Жүрек циклы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

«Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметова

атындағы Ақтөбе жоғары медициналық колледжі»МКК

Реферат

Тақырыбы: « Жүрек бұлшық етінің физиологиялық қасиеттері. Жүрек циклы. Қан қысымы, оның түрлері. Қан қысымын өлшеу тәсілдері. Артериялық және веналық тамыр соғысы. . »

Орындаған:Жарасбаева Аяулым

Тобы:103 акушер(ка)

Қабылдаған:Бекниязова Гульсим Жетесовна

Ақтөбе-2020

Жоспар

Жүрек бұлшық етінің физиологиялық қасиеттері
Жүрек циклы
Қан қысымы оның түрлері
Қан қысымын өлшеу тәсілдері
Артериялық және веналық тамыр соғысы
Өзіндік жұмыс

Жүрек бұлшық етінің физиологиялық қасиеттері. Жүрек циклы. Қан қысымы, оның түрлері. Қан қысымын өлшеу тәсілдері. Артериялық және веналық тамыр соғысы

I Жүрек етінің физиологиялық қасиеттері.

қозғыштық,
өткізгіштік,
жиырьшғыштық,
автоматия,
рефрактерлік,
эластикалық,
пластикалық қасиеттері тән

Қозғыштық. Жүрек еті электрлік, механикалық, термиялық, химиялық тітіркендіргіштер әсерінен қоза алады. Тітіркендірудің нәтижесінде натрий иондары ет талшықтарының ішіне өтіп, мембрана үйексізденеді. (деполяризацияланады) де, жүректің қозған бөлігінде теріс заряд пайда болып, оның қозған жөне қозбаған бөліктерінің арасында потенциаддар айырмасы туындайды. Миокард торшаларьщда (кардиомиоциттерде) қаңқа етімен салыстырғанда әрекет потенциалы 100 есе ұзағырақ созылады (200-400 мс) .

2. Қозуды өткізгіштік. Қозу толқыны Кис-Фляк түйінінде ерекше ет торшалары - пейсмекерлерде - пайда болады да, жүрекше еттеріне электрлік жолмен тарап, Ашофф-Тавар түйініне жетеді. Одан әрі қозу толқыны Гис шоғыры арқылы бүкіл қарыншаға тарайды. Жүрек еті қозуды әлсіретпей (декрементсіз) өткізеді және оқшауламай бар-лық ет талшықтарына жая таратады. Қозуды өткізу жылдамдығы жүректің әр түрлі бөліктерінде бірдей емес. Жылы қаңдылар жүрекшелері кабырғасымен ол секундына 0, 8-1 м, қарыншалар қабырғасымен - 0, 8-0, 9м, қарыншалар өткізгіш жүйесімен 2 - 4, 2 м жылдамдықпен тарайды. Салыстыру мақсатыңда қаңқа еттеріңде қозудың 4, 7- 5 м/сек жыддамдықпен тарайтыньш айтьп өтейік.

3 . Жиырғыштық . Қозу толқынына жүрек еті жиырылумен жауап береді. Жиырылу деп ет талшықтарының ұзындығының қысқаруын немесе кернеу күшінің (тонус) артуын айтады. Жүрек еті бүлшық еттермен салыстырғанда шабандау - баяуырақ жиырылады.

4. Автоматия. Жүрек етінің сыртқы өсерсіз тек ағзаның өзінде туындайтын қозу толқындарының ықпалымен жүмыс істеу қабілетінжүрек автоматиясы дейді. Жүрек автоматиясы өткізгіш жүйенің қызметіне байланысты.

5 Рефрактерлік - қозу үстіндегі жүрек етінің тосын тітіркендіргішке жауап бермейтін қасиеті. Рефрактерлік кезең үш сатыға бөлінеді. Олар абсолютгік (толық) рефракгерлік, салыстырмалы рефракгерлік жөне экзальтация (лепілдеу) сатылары. Систола кезінде жүрек еті-нің қозғыштық қасиетінің жойылуын толық рефрактерлікдеп атай-ды. Бүл сатыда жүрек еті ешбір тітіркендіргішке жауап бермейді. Жүрек еті босаңсый бастағанда (диастола) оның қозғыштық қасиеті өзгеріп, күшті тосын тітіркендіргішке елсіз жауап алынады. Бүл са-тыны салыстырмалы рефрактерлік деп атайды. Осыдан соң жүрек тынымы кезінде жүрек етінің қозғыштығы күшейеді - экзальтация сатысыбасталады. Қалыпты жағдайда абсолюттік рефрактерлік сис-тола кезеңін толық және диастоланың алғашқы сатысын қамтиды. Рефрактерлік қасиеттің болуымен байланысты жүрек жүмысының ырғағы сақталып, тетанус (қарысу) орын алмайды. Қан тамырларына айдалады және артерия мен вена жүйелерінде қысым айырмашылығы пайда болады. Бүл қанның тамырлармен жылжуын қамта-масыз етеді. Жүрек еті босаңсыған кезде жүрек қуыстарындағы қысым күрт төмендеп, қан веналардан жүрекшелерге сорылады, ал жүрекшелер жиырылғанда қан қарыншаларға қүйылады. Босаңсыған жүрек еті біраз уақыт тыныштық күйде болады, оны журек тынымыдейді.

Жүрек етінің бір рет жиырылып, босаңсуын және тыным жағдайы-нан өтуін жүрек айналымы (циклы) дейді. Жүрек айналымы жүрекшелердің жиырылуымен басталады. Жүрекшелер жиырылған кезде қуыс веналар мен өкпе венасының тесігі қысыла жабылып, қан жармалы қақпақшалар арқылы қарын-шаларға қүйылады. Бүл кезде қолқа мен өкпе артериясындағы қан қарыншаларға кері өте алмайды, себебі бүл тамырлардағы жоғары қысымның әсерінен жарты айшық қақпақшалар жабылып қалады.

7. Эластикалық (созылғыш, майысқақ) - жиырылудан кейін бұлшық еттің бастапқы қалпына келуі;

8. Пластикалық -бұл ұзындығы өзгерген пішінінбіраз уақытқа дейін сақтау.

ІІ Жүрек циклы

Адам жүрегі - қуысты бұлшықетті мүше. Тұтас вертикаль перде арқылы ол екі жарты бөлікке бөлінеді: сол және оң. Горизонталь бағытта өтетін екінші перде жүректі төрт қуысқа бөледі: жоғарғы қуыстар- жүрекшелер, төменгі- қарыншалар. Жаңа туған нәрестенің жүрегінің массасы орта есеппен 20 г- ға тең. Ересек адамның жүрегінің массасы 0, 425-0, 570 кг. Ересек адамның жүрегінің ұзындығы 12-15 см- ге жетеді, көлденең қимасының өлшемі 8-10 см, алдыңғы- артқы 5-8 см. Жүректің массасы мен өлшемдері кейбір ауруларда (жүрек ақауы) және ұзақ уақыт ауыр дене еңбегімен немесе спортпен шұғылданатын адамдарда өзгереді. Жүрек қабырғасы үш қабаттан тұрады: ішкі, ортаңғы және сыртқы.

Ішкі қабат эндотелий (қан және лимфа тамырларын ішінен астарлайтын жалпақ жасушалар қабаты) қабықшасынан (эндокард ) тұрады, ол жүректің ішкі бетін астарлап жатады. Ортаңғы қабат (миокард) көлденең- жолақты бұлшықеттен тұрады. Жүрекшелер бұлшықеттері қарынша бұлшықеттерінен дәнекер ұлпалар (тіндер) пердесімен бөлінген, осы тіндер тығыз фиброзды талшықтардан құралады - фиброзды сақина. Жүрекшелердің бұлшықетті қабаты қарыншалардың бұлшықетті қабатына қарағанда бірталай нашар жетілген, ол жүректің әр бөлігінің жасайтын қызметтерінің ерекшелігіне байланысты. Жүректің сыртқы беті сірі қабықпен (эпикард) қапталған, ол жүрек маңы қапшығының (сөмкенің) - перикардтың, ішкі жапырағы болып табылады. Сірі қабықтың астында аса ірі жүрек тіндерін қанмен қамтамасыз ететін жүрек артериялары мен көктамырлары (коронарлы) және жүректі нервпен қамтитын (иннервация) жүйке жасушаларының, жүйке талшықтарының көп шоғыры орналасқан.

Перикард (жүрек қабы) жүректі қапшық сияқты қоршап тұрады және оның еркін қозғалуын қамтамасыз етеді. Ол қанмен толатын жүректің созылуын шектейді және жүрек қантамырлары (коронарлы) үшін тірек болып табылады.

Жүректе екі қақпақша (клапан) бар: айшық.

Атриовентрикулярлы клапандар жүрекшелер мен сәйкес қарыншалар аралығында орналасады. Жартылай айшық клапандар аортаны сол жақ қарыншадан, өкпе өзегін оң қарыншадан бөліп тұрады.

Жүрек қызметінің екі фазасын бөліп көрсетуге болады:

1) систола(жиырылу)

2) диастола(босаңсу) .

Жүрек циклінің осы фазаларының ұзақтылығы жүректің жиырылу жиілігіне байланысты. Жүректің жиі жиырылуы кезінде әрбір фазаның қызметі төмендейді, әсіресе диастоланың. Жүрекшелердің диастоласы кезінде атриовентрикулярлы клапандар ашық және сәйкес тамырлардан келетін қан олардың қуыстарын ғана толтырып қоймай, қарыншаларды да толтырады. Жүрекшелердің систоласы кезінде қарыншалар толығымен қанмен толады. Осы кезде қанның қуысты көктамырлар мен өкпе көктамырларына кері ағысы болмайды. Қарыншалар систоласының аяғында олардағы қысым аорта мен өкпе өзегіндегі қысымдардан үлкен болады. Бұл айшықты клапандардың ашылуына себепші болып, қан қарыншалардан сәйкес тамырларға ағады. Қарыншалар диастоласы кезінде олардағы қысым кенет төмендеп, қанның қарыншаларға қарай ағуына жағдай жасайды. Сөйтіп жүрек клапандарының ашылып- жабылуы жүрек қуысындағы қысымдардың өзгеруімен байланысты.

ІІІ Қан қысымы оның түрлері

Қан қысымы - қан тамырларының (күре тамырлар мен көктамырлардың) қабырғаларына түсетін күш немесе қан қысымы: адамның жасы мен денсаулығына байланысты болады. Ол қантамырларда бірдей болмайды . Қан қысымы артерияларда, әсіресе, қолқада барынша жоғары болады . Қан жүректен алыстаған сайын қысым да азаяды. Қан қысымы каппилярларға жеткенше төмендеп, веналарда, әсіресе, жоғары және төменгі қуысты веналарда ең төмен болады.

Қан қысымы тонометр арқылы иық артериясында өлшенеді.

Ең жоғары қысым ( с. б. б 110-120мм ) систоликалық ол қарыншалардың систоласы жиырылуы кезінде байқалады . Ең төменгі қысым ( с. б. б 60-80 ) диастоликалық ол қарыншалардың диастоласы босаңсуы кезінде байқалады . Лүпілдік қысымы деп систоликалық және диастоликалық қан қысымының айырмашылығын айтамыз . Ол сынап бағанасы бойынша 40 мм - ге тең . Лүпіл сол жақ қарынша жиырылған сайын қан қолқаның қабырғасына күшпен соғылып, оны кереді . Осы кезде пайда болған тербелістер толқыны артерия қабырғаларының бойымен тез таралады . Дене бетіне жақын орналасқан ірі артериялардан мысалы, білезіктің ішкі жағы, самай, мойынның екі жағынан басқа жерлерден тамырлар қабырғасының ырғақты тербелісін тамырдың соғуын сипап сезуге болады . Тамыр соққан сайын жүрек бір рет жиырылады . Жүректің бір минутта жиырылу мөлшері, тамырдың соғуын санау арқылы анықталады . [1]

Қан қысымының жоғарылауы гипертония ал төмендеуі гипотония деп аталатын ауруды тудырадыБұл тамыр қабырғасына немесе органикалық резервуардың қабырғасына қан қысымы, сәйкесінше, ол интракардиальды, артериялық, веноздық, капиллярлық. Қысымның барлық осы түрлерінің көрсеткіштері, ең алдымен, тамырлардың қасиеттеріне байланысты айтарлықтай өзгереді. Ең тұрақты, жоғары және жеңіл өлшеу қан қысымы болып табылады, оны анықтау клиникада және күнделікті өмірде жиі қолданылады. Жүрек-тамыр жүйесінің жағдайын бақылау үшін қан қысымын үнемі өлшеп отыру керек. Жүрек жиырылып, қанның импульстік толқынын серпімді түтік - артерия арқылы үлкен жылдамдықпен шығарады, ол серпімді талшықтардың арқасында итеруді өтейді, жүрек бұлшықеті арқылы берілетін энергияны сіңіреді және қанның қан жолымен әрі қарай қозғалуына мүмкіндік береді. Қысым жүректен бағытта төмендейді, үлкен диаметрлі көлденең қимасы бар үлкен калибрлі тамырларда минималды мәндерге жетеді, онда серпімді элементтердің мөлшері аз болады. Негізінен қысымға әсер ететін және оны қолдайтын органдар: жүрек - жүректен қан шығару неғұрлым күшті болса, жүрек бұлшықеті соғұрлым жиі жиырылады, қан қысымы соғұрлым жоғары болады. Жоғарғы, систолалық қысым жүректің жиырылу күшіне байланысты, яғни жиырылу кезінде жазылады. Систолалық қысымның өзгеруі жүректің күйін жанама түрде бағалауға мүмкіндік береді. Тамырлар-қысым көрсеткіші қан тамырларының жағдайына тікелей байланысты, өйткені егер адамда атеросклероз, тамырдың обтурациясы, тамыр қабырғасының зақымдалуы немесе сынғыштығы болса, мұның бәрі қан қысымының көрсеткішінде көрінеді. Ұзақ мерзімді гипертензия қабырғаның серпімді элементтерінің дегенерациясын тудырады, бұл тамырлардың компенсаторлық қабілеттеріне нашар әсер етеді. Бүйрек-бұл жұптасқан сүзгі органдары айналымдағы қан көлеміне тікелей әсер етеді (арнада қан көп болса, қысым соғұрлым жоғары болады) және биологиялық белсенді заттардың көмегімен. Ренин бүйректе шығарылады, ол реакциялар тізбегіне байланысты күшті вазоконстриктор ангиотензин II-ге айналады. Бүйрек қан тамырларының шеткі кедергісіне әсер етеді. Диастолалық немесе Төменгі қысымдағы ауытқулар көбінесе бүйрек патологиясының болуын білдіреді. Эндокриндік бездер - бүйрек үсті бездері суды сақтайтын натрий иондарының сүзілуіне және реабсорбциясына әсер ететін альдостеронды шығарады. Гипофиздің артқы жағы вазопрессинді сақтайды-зәр шығаруды төмендететін күшті гормон. Қан қысымының тұрақтылығы (қан қысымы) ағзаның функционалды өміршеңдігін, ал оның бұзылуы ауруларды көрсетеді.

Жас бойынша қан қысымының нормалары жүрек-тамыр жүйесінің жағдайын бақылау үшін қан қысымын үнемі өлшеу керек, әсіресе гипертония немесе оған бейімділік болған кезде, сондай-ақ бірқатар басқа патологиялар. Мұны істеу үшін сізге классикалық тонометр және стетоскоп немесе қан қысымын тәуелсіз өлшеуге арналған заманауи автоматты және жартылай автоматты құрылғы қажет - әркім оларды оңай жеңе алады. Өлшеу екі қолмен жүргізіледі. Классикалық тонометрдің манжеті шынтақтан жоғары, жүрекпен бірдей деңгейде, ал электронды тонометрде - білекке сәйкес келеді. Қолмен өлшеу кезінде Коротков әдісі қолданылады - арнайы дыбыстық тербелістер естілгенге дейін манжеттегі қысым күшейтіледі-тондар. Осыдан кейін олар тондар тоқтағанға дейін айдалады, содан кейін ауаны баяу түсіріп, жоғарғы және төменгі қан қысымын сәйкесінше бірінші және соңғы тонға бекітеді. Автоматты тонометрмен қан қысымын өлшеу үшін батырманы басу керек. Құрылғы қолды манжетпен қысып, содан кейін нәтижені дисплейге шығарады.

Қысым миллиметр сынаппен өлшенеді, қысқартылған мм рт. ст. жалпы қабылданған норма-120/80 мм рт. ст. 20-40 жастағы жетілген адам үшін. Қалыпты қысым әртүрлі жас санаттары үшін өзгереді және орташа есеппен:

бір жасқа дейінгі балаларда - 90/60 мм рт. ст. ст. ;

бір жылдан 5 жылға дейін-95/65 мм рт. ст. ст. ;

6-13 жас-105/70 мм рт. ст. ст. ;

17-40 жас - 120/80 мм рт. ст. ст. ;

40-50 жас - 130/90 мм рт. ст. Б.

Жас нормаларының кестелері жасалды, оған сәйкес жынысты ескере отырып оңтайлы көрсеткішті анықтауға болады. Дегенмен, жеке норма әртүрлі болуы мүмкін екенін есте ұстаған жөн, өйткені ол бірқатар параметрлерге байланысты. Егер гипертония анықталса, өмір салтын түзету қажет - жаман әдеттерден бас тарту, диетаны қалыпқа келтіру, ұйқы мен ояту режимін белгілеу, фармакотерапияны қолдайтын қалыпты, бірақ тұрақты физикалық белсенділік. Адам 60 жасқа жеткенде, қан тамырлары қабырғасындағы серпімді талшықтардың табиғи деградациясына байланысты оның қысымы, әдетте, жас кезіндегіге қарағанда жоғары болады.

ІV Қан қысымын өлшеу тәсілдері

Пульстық қан қысым деп систолдық және диастолдық қан қысымдарының арасындағы айырмашылықты атайды.

Қан қысымын танометр жабдығымен өлшейді Тонометр (грек. tónos - " кернеу "және metréō - "өлшеу" ) - адамның қан айналым жүйесіндегі қысымды өлшейді

Танометрлердің бірнеше түрлері болады: сандық, сынаптық, сфигмоманометрлік.

Электрондық(дауыссыз) тонометрмен қан қысымын өлшегенде мынандай факторларды есепке алу керек: манжетканың размерін, фонендоскоп, мембрананы т. б. Норма бойынша қан қысымы адамның жасынан, сыртқы факторлардан, нервтік, физикалық күштен байланысты болады.

Ересек адамдардың:

систоликалық қан қысымы 120/129 мм. с. б. б., диастоликалық 80/89 мм с. б. б., пульстік қан қысымы норма бойынша 40-45мм с. б. б. болады. Әртүрлі жағдайда қан қысымының қалыпты көрсеткіштері өзгереді, оны артериялдық гипертензия немесе гипертония деп атайды. Қан қысымы төмендесе артериялдық гипотензия немесе гипотония деп атайды.

Қан қысымын дұрыс өлшеу үшін келесі нұсқауларды сақтаған жөн:

қан қысымын өлшер алдында денеңізге күш түспеуі керек;
шылым шегуге болмайды;
тамақтанғаннан кейін бірден артериялық қан қысымын өлшеу дұрыс нәтиже көрсетпейді;
қан қысымын өлшегенде ыңғайлы орындыққа отыру керек;
арқаны әлденеге тіреп отырған дұрыс;
қан қысымы өлшеніп жатқан қолды жүректің деңгейінде қою керек;
қан қысымын өлшеген кезде қимылдамау және сөйлемеу қажет;
қан қысымын екі қолдан да өлшеу керек (өлшеу аралығы - 10 минут) .

Қан қысымының нормадан айтарлықтай ауытқуы дәрігерге жүгінуді талап етеді. Барлық диагностикалық процедурадан өткеннен кейін, тек дәрігер анықталған проблеманы емдеудің дұрыс әдісін тағайындай алады.

Қан қысымының нормадан ауытқуы: не себеп болуы мүмкін

Қан қысымының өзгеруіне әсер ететін себептер көп. Алайда келесі факторлар айтарлықтай жиі кездеседі:

Жүректің бұрынғы тәртіпте және қажетті күшпен жұмыс істей алмауы.
Қан сапасының өзгеруі. Жас ұлғайған сайын қан қоюлана түседі. Қан қоюланған сайын, оған тамыр бойымен ағу қиындайды. Қанның қоюлануына қант диабеті және аутоиммунді ауытқулар сияқты аурулар себеп болуы мүмкін.
Қан тамырларының икемділігінің төмендеуі. Бұған дұрыс тамақтанбау, денеге көп күш түсіру, белгілі бір дәрілік препараттар алып келуі ықтимал.
Қанда «нашар» холестериннің артуының салдарынан атеросклероз түйіндерінің пайда болуы.
Гормондардың әсерінен қан тамылары саңылауларының күрт өзгеруі.
Эндокринді бездердің дұрыс жұмыс істемеуі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.