Ірі қара малдардың кеміктәріздес энцефалопатиясы орыс

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ҚAЗAҚCТAН PECПУБЛИКACЫНЫҢ
AУЫЛ ШAРУAШЫЛЫҒЫ МИНИCТPЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ

Ветеринария факультеті
"Биологиялық қауіпсіздік" кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы: Ірі қара малдардың кеуекті энцефалопатиясы

Дайындаған: Жұмахан Н
Тобы: ВМ-505
Тексерген: Алиев А

Алматы, 2021ж

Жоспар:
1. Жалпы сипаттама
2. Індеттік деректер
3. Диагностика
4. Аурудың алдын алу және қауіпсіздік шаралары

Ірі қара малдардың кеміктәріздес энцефалопатиясы
1. Жалпы сипаттама
Ірі қара малдардың кеміктәріздес энцефалопатиясы орыс. Губкообразная энцефалопатия крупного рогатого скота, ағыл. Bovine spongiform encephalitis- орталық нерв жүйесінің дистрофиялық өзгерістерге ұшырап, малдың өлімімен аяқталатын созылмалы өтетін ауру.
Ірі қара малдың кеміктәріздес энцефалопатиясынемесе "сиырдың құтыруы" сүтқоректілердіңтрансмиссивті кеміктәріздес энцефалопатиясыныңтобына жатады.
Ол жәй үдемелі түрде және өлімменерекшеленетін, басқа да жабайы және үйжануарларында ешкі мен қойдың скрепи, мысықтың, су күзенінің трансмиссивтікеміктәріздес энцефалопатиясы, қашырдың, бұғының, маралдың созылмалы ауруы, адамныңКуру ауруы; Крейцтцфельд-Якоб ауруы, Герстманн-Штрейсслер-Шейнкер және семьяның фатальдіинсомния синдромы тәріздес созылмалы түрдеөтетін приондар тобына жататын індет.
Қазіргі уақытта ірі қара малдың кеміктәріздесэнцефалопатиясы скрепи ауруымен ауырғанқойлардың ұшаларын өңдеп, ет сүйек ұнынаайналдырып ірі қара малды азықтандырунәтижесінде пайда болған деп есептеледі.
Электронды микроскопиялық зерттеулербойынша приондар ұзындығы 10-20 нм және ені100-200 нм іріленген таяқша тәріздес құрылымдарболып табылады. Приондар барлық белгілідезинфектанттарға және жоғары температурағажәне басқа да физико химиялық факторлердіңәсеріне өте төзімді.
Ірі қара малдың кеміктәріздесэнцефалопатиясының инкубациялық кезеңі 2 жылдан 8 жылға дейін созылады.

Тарихи деректер. Ауру бірінші рет 1985 жылы Ұлыбританияда тіркелген. Сосын бұл ауру ағылшындардың ғана емес, бүкіл Европаның проблемалары болды және АҚШ-қа, Канадаға, Данияға, Германияға, Италияға, Францияға, Португалияға, Исландияға, Нидерландыға, Люксембургке таралды. Қазіргі кезде дүние жүзінің 30-дан астам елдерде кездеседі. (В.А. Кузьмин және т.б. 2005)
Қоздырушысы. Прион - патогенді қасиеттері бар ми ұлпаларының клеткалық ақуызы. Бұл ақуыз белгісіз әсерлердің арқасында ауырту қасиеттеріне ие болады да, өзіне тән қоздырғыштарды тудырады. Адамдар мен жануарлардың иммундық жүйесі бұл ақуызбен күресе алмайды, өйткені бұл олардың организмінен шыққан туыс болып келеді.
Төзімділігі. Қоздырушы жылуға, ультракүлгін сәулесіне, ионизир- лейтін радиацияға және дезинфектанттарға өте төзімді. Ірі қара малдардың кеміктәріздес энцефалопатиясының қоздырушысымен жұқтырылған ми ұлпасына 10 % - тік формалин ерітіндісімен көп уақыт әсер еткенде, тек оның уыттылығы кішкене ғана төмендегені болды. Автоклавта температурасы 134 - 138 С - та 18 минут бойы уыттылығын сақтаған. Қоздырушының қалған уыттылығы температура 134 С - та 1 сағат бойы сақталады. Осы температуралық режим ірі қара малдардың кеміктәріздес энцефалопатиясының қоздырушысын өлтіру үшін қолданады. Евроодақ ветеринарлық ғылымының комитеті барлық күйістілердің ақуыздық қалдығын (ірі қара мал мен қойлар) 133 С - та 20 минут бойы өңдеуді ұсынады.
2. Індеттік деректер.
Бұл ауруға ІҚМ, қойлар, антилопалар бейімді. Ауру зоопарктегі жабайы жануарлардың көптеген түрлерінде кездеседі - ньяла, үлкен қода, араб фиксы, пума, гепард және т.б. жануарлардың рационына ет- сүйек ұнтағымен және ауру сиырдың етімен азықтандырғанда ауырғаны белгілі болды. 73 үй мысықтарының ауырғаны белгілі. Аурудың төрт түрі бар. Ауру қоздырушысының бастауы - ауру жануарлар және жасырын түрде тасымалдайтын жануарлар.
Дерттенуі. Ірі қара малдардың кеміктәріздес энцефалопатиясының қоздырушысымен жұғу қаупі бас миының ұлпаларын, артқы мидың кейбір бөліктерін, көздің қарашығын, нерв жүйесін, тимусты, көкбауырды және т.б. мүшелерді ұстағанда пайда болады. Негізінде прионмен жұқтырылғансүтқоректіден дайындалған ет-сүйек ұнтағын жұптұяқты жануарларды азықтандырғанда жұқтырылу пайда болады. Сумен, жыныс жолымен, зақымдалған тері және кілегейлі қабықтар арқылы да жұғады. Прионды барлық мүшелерден табуға болады, бірақ көбінесе ол орталық нерв жүйесін зақымдайды. Нейрондар мен мидың күлгің затын зақымдайды, дегенеративті өзгерістер шақырады, әр түрлі формадағы, көлемдегі вакуольдер (бос) түзейді. Микроскоппен қарағанда ми кемік сияқты болады, сондықтан оны "кеміктәріздес энцефалопатия" деп атаған.
Клиникалық белгілері. жасырын кезеңі 2 жылдан 8 жылға дейін. Кузьмин деген ғалым жасырын кезеңі кейде 20 жылға дейін болады деген мәлімет бар. (В.А. Кузьмин және т.б. 2005). Ауру нервтік белгілермен байқалады - қорқыныш, мойынның және иық бөлігінің дірілдеуі, тісін сықырлатады, сүрініп қала береді, өнімділігі тез төмендейді. Ауру жануар жүріп келе жатқанда жолындағы қоршауды, адамды, жануарды және т.б. көрмей қалады. Содан кейін ауру қиындап, мал арықтап, өліп қалады.
Патологиялық - анатомиялық өзгерістер.Өлексе арықтаған. Мүшелерде ірі қара малдардың кеміктәріздес энцефалопатиясына тән өзгерістер табылмайды. Гистохимиялық зерттеулер кезінде мидың кеміктәріздес зақымдарын қарайды.
3. Диагностика
Індеттік деректеріне, клиникалық және міндеттітүрде гистохимиялық зерттеулерге қарап қояды. Зерттеуге патматериал болып: сопақша миды, мишықты және мойын бөлігінің жұлыныңжібереді. Электронды - микроскопиялық, иммунды - гистохимиялық әдістері және иммуноферменттіанализ қолданады.
Ауруға диагноз қоюда эпизоотологиялықдеректер, ірі қара малдың кеміктәріздесэнцефалопатиясының таралуының негізгі факторыболып, скрепимен ауырған қойлардан дайындалғанет-сүйек ұнын мал азығына қолдану, сондай-ақклиникалық белгілері есепке алынады.
Зертханада ірі қара малдың кеміктәріздесэнцефалопатиясына диагноз қою гистологиялықжәне иммунологиялық (иммунохимиялық, иммуноферменттік және иммуноблотинг) әдістермен зерттеулер нәтижесінде қойылады. Сонымен қатар, электронды микроскопиялық әдісзерттеу нәтижелерін дәлелдеу үшін қолданылады.
Ірі қара малдың кеміктәріздесэнцефалопатиясына диагноз қоюда гистологиялықпрепараттарда нейрондардың қабынусызвакуолденген түрлері байқалса оң нәтиже алындыдеп есептеледі.
Ірі қара малдың кеміктәріздесэнцефалопатиясын листериоздан, құтырудан, Ауески ауруынан, жұқпалы ринотрахеиттіңжүйкелік түрінен, зілді қызбадан, сондай-ақфосфорорганикалық, хлорорганикалық, сынапорганикалық қосындыларымен, цинкфосфидімен, күшәламен, ас тұзымен ұлануданажырату қажет.
Ажыратып балау. Құтырықтан, Ауескиауруынан, листериоздан, жұқпалы ринотрахеиттен, уланудан ажырату керек. Емі зерттелмеген. Болжамы әрқашан сәтсіз, өліммен аяқталады. Аурудың алдын алу және қауіпсіздік шаралары: Аурудың алдын алудың негізі, ірі қара малғаөлекселерді немесе күйістелердің қалдықтарынөңдеп дайындалған ет-сүйек ұныменазықтандыруға тиым салу болып табылады.Ірі қарамалдың кеміктөріздес энцефалопатиясына күдіктімалдар өлтіріледі де өлексесі өртеледі. ҚазақстанРеспубликасының Ветеринария туралы Заңының27 бабының 1 тармағына сәйкес ауру жұққан маланықталған жағдайда, оны жойып, шаруашылыққакарантин қойылады. Сонан кейін шаруашьшықтағықалған барлық малды сойып ұшаларын және ішкіқұрылыстарымен бірге өртейді. Миын, қойылғандиагнозды гистопатологиялық, иммунохимиялық, электронды микроскопиялық және вестерн блотингәдістерімен дәлелдеуге қолданады. Ауру малдардыанықтау үшін сояр алдында жасы 6 айдан асқанбарлық ірі қара малды, жасына қарамастан қой менешкіні жүйелі түрде тексеруден өткізеді. Инкубациялық кезеңі ұзақ және дәл уақытындаауру малдарды анықтайтын серологиялық немесебасқа да әдістердің солмауына байланысты аурудыңкеңінен таралу қауыпі ұлғаяды. Осығанбайланысты келесі шараларды жүргізу қажет:
1 ірі қара малдын кеміктөріздес энцефалопатиясына күдік болған жағдайларды міндетті түрде ауданның, каланың мемлекеттік аға ветеринариялық инспекторіне баяндауы тиіс;
2 ветеринариялық қызметкерлер ірі қара малдың кеміктәріздес эцефалопатиясына клиникалық белгілерін анықтай алу керек;
3 диагностикалық қызметтің Еуропалық комиссияның ғылыми ветеринаирялық комитеті дайындаған стандартталған тестерін қолдана отырып және ірі қара малдын кеміктәріздес энцефалопатиясын клиникалық белгілері ұқсас басқада аурулардан ажырата алатынын қамтамасыз ету;
4 аурудың негізгі берілу тетігі алиментарлық жол болғандықтан, ауру жұққан мал анықталған жерде, инфекцияның жемшөп арқылы берілуін тоқтату.
Сондықтан күйісті малдарды, жануарлардан алынған белокты азықтармен азықтандыруға тиым салынады. Мұндай шаралар зоопарктегі және табиғи қорықтардағы жануарларды мал азығымен ауру қоздырушысының берілуінен қорғайды. Егер, күйісті малдардың бас-сирақ, ішек-қарын өнімдерін, басқа жануарлардың бас-сирақ, ішек-қарын өнімдерінен, өңдеу кезінде ажырату мүмкін болмаған жағдайда, Еуропалық одақ мемлекеттері қабылдағандай, жануарларды сүтқоректілер белогымен азықтандыруға тиым салу қажет. Ірі қара малдың кеміктәріздес энцефалопатиясымен ластанбаған күйісті малдардың бас-сирақ, ішек- қарын өнімдері, ет-сүйек ұнын өндіру кезінде ірі қара малдын кеміктәріздес энцефалопатиясының қоздырғышымен, өнімдерді өндіру, тасымалдау, сақтау барысында ластанбаудын шараларын қарастыру қажет. Аурудың жасырын кезеңінің ұзақтығына байланысты,қоздырушының ірі қара мал арасында клиникалақ белгелері байқалмай ақ айналыста болуы мүмкін. Сондықтан, ірі қара малдың кеміктәріздес энцефалопатиясы тіркелмеген елдерде, инфекция байқалмай қалып және басқа малдарға пато- генмен ластанған мал азығы арқылы берілуі мүмкін. Осыған байланысты бұл мемлекеттерде келесідей шарттарды сақтау қажет:
1 тәуекелдік факторының маңыздылығымен, яғни скрепидің барлығымен және таралуымен, жою әдістерімен немесе күйісті малдардың бас ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.