Тұлға және топқа психологиялық сипаттамасы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті

Философия және психология факультеті

Философия және мәдениет теориясы кафедрасы

Реферат

Тақырыбы: Қарым-қатынастың интерактивті жағы
Тексерген: Капашева Г. А
Дайындаған: Рахматуллаев А
Группа: РТК-212

Қарағанды 2020

Жоспары:

1. Психологиялық әсер етудің мәні.

2. Психологиялық әсер ету түрлері.

3. Әсер ету механизмдері: жұқтыру, еліктеу, сендіру.

4. Тұлға және топ (әлеуметтік- психологиялық ықпал ету) .

Қазіргі кезде қоғамдық еңбек пен өндіріс орындарында еңбек адамдарымен тіл табысып, олардың күнделікті мұқтаждықтары мен талап-тілектеріне жете мән беріп, оларға жете назар аударып отыру. Мұндай талаптарды жүзеге асыру кәсіпорындар мен ұжымдардағы қоғамдық-әлеуметтік мәселелерді байыпты шешу екендігін өмір тәжірибесі айқын көрсетіп отыр. Адамдардың қоғамдық жұмыс түрлерінде еңбек өнімділігін арттыруы, олардың шығарған өнімдеріне саналы түрде жауапкершілікпен қарауы, ең алдымен, сол ұжымда қалыптасқан әлеуметтік-психологиялық ахуал орнатуға тәуелді болып отырғандығы мәлім. Еңбек ұжымындағы адамдардың өнімді еңбегі мен қоғамдық санасын көтеру тек сол ұжымдағы адамдардың өзара қатынасына басшылық ететін жетекші кадрлардың іскерлігі мен әрбір адамның жан дүниесінің сырына бойлай қарап, оларға қамқорлық жасауларына тәуелді. Екіншіден, іскер адамдардың әлеуметтік белсенділігі мен қоғамдық санасын өрістету үшін әрбір жұмысшы мен техниктің, ұжым жетекшісі мен олардың мүшелерінің арасындағы жағымды қарым-қатынас орнатып, олармен жоспарланған істерді жүзеге асыру үшін әрбір адамның даралық мінез-құлқын да жете білуді талап етеді. Мұндай талап әлеуметтік психологияда ерекше орын алатын мәселелердің бірі - адам факторын үнемі ескеріп, ондай ерекшеліктермен санасып отыруды қажет етеді. «Өндірістік ұжым» термині өндіріс сферасындығы қалыптасатын, тиісті адамдар тобы сипаттау үшін қолданылады. Ол стереотип сияқты феномендерде шығады (Майерс, 1997) .

Инженердің жеке тұлғасына ұжымдық саналы әрекет, сонымен қатар стихиялы әрекет әсер етеді. Стихиялы әрекет кезенінде үлкен әсерді психикалық болмыс-эмоциясын (қызмет үшін қалыпты жағдай адамдар денсаулығында көрсетіледі, жұмысқа қызығушылықты және белсенділікті жоғарлатады), көніл-күйді (оптимизм, жұмысқа қанағаттану, еркіндік) және сезімді (зерделік, моральді, эстетикалық) көрсетеді. Психологиялық әсер ету - бұл психикалық күй, сезім, ой әрекеттері және психологиялық құралдар көмегімен басқа адамдардың мінез-кұлықтары: вербальды, паралингвисті немесе вербальды емес (сөзбен байланысты, қоршаған орта, интонация, сөздегі пауза, даусы және жылдамдығы) . Психологиялық әсер ету өзінің мотивтерін және басқа адамдар көмегімен қажеттілектерді қанағаттандыруға мақсатқа алған.

Ұжым мүшелері арасында рухани, адамгершілік, психологиялық басқа да қасиеттерінің алмасуының арқасында әлеуметтік-психологиялық климат қалыптасады. Ұжымның әлеуметтік-психологиялық климаты дегеніміз - ұжым мүшелерінің нақты психологиясының мазмұнын және бағытын, олардың құндылық бағдарлары мен өзара байланыстарын көрсететін әлеуметтік және рухани - экономикалық күй.

Өндірістік ұжымның әлеуметтік-психологиялық климатын құраушы екі түрлі факторлар тобын бөліп көрсетуге болады: 1) макроорта факторлары; 2) микроорта факторлары.

Бірінші топқа - әртүрлі меншік формалары кіретін өндірістік қатынастар жатады. Жоғары билік немесе экономикалық органдар шаруашылық басшылықты жүзеге асыра отырып, өндірістік ұжымдарды басқару міндетін атқарады. Нарықтық қатынастарға көшуге байланысты олар өздері қожалық етіп, сырттан араласу азайды, ал мемлекеттік емес еңбек ұжымдарында бұл тіпті болмауы керек.

Психологиялық әсер ету әр түрлі деңгейлерде - коммуникативтік деңгейде, қарым-қатынас деңгейінде, қызмет деңгейінде және өмірлік белсенділігінде стратегиялық, күнделікті және кәсіби, аналитикалық және конструктивті болуы мүмкін.

Соққы болуы мүмкін (Көріну нысандары бөлімін қараңыз) :

Silovik, Dushki және тактикасы форматында,

Ашық және жасырын.

Ашық мекен-жайдың байланыс әсері - апелляция. Емдеу формалары: ұсыныс, сұраныс, сұраныс, талап етілу, жала жабу, тарту, сүю. Тапсырыс, тапсырыс, сұрақ. Апелляцияны қараңыз.

Ішкі әлемнің әртүрлі компоненттеріне: сезімге, бейсаналыққа, ішкі сезімдерге ауысты. Мысалы, сананың - сенімнің, бейсаналықтың - ұсыныстың, сезімге - сендіруге немесе манипуляцияға. Сезімдерге шағымдану, серіктес сезімін айту, оның тәжірибесіне жүгіну Эмоция: әсер ету және манипуляция құралы

Тікелей және жанама.

Тікелей ықпалы немесе ықпал ету - бұл өзімізге тікелей әсер ететін әсер ету. Керісінше, жанама, жанама - делдалдықтың біреудің немесе бір нәрсенің көмегімен, бір нәрсе арқылы, бірақ тікелей емес.

Дұрыс және шығармашылық

Соққы бағыты

Сіз өзіңізге әсер ете аласыз: жаман әдеттерді көру: құтылу әдісі, пайдалы әдеттер: қалай сатып алуға болады, өзіңе қалай жұмыс істеу керек,

Жағымсыз көріністерге әсер ету Зиянды әдеттер: егеуқұйрық ретінде, пайдалы әдеттер: оларды қалай үйрету керек. Жеке-психотерапиялық көмек.

Жақын адамның мінез-құлқын түзету үшін психологиялық әсер ету

Жақын адамның қарым-қатынасы мен өзара қарым-қатынасы - ерекше жағдай, оның шектеулері бар, бірақ психологиялық әсер үшін үлкен мүмкіндіктер береді. Бұл жағдайда қандай тәсілдер қолданылады және оларды қалай пайдалануға болады, не ұсынуға болады, қайдан кетуге болады? → → қараңыз

Психологиялық әсерден қорғау

Қоршаған айналаға, әлемге және өзіңізге әсер етіңіз - барлығы және әрқашан. Алайда, әсер ету тақырыбы адамдарға және әлемге әсер етуге ниет білдірген белсенді адамдарға ғана қызығушылық тудырады. Пассивті немесе қорғаныс жағдайындағы адамдар әсер ету тақырыбына қызығушылық танытпайды, олар көбінесе қорғау тақырыбымен байланысты немесе жай ғана не себептен шыққанын түсіндіреді.

Психотерапия әдістерінің классификациясы әр түрлі. Әр психологиялық бағыт жанынан психотерапевттің мінсіздігін бейнелейтін әдістер пайда болады. Әрине, себебі психотерапияның жетістігі психологтың ғылыми көзқарасы мен кәсібіи ұстанымының мазмұнымен айқындалады.

Түрлі ауруларда психотерапияның мақсаты мен міндеті психикалық ауытқудың табиғаты мен механизмдеріне қатысты автордың теориялық ұстанымымен айқындалады. Сонда да ем үшін бір ғана психотерапевтік әдістер қолданылуы мүмкін, алайда олардың әр теориялық тұжырымдамаларда өзіндік бағыты мен ерекшелігі болады.

Психотерапевтік әсер етудің негізгі әдістерін екі үлкен топқа бөлуге болады:

1. Жеке психотерапия;

2. Топтық психотерапия.

Психотерапевтік әсер етудің негізгі әдістерін сипатау үшін қазіргі психотерапевтік әдістердің әр қырын жан жақты нақты сипаттайтын келесідей классификацияны қолданамыз:

1. тұлғалық бағытталған(реконструктивті) психотерапия әдістері;

2. суггестивті психотерапия әдістері;

3. мінез құлықты(шартты рефлекторлы) психотерпия әдістері.

Осы әдістерін тобына сипаттама берейік. Тұлғаға бағытталған психотерапия әдістері оның мақсаттары мен міндеттеріне сәйкестендірілген, олар келесідей:

емделуші тұлғасының эмоциялық жай күйін, мотивациясы мен қатынас жүйесін зерттеу;

жүйке жүйесінің жай күйін сақтау мен пайда болуына негіз болатын этипатогенді механизмдерді зерттеу;

емделушінің өзіндік қатынас жүйесі мен ауруының арасындағы ерекшеліктердің байланысын түсінуге жеткізу;

Психоапаттық жағдайларды шешуде емделушіге көмек көрсету;

Емделушінің әлеуметтік функциясының толыққанды қалыптасуына және көңіл күйінің жақсаруына алып келетін мінез құлық формаларын қалыптастыруға көмектесу.

Сендіру (Иландыру) - бір адамның мағынасыз түрде басқа адамның психологиясы мен қылығын белгілі дәрежеге өзгерту. Сендіру адамда қажетті қасиеттерді дамыту мақсатында, оның санасына, еркіне және сезіміне жан-жақты әсер ету.

Сендіру - 1) адамның өз көзқарасын өзгелерге қабылдатуға бағытталған іс- әрекеті. Сендіру адамның танымдық, сезімдік және ерік қасиеттерінің деңгейіне тікелей тәуелді;

Егер де іштей жеке тұлға ортаға мәнді тәуелді болса, әлеуметтік психологияда суреттелетін және түсіндірілетін адамдардың қарым-қатынасымен және өзара іс-әрекетімен байланысты оның мінез-құлқының түрлеріне жатады.

Әлеуметтік психологияда кең тараған теориялардың ішінде әлеуметтік үйрету теориясы жатады. Ол әлеуметтік психологияның бөлімі және пәні ретінде жеке тұлғаның әлеуметтенуін қарастырады.

Әлеуметтенуді қоғамдық тәжірибені индивидтің меңгеру және белсенді өндіру үрдісі, соның нәтижесінде ол жеке тұлға болып қалыптасады және өмірге қажетті білімді, дағдыны, ептілікті меңгереді, демек, белгілі міндеттерді шешу барысында олармен қарым-қатынас және іс-әрекет жасау қабілеттілігі деп түсінеміз.

Әлеуметтену - бұл адамның қоғамдық өмірдің тәжірибесін меңгеруінің жан-жақты үрдісі. Әлеуметтену адамның әртүрлі адамдармен өзара тиімді қарым-қатынасқа қажетті адамзаттық қатынастардың мәдениетін, әлеуметтік нормаларды меңгеруін қамтиды. Сонымен қатар ол адамның қоршаған әлеуметтік шындықты белсенді танып білуін, дара және топтық жұмыстың дағдыларын меңгеруді, ол үшін қажетті қабілеттіктерді дамытуды қажет етеді.

Әлеуметтену ұғымы адамның әлеуметтік тәжірибені меңгеру нәтижесі, сонымен қатар қызметі болып табылады. Индивидтің әлеуметтенуінің негізгі қайнар көздеріне жанұя, мектеп, қоғамдық институттар мен ұйымдар, баспасөз, радио, теледидар, білім беру жүйесі жатады. Әлеуметтену үрдісі негізінен бір-бірімен қарым-қатынас арқылы іске асады.

Әлеуметтенудің жеке, бірақ өте қажетті қызметі - идентификация . Балалар өсу және дамумен қатар ата-аналарына, жора-жолдастарына, қоршаған ортадағы адамдарға тән әртүрлі ережелерді, қатынастарды және мінез-құлық түрлерін көптеп меңгереді. Сол адамдардан олардың көзқарасын және өмір тәжірибесін қабылдайды. Идентификация арқылы бала әлеуметтік және жыныстық мінез-құлықтың әр түрлерін бойына сіңіреді.

Ата-аналар алғашқы сәбилік кезеңдегі балалар үшін идентификация негізгі қайнар көзі болып табылады. Одан әрі оларға жора-жолдастары, жоғары жастағы балалар және басқа үлкендер қосылады. Идентификацияның қайнар көзі не бойындағы бағалы қасиеттері мен жағымды мінез-құлық түрлері үлгі болатын басқа адамдар жатады.

Ерлер мен әйелдердің жеке тұлғасының қалыптасуында негізгі идентафикациялық үрдістердің бірі жыныстық - рөлдік жіктелу жатады. Жыныстық-рөлдік жіктелу дегеніміз бір жынысты адамдардың психологиясы мен мінез-қулқына тән ерекшеліктерді меңгеру үрдісі.

Жыныстық-рөлдік жіктелуде негізгі қызметті ата-аналар атқарады. Отбасында жыныстық-рөлдік мінез-құлық тәрбиесінде балалар үшін үлгі-өнегенің көзі - ата-аналар болып табылады. Балаларға ата-аналарынан олардың жыныстық-рөлдік ұстанымдары, соған сәйкес талаптары мен мінез-құлық үлгілері беріледі. Отбасында, әсіресе, ананың рөлі орасан зор. Қыз балаларға оның үлгісі, ер балаларға әкенің жеке басының өнегесі ерекше әсер етеді. Әкелеріне негізінен ер балалардың жеке тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру жүктеледі, олардан қыз балаларға қарағанда, ер балалар тәрбиесіне ерекше көңіл бөлу талап етіледі. Қыз балалар тәрбиесімен негізінен анасы айналысады.

Осындай әлеуметтену жағдайында мерзімді басылым, бұқаралық ақпарат құралдары ерекше рөл атқарады. Сонымен, қазіргі қоғамда жыныстық-рөлдік тұрақты көзқарастар

Идентификация - identificatio деген латын сөзі, қазақшасы ұқсас, бірдей деген мағынаны білдіреді. мен мінез-құлық түрлерін балаларда қалыптастыру үшін құралдар жеткілікті, екі-үш жас шамасыңда балаларды белгілі бір жынысқа тән мінез-құлық белгілері мен түрлері, көзқарастары мен бағалар анық аңғарыла бастайды.

Кейбір жүргізілген эксперименттерде белгілі бір адамдар мен балаларды идентификациялауға мүмкіншілік жасайтын тетіктер мен шарттар ашып көрсетілді. Мәселен, идентификацияның нысаны көп жағдайда үлкендер болатындығы, оларға негізінен балалар көп еліктейтіндігі атап көрсетіледі.

Отбасында ана ықпалды болған жағдайда, қыз балалар негізінен әкесіне емес, анасындай болуға еліктейді; ал ер балаларда ерлердің мінез-құлқы мен қасиеттерін алуда қайшы келетін дамудың белгілі қиындықтары пайда болуы мүмкін. Ал әкенің беделі басым болса, керісінше, қыздар көп жағдайда өздерінің әкелеріне ұқсауға ұмтылады. Сонымен қатар бір уақытта қыз балалардың бойларында анасына тән көптеген мінез белгілері қалыптасады.

Әлеуметтенудің басқа да факторлары - еліктеу, сендіру, әлеуметтік фацилитация, басқаның айтқанына көнгіштік (конформизм) .

Еліктеу - бұл басқа адамдардың тәжірибесін жеке тұлғаның саналы немесе санасыз қайта жаңғыртуы, оның ішінде мұның қозғалысы, қылығы, сырт пішіні және іс-әрекеті.

Еліктеу тетігі туа біткен болып табылады. Еліктеу қозғалысының әртүрлі түрлерін жоғары сатыдағы жануарларда, алдымен адам тәріздес маймылдарда аңғаруға болады. Адамдарда бөбектік және мектепке дейін жас кезеңдерінде ерекше анық байқалады. Ересек адамдарда басқалармен салыстырғанда дамуда қосымша рөл атқарады.

Сендіруді үрдіс ретінде қарастыра отырып, оның нәтижесінде адамның қатынас жасайтын басқа жолдардың ішкі тәжірибесін, ойларын, сезімдерін, психикалық жағдайларын санасыз қайта жаңғырту іске асады. Сендіру тетігі арқылы басқа адамдардың көңіл-күйін білеміз, дұрыс түсінеміз.

Әлеуметтік фацилитация - бұл бір адамдардың мінез-құлқының басқа адамдардың іс-әрекетіне ынталандырушылық ықпалы, оның нәтижесінде іс-әрекет ерікті, белсенді және интенсивті іске асады (фацилитация - жеңілдету мағынасында қолданылады) . Еліктеу және сендіру фацилитациямен бірге жүреді, ол көптеген жағдайда таныс, жақын адамдардың төңірегінде көрінеді.

Таныс емес, шет адамдардың арасында қолайсыздық, берекеті кету сияқты балаларда қарама-қарсы құбылыс - әлеуметтік ингибиция аңғарылады (ингибиция - тежелу деген мағынаны білдіреді) .

Әлеуметтік ингибиция жеке тұлғаға жаңа әлеуметтік тәжірибені меңгеруін кедергі келтіреді және әлеуметтенуге қарсылық білдіреді.

Әлеуметтік психологияда басқаның айтқанына көнгіштік (конформизм) сияқты әлеуметтену тетігіне ерекше мән беріледі. Конформизм дегеніміз адам мінез-құлқының бір түрі. Ол саналы түрде қоршаған ортадағы адамдардың көзқарасымен алшақтық байқағанына қарамастан іштей олармен келісімге барады. Конформизм - басқаның айтқанына көнгіштік, қоршаған ортадағы адамдармен қарым-қатынастың өзіне артық қиындық туғызбау үшін басқаның айтқанына көну, келісімге келу.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.