Зең саңырауқұлақтарымен зақымданған жемшөптермен улану

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қазақ Ұлттық Аграрлық Зерттеу Университеті
"Ветеринария" факультеті
Клиникалық ветеринарлық медицина кафедрасы

Тақырыбы: Фузариотоксикоз

Орындаған:
ВМ-302
Тексерген:

Алматы 2021
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
2.1.Микотоксикоздар дегеніміз
2.2.Микотоксикоз бөлінуі
2.3.Фузариотоксикоз
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер

I.Кіріспе
МИКОТОКСИКОЗДАР
Патогенді саңырауқұлақтар ағзаға әсер ету механизміне байланысты 2 топқа бөлінеді:
1. микоздар - саңырауқұлақтардың тікелей малдарды уландыруы.
2. микотоксикоздар - ағзаға енген саңырауқұлақтардан бөлінген токсиндердің уытты әсері.
Зең саңырауқұлақтарымен зақымданған жемшөптермен улану. Ықпал ететін жағдайлар: 18-30 пайызды ылғалдылық көбінесе дәнді - дақылдар беде-жоңышқа зақымдалады. Зең саңырауқұлақтарымен зақымданған жем-шөптердің түсі қараяды және бурыл түсті болады, қышқыл иісті.
Патогенезі. Жем-шөп арқылы асқорыту жолына түседі немесе өсімдіктердің шаң-тозаңы арқылы тыныс алу жүйесіне барады. Кілегейлі қабықтарда өсіп, дамып тереңірек ене түседі. Қан ар қылы бүкіл организмге тарайды. Уыттылығы саңырауқұлақ түріне, олардың вируленттілігіне, малдың физиологиялық жағдайына, жеке сезімталдығына, азықтануына, азықтың зақымдану дәрежесіне, саңырауқұлақтың химиялық құрамына байланысты.
Клиникасы: Жылқыда 3 түрлі формада өтеді: өтпелі, ішекті және милы. Көбінесе олар бірге кездеседі. Жіті гастроэнтерит, саливация, баспаның (ангина) асқынған түрі, мойын лимфа түйіндері ісінеді, мойын және бас бұлшық еттері тартылады, коликтер, іш қатады немесе өтеді, нәжіс жағымсыз иісті, қан немесе шырыш аралас, тыныс алу жиілейді, тамыр соғуы әлсіз, температура - 41ºС, б үйрек қабынады, әлсіздік, атония, артқы аяқтары салданады, қарашықтары ке ңейеді. Ірі қарада сонымен қатар тимпания, іш тастайды.

Негізінен микозды аурулар тез арада пайда болады және клиникалық белгілері бірден байқала бастайды. Тыныс алу ж үйесі тұрғысынан өкпенің эмфиземасы, стоматит, пневмония, энцефаломиелит, жөтел, сырыл пайда болуы мүмкін. Патологиялық-анатомиялық өзгерістері. Бауырдың токсикалық дистрофиясы, асқазанның кілегейлі қабықтарында қатпарлы қабынуы, талақ және лимфа түйіндерінің үлкейуі, эпикардта қан ұюлар, өкпе гиперемиясы, оның ісінуі, трахея мен бронхта көбіктенген сұйықтықтың пайда болуы сияқты белгілер байқауға болады.

II.Негізгі бөлім
2.1.Микотоксикоздар дегеніміз - жануарлар ағзасына микоз тәріздес уытты заттардың (саңырауқұлақтар) енуі нәтижесінде пайда болатын ауылшаруашылық малының аурулары. Оларға: аспергилло-, дендрохио-, стахиоботрио- және фузариотоксикоздар жатады. Аспергиллотоксикоздар - аспергиллюс туысына жататын (20-астам) уытты саңырауқұлақ әсерінен пайда болатын аурулар. Олар ылғалдылы ғы 18 ден 35 градус аралығындағы жемдерде пайда болып, афлотоксин деп аталатын уытты зат бөліп шығарады. Афлотоксиндер суда және органикалық ертінділерде жақсы ериді. Судағы ерітінділері жо ғары температураға төзімсіз, күн сәулесіне төзімді. Қышқылдар мен сілтілерді ң әсерінен белсенділігін жояды
Токсикологиясы. Малдың организміне ене отырып афлотоксиндер бауырдың функционалдық қызметін бүлдіреді, кейбір ферменттердің белсенділігін төмендетеді, РНК-ның метаболизмін өзгертеді, белоктардың синтезін бұзады, мүшелерді майлы және белоктық дистрофияға ұшыратады, гепатоцидтерді өліеттедіреді, канцерогенді, тератогенді және мутагенді әсер етеді.

Клиникасы: Жылқыда 3 түрлі формада өтеді: өтпелі, ішекті және милы. Көбінесе олар бірге кездеседі. Жіті гастроэнтерит, саливация, баспаның (ангина) асқынған түрі, мойын лимфа түйіндері ісінеді, мойын және бас бұлшық еттері тартылады, коликтер, іш қатады немесе өтеді, нәжіс жағымсыз иісті, қан немесе шырыш аралас, тыныс алу жиілейді, тамыр соғуы әлсіз, температура - 41ºС, б үйрек қабынады, әлсіздік, атония, артқы аяқтары салданады, қарашықтары ке ңейеді. Ірі қарада сонымен қатар тимпания, іш тастайды. Негізінен микозды аурулар тез арада пайда болады және клиникалық белгілері бірден байқала бастайды. Тыныс алу ж үйесі тұрғысынан өкпенің эмфиземасы, стоматит, пневмония, энцефаломиелит, жөтел, сырыл пайда болуы мүмкін. Патологиялық-анатомиялық өзгерістері. Бауырдың токсикалық дистрофиясы, асқазанның кілегейлі қабықтарында қатпарлы қабынуы, талақ және лимфа түйіндерінің үлкейуі, эпикардта қан ұюлар, өкпе гиперемиясы, оның ісінуі, трахея мен бронхта көбіктенген сұйықтықтың пайда болуы сияқты белгілер байқауға болады. Микотоксикоздар дегеніміз - жануарлар ағзасына микоз тәріздес уытты заттардың (саңырауқұлақтар) енуі нәтижесінде пайда болатын ауылшаруашылық малының аурулары. Оларға: аспергилло-, дендрохио-, стахиоботрио- және фузариотоксикоздар жатады. Аспергиллотоксикоздар - аспергиллюс туысына жататын (20-астам) уытты саңырауқұлақ әсерінен пайда болатын аурулар. Олар ылғалдылы ғы 18 ден 35 градус аралығындағы жемдерде пайда болып, афлотоксин деп аталатын уытты зат бөліп шығарады. Афлотоксиндер суда және органикалық ертінділерде жақсы ериді. Судағы ерітінділері жо ғары температураға төзімсіз, күн сәулесіне төзімді. Қышқылдар мен сілтілерді ң әсерінен белсенділігін жояды.

Токсикологиясы. Малдың организміне ене отырып афлотоксиндер бауырдың функционалдық қызметін бүлдіреді, кейбір ферменттердің белсенділігін төмендетеді, РНК-ның метаболизмін өзгертеді, белоктардың синтезін бұзады, мүшелерді майлы және белоктық дистрофияға ұшыратады, гепатоцидтерді өліеттедіреді, канцерогенді, тератогенді және мутагенді әсер етеді.
Клиникасы. Алғашқы белгілері 1-3 күннен кейін байқала бастайды. Улану жіті, жітілеу және созылмалы түрде кездеседі. Жылқыларда аздаған қозу пайда болып, ол тежелу сатысына алмасады. Жемшөптен қалады, шөлдейді. Ауыз қуысының кілегейлі қабы қтары қызарады, ішектің перистальтикасы күшейеді, нәжіс кілегейлі заттармен араласады.
Температура төмендейді, тамыр соғуы және тыныс алу жиілейді, мал жата ған келеді, бұлшық еттері тартылады. Ірі қарада алғашқы белгілер 4-6 күннен кейін пайда болады. К өз қарашы ғы үлкейеді, бұлшық еттері тартылады, құлақтарының ұштары, ая қтарында, бас терілерінде өліеттенулер көрінеді, жалпы әлсірейді, кілегейлі қабы қтар сар ғаяды, тәбеті төмендейді, сілекей көп бөлінеді, жөтеледі, тремор, ас қорыту ж әне ж үйке жүйесі жұмысы нашарлайды. Буаз мал іш тастайды, б ұзауларды ң іші өтеді, тамыр соғуы және тыныс алуы жиілейді. Қойларда: Жалпы әлсірейді, тәбеті төмендейді, саливация, несеп б өлу жиілейді, гипотония, атония және тимпания қалыптасады, қарын ісінеді.
Шошқаларда: Жалпы қозу, атаксия, тремор, іш өту, парез секілді белгілерімен қатар, ас қорыту жолының функциясы бүлінеді, құсады, салданады, тілі, қызыл иегі, желінінің, құлағының ұштары, аяқтарының, бас терісіні ң кейбір б өліктері өліеттенеді.
Құстарда: Жалпы әлсірейді, тәбеті төмендейді, айдары мен сыр ғалы ғы көгереді. Патологиялық-анатомиялық өзгерістері. Кілегейлі қабықтар катаральді түрде қабынады, асқазан мен кейбір ішектерді ң кілегейлі қабықтары өліеттенеді. Бауыр үлкейеді, жүректе қан ұйюлар байқалады, өкпесі қызарған әрі ісінген. Миы қанға толы, паренхимтозды мүшелерде дистрофиялық өзгерістер білінеді. Бронхтар мен бронхиолалар к өбіктенген, қан аралас сұйықтыққа толы.
Емдеу және алдын алу шаралары.
Рационнан аспергилл штамдарымен зақымданған азықты алып алып тастау керек. Адсорбенттер, құстырғыштар, іш өткізгіштер береді. Сіресуге қарсы тері астына 2-10,0 мл, 30 пайызды магний сульфатын, глюкоза егуге болады. Д әндердің тазалы ғын анықтау үшін натрий хлоридімен талдау жүргізеді. 4 кг натрий хлоридін алып, оны 10 л суға ерітеді. Алынған дәндерді осы дайындалған ерітіндіге салады. Егер де қастауыш мүйізшелері бар болса, онда олар судың бетіне шығады.

Дендродохиотоксикоз - жіті және жітілеу түрде өтетін ауру. Көбінесе жылқы, шошқа, қой және құстар уланады. Дендрохин саңырауқұлақтары бидайдың, қара бидайдың, сұлының және арпаның сабанының ішінде өмір сүріп, улылық қасиет көрсетеді. Сондықтан, сабанның сыртқы көрінісі ешбір зақымданбаған болып көрінеді. Бөлінетін токсиндер химиялық заттар ға және жоғары температураға өте төзімді. Клиникалық белгілері. Улану ауыр түрде өтеді. Жылқыларда жалпы қажу, тамыр соғуының жиілеуі, ауыз қуысы кілегей қабығының қабынуы, еріннің ісінуі, қанның формалық элементтерінің санының көбейюі сияқты белгілер білінеді.
Қойларда уланудың жіті түрінде лейкоцитоз, гипотония, тремор байқалып, кейбір кездері дене қызуы көтеріледі. Ал жітілеу түрінде еріндері өлі еттеніп, жүйке жүйесі зақымданады. Шошқаларда әлсіздік, қозғалысының бұзылуы, тәбетінің жойылуы, шөлдеу, құсу, іш өту, дірілдеу, ауыз қуысы кілегей қабықтарының, ернінің және тұмсығының қан талауы, қанда эритроциттердің санының көбеюі секілді белгілер байқалады. Патологиялық- анатомиялық өзгерістер. Өлексе сіресіп қалады. Көзге көрінетін кілегей қабықтардың көгергенін көруге болады. Ішектің кілегейлі қабығы катаральды қабынады. Сонымен қатар өт қабының өтке толғанын, өкпенің ісінгенін, паранхиматозды мүшелердің дисстрофиялық өзгерістерін байқауға болады.
Балау - анамнез деректеріне, клиникалық белгілеріне, патологиялық- анатомиялық өзгерістеріне және зертханалық тексеру қорытындыларына қарай қойылады. Емдеу. Рационнан саңырауқұлақтармен зақымданған азықтарды алып, ішек-қарынды тазартады. Іш өткізгіш дәрілік заттар қолдануға болады. Кофеин - бензоат натриді глюкозамен қосып, венаға егеді. 1-2 күн малды диетада ұстаған дұрыс. Клавицепстоксикоз - клавицепс туысы саңырауқұлақтарынан малдардың улануы. Бұл саңырауқұлақтар туысына күйісті малдар, жылқы және шошқа аса сезімтал келеді. Саңырауқұлақ мәдени және астық тұқымдас өсімдіктер дәндерімен бірге ішке түсіп (микоз), токсин бөледі (микотоксикоз).

2.2.Микотоксикоз екіге бөлінеді:
::Эрготизм
::Клавицепспаспалитоксикоз.
Қастауыштан улану - эрготизм (Спорынья). Астық тұқымдастардың дәндерінде пайда болатын қастауыш алколоидтарынан улануды - эрготизм дейді. Жауын-шашын жылдары мәдени өсімдіктердің, арпа, сұлыдәндерінің, диірмен қалдықтарының қастауыштан ластануы жиі кездеседі. Малдар үшін қауіптісі саңырауқұлақтың құрамында болатын уы - склероцин. Уытты бастамасы - эрготоалколойдтар: эрготоксин, эрготамин, эргозин. Олар бірыңғай салалы б ұлшық еттерге әсер етеді. Қарашықты тарылтады, қантамырларын тарылтып, ұлпалардың қоректенуін бүлдіреді (цианоз, некроз), симптоматикалық жүйке жүйесін тежейді. Сезімтал мал: үй жануарлары - шошқа , ірі қара, құстар. Клиникалық белгілері. Улану жіті және созылмалы түрде өтеді. Жіті түрінде асқорыту жолының қызметі бұзылады, сілекейі ағады, ауыз қуысының кілегейлі қабықтары қабынады, құсады, коликтер, іш өту, сезімталдықтың төмендеуі, немесе жойылуы, сіресепелер байқалады. Бұлшық еттері дірілдеп, тартылып қалады, көз қарашығы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.