Мұғалімдердің кәсіби қоғамдастығы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 75 бет
Таңдаулыға:

МАТЕМАТИКАНЫ ЖАҢАРТЫЛҒАН БАҒДАРЛАМА БОЙЫНША ОҚЫТУ КУРСЫНЫҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

ОҚУ ЖОСПАРЫ . . .

ОҚЫТУШЫЛАРҒА ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДІС-ТӘСІЛДЕР . . .

ОҚУ ҮДЕРІСІН ЖОСПАРЛАУ . . .

КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУ . . .

ОҚУЛЫҚПЕН ЖӘНЕ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНМЕН ЖҰМЫС . . .

ЫҚШАМСАБАҚ . . .

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ . . .

ГЛОССАРИЙ . . .

ОҚУ ЖОСПАРЫ

1-дәріс. Жаңартылған орта білім беру мазмұнының ерекшеліктері. Білім беру мазмұнын жаңартудың алғышарттары. ҚР МЖМБС және үлгілік оқу бағдарламаларының мазмұны.

2-дәріс. Үлгілік оқу бағдарламасы: оқу мақсаттарының жүйесі, ұзақ мерзімді жоспар. Оқу бағдарламасының спиральді құрылымы. Бастауыш және негізгі орта мектеп пәндері

бойынша үлгілік оқу бағдарламалары.

3-дәріс. Тиімді оқыту және оқу. Тиімді оқыту және оқу тәсілдері. Белсенді оқу әдістерін

қолдану. Диалогтік оқыту.

4-дәріс. Сын турғысынан ойлауға үйрету. Тиімді сұрақтар. Ойлау дағдысының деңгейлері, Блум таксономиясы. Оқу үдерісін ұйымдастырудағы педагогикалық әдіс-тәсілдер

5-дәріс. Саралап оқыту тәсілдерін қолдану.

6-дәріс. . Оқу үдерісінде АКТ қолдану.

7-дәріс. . Критериалды бағалау жүйесі. Критериалды бағалаудың қағидаттары.

8 -дәріс. Критериалды бағалау жүйесінің мазмұны.

9-дәріс. . Критериалды бағалаудың теориялық негіздері. Кері дизайн. Оқу мақсаттарының таксономиясы.

10-дәріс. Критериалды бағалаудың құрылымы. Қалыптастырушы бағалау үдерісі. Қалыптастырушы бағалауды жоспарлау және ұйымдастыру. Қалыптастырушы бағалау әдістері және кері байланыс.

11-дәріс. Қалыптастырушы бағалау үдерісі. Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырма әзірлеу. Пәндердің оқу-әдістемелік кешенімен жұмыс істеу. Тапсырмаларды көрсету. Тапсырмаларды бағалау және жақсарту.

12-дәріс. Жиынтық бағалау үдерісі. Жиынтық бағалау үдерісі. Бөлім/ортақ тақырып және тоқсан бойынша жиынтық бағалауды ұйымдастыру. Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырма әзірлеу және тапсырмаларды бағалау. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналган тапсырма әзірлеу және тапсырмаларды бағалау.

13-дәріс. Оқу пәндері бойынша сабақ жоспарлау . Пән бойынша оқу жоспары: орта мерзімді жоспар, қысқа мерзімді жоспар. Сабақ жоспарлаудың әдістемелік конструкторы. Шығармашылық шеберханасы: оқу пәндері бойынша сабақ жоспарлау.

14. -дәріс. Сабақ жоспарымен жұмыс істеу. Жаңартылған білім беру мазмұнын пәнді оқыту әдістемесі мен педагогикалық пәндердің силлабусында жүзеге асыру, сабақ жоспарлау. Ықшамсабақ өткізу. Ықшамсабақты бағамдау және сабақ жоспарын жақсарту.

15-дәріс. Мұғалім көшбасшылығы. Мұғалім тәжірибесіндегі зерттеу. Мұғалім көшбасшылығы. Мұғалімдердің кәсіби қоғамдастығы. Рефлексия және курсты қорытындылау.

КІРІСПЕ

МЖББО курсының жалпы мақсаты - болашақматематика мұғалімдерін Қазақстан Республикасындағы жаңартылған орта білім беру мазмұнымен таныстыру.

Курс барысында мұғалімдерге(оқытушыларға) түрлі жаттығуларды орындап, рефлексия жасауға, сондай-ақ жаңартылған білім мазмұнын оқу үдерісіне енгізуге бағытталған әдіс-тәсілдерді әзірлеуге мүмкіндік беріледі.

МЖББО курсының оқу материалдары орта білім беру мазмұнын жаңарту

шеңберіндегі материалдарына негізделген.

Бағдарламада білім беру саласындағы өзгерістер, оқу бағдарламалары мен педагогикалық тәсілдерді әзірлеудің негіздемесі, орта білім беру мазмұнын жаңартудың негізгі тақырыптары туралы ақпарат және теорияны оқытушылар өз тәжірибесінде қалай қолдана алатындығы туралы тәжірибелік ұсыныстар берілген.

Бағдарламаның мақсаты: орта білім беру мазмұнын жаңарту және критериалды

бағалау жүйесін енгізу шеңберінде мұғалімдердің педагогикалық шеберлігін жетілдіру.

Бағдарламаның міндеттері:

1) Болашақ мұғалімдерді жаңартылған оқу бағдарламаларының мақсат-міндеттерімен, құрылымы және мазмұнымен таныстыру;

2) жаңартылған оқу бағдарламаларына сәйкес педагогикалық тәсілдер мен оқу

материалдарын түсінуін және қолдана білуін қамтамасыз ету;

3) критериалды бағалау жүйесін түсініп, қолдана білуін қамтамасыз ету;

4) жаңартылған орта білім беру мазмұнын оқу процесіне енгізудің маңызын түсіндіру.

Оқу нәтижелері:

1 ) Болашақ мұғалімдерді жаңартылған оқу бағдарламаларының мақсат-міндеттерін, құрылымы мен мазмұнын біледі және түсінеді;

2) жаңартылған оқу бағдарламаларына сәйкес педагогикалық тәсілдер мен оқу

материалдарын түсінеді және қолданады;

3) критериалды бағалау жүйесін түсінеді және қолданады;

4) жаңартылған орта білім беру мазмұнын оқу процесіне енгізуге байланысты білік,

дағдылары қалыптасады.

ОҚЫТУШЫЛАРҒА ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДІС-ТӘСІЛДЕР

Оқытушыларға арналған тәжірибелік кеңес. Олар үшін жаңартылған оқу

бағдарламасын жүзеге асырудың маңызы қандай?

Мұғалімдердің алғашқы кәсіби дайындығы оқытудың сапасы мен тиімділігіне қатысты

алаңдатушылық тудырады (ЭЫДҰ, 2015) . Жаңартылған орта білім беру мазмұнын табысты іске асыру мақсатында төменде жоғары оқу орындары оқытушыларына білім алушыларды дамыту және өзінің оқыту дағдысын жетілдіруге көмектесетін пайдалы ақпарат пен ұсыныстар берілген. Берілген материал мұғалімнің практикалық іс-әрекетіне бағытталғанын ескеру қажет.

Оқыту және оқу

Оқыту мен оқу өзара тығыз байланысты үдеріс екенін түсіну маңызды. Мұғалімдер

білім алушының қалай оқитынын неғұрлым жақсы түсініп, өздерінің оқыту тәжірибесін

жақсартқан сайын, олардың тиімді оқуға жетелеу қабілеті соғұрлым арта түспек.

Ауқымды зерттеу нәтижелері оқушылардың үлгерімін жақсартатын тәсіл ретінде

оқытудың ұйымдастырылған формалары арқылы жүзеге асырылатын төмендегі әдіс-

тәсілдерді анықтаған:

- белсенді оқу;

- кері байланыс;

- сенімін нығайту;

- оқыту сапасы.

Оқытудың ұйымдастырушылық формалары

Оқу үдерісінде әр түрлі болып қолданылатын қарым-қатынас құрылымы заманауи

дидактикада оқытудың ұйымдастырушылық формасы ретінде түсініледі.

Осыған сәйкес оқудың төрт жалпы (құрылымдық) формасын ерекшелейді (1-кесте) :

1-кесте. Қарым-қатынас құрылымы және оқытудың ұйымдастырушылық формалары

Қарым-қатынастың түрлері Қарым-қатынастың құрылымы Оқытудың ұйымдастырушылық формалары

Жазбаша түрде жүзеге асырылатын жанама қарым-

Қатынас Бір адам жазады, сызады, сурет

салады.

Бір адам оқиды, жазылған

нәрсені талдайды, есеп

шығарады және т. б.

1. Жеке: бір адам өзі жеке оқиды,

шығарма жазады, бұл кезде ол

басқа адамдармен тікелей

байланысқа түспейді.

Ауызша сөйлеу арқылы жүзеге

асатын тікелей қарым-

қатынас.

1. Жұптағы қарым-қатынас 2. Жұптық.

2. Қарым-қатынастың топтық

құрылымы: кіші және үлкен

топтағы қарым-қатынас.

3. Топтық - бригадалық-

звенолық және

жалпысыныптық (барлығымен) .

3. Құрамы ауыспалы жұптағы

қарым-қатынас (ҚАЖ),

диалогтік үйлесім (ДҮ) немесе

динамикалық жұп (ДЖ) .

4. Ұжымдық.

Зерттеулерге сүйенсек, белгілі бір білім беру мақсаттары мен міндеттерін шешу үшін кез келген үйлесімдегі жалпы ұйымдастырушылық формаларды қолдану бізге оқудың нақты немесе арнайы ұйымдастырушылық формасын береді: сабақ, үй тапсырмасын орындау, факультатив, үйірме жұмысы, кеңес беру, оқу конференциясы, диспут, сұхбат, сынақ, емтихан қосымша сабақтар және т. б. Бұл формаларды дербес деп атауға болады, себебі, олар нақты оқу-тәрбиелік міндеттерді шешу үшін жалпы формалардың қолданылу түрі болып табылады.

Оқу жұмысын ұйымдастырудың топтық формасы және оның ерекшеліктері

1. Қарым-қатынастың топтық құрылымы.

2. Жұмыстың негізгі (алғашқы) шарты: бір адамды тыңдауға мүмкіндік болатындай

тыныштық, үнсіздік, өйткені, кез келген сәтте тек бір адам ғана сөйлей алады.

3. Басты артықшылығы: оқу тобының барлық мүшелері біліп, істей алуы тиіс нәрселер

барлық уақытта барлығына бірдей түсіндіріледі.

4. Әдетте кәсіби мұғалім оқытады: ерте заманнан - жалдамалы, ақылы педагог,

қалғандарының барлығы - оның оқушылары, олар ешкімді оқытпайды, барлығы тек оқиды.

Сол себепті, топтық (жалпы сыныптық) оқу сабақтары ешқашан ұжымдық болмаған және

болмайды да, өйткені, мұндай оқу сабақтарында білікті педагогикалық жетекшіліктің

қатысымен бір адам емес, керісінше ұжым (яғни, барлығы) барлығын және әрқайсысын жеке-

жеке оқытады.

5. Топтық сабақ кезінде әрбір оқушы, негізінен, мұғалімнің ұсынғанын үнсіз

«тұтынады», барынша меңгеруге тырысады, тырысуы керек. Осы жерден оқушылардың

және, тіпті, студенттердің оқуға деген тұтынушылық қатынасы келіп шығады.

6. Әрбір оқушыны жалпысыныптық сабақ кезінде тек өзі мен өзінің жетістігі ғана

алаңдатуы тиіс, себебі, ол тек өзі үшін, өз білімі, қабілеті және тәрбиесі үшін ғана жауап

береді. Сыныпта, сабақта, бір адам ғана барлығын оқытады, барлығын тексереді және

әрқайсысына жеке-жеке жауапты, ол - кәсіби мұғалім.

7. Оқушылардың педагог жүргізетін жалпысыныптық (топтық) сабақтар кезіндегі

қоғамдық-пайдалы қызметі мүмкін емес, оның еш мағынасы да жоқ. (Шағын топтардағы оқу сабақтары жайлы төменде айтылатын болады) .

8. Жалпысыныптық (топтық) жұмыс үдерісіндегі оқушы ықпалдастықтың тұрақты

объектісі, оқу үдерісін ұйымдастырудың топтық формасын әмбебаптандыру оны әрекетсіз

типтегі нысанға айналдырады.

9. Жалпы сыныптық (топтық) жұмыс кезінде оқушыларға жолдастарымен байланысуға

тыйым салынаған: әрқайсысы тек мұғалімнің ерекше рұқсатымен ғана ойын білдіре алады. Барлығы «бірге емес, қатар» жұмыстанады, яғни, оқушылар бір жайда орналасады, бірақ серіктес болмайды, себебі, оларға бір-бірімен сөйлесуге рұқсат етілмейді, оның себебі, бір-бірімен сөйлесу кезінде олар мұғалімнің немесе өздерінің жолдастарының сөзін естуге кедергі келтіреді. Әрбір оқушының өзгелерімен арасындағы диалогінің саны өте аз, нөлге жақын.

Жалпы сыныптық жұмыс талқылау кезінде ерекше көрініс табады, көпшілікке

ұжымдық жұмыс ретінде таныстырылады, ал шын мәнісінде жеке-оқшау жұмыс секілді ол

да ұжымдыққа қарама-қарсы болып келеді, әйтсе де бұл жағдай осыдан бұрын айтылғандай, жеке форманың ауқымды мағынасын ешқалай түсіндірмейді.

Жалпы сыныптық (топтық) жұмыс кезінде өзара серіктестік, жолдастық көмек

болмайды. Кейде «сыртқы» деп аталатын әлеуметтік белсенділік жалпы сыныптық

сабақтарда жоқтың қасы. Сондықтан, ішкі танымдық белсенділікті бетке ұстауға мәжбүр

болады. Оқушылардың танымдық үдерістерін қалай жандандыруға болатындығы жайлы

теориялар сәнге айналған, әйтсе де, олардың әрқайсысы жекеше және барлығы бірлесіп те

жалпы білім беру үдерісінің сапасы мен тиімділігіне айтарлықтай ықпал ете алмады.

Кейбір мамандар оқытудың ұжымдық формалары бригадалық және звенолық сабақтар

деп санайды. Бұл көзқарас қате. Ұжымдық оқыту анықтамасына сүйену керек. Оқудың

бригадалық немесе звенолық сабақтарды жұптық сабақтардан ажыратқан жөн: біріншісі

топтық болып есептеледі, ал екіншісі топтық емес, жұптық. Жұпта біреуі екіншісін оқытады,

ал ұжымдық сабақ ұжым өздерінің әрбір мүшесін оқытқан кезде орын алады. Жұп топ та емес, ұжым да емес. Біз «топ» және «жұп» терминдерін жалпыадамзаттық, күнделікті тұрмыстағы түсініктен аламыз.

Шағын топтардағы (бригадалар, звено) оқу сабақтарының ерекшеліктері

1. Шағын топтың сандық құрамы шамамен 3-8 оқушы.

2. Қарым-қатынас құрылымы - топтық: қарым-қатынастың әр сәтінде біреу сөйлейді, топ

(бірнеше адам) оны тыңдайды. Топтық сабаққа қатысушылардың ең аз саны - үш адам. «Топтық форма» мыналарды білдіреді:

а) біреу топты оқытады;

ә) әр сәтте топ бір бүтін болып жұмыс жасайды.

Үлкен топтардағы (сыныптардағы) қарым-қатынастан (оқытудан) айырмашылығы

қарым-қатынастың құрылу принципінде емес, бір уақыттағы тыңдаушылардың санында,

сәйкесінше, оқытуда.

3. Кейбір оқушылар ғана мұғалім жағдайына қойылады (шамамен 20%) . Көпшілігінде

мұндай мүмкіндік жоқ немесе шағын топ мұғалімінің қызметін атқаратын жағдайы

болмайды, өйткені, бір жеке адаммен әңгімелескенге қарағанда, топ алдында мұғалім ретінде

сөз сөйлеу әлдеқайда қиын.

4. Бригадалар (шағын топтар) бөлек, оқшауланып жұмыс жасағандықтан, осы кезде

жалпысыныптық жұмыс тоқтайды, оның үстіне бригада жұмысы қаншалықты ұзаққа

жалғасқанымен сыныптағы біртұтас ұжымдық жұмыс жоғалады. Сыныпта бригадалық сабақ

жүргізу - бұл осыған дейін жүргізілген оқыту жұмысын тоқтату (жою) дегенді білдіреді.

Бригадалық оқыту сабақтары жалпысыныптық және жеке сабақтар секілді ұжымдық

жұмысқа қарама-қарсы болып келеді.

5. Әртүрлі бригадалардың жұмыстарының қорытындыларын біріктіру бригадалық

сабақтар кезінде емес, бригадалық сабақтар арқылы да емес, жалпы сыныптық жұмыс кезінде

жүзеге асады, ал жалпысыныптық жұмыс жоғарыда айтылғандай, сыртқы түрі жағынан

ұжымдық болып көрінгенмен шын мәнісінде ұжымдық емес, ұжымдық жұмыстың антиподы.

6. Бригадалық сабақтар кезінде екі жақты оқыту болмайды: барлық мұғалімдік

жұмысты біреу, тек кей жағдайда бригаданың екі оқушысы орындайды, ал қалғандары -

тыңдаушы оқушы болып қала береді.

7. Барлығымен серіктестік, өзара оқыту және жалпыға бірдей өзара көмек - оқытудағы

ұжымшылдықтың негізі бригадалық сабақтар кезінде жүзеге аспайды, өйткені, оқушылардың

негізгі бөлігі (70-80 пайызы) тек оқиды, ал басқаларды оқыту, яғни бригадир, кеңесші рөлін

атқару жағдайында болмайды.

8. Бригадалық (звенолық) оқу сабақтарын ұжымдық (яғни, заманауи қоғамның

талаптарына сәйкес келетін) сабақтар есебінде жалпысыныптыққа қарама-қарсылық ретінде жаңа және озық нәрсе етіп қарастырып ұсыну дұрыс емес, әрі тарихқа қайшы. Шағын топтардағы оқу сабақтары үлкен топтардағы оқу сабақтарынан әлдеқайда ерте пайда болған, оларды Көне Грекия мен Көне Рим мектептерінен байқауға болады. Салыстырмалы түрде олар халықтық қалалық мектептерде XVI - XVII ғғ. кеңінен қолданысқа енген.

Шағын топтардағы оқыту жұмысы салыстырмалы түрде дамыған елдердің (АҚШ, Англия, Швеция, Германия, Франция және т. б. ) мектептерінде кеңінен таралған, бұл өз кезегінде олардың пайдалылығының жанама дәлелі бола алады. Сонымен қоса, шағын топтарда оқытуды кеңінен қолдану білім беру үдерісінде айтарлықтай түбегейлі жақсаруларға алып келген жоқ.

Элиталық типтегі жеке оқу орындарында (АҚШ, Англия, Франция және т. б. ) оқыту

негізінен шағын топтарда өтеді, өйткені, әрбір сынып - бұл шынымен шағын топ, бірақ,

сабақты бұл жерде оқушы емес - бригадир немесе кеңесші - яғни, жоғары білікті педагог-

маман жүргізеді. Білікті кәсіби мұғалім оқушылар саны (4-12-оқушы) аз сыныппен

жұмыстануда бригадир-оқушы немесе кеңесші-оқушыға қарағанда әлдеқайда жоғары нәтиже көрсететіндігін дәлелдеудің қажеті де жоқ.

Мұғалімдердің соңғы жылдардағы жіктемелі бригадалық (топтық) сабақтардың

тәжірибесін қолдануы оқу мен тәрбие сапасын жоғарылатуға әкелмеді, мектептердегі оқу

үдерісінің тиімділігі өте төмен қалпында, ал шешілмеген мәселелер барған сайын көбеюде.

Негізгі мектептерде бригадалық сабақтарды мұғалімдердің көпшілігі пайдаланбайды, ал

ұжымдық сабақтардың енгізілуі жүйелі түрде бригадалық (топтық) сабақтарға жүгінуге алып келеді. Ұжымдық сабақтардың жүйелі қоданылуы оқушыларының шағын топтағы жұмысына жаңа өмір сыйлайтынын көрсетеді, шағын топтарда бұрын кездеспеген ерекше, белгісіз әдістемелер пайда болуда. Шағын топ оқушыларының жұмысы өз бетімен өтеді, басқару сырттай ғана жүріп отырады, ал топ ішінде реті келгеніне қарай. Оқушылардың топтық жұмысы ұжымдық жұмыстан кейін жалғасқан кезде оның сапасы да, тиімділігі де бірден арта түседі: шағын топта сөз сөйлейтін оқушылар (студенттер) құрамы ауыспалы жұпта жұмыстана отырып, алдын-ала дайындық пен тексерістен өтеді, сәйкесінше, зерттелген материалды жақсы біледі, әдістемелік амал-тәсілді тезірек меңгеріп, топтық сабақтарды сенімдірек жүргізеді.

Сонымен, жүргізілген талдау бойынша, оқу үдерісін (жеке, жұптық және топтық)

ұйымдастырудың дәстүрлі формаларында ұжымшылдықтың бөлек элементтері барына

қарамастан олар ұжымдық болып табылмайды. Білім берудің барлық ұйымдары оқытудың

ұжымдық формасын қажет етеді, ал осындай ұйымдастырушылық форма құрамы ауыспалы жұпта жұмыстанатын оқушылардың жұмысы болып табылады. Оқу сабақтарын

ұйымдастырудың дәстүрлі формалары ұжымдық болып саналмайтынын ескере отырып,

тәжірибе бәрібір де олардың алдағы уақытта кеңінен қолдану және үнемі жетілдірудің

өміршеңдігі мен қажеттілігін көрсетеді.

Оқыту үдерісін ұйымдастырудың ұжымдық формасы және оның ерекшеліктері

1. Оқытудың (қарым-қатынас) әр сәтінде оқушылардың жартысы сөйлейді, жартысы

тыңдайды, оқушылардың ең аз саны - төрт адам. Әр жұптағы жұмыстың уақытша және

тұйықталмаған сипаты бар. Бір жұпта болып жатқан нәрсе ұжымдағы барлық оқушыларға

қажет, және керісінше, қалған барлық жұптарда болып жатқан нәрсе аталған жұп үшін керек.

Барлық жұптардағы жұмыс сипаты өзара байланысқан және өзара тәуелді.

2. Әр оқушы кезек-кезек біресе оқушы, біресе мұғалім болып отырады. Ұжымының

барлық мүшелері барлық тақырып пен барлық сұрақтардың оқытушылары болып саналады.

Ескі мағынадағы тек оқытылатын адам, яғни, оқушы сөзі жоқ. «Оқу ұжымы», «оқушылар

тобы» атауларының негізі жоғалады. Ұжымның жаңа типі пайда болады - өздігімен білім

алатын немесе білім алушы ұжым.

3. Сабақтың әр қатысушысының ең жақын арадағы мақсаты («оқушы» сөзі келіспейді) :

барлығын өзің білетін немесе өзің оқып жатқан нәрсеге үйрету. Әр оқушының (студенттің) өз білімі, тәртібі және тіпті жалпы мәдениеті үшін жауапкершілігі оқытушы, мұғалімнің позициясын айтарлықтай жоғарылатады.

4. Әр оқушының, дәлірек айтқанда, сабаққа қатысушының қызметі қоғамдық тұрғыда

пайдалы бола бастайды. Оқушы мектепті (немесе ЖОО) бітіргеннен кейін және сабақтан

кейін (негізгі уақыттан тыс) емес, оқытудың алғашқы қадамдарынан бастап ұжымға, қоғамға, өзге адамдарға жұмыс жасай бастайды және басқаларға жұмыс жасау оқудың өн бойында тоқтамайды: өзі қанша оқыса, басқаларды да сонша оқытады. Жыл өткен сайын,

әрқайсысының жұмысы сапалырақ, біліктірек болатыны айқын және барлығының жалпы

дамуы, жалпы білім беруі мен кәсіби өсуіне қосатын үлесі айтарлықтай, маңыздырақ

болатыны сөзсіз.

5. Жұмыстың негізгі принципі: барлығы әрқайсысын және әрқайсысы барлығын

оқытады, яғни, егер барлығының бір уақыттағы жұмысын алып қарамаса, ұжым өзінің әрбір мүшесін, әрбір мүше жолдастарын (осы ұжым мүшелерін, сондай-ақ, кей жағдайда аралас ұжымдарды да) оқытуға белсенді түрде ат салысатыны шығады. Оған қоса, білім алушы ұжымның жұмысы кәсіби педагог-маманның жетекшілігімен жүзеге асады. Өздігімен білім алатын ұжымдарда бұл шарт міндетті болудан қалып жатыр.

6. Әркім тек өз білімі мен оқудағы жетістіктеріне ғана емес, сонымен қоса, өз

жолдастарының білімі мен оқудағы жетістіктеріне де жауапты. Мұндай жауапкершілік

оқытудың дәстүрлі, ұжымдық емес түрлеріндегідей көріністе болмайды, керісінше шынайы, әсерлі болады, себебі, әрбір оқушы (студент) сол бір сәтте өз жолдастарының мұғалімі, оқытушысы және тәрбиешісі болады; егер, білмесең, оқы, ал мен саған қалай дұрыс жасау керектігін түсіндіріп, көрсетіп көмектесемін; біз бір-бірімізді оқытамыз, демек, бір-біріміз үшін жауаптымыз.

7. Әрбір зерттелетін тақырыпты (сұрақ, теорема) оқушы толықтай, орнықты және жан-

жақты меңгергенге дейін баяндай алады. Дәстүрлі оқытуда мұндай мүмкіндік болмайды,

өйткені, мұғалім бағдарламаны үнемі тез өткізеді, әр өткен тақырыптан сапалы игеруге

жетпей, жаңа тақырыпқа ауыса береді. Әлбетте, ұжымдық сабақтар кезінде жұмыс қарқыны барлығына бірдей болмайды, жекеге айналады.

8. Педагог-жетекшінің ең маңызды міндеті - әрқайсысының кәсіби шеберлігін, оқыту

өнерін қалыптастыру. Зерттелетін тақырыпты баяндауда, зерттелген теорияны тәжірибеде

қолдануда шеберлікке жету - әр оқу сабағының жалпы мақсаты және жалпы міндеті. Осы

тапсырманы табысты шешпей ұжымдық жұмыс жоғары дәрежеде тиімді бола алмайды.

Мектеп қабырғасында жүріп-ақ, барлық оқушылар зерттелетін материалды баяндау мен

қолдануда шебер болу білуі керек. Оқу сабақтарындағы педагогикалық шеберлік барлығына қажет, бірақ, беталды түрде емес, саналы түрде қалыптасуы керек.

9. Ұжымдық және жеке мүдделердің толық сәйкестенуі, біртұтастығы: өзгелерді

көбірек және жақсырақ оқытқан сайын, өзім де көбірек біліп, жақсырақ үйренемін.

Я. А. Коменский «Көп нәрсені сұрап, меңгеріп, өзгелерді оқыту- ұлы білімпаздықтың

құпиясы» деп жазады. Барынша көп сұрау, сұрап білгенді меңгеру, меңгергеніңді басқаларға үйрету - осы үш қағида оқушыға мұғалімді жеңуге мүмкіндік береді. Оқыту деген өз кезегінде меңгерілгеннің барлығын жолдастарына немесе тыңдаймын деушілердің барлығына қайта баяндау. Өте белгілі жағдай: «Өзгелерді оқытқан өзі де оқиды», - қайталау арқылы өз білімін бекітетіндіктен ғана емес, сонымен қоса, заттарға тереңірек бойлай алатындығынан» (Я. А. Коменский, 1982, 362-363 б. ) . Я. А. Коменскийдің тиімді оқыту жайлы идеясы ұжымдық сабақтарда жүзеге асады.

10. Мұғалім-жетекші ұжымдық сабақ кезінде жалпы жұмысқа өз қарауына қарай ата-

аналарды, жоғары сынып оқушыларын, студенттерді, қоғам өкілдерін тарта алады. Сондай-ақ, қатарлас сынып пен әр түрлі жастағы сынып оқушыларының жүйелі серіктестігін ұйымдастыруға да болады, бұл оқу және тәрбиелеуге қатысты өте маңызды және тиімді.

Осылайша, оқытудың ұжымдық формасын қолданудың арқасында әр оқу сыныбындағы

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.