
Жаңа буынның электрондық оқулығы (кем дегенде) келесі жүйелерді қамтуы керек:
курстың негізгі (басқару модулі);
иллюстрацияланған оқу-анықтамалық кешені;
виртуалды зертханалар мен интерактивті модельдер кешені;
тестілеу кешені және тапсырмалар базасымен біріктірілген;
іздеу кешені;
анықтама жүйесі;
әдістемелік қамтамасыз ету жүйесі.
Электронды оқулықта мыналар болуы керек:
оқушының деңгейіне және класына байланысты мазмұнды динамикалық қалыптастыру;
интуитивті бағыттағы навигация;
бұрын ашылған абзацқа оралу мүмкіндігі;
экранда оқулықтың көрнекі көлемін пайдаланушыға ыңғайлы түрде өзгерту;

курсты іздеу кешеніне бармай-ақ осы абзацты іздеу;
мәтінді иллюстрациялармен жалпы құжат форматындағы файлдарға көшіру;
оқулық пен иллюстрацияны принтерге басып шығару және желі арқылы жіберу;
оқулықта пайдаланылған иллюстрацияларды толық экранға шығару (бүкіл мониторға бір мониторды қолдану кезінде).
Электрондық оқулықта көптеген иллюстрациялар болуы керек. Анимациялар мен бейне иллюстрациялар (анимациялар) - бұл ИИ-дің маңызды компоненттерінің бірі.
Электронды оқулық тарихи және мәдени тұрғыда ғылыми білімді ұсынуға бағытталған білім беру ақпараты болуы керек екенін ескеру маңызды. Электрондық оқулықта көптеген анықтамалық материалдар болуы керек.
Виртуалды зертханалар мен интерактивті модельдер кешені
Виртуалды зертханалар мен интерактивті модельдер жаратылыстану ғылымдарын оқытуда ерекше маңызы бар электрондық курстың маңызды интерактивті элементтерінің бірі болып табылады.
Зертханаларға виртуалды объектілер жиынтығы, оларды құруға арналған виртуалды құралдар және өлшеу құралдары кіреді. Бұл иллюстративті және түсіндірмелі оқыту әдістерін кеңейтілген мүмкіндіктермен алмастыруға мүмкіндік береді, олар өз бетінше құрылған интерактивті экспериментті белсенді қолданумен жүзеге асырылады. Виртуалды зертхана интерактивті модельдерді дербес құруға мүмкіндік береді.

Электрондық оқулықтың Қазақстандағы жағдайы

Қазақстанда ең бірінші айта кетерлік жағыдай жыл сайын оқушыларға оқулық тегін таратылады. Тіптен студенттердің өзіне билет арқылы тегін беріледі. Электронды оқулықтарға қол жеткізу мақсаттарында бір қатар сайттарға қол жетімділік те бар. Бұл дегеніміз еліміз оқуға, білімге көп көңіл бөледі деген сөз. Жақсы оқыған оқушыларға төрт жыл тегін жоғарғы білім алу жағы қоса қамтылған. Бірқатар дамыған елдердің өзінде Қытай мен Корея елдерінде оқулықты сату бизнеске айналған десек те болады. Бұл елдерде

оқушылар жаңа оқу жылында оқулықты белгелі бағаға сатып алады. Әрине, білімді ұрпақ дайындауда оқулықпен қамтамасыз ету маңызды деп ойлаймын.
Ғарыштап дамып келе жатқан мына қоғам ағымына ілесу үшін Қазақстан білім және министрлігі де бірқатар бастамаларды қолға алды. Соның бірі де бірегейі оқулықтардың екі нұсқасын дайындау: қағаз және электронды.
Әрине, біздің еліміз де электронды оқулықты қолдану жағынан, қолданысқа енгізу жағынан біршама жұмыстар істеп келді.
Қазақстанда қолға алынған жұмыстарды атап өтер болсам:
Алматыкітап баспасы электронды оқулықтарды 2018 жылдың 1 қыркүйегінен бастап енгізе бастады.
Жаңартылған мазмұндағы оқулықтармен қазірдің өзінде 1 мыңға жуық оқушы білім алып жатыр.
Қазақстандық OPIQ.KZ - электрондық оқулықтар платформасы (1-суретте көрсетілген). Бұл платформаны мектептер үшін толыққанды цифрлық портфель деуге болады [4].

1-сурет. OPIQ.KZ - электрондық оқулықтар платформасы

Қазақстандық өткен жылы енгізілген карантин режимі кімге болса да

оңайға соқпағаны анық. Әсіресе, Қазақстандық мұғалімдер, жоғары және мектеп оқушылары мен ата-аналар білім берудің қашықтықтан оқыту жүйесіне ауысатынына абдырап қалды. Қашықтықтан интернеттің көмегімен оқыту мүмкін емес деді бірқатары. Оқу материалы қалай ұсынылады?, Бақылау қалай жүргізіледі?, Балаларды оқуға қалай ынталандырамыз? деген сұрақтар
толастамады. Алайды, IT саласының дамыған заманында бәріде мүмкін, бәрі де ізденушінің өз қолында екеніне көзіміз жетті. Қазақстанда білім беру саласына қатысты бірнеше электронды платформа бар, электронды күнделік, үйде оқуға арналған түрлі қосымша сайттар жұмыс істейді. Іске қосылған күннен бастап OPIQ.KZ платформасы мұғалімдер мен оқушылар тарапынан бірден қолдау тапты. Әзірге аталған платформада барлық сынып оқулықтары қамтылмаған. Десек те біздің елдің азматтарының қолынан келетініне, электронды оқу жүйесін дамытып, қандай жағыдай болса да білім сапасын төмендетпеуге болатынына көзіміз анық жетті. Және осы бағытта бүгінгі жастар да, мен де өз үлесімді қосу мақсатында электронды оқулық тақырыбы өзекті екенін ескере келе дипломдық жұмысым ретінде таңдап алдым. Иа, біз мектеп қабырғасындағы оқулықтарды айттық, алайда, жоғары және орта мектеп студенттері үшін де кітап қоры ауадай керек. Әсіресе, барлығымызға белгілі, арнайы мамандықтарға арналған қазақ тіліндегі оқулықтар тапшы. Студенттер қандайда бір мәліметтің барлығын тек орыс немесе шет ел тілдерінде іздеуге және оны аударуға мәжбүр. Әрине, көп тілді білу маңызды. Бірақ оқу курсы қазақ тілінде болғандытан, сабақ қазақ тілінде өткізілгендіктен қазақша материалдар керек. Тапсырма қазақ тілінде сұралатындықтан, тапқан материалдарымызды қанша уақытымызды кетіріп аударуымызға тура келеді. Тіптен көптеген қазақ тілді студенттеріміз басқа тілдегі материалдармен сабақты алып жүре алмай, жол ортадан тастауы да, қалаған мамандығына түсе алмауы да мүмкін. Осы айтылған келеңсіздіктерді жою, келер ұрпаққа алаңсыз білім беру үшін қазақ тіліндегі материалдар, оқулықтар мен электронды оқулықтарды дамытуымыз керек. Ұрпақ болашағы - ел болашағы!
Электронды оқулықтар да баспа оқулықтары сияқты министрлік тарапынан бекітілген сегіз сатылы сараптамалық талдаудан өткізіледі. Баспалар мен серіктестіктердің ұсынған оқулықтары Азаматтарға арналған үкімет мемлекеттік корпорациясына келіп түседі [5]. Бекітілген сарапшылар екі ай, яғни

алпыс күннің ішінде білім беру мекемелерінде қолдануға жарайтыны не жарамайтыны туралы, сонымен қатар белгіленген қателерге түзету енгізу керек екені жөнінде қорытындыларды бекітеді. Алдағы бес жыл ішінде электронды оқулықтар білім беру саласының ажырамас бөлігіне айналып үлгерері анық.

II Технологиялық бөлім

2.1 Delphi - визуалды бағдарламалау ортасы

Есептеуіш техниканың жедел дамуы және эффектілік ақпараттық қамтамасыздандыруды өңдеу қажеттілігі бағдарламалау жүйесінің пайда болуына жол ашып, жедел өңдеу деген атқа ие болды. Жедел өңдеу жүйесінің негізінде (RAD жүйесі, RAPID APPLICATION DEVELOPMENT - жедел өңдеу ортасы) визуалды технологияның және ақпараттанудың объектілеу түрі жатады. Және олардың мақсаты - өңдеу ортасы өзіне түйіннің үлкен бөлігін алып, бағдарламалаушыға диалогтік терезелерді құрумен және оқиғаны өңдеу функциясын жасап көрсету. RAD жүйсіндегі бағдарламалаушының тапқырлығы - керемет!
RAD жүйесінің ішінде Borland Delphi ортасы ерекшеленеді және ол әртүрлі бағдарламаларды құруға мүмкіндік береді: Қарапайым бағдарламалардан берілгендер базасының басқарылуына дейін. Borland Delphi ортасында бағдарламалау тілі ретінде Delphi тілі қолданылады. Және бағдарламалаушыларға танымал Pascal - дың тікелей ұрпағы болып саналады.
DELPHI тіліндегі қолданбалы бағдарламалар немесе қосымшалар IDE (Integrated Development Enviroment) дамып отыратын құрылымдық ортада орындалып отырады. IDE ортасы бағдарламалаушының қарым-қатынасын ұйымдастырып,әртүрлі басқару элементтерінен құралған бірнеше терезелерден тұрады. Аталған жұмыстар және бағдарламаны түзету,оны орындау әрекеттері IDE ортасында орналасады.
Delphi-дің негізгі ерекшелігі - онда қосымша құруда компоненттік және объектілік тәсілдер пайдаланылады. Компоненттік тәсілдің мәнісі жеңіл: әр қосымша арнайы іс-әрекеттерді орындайтын компоненттерден жинақталады. Ол жеткіліксіз болса, объектіні өңдеуге арналған үстеме бағдарлама құрылады. Компоненттер визуальды компоненттер кітапханасында (VCL - Visual Component ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.