Шошқа тілмесінің қоздырғышы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министірлігі

М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Университеті

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Шошқа тілмесін бактериологиялық балау

Тобы: АП-20-8К2

Дайындаған: Мырзағұл Е.

Қабылдаған: Жаңбырбаев М.

Шымкент, 2021

Жоспар:

1. Аурудың қоздырғышы.

2. Аурудың дамуы және таралуы.

3. Ауру белгілері

4. Бактериологиялық балау әдістері

Тілме (Erysipelas suum, рожа) жіті өршуінде өлі тиюмен және терінің қабынған эритемасымен, ал созылмалы түрінде эндокардит, артритпен сипатталатын доңыз ауруы.

Ауру қоздырушысы (Erysipelothix insidiosae) спора капсула түзбейтін полиморфты Грамм оң боялатын бактерия.

Бұл микроорганизм жіті және созылмалы түрде өтетін, жануарлар мен адамдарға ортақ жұқпалы ауруды қоздырады. Аурудың жіті түрінде септицемия және эритема, ал созылмалы түрінде эндокардит пен артрит белгілері байқалады. Әдетте бұл ауруға 3 айлық жастан бір жас аралығындағы жануарлар шалдығады. Сонымен қатар, шошқа тілмесінің қоздырғышына сүт қоректілер мен құстардың көптеген түрлері сезімтал келеді .

Қоздырғышты ең алғаш 1882 жылы Пастер мен Тюилье ашқан. Бұл бактерия Firmicutes бөліміне, Erysipelothrix туысына жатады.

Шошқа тілмесіндегі клиникалық белгілері мен патологоанатомиялық өзгерістері

Морфологиясы . Шошқа тілмесінің қоздырғышы - түзу немесе сәл иілген, ені 0, 2-0, 3 мкм, ұзындығы 0, 5-1, 5 мкм болып келетін жіңішке таяқша (16-сурет) . Ескірген сұйық қоректік орталардан және веррукозды эндокардит белгілері байқалған жануарлардың жүрек клапандарынан алынған үлгілерден дайындалған препараттарда шошқа тілмесінің қоздырғышы ұзын, жіпше тәрізді болып көрінеді (17-сурет) . Бактерия қозғалмайды, спора мен капсула түзбейді, грам-оң, анилин бояуларымен жақсы боялады. Осындай шыны түтікті шайқаған кезде тұнба ақшыл бұлт тәрізді жоғары көтеріледі. ЕПА-да қоздырғыш ұсақ мөлдір тамшы тәріздес S -пішінді колонияларды түзеді, ал кейде ірі, беті тегіс емес, шеттері тарамдалған өсінділері бар R пішінді колонияларды да қалыптастырады. Мұндай колониялар әдетте аурудың созылмалы түрінде байқалады. S -пішінді микроорганизмдерден дайындалған жағындылардан қысқа, түзу немесе иілген таяқшаларды байқауға болады, ал R -пішінділерден дайындалған препараттарда қоздырғыш тізбектер немесе жіп тәріздес формасында болады.

Шошқа тілмесінің қоздырғышы

Биохимиялық қасиеттері . Қоздырғыш күкіртсутек (SH ₂ ) бөліп шығарады, каталазаны түзбейді, штамдардың көпшілігі газсыз қышқыл түзе отыра глюкоза, лактоза мен левулезаны, сирек жағдайда - ксилоза, арабиноза, мальтоза мен рамнозаны ыдыратады, ал сахароза, маннит және салицинге телімді ферменттері болмайды.

Антигендік құрылымы . Шошқа тілмесі бактериясының антигендері үш топқа бөлінеді: А, В және N . Барлық түрлеріне ортақ - N антигені. А және N антигендері болса, құрамындағы гаптендері бойынша ерекшеленеді. В серологиялық варианттарының гемагглютининдеуші және ерігіш иммуногені болады. Ауруға шалдыққан шошқалардан, сонымен қатар бактерияларды тасымалдаушы сау жануарлардан А серологиялық вариантының штамдары, сирегірек - В , ал өте сирек жағдайда - N штамдары бөлінеді.

Төзімділігі . Қоздырғыш қоршаған орта әсерлеріне айтарлықтай төзімді келеді. Жануарлар өлекселерінде 3-4 айға дейін сақталып, кейде көбейе алады. Органикалық заттары мол топырақта - 7-8 ай, қоймалжың келген қида - 20 тәулікке дейін, құбыр суларында - 108, ағын суларда (4ºС) - 75-86, шошқа зәрінде - 113-145, ал нәжістерінде 38-75 тәулік аралығында сақталады. Тұздалған шошқа етінде - 6 ай, ал ысталған өнімдерінде - 3 айға дейін тіршілік етеді. Етті қуырған және бұқтырған жағдайда тілме таяқшаларының белсенділігі жойылмайды. Тікелей түскен күн сәулелері қоздырғышты 10-12 тәуліктен кейін, шашыраған жарықта кептірген жағдайда - 3-4 аптадан кейін, +50ºС температурада қыздырғанда - 15 минуттан соң, ал +70ºС - 5 минуттан кейін залалсыздандырылады.

Қоздырғыш антибиотиктер мен дезинфектанттарға сезімтал. Әсіресе натрий сілтісінің 2-3%-ды ерітіндісі, формальдегидттің 2%-ды ерітіндісі, 20%-ды жаңа сөндірілген әк пен ас содасының 5%-дық ыстық ерітіндісі өте тиімді болып келеді.

Патогендігі . Табиғи жағдайда тілмеге шошқалар, әсіресе 3 ай мен 1 жас аралығындағы торайлар сезімтал келеді. Ауруға сирек болсада сиыр, қой, бұғы, иттер де шалдығады. Шошқа тілмесіне дельфиндер, кеміргіштер мен насекомдармен қоректенетіндер, үйректер, қаздар, сонымен қатар тауықтар мен түйе тауықтар да шалдығады. Қоздырғыштар теңіз және тұщы су балықтары ішегінен де табылған (оларға сапрофитті) . Экспериментальды жолмен жұқтыруға ақ тышқандар мен көгершіндер бейімді, олар 2-5 тәуліктен кейін өлімге ұшырайды. Қояндардың сезімталдығы төмендеу, бірақ қан тамыры арқылы жұқтырылғандары 3-6 тәулік аралығында өліп қалады.

Патогенезі . Шошқалардың және басқа да жануарлардың, сонымен қатар құстардың организміне қоздырғыш алиментарлық жолмен, жарақаттанған тері немесе қан сорғыш насекомдар арқылы енеді. Организмге енген бактериялар бірден қанға және ішкі мүшелерге өтпей, әдетте ішектің лимфа фолликулаларында шөгіп қалады да, сонда көбейіп, организмнің сенсибилизациялануына себепші болатын улы заттарды түзеді. Аурудың қолайсыз жағдайында қоздырғыш лимфогенді және гематогенді жолдармен таралып (сепсис), ұлпалардың дистрофиялық және некробиотикалық өзгерістердің пайда болуына себепші болады. Нәтижесінде фагоцитоз қарқыны әлсірейді,, жүрек-қан тамыр жүйесі қызметі бұзылып, жануардың өлуіне әкеледі. Аурудың жітілеу және созылмалы ағымдарында қоздырғыштың шоғырлануы мен олардың улы заттарының зиянсыздануы, телімді иммуноглобулиндердің синтезделуі мен фагоцитоз белсенділігінің артуы, аллергиялық реакциялардың басымдылығынан тері экзантемасы, веррукозды эндокардит және серозды-фибринозды артриттер байқалады.

Диагностикасы . Зертханаға өлексе тұтас немесе жүрек, бауыр, көк бауыр, бүйрек және жілік сүйектері жөнелтіледі. Аурудың созылмалы ағымына күдіктенген жағдайда міндетті түрде жүрек алынады.

Тілме қоздырғышын анықтау жұмыстары микроскопиялық, бактериологиялық және серологиялық (АР, ИФР) әдістердің көмегімен жүргізіледі.

Микроскопия. Зерттеуге алынған патологиялық материалдардан жағынды дайындап, Грам тәсілімен бояйды. Зерттеудің оң нәтижесінде жеке-жеке, қос-қостан немесе шоғырланған ұсақ таяқша тәріздес грам-оң бактерияларды көруге болады. Аурудың созылмалы ағымы кезінде жүректің зақымдалған клапандарынан дайындалған препараттарда микроб ұзын жіп тәріздес болып келеді.

Қоректік орталарға себінді жасау. Жүрек қаны мен зақымдалған клапандарынан, бүйрек, көк бауыр, бауыр және жілік майынан ЕПА, ЕПС мен Хоттингер сорпасына себінді жасап, +36-37ºС температураға реттелген термостатта 18-24 сағат бойы инкубациялайды. Колониялар байқалмаған жағдайда тағы бір тәулікке қалдырады. Бөлінген өсінділерді морфологиялық, тинкториальдық, өсінділік және биохимиялық қасиеттері бойынша және позитивті қан сарысуларын қолдана отыра қойылған агглютинация реакциясының нәтижесіне сүйене отыра басқа қоздырғыштардан ажыратады. Биохимиялық белсенділігін глюкоза, сахароза мен маннит қосылған Гисса ортасында анықтайды. Бір уақытта олардың күкіртсутек пен каталазаны түзуі де зерттеледі.

Агглютинация реакциясы. Гипериммунды емдік қан сарысуының 1:50 қатынасындағы сұйылтымын зат шынысының бетіне тамызады да оған бактериологиялық ілмек көмегімен агар ортасындағы тәуліктік өсіндіні қосып, мұқият араластырады. Оң нәтиже көрсеткен жағдайда агглютинация тез пайда болып, агглютинат ұсақ тығыз түйіршік түрінде байқалады.

Күкіртсутекті бөлетін, каталазаны түзбейтін, глюкоза мен лактозаны (газсыз) ыдырататын, сахароза мен маннитке тән ферменті жоқ және АР оң нәтиже көрсеткен өсіндіні тілме қоздырғышына жатқызылады.

Патололгиялық материалдардан тілме бактериясын анықтауда және бөліп алынған өсіндіні идентификациялау жұмыстарында иммунды флюоресценция реакциясы да қолданылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.